\v 1 Atu a loddono, Petrus monno Yohanes otindi elbaitonno Maramba Allah enna awaktunna pahmbawongo, taetu jammu mbanda iha.
\v 2 Mengeke, lahtoyo akbani lakliku walli ella kambunna a innyana mbaholoyo.
\v 3 Ndelloko molong ngarrakehe ndiyo a mbondolloyo elmbinnyana a Baitonno Maramba Allah elngarrango Mbinnya Ndaha ebdopakrengngo knurru elbarrana atoyo eltamma el Baitonno
\v 7 Ahmurinnya, Petrus eltaraniki elim kwannana ato kliku. Monno langngangaka paghahi.
\v 8 monno laklohokok, ndiyo eldedeke monno lahlokok. Mengeke, eltamaka elbaitonno Maramba Allah lambrengedikki Petrus monno Yohanes, monno tenggere halokok, monno laklohokok, monno pamlanguya Maramba Allah.
\v 9 Atodanga el icaya lahloko monno pamlanguya Maramba Allah,
\v 10 monno ndiyo ngarkehe apeghinni monno ndidoyaka atoyo el lodo el Binnya Ndaha Ummana Maramba Allah monno kareyo anknurru. Ndiyo ngarrakehe a bannundi raha pamngoroh ndengengo el ndadi elbarra poltonna atokkliku. Petrus eltakkinanniki atodanga.
\p
\v 11 Montenggeren mbanna tarrani Petrus monno Yohanes, ngarrakehe atoyo laplayo elbarrana letepamba ebtakki Letepamba Salomo, monno raha pamngorroho ndengengoyo.
\v 20 menge engge atimmu emmini walli eyo elbarrana Mori, monno mengeke Ndiyo laptumboni Kristus ellap engeniyo elbarramu, ndidoyaka Yesus,
\v 21 ebhimbana a Surga ndukinni a waktunna ahmengendi ngarrakehe ebmengena paptakkinna Maramba Allah elbarrada ngarrakehe eh nabi-Nya el kudus atu ullu.
\v 22 Ebtakkinna Musa, Morri Maramba Allah el keketoyo elbarramu lahtoyo a nabi elmereyo a ndungkambummu. Yemmi el rongngoyo ngarrakehe ebtakinna elbarramu.
\v 23 Monno eldadi, el ndewa, el jarongoyo nabi ndika pahmengeke walli ella bangsa.'
\v 24 Monno, ngarrakehe eh nabi el menge mbanna penegheng, lakwungonni Samuel monno ngarrakehe el menge lapdukinni henenne ngarkehe loddo.
\v 25 Yemmi ndoyaka a keturunonno walli ngarrakehe eh nabi walli ella paprahinnya Maramba Allah tanggunna ambu nohimmu, ebtakkinna elbarranna Abraham,' elwinimu, ngarrakehe aketurunanna elpannutana elhimbaya aknuru.'
\v 19 Ndimokko, Petrus monno Yohanes awolohoyo ebtakkida ngarrakehe ndiyo,” wotoh mbakayaka, geni elghenne el enni pahbennya Maramba Allah, mokko mam rongngoyoko el rehi ghenne walli ella Maramba Allah?
\v 26 Mengeke, akpala elkandiya a Baitonno Maramba Allah monno ngarrakehe topdagangnga otindi monno ngandiya eh rasul-rasul, ndimokko jabwangoyo mbrumbukku mokko ngarrakehe akbohikki mbagheghuhi watu walli ella todanga.
\p
\v 27 Mokko ndiyo ngarrakehe angandiyaka Petrus monno Yohanes, ndiyo ngarrakehe angandiyaka ellahdapan Sanhedrin. Menge, Imam Mbokollo laklerindi ndiyo ngarrakehe,
\v 30 Maramba Allah ambu nuhinda elmenge mbanna akeketoyo Yesus, epap pahmatimmu monno paptarengo el ghayo salib.
\v 31 Maramba Allah el pamdeteyaka Ndiyo ella limma kawananna eldadi Pemimpindinno monno ella wonda slamato monno pam ghillaya wani Israel monno ella halindani adohondo ngarrakehe.
\v 32 Monno, yamma ndoyaka ella icaya walli ella ngarrakehe, monno ndidokka Ndewa Mbihana, ella menge papwonna Maramba Allah elbarrada ngarrakehe atoyo ndanga ella wani a preten-Na.”
\v 40 Ngarrakehe ndiyo anomotoyo enna a apinna Gamaliel. Mengeke, monno mbakwullindi ehtonduyo eh rasullo, ngarrakehe ndiyo apalluhi eh toduyo ngarrakehe rasul tanna amba paneghengo elngaranna Yesus, menge abphallahiki.
\v 41 Ndidoyaka, eh rasul-rasul a otindiki walli ella lahdapada Sanhedrin monno engge atitja ndidokka pap apija akrinnya walli ella ngaran-Na.
\v 42 Monno, dellokko-delloko, endi el Baitonno Maramba Allah monno otindi el umma monno umma, jadukongo mbapaknekinni monno mbapapnukinni a Injil monno Yesus ndidoyaka Kristus.
\v 13 Ndiyo ngarrakehe otindi ella lahdapad ngarrakehe saksi mbolete ella takkiya,” Yiya atoyo janna ndukongo mbanna paneghen monno lamlawanna yiya lapdoyo ella mbiha monno Hukum Taurat.
\v 14 Ndidokka, yamma mengeke mbamma rongoyo ndiyo mbanna takkiya monno Yesus walli ella Nazaret ndikka lahmoyo yiya pandoyo monno laphekinni a adatonno yita walli ella Musa.”
\v 4 Mengeke, Abraham lamdalaniki a tana toyo Kasdim monno eldoyo ella Haran. Monno walli nonno, mbanna mati a mbapanna, Maramba Allah laptumboniki diki walli ella tana, ebdolondummu hennene.
\v 5 Ndika, Maramba Allah janna wongo warisan elbarrana, monno janna wonni antana hodipangngu, ndimokko ella laprahingngo ella wongngo keturunana muriwali-muriwali, tenggerejapongngoko an anana.
\v 6 Ndidonomoko, Maramba Allah eltakki henyaniki, monno ellak kataddina a dadi eldadi to eminni eltana toyo monno ndiyo ngarrakehe pap atang monno pap wende ella potto ngahu ndoyo.
\v 7 Ndimokko, Yaya el rotehi bangsa epap atanga ndiyo ngarrakehe, 'Wena Maramba Allah,' Monno, menge ta etu ndiyo ndika loho walli ella nonno monno habayang elbara-Gu yiyo lapdoyo.'
\v 14 Menge, Yusuf lappangandingo liyo monno lakwuloni Yakub, a mbapanna, monno ngarrakehe ndungkambunna, ngarrakehe 75 paltodda.
\v 15 Mokko, elburuka Yakub el Mesir monno ndiyo elmatikka ononno, ndiyo monno ambu nuhinja yica.
\v 16 Walli eja, ndiyo ngarrakehe ap dikindiki ella Sikhem monno a pamdurundiki ellah hondinya Abraham a kahiyaka enna walinya ndingi walli ella walinya eh annanna Hemor el Sikhem.
\p
\v 17 Ndimokko, mbanna tukkaka enna loddo paprahingngo, eh menge Maramba Allah pap takinna elbarrana Abraham, enna bangsa lamtombo ndangada monno ella rehiya ndangada walli ella Mesir,
\v 18 ndukinni enna raja heka el ndetengngo ella pannuna Mesir, eljanna peghenni tutunna Yusuf.
\v 19 Enna Raja lamgunnoni a bangsanda yica monno akwotinni ambu nuhinda yica monno aphahandi hankede akpattindi annalakede rara ndiyo ngarrakehe ella janna matahanga mopirra.
\v 20 Enna loddono, Musa el ndadika monno ndiyo hekdahana elmatanna Maramba Allah. Monno, Musa akraghayaka el ummana mbapanna tallu wulla.
\v 22 Mokko, Musa a paknekenniki ella lapdonna a toyo peghe ella Mesir monno ndiyo ndika lakwuaha ellap pneghen monno ella hadanna.
\p
\v 23 Ndimokko, mbanna tutu a umurronno Musa potto kabullu ndoyo, el hundakka walli atinnya monno lammatandi eh ndungkambunna ngarrakehe, ella kattajadinna Israel.
\v 24 Monno, menge mba icaya lahtoyo walli ella ndiyo ngarrakehe aplakundiki janna ghenne walli ella toyo Mesir, Musa ella emminiki mibelahi ngarrakehe atoyo pakwotengo paghili monno ella wolohohi eh toyo papwunu menge lahmatihiki eh toyo Mesir.
\v 25 Musa lapngaddadinki eh ndungkambunna ngarrakehe ella peghe monno Maramba Allah el wondiki halammato walli ella poltonna Musa, ndimokko ndiyo ngarrakehe japeghenni.
\v 26 Enna lodonno, Musa ella otinni eltoyo Israel eltenggero abdonggolong, monno ndiyo ellbengo pa apindi tanna jahpallungo, menge lapneghengoko,' Hai, monno penna merewongo indipadungkambungo, penna yemmi mbuhadduwumi?'
\v 27 Ndimokko, enna toyo laphaduwuna ellapdikinni Musa ella krahanna monno lapneghen,' monno garranggu yoyo elmerewongo tokkwaha gamma yamma?
\v 28 Monno penna yoyo bengo wunugamma yamma mere ebwunihi toyo Israel wimolo?'
\v 29 Elrongngoyoko ebtakinna atoyo, Musa laplayaka monno enniki el tanan Midian. Enonno, ndiyo mbapanandiki eh to nduyo halkebani.
\p
\v 30 Menge pahika potto kabullu ndoyo, enna lahtoyo malaikat laphunda wunaka elbarana Musa ellam mradda niala ella leten Sinai, ella lamma api eltarra dolo.
\v 31 Enna Musa mbanna iceya, ndiyo lamngorohoko mbanna iceya henyani. Monno, enna tukaya harrapandaha wani, emminiki akpokolinnya Morri,
\v 32 'Yaya ndoyaka Maramba Allah Ishak, monno Maramba Allah Yakub.' menge Musa lakdandaka kbohi monno janna brani harrapandahinni.
\v 34 Yaya hettopinjana mbaku iceya krinna enna umatung-Gu ella enni el Mesir monno mengeke mbaku rongngohi iha-ihada ngarrakehe. Yaya menge mbaku mburu pahlamatihi ndiyo ngarrakehe. Monno henenne mabika, Yaya laptumbonggu ella Mesir.'
\p
\v 35 Musa, ella menge patolakado ndiyo monno lapneghen, 'Garraniki a wonggu kwuaha monno topprehe ella poltomma yamma?' Ndiyo ndidoyaka a toyo paptumbana Maramba Allah tutunna eldadi, enna kwuahanna monno pahlamatoyo, walli ella limmana malaikata ella laphundawuna poltonna ella barrana tarra.
\v 36 Yiya a toyo ella ngandihi lohho, pamrengeni padadi pamngoroho ndengengoyo monno atanda-tanda ajaib eltanna Mesir, monno el wemahi ndorongo, monno ella lambrada niala potto kabullu ndoyo.
\v 37 Musa ndoyaka eltakkinanni a bangsa Israel,' Maramba Allah ella keketughu lahtoyo a nabi ella merengga yaya walli ella ndungkambummu.'
