DMS_GL_en_ta/translate/translate-useultust/01.md

ဘာသာပြန်သူတစ်ယောက်အနေဖြင့်၊ အကယ်၍ သင်သည် ULT နှင့် UST ကြားရှိ ကွဲပြားခြားနားချက် များအား မှတ်မိပါက နှင့် အကယ်၍ သင်သည် အဓိကဘာသာစကားသည် ယင်း ကွဲပြားခြားနားချက်များ ယူဆောင်သော ကိစ္စများနှင့် အကောင်းဆုံး အပေးအယူပြုလုပ်ရန်ကို လေ့လာပါက၊ သင်သည် ULT နှင့် UST ကို အကောင်းဆုံး အသုံးပြုနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

### စိတ်ကူးများ၏အစီအစဉ်

ULT သည် စိတ်ကူးများအား ရင်းမြစ်ဖတ်စာတွင် သူတို့ပေါ်ပေါက်သည့်အတိုင်း **တူညီသော အစီအစဥ်**ဖြင့် တင်ဆက်ရန် ကြိုးစားသည်။

UST သည် စိတ်ကူးများအား အင်္ဂလိပ်စာတွင် ပို၍ သဘာဝကျသော အစီအစဥ် သို့မဟုတ် အစီအစဥ်၏ ဖွဲ့စည်းပုံ သို့မဟုတ် အချိန်အစဥ်၏ အစီအစဥ်အတိုင်း လိုက်နာ၍ တင်ဆက်ရန် ကြိုးစားသည်။

သင်ဘာသာပြန်သောအခါ၊ သင်သည် စိတ်ကူးများအား အဓိကဘာသာစကားတွင် သဘာဝကျသော အစီအစဥ်တွင် ထားသင့်သည့်။ ([Order of Events](../figs-events/01.md) ကိုကြည့်ရှုပါ)

> ၁ ကိုယ်တော်ယေရှု၏အစေခံဖြစ်သူ  ပေါလုအား တမန်တော်ဟုခေါ်၍ gospel of God အတွက် သီခြားထားရှိခဲ့သည်။ … ၇ ဤစာသည် \*ဘုရားသခင်၏ အချစ်တော်ဖြစ်သော ရောမရှိလူများအားလုံးသို့ပေးခြင်းဖြစ်သည်။ (ရောမ ၁:၁,၇ ULT)

> ၁ ကိုယ်တော်ယေရှုအားအလုပ်အကျွေးပြုသော ပေါလုသည် ဤစာအား ရောမမြို့ရှိ ယုံကြည်သူများအားလုံးအား ပေးခြင်းဖြစ်သည်။ (ရောမ ၁:၁ UST)

ULT သည် ပေါလု၏ သူ့စာအား စတင်ခြင်း ပုံစံအား ပြသပေးသည်။ သူသည် အပိုဒ် ၇ မရောက်ခင်အထိ သူ၏ ပရိတ်သတ်သည်မည်သူဖြစ်သည်ကိုမပြောပေ။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ၊  UST သည် ယနေ့တွင် အင်္ဂလိပ်စာ နှင့် အခြားများစွာသော ဘာသာစကားများတွင် ပို၍  သဘာဝ ကျသော ပုံစံအား လိုက်နာသည်။

### သွယ်ဝိုက်ညွှန်းဆိုသောအချက်အလက်

ULTသည် စာဖတ်သူများနားလည်ရန်အတွက် အရေးကြီးသည်ဟု **ယူဆရသော** သို့မဟုတ် **သွယ်ဝိုက်ညွှန်းဆိုသော** စိတ်ကူးအကြံဉာဏ်များကို မကြာခဏ ဖော်ပြလေ့ရှိသည်။

USTသည် မကြာခဏပင် ထိုအခြားစိတ်ကူးများအား တိုက်ရိုက်ဖြစ်အောင် ပြုလုပ်သည်။ အကယ်၍ သင်သည် သင်၏ပရိသတ်များ ဖတ်စာအုပ်မှ အချက်အလက်များ နားလည်ရန်လိုအပ်သည်ဟု ထင်လျှင် သင်ဘာသာပြန်ရာတွင် ထပ်တူပြုလုပ်နိုင်သည်ဟု UST မှသတိပေးရန် ပြုလုပ်ထားသည်။

