update

41-MAT.usfm

@@ -5,2022 +5,1510 @@
 \toc2 मात्तीकि टिबु लेन ल्येमु
 \toc3 mat
 \mt मात्तीकि टिबु लेन ल्येमु
-
-
 \c 1
 \cl लिउ १
 \p
 \v 1 येसू ख्रीष्ट अब्राहाम ताङ ग्यल्वू दाऊकी गिपा यिन।
 \v 2 दिवा ति अब्राहाम ताङ ग्यल्वु दाऊदकी गिपा येसू ख्रीष्टकी पगावा हङ्गातिवा यिन। अब्राहामकी पुज्युङ ती इसहाक, इसहाककी पुज्युङ ती याकूब, याकूबकी पुज्युङतिवा ती यहूदा ताङ तीकी उज्युनुतीवा नोक।
-\v 3 यहूदाकी पुज्युङतीवा ती फारेस ताङ जाहेर नोक, फारेसकी ती हेस्रोन, हेस्रोनकी पुज्युङ ती आराम
-
- नोक।
+\v 3 यहूदाकी पुज्युङतीवा ती फारेस ताङ जाहेर नोक, फारेसकी ती हेस्रोन, हेस्रोनकी पुज्युङ ती आराम नोक।
 \v 4 आरामकी पुज्युङ ति आम्मीनादाब, आम्मीनादाबकी पुज्युङ ति नहशोन, नहशोनकी पुज्युङ ति सल्मोन
 \v 5 सल्मोन ताङ राहाबकी पुज्युङ ति बोअज नोक बोअज ताङ रूथकी पुज्युङति ओबेद नोक।ओबेदकी पुज्युङ ति यिशै
-\v 6 यिशैकी पुज्युङ ति ग्येल्वु दाऊद नोक। दाऊदकी पुज्युङ ति सोलोमन नोक सोलोमनकी मअमा (आमा) ति गोमाला उरियाहकी पेर्मी (पत्नी)
-
- यिनोक।
+\v 6 यिशैकी पुज्युङ ति ग्येल्वु दाऊद नोक। दाऊदकी पुज्युङ ति सोलोमन नोक सोलोमनकी मअमा (आमा) ति गोमाला उरियाहकी पेर्मी (पत्नी) यिनोक।
 \v 7 सोलोमनकी पुज्यङ ति रहबाम, रहबामकी पुज्यङ ति अबिया, अबियाकी पुज्युङ ति आसा
-\v 8 7 आसाकी पुज्यङ ति रहोशापात, यहोशापातकी पुज्युङ ति यहोराम, यहोरामकी पुज्युङ ति उज्जियाह नक
-
-
-\v 9 ।
+\v 8 आसाकी पुज्यङ ति रहोशापात, यहोशापातकी पुज्युङ ति यहोराम, यहोरामकी पुज्युङ ति उज्जियाह नक।
+\p
 \v 9 उज्जियाहकी पुज्युङ ति योताम, योतामकी पुज्युङ ति आहाज, आहाजकी पुज्युङ ति हिजकिया,
-\v 10 हिजकियाकी पुज्युङ ति मनश्शे, मनश्शेकी पुज्युङ ति ओमन ओमनकी पुज्युङ ति योशियाह नोक। योशियाहकी पुज्युङतिवा ति यकोनियास ताङ तिकि नपतिवा
-\v 11
-
- नोक।
+\v 10-11 हिजकियाकी पुज्युङ ति मनश्शे, मनश्शेकी पुज्युङ ति ओमन ओमनकी पुज्युङ ति योशियाह नोक। योशियाहकी पुज्युङतिवा ति यकोनियास ताङ तिकि नपतिवा नोक।
+\p
 \v 12 बेबिलोनला जिम्नि टि गलुप यकोनियासकी पुज्युङ ति शालतिएल, शालतिएलकी पुज्युङ ति यरूबाबेल,
 \v 13 यरूबाबेलकी पुज्युङ ति अबिउद, अबिउदकी पुज्युङ ति एल्याकीम, एल्याकीमकी पुज्युङ ति
-\v 14 आजोर, आजोरकी पुज्युङ ति सादोक, सादोककी पुज्युङ ति आखिम, आखिमकी पुज्युङ ति एलिउद नक
-
- ।
+\v 14 आजोर, आजोरकी पुज्युङ ति सादोक, सादोककी पुज्युङ ति आखिम, आखिमकी पुज्युङ ति एलिउद नक ।
 \v 15 उदकी पुज्युङ ति एलाजार, एलाजारकि पुज्युङ ति मत्तान, मत्तानकि पुज्युङ पुज्युङ ति याकुब,
 \v 16 याकुबकि पुज्युङ ति योसेफ नोक। योसेफकि पेर्मी (पत्नी) ति मरियम नोक। तय्मे ति मरियम नेमा येशू क्येवु यिन।ति येशूला ख्रिष्ट सिनी सिक्यासुऊ।
-\v 17 तुक क्यानी अब्राहामकी पुस्तातिवा ति अब्राहामकी ङो नेज्युन दाऊद सेक पुस्ता च्युप्ज्यी, दाउदकी ङो नेज्युन बेबिलोनला जिम्नी टि गलुप पेला सेक पुस्ता च्युप्ज्यी ताङ बेबिलोनला जिम्नी टि गलुप पे नेज्युन ख्रिष्ट सेक पुस्ता च्युप्ज्यी च्युङ्गुप नोक
-
- ।
+\p
+\v 17 तुक क्यानी अब्राहामकी पुस्तातिवा ति अब्राहामकी ङो नेज्युन दाऊद सेक पुस्ता च्युप्ज्यी, दाउदकी ङो नेज्युन बेबिलोनला जिम्नी टि गलुप पेला सेक पुस्ता च्युप्ज्यी ताङ बेबिलोनला जिम्नी टि गलुप पे नेज्युन ख्रिष्ट सेक पुस्ता च्युप्ज्यी च्युङ्गुप नोक ।
+\p
 \v 18 येसू ख्रिष्ट दुक क्यानी क्येवु यिन खोकी मअमा (आमा) मरियमला योसेफकि लाङ्नी जेन्दी क्येरूवेला थाक्छ्येनोक। यिनी तिवी जेन्दी किरूब सिनाङ गोमाला क्ये मरियम ति कोन्छ्योकी थुच्येङ नेमा राङ जुबुच्यन्दी गलुप हतुकनोक।
-\v 19 यिने मरियमला लोङ्गुप योसेफ ति सेमटेङ्बु वोतुक मि यिन्दुप तीकि मरियमला मी मिङ्गाला ङोछा लोङ्गुप नो माक्यानी छ्याकला तीला क्युर्नी ज्योकुप नो
-
- क्यानोक।
+\v 19 यिने मरियमला लोङ्गुप योसेफ ति सेमटेङ्बु वोतुक मि यिन्दुप तीकि मरियमला मी मिङ्गाला ङोछा लोङ्गुप नो माक्यानी छ्याकला तीला क्युर्नी ज्योकुप नो क्यानोक।
 \v 20 तुक्या नासाम तोङ्यिन वोतुप पेला योसेफकी मिलामला देवाच्येनकी लेन क्योलुप थु थोङ्सुङ।तेमे तीकी योसेफला दुक सिक्यसुङ् दाउदकी पुज्युङ (पुत्र) योसेफ ख्युरूङ् मरियम ताङ मूला जेन्दी कितुपला ज्यिवा माकी। च्यिलासिसिन तीकी खोक्ला खोतुप आङा ति कोन्छ्योककी थु च्येङ्नेमा च्युङ्गुप यिन।
-\v 21 मरियमला पुज्युङ क्येकितो ख्योरे तीकी मिङ ति येसू सिनी ज्यग। च्यिलासिसिन खोकी खोरो मितिवाला दिक्पाने थर
-
- ज्यिकितो।
+\v 21 मरियमला पुज्युङ क्येकितो ख्योरे तीकी मिङ ति येसू सिनी ज्यग। च्यिलासिसिन खोकी खोरो मितिवाला दिक्पाने थर ज्यिकितो।
 \v 22 दी तेरीक ताम्ङे च्युङ्गुप ति चोवो कोन्छ्योककी खोरे लुङतेम्बातिवा नेसुर दुक सिरूक सुङ ति छेवुला यिन ।
-\v 23 ल्होसा जेन्दी माक्यावु पुम्पेजा जिगी पुज्युङ क्येकितो तेमे मितिवि खोला ईम्मानुएल सिनि सिकितो।दी ईम्मानुएलकी तेन्दक ती कोन्छ्योक दाक्पी मुला ज्यु वे सिक्यावु
