add Exodus

exo/01/01.md

@@ -0,0 +1,5 @@
+# اهل‌ خانه
+
+این به همه افرادی که با هم در یک خانه زندگی می‌کنند، اشاره دارد، معمولاً  شامل یک خانواده بزرگ و خدمتکاران آن است.
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)

exo/01/02.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/01/03.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/01/04.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/01/05.md

@@ -0,0 +1,9 @@
+# هفتاد نفر
+
+«۷۰ نفر»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]] را ببینید)
+
+# یوسف‌ در مصر بود
+
+«یوسف پیش از برادرانش در مصر می‌زیست»

exo/01/06.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# همۀ برادرانش
+
+این شامل ۱۰ برادر بزرگتر و یک برادر کوچکتر بود.

exo/01/07.md

@@ -0,0 +1,15 @@
+# بارور ... شدند
+
+تولد فرزندان اسرائيلیان به گیاهانی که میوه به بار می‌آورند، تشبیه شده است. ترجمه جایگزین: «فرزندان بسیاری داشتند» یا «فرزندان بسیاری به دنیا آوردند»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]] را ببینید)
+
+# زمین‌ از ایشان‌ پر گشت‌
+
+این را می‌توان به شکل معلوم نوشت. ترجمه جایگزین: «آنها آن سرزمین را پر ساختند»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive]] را ببینید)
+
+# از ایشان‌
+
+واژه «ایشان» به اسرائیلیان اشاره دارد.

exo/01/08.md

@@ -0,0 +1,5 @@
+# بر مصر برخاست
+
+در اینجا «مصر» به مردم مصر اشاره دارد. ترجمه جایگزین: «شروع به فرمانروایی بر مردم مصر نمود»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)

exo/01/09.md

@@ -0,0 +1,7 @@
+# به‌ قوم‌ خود گفت‌
+
+«آن پادشاه به مردم خود گفت»
+
+# قوم‌ خود
+
+این ها مردمی بودند که در مصر می‌زیستند،  یعنی مصریان

exo/01/10.md

@@ -0,0 +1,15 @@
+# بیایید
+
+ضمیر جمع اول شخص همه را شامل شده و به پادشاه و مردمش، یعنی مصریان اشاره می‌کند.
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-inclusive]] را ببینید)
+
+# جنگ‌ پدید آید
+
+در اینجا جنگ، به فردی که قادر به انجام عملی است تشبیه شده است.
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-personification]] را ببینید)
+
+# از زمین‌ بیرون‌ روند
+
+«مصر را ترک کنند»

exo/01/11.md

@@ -0,0 +1,11 @@
+# سركاران‌
+
+مصریانی که کارشان مجبور ساختن اسرائیلیان به انجام کارهای سخت بود
+
+# تا ایشان‌ را به‌ كارهای‌ دشوار ذلیل‌ سازند
+
+«تا اسرائیلیان را به انجام کارهای سخت برای مصریان مجبور کنند»
+
+# شهرهای‌ خزینه‌
+
+اینها مکان‌هایی بودند که رهبران، آذوقه و دیگر چیزهای مهم را به منظور امن نگاه داشتنشان در آنجا می‌گذاشتند.

exo/01/12.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/01/13.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# به‌ ظلم‌ خدمت‌ گرفتند
+
+«... را وادار کردند تا بسیار سخت کار کنند» یا «... را به سختی وادار به کار کردند»

exo/01/14.md

@@ -0,0 +1,13 @@
+# و جان‌های‌ ایشان‌ را ... تلخ‌ ساختندی‌
+
+زندگی دشوار اسرائیلی‌ها به خوراکی تلخ که خوردنش دشوار است، تشبیه شده است.
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]] را ببینید)
+
+# گل‌كاری‌
+
+این گل یا چسبی آبکی بود که میان خشت‌ها یا سنگ‌ها قرار داده می‌شد تا هنگامی که خشک می‌شد آنها را در کنار هم نگاه دارد.
+
+# هر خدمتی‌ كه‌ بر ایشان‌ نهادندی‌ به‌ ظلم‌ می‌بود
+
+«مصریان آنها را مجبور کردند که به سختی کار کنند» یا «مصریان آنها را وادار کردند که به سختی کار کنند»

exo/01/15.md

@@ -0,0 +1,13 @@
+# پادشاه مصر
+
+پادشاه مصر فرعون نامیده می‌شد.
+
+# قابله‌ها
+
+اینها زنانی بودند که به زنان در به دنیا آوردن نوزادان یاری می‌رساندند.
+
+# شِفْرَه ... فوعَه
+
+اینها نام‌های عبرانی زنان هستند.
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/translate-names]] را ببینید)

exo/01/16.md

@@ -0,0 +1,5 @@
+# [بر صندلی زایمان][ در فارسی متفاوت است]
+
+زنان هنگام زایمان بر روی این چهارپایه می‌نشستند. از این رو این وسیله مختص زایمان است. ترجمه جایگزین: «حینی که زایمان می‌کنند»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)

