\v 5 Mais a Ana dáballe unha dobre porción, xa que a amaba, ainda que o Señor non lle dera fillos. \v 6 A súa rival, Penina, provocábaa amargamente para alporizala, porque Deus non lle dera fillos.
\v 5 Mais a Ana dáballe unha dobre porción, xa que a amaba, aínda que o Señor non lle dera fillos. \v 6 A súa rival, Penina, provocábaa amargamente para alporizala, porque Deus non lle dera fillos.
\v 11 Entón fixo voto e dixo: Ó Señor dos exércitos, se te dignas a mirar a tristura da túa serva, recórdame e non esquezas a túa serva, e dalle un fillo a túa serva, eu ofrecereillo ao Señor por todos os días da súa vida e nunca pasará navalla pola súa cabeza.
\v 11 Entón fixo un voto e dixo: Ó Señor dos exércitos, se te dignas a mirar a tristura da túa serva, recórdame e non esquezas a túa serva, e dálle un fillo a túa serva, eu ofrecereillo ao Señor por todos os días da súa vida e nunca pasará navalla pola súa cabeza.
\v 15 Mais Ana respondeu: Non, señor, son unha muller aflixida de espírito. Non bebín viño nin licor, senon que desafoguei a miña alma diante do Señor. \v 16 Non teñas a túa serva por unha muller indecente. Ata agora estaba orando por causa da miña anguria e aflición.
\v 15 Mais Ana respondeu: Non, señor, son unha muller aflixida de espírito. Non bebín viño nin licor, senón que desafoguei a miña alma diante do Señor. \v 16 Non teñas a túa serva por unha muller indecente. Ata agora estaba orando por causa da miña anguria e aflición.
\v 17 E respondeulle Elí: Vai en paz e que o Deus de Israel che conceda a petición que lle fixeches. \v 18 Ela dixo: A túa serva encontrou graza aos teus ollos! Entón a muller seguiu camiño e comeu e xa non estivo mais triste.
\v 17 E respondeulle Elí: Vai en paz e que o Deus de Israel che conceda a petición que lle fixeches. \v 18 Ela dixo: A túa serva encontrou graza aos teus ollos! Entón a muller seguiu camiño e comeu e xa non estivo máis triste.
\v 19 Á mañán seguinte ergueronse moi cedo, adoraron diante do Señor e volveron para a súa casa en Ramá. E Elcana deitouse coa súa muller Ana e o Señor se lembrou dela. \v 20 Despois de ter concebido, Ana deu a luz no seu tempo un fillo ao que lle puxo por nome Samuel, dicindo:"Porque llo pedira ao Señor"
\v 19 Á mañá seguinte erguéronse moi cedo, adoraron diante do Señor e volveron para a súa casa en Ramá. E Elcana deitouse coa súa muller Ana e o Señor lembrouse dela. \v 20 Despois de ter concebido, Ana deu a luz no seu tempo un fillo ao que lle puxo por nome Samuel, dicindo:"Porque llo pedira ao Señor."
\v 21 Subiu o seu home Elcana con toda a súa familia para ofrecer o sacrificio anual e cumprir á súa promesa. \v 22 Mais Ana non subiu, dicindolle ao seu home: Non subirei ata que destete ao neno. Entón o levarei para presentálo diante do Señor e que quede alí para sempre. \v 23 Elcana, o seu home, lle dixo: Fai coma che pareza mellor. Queda ata que o destetes, e que o Señor confirme a túa promesa. Ana quedou e criou ao seu fillo ata que o destetou.
\v 21 Subiu o seu home Elcana con toda a súa familia para ofrecer o sacrificio anual e cumprir a súa promesa. \v 22 Mais Ana non subiu, dicindolle ao seu home: Non subirei ata que destete o neno. Entón levareino para presentalo diante do Señor e que quede alí para sempre. \v 23 Elcana, o seu home, díxolle: Fai como che pareza mellor. Queda ata que o destetes, e que o Señor confirme a túa promesa. Ana quedou e criou o seu fillo ata que o destetou *destetalo*.
\v 24 Despois de télo destetado, ainda que o neno era pequeno, colleuno consigo e o trouxo á casa do Señor en Silo. \v 25 Tamén levou un cuxo de tres anos, un efa de fariña e un pelello de viño.