\v 38 ndidoyaka yiya atoyo ella enni elbarana ajemaata ella marada niala ollena a malaikata ellap negheng ella pannu letenne Sinai. monno enna olengo ambu nuhinda yica, monno ndiyo elhimbaya linnya elmopir papwodanda yica.
\p
\v 39 Ambu nuhinda yica eljanna himbaya ebtakkina Musa, ndimokko eldikika monno elbalika el Mesir walli ella atija,
\v 40 enna takiyaka elbaranda Harun, 'Padahammanggamaka ndewa-ndewa ellah loko ellahdapamma tutunna yiya Musa, ella ngandigamma lohho walli ella tanna Mesir, yamma jamma peghenni eldadi elpoltonna.'
\v 52 Ngarrakehe eh Nabi ebjappa pakriya walli ella ambu nuhimmu? Monno, ndiyo ngarrakehe awunuhi ngarrakehe atoyo ebjanna ummumpani tutu emini Enna Elle Ghenne, ella hennenne ella menge padadiya apoltommu knehengo ella padenja monno ella wunu.
\v 54 Menge ndiyo ngarrakehe rongoyo tutunna yiya, atija ndiyo ngarrakehe lamdakurongngo monno pamghilur wunganduda ndiyo ngarrakehe ellahladapanna Stefanus.
\v 55 Ndimoko, Stefanus a bannuniki Ndewa Mbihanna lakharaniki ella lakramba monno ella iceyaka ndahana Maramba Allah, monno Yesus ella dende lakwannanna Maramba Allah.
\v 57 Ndimokko, ndiyo ngarrakehe akyokongo wahhi lantakka, monno atodi roktilluda ndiyo, menge a pahwungo gabbani Stefanus.
\v 58 menge, ndiyo ngarrakehe atinguka ngandiya lakdellek walli ella Kota monno amulaika gheghuya wango watu. Mengeke, ngarrakehe a iceya wango mata a halliniki akhihinya ndiyo ngarrakehe ella witinya lahtoyo enna apemuda ella ngarango Saulus.
\v 1 Monno, Saulus waddi el lastujuyaka ebwunuya Stefanus. Saulus ella wunu kehehiki ehjemaato el Yerusalem enna lodonno, habereng bokollo eldadi elbarana jemaato el Yerusalem, monno ndiyo ngarrakehe amhoborong ella kalli batu Yudea monno Samaria, hadaja eh rasul ngarrakehe.
\v 2 Eh toyo a ndaha atonnoniki Stefanus monno enniki akabebe ati bokollo elbarada.
\v 3 Ndimokko, Saulus ella bengo hamengendi ngarrakehe ajemato walli ella ngarrakehe umma. Ndiyo ella tinguhi ngarrakehe hakbani monno ehwarcoyo, menge ella pahrakandiki ella gallu. Filipus Lapdukinni enna Injil el Samaria.
\v 5 Filipus elburu ella Kota monno el Samaria monno lapdukinniki liyo tutunna Kristus.
\v 6 Monno, atodanga elpahwungo atinnya payaka ebtakinna Filipus e ndiyo ngarrakehe arongoyo monno a iceya atanda-tandana ella pamngoroho ndengengoyo el dadi.
\v 8 Ndidoyaka, enniki enna engge ati bokollo ella kota.
\p
\v 9 Ndimoko, enni akbani elngarango Simon enna ahmurinnya laplakuya asihir ella kota monno abekeheni atodanga ella Samaria, monno ella takkiya apoltonna tobokollo.
\v 11 Mokko, ndiyo ngarrakehe akharra liheking monno amandeka ndiyo mabdahaya pamgoroho ndengengoyo enna sihironno.
\v 12 Ndimokko, menge ngarrakehe atoyo ella wani Filipus ellapdukinni enna Injil tutunna atokkona Maramba Allah monno ngarrana Kristus Yesus, ndiyo ngarrakehe ab ihohiki, lakbani monno rawicoyo.
\v 13 Ndimokko, Simon kneheng ella wani monno menge mbap ihaya, ndiyo krohing ella enni elbarana Filipus, monno ndika mbanna iceya hekdanganna enna mujizata monno enna atanda-tandana ella pamngoroho ndengengoya eldadi.
\p
\v 14 Enna loddona, ehrasul-rasul ella Yerusalem arongoya ndidoka enna atodanga Samaria menge mba himbaya alinnya Mori Maramba Allah, ndiyo ngarrakehe abtumboniki Petrus monno Yohanes elbarada atodanga enonno,
\v 15 ella emeni monno lahbango tutuda ndiyo ngarrakehe tanna ndiyo ahimbaya Ndewa Mbihanna.
\v 16 Ndika, Ndewa Mbihanna janna mburupongo elbarana lahtoyo walli ella ndiyo ngarrakehe, ndiyo ngarrakehe menge mbap ihohi elbarra ngarrana Tuhan Yesus.
\v 17 Menge, Petrus monno Yohanes akobokngoko limma ella pannu katakkuda ndiyo monno ndiyo ngarrakehe himbayaka Ndewa Mbiha.
\p
\v 18 Ndika Simon iceya enni Ndewa Mbiha ella wongo lewato akobokong limmada ehrasul-rasul, Simon eltoworindi ndingi elbarada ehrasul-rasul ngarrakehe,
\v 26 Ahmurinnya, malaikatanno Mori lapneghengoko elbarrana Filipus wenaka, “Kedde mbaka monno otubangguku ella Selatan, ellara pahburunna walli ella Yerusalem laotu ella Gaza. Alarra ndidoyaka alarra ella jango tonna.”
\v 27 Filipus ella kedde monno otinniki. Monno, ella hunda lahtoyo Etiopia, ndidohiki sida-sida walli ella tobokollo ella pengadilan Sri Kandake, Ratu tokkona Etiopia. Ndiyo ella lakwuahihi ngarrakehe enna hartanna mintokko. Ndiyo ella emini ella Yerusalem monno lahbango,
\v 28 monno tenggerena mbanna mbaliya, tenggere lodonna ella krete monno ella baca kitabponno Nabi Yesaya
\v 29 Menge, Ndewa Mbiha lapneghengoko ella barrana Filipus, "
\v 31 Monno, enna toyo lapwolohoko, “Penna yaya mbanna ndadi, ndimokko lahtoyo ella lap apinggo?” Mokko, ndiyo ella kwulloni Filipus tanna eldetongo nonno ellondo engeni.
\v 32 Enna lodonna, lahwadikongo walli ella Kitab Suci eltenggeren pahbacanna ndiyo ndidoyaka yiya, “Ndiyo papngandi elmereka anna domba papngandi ella papdobteba, monno mereka anna domba ebjappa guti logenna lakbanga ndidoyaka Ndiyo janna mbungkereya aghobanna.
\v 38 Ahmurinnya, sida-sida lapretehi kereta tanna lapdendeya. Monno, ndiyo toduyo aburuka elweyo, Filipus monno Sida-sida, menge Filipus lap ihohiki.
\v 39 Mengeke ndiyo toduyo mbaloho walli ella weyo, Ndewa Mbihanna Mori ella enniki elbarana Filipus monno el otniki, monno sida-sida ja iceya wallika, menge ahloko krohika monno engge atika.
\v 40 Ndimoko, Filipus eldukinni apoltonna enni ella Asdod, monno ebhennya ndiyo mbanna langani akawasanno, ndiyo lapdukinni a Injillo el ngarrakehe kota lundulappa el Kaisarea.
\v 12 monno ndiyo menge mbanna ngoleya enne manurrani ella lahtoyo el ngarango Ananias el emini monno elkobokonni limma ella pannuna tanna ndiyo eldadi mbanna ice wali.”
\v 18 Menge, randangoko, mereke ri igha lakbutuku walli ella matanna monno ndiyo el ice walika. Ahmurinnya, ndiyo el keddeka monno ab ihayaka. Saulus lakwungoko ngandiya Linnya tutunna Yesus
\p
\v 19 Monno, menge ebmuyo, Saulus wonniki paghahi. Ndiyo ellam rengngendiki eh murit-murittonno el Damsyik en pirraya lodo.
\v 25 Ndika, ehmuriconno Saulus elngandiya enna hudanna monno lahburrinni walli ella gallu elwangi panokotongo limma monno wango anna kapepe. Saulus enni el Yerusalem
\p
\v 26 Ndidokka Saulus elduki el Yerusalem, ndiyo elkabinni habolong ella muriconno. Ndika, ndiyo ngarrakehe akbohinniki apoltonna orronakka ebcawani ndiyo ebmuriconno.
\v 27 Ndimoko, Bernabas amrengeke dung Saulus monno elngandiyaka elbarana eh rasul, menge lapneghengoko elbarada ndiyo ngarrakehe ndiyo el icaya Morri ellara ndanga, monno Morri menge mbanna takkiya elbarada, monno ndiyo lambrani mbanna pneghengo elngarrana Yesus el Damsyik.
\p
\v 28 Monno, Saulus lamrengendi ndiyo ngarrakehe eban tamma monno loho walli ella Yerusalem tenggerena mbapneghen batakki ngarrana Miorri.
\v 29 Ndiyo eltakkiya monno haberre-berenge engendi atoyo Helenis, ndimoko ndiyo ngarrakehe bengo wunuya.
\v 30 Ndika ndungkambu olle atiwango tatpeghenni yiya, ndiyo a ngandiya el Kaisarea monno laptumboni el Tarsus.
\p
\v 31 Ndimoko, ngarrakehe jemaato el Yudea, monno Galilea, monno Samaria elngoleya engge ate monno helu wungongo amtombo. Monno akbohinni Miori monno ella wongo engge ate Ndewa Mbihana, ndiyo ngarrakehe engena mbamtombo ndanga. Petrus enni ella kota Lida monno kota Yope
\p
\v 32 monno hitu, Petrus lakninik ngar mbak kalbatu, ndiyo wedhi tanga to mbokohi ngara to mbiha el enyi Lida.
\v 33 A Nonno, ndiyo ndukiniki a toyo el ngarango Eneas, tenggernak mban maduru el lapdom nduruna emdennya pandapoto donna mbanna kliku.
\v 40 Ndimokko, Petrus laptumbodi ndiyo ngarrakehe aloho, menge enna lehukongo kunda monno ahbango. Ahmurinnya, ndiyo akharani akmatinnya Tabita monno ndiyo lapneghen “Tabita, keddebaka!” Menge, enna awarcoyo elbungkerek amatana monno el iceyaka Petrus, ndiyo ellodo.
\v 3 Enna momolonno, enna loddo pahi jam mbanda iha, ndiyo el iceya ndahana epam manuruna, elah toyo a malaikta Maramba Allah el emini monno eltakiya elbarana, “Kornelius!”
\v 17 Enna lodonno, tenggerenna Petrus mbanna mbingungo apngadanga payaka a artinya eb icana enne, a hundaka enna atoyo hekdangana paptumbana Kornelius ebtenggerenna mbakdabaya a ummana Simon, monno a dede ellahdapan a mbinnya,
\v 18 monno tenggered mbakwulloni, ndiyo ngarrakehe aklerin penne enni Petrusso, ella londo nonno.
\v 23 Petrus ella undangindi ndiyo ngarrakehe tama monno wondi ndiyo padonga nenne. Mereho lodona, ndiyo elkede monno el otinni mrengendi, monno ehdungkambuna atiwanya walli el Yope a olenna.
\v 24 Ndelokonno walinya, ndiyo ngarrakehe atama el Kaisarea. Kornelius lahmagangoko monno elkahahi ndungkambunna menge eh olkedenna atukka.