exo/01/17.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/01/18.md

@@ -0,0 +1,9 @@
+# قابله‌ها
+
+اینها زنانی بودند که به زنان در به دنیا آوردن نوزادان یاری می‌رساندند. به روشی که این را در [خروج ۱: ۱۶](../01/16.md) ترجمه نمودید، نگاهی بیاندازید.
+
+# چرا این‌ كار را كردید، و پسران‌ را زنده‌ گذاردید؟
+
+فرعون این پرسش را برای سرزنش قابله‌ها به خاطر این که گذاشتند پسرانِ نوزادِ عبرانی زنده بمانند، می‌پرسد. این پرسش بدیهی را می‌توان به شکل یک جمله ترجمه نمود. ترجمه جایگزین: «با نکشتن پسران نوزاد از فرمان من سرپیچی نمودید!»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]] را ببینید)

exo/01/19.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# زنان‌ عبرانی‌ چون‌ زنان‌ مصری‌ نیستند
+
+قابله‌ها برای آرام نمودن خشم فرعون پاسخی خردمندانه می‌دهند.

exo/01/20.md

@@ -0,0 +1,11 @@
+# و خدا با قابله‌ها احسان‌ نمود
+
+** خدا** فرعون را از کشتن قابله‌ها بازداشت.
+
+# قابله‌ها
+
+اینها زنانی بودند که به زنان در به دنیا آوردن نوزادان یاری می‌رساندند. به روشی که این را در [خروج ۱: ۱۶](../01/16.md) ترجمه نمودید، نگاهی بیاندازید.
+
+# و قوم‌ كثیر شدند
+
+«شماره اسرائیلیان افزون شد»

exo/01/21.md

@@ -0,0 +1,7 @@
+# از خدا ترسیدند
+
+«به **خدا** حرمت نهادند» یا «برای **خدا** احترام قایل بودند»
+
+# خانه‌ها برای‌ ایشان‌ بساخت‌
+
+«آنها را قادر نمود که فرزند بیاورند»

exo/01/22.md

@@ -0,0 +1,5 @@
+# هر پسری‌ كه‌ زاییده‌ شود به‌ نهر اندازید
+
+این فرمان به منظور غرق‌کردن نوزادان پسر داده شده است. معنای کامل این را می‌توان تصریح نمود. ترجمه جایگزین: «می‌بایست ... به درون رود بیاندازید تا غرق شوند»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]] را ببینید)

exo/01/intro.md

@@ -0,0 +1,25 @@
+# نکات کلی خروج ۱
+
+## ساختار و قالب‌بندی
+
+این بخش قصد دارد انتقالی نَرم را از آخرین باب کتاب پیدایش شکل دهد.
+
+## مفاهیم ویژه در این باب
+
+رشد اسرائیل
+
+شمار اسرائیلیان افزون شد. این تحقق عهدی بود که **خدا** با ابراهیم بست. این موضوع همچنین سبب نگرانی بسیار مصریان گشت که تعداد اسرائيلیان از مصریان بیشتر بشود و آنها نتوانند از خود در برابر افرادی با چنین شمارگان بسیار دفاع کنند. فرعون همچنین تلاش نمود تا همه نوزادان پسر را بکشد تا مبادا آنها تبدیل به سربازانی شوند که بر ضد او بجنگند.
+
+(آدرس‌های [[rc://*/tw/dict/bible/kt/fulfill]] و [[rc://*/tw/dict/bible/kt/covenant]] را ببینید)
+
+پایان قحطی
+
+آشکار است که مدت زمانی از شروع قحطی که اسرائیلی‌ها را به مصر آورد، گذشته است. به نظر می‌آید **یهوه** قصد دارد عبرانیان را به خاطر بازگشت ننمودن به سرزمین وعده و انتخاب به ماندن در مصر مجازات کند. سندی مبتنی بر تلاش برای بازگشت در دست نیست.
+
+(آدرس‌های [[rc://*/tw/dict/bible/kt/promisedland]] و [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]] را ببینید)
+
+## دیگر دشواری‌های محتمل در ترجمه این بخش
+
+«همه فرزندان یعقوب هفتاد نفر بودند»
+
+این تعداد شامل هم فرزندان یعقوب و نوه‌های اوست. ممکن است این موضوع باعث سردرگمی شود، اما  یادآوری این نکته مهم است که یعقوب تنها ۱۲ پسر داشت.