\v 24 Despois de telo destetado, aínda que o neno era pequeno, colleuno consigo e tróuxoo á casa do Señor en Silo. \v 25 Tamén levou un cuxo de tres anos, un *efa*(fanega?) de fariña e un pelello de viño.
\v 26 Oh, señor meu!, dixo Ana. Vive a túa alma, meu señor. Eu son a muller que estivo aquí orando ao Señor xunto a ti. \v 27 Oraba por este neno e o Señor me concedeu a petición que lle fixen. \v 28 Polo que eu tamén o adiquei ao Señor todos os días da súa vida. E adorou ao Señor.
\v 26 Oh, señor meu!, dixo Ana. Vive a túa alma, meu señor. Eu son a muller que estivo aquí orando o Señor xunto a ti. \v 27 Oraba por este neno e o Señor concedeume a petición que lle fixen. \v 28 Polo que eu tamén o adiquei o Señor todos os días da súa vida. E adorou ao Señor.
\c 2 \v 1 Entón Ana orou e dixo: O meu corazón alégrase no Señor, a miña fortaleza exaltase no Señor, a miña boca fala sen medo contra os meus inimigos, xa que me alegro na Túa salvación
\c 2 \v 1 Entón Ana orou e dixo: O meu corazón alégrase no Señor, a miña fortaleza exáltase no Señor, a miña boca fala sen medo contra os meus inimigos, xa que me alegro na túa salvación.
\v 3 Non presumades con tanto orgullo, nen saia arrogancia da vosa boca, porque o Señor é Deus de sabedoría e El é quen pesa as accións. \v 4 Os arcos dos fortes son quebrados, mais os débiles cínguense de poder.
\v 3 Non presumades con tanto orgullo, nin saia arrogancia da vosa boca, porque o Señor é Deus de sabedoría e El é quen pesa as accións. \v 4 Os arcos dos fortes son quebrados, mais os débiles cínguense de poder.
\v 8 Ergue do pó ao pobre, levanta da esterqueira ao necesitado para que sente cos principes e herde un sitio de honor, xa que as colunas da terra son do Señor e sobre elas asentou o mundo
\v 8 Ergue do pó o pobre, levanta da esterqueira o necesitado para que sente cos príncipes e herde un sitio de honor, xa que as columnas da terra son do Señor e sobre elas asentou o mundo.
\v 12 Mais os fillos de Elí eran homes indignos. Non coñecían ao Señor \v 13 nen os costumes dos sacerdotes para co pobo. Cando alguén ofrecía sacrificio, mentres se cocía a carne, viña o criado do sacerdote cun tenedor de tres dentes na man, \v 14 metíao na cazola, na pota, na caldeira ou no caldeiro e todo o que o garfo sacaba, collíao para o sacerdote. E así facían en Silo con todos os israelitas que ían ata alí.
\v 12 Mais os fillos de Elí eran homes indignos. Non coñecían o Señor \v 13 nin os costumes dos sacerdotes para co pobo. Cando alguén ofrecía sacrificio, mentres se cocía a carne, viña o criado do sacerdote cun garfo de tres dentes na man, \v 14 metíao na cazola, na pota, na caldeira ou no caldeiro e todo o que o garfo sacaba, collíao para o sacerdote. E así facían en Silo con todos os israelitas que ían ata alí.
\v 15 Ademais antes de queimar a graxa, viña o criado do sacerdote e lle dicía ao home que ofrecía o sacrificio: "Dálle ao sacerdote a carne para asar, pois non acepta a carne cocida, senon carne crúa. \v 16 E se o home lle dicía: "Primeiro hai que queimar a graxa e despois toma todo o que queras". El lle respondía: "Non, dáma a min agora, senon a collerei pola forza". \v 17 O pecado destes mozos era moi grande ante o Señor, porque menosprezaban as ofrendas do Señor.
\v 15 Ademais antes de queimar a graxa, viña o criado do sacerdote e dicíalle ao home que ofrecía o sacrificio: "Dálle ao sacerdote a carne para asar, pois non acepta a carne cocida, senón carne crúa. \v 16 E se o home lle dicía: "Primeiro hai que queimar a graxa e despois toma todo o que queiras". El respondíalle: "Non, dáma a min agora, senón collereina pola forza". \v 17 O pecado destes mozos era moi grande ante o Señor, porque menosprezaban as ofrendas do Señor.