-
- यिन।
+\v 23 ल्होसा जेन्दी माक्यावु पुम्पेजा जिगी पुज्युङ क्येकितो तेमे मितिवि खोला ईम्मानुएल सिनि सिकितो।दी ईम्मानुएलकी तेन्दक ती कोन्छ्योक दाक्पी मुला ज्यु वे सिक्यावु यिन।
 \v 24 योसेफ ङि छेसुङ् तेमे खोला कन्ज्यक्कि थुकि कुतुप दके कयासुङ ।
 \v 25 यिने मरियमला पुज्युङ माक्येवु साक योसेफ तिकि मूला ङ्यिमालोक तेमे पुज्पुङ क्येसिमा योसेफकी ति पुज्युङकी मिङ ति येसू सिनी
-
-
 \c 2
 \cl लिउ २
 \p
 \v 1 ग्येल्बु हेरोदकी घ्येला कतुप पेला येसू यहूदिया लुङ्बाकी बेथलेहेम युलला क्येनोक।ती वेला सरकी थाका नेमा कर्मा ल्हानी चि कोरूपतिवा यरूशलेमला वानी मितिवाला सिनी टिसुङ
 \v 2 यहूदितिवी ग्यल्वु क्येवु ति ङयिरा खो क्येकिवी सिनी छ्या देन्दुप कर्मा ति शरकी थाकाला थोङ्नी खोला शावा कितुपला वायिन
-\v 3 ति ताम्ङे थोसिमा ग्येल्वु हेरोकी सेम ति छासे तेमे यरूशलेमकी तेरिक मितिवा साङ दुकै राङ
-
- गाल्नोक।
+\v 3 ति ताम्ङे थोसिमा ग्येल्वु हेरोकी सेम ति छासे तेमे यरूशलेमकी तेरिक मितिवा साङ दुकै राङ गाल्नोक।
 \v 4 हेरोदकि तेरिग् क्षोने गेर्पु ताङ् क्षोला खामु हतुप् मेतिबाला रुनि “क्येक्यु सिक्याबु ख्रीष्ट ति खेनि वे?” सिनि टिसुङ्।
 \v 5 तिबिकि खोला “यहुदियाकि बेथलेहेमला क्येक्यु च्यिले सिसिन् लुङतेम्बातिबि तुक् सिनि टिनि वे,
-\v 6 तेमे यहुदाकि लुङ्बाला, ओए! बेथलेहेम, यहुदाकि ओङ्ज्येन क्यिरुप् तिबा सिनाङ् ख्योरुङ खाङ् ठा मेत्, च्यिले सिसिन् ख्योरुङ् नेसुर ओङ्ज्येन् क्यिरुप् मि ज्यिक् गित, तिकि ङे मि इस्राएलला ल्हेत ।" सिनि सिनि सिक्यासुङ्
-
- ।
+\v 6 तेमे यहुदाकि लुङ्बाला, ओए! बेथलेहेम, यहुदाकि ओङ्ज्येन क्यिरुप् तिबा सिनाङ् ख्योरुङ खाङ् ठा मेत्, च्यिले सिसिन् ख्योरुङ् नेसुर ओङ्ज्येन् क्यिरुप् मि ज्यिक् गित, तिकि ङे मि इस्राएलला ल्हेत ।" सिनि सिनि सिक्यासुङ् ।
+\p
 \v 7 ती थोसिमा हेरोदकी ति कर्मा ल्हानी चि कोरूपतिवाला छ्याकला काताङ्नी ति कर्मा ति चो वेला थोङसुङ सिनी टिसुङ।
-\v 8 तेमे हेरोदकी तिवाला दुक सिनी बेथलेहेमला ताङ्सुङ ख्यिराङ गाल्नी ति आङा ति लेमो क्यानी छोल तिला ङ्येसिमा ङला लेन खूरनी श्यक ङाङ गाल्नी तिला श्यावा
-
- क्यिउ।
+\v 8 तेमे हेरोदकी तिवाला दुक सिनी बेथलेहेमला ताङ्सुङ ख्यिराङ गाल्नी ति आङा ति लेमो क्यानी छोल तिला ङ्येसिमा ङला लेन खूरनी श्यक ङाङ गाल्नी तिला श्यावा क्यिउ।
+\p
 \v 9 तेमे तिवा ग्येल्वी ताम्ङे खोनी गाल तिवा डोईकितुप वेला श्यारकी थाकाला थोङ्गुप ति क्र्जेङ् ति तिवी थोङ्सुङ। ति क्र्जेङ् तिवि गोमा गोमाला गाल्नी आङा क्येवु दासाला देसुङ।
-\v 10 तेमे ति क्र्जेङ थोङ्सिमा तिवी सेम्ला
-
- गालानोक।
+\v 10 तेमे ति क्र्जेङ थोङ्सिमा तिवी सेम्ला गालानोक।
 \v 11 तिवा ति खाङ्बी नाङ्ला स्युनी आङा ति माअमा (आमा) मरियमि तितानी वोतोप थोङ्सुङ तेमे ति आङाला स्यावा क्यासुङ। तेमे खोप्रे खुरूप तेर्गाम खपनी से ताङ टि जङ्बु खाप पो ताङ मुर्र ति आङा (सुन सुगान्धित धूप र मूर्र) क्येका पुल्सुङ।
-\v 12 तेमे तिवाला मिलामला ग्येल्वु हेरोदकी चालालोक्नी माडो कोन्छ्योककी सावु वाथेउ ङ्येसिमा तिवा राङसा लाम्लानेसूर राङ राङीगी लूङ्वाला
-
- लोक्सुङ।
+\v 12 तेमे तिवाला मिलामला ग्येल्वु हेरोदकी चालालोक्नी माडो कोन्छ्योककी सावु वाथेउ ङ्येसिमा तिवा राङसा लाम्लानेसूर राङ राङीगी लूङ्वाला लोक्सुङ।
+\p
 \v 13 तेमे तिवा लोक्नी गल्सिमा चोवोकी लेन क्योलुप थु योसेफकी मिलामला दुक सिक्यासुङ खक्लो आङा ताङ आङी माअमाला टिनी ख्योरूङ मिश्र लुङ्बाला टोनी ग्युक ङेकी सिमाक्यावु सक ख्यिराङ तेराङ दे च्यिलासिसिन हेरोदकी ति आङाला सेतुपला छोलीन वोई।
 \v 14 तेमे योसेफ लानी ति नुप्लाराङ आङा ताङ आङी माअमाला टिनी मिश्र लुङ्बाला टोनी गालसुङ।
-\v 15 गाल्शिमा मासिवातिवा तेराङ देसुङ दिती ङे पुज्युङला मिश्र लुङ्वा नेसुर कताङुहिन सिनी कोन्छ्योककी खोरे लुङ्तेम्बा नेसूर सुङ्गुप छेवुला
-
- यिन।
-\v 16 कर्मा ल्हानी कोरूपतिवि खोरूङला जुन्कजोवु हाक्कोनी ग्येल्वु हेरोद ङेर्मा क्यासुङ तेमे तेकी कर्मा ल्हानी कोरूपतिवी नेमा हाक्कोवु तुजे नेसुर बेथलेहेम ताङ ति युलला (क्षेत्र) वोतुप पुज्युङतिवा तेरिक
-
- सेच्यिसुङ।
+\v 15 गाल्शिमा मासिवातिवा तेराङ देसुङ दिती ङे पुज्युङला मिश्र लुङ्वा नेसुर कताङुहिन सिनी कोन्छ्योककी खोरे लुङ्तेम्बा नेसूर सुङ्गुप छेवुला यिन।
+\v 16 कर्मा ल्हानी कोरूपतिवि खोरूङला जुन्कजोवु हाक्कोनी ग्येल्वु हेरोद ङेर्मा क्यासुङ तेमे तेकी कर्मा ल्हानी कोरूपतिवी नेमा हाक्कोवु तुजे नेसुर बेथलेहेम ताङ ति युलला (क्षेत्र) वोतुप पुज्युङतिवा तेरिक सेच्यिसुङ।
 \v 17 तुक क्यानी कोन्छ्योककी लुङ्तेम्बा यर्मिया नेसुर दुक सिनी सुङ्गुप सुङ ति छेसुङ
-\v 18 रामाला ङुप्राङ ताङ सेम्दुक लावु वोरू थोसुङ ते राहेल खोरूङ आङातिवी थोक्ला ङुसुङ तेमे तिकी टोङ्गु साङ माङ्येन च्यिलासिसिनतिवी आआङातिवा ति