exo/02/01.md

@@ -0,0 +1,5 @@
+# [اکنون]
+
+این واژه برای ایجاد یک وقفه در رخداد اصلی به کار گرفته شده است. در اینجا نویسنده شروع به گفتن بخش تازه‌ای از روایت می کند. اگر شما در زبان خود راهی برای انجام این کار دارید، استفاده از آن را لحاظ نمایید.
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]] را ببینید)

exo/02/02.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/02/03.md

@@ -0,0 +1,29 @@
+# تابوتی‌ از نی‌
+
+این سبدی ساخته شده از علف‌های بلندی بود که در کناره رو نیل در مصر می رویند.
+
+# آن‌ را به‌ قیر و زِفت‌ اندوده‌
+
+می‌توانید به وضوح بنویسید که این کار برای محافظت در برابر آب است. ترجمه جایگزین: «قطران بر آن مالید تا از ورود آب به آن جلوگیری کند»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]] را ببینید)
+
+# اندوده‌
+
+«درزگیری شده» در اینجا به این معنی این است که او پوششی ضد آب را بر آن اعمال نمود.
+
+# قیر
+
+این خمیر سیاه و چسبنده است که از نفت ساخته شده است. آن را می‌توان برای جلوگیری از ورود آب به کار برد. ترجمه جایگزین: «قطران»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]] را ببینید)
+
+# زِفت‌
+
+این خمیری چسبنده به رنگ قهوه‌ای یا سیاه است که از شیره درخت یا از نفت به دست می‌آید. از این رو «زِفت» تنها شامل «قیر طبیعی» نشده بلکه رزین های پایه گیاهی را هم شامل می‌شود. آن را هم می‌توان برای جلوگیری از ورود آب به کار برد. ترجمه جایگزین: «قطران» یا «رزین»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]] را ببینید)
+
+# نیزار
+
+این «نی‌ها» نوعی از علف‌های بلند بودند که در نواحی مرطوب و هموار می‌روییدند.

exo/02/04.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# از دور
+
+این به این معنا است که او به اندازه کافی دور ایستاد تا که کسی متوجه او نشود، اما به اندازه کافی نزدیک بود تا سَبَد را ببینید.

exo/02/05.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# كنیزانش‌
+
+کنیزان زنان جوانی بودند که کارشان همراه بودن با دختر فرعون و مطمئن شدن از این بود که چیز بدی برای او رخ نمی‌دهد

exo/02/06.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# [اینك‌]
+
+این واژه «اینک» علامت می‌دهد که اطلاعات شگفت‌آوری در پس آن می‌آید.

exo/02/07.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# زنی‌ شیرده‌[دایه]
+
+شیر دادن با پستان

exo/02/08.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/02/09.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/02/10.md

@@ -0,0 +1,15 @@
+# وی‌ را … برد
+
+«آن زن عبرانی او را آورد»
+
+# او را پسر شد
+
+«او فرزندخوانده دختر فرعون شد»
+
+# او را از آب‌ كشیدم
+
+مترجمان می‌توانند پانوشتی بیافزایند که می‌گوید: «نام موسی مانند واژه عبری است که معنای بیرون کشیدن می‌دهد».
+
+# كشیدم
+
+«او را کشیدم»

exo/02/11.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# شخصی‌ عبرانی‌ را … می‌زند
+
+«یک عبرانی را می‌زد» یا «یک عبرانی را کتک می‌زد»

exo/02/12.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# به‌ هر طرف‌ نظر افكنده‌
+
+این دو جهت معنای ترکیبی «هرسو» را می‌دهند. ترجمه جایگزین: «او به دور و بر نگریست» (آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-merism]] را ببینید)

exo/02/13.md

@@ -0,0 +1,13 @@
+# بیرون‌ آمد
+
+«موسی بیرون رفت»
+
+# ناگاه‌
+
+واژه «ناگاه» در اینجا نشان می‌دهد که موسی از آنچه دیده، شگفت‌زده شده است. شما می‌توانید از یک واژه در زبان خود بهره بگیرید که این معنا را برساند.
+
+# پس‌ به‌ ظالم‌ گفت‌[ در متن انگلیسی: آن که مقصر بود]
+
+این راهی مرسوم برای گفتن «آن که زد و خورد را راه انداخت» است. ترجمه جایگزین: «آن که به خاطر راه انداختن زد و خورد مقصر بود»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-idiom]] را ببینید)

exo/02/14.md

@@ -0,0 +1,11 @@
+# كیست‌ كه‌ تو را بر ما حاكم‌ یا داور ساخته‌ است‌؟
+
+این مرد از این پرسش برای سرزنش کردن موسی به خاطر پادرمیانی‌اش در این زد و خورد، بهره می‌گیرد. ترجمه جایگزین: «تو رهبر ما نیستی و حقی برای داوری کردن بر من نداری!»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]] راببینید)
+
+# تو می‌خواهی‌ مرا بكشی‌ چنان كه‌ آن‌ مصری‌ را كشتی‌؟
+
+این مرد در اینجا از پرسشی برای طعنه‌آمیز سخن گفتن بهره می‌گیرد. ترجمه جایگزین: «ما می‌دانیم که تو دیروز یک مصری را کشتی. بهتر است دیگر من را نکشی!»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]] را ببینید)

exo/02/15.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# [اینک]چون‌ فرعون‌ این‌ ... را بشنید
+
+واژه «اینک» در اینجا برای ایجاد وقفه‌ای در این رخداد به کار رفته است. در اینجا نویسنده شروع به گفتن بخش تازه‌ای از این حادثه می‌کند.