ဘာသာပြန်သောအခါ ဖတ်စာတွင် မပါဝင်သော သွယ်ဝိုက်ညွှန်းဆိုသော စိတ်ကူးအကြံဉာဏ်များကို ပရိတ်သတ်များနားလည်နိုင်​ခြင်းရှိမရှိဆိုသည်ကိုပါ စဥ်းစားသင့်သည်။အကယ်၍ ပရိတ်သတ်များသည် ဖတ်စာတွေမပါဝင်သော စိတ်ကူးအကြံဉာဏ်များကို နားလည်လျှင် သင်သည် ထိုအကြံဉာဏ်များကို တိုက်ရိုက်ဖော်ပြရန် မလိုပေ။ အကယ်၍သင်သည် ပရိတ်သတ်များ နားလည်နိုင်မည့် သွယ်ဝိုက်ညွှန်းဆိုသော အကြံဉာဏ်များကို မလိုအပ်ပဲ တင်ပြမိလျှင် သင်သည် သင်၏ပရိတ်သတ်များအား အမှားကျူးလွန်နိုင်သည်ကို သတိရပါ။ ([Assumed Knowledge and Implicit Information](../figs-explicit/01.md) တွင် ကြည့်ပါ)

> ယေရှုကလည်း၊ ကြောက်ရွံ့ခြင်းမရှိနှင့်။ **သင်သည်ယခုမှစ၍ လူတို့ကိုဖမ်းမိသောသူ ဖြစ်လိမ့်မည်**ဟု မိန့်တော်မူ၏။ (လုကာ ၅:၈ ULT)

> ယေရှုကလည်း "ကြောက်ရွံခြင်းမရှိနှင့်။ ယခုမတိုင်ခင်သင်သည် ငါးများကိုစုဝေးသောသူဖြစ်လျက် ယခုတွင်သင်သည် လူများအားငါ့၏တပည့်ဖြစ်ရန်အတွက် စုဝေးသောသူ ဖြစ်လိမ့်မည်"ဟုမိန့်တော်မူ၏။ (လုကာ ၅:၈ UST)

ဤတွင် ရှိမုန် သည် ငါးဖမ်းသမားလုပ်ခြင်းဖြင့် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုသူဖြစ်သည်ဟု UST မှ စာဖတ်သူအား ဖော်ပြထားသည်။ ကိုယ်တော်ယေရှု ဆွဲပြခဲ့သော ရှိမုန် ၏ အရင်အလုပ်နှင့် အနာဂတ်အလုပ်ကြားသည် တူညီမှုကို ရှင်းလင်းစေသည်။ ထပ်တိုးအားဖြင့် ဘာကြောင့် ကိုယ်တော်ယေရှု မှ ရှိမုန် ကို "လူဖမ်းခြင်း" ပြုလုပ်စေခဲ့သည်မှာ "ကျွန်ုပ်၏ နောက်လိုက်ဖြစ်လာစေရန်" ရည်ရွယ်သည်ဟု UST မှ ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားသည်။

> ကိုယ်တော်သည် မြို့တမြို့၌ရှိတော်မူစဉ်၊ တကိုယ်လုံးနူနာစွဲသော သူတယောက်သည် ကိုယ်တော်ကို မြင်လျှင်**ပြစ်ဝပ်၍**၊ "သခင်၊ အလိုတော်ရှိလျှင် **ကျွန်တော်ကို သန့်ရှင်းစေ**နိုင်တော်မူသည်"ဟု တောင်းပန်လေ၏။ (လုကာ ၅:၁၂ ULT)

> ကိုယ်တော်သည် မြို့တမြို့၌ရှိတော်မူစဉ်၊ တကိုယ်လုံးနူနာစွဲသော သူတယောက်သည် ကိုယ်တော်ကိုမြင်လျှင် **မြေကြီးပေါ်သို့ ဦးညွှန့်၍**၊ သခင်၊ ကျေးဇူးပြု၍ **ကျွန်ုပ်အား ကုသပေးတော်မူပါ**။ အလိုတော်ရှိလျှင် ကျွန်တော်ကို သန့်ရှင်းစေနိုင်တော်မူသည်ဟု တောင်းပန်လေ၏။ (လုကာ ၅:၁၈ UST)