\v 32 Ndidoyaka henenne, patumbokniki el Yope monno takkibnanki Simon elngarango Petrus tal emini. Ndiyo ennyi el ummana Simon, eltukongo wihiko klulla, elhinga wemiahi.'
\v 33 Ndidoka, yaya laptumbungo toyo elbaramu, monno yoyo eldaha ati bengo emini. Henenne, yica ngarrakehe el enni yiya, lahdapanna Maramba Allah, tat rongoyo ngarrakehe apretenna elbarramu walli ella Miori.” Petrus Lapdukinni a Injillo el Ummana Kornelius
\v 35 Ndimoko, el bangsa, enna toyo lakbohinni Ndiyo monno lapghilini payak el ghenne, ehbennya Miorri.
\v 36 Linnya Miorri Maramba Allah papdukingo ella bangsa Israel ngandiya liya ndaha engge deta walli ella Kristus Yesus, Ndidoyaka Miorri walli ella panuna ngarrakehe.
\v 37 Yemmi knehengo elpeghenni eldadi el Yudea ngarrakehe, walli ella Galilea, menge ab iha walli ella Yohanes papdukinni,
\v 38 Yemmi peghinni Yesus, toyo Nazaret, penwenanni Maramba Allah mbanna Mbihaya wani Ndewa Mbihana monno kwuahanna. Ndiyo otinni laklilinginni lapghilinni a ndaha monno laptonggoho ngarrakehe atoyo elhaddu pakriya a marapu indaha monno etinni Miorri Maramba Allah elpoltonna.
\v 39 Yamma ndoyaka el iceya payaka epap menge plakunna Yesus, el kalbatu toyo Yahudi monno el Yerusalem. Ndidohiki awunuya Yesus enna laterenniki elpannu ghayo Salib.
\v 40 Ndimoko, Maramba Allah lapkedeya ellodo ktallluna monno wonniki loddo Ndiyo tanna laphundoni apoltonna,
\v 41 in ngarrakehe atoyo, ndimoko el yamma, el ngarra kehe hakhiya pahpenden a Maramba Allah ahmurrinnya, el muyo monno el inu habolong menge mbanna detengngo walli ella tomati.
\v 43 El Ndiyo, ngarrakehe a nabi elhakhiya monno el wani el dodolon-No monno elhimbaya abhingurru ndoho walli ella ngara-Na.” Maramba Allah laphundoniki Ebdiya Elhimbaya ngarrakehe Atoyo
\v 48 Monno, Petrus lapreteka ndiyo ngarrakehe tanna ab ihwongo el dodolonno Ngarrana Kristus Yesus. Ahmurinnya, ngarrakehe atoyo akreyo Petrus eldoyo engendi ndiyo elpiraya loddo
\c 11
\cl Pasal 11
\s Petrus Elballika El Yerusalem
\p
\v 1 Tenggerenna ngarrakehe eh rasul monno ehdungkambunna kehena el atiwango el enni el Yudea a rongoya monno atoyo ngarrakehe el Yahudi monno mengeke mba himbaya alinya Miorri Maramba Allah.
\v 11 Icebaka, atuweddi, endi ehtotallu toyo paptumbuongo elbaranggu emmindi el ummagu, walli ella Kaisarea.
\v 12 Ahmurinnya, Ndewa Mbihanna eltakigandi tanna otu engendi ndiyo monno inni ragundi. Ehtonommo ndungkambuna atiwayo weddi otindi engega yaya monno yamma eltamma el ummana atoyo.
\v 13 Menge, ndiyo lapdukinni elbarama yamma penewena ndiyo mbanna menge iceya enna Malaikata eldede el umma monno lapneghen, 'ptumbobniki atoyo otinni el Yope monno krebayaka Simon epaptaki Petrus el emmini yiyo,
\v 14 monno ndiyo eltakiya apesanno elbarramu monno walli ennya el yemmi pahlamatongngo, yemmi monno ngarrakehe atoyo ellodo el ummomu.'
\v 18 Ebhenyaka ndiyo ngarrakehe mba rongoyo atutunna, ndiyo ngarrakehe akdannaka monno pamlanguya Maramba Allah monno takkiya “Ebhenyaka, Maramba Allah weddi menge mbanna wongngo elbarada atodanga indi Yahudi am ghilla monno lahdapanna mopir.” Injillo ndukingo ella Antiokhia
\v 22 Aliya tutuna ndiyo ngarrakehe elduki el roktiluda jemaat el Yerusalem, monno ndiyo ngarrakehe paptumbana Barnabas el Antiokhia.
\v 23 Ebhenyaka Barnabas mbanna duki monno el iceya pamnoworonno Maramba Allah, ndiyo el engge ati monno lap apindi ndiyo ngarrakehe tanna engdiyo elbarana Miorri wango ati lapghahi.
\s Yakobus A wunuya monno Petrus Papnonggolla Herodes
\p
\v 1 Enna lodona, Tokko Herodes lahkotaya alimmana elpannuna atoyo walli ella jemaato tanna pakriyo ndiyo ngarrakehe.
\v 2 Ndiyo elwunuya Yakobus, a ndungkambuna Yohanes, wango habanda.
\v 3 Ebhenyaka Herodes mbanna iceya papdahana ehbenyaniki a atinya ngarrakehe toyo Yahudi, ndiyo pakrohiya adonggolo Petrus weddi. Eldadi enna lodo Ndaha Roti Janna Pakpena.
\v 4 Menge mbanna donggoloyo Petrus, ndiyo laptamaniki el gallu dolo monno pakrakaniki ella poto aprajuriti tanna adaganni, monno menge Paskah, angandiya elahdapanna atodanga.
\v 5 Monno, Petrus atahanni el gallu ndollo, ndimoko ahbayangngo krohingngo eh jemaatonno Petrus lahdapanna Maramba Allah. Malaikato Miorri laphallayaka Petrus walli ella gallu
\p
\v 6 Enna Hudanna, Herodes elngandiya Petrus elak kdelek, Petrus tenggere mdurunna ella barada enna Prajurit ehtoduyo, abtannaya wango dubuyo rantai, monno ehtokandi lahdapanna mbinnya tenggeren mbadaginni agallu.
\v 9 Menge, Petrus lohoko monno elnomotoko a malaikato. Ndiyo janna peghen mbanna payaka eldadi papdadinnya a malaikato caya, ndika papngadana ndiyo eb icanna paphunduwumnanniki.
\v 10 Ebtenggeren langngadandi eh tokandi ak ikhana monno kduna, ndiyo ngarrakehe ndukika el mbinnya tamma mbahi lahdapango elkota. Enna mbinnya lambumkerre mengwuna elbaradah, menge ndiyo ngarrakehe alohoko monno ahlokoko nduki ella annakhiku larra, monno radangoko malaikato mbanna mandalanni Petrus.
\v 3 Ahmurinnya, menge ndiyo ngarrakehe berpuasa monno ah bango, menge akombokondi limma elpannu katakkuna Barnabas monno Saulus, ndiyo ngarrakehe apptumbondi ehtoduyo otindi. Barnabas monno Saulus el kalbatu Siprus
\p
\v 4 Monno, mengeke mbap ptumboni otindi Ndewa Mbihanna, Barnabas monno Saulus burru ella Seleukia, monno walli ella nonno ndiyo ngarrakehe otindi el Siprus.
\v 5 Eba duki ella Salamis, ndiyo ngarrakehe abdukinni linnya Miorri Maramba Allah ella Umma mbihanna ato Yahudi, menge ndiyo ngarrakehe a ngandiyaka Yohanes topapwendeda ndiyo ngarrakehe.
\p
\v 6 Monno ndiyo ngarrakehe otindi ahlokinni ngarrakehe apulau ella Pafos, ndiyo ngarrakehe a ngoleya lahtoyo totang morro. lahtoyo nabi khelle Yahudi, el ngarango Baryesus.
\v 7 ndiyo a olenna Prokonsul Sergius Paulus, enna lahtoyo elpeghe, lakreya Barnabas monno Saulus emini elbarana monno mbengo rongoyo Alinya Maramba Allah.
\v 12 Menge, Prokonsul netu el waniki ebanna iceya payaka eldadi monno ndiyo el benni ap apingo walli ella Miorri. Paulus monno Barnabas otindi elkota Antiokhia el kalbatu Pisidia
\p
\v 13 Eme lahdapanna, Paulus monno atodanga el olengo mbahloko walli ella Pafos dukingo ella Perga, ella Pamfilia, ndimoko Yohanes lamdalaniki ndiyo ngarrakehe monno elbaliya el Yerusalem.
\v 14 Ndimokko, Saulus monno Barnabas pakrohiya ahlokona walli ella Perga monno lundulappa ebduki el Antiokhia, el Pisidia. Monno, enna lodo sabat, ndiyo ngarrakehe otindi el umma mbihada monno alodo nonno.
\v 17 Maramba Allah Bangsa Israel yiya menge mbanna pendeya ambunuhinda monno pamneteka abangsanda yica ebadoyo eltana Mesir monno alimanna lamkekete, ndiyo elngandihi loho walli ella nonno.
\v 18 Enna madenya potto kabullu doyo, ndiyo mbanna maloyo atinya walli elhadanna ndiyo ngarrakehe el lamrada niala.
\v 19 Monno, mengeke ndiyo mbanna mberehi eh pitu bangsa eltana Kanaan, ndiyo elwonni pandoyo enna tanah.
\v 21 Ahmurinnya, ndiyo ngarrakehe akreyo enna tokko, monno Maramba Allah elwonni ndiyo ngarrakehe Saul, ana kabani Kish, atoyo walli ella kalbatu Benyamin, enna madenya pottokabullu ndoyo.
\v 22 Mengeke Maramba Allah lapdikinniki Saul, Maramba Allah elkeketoyo Daud eldadi tokkodo ndiyo ngarrakehe, el tutunna Maramba Allah menge mbanna hakhiya monno lapneghen,' Yaya mengeke mbakkutobokoya Daud, ana kabaninya Isai, atoyo el ghenne el ating-Gu, ellaplakuya eh beng-Gu.'
\v 23 Walli ella yila toyo, Maramba Allah, elmereke paprahin-Nya, elngandiya lahdapada Israel lahtoyo enna Pahlamatondo, ndidoyaka Yesus.
\v 24 Ebjanna ndukipongngo Yesus, Yohanes mengeke mbanna padukinni memeni tutunna ab ihaya atoyo ellam ghilla ngarrakehe ella Israel.
\v 27 Ndika, ndiyo ngarrakehe eldoyo el Yerusalem monno ngarrakehe elngandihi ndiyo, el janna peghenni Ndiyo monno janna pahamminni ebtakinna eh nabi, eh bacada enna lodo sabata, menge lapdukinni ebtakida eh nabi netu monno enna hukummuni Yesus.
\v 28 Monno, ebhenyaka ndiyo ngarrakehe ebjanna tobokinni alasanna payaka tanna hukum wani ndukingo mati, ndiyo ngarrakehe akreyo Pilatus tanna ahmatiya Ndiyo.
\v 29 Monno, ndika ndiyo ngarrakehe bapdukinni ngarrakehe elam turoho tutunna Ndiya, ndiyo ngarrakehe ahburrinni walli ella ghayo Salib monno pamdurinni elhodinya
\v 30 Ndimoko, Maramba Allah elkeketoyo Ndiyo walli ella tomati,
\v 31 monno ella pirraya lodo ndanga, Yesus laphundawuna elbarada ehtodanga el olle engendi walli ella Galilea ndukingo el Yerusalem, el henenne eldadi hakhiya tutun-Na elbarana bangsa yiya.