exo/02/16.md

@@ -0,0 +1,11 @@
+# كاهن‌ مدیان‌ را هفت‌ دختر بود
+
+واژه «اکنون» در اینجا برای ایجاد وقفه‌ای در این رخداد به کار گرفته شده است. در اینجا نویسنده درباره افراد تازه‌ای در این روایت سخن می‌گوید.
+
+# آب‌ كشیده‌
+
+این به این معنی است که آنها آب را از چاهی بالا می‌آوردند.
+
+# آبخورها
+
+ظرفی سرگشوده، تنگ و دراز برای حیوانات که از آن آب نوشیده یا خوراک می‌خوردند

exo/02/17.md

@@ -0,0 +1,7 @@
+# ایشان‌ را دور كنند
+
+«آنها را وادار به فرار کنند»
+
+# ایشان‌ را مدد كرد
+
+«آنها را رهانید»

exo/02/18.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/02/19.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/02/20.md

@@ -0,0 +1,5 @@
+# چرا آن‌ مرد را ترك‌ كردید؟
+
+این پرسش، سرزنش ملایمِ این دختران برای دعوت نکردن موسی به خانه‌شان بنا به مهمان‌نوازی مَعمول در آن فرهنگ بود. ترجمه جایگزین: «نمی‌بایست این مرد را در کنار چاه رها می‌کردید»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]] را ببینید)

exo/02/21.md

@@ -0,0 +1,9 @@
+# موسی‌ راضی‌ شد كه‌ با آن‌ مرد ساكن‌ شود
+
+«موسی پذیرفت که با رِعوئیل زندگی کند»
+
+# صفوره‌
+
+این فرد، دختر رِعوئیل است.
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/translate-names]] را ببینید)

exo/02/22.md

@@ -0,0 +1,9 @@
+# جِرشوم
+
+این فرد پسر موسی است.
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/translate-names]] را ببینید)
+
+# در زمین‌ بیگانه‌ نزیل
+
+«بیگانه‌ای در سرزمینی بیگانه»

exo/02/23.md

@@ -0,0 +1,9 @@
+# آه‌ كشیده‌
+
+آنها این کار را از روی بدبختی و اندوهشان انجام دادند. ترجمه جایگزین: «عمیقانه آه کشیدند»
+
+# و نالۀ ایشان‌ ...‌ نزد خدا برآمد
+
+گریه‌های اسرائیلیان به این که آنها فردی هستند قادر به بالارفتن تا نزد **خدا** است. ترجمه جایگزین: «**خدا** ناله‌های آنان را شنید»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-personification]] را ببینید)

exo/02/24.md

@@ -0,0 +1,5 @@
+# خدا عهد خود را …‌ بیاد آورد
+
+این روشی مرسوم برای گفتن این بود که **خدا** درباره آنچه وعده داده بود، می‌اندیشید. ترجمه جایگزین: «**خدا** عهد خود را به یاد آورد»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-idiom]] را ببینید)

exo/02/25.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/02/intro.md

@@ -0,0 +1,13 @@
+# نکات کلی خروج ۲
+
+## مفاهیم ويژه در این باب
+
+میراث موسی
+
+در بخش نخست این باب، دختر فرعون، موسی را به عنوان یک عبرانی تشخیص می‌دهد، اما در قسمت پایانی این بخش مدیانیان باور می‌کنند که او یک مصری است.
+
+## دیگر دشواری‌های محتمل در ترجمه این باب
+
+شرایط طعنه آمیز
+
+در حینی که فرعون تلاش نمود با کشتن نوزادان پسر اسرائیلیان قدرت آنان را خُرد نماید، **یهوه** از دختر خود فرعون استفاده نمود تا موسی را نجات دهد. موسی کسی بود که در نهایت توسط **یهوه** برای رهاندن اسرائيل به کار گرفته شد.

exo/03/01.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/03/02.md

@@ -0,0 +1,11 @@
+# فرشته خداوند
+
+این خود **یهوه** بود که در سیمای فرشته‌‌ای پدیدار می‌ شد و نه فرشته‌ای که **یهوه** فرستاده باشد. «**یهوه** در سیمای فرشته‌ای پدیدار شد»
+
+# خداوند[یهوه]
+
+این آن نام **خدا** است که **او** در عهد عتیق بر قومش آشکار نمود. صفحه ترجمه کلمات را در ارتباط با چگونگی ترجمه این نام ببینید.
+
+# اینك‌
+
+واژه «اینک» در اینجا نشان می‌‌دهد که موسی چیزی دید که از آنچه انتظار داشت، بسیار متفاوت بود.