ဤတွင် အနာကြီးရောဂါရှိသောလူတစ်ဦးသည် မတော်တဆ မြေပြင်သို့မလဲကျခဲ့​ပေဟု UST မှ ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားသည်။ ထို့အစား သူသည် တမင်သက်သက် မြေပြင်သို့ ဦးညွတ်ခြင်းဖြစ်သည်။ သူသည် ယေရှု ထံ သူ့အားကုသရန်တောင်းဆိုခဲ့သည်ဟုလဲ UST မှ ​ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားသည်။ ULT တွင် သူသည် ယင်းတောင်းဆိုမှုသာ သွယ်ဝိုက်ထားသည်။

### သင်္ကေတလုပ်ရပ်များ

**အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်** — သင်္ကေတလုပ်ဆောင်ချက် ဆိုသည်မှာ တစ်စုံတစ်ယောက်သည် အကြံဉာဏ်စိတ်ကူးတစ်ခုကို ဖော်ပြရန်အတွက် တစ်စုံတစ်ခုလုပ်ဆောင်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။

ULT သည် သင်္ကေတလုပ်ဆောင်ချက် ကို အဓိပ္ပါယ်ဖော်ပြ ရှင်းပြခြင်းမရှိပဲ ရိုးရှင်းစွာ မကြာခဏ  ဖော်ပြလေ့ရှိသည်။ UST သည် အဓိပ္ပါယ်ကို သင်္ကေတလုပ်ရပ် ​ဖြင့် ဖော်ပြခြင်းဖြင့် မ​ကြာခဏ ဖော်ပြလေ့ရှိသည်။

ဘာသာပြန်သောအခါ သင်၏ပရိတ်သတ်များ သင်္ကေတလုပ်ရပ် များကို မှန်ကန်စွာ နားလည်ခြင်း ရှိမရှိ ဆုံးဖြတ်သင့်သည်။ အကယ်၍ သင်၏ပရိတ်သတ်များ နားမလည်ခဲ့လျှင် သင်သည် UST ဆောင်ရွက်သကဲ့သို့ လုပ်ဆောင်သင့်သည်။ ([Symbolic Action](../translate-symaction/01.md) တွင်ကြည့်ပါ)

> ယဇ်ပုရောဟိတ်မင်းသည် မိမိအဝတ်ကို **ဆုတ်လျက်**၊ (မာကု ၁၄:၆၃ ULT)

> ကိုယ်တော်ယေရှု၏ စကားလုံးများအား တုံ့ပြန်ရာတွင် ယဇ်ပုရောဟိတ်မင်းသည် အလွန်ထိတ်လန့်ကာ သူ၏အဝတ်ကိုဆုတ်လျက်၊ (မာကု ၁၄:၆၃ UST)

ဤတွင် ကြီးမြတ်သောခရစ်ယာန်ဘုန်း​ကြီးသည် သူ၏ အဝတ်အစားများကို ဆုတ်ဖြဲခဲ့သည်မှာတိုက်ဆိုင်မှူမဟုတ်ကြောင်း USTမှ ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားသည်။ သူဆုတ်ဖြဲခဲ့​သောအရာသည် သူ၏အဝတ်အစား၏အပြင်ဘက်အစွန်အဖျား ဖြစ်ကောင်း​ဖြစ်​နိုင်သည် ထို့သို့ပြုလုပ်ခဲ့သည်မှာသူ၏စိတ်ဆိုး ဒေါသဖြစ်ခြင်းနှင့် ဝမ်းနည်းခြင်းနှစ်မျိုးလုံးကိုတစ်ပြိုင်နက်ဖော်ပြချင်ခြင်းကြောင့်ဟုလဲ ရှင်းလင်းစွာဖော်ပြထားပါသည်။