\v 32 Monno, yamma elngandigu liya njaha pap prahinnya Maramba Allah walli ella ambunuhinja yica,
\v 34 Tutunna Maramba Allah el keketoyo Yesus walli ella tomati, janna mbali walika ella janga, Maramba Allah eltakkiyaka,' Yaya elwonggu knurru eldaha mbiha monno papwangoyo, ebwodani a Daud.' \f + \ft Yesaya 55:3 \f*
\v 45 Ndimoko, ebhenyaka atoyo Yahudi el iceya hekraminnya, ndiyo ngarrakehe abannundi knorek ati monno akwuniki apgabanga elbarana Paulus monno apnenewudaka.
\v 1 Monno, eldadika, el Ikonium, Paulus monno Barnabas atama engeke el umma Mbihana atoyo Yahudi monno apneghengoko henyaka monno am ptomboko ndanga atoyo, atoyo Yahudi monno atoyo Yunani, el wani.
\v 2 Ndimoko, atodanga Yahudi el janna wani apnummaka atodanga el indi Yahudiya monno apruhohi apngadada ndiyo agabamdi atoyo elwani.
\v 3 Monno, ndiyo enna adokka anonno enna amdeya monno engana mbap pnegheno brani el tutunna Miorri, elwonngngo haksiya tutunna aliya pamnoworron-No, menge elwongo tanda-tandana pamngoroh dengangoyo eldadi walli ella limmada ndiyo ngarrakehe.
\v 4 Ndimokko, atodanga elkota nonno ahmbaghingngo, ahwadikongngo endi elbarada atodanga Yahudi monno ahwadingngo endi ella mbarada eh rasul.
\p
\v 5 Ebhenyaka a usaha papdaha, ndahaka enna atodanga indi Yahudi ato atodanga Yahudi, monno enna ngarrakehe pemimpinodo ndiyo, tanna pakrihi monno a gheghuhi ngarrakehe eh rasul wango watu,
\v 6 menge Paulus monno Barnabas apeghendi monno aplaka ella Listra monno ella Derbe, elkota ella Likaonia, monno ella kabllibatu elbarana.
\v 7 Monno, ennonno, ndiyo ngarrakeje angeda mbap ndukinni a Injillo. Paulus el kota Listra monno elkota Derbe
\p
\v 8 Ella Listra, enni lahtoyo tenggere loddonno monno lahmalli awitinya, lakliku walli ella kambuna innyana monno janna halokopongo.
\v 9 Enna atoyo tenggeren mbanna rongoyo Paulus ebtenggero paneghen, menge Paulus mbanna kaharanni monno ella iceya monno enna engo atiwanya tanna tonggohowongo wena.
\v 12 Atodanga nenne paptakki Barnabas mereke Zeus monno Paulus mereke Hermes henyaka ndiyo ellapdukinni takki.
\v 13 Imam Dewa Zeus, ella Kuillonno enni laknellek kota, el ngandiya anna lembu ghobbo monno anna bunga elmbinya tamana a kota. Ndiyo monno atodanga bengo wongo persembahanna kurbanna elbarana Paulus monno Barnabas.
\p
\v 14 Ndimoko, ebhenyaka enne rasul Barnabs monno rasul Paulus mbanna rongoyo tutunna, ndiyo ngarrakehe aterikoyo akhihida ndiyo monno aplaka tama el lapduda atodanga, monno akyokongoko,
\v 19 Ndimoko, atodanga Yahudi emindi walli ella Antiokhia monno Ikonium, monno mengeke mbalekeya atodanga, tanna ndiyo ngarrakehe agheghuya watu Paulus monno angandiya lohho ellakneleko kota papngada elmatika Paulus.
\v 20 Ndimoko, ehmuriconno aklilingini Paulus, ndiyo eldede monno elbaliya tama elkota. Enna lodowalinya, ndiyo otiniki marengendi Barnabas el Derbe, mbalihi elkota Antiokhia elkalbatu Siria
\p
\v 21 Mengeke ndiyo ngarrakehe mba ndukinni a Injillo el kota monno mengeke mbap pamdangani a murico, ndiyo ngarrakehe awalihi el Listra, monno el Ikonium, monno el Antiokhia,
\v 22 tengered mbap ghahi eh ndewada eh muriconno, elwonni paghahi ndiyo ngarrakehe tanna atekunno el atiwaja, monno atkiya ebhenya yica mbata tamma ella Kerajaannono Maramba Allah walli ella lakriyo.
\v 23 Tenggeren Paulus monno Barnabas mbanna pahundoni elbarda penatua ngarrakehe ndiyo ella barada jemato, menge mbahbayango monno mbapuaha, ndiyo ngarrakehe pakrakanniki elbarada penatua elladapanna Miorri, elbaran-Na ndiyo ngarrakehe menge mbawani.
\p
\v 24 Ahmurinnya, ndiyo ngarrakehe alangani Pisidia monno aduki ella Pamfilia.
\v 25 Menge, tenggeren ndiyo ngarrakehe mba burru ella Atalia.
\v 26 Walli eja nonno, ndiyo mba otindi ella Antiokhia, padoda ndiyo ngarrakehe menge pakrakinni elbarana Maramba Allah tanna apghilli pahmengede.
\p
\v 27 Tenggered ndiyo mba duki monno amkaha engendi ehjemaato, ndiyo ngarrakehe atakki keheya apap ndadinnya Maramba Allah elbarada ndiyo ngarrakehe monno penwenaka ndiyo mmbanna menge mbungkereya mbinnya atiwaja enna bangsa-bangsa heken.
\v 28 Monno, ndiyo ngarrakehe adoyo engendi ehmuriconno lamdeya.
\v 2 Menge, eldadika ahmerengandungo ella bokollo enna Paulus Monno Barnabas monno ngarrakehe atoyo el endi, ndiyo ngarrakehe awotohoko tanna Paulus monno Barnabas, monno ehpircoyo walli ella ndiyo, tanna detengo el Yerusalem tanna atobokoyo eh rasul monno ngarrakehe eh penatua apghenni enna masala.
\p
\v 3 Monno, mengeke mba lataya eldodolonno elarra eh jemaato, ndiyo ngarrakehe alangani Fenisia monno Samaria tengered mbap neghengo tututnna akwalikonno abangsa -bangsa hekenna, monno enetu pap engge ati engengoyo eldungkambu atiwayo.
\v 4 Tengered ndiyo mba duki el Yerusalem, ndiyo ngarrakehe ahimbohi a jemaato ngarrakehe, eh rasul, monno eh penatua, menge ndiyo ngarrakehe atakiya tutunna ngarrakehe epap dadinna Maramba Allah walli eldiyo ngarrakehe.
\v 30 Menge ndiyo ngarrakehe mbakreyo mbali, ndiyo ngarrakehe a burru ella Antiokhia, monno mengeke mbakahahi eh jemaato, ndiyo ngarrakehe pakrakinniki ahuroto.
\v 31 Eh todaganga elwani pahbacada, ndiyo ngarrakehe engge ati mbanna mbaphiburwuda.
\v 32 Yudas monno Silas, enne ndiyo ngarrakehe knehengo ndidoyaka nabi, lapdiyoko monno lapghahindi ehdungkambu atiwanya menge ebtakida.
\v 33 Monno, mengeke ndiyo ngarrakehe edoyo enonnono tanna enna waktunana ahwakengngo, atodanga elwani etu aphallahi ndiyo tanna a mbali engge ati elbarada atodanga pahmenge paptumbongo ndiyo ngarrakehe.
\v 34 [Ndimoko, rehijaha wena Silas tanna endiyo adoyo ennonno.]
\p
\v 35 Ndimoko, Paulus monno Barnabas andoyo ella Antiokhia, tenggeren paknekengngo linnya Miorri olendi ehtodanga hekenne weddi. Paulus monno Barnabas apheghe
\v 38 Ndimoko, Paulus lapngadani monno janna hennya paplekeya atoyo tutpamdalangihi ndiyo el Pamfilia monno indi otu engendi ndiyo ngarrakehe papghiling.
\v 39 Ndika, eldadika ahmerengandungo ellakki monno ndiyo ngarrakehe aphegheka ihto-ihto. Barnabas elngandi olenni Markus monno amrengnge elkalbatu Siprus,
\v 40 Ndimoko Paulus elpendeya Silas monno otinni, mengeke pakrakinni walli ella eh ndungkambuda atiwaja walli ella anugrahan Miorri.
\v 41 Monno, ndiyo el langngani Siria monno Kilikia tenggered mabpa dendeya ehjemaato.
\c 16
\cl Pasal 16
\s Timotius El olenni Paulus monno Silas
\p
\v 1 Paulus weddi el emenni el Derbe monno Listra. Monno, icebaka enni lahtoyo muriconno ennonno, ngarana Timotius, ana walli ella lahtoyo warecoyo Yahudi el menge wanni, ndimoko a bapanna walli ella toyo Yunani.
\v 2 Ndiyo apeghenni ndaha eh ndungkambu atiwayo el Listra monno Ikonium.
\v 3 Paulus elbengo Timotius otinni engeni, monno ndiyo el lekeya monno tanna sunataya walli atoyo Yahudi eldoyo elkalbatu nonno. Ndika, ndiyo ngarrakehe apeghenni monno a mbapanna walli ella Yunani.
\v 4 Tenggered ndiyo ngarrakehe mbah loko langngani eh kotadanga, ndiyo apdukinni ketentuan-ketentuan tutunnna atoyo elwani tanna awani, eh menge papwotoho eh rasul ngarrakehe monno eh penatua el enni el Yerusalem.
\v 5 Monno, eh jemaato papdende eldodolo walli atiwayo monno ajumladdo ndiyo lamtumbo ndeloko-ndeloko. Maramba Allah lakwulloni Paulus el Makedonia
\v 10 Menge Paulus mbanna Iceya amnurrana etu, yamma berusaha tanna malewer otu el Makedonia, menge pahwunniki ebhennya Maramba Allah menge mbakwullagamma yamma tanna mbampadukinni a Injillo elbarada ndiyo ngarrakehe.
\s Amghiliana Lidia
\p
\v 11 Ebhenyaka, menge mbakalete kapallo walli ella Troas, yamma langangaka el Samotrake, monno enna loddona otu el Neapolis,
\v 12 monno walli eja el Filipi, a kota ullu walli ella kalbatu Makedonia monno lahwuya kota jajahannonno Roma. Yamma eldoyo elkota pirraya alodo.
\v 22 atodanga elkedde kehe a gabbani Paulus monno Silas monno ngarrakehe eh hakim kota atirrokoyo hakhihida Paulus monno Silas, monno apretehiki ndiyo tanna paluhi ehtoduyo wandi tokko.
\v 23 Mengeke engepadda mbapaluhi Paulus monno Silas wango danga palu, ndiyo ngarrakehe agheghuhi elgallu ndollo monno apretihi el kattakku gallu tanna Paulus monno Silas adagindi ketattindi.
\v 24 Mengeke mba himbahi pretetda, ehhakkatakku gallu aptammadikki Paulus monno Silas el gallu ndollo monno aptannihi ehwitija ndiyo wango blenggu.
\p
\v 25 Enna kira-kira amdehudda, Paulus monno Silas tenggero habaja monno alodo lodonni Maramba Allah, monno eh toyo el gallu dollo weddi arongohi ndiyo.