\v 18 Samuel, ainda neno, ministraba diante do Señor con roupa sacerdotal \f (n.d.t.: no orixinal "efod") \f* de liño. \v 19 Súa nai lle facía unha túnica pequena cada ano, e traíalla cando subía co seu home para o sacrificio anual.
\v 18 Samuel, ainda neno, ministraba diante do Señor con roupa sacerdotal \f (n.d.t.: no orixinal "efod") \f* de liño. \v 19 Súa nai facíalle unha túnica pequena cada ano, e traíalla cando subía co seu home para o sacrificio anual.
\v 20 Eli bendicía a Elcana e á súa muller e dicía: "Que Deus che dea fillos desta muller no lugar do que ela ofreceu ao Señor". E volvían para a súa casa. \v 21 O Señor visitou a Ana, que concebiu e pariu tres fillos e dúas fillas. E Samuel crecía diante do Señor
\v 20 Eli bendicía a Elcana e á súa muller e dicía: "Que Deus che dea fillos desta muller no lugar do que ela ofreceu ao Señor". E volvían para a súa casa. \v 21 O Señor visitou a Ana, que concibiu e pariu tres fillos e dúas fillas. E Samuel crecía*medraba* diante do Señor.
\v 22 Sendo Eli xa moi ancián, escoitou todo o que os seus fillos estaban facendo a todo Israel, como se deitaban coas mulleres que servían á entrada da Tenda de Reunión \v 23 e preguntoulles: "Por que facedes estas cousas? Cousas malas que escoito falar a todo o pobo". \v 24 Non, fillos, non é bo o rumor que escoitei, pois afastades ao pobo do Señor.
\v 22 Sendo Elí xa moi ancián, escoitou todo o que os seus fillos estaban facendo a todo Israel, como se deitaban coas mulleres que servían á entrada da tenda de reunión \v 23 e preguntoulles: "Por que facedes estas cousas? Cousas malas que escoito falar a todo o pobo". \v 24 Non, fillos, non é bo o rumor que escoitei, pois afastades o pobo do Señor.
\v 25 Se un home peca contra outro, Deus mediará por el. Mais se un home peca contra o Señor, quen intercederá por el? Mais eles non escoitaron as palabras o seu pai, porque o Señor xa decidira que morresen. \v 26 E o xoven Samuel ía crecendo en estatura e en gracia diante do Señor e diante dos homes.
\v 25 Se un home peca contra outro, Deus mediará por el. Mais se un home peca contra o Señor, quen intercederá por el? Mais eles non escoitaron as palabras do seu pai, porque o Señor xa decidira que morreran. \v 26 E o xove*mozo* Samuel ía crecendo*medrando* en estatura e en graza diante do Señor e diante dos homes.
\v 27 Un home chegou onda Elí e lle dixo: "Así di o Señor: Non me revelei á casa do teu pai cando eles eran escravos en Exipto na casa de Faraón? \v 28 Non vos escollín de entre todas as tribos de Israel para ser os meus sacerdotes, para subir ao meu altar, para queimar incenso, para levar efod diante de min? Dinlle a casa do teu pai todas as ofrendas encendidas polos fillos de Israel.
\v 27 Un home chegou onda Elí e díxolle: "Así di o Señor: Non me revelei á casa do teu pai cando eles eran escravos en Exipto na casa de Faraón? \v 28 Non vos escollín de entre todas as tribos de Israel para ser os meus sacerdotes, para subir ao meu altar, para queimar incenso, para levar efod diante de min? Deille á casa do teu pai todas as ofrendas encendidas polos fillos de Israel.
\v 29 Por que pisades os meus sacrificios e as miñas ofrendas que demandei para a miña casa e honras aos teus fillos máis que a min, engordándovos co mellor de cada ofrenda do meu pobo Israel? \v 30 Por tanto, o Señor, Deus de Israel, declara: "Eu lle dixera a túa familia e a familia do teu pai que andariades diante de min para sempre". Mais agora o Señor di: "Lonxe de min todo isto, porque eu honrarei aos que me honran e os que me desprezar serán tidos en pouco.
\v 29 Por que pisades os meus sacrificios e as miñas ofrendas que demandei para a miña casa e honras aos teus fillos máis que a min, engordándovos co mellor de cada ofrenda do meu pobo Israel? \v 30 Por tanto, o Señor, Deus de Israel, declara: "Eu dixéralle á túa familia e a familia do teu pai que andariades diante de min para sempre". Mais agora o Señor di: "Lonxe de min todo isto, porque eu honrarei aos que me honran e os que me desprezan serán tidos en pouco.