-
- मालुनोक।
+\v 18 रामाला ङुप्राङ ताङ सेम्दुक लावु वोरू थोसुङ ते राहेल खोरूङ आङातिवी थोक्ला ङुसुङ तेमे तिकी टोङ्गु साङ माङ्येन च्यिलासिसिनतिवी आआङातिवा ति मालुनोक।
+\p
 \v 19 तेमे हेरोद शिसिमा योसेफकी मिलामला चोवोकी लेन क्योलुप थु यि छ्यर्नी दुक सिक्यासुङ
 \v 20 खोक्लो। तेमे आङावताङ आङी माअमाला टिनी इस्राएल लुङ्बाला लोङ ग्युक च्यिलासिसिन आङाला सेतुप छोलुपतिवा सिनी सिन्सुङ ति कोसिमा
-\v 21 योसेफ लानी आङाताङ आङी माअमला टिनी इस्राएल लुङ्वा
-
- लेसुङ।
+\v 21 योसेफ लानी आङाताङ आङी माअमला टिनी इस्राएल लुङ्वा लेसुङ।
+\p
 \v 22 यिनी हेरोदकी दासाला तिकी पुज्युङ अर्खिलाउसकी याहूदिया लुङ्वाला ग्येला (शासन) किनोक सिरूप कोसिमा योसेफ ते डला ज्यिवा क्यासुङ। तेमे याम्बा मिलामला कोन्छ्योककी सुङगुप ति ङ्न्नी गालील लुङ्वाला गाल्सुङ।
 \v 23 तेमे तिवा नासरत सिरूप ग्येसाला गल्नी ते देसुङ तुक क्यानी कोन्छ्योककी लुङतेम्वा नेसुर सिनी सुङगुप सुङ ति
-
-
 \c 3
 \cl लिउ ३
 \p
 \v 1 ति बेला बप्तिस्मा तेरूप यूहन्ना ति यहूदियाकी दाला पाङ्थेरीला दुक सिनी मितिवाला ख्याप्टाक क्यासुङ
 \v 2 ख्यिराङ दिक्पा ने सेम ग्युर च्यिलासिसिन कोन्छ्योककी ग्येल्खाप चिप्ला राङ वोइ
-\v 3 च्यिलासिसिन दि मी तिकी कोर्ला गोमाला के कोन्छ्योककी लुङ्तेम्बा यशैयाकी दुक सिक्यावु वोइ दासा पाङ्थेरीला मि दक्पुज्यिकी दुक सिपी वोरू देन्गिवी चोवो कन्छ्योककी खोकी लाम थाका
-
- जो।
+\v 3 च्यिलासिसिन दि मी तिकी कोर्ला गोमाला के कोन्छ्योककी लुङ्तेम्बा यशैयाकी दुक सिक्यावु वोइ दासा पाङ्थेरीला मि दक्पुज्यिकी दुक सिपी वोरू देन्गिवी चोवो कन्छ्योककी खोकी लाम थाका जो।
+\p
 \v 4 युहन्नकी (उँटको) पुनेसुर जोवु मज्या कोन्गिनोक केल्दाङ्ला ति क कि करा च्यिङ्गिनोक।तिकी (सलह र वन मह) सेनोक।
 \v 5 तेमे मितिवा यरूशलेम ताङ यहूदियाकी तेरीक दासा ताङ यर्दन (नदी) नेमा युहन्नकी चिप्ला वानोक।
-\v 6 ते तिवी खोप्राङ दिक्छेन यिन सिनी ग्युर्सा लेन्सिन युहन्नाकी तिवाला यर्दन (नदी) नाङ्ला बप्तिस्मा
-
- बिन्सुङ।
+\v 6 ते तिवी खोप्राङ दिक्छेन यिन सिनी ग्युर्सा लेन्सिन युहन्नाकी तिवाला यर्दन (नदी) नाङ्ला बप्तिस्मा बिन्सुङ।
+\p
 \v 7 ते फरिसी ताङ सदुकी मितिवा बाङी बप्तिस्मा लङ्गुपला लेवु थोङ्नी युहन्नकी तिवाला दुक सिनी वोरू तेन्सुङ ओ रूल च्यप्रूक दोके दुक्टा वोतुपतिबा बुङ्गुप छालुप कोन्छ्योककी (क्रोध) नेसुर टो सिनी ख्यिराङ्ला सी सिक्यासुङ?
 \v 8 ख्यिराङ दाक दाक्पी दिक्छेन यिन सिनी सेम ग्युर्नी कोन्छ्योकला वावु यिन्सिन तिकि पङ्बु ति छ्या तेन।
-\v 9 तेमे ख्यिरा सेम्ला आब्राहम ति दाक्पी पाप्पगावा यिन सिनी नासाम मातोङ च्यिलासिसिन कोन्छ्योककी दि दोतिवाला साङ अब्राहमकी गिपा जो
-
- थुप्किदव।
+\v 9 तेमे ख्यिरा सेम्ला आब्राहम ति दाक्पी पाप्पगावा यिन सिनी नासाम मातोङ च्यिलासिसिन कोन्छ्योककी दि दोतिवाला साङ अब्राहमकी गिपा जो थुप्किदव।
 \v 10 तन्दाराङ दोङ्बी स्यापला तेरी ख्योल्नी सिनु वोइ तेमे डल्वा ल्यामु मोगोरूप दोङ्वुतिवा रे रे च्येनी मेनाङला क्युर्किदव।
+\p
 \v 11 ङराङ ख्यिराङला दिक्पा ने सेम ग्युरूपकी थोक्ला छ्यु थ्वोनी बप्तिस्मा तेरिन ल्येवु हिन ङे तिङ्ला फेपुप ति ङ सिनाङ ओङ छ्येवु वोइ। तुक क्यानी ङराङ खोकी शप्चे साङ खुरू छ्योवु मे।खोकी ख्यिराङला चेङी जोपला कोन्छ्योककी थु चेङी याङ मे थ्वोनी बप्तिस्मा तेर्क्यु।
-\v 12 खोकी लाक्ला ग्यालुक वोइ तेमे खोकी चेगाङ जोनी टतिवा टाप्नी डुमातिवा ति पङाङ नाङला लुकिदव पुजितिवा ति नाम्साङ मिसिवु मे नाङला
-
- लुकिदव।
+\v 12 खोकी लाक्ला ग्यालुक वोइ तेमे खोकी चेगाङ जोनी टतिवा टाप्नी डुमातिवा ति पङाङ नाङला लुकिदव पुजितिवा ति नाम्साङ मिसिवु मे नाङला लुकिदव।
+\p
 \v 13 ति वेला येसू यू श्ना नेमा बप्तिस्मा लाङ्गुला गाली नेसुर यर्दन (दनी) लेसुङ।
 \v 14 तेमे युहन्नाकी येसूला क्येक्नी गेकेनकी ङला बप्तिस्मा तेर गोवुहिन च्यिला गेकेनकी ङे नेसुर बप्तिस्मा लाङ्गुला लेवु यिन सिनी सिक्यासुङ।
-\v 15 येसूकी तन्दा ति दुकराङ कि च्यित दाक्पी दुक राङ क्यानी यूहन्नाकी येसूला बप्तिस्मा तेरू
-
- ङ्येन्सुङ।
+\v 15 येसूकी तन्दा ति दुकराङ कि च्यित दाक्पी दुक राङ क्यानी यूहन्नाकी येसूला बप्तिस्मा तेरू ङ्येन्सुङ।
+\p
 \v 16 खोकी बप्तिस्मा लानी छ्यिनाङनेमा थेन्सिमा खोला देवाच्येन पेसुङ तेमे कोन्छयोककी थु चाङ्मा ति गम्देर दोके क्यानी खोरे खाला पापुप ति खोकी थोङ्सुङ ।
 \v 17 ति वेला देवाच्येन नेमा ति दी ङे ङ्यिङ्ज्येवु पुज्युङ यिन ङ दितानी गालानीवु वोई सिरूप वोरू ज्यीक
-
-
 \c 4
 \cl लिउ ४
 \p
 \v 1 तेमे ति ज्युक्ला कोन्छ्योककी थु चेङीकी येसूला शैतान नेमा खोक्पा ल्हाप्ला ख्येल ज्यितुपला दासा पाङ्थेरीला टिनी गाल।
 \v 2 ते येसू ङिमा खाल ङ्यी ताङ नुप खाल ङ्यी देसीमा खोला ल्हावा लानोक।