\v 27 Enna Katakku gallu elkedde monno el iceyaka eh mbinya ngarrakehe a gallu am mbungkereke, ndiyo elkahukyaka a mbanda monno hodipika papwunu wuwanna enna poltonna ndiyo lapngadani ngarrakehe eh toyo gallu aplaka ngarrakeheke.
\v 32 Ahmurrinnya, Paulus monno Silas apdukinni Linnya Miorri elbarada haktakku gallu monno ngarrakehe eh toyo el enni dollono ummada.
\v 33 Mengeke, ndiyo elngandihi Paulus monno Silas, enne hudana, monno enna alokihi hamnughada ndiyo ngarrakehe, menge ndiyo monno el bara olena leceka ab ihohi.
\v 34 Ahmurrinnya, aktakku gallu angandihi Paulus monno Silas el ummana monno awondiki muyo. Monno, ndiyo hek engge atija, menge ndiyo ngarrakehe atoyo el endi el ummana a waniki Maramba Allah.
\v 38 Enna hapliha apdukinni ebtakida elbarada enne hakim-hakim kota. Ndiyo ngarrakehe akbohinni mbarongoko Paulus monno Silas ebtohi walli ella Roma.
\v 39 Monno, ndiyo ngarrakehe emindi monno akreyo maaf ella barada Paulus monno Silas. Mengeke ndiyo ngarrakehe mbaplohohi Paulus monno Silas, ndiyo akreyo tanna ehtoduyo amdallani enna Kota.
\v 40 Menge, ndiyo ngarrakehe alohho walli el gallu monno tamma el ummana Lidia, monno ndika ndiyo ngarrakehe a iceya eh ndungkambuna atiwango, Paulus monno Silas apghandiki eh atija ndiyo, menge a otindiki.
\c 17
\cl Pasal 17
\s Paulus monno Silas el Kota Tesalonika
\p
\v 1 Enna lodopahdapango, enne Paulus monno Silas menge mbalangi Amfipolis monno Apolonia, ndiyo adukika el Tesalonika, el engo umma mbihanna Yahudi.
\v 2 Menge, enne mbiahana Paulus, ndiyo eltama elbarada, monno enna tallu lodo sabat apneghengoko ndiyo walli ella Huroto Mbiha,
\v 4 Menge, enna ahwadingoko walli ndiyo ngarrakehe wondi paghahi monno ahbolong engendi Paulus monno Silas, olendi ehtodanga Yunani akbohinni Maramba Allah monno indihodipidandi eh warcoyo dol oro.
\p
\v 5 Ndimoko, atoyo Yahudi aknoreke ati monno alekihiki enna pirra coyo indaha enne tukongo haloko ellapdo umummo, ndiyo ngarrakehe a kahahiki atodanga monno apndahaka indaha elkota, menge a serangniki enne ummana Yason tenggered mbakdabaya Paulus monno Silas tanna angandihya aloho el todanga.
\v 8 Atodanga monno ngarrakehe tobokollo el kota akbohiki mbarongoyo tutunna netu.
\v 9 Monno, mengeke ndiyo ngarrakehe ahimbaya enna jaminanno walli Yason monno enna akweadingo, atodanga aphallahiki. Paulus monno Silas Otindi el Kota Berea
\p
\v 10 Ndungkambu Atiwayo leca aptumboni Paulus monno Silas, enna hudana, el Berea, monno tenggered ndiyo mbaduki, ndiyo a otindi el umma mbihana ato Yahudi.
\v 11 Ato Yahudi ennonno rehijaha ati walli ella atodanga el Tesalonika monno ndiyo ngarrakehe ahimbaya alinya Miorri enna semangata lantak, monno tengered mbakaharani enna Hurotu Mbiha ndeloko-ndeloko tanna apeghewani elghenne.
\v 12 Ebhenyaka, ndanga wali ndiyo awani, termasuko enna warcoyo monno kabani Yunani eldoro orro eljanna ndanga.
\v 13 Ebhenyaka, enna atodanga Yahudi el Tesalonika apegehinni mbanna linnya Maramba Allah ebtakkida Paulus el Berea, ndiyo ngarrakehe weddi a otindi el Berea tanna akedindi monno tanna jakdanna atija atodanga.
\v 14 Menge, alecaka, eh ndungkambun atiwayo aptumbonni Paulus otinni duki ella wemahi, ndimoko Silas monno Timotius engdoda enenne.
\v 15 Atodanga el olenna Paulus angandiya nduki ella Atena, monno menege mbahimbaya liya walli Paulus tanna Silas monno Timotius lecca a emindi, ndiyo ngarrakehe Otindi. Paulus el kota Atena
\p
\v 16 Tenggeren Paulus mbanna magandi ndiyo walli ella Atena, ndewanna elrahaya huha elpoltonna mbanna icehi elkota mabannu mbipatung berhala.
\v 17 Ndidoka, ndiyo paptukarra wana pangadanga el umma mbiha eh todanga walli ella bangsa hekenne lahbohinni Maramba Allah, monno eldonna a umummo, ndelokonno, eb endi atodanga nenne.
\v 23 Ndimoko, enne yaya tenggeren mbakku klilingini monno kuharani eh papsembahbammi, yaya weddi kutobokoyo enna lahwuyo a altara lamturuho yiya, 'ELBARANA ALLAH JAHAPEGHENG.' Ebhenyaka, payaka yemmi papsembahmbammi eb indi peghenni, ndidoyaka ebtakinggu elbaramu.
\v 24 Maramba Allah lapdadiya apannu tana monno ngarrakehe el enni eldolonno, mbanna Ndiyo ndidoyaka Miorri akramba monno apannutana, janna ndoyo el ndodollon enne hakreke papdahana limma topiya,
\v 25 ndiyo weddi janna layanni walli ella limana topiya, ndiyo ranggaka benyani enne hodi walli el Ndiyo kneheng monno awonni elbarada apgarrabaniki elmopirro, monno ahungoto, monno ngarkehe ap etu.
\v 1 Mengeke ta etu, Paulus lamdalaniki Atena monno otiniki el Korintus.
\v 2 Monno, Paulus eldukidikki atoyo Yahudi elngarango Akwila, walmurinya Pontus, mbudukinnya walli ella Italia merengendi arwennya, Priskila, karna Klaudius menge mbanna preteya ngarrakehe atoyo Yahudi madalanni Roma. Paulus el eminni elbarada ndiyo ngarrakehe,
\v 3 monno karna ndiyo ngarrakehe engo pakghilija elmereke, Paulus eldo engendi monno lapghili engendi ndiyo pandaha kombongo.
\v 4 Monno, Paulus el wongngo pangadanga el umma mbihana ndeloko-ndeloko loddo Sabat monno elberusaha tanna apghahhi atodanga Yahudi monno Yunani.
\p
\v 5 Ndimoko, enne Silas monno Timotius aburru walli ella Makedonia, Paulus lakwungoni pahrakinni apoltonna tanna lapdukinni alinnya Miorri, tenggeren mbanna hakhiya topinja elbarada atodanga Yahudi mbanna Yesus ndidoyaka Kristus.
\v 7 Ahmurinnya, ndiyo lamdallanniki abdonna monno el otinikki el ummana el ngarango Titus Yustus, enna toyo indi Yahudiya laktambani Maramba Allah, el ummana enni lahbalinya Umma mbiha.
\v 8 Krispus, katakku Umma mbiha, elwaniki el Miorri monno ngarrakehe atodanga eldoyo el ummana, monno atodanga Korintus el mengeke mbanna rongoyo Paulus elwaniki monno ab ihohiki.
\v 11 Mokko, Paulus eldoyo ennonno lahdoyo numwulla, tenggeren mbanna pakneken linnya Maramba Allah elbarada ndiyo. Paulus lahdapanna Galio
\p
\v 12 Ndimoko, enne Galio elah ndadi prokonsul Akhaya, atodanga Yahudi enne pahwungo ati akedde gabbani Paulus monno a ngandiya ellah lahdapanna krohi pengadilanno,
\v 16 Menge, Galio el hokohiki ndiyo ngarrakehe walli ella ruangannono pengadilan.
\v 17 Mengeke ta etu, ndiyo ngarrakehe adogolloko Sostenes, katakuna umma mbiha, monno apaluka ellah lahdapanna ruanganno pengadilan. Ndimoko, Galio janna kahariniki tutunna nenne. Paulus elbalika Kota Antiokhia
\p
\v 18 Mengeke ta etu, Paulus eldoka pirralodo, menge lakreka mbali engendi eh ndungkambuna atiwanya monno otindi el Siria, olena Priskilla monno Akwila. el Kengkrea, Paulus mengeke mbanna gutiya alogenna karna ndiyo mengeke mbanna pandaha parahingngo.
\v 19 Ahmurinya, ndiyo adukika el Efesus monno Paulus lamdalaniki Priskila monno Akwila anonno, ndimoko ndiyo knehen eltama el umma mbiha monno lahmbaghingoko pangadanga el toyo Yahudi.
\v 20 Ebtenggeren ndiyo ngarrakehe mbareyo Paulus tanna eldoyo lamdeyo, Paulus janna wawa,
\v 22 Mengeke ndiyo mbanna mburu el Kaisarea, ndiyo eldetengo monno elwondi salam elbarada jemaato, menge elburru el Antiokhia.
\v 23 Monno, mengeke mbanna hamengeni pirra lodo enonno, ndiyo lamdallaniki abdona monno laklilingniki lahwuyo abdoyo la otu labdoheke elkalbatu Galatia monno Frigia, tenggeren mbanna wondi paghahi eh muriconno. Apolos el kota Efesus monno el kota Korintus
\p
\v 24 Enna lodonna, enni atoyo Yahudi elngarango Apolos, walmurinnya Aleksandria, eminni el Efesus. Ndiyo ndidoyaka lahtoyo tokollo elpeghe monno eldicoko elhuroto mbiha.
\v 25 Yiya atodanga mengeke mbanna paknekindi tutunna alaranda Miorri monno lahmangata el ndewana. Ndiyo lapneghengoko monno pakendi pendelangtakaya tutunna Yesus, ndimoko ndiyo dukpegenaniki tutu pah ihana Yohanes.
\v 26 Ndiyo lakwungoni apnegheng brubuk el umma mbiha, ndimokko en Priskila monno Akwila arongoya, ndiyo ngarrakehe atinguya ella lakrahan monno elwonni pangadanga elbarana laranna Maramba Allah lamlewere.
\v 27 Monno, enne Apolos el mbengo langani el Akhaya, ndungkambu atiwayo lapghani monno el turohoyo elbarada eh muriconno tanna elhimbaya patta eminni. Enna mbanna duki ndiyo, ndiyo ndanga mbanna bantundi ndiyo ngarrakehe walli ella pamnoworonno el wanniki,
\v 28 karna ndiyo eltonggoro mbanna gabbani atodanga Yahudi elladapanna umummo, tenggeren mbanna pahundonni Huroto Mbiha monno Kristus ndidoyaka Yesus.
\c 19
\cl Pasal 19
\s Paulus el Kota Efesus
\p
\v 1 Enne yiya eldadi, tenggeren Apolos enni el Korintus, Paulus el langani enna kalbatu ndolo monno lundulapa el Efesus. Ennonno, ndiyo eldukinni ahwadinkongo ehmuriconno.