\v 31 Polo tanto, veñen días nos que quitarei a tua forza e a forza da casa do teu pai, e non haberá ancián na túa casa. \v 32 Verás con angustia todo o ben que lle fago a Israel, mais nunca haberá vello na túa casa. \v 33 Non cortarei do meu altar a algún dos teus, para consumir os teus ollos e facer esmorecer a túa alma, todos os nacidos na túa casa morrerán na forza da vida.
\v 31 Polo tanto, veñen días nos que quitarei a túa forza e a forza da casa do teu pai, e non haberá ancián na túa casa. \v 32 Verás con angustia todo o ben que lle fago a Israel, mais nunca haberá vello*ancián* na túa casa. \v 33 Non cortarei do meu altar a algún dos teus, para consumir os teus ollos e facer esmorecer a túa alma, todos os nacidos na túa casa morrerán na forza da vida.
\v 34 En canto aos teus dous fillos, Ofni e Finees, este será o sinal para ti: os dous morrerán o mesmo día. \v 35 Mais levantarei para min un sacedorte fiel que fará conforme os desexos do meu corazón e da miña alma. E levantarei unha casa duradeira e el andará diante de meu unxido.
\v 34 En canto os teus dous fillos, Ofni e Finees, este será o sinal para ti: os dous morrerán o mesmo día. \v 35 Mais levantarei para min un sacedorte fiel que fará conforme os desexos do meu corazón e da miña alma. E levantarei unha casa duradeira e el andará diante de meu unxido.
\v 36 E todo o que quede vivo da túa casa, virá e se postrará diante del por unha moeda de prata ou por unha torta de pan e diralle: Dame un dos traballos sacerdotais para que poda comer un anaco de pan.
\v 36 E todo o que quede vivo da túa casa, virá e se prostrará diante del por unha moeda de prata ou por unha torta de pan e diralle: Dáme un dos traballos sacerdotais para que poida comer un anaco de pan.
\v 3 Cando a tropa volveu ao campamento, os anciáns de Israel dixeron: Por que o Señor nos fixo perder diante dos filisteos? Collamos con nós en Silo a arca da alianza do Señor para que vaia no meio de nós e nos libre do poder dos nosos inimigos. \v 4 Entón o pobo mandou xente a Silo e trouxero de alí a arca da alianza do Señor dos exércitos que está enriba dos querubíns. Os dous fillos de Elí, Ofni e Finees, estaba coa arca da alianza de Deus.
\v 3 Cando a tropa volveu ao campamento, os anciáns de Israel dixeron: Por que o Señor nos fixo perder diante dos filisteos? Collamos con nós en Silo a arca da alianza de IHVH para que vaia no meio de nós e nos libre do poder dos nosos inimigos. \v 4 Entón o pobo mandou xente a Silo e trouxero de alí a arca da alianza de IHVH dos exércitos que está enriba dos querubíns. Os dous fillos de Elí, Ofni e Finees, estaba coa arca da alianza de Deus.
\v 16 O home lle dixo a Elí: Eu son o que veu do campo de batalla. Fuxín hoxe da batalla. Elí perguntou: Como foron as cousas, meu fillo? \v 17 O que trouxo a nova respondeu: Israel fixiu diante dos filisteos, ademais houbo grande matanza entre o pobo, tamén morreron os teus dous fillos Ofni e Finees e a arca de Deus foi capturada.
\v 16 O home lle dixo a Elí: Eu son o que veu do campo de batalla. Fuxín hoxe da batalla. Elí perguntou: Como foron as cousas, meu fillo? \v 17 O que trouxo a nova respondeu: Israel fixiu diante dos filisteos, ademais houbo grande matanza entre o pobo, tamén morreron os teus dous fillos Ofni e Finees e a arca de IHVH foi capturada.
\v 18 Cando mencionou a arca de Deus, Elí caeu do seu asento cara atrás, xunta a porta, rompeu a caluga e morreu, xa que era un home maior e pesaba moito. Elí xulgara en Israel por coarenta anos.
\v 18 Cando mencionou a arca de IHVH, Elí caeu do seu asento cara atrás, xunta a porta, rompeu a caluga e morreu, xa que era un home maior e pesaba moito. Elí xulgara en Israel por coarenta anos.