 \v 3 ते वेला खोक्पा ल्हाप शैतानती खोकी चाला लेसुङ् दोजो ख्युरूङ कोन्छ्योककी (पुत्र) यिन्सिन दी दोतिवाला सिबाङ डोशीस सीनि सी सिनी सिक्यासुङ।
-\v 4 तेमे येसूकी तिला दुक सासुङ मितिवा सिबाङकी क्या मार्थारू यिने कोन्छ्योककी सुङगुप तेरीक सुङला ङ्येन्नी क्या थार्क्यु सिनी कोन्छ्योककी टिवु
-
- वोइ।
+\v 4 तेमे येसूकी तिला दुक सासुङ मितिवा सिबाङकी क्या मार्थारू यिने कोन्छ्योककी सुङगुप तेरीक सुङला ङ्येन्नी क्या थार्क्यु सिनी कोन्छ्योककी टिवु वोइ।
 \v 5 तिकी तिङला शैतानकी खोला यरूसलेमला टिनी गल्नी ल्हाङाङकी गोला ज्यासुङ देच्यिनकी थुक सिक्यासुङ।
-\v 6 दोजो ख्युरू कोन्छ्योककी पुत्र यिन्सिन देमा थुला छ्योङ्बाल ग्योप कोन्छ्योककी सुङला दुक सिनी टिवु वोई कोन्छ्योककी ख्योरूङ थोक्ला देवाच्येनकी लेन क्योलुला थुतिवाला क नङ्गिदव तेमे तीवी ख्युरूङला खोप्रे लाक्पाला जेनी ख्योरूङ काङ्बा दोखाला लुम
-
- मिज्यिऊ।
+\v 6 दोजो ख्युरू कोन्छ्योककी पुत्र यिन्सिन देमा थुला छ्योङ्बाल ग्योप कोन्छ्योककी सुङला दुक सिनी टिवु वोई कोन्छ्योककी ख्योरूङ थोक्ला देवाच्येनकी लेन क्योलुला थुतिवाला क नङ्गिदव तेमे तीवी ख्युरूङला खोप्रे लाक्पाला जेनी ख्योरूङ काङ्बा दोखाला लुम मिज्यिऊ।
 \v 7 तेमे येसूकी तिला सिक्यासुङ कोन्छ्योककी सुङला दिनक टिवु वोई ख्योरे चोवो कोन्छ्योकला खोक्पा माल्हा।
+\p
 \v 8 लोङराङ शैतानकी खोला री थेन्बुला टिगल्नी जम्बुलिङकी तेरीक ग्येल्खापतिवा ताङ ति ग्येल्खापतिवाला वोतुप डछ्यावुतिबा छ्या तेनी
-\v 9 ख्योरूङ शावा क्यासिन ङ दी तेरीक ख्योरूला तेर्क्यु सिनी
-
- सिक्यासुङ।
+\v 9 ख्योरूङ शावा क्यासिन ङ दी तेरीक ख्योरूला तेर्क्यु सिनी सिक्यासुङ।
 \v 10 तेमे येसूकी तिला शैतान ख्युरूङ ग्युक च्यिलासिसिन कोनूछ्योककीसौङला दुक सिनी टिवु वोइ ख्योरे चोवो कन्छ्योकला तिराङ सोवा तेक खोला तिराङ शब्ज्यी पुल।
-\v 11 तेमे शैतानकी येसूला ताङ ज्याक्नी गाल्सुङ गाल्सिमा देवाच्येनकी लेन क्योलुप थुतिवा ल्येपनी येसूला सब्ज्यी
-
- पुल्सुङ।
+\v 11 तेमे शैतानकी येसूला ताङ ज्याक्नी गाल्सुङ गाल्सिमा देवाच्येनकी लेन क्योलुप थुतिवा ल्येपनी येसूला सब्ज्यी पुल्सुङ।
+\p
 \v 12 तेमे युहन्नाला जिम्सुङ सिरूप कोनी येसू गालिल लुङ्बाला लक्नी लेसुङ।
-\v 13 तेमे खो नासरतला क्युर्नी ज्याक्नी कफर्नहुमला गाल्सुङ ते राङ देसुङ ति कफर्नहुमला ति जुब्लुन ताङ नाप्ताली लुङ्बाला वोतुप गालिल (समुद्र) चाला
-
- ख्येल्गिनोक।
+\v 13 तेमे खो नासरतला क्युर्नी ज्याक्नी कफर्नहुमला गाल्सुङ ते राङ देसुङ ति कफर्नहुमला ति जुब्लुन ताङ नाप्ताली लुङ्बाला वोतुप गालिल (समुद्र) चाला ख्येल्गिनोक।
 \v 14 दी ति गोमाला कोन्छ्योककी लुङ्त्म्बा यशैयाकी तुक सिक्यावु ताम्ङे छेवुला यिन।
+\q
 \v 15 जुब्लुन लुङ्बा ताङ नाप्ताली लुङ्बा ताङ (समुद्र) डप लाम ताङ यर्दन चङ्बी फार्केन मिरिक यम्बातिबा देतुप गालिल।
-\v 16 कोन्छ्योकला ङो माशेनी दिक्पी ओङ्ला देतुपतिवी वोसिर ग्येर्पु यि थोङ्सुङ तेमे कोन्छ्योकला ङो माशेनी शेपकी य्हिपला देतुपतिवी खाला दिक्पा ने थर ज्यितप वोसिर
-
- ग्यप्सुङ।
-\v 17 ती वेला नेज्युनी येसूकी ख्यिराङ दिक्पा ने सेमस ग्युर च्यिलासिसिन देवाच्येनकी ग्यल्खाप चिक्ला राङ वोइ।सिनी मितीवाला सूङ ख्याप्टाक कितुप गो चुसुङ
-
- ।
+\q
+\v 16 कोन्छ्योकला ङो माशेनी दिक्पी ओङ्ला देतुपतिवी वोसिर ग्येर्पु यि थोङ्सुङ तेमे कोन्छ्योकला ङो माशेनी शेपकी य्हिपला देतुपतिवी खाला दिक्पा ने थर ज्यितप वोसिर ग्यप्सुङ।
+\p
+\v 17 ती वेला नेज्युनी येसूकी ख्यिराङ दिक्पा ने सेमस ग्युर च्यिलासिसिन देवाच्येनकी ग्यल्खाप चिक्ला राङ वोइ।सिनी मितीवाला सूङ ख्याप्टाक कितुप गो चुसुङ ।
+\p
 \v 18 तेमे येसू गालीलकी (समुद्र) गारी नेमा डोईवोदतुप वेला पत्रुस सिरूप ताङ तिकी नुप अन्द्रियास ति (समुद्र) नाङ्ला जाल क्युरिन वोतुप थोङ्सुङ।
 \v 19 तिवा ति ति ङ्या जिम्बुप मितिवि यिनोक। तेमे खोकी तिला ख्यिराङ ङे तिङ्ला तिङ्यो।तेमे ङ ख्यिराङला ङ्या जिबु मिईन मितीवा जिम्बु जेयोक।
-\v 20 खोकी तुक सासीमा तिवा पिन ङिकार ङ्या जिबु जालतिवा क्युर ज्क्यानी खोकी तिङ्ला तिङ
-
- यासुङ।
+\v 20 खोकी तुक सासीमा तिवा पिन ङिकार ङ्या जिबु जालतिवा क्युर ज्क्यानी खोकी तिङ्ला तिङ यासुङ।
+\p
 \v 21 तेमे खो तेसुर डोई वोदु वेला जब्दियाकी पुज्युङ याकूब ताङ तिकी नुप यूहन्ना पिन ङ्यी खोप्रे पापा जब्दियाकी मुला टि नाङ्ला देनी जाल ल्हेन्दा किईवोदु थोङ्सुङ। तेमे खोकी तिवालाङ् कताङ्सुङ।
-\v 22 तेमे तिवा खोप्रे पापा ताङ टु ति तेराङ क्युर ज्याक्नी येसूकी तिङ्ला
-
- तिङ्यासुङ।
+\v 22 तेमे तिवा खोप्रे पापा ताङ टु ति तेराङ क्युर ज्याक्नी येसूकी तिङ्ला तिङ्यासुङ।
+\p
 \v 23 येसूकी गालिल लुङ्बाला तेकि कोरा ग्याकिन सिरा यहूदी छ्योखाङला सुङ लाप नङ्गुप ताङ कोन्छ्योककी ग्यलखापकी कोर्ला लेन ल्यापु ख्याप्टाक कियी नावु बङीकी नेर्पातिबा ताङ अमोछ्योवुतिवा तेरिकला टेक च्यिसुङ।