exo/03/03.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/03/04.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/03/05.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# مقدس [جدا شده]
+
+«تقدیس شده»

exo/03/06.md

@@ -0,0 +1,7 @@
+# خدای‌ پدرت‌، خدای‌ ابراهیم‌، و خدای‌ اسحاق‌، و خدای‌ یعقوب‌
+
+همه این افراد خدای یکسانی را می‌پرستیدند. ترجمه جایگزین: «**خدای** پدرت، ابراهیم، اسحاق، و یعقوب»
+
+# پدرت‌
+
+معانی محتمل عبارتند از ۱) «نیاکانت» یا ۲) «پدرت» . اگر معنای آن «نیاکانت» باشد آنگاه عبارت پس از آن روشن می‌کند که «نیاکانت» به ابراهیم، اسحاق، یعقوب اشاره می‌کند. اگر معنای آن «پدرت» باشد، انگاه آن به خود پدر موسی اشاره می‌کند.

exo/03/07.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# سركاران‌
+
+مصریانی که کارشان وادار کردن اسرائیلیان به انجام کار سخت بود. به روشی که این را در [خروج ۱: ۱۱](../01/11.md) ترجمه نمودید، نگاه کنید.

exo/03/08.md

@@ -0,0 +1,21 @@
+# زمینی‌ كه‌ به‌ شیر و شهد جاری‌ است‌
+
+«سرزمینی که شیر و عسل در آن جاری است». خدا نیکویی این سرزمین برای گیاهان و جانوران را به این تشبیه کرده است که شیر و عسل این جانوران و گیاهان در آن سرزمین جریان دارد. ترجمه جایگزین: «سرزمینی که برای پرورش دام و رشد محصول عالی است»
+
+(آدرس‌های [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]] و [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)
+
+# جاری‌ است‌
+
+«پر از» یا «به فراوانی از»
+
+# شیر
+
+از آنجا که شیر از گاو و بز به دست می‌آید این معرف خوراکی به دست آمده از دام‌ها است. ترجمه جایگزین: «خوراک به دست آمده از دام»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)
+
+# شهد
+
+از آنجا که عسل از گلها تهیه می‌شود این واژه معرف خوراکی از محصول کشاورزی است. «خوراکی از محصول کشاورزی»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)

exo/03/09.md

@@ -0,0 +1,5 @@
+# استغاثۀ بنی‌اسرائیل‌ نزد من‌ رسیده‌ است‌
+
+واژه «فریاد‌» در اینجا به گونه‌ای آمده که گویا فردی است که به خودی خود قابلیت حرکت دارد. ترجمه جایگزین: «گریه‌های مردم اسرائيل را شنیده‌ام»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-personification]] را ببینید)

exo/03/10.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/03/11.md

@@ -0,0 +1,5 @@
+# من‌ كیستم‌ كه‌ نزد فرعون‌ بروم‌ ... مصر ...؟
+
+موسی از این پرسش برای گفتن این موضوع به **خدا** استفاده می‌کند که او کسی محسوب نشده و کسی به حرف او گوش نخواهد داد. ترجمه جایگزین: «من به حد کافی مهم نیستم که به نزد فرعون روم ... مصر ...!»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]] را ببینید)

exo/03/12.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/03/13.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/03/14.md

@@ -0,0 +1,11 @@
+# خدا به‌ موسی‌ گفت‌: «هستم‌ آنكه‌ هستم‌.»
+
+این پاسخ **خدا** به پرسش موسی پیرامون نام **او** است. این را می‌توان تصریح نمود. ترجمه جایگزین: «**خدا** به موسی گفت: به آنها بگو که **خدا** می‌گوید نامم «**هستم آن که هستم**» است.
+
+# هستم‌ آنكه‌ هستم
+
+معانی محتمل عبارتند از ۱) کل این جمله نام **خدا** است یا ۲) **خدا** نامش را نمی‌گوید، بلکه چیزی درباره خود می‌گوید. با گفتن این عبارت، **خدا** تعلیم می‌دهد که او ازلی و ابدی است، او همواره بوده و همیشه خواهد بود.
+
+# هستم‌
+
+زبان‌هایی که معادلی برای فعل «هستم» ندارند، ممکن است آن را با عبارت «من زندگی می‌کنم» یا «من زیست می‌کنم» بیان نمایند.

exo/03/15.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/03/16.md

@@ -0,0 +1,11 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+**خدا** به صحبت با موسی ادامه می‌دهد.
+
+# خدای‌ پدران‌ شما، خدای‌ ابراهیم‌ و اسحاق‌ و یعقوب‌
+
+ابراهیم، اسحاق، و یعقوب سه تن از نیاکان موسی بودند. همه ایشان خدای یکسانی را می‌پرستیدند.
+
+# تفقد كرده‌ام‌
+
+ضمیر مستتر به همه مردم اسرائیل اشاره دارد.