\v 4 Paulus lapneghen, “Yohanes lap ihohiki wangi web iho lamghilla, menge lapdukinni atodanga tanna el wani elbarana lahtoyo el emini menge ndiyo, ndidoyaka Yesus.”
\v 5 Mengeke ndiyo ngarrakehe mba rongoyo tutunna yiya, ndiyo ngarrakehe ab ihohi elbar ngarana Miorri Yesus.
\v 6 Ahmurinnya, tenggeren Paulus mbanna menge kombokongngo limana eltakkuda ndiyo, Ndewa Mbihana eminni el pannuda ndiyo, menge ndiyo akwungoni atakki enne apnegheng monno apdahaka.
\v 7 Ndiyo ngarrakehe adangada henyaka hakbullu nduda atoyo kabani.
\p
\v 8 Moko, Paulus eltamaka el umma mbiha monno atakkiyaka wango brumbuk enne amdennya tallu wulla, tenggeren mba tukorongngo pangada monno wondi paghahi eldiyo tutunna Kerajaannonno Maramba Allah.
\v 9 Ndimokko, enne pirraya atoyo laptonggorohi eh atija monno jahimbaya ati waja, tenggeren mbatakkiya tutunna el indaha tutunna Alarra enne lahdapanna atodanga, Paulus lamdalinni ndiyo ngarrakehe monno el lekihi eh muriconno otindi, tenggeren mba pahelung pangadanga ndeloko-ndelokonno ellah lahkolo Tiranus.
\v 10 Tutunna yiya engena mbanna haloko enna mandennya duyo doyo hennyaka ngarrakehe atodanga el doyo el Asia arongoyo linnya Miorri, enne todanga Yahudi ato atodanga Yunani. Eh ananna Skewa
\p
\v 11 Maramba laplakuya eldanga Mujizato enne pamngoroho ndengengoyo walli ella limana Paulus,
\v 12 enna hapu limmana ato celemek elperna tondoyo klunlana Paulus elngandiya elbarada tohadu, mokko enna haduda ndiyo ngarrakehe el mohengoko monno ndewa indahada lohoko walli el ndiyo.
\v 16 Menge, atoyo ella paptamangngo ndewa indaha laklohokok elbarada ndiyo, monno ellak kwuahahiki ngarrakehe ndiyo, monno lapkalahiki ndiyo ngarrakehe monno nebhenya ndiyo mbanna palayo poltonna walli ella umma netu walli ella laklolonno monno lamnugha.
\v 17 Tutuanna yiya elpeghenni ngarrakehe atodanga el Efesus, atodanga Yahudi ato atodanga Yunani. Monno, ndiyo ngarrakehe akbohika monno elngaranna Miorri Yesus engene mba pamlanguya.
\v 18 Adanga walli ella barrada ndiyo eldadi wanni engdiyo mba emindi, tenggeren mbawani monno abdukinni ngarrakehe papghilija ndiyo ngarrakehe.
\v 19 Menge, ndanga walli el ndiyo aperna mbaplakuya asihir, akahahi en huroto ndangada ndiyo monno atunnihi lahdapadda atodanga. Monno, ndiyo ngarrakehe abaghihi awallida eh huroto ndukingo 50.000 kdiduk peraka.
\v 22 Monno, mengeke mbap ptumbondi eh toduyo a otindi melayani el Makedonia, ndidohiki Timotius monno Erastus, ndiyo kneheng a ndoyo pirraya alodo el Asia. Demetrius Laphundoni Pahmereng Engngengoyo el kota Efesus
\v 24 Ndika, enni atoyo el ngarrango Demetrius, lahtoyo top ndaha perak, ellapdaha kuil-kuil perak Dewi Artemis, el wongngo padongolewongoyo eljanna hodipiya eltukongo.
\v 27 Henenne yiya elbahaya indi hemonoko enna usahanna yica mbanna kabuttuku walli ella inkriya, ndimoko weddi Dewi Artemis ella agungngo janna hodipiya patta mbaghinnya, monno ndiyo, ella sembah ngarrakehe Asia monno a pannu tana, elmuehengngo a ndahanna.”
\v 29 Mengeke, a kota a bannuhiki haberengngo monno ndiyo ngarrakehe amlewerro otindi marengnge el umma kesenian tenggeren mba tinguya Gayus monno Aristarkhus, ato Makedonia el ndidoyaka olkede halokonna Paulus.
\v 30 Ndimoko, enne Paulus elbengo otinni el tamma ellap ndunna atodanga, ngarrakehe eh muriconno jap pahallahiki.
\v 31 Monno, eh pirracoyo tobokollo Asia el olkedenna apngandini liya elbarana pandabalinni mbanna takkiya elbaranna tanna janna pakrakinni apoltonna elumma kesenianno.
\v 32 Mokko, enna ahwadikongngo akyokongngoko tutunna hodi wali ella lahwadikongngo, mbanna amkahada el enni dolonno ahberengngo monno ahwadikongngo walli ella ndiyo japeghinni payaka enna alasannonno ndiyo pamkahawada.
\v 33 Enna akwadikongngo atodanga apahwunniki Aleksander monno atodanga Yahudi menge mba tundorin elahdapanna, monno Aleksander el wongngo tandanna wango limmana, ndiyo abengngo olenni lahdapanna atodanga.
\v 35 Mengeke Panitera Kota mbanna pakdannahi atodanga, ndiyo lapnegheng, “Hai ngarrakehe atodanga Efesus, garraniki atoyo elpeghinni el walli ella Kota Efesus ndidoyaka elkadiya kuil Dewi Artemis el agung monno el burru walli lakramba?
\v 41 Mengeke ndiyo mbatakkiya tutunna yiya, ndiyo pakballaniki enna akwongija atodanga.
\c 20
\cl Pasal 20
\s Paulus Otinni Negara Makedonia monno Negara Yunani
\p
\v 1 Mengeke enna ahberengo mbanna kballanga, Paulus lakwullondiki ngarrakehe eh muriconno, monno menge elwondi paghahi ndiyo ngarrakehe, ndiyo lakreyo mbali elbarada ndiyo monno otindi el Makedonia.
\v 2 Mengeke ndiyo mbanna nonekinni ngarrakehe enna wilayah ennonno monno elwondi pa apingngo, ndiyo eldukki el Yunani.
\v 3 Monno, ennonno Paulus eldoyo amdenya 3 wulla. Ngarrakehe ato Yahudi apdaha lidboleto tutun gabbadanni enne mba bengngo otindi el Siria, ndiyo elwotohoyo tutu mbalija el Makedonia.
\v 4 Paulus a olinni walli ella Sopater walli ella Berea, ananna Pirus, walli Aristarkhus monno Sekundus, walli ella Tesalonika, monno Gayus walli ella Derbe, monno Timotius, monno Tihikus monno Trofimus walli ella Asia.
\v 5 Ndiyo ngarrakehe otindi ulindi monno tenggeren magagamma yamma ella Troas,
\s Lahmatanna Paulus ella Terakhirro el Kota Troas
\p
\v 7 Enna lodo ikhiana lodo padduna, en yamma tenggeren mbam kaha engnge tutunna ahmaghingngo roti, Paulus lapneghengngoko elbarada ndiyo ngarrakehe tanna otindi enna loddo pahdapadda, monno ndiyo pamlonni linnya lundulapa klorrohuda.
\v 8 Enni el ndanga kwarru el pannuna, ebdomma yamma mbamkaha.
\v 9 Monno, ennonno enni en pemuda el ngarango Eutikhus tenggeren mbanna loddona el jendela monno tenggeren manna mandurru hotunna. Menge, tenggeren Paulus lakrohika mbanna panegheng enna ndenya langtakka, ndiyo helwungongo mbanna manduru monno lakbuktu walli ella lahmene aktallu monno ahkottaya tenggeren mbanna mere tomati.
\v 12 Ndiyo ngarrakehe angandiya a pemuda el mbaliya ella larra mopirronno monno elrahaya elterhibur. Ahlokonno Walli Ella Kota Troas laotu elkota Miletus
\p
\v 13 Ndimoko, menge mba otindi enna ulu elkapalla, yamma otindi el Asos en a bengngo ledekeya Paulus enna nonno monno kambu atinni henyonaka, ndiyo knehengngo a bengngo otindi ennonno wango haloko witi.
\v 14 Monno, en ndiyo mbanna latobokogamma yamma el Asos, yamma ladekeya, menge otu el Metilene.
\v 15 Menge mba otindi en nonno, yamma ndukinni enna lodonna el Khios. Enna lodowalinnya, yamma mam tukkaya Samos, monno enna lodonna yamma nduki el Miletus.
\v 16 Mbanna, Paulus menge mban wotohoyo tutu otu el Efesus tanna ndiyo jahmengngeni enna waktunna el Asia en ndiyo mba bengngo malewer nduki el Yerusalem, ebhejonna, enna lodo Pentakosta. Paulus Lapnegheng elbarana Penatua Efesus
\p
\v 17 Walli ella Miletus, Palus laptumbungo toyo otinni el Efesus monno laptumbondi ngarrakehe penatua el jemaato emindi elbarana.
\v 19 tenggeren bakku pahlokoya linnya Miorri walli ella lak lak etinggu, monno wango weimata, monno enne abkabannna mopir eb himbanggu walli ella pahmoletonno atodanga el Yahudi,
\v 20 penwennaka yaya mbakku tahanni apoltonggu tutunna bakku panukinni elbarammu ngarrakehe ap etu ebwango monno paknekunggu ella lahdapammu el umummu monno walli ella umma ndanga,
\v 21 hetopinjanna wongngo kesaksian, ella barada atodanga Yahudi ato atodanga Yunani, tutunna amghilla elbarrana Maramba Allah monno patta atiwangoyo elbarana Miorinda yica, Yesus Kristus.
\v 22 Monno hennenne, icebaka, enna aptannanna enne Ndewa Mbiha, yaya tenggeren ella lara lahlokunggu el Yerusalem, ebjakku peghinni payaka el ndadi elbaranggu ennonno,
\v 23 Ndiwalimokko enna Ndewa Mbiha el hakhiya hettopinjanna el kota ndanga elbaranggu mbanna elgallu monno enna kriya el menge lahmagangnga elbaragu.
\v 35 Elngarrakehe ap etu, yaya laphundonni elbaranggu mbanna paghili tonggoro mereke pattanna yiya, yica engdika mbata mbantuwunda el toh malli monno enne ap apingngo eb takkinna Miori Yesus, mbanna ndiyo kneheng ebtakinna, “Rehi Engge ati wongngo walli ella paphimba.”
\v 36 Monno, en ndiyo menge mban takiya ngarrakehe ap etu, ndiyo elberlutut monno lahbango engendi ndiyo ngarrakehe.
\p
\v 37 Mengeke, endi hekndangada ahoyo walli ella ndiyo ngarrakehe monno ndiyo ngarrakehe adopoko akokonna Paulus, monno a udokoyo,
\v 38 ndiyo ngarrakehe ak mbeb ati, el uluka walli el ebtakinna ndiyo monno ndiyo ja iceya a rupanna. Mengeke, ndiyo a olenni Paulus otu el kapalla.
\c 21
\cl Pasal 21
\s Paulus el Otinni el Kota Yerusalem
\p
\v 1 Mengeke yamma pahegheka walli ella ndiyo ngarrakehe monno mengeke mbahloko, yamma langangaka laotu el Kos, monno loddona wali laotu el Rodos, monno walli enonno laotu el Patara,
\v 2 Mengeke yamma mbamtoboko enne kapallo el langanga el Fenisia, yamma ndetongngo el kapalla monno haloko.