 \v 24 तुक क्यानी सिरियाकी लुङवाला तेरिकला येसूकी कोर्ला ताम्ने टाम्सुङ। तेमे मितीवा नेर्पु नाबु बङीतिवा ताङ छासे सुक कितुपतिवा ताङ त्ये ग्यपुपतिवा ताङ जाललावुतिवा ताङ काङ्बा लाक्पा शोरूपतिवा तेरिकला खोकी चाला टि वासुङ।तेमे खोकी तिवा तेरिकला टेक च्यिसुङ।
 \v 25 तुक क्यानी गालील लुङ्बा ताङ डेकोपोलिस ग्येसा ताङ यरूशलेम ग्येसा ताङ यहूदिया लुङ्बा ताङ यर्दन फार्केन नेज्युन मि मङ्मु/आला खोकी तिङ्ला
-
-
 \c 5
 \cl लिउ ५
 \p
 \v 1 तेमे येसू (भिडलाई) थोङ्नी पम्दोकला गाल्सुङ तेमे खोकी लोमातिवा खोकी चाला लेसुङ।
 \v 2 तेमे खोकी मिवाला खा पेनी दुक सिनी लाप्सुङ
 \v 3 मोलाम थोपुप यिनो थुला चोवो कन्ज्यकला छोलुपतिवाला च्यिलासिसिन देवाच्येनकी ग्येल्खाप ति तिवी ति यिनो।
-\v 4 मोलाम थोपूप यिनो दुङल क्यानी ङुप्राङ किरूपतिवा च्यिलासिसिन कन्ज्यककी तिवाला टोङ्गुप
-
- नङ्गितो।
+\q
+\v 4 मोलाम थोपूप यिनो दुङल क्यानी ङुप्राङ किरूपतिवा च्यिलासिसिन कन्ज्यककी तिवाला टोङ्गुप नङ्गितो।
+\q
 \v 5 मोलाम थोपुप यिन सेम बोल्मू वोतुतिवा च्यिलासिसिन कन्ज्यककी तिवाला जम्बुलिङ ति तिवी ति यिन सिनी नङ्गितो।
+\q
 \v 6 मोलाम थोपुपु यिनो टेङववु छोलुपला सेमगी दिन नेज्युन छासे नो किरूपततिवा च्यिलासिसिन तिवी सेमला गोवुतिवा तेरिक ङ्येकित।
+\q
 \v 7 मोलाम थोपुप मि यम्बाला च्यम्बा किरूपतिवा च्यिलासिसिन कन्ज्यककी तिवाला च्यम्बा क्या नङ्गितो।
-\v 8 मोलाम थोपुप थुला टेङ्वु वोतूतिवा च्यिलासिसिन तिवी कन्ज्यकला
-
- थोङ्गित।
+\q
+\v 8 मोलाम थोपुप थुला टेङ्वु वोतूतिवा च्यिलासिसिन तिवी कन्ज्यकला थोङ्गित।
+\q
 \v 9 मोलाम थोपुप यिनो डीङ्नी वोतुतिवा च्यिलासिसिन चोवो कन्ज्यकी तिवाला खोकी पेजा सिनी ङिज्ये कित।
-\v 10 मोलाम थोपूप यिनो ङ्येन्दुप दप्की छेटाङ दुङल ख्येलुपतिवा च्यिलिसिसिन देवाच्येनकी ग्यल्खाप ति तिवी ति
-
- यिनो।
+\q
+\v 10 मोलाम थोपूप यिनो ङ्येन्दुप दप्की छेटाङ दुङल ख्येलुपतिवा च्यिलिसिसिन देवाच्येनकी ग्यल्खाप ति तिवी ति यिनो।
+\q
 \v 11 ख्यिराङला मोलाम थोपुप यिनो चो वेला मितिवी ङे थोक्ला ख्यिराला मच्यर्के किरूप ताङ छेटाङ तेरूप टेङ्बु मेतुप ताम्ङे तेरिक लाप्नी मेलेवा कितव।
-\v 12 ति वेला ख्यिराङ गाकिसा आलाराङ (खुसी) च्यिलासिसिन देवाच्येनला ख्यिराङ छ्यक्तक ग्येर्पु ङेकित। ख्यिराङ सिनाङ गोमाला गालु लुङ्तेम्बातिवाला साङ मितिवी तुक राङ क्यानी दुक्पा
-
- बिन्सुङ।
+\v 12 ति वेला ख्यिराङ गाकिसा आलाराङ (खुसी) च्यिलासिसिन देवाच्येनला ख्यिराङ छ्यक्तक ग्येर्पु ङेकित। ख्यिराङ सिनाङ गोमाला गालु लुङ्तेम्बातिवाला साङ मितिवी तुक राङ क्यानी दुक्पा बिन्सुङ।
+\p
 \v 13 ख्तिराङति जम्वुलिङकी छा यिन तेमे छाकी छेटोक तोर्सिन चुक क्यानी दिला छाटोक जवाजा र? तिला कोमेछेवु गाल्सीमा फिला / पाङ्ला क्युर्नी मि काङ्बी वोक्ला लेपुप ति क्या यिन।
-\v 14 ख्यिराङ दि जमाबुलिङकी (ज्योती) यिन पम्दोकला वोतुप ग्येसा ति नाम्लाङ बानी ज्यक
-
- मुथुवोई।
+\v 14 ख्यिराङ दि जमाबुलिङकी (ज्योती) यिन पम्दोकला वोतुप ग्येसा ति नाम्लाङ बानी ज्यक मुथुवोई।
 \v 15 सि साङ कोपी च्येनी शोमगी वोक्ला मोज्योकिवोइ दिनी खाङ्बी नाङ्ला मितिवा तेरिक थोङ्गुप दाशाला ज्योकिवोइ तुक क्यासिन खाङ्बी नाङ्ला वोतुतिवा तेरिकला ठछ्येली थोङ्गित।
-\v 16 ति दोके ख्यिराङ (ज्योती) ति मितिवी पार्ला चिप्ला ग्यक च्यिनी तिवी क्यिरे क्यावु लाका ल्यामु थोङ्नी देवाच्येनला वोतुप ख्यिरे पापा कन्ज्यकला सोवा देक
-
- च्यित।
+\v 16 ति दोके ख्यिराङ (ज्योती) ति मितिवी पार्ला चिप्ला ग्यक च्यिनी तिवी क्यिरे क्यावु लाका ल्यामु थोङ्नी देवाच्येनला वोतुप ख्यिरे पापा कन्ज्यकला सोवा देक च्यित।
+\p
 \v 17 ख्यिरे ङला मोशाकी ठिमतिवा ताङ लुङ्तेम्बातिवी लापुप तामतिवा नातोगुपला लेपुप सिनी नासाम मातोङ ङ तिला नातोगुपला मिन तिवा तेरिक (पुरा) सिना किरूप लेपुप यिन।
-\v 18 वुतुङराङ ङ ख्यिराङला सिऊ देवाच्येन ताङ जम्बुलिङ तोर्नी मागुल्बु साक्ला ति ठिमला वोतुप छिक च्यिक साङ मातोर्बा तेरिक
-
- छेकिवोइ।
+\v 18 वुतुङराङ ङ ख्यिराङला सिऊ देवाच्येन ताङ जम्बुलिङ तोर्नी मागुल्बु साक्ला ति ठिमला वोतुप छिक च्यिक साङ मातोर्बा तेरिक छेकिवोइ।
 \v 19 तेमे ति सि खोरूङ साङ दि ठिमला वोतुप तेरिक सिना टिक्पे दिला माङ्गेन्बा मि याबातिला साङ तुकराङ किरूप लोप्कितोव तीला देवाच्येनकी ग्येल्खापला तेरिक सिनाङ छ्युङा सिनी सितोव सि खोरूङ साङ दि कतिवाला ङ्येन्नी मि याबातिवाला तुकराङ किरूप लोप्कितोव तिला देवाच्येनकी ग्येल्खापला छ्ये सिनी सितोव।
-\v 20 तुक क्यानी ङ ख्यिराङला सिऊ ख्यिराङ ति फरिसी छोक्पाकी मितिवा ताङ यहूदी छ्योकी गेकेतिवावी सिनाङ माङ टेङ्बु मेसुङ सिसिन देवाच्येनकी ग्येल्खापला शुकुप
-
- मेङ्येतोव।
+\v 20 तुक क्यानी ङ ख्यिराङला सिऊ ख्यिराङ ति फरिसी छोक्पाकी मितिवा ताङ यहूदी छ्योकी गेकेतिवावी सिनाङ माङ टेङ्बु मेसुङ सिसिन देवाच्येनकी ग्येल्खापला शुकुप मेङ्येतोव।