exo/03/17.md

@@ -0,0 +1,21 @@
+# زمینی‌ كه‌ به‌ شیر و شهد جاری‌ است‌
+
+«سرزمینی که در آن شیر و عسل جاری است». خدا نیکویی این سرزمین برای گیاهان و جانوران را به این تشبیه کرده است که شیر و عسل این جانوران و گیاهان در آن سرزمین جریان دارد. به روشی که این را در [خروج ۳: ۸](../03/08.md) ترجمه نمودید، نگاه کنید. ترجمه جایگزین: «سرزمینی که برای پرورش دام و رشد محصول عالی است»
+
+(آدرس‌های [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]] و [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)
+
+# جاری‌ است‌
+
+«پر از» یا «به فراوانی از»
+
+# شیر
+
+از آنجا که شیر از گاو و بز به دست می‌آید، این معرف خوراکی به دست آمده از دام‌ها است. ترجمه جایگزین: «خوراک به دست آمده از دام»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)
+
+# شهد
+
+از آنجا که عسل از گلها تهیه می‌شود، این واژه معرف خوراکی از محصول کشاورزی است. «خوراکی از محصول کشاورزی»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)

exo/03/18.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# سخن‌ تو را خواهند شنید
+
+واژه «تو» به موسی اشاره دارد. ترجمه جایگزین: «مشایخ به تو گوش فرا خواهند داد»

exo/03/19.md

@@ -0,0 +1,9 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+**خدا** به صحبت با موسی ادامه می‌دهد.
+
+# نه‌ هم‌ به‌ دست‌ زورآور
+
+این را می توان به شکل معلوم نوشت. واژه «دست» کنایه‌ای از قدرت صاحبِ دست است. معانی محتمل عبارتند از ۱) «تنها اگر ببینید قدرت انجام کار دیگری ندارد»، که در آن دست متعلق به فرعون است، در جایی که این دست متعلق به **یهوه** باشد ۲) «تنها اگر من او را وادار کنم بگذارد بروید» یا ۳) «حتی اگر او را وادار کنم هم نخواهد گذاشت بروید»
+
+(آدرس‌های [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] و [[rc://*/ta/man/translate/figs-idiom]] و [[rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive]] را ببینید)

exo/03/20.md

@@ -0,0 +1,5 @@
+# دست‌ خود را دراز خواهم‌ كرد، و ...‌ خواهم‌ زد
+
+در اینجا «دست» معرف قدرت **خدا** است. ترجمه جایگزین: «من قدرتمندانه حمله خواهم برد»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)

exo/03/21.md

@@ -0,0 +1,5 @@
+# تهی‌ دست‌ نخواهید رفت‌
+
+اینجا این واژه «تُهیدست» برای تاکید بر معنای مخالف آن به کار رفته است. ترجمه جایگزین: «با دستانی پُر از چیزهای نیکو خواهید رفت» یا «با چیزهای ارزشمند بسیاری خواهید رفت»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-doublenegatives]] را ببینید)

exo/03/22.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# هر زنی‌ از همسایۀ خود
+
+«هر زن مصری که در خانه‌های همسایگان مصری باشد»

exo/03/intro.md

@@ -0,0 +1,23 @@
+# نکات کلی خروج ۳
+
+## ساختار و قالب‌بندی
+
+این باب به ثبت یکی از مهمترین رخدادهای تاریخ مردم اسرائیل می‌پردازد. آشکارسازی نام **یهوه** در بوته سوزان.
+
+(آدرس [[rc://*/tw/dict/bible/kt/reveal]] را ببینید)
+
+## مفاهیم ویژه در این باب
+
+تقدس **خدا**
+
+**خدا** آن قدر مقدس است که افراد در صورت نگریستن بر **او** می‌مردند. به همین دلیل است که موسی چشمان خود را پوشاند.
+
+(آدرس‌های [[rc://*/tw/dict/bible/kt/holy]] و [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]] را ببینید)
+
+## دیگر دشواری‌های محتمل در ترجمه این باب
+
+**یهوه**
+
+نام **یهوه** در دین عبرانیان مقدس است. این نام شخصی **خدا** است که **او** بر موسی آشکار نمود.**او** با این نام شناخته شد. **یهوه** معنای «من هستم» می‌دهد. برخی ترجمه‌ها از حروف برجسته برای مشخص نمودن این نام به صورت «**من هستم**» استفاده کرده‌اند. می‌‌بایست دقت حداکثری در ترجمه عبارت «هستم آن که هستم» به کار گرفته شود.
+
+(آدرس [[rc://*/tw/dict/bible/kt/yahweh]] را ببینید)

exo/04/01.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# مرا تصدیق‌ نخواهند كرد
+
+«اگر اسرائیلیان باور نکنند»

exo/04/02.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/04/03.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/04/04.md