ကြီးမြတ်သော ခရစ်ယာန်ဘုန်းတော်ကြီးသည် သူ၏ အဝတ်အစားကို ဆုတ်ဖြဲခဲ့ခြင်းကြောင့် UST သည် သူပြုလုပ်ခဲ့တာဖြစ်သည်ဟု ပြောခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း အကယ်၍ သင်္ကေတလုပ်ရပ် မည်တော့မှ မဖြစ်ပေါ်ခဲ့လျှင် သင်သည် ထိုလုပ်ဆောင်ချက်ကို ဖော်ပြရန် မလိုပေ။ အောက်တွင် ဥပမာဖော်ပြထားသည်။

> မင်း၏စိတ် နှင့် တွေ့လိမ့်မည်လော။ သင့်မျက်နှာကို ထောက်လိမ့် မည်ဟုကောင်းကင်ဗိုလ်ခြေအရှင် ထာဝရဘုရား မိန့် တော်မူ၏။ (မာလခိ ၁:၈ ULT)

> သင်သည် သင်၏ ဘုရင်ခံအား လက်ဆောင်ဆသရန် မဝံ့သင့်။ သူသည် ဤ ကဲ့သို့ အရာမျိုးကို ယူမည်မဟုတ်ကြောင်း သိသင့်သည်။ သူသည် **သင့်ကြောင့် စိတ်မချမ်းသာလျက် သင့်အား ကြိုဆိုမည် မဟုတ်ကြောင်း** သိသင့်သည်။(မာလခိ ၁:၈ UST)

ဤတွင် "သင့်မျက်နှာကို ထောက်လိမ့်မည်" ဆိုသော သင်္ကေတလုပ်ရပ် သည် UST နှင့် ULT တွ​င် " သူသည် သင့်ကြောင့်စိတ်မချမ်းသာလျက်  ကြိုဆိုမည်မဟုတ်" ဟု ​ဖော်ပြထားသကဲ့သို့ တူညီစွာ ဖော်ပြထားသည်။ ထိုအရာကိုပင် မာလခိ သည် အမှန်တကယ်ဖြစ်ပေါ်မည့် အရေးကြီးသောဖြစ်ရပ်ကို ရည်ညွှန်းထားခြင်းမဟုတ်ဟူ၍ပင် ဖော်ပြနိုင်ပါသည်။ သူသည် အရေးကြီးသောဖြစ်ရပ်ကိုကိုယ်စားပြုသော အကြံဉာဏ်ကိုသာလျှင် ရည်ညွှန်းပါသည်။

### Passive ကြိယာပုံစံ

တခြားသော ဘာသာစကားများတွင် ဖြစ်နိုင်ချေမရှိစဥ်​တွင် သမ္မကျမ်းစာလာ  ဟီဘရူး နှင့် ဂရိ နှစ်ခု စလုံးသည် မကြာခဏ ကြိယာပုဒ်စုပုံစံကို သုံးကြသည်။ မူရင်းဘာသာစကားများသည် ယင်းတို့အား  အသုံးပြုသောအခါ ULT သည် passive ကြိယာပုံစံကို အသုံးပြုရန်ကြိုးစားခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း UST သည် များသောအားဖြင့် ယင်း passive ကြိယာပုံစံကို မသုံးချေ။ ရလာဒ်အနေဖြင့် UST သည် စကားစုအများအပြားကို **ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းထား**သည်။

ဘာသာပြန်သောအခါ အဓိကဘာသာရပ်သည် အောက်ဖော်ပြပါ ဥပမာများကဲ့သို့passive ​ကြိယာပုံစံ များသုံးခြင်းဖြင့် အဖြစ်အပျက်များအား ဖော်ပြခြင်းနိုင်ခြင်း ရှိမရှိ ဆုံးဖြတ်ရမည်။ အကယ်၍ သင်သည် တစ်ဦးချင်း စကားစပ်ဆိုရာတွင် passive ကြိယာပုံစံကို  အသုံးမပြုနိုင်လျှင် စကားစုကို ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းရန် ဖြစ်နိုင်သောနည်းလမ်းတစ်ခုကိုUSTတွင် ရှာဖွေရမည်။([Active or Passive](../figs-activepassive/01.md) တွင်ကြည့်ပါ)

### Examples from the Bible

> For **amazement had seized him** and all those with him, at the catch of fish that they had taken. (Luke 5:9 ULT)
>
> For amazement had seized him, and all those with him, at the catch of fish that they had taken,

> He said this because **he marveled** at the huge number of fish that they had caught. All the men who were with him also marveled. (Luke 5:9 UST)

Here the UST uses a verb in the active voice, “he marveled,” instead of the ULT’s verb in the passive voice, “was amazed.”