+\p
 \v 21 तोङ्ला (समयमा) चोवो कन्ज्यककी दुक साबु कोदुथेङ मि माशे सि मी सेतुपतिला ठिम फोकितोव
-\v 22 ङ ख्यिराङला सिऊ दाक्पी उज्युनुपतिपा तानी ङ्येर्मा किरूकी ज्येन्गी ठिमला फोकितोव तेमे दाक्पी उज्युनुपतिवाला कोमेछेबु सिवे तीला ठिम्खाङला क्योल्गिवी तुकराङ क्यानी दाक्पी उज्युनुपतिवाला अम्बारङ्शिङ सिवे ति दि ङ्याल्बाकी मे नाङ्ला
-
- शुकुगोकितोव।
+\v 22 ङ ख्यिराङला सिऊ दाक्पी उज्युनुपतिपा तानी ङ्येर्मा किरूकी ज्येन्गी ठिमला फोकितोव तेमे दाक्पी उज्युनुपतिवाला कोमेछेबु सिवे तीला ठिम्खाङला क्योल्गिवी तुकराङ क्यानी दाक्पी उज्युनुपतिवाला अम्बारङ्शिङ सिवे ति दि ङ्याल्बाकी मे नाङ्ला शुकुगोकितोव।
 \v 23 ति तप्की दोजो ख्युरूङ कोन्ज्यकला ब्ल्वा बुलुप वेला ख्योरे तेन्दोकला ङ्यिर्मु लङ्गुप ताम नासाम शार्सुङ सिसिन
-\v 24 ख्योरे बुल्वा ति बुलुप दाशाला राङ ज्याक्नी गोमाला ति उज्युनुपतिवाला गल्नी तिवी मुलाप क्यि तेमे ति ज्युक्ला लोङ वानी कन्ज्यकला बुल्वा
-
- पुल।
+\v 24 ख्योरे बुल्वा ति बुलुप दाशाला राङ ज्याक्नी गोमाला ति उज्युनुपतिवाला गल्नी तिवी मुलाप क्यि तेमे ति ज्युक्ला लोङ वानी कन्ज्यकला बुल्वा पुल।
 \v 25 ख्युरूङला क्येन तेरूप मि ताङ मुलाप क्यि ठिम्खाला डोप वेला लामला राङ तिकी मुलाप क्यि।मिसियाङ तिकी ख्युरूङला ठिम तोङ्गुप तिला च्याक तेर्कीतोव तेमे ति ठिम तोङ्गुप तिकी ख्युरूङ्ला (अधिकारी) लाक्कला च्याक बिनी चोन्खाङ्ला उप्नी ज्यकितोव।
-\v 26 वुतुङराङ ङ ख्युरूङला सिऊ ख्योरे डेवा च्यिक साङ मालुवा क्यानी ख्युरूङ ति चोन्खाङ नेसुर थेन मुथुप्तोव
-
- ।
+\v 26 वुतुङराङ ङ ख्युरूङला सिऊ ख्योरे डेवा च्यिक साङ मालुवा क्यानी ख्युरूङ ति चोन्खाङ नेसुर थेन मुथुप्तोव ।
+\p
 \v 27 तेमे तिविकी दुक सिक्यावु ति कोनोक श्याम्डेन माकी
-\v 28 तेमे ङ ख्यिराङला सिऊ पुम्पेजाला श्याम्डेन किरूप नोनी ल्हेवोइ तिकी गोमाला के ख्योरे सेमला श्याम्डेन क्यावु
-
- यिन।
+\v 28 तेमे ङ ख्यिराङला सिऊ पुम्पेजाला श्याम्डेन किरूप नोनी ल्हेवोइ तिकी गोमाला के ख्योरे सेमला श्याम्डेन क्यावु यिन।
 \v 29 तेमे ख्योरे यावी थाकाकी मिककी ख्युरूङला दिक्पा किज्यिन वोसिन तिशमिक ती थेन्नी क्युर।ख्योरे तेरिक ङयाल्वाला लुगु सिनाङ जुवुकि येन्लक च्यिक मेतु राङ ल्यामु यिन।
-\v 30 तेमे ख्योरे लाक्पा यावी ख्योरूङला दिक्पा किज्यिन वोसिन तीला च्येनी क्युर ख्योरे जुवु तेरिक ङयाल्वाला लुगु सिनाङ जुवुकी येन्लक च्यिक मेतु राङ ल्यामु
-
- यिन।
+\v 30 तेमे ख्योरे लाक्पा यावी ख्योरूङला दिक्पा किज्यिन वोसिन तीला च्येनी क्युर ख्योरे जुवु तेरिक ङयाल्वाला लुगु सिनाङ जुवुकी येन्लक च्यिक मेतु राङ ल्यामु यिन।
+\p
 \v 31 तेमे ख्योरे पेर्मीला क्युर्नी ज्योकिन वोसिन तिकी ति पेर्मीला टालुप यिगी टिनी तेर गोकिदव सिनी टिवु वोइ
-\v 32 तेमे ङ ख्यिराङला सिऊ स्याम्डेन क्यावु मिसिन ख्योरे पेर्मीला क्युर्नी ज्योकिन मज्यागु तिकी पेर्पीला स्याम्डेन की किरूप यिन तेमे क्युर्नी ज्यकुप पुम्पेजाला जेन्दी किवोइ सिसिन तिकी साङ स्याम्डेन क्यावु राङ
-
- यिन।
+\v 32 तेमे ङ ख्यिराङला सिऊ स्याम्डेन क्यावु मिसिन ख्योरे पेर्मीला क्युर्नी ज्योकिन मज्यागु तिकी पेर्पीला स्याम्डेन की किरूप यिन तेमे क्युर्नी ज्यकुप पुम्पेजाला जेन्दी किवोइ सिसिन तिकी साङ स्याम्डेन क्यावु राङ यिन।
+\p
 \v 33 तोङाला मोशाकी ठिमला ख्यिरे हङ्गातिवाला ख्योरे जिनोक जोनी न माकायोल तेमे चोवो कन्ज्यकला न क्यालुप ति तेरिक की।
 \v 34 तेमे ङ ख्यिराङला सिऊ न किरूङ माक्यी देवाच्येनकी मिङला साङ न माक्यी च्यिलासीसिन ति ती चोवो कन्ज्यककी ग्येल्ठिक यिन।
-\v 35 तेमे जम्वुलिङकी मिङलल साङ न माक्यी च्यिलासिसिन ति ती कन्ज्यककी ख्योरे (पाउदान) ज्यकुप दासा यिन यरूसलेमकी मिङला साङ माक्यी च्यिलासिसिन ति ग्येल्वु कन्ज्यककी ग्येसा
-
- यिन।
+\p
+\v 35 तेमे जम्वुलिङकी मिङलल साङ न माक्यी च्यिलासिसिन ति ती कन्ज्यककी ख्योरे (पाउदान) ज्यकुप दासा यिन यरूसलेमकी मिङला साङ माक्यी च्यिलासिसिन ति ग्येल्वु कन्ज्यककी ग्येसा यिन।
+\p
 \v 36 ख्योरे गोला साङ न माक्यी च्यिलासिसिन खिराङ दाक्पी राह करमु जिगाङ नक्पु जोमुथुवोइ
-\v 37 ख्यिरे ताम्ङने ति यिन्सिन यिन मिन्सिन मिन तोजोयी तिराङ सि। ति सिनाङ ल्हक्पा लापुप ति दुक्टा नेमा लेवु
-
- यिन।
+\v 37 ख्यिरे ताम्ङने ति यिन्सिन यिन मिन्सिन मिन तोजोयी तिराङ सि। ति सिनाङ ल्हक्पा लापुप ति दुक्टा नेमा लेवु यिन।
+\p
 \v 38 तिवीकी दुक सावु कोनोक मिककी थोक्ला मिक ङ्येन लङ्गुप साकी थोक्ला सा ङ्येन लङ्गुप
-\v 39 तेमे ङ ख्यिराङला सिऊ ख्यिराङला मेलेवा किरूपतिवाला काङ साङ ङयेन मालाङ सि ख्योरे डावा यावाला लिसिन तिला येन्बा थाकाकी डावा साङ सेनी
-
- बिन।
+\v 39 तेमे ङ ख्यिराङला सिऊ ख्यिराङला मेलेवा किरूपतिवाला काङ साङ ङयेन मालाङ सि ख्योरे डावा यावाला लिसिन तिला येन्बा थाकाकी डावा साङ सेनी बिन।