@@ -0,0 +1,7 @@
+# دُمش‌ را بگیر
+
+«آن را از دم بگیر» یا «آن از دم به چنگ بیآور»
+
+# عصا شد
+
+«به یک عصا تبدیل شد» یا «به چوبی بلند تبدیل شد»

exo/04/05.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# خدای‌ پدران‌ ایشان‌، خدای‌ ابراهیم‌، خدای‌ اسحاق‌، و خدای‌ یعقوب‌
+
+ابراهیم، اسحاق و یعقوب سه تن از نیاکان اسرائیلیان بودند. آنها همه خدای یکسانی را می‌پرستیدند.

exo/04/06.md

@@ -0,0 +1,11 @@
+# اینك‌
+
+این واژه برای ایجاد حالت شگفت‌زدگی به کار رفته است تا شگفت‌زدگی را به نمایش بگذارد.
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]] را ببینید)
+
+# مثل‌ برف‌
+
+واژه «مثل» در اینجا برای مقایسه کردن چیزی با حالتی که دست موسی به نظر می‌آمده است، به کار رفته است. ممکن است در زبانتان واژه‌ای برای برف نداشته باشید. اگر چنین است جایگزینی که چیزی سپید را توصیف می‌کند را لحاظ کنید. ترجمه جایگزین: «به سفیدی پشم یا به سفیدی ماسه ساحل»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-simile]] را ببینید)

exo/04/07.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/04/08.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# تصدیق‌ نكنند
+
+«اعتنا نکنند» یا «نپذیرند»

exo/04/09.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/04/10.md

@@ -0,0 +1,15 @@
+# فصیح‌ نیستم‌
+
+«هرگز سخنور خوبی نبوده‌ام»
+
+# بطی‌الكلام‌ و كند زبان‌
+
+عبارت‌های «کُند سُخن» و «کُند زبان» اساساً معنای یکسانی دارند. موسی اینها را برای تاکید بر این که سخنور خوبی نیست به کار می‌برد.
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-doublet]] را ببینید)
+
+# كند زبان‌
+
+در اینجا «زبان» به توانایی موسی در سخن گفتن اشاره دارد. ترجمه جایگزین : «ناتوان از خوب سخن گفتن»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)

exo/04/11.md

@@ -0,0 +1,17 @@
+# كیست‌ كه‌ زبان‌ به‌ انسان‌ داد؟
+
+** یهوه** از این پرسش برای تاکید بر این که **او** **آفریدگاری** است که مردمان را به سخن گفتن توانا می‌کند، بهره می‌گیرد. ترجمه جایگزین: «من **یهوه** آن کسی هستم که دهان آدمی و توانایی سخن گفتن را آفرید»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]] را ببینید)
+
+# گنگ‌ و كر و بینا و نابینا را كه‌ آفرید؟
+
+** یهوه** از این پرسش برای تاکید بر این که **او** آن کسی است که تصمیم می‌گیرد افراد بتوانند سخن گفته، بشنوند یا ببینند بهره می‌گیرد. ترجمه جایگزین: «من **یهوه** آدمی را به سخن گفتن یا شنیدن توانا می‌کنم و بینا یا نابینا می‌گردانم!»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]] را ببینید)
+
+# آیا نه‌ من‌ كه‌ یهوه‌ هستم‌؟
+
+**یهوه** از این پرسش برای تاکید بر این که تنها **او** این تصمیم‌ها را می‌گیرد، بهره می گیرد. ترجمه جایگزین: «من **یهوه** آن کسی هستم که چنین می‌کند»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]] را ببینید)

exo/04/12.md

@@ -0,0 +1,5 @@
+# من‌ با زبانت‌ خواهم‌ بود
+
+در اینجا «دهان» به توانایی سخن گفتنِ موسی اشاره دارد. ترجمه جایگزین: «من به تو توانایی سخن گفتن خواهم داد»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)

exo/04/13.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/04/14.md

@@ -0,0 +1,5 @@
+# در دل‌ خود شاد خواهد گردید
+
+در اینجا «دل» به افکار درونی و احساسات اشاره دارد. ترجمه جایگزین: «او بسیار شاد خواهد شد»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)

exo/04/15.md

@@ -0,0 +1,17 @@
+# كلام‌ را به‌ زبان‌ وی‌ القا خواهی‌ كرد
+
+در اینجا سخنان به چیزی تشبیه شده‌اند که می‌تواند به صورت واقعی در دهان یک فرد قرار گیرد. ترجمه جایگزین: «پیامی را که او باید تکرار کند، به او خواهی داد»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]] را ببینید)
+
+# من‌ با زبان‌ تو … خواهم‌ بود
+
+واژه «زبان[دهان]» در اینجا معرف انتخابِ واژگان موسی است. ترجمه جایگزین: «من به تو واژگانِ درستی می‌دهم تا بگویی»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)
+
+# با زبان‌ او
+
+واژه «زبان[دهان]» در اینجا معرف انتخابِ واژگانِ هارون است. ترجمه جایگزین: «من به او واژگانِ درستی خواهم داد تا بگوید»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)