\c 5 \v 1 Cando os filisteos capturaron a arca de IHVH, leváronna de Eben-Ezer a Asdod. \v 2 E os filisteos colleron a arca de IHVH e metéronna no templo de Dagón e puxéronna xunto a Dagón. \v 3 Ao día seguinte, cando se ergueron as xentes de Asdod, velaí que Dagón estaba prostrado por terra diante da arca de IHVH e colleron a Dagón e o puxeron no seu sitio.
\v 4 Ao dia seguinte, erguéronse de novo, velaí que Dagón caera prostrado polo chan diante da arca de IHVH, e a cabeza e as mans de Dagón estaban cortadas no limiar, quedándolle só o tronco a Dagón. \v 5 Por iso ata hoxe os sacerdotes de Dagón e todos os que entran no seu templo non pisan o limiar de Dagón en Asdod.
\v 6 E a man de IHVH se agravou sobre Asdod e destruíunos e feriunos con tumores, tanto en Asdod como nos seus territorios. \v 7 Cando os homes de Asdod viron o que pasaba, dixeron: A arca de IHVH non debe de quedar entre nós, xa que a súa man é dura sobre nós e sobre o noso deus Dagón.
\v 8 Entón, enviaron e convocaron a todos os principes filisteos e dixeron: Que imos facer coa arca do Deus de Israel? E eles responderon: Que a arca do Deus de Israel se traslade a Gat. E trasladaron a arca do Deus de Israel. \v 9 Ocurriu que cando a trasladaran, houbo grande confusión xa que a man de IHVH caeu contra da cidade; feriu con tumores aos homes da cidade desde o menor ao maior.
\v 10 Entón enviaron a arca de IHVH a Ecrón. Sucedeu que cando a arca de IHVH chegou a Ecrón, os ecronitas clamaron dicindo: Traeron a arca do Deus de Israel ata nós para matarnos a nós e ao noso pobo.
\v 11 Entón, enviaron e reuniron a todos os principes dos filisteos e dixeron: Sacade de aquí a arca do Deus de Israel e que volva para o seu lugar, de xeito que non nos mate a nós e ao noso pobo. Porque había un medo mortal por toda a cidade. A man de Deus fora moi pesada alí. \v 12 E os homes que non morreron, foron feridos con tumores e o clamor da cidade subiu ata o ceo.
\c 6 \v 1 A arca de Iahveh estivo sete meses en terra dos filisteos. \v 2 Entón os filisteos chamaron aos sacerdotes e aos adiviños, dicindo: Que faremos coa arca de Iahveh? Decídenos como a devolveremos ao seu lugar
\v 3 E dixéronlles: Se enviades a arca do Deus de Israel, non a enviaredes valeira, senon que a devolveredes cunha ofrenda expiatoria. Entón seredes sandados e saberedes que a súa man non se apartou de vós. \v 4 E os filisteos perguntaron: que ofrenda expiatoria lle podemos devolver? e eles dixeron: cinco tumores de ouro e cinco ratos de ouro tantos como o número dos principes filisteos, porque a mesma praga estivo tanto sobre vós como cobre os vosos principes.
\v 5 Entón, faredes imaxe dos vosos tumores e imaxe dos ratos que estragaron a vosa terra e daredes a gloria ao Deus de Israel, quizais así El alixeire a súa man sobre vós, sobre os vosos deuses e sobre a vosa terra. \v 6 Por que endureceredes os vosos corazóns, como endureceron os seus corazóns os exipcios e o faraón? Cando El os tratou con dureza, non deixaron ir ao pobo e marcharon?
\v 7 Agora pois, tomade e preparade un carro novo e dúas vacas con crías as cales nunca foron xunguidas. Xunguide as vacas ao carro e levade os cuxos a casa, lonxe delas. \v 8 E collede a arca de Iahveh e colocádea no carro e poñede ao carón da caixana caixa os obxetos de ouro que lles daredes como ofrenda de expiación. Despois, deixádea ir e que marche. \v 9 Observade: se sube polo camiño dos seu territorios a Bet-semes, entón saberemos que non foi a súa manque nos feriu, senon que nos sucedeu por casualidade.