 \v 40 तेमे सिसिङ ख्योरे तेन्दोकला लानी ठिम्खाङला शुवा ग्येप्नी ख्योरे तेतुङ ठकुप छोल्सिन तिला ख्योरे छ्योवा तिङ बिन।
 \v 41 तेमे सिसाङ ख्योरूङला तिकी तानी किलोमिटर च्यिक डप सिनी वुच्युर्म ग्यप्सिन तिकी तानी किलोमिटर ङ्यी साक् ग्युक।ख्योरूङ तानी लोङ्गुपतिवाला बिन
-\v 42 तेमे ख्योरूङ तानी छ्यावा किरूतिवाला छ्यावा मेतेरू सिनी
-
- मासि।
+\v 42 तेमे ख्योरूङ तानी छ्यावा किरूतिवाला छ्यावा मेतेरू सिनी मासि।
+\p
 \v 43 तेमे ख्योरे युल्वातिवाला ङ्यिङ्ज्ये की डतिवाला ति ङ्यिङ्मार की सिकायावु ति तिवीकी कोनोक।
 \v 44 तेमे ङ ख्यिराङला सिऊ ख्यिरे डतिवाला ङ्यिङ्ज्ये की ख्यिराङला दुक्पा तेरूपतिवाला मोपार की।
-\v 45 तुक क्यासिन ख्यिराङ देवाच्येनकी वोतुप कन्ज्यककी पेजातिवा च्युङ्गितोव च्यिलासिसिन कन्ज्यककी मि ल्यामु ताङ मेलेवा ङ्यिकारला ङिमा स्यार ज्यिकितोव तेमे मि टेङवु ताङ मेटेङ्वु ङ्यिकारला छ्यार्वा ग्यक
-
- ज्यिकितोव
+\v 45 तुक क्यासिन ख्यिराङ देवाच्येनकी वोतुप कन्ज्यककी पेजातिवा च्युङ्गितोव च्यिलासिसिन कन्ज्यककी मि ल्यामु ताङ मेलेवा ङ्यिकारला ङिमा स्यार ज्यिकितोव तेमे मि टेङवु ताङ मेटेङ्वु ङ्यिकारला छ्यार्वा ग्यक ज्यिकितोव
 \v 46 तेमे ख्यिराङला ङ्यिङ्ज्ये किरूतिवाला तिराङ ख्यिरा ङ्यिङ्ज्ये किऊ सिसिन ख्यिराङला काङ छ्यक्तक थोप्किवोई र काङ से दुतुपतिबी साङ तुकराङ मिकिऊ र
 \v 47 ख्यिराङ रङगी उज्युनुकतिवाला तिराङ ताङ्देन किवोइ सिसिन ख्यिराङ मी सिनाङ माङ काङ ल्येमु वोइ र काङ यहूदीतिकी साङ तुकरिङ मिकीवोइ र।
 \v 48 तुक क्यानी देवाच्येनला वोतुप ख्यिरे कन्ज्यककी तेरिक टेके वोतुप दोके ख्यिराङ साङ तेरिक टेके राङ
-
-
 \c 6
 \cl लिउ ६
 \p
 \v 1 च्याङ्से देता कन्ज्यककी ख्यिराङला किसि सिनी नोक क्कयावु लाका ल्यामुतिवा किरूवेला ख्यिराङ मितीवि मिङ्गाला छ्या देन्दुक माकी देवाच्येन वोतु ख्योरे पापा कन्ज्यक नेमा ख्यरूङला काङ साङ छ्यक्तक मोथोपितोव।
-\v 2 तेमे ति ख्यिराङ कतुकारला ख्येलुपतिवाला काङ रे च्यिक रे तेरूवेला खोनक्पुतिवी मी नेमा ताङ्देन ङेतुवेला यहूदी छ्योखाङ ताङ लामला कीरू दोके मी मिङ्गाला छ्या मादेन वुतुङ के ङ ख्यिराङला सिऊ तिवाला थोपगोवु छ्यक्तक ति गोमाला राङ तेरिक थोम सिन्नी
-
- वोइ।
+\v 2 तेमे ति ख्यिराङ कतुकारला ख्येलुपतिवाला काङ रे च्यिक रे तेरूवेला खोनक्पुतिवी मी नेमा ताङ्देन ङेतुवेला यहूदी छ्योखाङ ताङ लामला कीरू दोके मी मिङ्गाला छ्या मादेन वुतुङ के ङ ख्यिराङला सिऊ तिवाला थोपगोवु छ्यक्तक ति गोमाला राङ तेरिक थोम सिन्नी वोइ।
 \v 3 तु क्यानी ख्यरूङ कतुकारला ख्येलुपतिवाला काङ रे च्यिक रे तेरूवेला ख्योरे लाक्पा यावि क्यावु ति लाक्पा येन्बी हाक्का मोकोसिस्।
-\v 4 ख्योरे कतुकारला (दान) तेरू ति छ्याकला ज्योक तेमे छ्याकला ख्योरे क्यावु लाका थोङगु ख्योरे पाप्पी ख्यरूङला छ्यक्तक
-
- तेर्कीतोव।
+\v 4 ख्योरे कतुकारला (दान) तेरू ति छ्याकला ज्योक तेमे छ्याकला ख्योरे क्यावु लाका थोङगु ख्योरे पाप्पी ख्यरूङला छ्यक्तक तेर्कीतोव।
+\p
 \v 5 ख्यिराङ संदेपूप् बेला खोन्क्पुतिवा दोके माकी तिवा मितीवि थोङ्सीस् सिनी यहूदी छ्योखाङला ताङ मितिवा बाङी युकुप लामकी गारिला लानी संदेपूप् गाकितव हुतुङराङ ख्यिराङला थोपगोवु छ्यक्तक ति गोमालाराङ थोम सिन्नु वोइ।
 \v 6 तेमे ख्यिराङ संदेपूप् बेला खाङ्बी नाङ्ला गल्नि गोच्येनी छ्याकला वोतु ख्योरे पापाला संदेपूप् कि तुक क्यासिन छ्याकला ख्योरे क्यावु लाका थोङ्गुप ख्योरे पापीकि ख्योरूङला छ्यक्तक तेर्कीतोव।
-\v 7 तेमे ख्यिराङ संदेपूप् वेला यहूदी मिन्दुपतिवाला दोके पेतेक पेतेक सिनी संदेपूप् माक्यी च्यिलिसिसिन तिवीकी बाङी संदेपूप् ताङ रिङ्बु क्यासिन खोप्रे क्यावु संदेपूप् ति ङ्येगु सिनी नासाम
-
- तोङ्गिनोक।
+\v 7 तेमे ख्यिराङ संदेपूप् वेला यहूदी मिन्दुपतिवाला दोके पेतेक पेतेक सिनी संदेपूप् माक्यी च्यिलिसिसिन तिवीकी बाङी संदेपूप् ताङ रिङ्बु क्यासिन खोप्रे क्यावु संदेपूप् ति ङ्येगु सिनी नासाम तोङ्गिनोक।
 \v 8 तेमे तुक क्यानी ख्यिराङ तिवा दोके माकी च्यिलिसिसीन ख्यिराङ लोङ्गुप सिनाङ गोमाला के ख्यिराङला काङ गोकिवे सिनी ख्यिरे पापाला छ्या वोइ।
 \v 9 तेमे तुक क्यानी ख्यिराङ दुक सिनी संतोप ओ देवाच्येनला वोतु ङ्यिरे पापा खोकी मिन ति चेङि वोसिस्।
-\v 10 खोकी ग्याल्खाप ऊङ्शीस् खोकी नो हतुप् देवाच्येनला दोके दि जम्बुलिङला साङ
-
- ओशिस्।
+\q2
+\v 10 खोकी ग्याल्खाप ऊङ्शीस् खोकी नो हतुप् देवाच्येनला दोके दि जम्बुलिङला साङ ओशिस्।
+\q2
 \v 11 हारिङ ङ्यिराङला ङ्यिमा काङकी समा बिन्सुङ।
+\q2
 \v 12 ङ्यिराङला मेलेवा किरूपतिवाला ङ्यिरे माफ बिन्दुप दोके ङ्यिरे क्यावु लाका मेलेवातिवाला माफ क्यासुङ।
-\v 13 ङ्यिराङला दि दुक्टे नेसूर छरूवा (छुटकारा) नोङ।च्यिलासिसिन ग्येल्खाप ताङ ङार ताङ (महिमा) ति नामलाङ खोकी तिराङ
-