exo/04/16.md

@@ -0,0 +1,11 @@
+# او مر تو را به‌ جای‌ زبان‌ خواهد بود
+
+واژه «زبان» در اینجا معرف تکرار نمودن سخنانی که موسی به هارون گفته، توسط او است. ترجمه جایگزین: «او آنچه را تو به او می‌گویی، خواهد گفت»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] ر را ببینید)
+
+# تو او را به‌ جای‌ خدا خواهی‌ بود
+
+واژه «مانند» در اینجا به این معنی است که  موسی دارای اقتداری یکسان با اقتداری که **خدا** بر موسی دارد، بر هارون است.  ترجمه جایگزین: «تو با هارون با اقتداری مشابه با اقتداری که من با تو سخن می‌گویم، سخن خواهی گفت»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-simile]] را ببینید)

exo/04/17.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/04/18.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# پدر زن‌
+
+این به پدرِ همسرِ موسی اشاره دارد.

exo/04/19.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/04/20.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/04/21.md

@@ -0,0 +1,5 @@
+# دل‌ او را سخت‌ خواهم‌ ساخت‌
+
+در اینجا «دل» به فرعون اشاره دارد. از نگرش سرسختانه او چنان سخن آمده که گویی دل او سخت شده است. ترجمه جایگزین: «فرعون را سرسخت خواهم ساخت»
+
+(آدرس‌های [[rc://*/ta/man/translate/figs-synecdoche]] و [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]] را ببینید)

exo/04/22.md

@@ -0,0 +1,11 @@
+# اسرائیل‌، پسر من‌ … است‌
+
+واژه اسرائیل در اینجا معرف همه مردم اسرائیل است. ترجمه جایگزین: «قوم اسرائیل فرزندان خود من هستند»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)
+
+# پسر من‌ و نخست‌زادۀ من‌ است‌
+
+در اینجا مردم اسرائیل به پسرِ نُخُست‌زاده‌ای که باعث شادی و غرور است، تشبیه شده‌اند. ترجمه جایگزین: «مانند پسرِ نخست‌زادهِ خودِ من است»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]] را ببینید)

exo/04/23.md

@@ -0,0 +1,9 @@
+# از رها كردنش‌ اِبا نمایی‌
+
+ضمیر سوم شخص در اینجا به قوم اسرائیل به عنوان پسر **خدا** اشاره ‌می‌کند. ترجمه جایگزین: «تو از این که بگذاری پسرم برود، سر باز زده‌ای»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]] را ببینید)
+
+# همانا پسر تو، یعنی‌ نخست‌زادۀ تو را می‌كشم‌
+
+واژه «پسر» در اینجا به پسر واقعی فرعون اشاره دارد.

exo/04/24.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# خداوند …‌ بدو برخورده‌، قصد قتل‌ وی‌ نمود
+
+این ممکن است به خاطر این بوده باشد که موسی پسرش را ختنه نکرده بود.

exo/04/25.md

@@ -0,0 +1,21 @@
+# صِفورَه
+
+این نام همسر موسی است.
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/translate-names]] را ببینید)
+
+# سنگی‌ تیز
+
+این چاقویی با یک تیغه سنگیِ تیز بود.
+
+# نزد پای‌ وی‌
+
+در اینجا ممکن است واژه «پاها» راهی محترمانه‌تر برای اشاره به ناحیه تناسلی بدن باشد.
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-euphemism]] را ببینید)
+
+# تو مرا شوهر خون‌ هستی
+
+معنای این استعاره معلوم نیست. این احتمالاً در آن فرهنگ عبارتی شناخته شده بوده است. ترجمه جایگزین: «تو با این خون با من خویشاوند شدی» یا «به خاطر خون، تو شوهر من هستی»
+
+(آدرس [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]] را ببینید)

exo/04/26.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# اطلاعات کلی:
+
+این صفحه تعمداً خالی نگاه داشته شده است.

exo/04/27.md

@@ -0,0 +1,7 @@
+# خداوند به‌ هارون‌ گفت‌
+
+ممکن است بخواهید واژه‌ای بیافزایید که آغاز یک بخش تازه در داستان را نشان دهد، همانگونه که ترجمه یو‌دی‌بی با افزودن واژه «در همین حال» این کار را کرده است.
+
+# کوه خدا[ جبل الله]
+
+این ممکن است که کوه سینا باشد اما متن این اطلاعات را شامل ننموده است.

exo/04/28.md

@@ -0,0 +1,3 @@
+# او را فرستاده‌ بود ...
+
+واژه «**او**» به موسی اشاره کرده و ضمیر مستتر فاعلی به یهوه اشاره می‌کند.