> Large crowds came together to hear him and to be healed from their sicknesses. (Luke 5:15b ULT)

> The result was that large crowds came to Jesus to hear him teach and **to have him heal them from their sicknesses**. (Luke 5:15b UST)

Here the UST avoids the ULT’s passive verb form “to be healed.” It does this by restructuring the phrase. It says who the healer is: “to have him [Jesus] heal them.”

### Metaphors and Other Figures of Speech

**Definition** — The ULT tries to represent the figures of speech found in the biblical texts as closely as possible.

The UST often presents the meaning of these ideas in other ways.

When you translate, you will need to decide whether the target language readers will understand a figure of speech with little effort, with some effort, or not at all. If they must make a great effort to understand, or if they do not understand at all, you will need to present the essential meaning of the figure of speech using other words.

> For **in everything you have been made rich** in him, in all speech and all knowledge. (1 Corinthians 1:5 ULT)

> For example, the Messiah has **given you so many things**. He has helped you with all you say and all you know. (1 Corinthians 1:5 UST)

Paul uses a metaphor of material wealth, expressed in the word “rich.” Even though he immediately explains what he means—“in all speech and with all knowledge”—some readers might not understand. The UST presents the idea in a different way, without using the metaphor of material wealth. (See [Metaphor](../figs-metaphor/01.md).)

> See, I send you out **as sheep in the midst of wolves**, (Matthew 10:16a ULT)
>
>

> Take note: When I send you out, you will be **as defenseless as sheep, among people who are as dangerous as wolves**. (Matthew 10:16a UST)

Jesus uses a simile that compares his apostles going to others as sheep going out among wolves. Some readers might not understand how the apostles would be like sheep while the other people would be like wolves. The UST clarifies that the apostles would be defenseless, and that their enemies would be dangerous. (See [Simile](../figs-simile/01.md).)

> You are cut off from Christ, **whoever is** **justified by the law**; you have fallen from grace. (Galatians 5:4 ULT)

> **If you expect God to declare you good in his sight because you try to keep the law**, you have separated yourself from the Messiah; God will no longer act kindly toward you. (Galatians 5:4 UST)

Paul uses irony when he refers to them as being justified by the law. He had already taught them that no one can be justified by the law. The ULT uses quote marks around “justified” to show that Paul did not really believe that they were justified by the law. The UST translates the same idea by making it clear that it was what the other people believed. (See [Irony](../figs-irony/01.md).)

### Abstract Expressions

The ULT often uses abstract nouns, adjectives, and other parts of speech because it tries to closely resemble the biblical texts. The UST tries not to use such abstract expressions because many languages do not use abstract expressions.

When you translate, you will have to decide how the target language prefers to present these ideas. (See [Abstract Nouns](../figs-abstractnouns/01.md).)

> For in everything you have been made rich in him, in **all speech** and **all knowledge**. (1 Corinthians 1:5 ULT)

> For example, the Messiah has given you so many things. He has **helped you with all you say** and **all you know**. (1 Corinthians 1:5 UST)

Here the ULT expressions “all speech” and “all knowledge” are abstract noun expressions. One problem with them is that readers might not know who is supposed to do the speaking and what they are to speak, or who is doing the knowing and what it is that they know. The UST answers these questions.

### Conclusion

In summary, the ULT will help you translate because it can help you understand to a great degree what form the original biblical texts have. The UST can help you translate because it can help make the ULT text’s meaning clear, and also because it can give you various possible ways to make the ideas in the biblical text clear in your own translation and cultural setting.