\v 3 Enne yamma mengeke mbamma iceya Siprus, yamma mamma langanni ella mbelli kleyo monno engdiyo mbamma haloko el Siria, menge burruka el Tirus karna enna kapallo lahburungo pahmotinya.
\v 4 Mengeke mbamma tobokohi eh muriconno, yamma ndoyo enonno enne amdennya pitu loddo. Monno, walli ella Ndewa Mbiha, ndiyo ngarrakehe engeda mba apinni Paulus tanna janna ndetongngo el Yerusalem.
\v 5 Enna waktunna yamma ennonno mengeyaka, yamma mamma halokoko monno mamma krohika ahlokom yamma. Ndiyo ngarrakehe, am rengendi eh arweja monno eh anannada, alatanggamma lundulapa ellak knellekonno enna kota. mengeke, mba berlututo el wemahi monno ah mbango,
\v 6 yamma kreyo mbali elbarada. Mengeke, yamma ndetongngo el kapal monno ndiyo a mbalika el ummada.
\p
\v 7 Mengeke yamma mbamma hamengenni alarra walli ella Tirus, yamma dukikka el Ptolemais, monno yamma lapneghe engendi eh ndungkambu atiwayo, monno ndoyo engendi ndiyo ngarrakehe amdennya hawuloddo.
\v 8 Enna lodowalinnya, yamma otugammaka monno otu el Kaisarea, menge tamma el ummana Penginjil Filipus, ndidoyaka lahtoyo walli ella pitu toyo, menge ado engnge.
\v 9 Ndiyo endi eh potto anna japalaghipongngo ella ndaha nubuatanna.
\v 10 Tenggeren yamma eb enggamma ebpirraya aloddo, lahtoyo nabi elngarrango Agabus burru walli ella Yudea.
\v 18 Menge, enna lodo walinnya, Paulus el otu engegamma yamma lamatin Yakobus, monno ngarrakehe eh penatua emindi.
\v 19 Mengeke mbapdukinni asalamma elbarada ndiyo, Paulus lakwungoni mban takkiya lahwu wuanna tutunna papmengenna papdahanna Maramba Allah elbarada bangsa-bangsa hekenna walli ella pelayannanna
\v 20 Monno, enna ndiyo ngarrakehe mban rongoya, ndiyo ngarrakehe pamlanguya Maramba Allah. Mengeke, ndiyo ap neghengoko elbarana Paulus, Icebaka, ndungkambu, pirraya aratanna atoyo walli ella atodanga Yahudi ennonno elwanni monno ndiyo ngarrakehe paghahi el Hukum Taurat,
\v 21 monno ndiyo mengeke mbatakkiya tutun ndiyo, ndidoyaka yoyo paknekinni ngarrakehe ato Yahudi walli ella bangsa hekenna tanna elheker walli hukumonno Musa, tenggeren mbapdukinni ndiyo tanna elsunata eh ananna ndiyo ngarrakehe ato ahloko wango adat istiadatttan yica.
\v 26 Ahmurrinnya, Paulus el ngandihi atodanga, menge lodowalinnya, mengeke ndiyo mbanna mbihaya apoltonna monno ndiyo ngarrakehe, ndiyo eltama el ummahanna Maramba Allah monno atakkiyaka enna waktunna pahmbihaya monno ahmengenna tutu kurban persembahanno papwoda ngarrakehe ndiyo.
\p
\v 27 Eb hodipika patutuwana pituloddo, atodanga Yahudi walli ella Asia, menge mba iceya Paulus el dolonno umma mbihanna Maramba Allah, eltakkinandi atodanga tanna ndonggoloya Paulus,
\v 29 Ndimoko, ebhewalinnya ndiyo ngarrakehe mengeke mba iceya Trofimus, ato Efesus, el olindi elkota monno Paulus mengeke mba ngandiya el umma mbihanna Maramba Allah.
\p
\v 30 Ahmurrinnya, ngarrakehe a kota el gempar monno atodanga el emindi amkaha. Ndiyo ngarrakehe adonggoloya Paulus monno atinguya ella lakdellek walli ella umma mbihanna Maramba Allah, menge eh mbinnyana umma mbihanna Maramba Allah amlewer todiya.
\v 31 Tenggeren ndiyo ngarrakehe mba usahaya tanna wunuya, ndukika alaporanno elbaranna akpala Pasukan Roma mbanna ngarrakehe Yerusalem tenggeren mbanna habereng.
\v 32 Enna lodonna wadi, ndiyo el ngandiya ngarrakehe ap prajurit monno ngarrakehe perwira, menge aplayo burru elbarada. Monno, enna atodanga a iceya akpala pasukan monno ngarrakehe apprajurito, ndiyo adukaka mba paluya Paulus.
\v 33 Menge ta etu, akpala pasukan atukkayaka Paulus monno adonggoloya, menge appreteya tanna Paulus aptannaya wango ndubuyo rantai bhahi. Menge, ndiyo akwungoni klerinni garraniki Paulus monno payaka paplakunna ndiyo.
\v 39 Ndimoko, Paulus lapneghen,” Yaya ndoyaka ato Yahudi walli el Tarsus, Kilikia, lahtoyo walli ella kota mbanningo. Yaya lakreyo, woddonggo tanna kupnegheng elbaranna atodanga.”
\v 2 Monno, tenggeren ndiyo ngarrakehe mba rongngoyo enne Paulus mbakwullinni ndiyo ngarrakehe wango pnegheng Ibrani, ndiyo ngarrakehe hiwedakka, monno Paulus lapneghengoko,
\v 12 Ahmurinnya, enni lahtoyo elngarango Ananias, atoyo el ndaha walli ella Hukum Taurat, monno apeghe ndahani walli ella todanga Yahudi eldoyo enono,
\v 13 el eminni elbaranggu, monno menge eldende ellakrahanggu, ndiyo lapneghengngoko, 'Nduyo Saulus, icebaka!' Menge, enne mema waddi, yaya kuiceya waddi monno iceya ndiyo.
\v 14 Monno, ndiyo lapneghengoko, 'Maramba Allah ambu nuhinja yica lap engndighu tanna peghinni eh mben-Nya monno eb iceya el ghenna, menge eb rongoya akpoklinnya walli ella ghoba-Na,
\v 15 ebhenyaka yemmi eldadi hakhiya walli ella Ndiyo tutunna ngarrakehe atodanga tanna payaka ebmenge iceda monno eb rongoda.
\v 23 Menge, tenggeren ndiyo mbanna kyokongo, monno el gheghunni a jubah ndiyo, monno ahobborinni akromboko el pannu udara,
\v 24 aktakku pasukan appretekke tanna Paulus a ngandiya el markas, tenggeren mbanna takiya Paulus tanna aprehaya monno apalluya tanna ngole wongo hadanna penne apatta kyokonno gabbani ndiyo taetu.
\v 25 Ebhenyaka, tenggeren ndiyo ngarrakehe menge mbaptannaya wango klorro klulla, Paulus lapneghengoko el perwira eldende elbarana, “Payaka ebhewamuni ebpaluya enna atoyo walli ella toyo negara Roma monno indi adiliya?”
\v 28 Aktakku pasukan elwolohoyaka, “Yaya elngoleyaka enna warga negara yiya eldanga engenni a ndingi bokollo.” Monno, Paulus eltakiyaka, “Ndimoko, yaya warga negara ordadiyingga yiyo.”
\v 29 Mokko, atodanga ellappreheya Paulus lamlewer amdalanani monno aktakku pasukan lakbohika tenggeren ndiyo mbanna peghinni Paulus ndidokka atoyo negara Roma monno ndiyo menge mbaptannaya. Paulus Lapnegheng wango Pemimpin Yahudi
\p
\v 30 Ndimoko, enne loddo walinnya, karna aktakku pasukanno elbengo peghinni hadanna elhettopinjana penne pattanna Paulus mba tuduya ato Yahudi, ndiyo laphallayaka Paulus monno lappretehiki eh imam-imam katakku monno ngarrakehe Sanhendrin tanna amkaha, menge ndiyo elngandiya Paulus mburu monno pahdapanni el lapdunna ndiyo ngarrakehe.
\v 6 Ndimoko, tenggeren Paulus mbanna peghenni ebhenya lahwadikongngo ato Saduki monno tohekenna ndidohiki ato Farisi, Paulus lapnegheng eldolonno Sanhedrin, “Ndungkambu, yaya ndoyaka ato Farisi, ananna to Farisi. Yaya tenggeren mba adilangga walli ella pahbenya monno akeketonno ato mati!”
\v 16 Ndimoko, anna kabani walli ella ndungkambu warconna Paulus elrongo tutunna adonggolodani, menge ndiyo el otinni monno eltama el markas, monno eltakinnani Paulus.
\v 20 Menge, ndiyo elwolohoyo, “Atodanga Yahudi mengeke mba pahwungo akreyo elbaramu tanna elngandiya Paulus burru el Sanhedrin merehe, merebaka ndiyo ngarrakehe mbaklerinni hodi eltopinja tutunna ndiyo.
\v 21 Ndika, amburongohi ndiyo ngarrakehe karna enni elrehi walli elpotto kabullu toyo walli ella tenggeren mbahadanni Paulus, elhorro tanna indimuyo ato indi inu lundulapa ndiyo mbawunuya Paulus. Monno henenne, ndiyo ngarrakehe mengeke mbah ndiyo monno tenggeren mba maganni patta setujummu.”
\v 27 Atoyo yiya ebdonggoloda atoyo Yahudi monno hodipika ebwunuwadinni ndiyo ngarrakehe ebtenggeren yaya mbakku emengga marengngendi eh haprajurito monno pahlamatanni, menge apeghenni mbanna ndiyo ndidoyaka lahtoyo warga negra Roma.
\v 28 Karna yaya mbengo peghinni payaka tutunna ndiyo mba tuduya, yaya elngandiya burru elbarana Sanhedrin ndiyo ngarrakehe.
\v 29 Yaya eltobokoyo mbanna ndiyo a tuduya enna masala tutunna Hukum Taurat ndiyo ngarrakehe, ndimoko jango tutunna payaka ebhewana hukumanno mati ato elgallu.
\v 2 Menge Paulus akwulloni, Tertulus lakwungoni takkidikijaka wenaka, “Ebhenyaka walli ella Tuan, yamma el engena rahaya engge ate monno ngarrakehe el laphekeng eldadi yila bangsa walli ella peghenna Tuan,
\v 18 Tenggeren yaya mbakku pahgudikoyo, ndiyo atobokongngo yaya, mengeke yaya ab ihangga el umma mbihana Maramba Allah, janna kwongi atoyo ato ahmbereng. Ndimoko, ennono, pirraya ato Yahudi walli ella Asia.
\v 19 Ndipimoko, ndiyo ngarrakehe el enni lahdapammu monno el takijikjakka, ebhepinnaka ndiyo ngarrakehe adonnni ebgabwanangga yaya.
\v 20 Ato, hobadaka atodanga aknehengngo atakidandi paplanggarado payaka ebtobokodo ndiyo ngarrakehe eb tenggeren yaya mbakku dende lahdapanna Sanhedrin,
\v 23 Ahmurinnya, Feliks laprethiki eh perwira tanna Paulus eng donna elgallu, ndimoko walli ella lahlewe monno janna hadanni eh olkedenna tanna enna layani ndiyo. Paulus Lapnegheng tutu ati wanya ella Kristus
\p
\v 24 Mengeke elpiraya lodo, Feliks el emindi ndung ariweja, Drusila, ndidoyaka ato Yahudi monno aptumbonni Paulus emindi monno rongngoya Paulus ebtakinna tutunna atiwanya elbarana Yesus Kristus.