\v 10 Entón os homes fixeron así. Colleron dúas vacas con crías, xunguíronnas ao carro e pecharon aos seus cuxos na corte. \v 11 Colocaron a arca de Iahveh no carro e a caixa cos ratos de ouro e a figura dos seus tumores. \v 12 E as vacas colleron o camiño dereito cara Bet-semes. Ían polo camiño bruando mentres andaban e non se desviaron nen a dereita nen a esquerda. Os principes filisteos as seuguiron ata o linde de Bet-semes.
\v 14 O carro chegou ao campo de Xosué, o bet-semita, e parou onda unha grande pedra. Eles partiron a madeira do carro e ofreceron as vacas en holocausto ao Iahveh. \v 15 Os levitas baixaron a arca de Iahveh e a caixa que estaba con ela, na que estaban os obxetos de ouro e as colocaron sobre unha grande pedra e os homes de Bet-semes ofreceron holocaoustos ao Iahveh naquel día.
\v 17 Estes son os tumores de ouro que os filisteos entregaron coma ofrenda de expiación ao Señor: un por Asdod, un por Gaza, un por Ascalón, un por Gat e un por Ecrón. \v 18 E os ratos de ouro correspondían a todas as cidades dos filisteos as que pertencían aos cinco principes, tanto de cidades fortificadas como de aldeas sen muralla. A grande pedra sobre a que colocaron a arca do Señor, ainda hoxe é testemuña no eido de Xosué o bet-semita.
\v 19 O Señor feriu aos homes de Bet-semes porque miraron dentro da arca do Señor. Castigou a cincuenta mil setenta homes de todo o pobo e a xente chorou porque o Señor ferira ao pobo con grande mortandade. \v 20 Os homes de Bet-semes dixeron: Quen pode estar diante do Señor, Deus Santo? Quen subirá alonxandose de nós?
\c 7 \v 1 E viñeron os homes de Quiriat-jearim, colleron a arca do Señor e leváronna para a casa de Abiadab no outeiro. E consagraron ao seu fillo Eleazar para que gardase a arca do Señor. \v 2 Pasou moito tempo, vinte anos, desde que o día en que a arca quedou en Quiriat-Iearim. E Toda a casa de Israel estrañaba ao Señor.
\v 3 Entón Samuel falou a toda a casa de Israel dicindo: Se tornades al Señor con todo o voso corazón, botade de entre vós os deuses alleos e as Astorets e volvede os vosos corazóns ao Señor e servídeo só a El, e El vos librará da man dos filisteos. \v 4 Os fillos de Israel quitaron os baales e as Astorets e serviron só ao Señor.
\v 5 Samuel dixo: Reunide en Mizpa a todo Israel e eu orarei ao Señor por vós. \v 6 E se reuniron en Mizpa, sacaron auga e vertéronna diante do Señor. Xaxuaron aquel día e dixeron alí: Pecamos contra o Señor. E Samuel xulgou aos fillos de Israel en Mizpa.
\v 7 Cando os filisteos escoitaron que os fillos de Israel se xuntaran en Mizpa, os principes dos filisteos subiron contra Israel. Cando escoitaron isto, os fillos de Israel tiveron medo dos filisteos. \v 8 Entón os fillos de Israel lle dixeron a Samuel: Non deixes de clamar ao Señor noso Deus por nós, para que El nos libre da man dos filisteos.
\v 10 Mentres Samuel estaba ofrecendo o holocausto, os filisteos se achegaron para pelexar con Israel. Mais o Señor mandou un trono tal aquel día contra os filisteos que os confundiu e foron derrotados diante de Israel. \v 11 Os homes de Israel sairon de Mizpa perseguindo aos filisteos, feríndoos ata máis alá de Bet-car.
\v 13 Os filisteos foron sometidos e non volveron máis dentro das lindes de Israel. E a man do Señor estivo contra dos filisteos toda a vida de Samuel. \v 14 As cidades que os filisteos colleran a Israel, foronlles devoltas, desde Ecrón ata Gad, e Israel liberou o seu territorio da man dos filisteos. E houbo paz entre Israel e os amorreos.
\v 15 Samuel xulgou en Israel todos os días da súa vida. \v 16 Todos os anos facía un percorrido por Betel, Gilgal e Mizpa e xulgaba a Israel en todos estes lugares. \v 17 Despois volvía a Ramá, xa que alí estaba a súa casa, e alí xulgaba a Israel. E edificou un altar ao Señor.