\v 6 Menge Festus eldoyo elbarada ndiyo ngarrakehe janna rehi walli ella panda poto ato hakbululoddo, ndiyo elbaliya ella Kaisarea. Menge, mereh alodono, ndiyo lodo ellak krohi pengandilanno monno lapretehi tanna ngandiya Paulus ella lahdapadda.
\v 7 Tenggeren Paulus dukikka, atodanga Yahudi el burru walli ella Yerusalem adende akleleya, monno akreyo tuduhan mboleto gabbani Paulus, eb jappa makkada mbaphundoni abuktinna.
\v 15 Ebhenyaka yaya engga el Yerusalem, imam-imam kpalla monno eh tommo tuyo Yahudi apdukinni aliyo abgabanga monno akreyo ndiyo hukumminni.
\v 16 Yaya elwolohoyo ndiyo ngarrakehe mbanna indihennya ehbiahango enna atoyo Roma tutunna pakrakanni lahtoyo sebelommo mbatuduya ebtobokongngo el toptudu, arupanna monno arupanna, monno ndiyo awonni kesempatanno tanna lapdaha pembelaanno ellahdapanna atuduhanno anetu.
\v 17 Mokko, tenggered ndiyo mba emindi amkaha yiya, yaya jakki tundaya yiya kasusso, ndimoko mereh alodonno, yaya lodo el lakrohi pengadilanno monno lappretehi tanna atoyo netu angandiya lahdapanggu.
\v 18 Ndimoko ngarrakehe atotuduh eldende, ndiyo ngarrakehe jappandukinni atuduhanno el indaha mereke eh pahabayanggu.
\v 19 Ndimoko, ndiyo ngarrakehe ndipimoko ebdodda hodi pappa wangoyo atoyo tutunna a agamada ndiyo ngarrakehe knehengo elngaranna Yesus, elmati, monno Paulus lap ghahinni mbanna ndiyo mopirro.
\v 20 Ebhenyaka yaya bingungngo penwengoko mbakku pareheya ngarrakehe yiyo, yaya kuklerengngo payaka ndiyo ehbennya otinni el Yerusalem monno a adiliya ennono tanna a kasusso yiya.
\v 24 Festus lapnegheng, “Raja Agripa monno ngarrakehe el enni el olenggamma yamma yiya. Icabaka yiya atoyo, epak rennya ngarrakehe atoyo Yahudi elbaranggu, elndaha el enni el Yerusalem monno el enni yiya, wango kyokongngo monno yiya atoyo janna ndadi amopironno ndeyo.
\v 4 Ngarrakehe ato Yahudi peghinni patta mopirronggu walli ella mbakku elkedemone, walli ella mbakku hamengenni mopironggu ellapnuna bangsanggu yaya el Yerusalem.
\v 5 Ebhenyaka mengeya lamdeyo ndiyo ngarrakehe apeghinni tutunna apoltonggu yaya, ndika ehbeja, ndiyo ngarrakehe hakhiya mbanna mopironggu yaya mbanna mereke enna paknekenne enna klompok lakras walli ella agamanda yica, yaya mopirro mereke to Farisi.
\v 6 Monno hennenne, yaya knehengngo el enni yiya tanna adilinggi tutunna enna pahbengngo monno paprahingngo epap dadinnya Maramba Allah elbarana ambu nuhinja yica.
\v 7 Paprahingngo ndidoyaka enna pap harapappo walli ella hakbulu nduyo enna suku bangsanda yica eldukingngo, tenggered ndiyo mbak woddo elbarana Maramba Allah hetopinjanna dinjor lodo monno mbanna hudongo. Monno, ebhenyaka enna papharapadno monno yini paptuduna walli ella atodanga Yahudi, ya Raja.
\v 8 Monno penhen yemmi eb anggapo mustahil mbanna Maramba Allah mbanna pakeketoyo ato mati?
\p
\v 9 Ebhenyaka ta etu, yaya knehengngo lap ngadani mbanna yaya elharusso plakuya eldanga eljanna benni a ngarana Yesus walli ella Nazaret.
\v 10 Monno, ndidoyaka el yaya paplakunggu el Yerusalem. Yaya jakku bengo patammandi atodanga elkudus elgallu ndolonno, mengeke mbakku himbaya hakkunggu walli ella imam-imam kpalla, ndimoko waddi enne ndiyo ngarrakehe mbahukumundi mati, yaya lahtujuya.
\v 20 ndimoko, enna akwungana, yaya lapdukinni elbarada ndiyo el enni el Damsyik, mengeke el Yerusalem monno el ngarrakehe wilayah Yudea, waddi elbangsa-bangsa hekenna, mbanna ndiyo ngarrakehe tanna amghilla monno akwaliko elbarana Maramba Allah, monno applakuya enna ndaha ngarrakehe ap etu elmere amghilada ndiyo.
\v 21 Ndidoyaka, atodanga Yahudi ebdonggolunggu el Umma Mbihana Maramba Allah monno enna berusahaya wunungga.
\v 22 Lundulappa yiya loddona, yaya mengeke mbakku himbaya enna aptolongonno walli ella Maramba Allah tanna yaya kudende yiya monno kuhakhiya, elbaranna atodanga laktappa ato atobokollo monno jakku takki heke laphekenna, kecuali payaka ebtakinna walli ella ngarrakehe a nabi monno Musa tutunna eldadi,
\v 23 mbanna Kristus engkrina monno mbanna wango alasanno eldadi akwunganna mbanna detengngo walli ella tomati, Ndiyo el ngandiya aliya mgohoko, baik elbarada atodanga Yahudi ato elbaranna bangsa hekenna.”
\v 1 Mengeke mbanna wotohoyo ebhenya yamma mbamma haloko el Italia, ndiyo ngarrakehe pakrakanniki Paulus monno enna ahwadikongngo totamma elgallu elbaranna lahtoyo perwira pasukan agustan, elgarangngo Yulius.
\v 2 Yamma ndetengngo el Kapallo walli ella Adramitium el lecca mbanna haloko laotu elpelabuhan ndanga el wemahi Asia. Yamma mbamma haloko a olemma Aristarkhus, toyo Makedonia walli ella Tesalonika.
\v 3 Enna lodo walinnya, yamma mbamma ndukika el Sidon. Yulius monno Paulus eldaha ap olkededa pakharrawuda monno elwonni Paulus ellamatindi eh olkedena monno a uruho payaka ehperluna Paulus.
\v 5 Mengeke yamma mbamma haloko langani awemahi enna amlonna wemahi Kilikia monno Pamfilia, yamma ndukika el Mira el Likia.
\v 6 Onnonno, enna perwira eltoboko lahwuyo a kapallo walli ella Aleksandria eltenggeren mbanna laotunna el Italia, moko ndiyo lapdikingamma yamma el kapal netu.
\v 8 Yamma lahloko langngani tanjung monno huha langtakka monno nduki ellahwuyo apdoyo elngarango Pelabuhan Indah, el onni elbarana Kota Lasea.
\p
\v 9 Karna yamma mamma peghinni elmuehengngo eldanga waktunna, monno hennenne, ahlokonno el wemahi elbahaya karna masa puahannani ato Yahudi ellangngangaka, Paulus lap apindi ndiyo ngarrakehe,
\v 12 Karna janna ndaha ebdoyo el pelabuhan enna wulla mringi, enna ahwadikongngo atodanga elpahwungo tanna otu haloko walli ella nonno monno ebhejaka ndiyo eldadi ebdukini Feniks, lahwuyo pelabuhanno el Kreta, el lahdapanna laotu el barat daya monno el barat wemahi, monno eldoyo enonno enna wulla mringi. Apringi lapghahi langtakka eldukinni akapallonno Paulus
\p
\v 13 Tenggeren apringi mbanna spoghi walli ella selatan, ndiyo ngarrakehe apngadanni mbanna ndiyo mengeke dukinni eppa kambu atitja. Ebhenyaka netu, ndiyo ngarrakehe atinguya enna jangkarro monno ahlokokoka el wemahi Kreta.
\v 14 Ndimoko, janna ndeya ahmurinnya, apringi mereka topan, ebtakki Euroklidon, lapringi walli ella pulau netu.
\v 43 Ndimoko, netu perwira, elbengngo tanna pahlamatahi Paulus, ahandanni enna ebkambu atitja. Ndiyo lapretehi tanna atodanga eldadi mbanna ngani tanna aklohoko ulu walli ella kapallo monno laotutda elpannu tanna.
\v 44 Monno, akrehidja endi elpannu kapamballo, ewedinni el wango alat hekenna walli ella kapallo. Moko henyaka, ngarrakehe atoyo eldukikka elpannu tana monno halamato.
\c 28
\cl Pasal 28
\s Paulus el Pulau Malta
\p
\v 1 Mengeke yamma mbamma langanni halamato, yamma el peghinni mbanna enna pulau ebtakki Malta.
\v 2 Enna to asli pulau laphundonni ndaha atidja langtakkada. Ndika, ndiyo ngarrakehe aplerukko api monno ahimbagamma yamma ngarrakehe karna enna akwungana mbanna urra monno udara mbanna mringi.
\v 8 Enna waktunna, mbapanna Publius lamdurru ellapdommo ndurrungngo karna lamrendukko monno elhoborrongngo. Paulus el emini lamatanna monno lahbani, menge elmboti limanna ellaktakkuna enna atoyo monno eltonggohoko.
\v 9 Mengeke eldadi, atodanga ahwadikongngo el pulau wadi eltenggere hadduda emewadiki el Paulus monno laptonggohohiki.
\v 10 Ndiyo ngarrakehe wadi hekpa akadanggammaka yamma monno tenggeren yamma mbamma handiyo haloko, ndiyo ngarrakehe ahdihiki epahbutumma yamma. Paulus Laotunna el Kota Roma
\p
\v 11 Mengeke tallu wulla lampalangnganga, yamma mbamma halokoko elkapalla walli ella Aleksandria, ellahloko el pulau amdennya wulla mringi elwango Dioskuri enna lambangngonno.
\v 13 Walli nyonno, yamma haloko laotu elwemahi monno nduki el Regium. Mereho lodona, apringi selatan laprupungo, monno enna loddowalinya, yamma nduki el Putioli.
\v 14 Enonno, yamma mbamma tobokihi ehndungkambu atiwayo monno tanna adoyo engendi ndiyo ngarrakehe selama pitu loddo. Menge, yamma otunggamaka el Roma.
\v 15 Monno, eh ndungkambu atiwayo enonno, tenggered mbarongngogamma tutunna yamma, emenggama enonno lundulappa el Forum Apius monno Tres Taberne tanna atobokogamma yamma. Enna Paulus icehi ndiyo ngarrakehe, ndiyo elbersyukurro elbarana Maramba Allah monno atinnya lapghahi. Paulus el Kota Roma
\p
\v 16 Tenggeren yamma mbamma nduki el Roma, Paulus apaklokinni tanna eldoyo knehengngo, engendi enna aprajurito lahtoyo elkawalloyo.
\v 29 [Mengeke Paulus lapdukinni ebtakinna netu, ngarrakehe atodanga Yahudi otinni wango ndanga enna aphekenna apngadanga walli ella ndiyo ngarrakehe.]