- यिन (आमेन)।
+\q2
+\v 13 ङ्यिराङला दि दुक्टे नेसूर छरूवा (छुटकारा) नोङ।च्यिलासिसिन ग्येल्खाप ताङ ङार ताङ (महिमा) ति नामलाङ खोकी तिराङ यिन (आमेन)।
+\p
 \v 14 च्यिलासिसिन ख्यिराङला दोजो मितिविकि दिक्पाला (क्षमा) बिन्सुङ सिसिन देवाच्येनला वोतुप् ख्यिरे पापीकी साङ ख्यिराङला (क्षमा) तेर्कितोव।तेमे दोजो ख्यिरेकी तिवीकी क्यावु दिक्पा तिवाला साङ ख्यिरेकी (क्षमा) बिन्सिन देवाच्येनला वोतुप् ख्यिरे पापीकी ख्यिराङला (क्षमा) तेर्कितोव।
-\v 15 तेमे ख्यिरेकि तिवी दिक्पातिवाला (क्षमा) माबिनसिन ख्यिरे पापीकी साङ ख्यिरे क्यावु दिक्पाला (क्षमा)
-
- मेतेरू/मिक्यिऊ।
+\v 15 तेमे ख्यिरेकि तिवी दिक्पातिवाला (क्षमा) माबिनसिन ख्यिरे पापीकी साङ ख्यिरे क्यावु दिक्पाला (क्षमा) मेतेरू/मिक्यिऊ।
+\p
 \v 16 ख्यिराङ ङ्युङ्ने हुङ्गुप् वेला खोनक्पुतिवा दोके च्ये नाक्पु जोनी मादे च्यिलासिसिन तिवा मितिवाला ङ्युङ्ने हुङ्गुप् छ्या देद्दुपला च्ये नाक्पु जोनी देकिदव।
 \v 17 ङ ख्यिराङला सिऊ तिवी थोप गोवु छ्यक्तक ति गोमाराङ के थोम सिन्नु वोइ तेमे ख्यिराङ ति ङ्युङ्ने हुङ्गुप् वेला खा टुनी /खा स्याल्नी गोला नुम कुनि देत।
-\v 18 तुक क्यानी ख्योरे ङ्युङ्ने हुङ्गुप् ति मितिवाला थोङ माच्यीनि छ्याकला वोतुप् ख्यिरे पापीकी थोङ्नी तेमे ति छ्याकला वोतुप् ख्यिरे पापीकी ख्यिराङला छ्यक्तक
-
- तेर्कियुऊ।
+\v 18 तुक क्यानी ख्योरे ङ्युङ्ने हुङ्गुप् ति मितिवाला थोङ माच्यीनि छ्याकला वोतुप् ख्यिरे पापीकी थोङ्नी तेमे ति छ्याकला वोतुप् ख्यिरे पापीकी ख्यिराङला छ्यक्तक तेर्कियुऊ।
+\p
 \v 19 ख्यिराङ थोक्ला जम्बुलिङला टोङ्बा मासोम मुक्पा ग्यकिवोइ चा छ्यानि नाडिवोइ कुन्जेनकी खुर्नीडिवोइ।
 \v 20 बरू ख्यिरा टोङ्बा ति ख्यिरे थोक्ला देवाच्येनला सोम ते मुक्पा साङ मेग्येकुई चा छ्यानी ना साङ मोडोवी कुन्जेनकी साङ खुर्नी मोडोवी
-\v 21 च्यिलासिसिन ख्यिरे (धन सम्पत्ति) नोके ते ख्योरे सेम त्ये
-
- गिवी
+\v 21 च्यिलासिसिन ख्यिरे (धन सम्पत्ति) नोके ते ख्योरे सेम त्ये गिवी
 \v 22 मिक ति जुवूकि ला कोपी यिन। दोजो ख्यिरे मिक ल्यामु थोङ्सिन ख्यिरे तेरिक जुवु ठछ्येली डिवी
 \v 23 तेमे ख्योरे मिक ल्यामु मोथोङ्सिन ख्यिरे तेरिक जुवु नक्तोमी डिवी। तुक क्यानी ख्यिराङ तानी वोतुप् ठछ्याली ति नक्तुमी गाल्सिन ति नक्तुमी ति चो नक्तुमी डि ताङ।
-\v 24 सि साङ ज्यिन्दाक ङ्यिला शब्ज्यी कि मुथुपी च्यिलासिसिन तिकी ज्यिन्दाक च्यिकला ति ङ्यिङ्मार किवी च्यिकला ति ङ्येङ्ज्ये किवी। याङ्न च्यिकला ति ताङदेन किवी च्यिकला ति बेप्किवी ति दोके ख्यिराङ चोवो कन्ज्यक ताङ (धन सम्पत्ति) ङ्यिकारला शब्ज्यी कि
-
- मुथुपी।
+\p
+\v 24 सि साङ ज्यिन्दाक ङ्यिला शब्ज्यी कि मुथुपी च्यिलासिसिन तिकी ज्यिन्दाक च्यिकला ति ङ्यिङ्मार किवी च्यिकला ति ङ्येङ्ज्ये किवी। याङ्न च्यिकला ति ताङदेन किवी च्यिकला ति बेप्किवी ति दोके ख्यिराङ चोवो कन्ज्यक ताङ (धन सम्पत्ति) ङ्यिकारला शब्ज्यी कि मुथुपी।
+\p
 \v 25 तेमे ङ ख्यिराङला सिऊ ख्यिरे मिजिको कला काङ साप काङ थुङ्गुप् ताङ जुवुकी कला काङ कोन्दुप सिनी पाप् माकी काङ मिजी ति साप सामा सिनाङ कोछ्येवु मिन र तेमे जुवु ति कोन्दुप माज्या सिनाङ कोछ्येवु मिन र
-\v 26 नामगी च्येच्युमतिवाला ल्हो! तिबीकी न थोर्कु न ङागु तेमे पङ्ला नाङला दुम्बुप साङ मुदुम्बिवी तिवाला देवाच्येनला वोतुप् ख्यिरे पापीकी राङ तिवाला ल्हेवी। काङ ख्यिराङ ति च्येच्युमतिवा सिनाङ माङ कोछ्येवु मिन
-
- र।
+\v 26 नामगी च्येच्युमतिवाला ल्हो! तिबीकी न थोर्कु न ङागु तेमे पङ्ला नाङला दुम्बुप साङ मुदुम्बिवी तिवाला देवाच्येनला वोतुप् ख्यिरे पापीकी राङ तिवाला ल्हेवी। काङ ख्यिराङ ति च्येच्युमतिवा सिनाङ माङ कोछ्येवु मिन र।
 \v 27 ख्यिरे पार नेसुर पाप् क्यानी राङगी छे चेजीक काङ रिङ्बु जो थुप्किवी र
 \v 28 तेमे ख्यिराङ च्यिला कोन्दुप माज्यि कला पाप् किवी सकी पाके मेन्दोकतिवाला ल्हो चुक क्यानि क्येकिवे तिकी यक साङ मिकिवी माज्याङ साङ मेच्येमुवी।
-\v 29 तेमे ङ ख्यिराङला सिऊ छासे ल्यामु ल्यामु माज्या कोन्दुप ग्येल्वु सोलोमोनकी साङ ति मेन्दोकतिवी नाङ ने च्यिक दोके ल्यामु कोन
-
- मुथुप्नोक।
+\v 29 तेमे ङ ख्यिराङला सिऊ छासे ल्यामु ल्यामु माज्या कोन्दुप ग्येल्वु सोलोमोनकी साङ ति मेन्दोकतिवी नाङ ने च्यिक दोके ल्यामु कोन मुथुप्नोक।
 \v 30 दोजो हारिङ वोतुप् ताङ साह्ला मेला रेह्कुप् साकी चाला साङ चोवोख्यिराङला कन्ज्यककी तुक क्यानी छ्यानेगिवी ओ तेपा अला मेतुतिबा याङ खोकी माङ छ्यानी म्येगिवी र
-\v 31 तुक क्यानी ख्यिराङ काङ साप ताङ काङ थुङ्गुप् ताङ काङ कोन्दुप सिनी पाप्
-
- माकी।
+\v 31 तुक क्यानी ख्यिराङ काङ साप ताङ काङ थुङ्गुप् ताङ काङ कोन्दुप सिनी पाप् माकी।
 \v 32 च्यिलासिसिन दिवा तेरिक ति यहूदी मिन्दुपतिवि छोल्गिवी तेमे देवाच्येनला वोतुप् पापाला ख्यिराङला ति तेरिक गोकिवी सिनी छ्या वोइ।
 \v 33 गोमाला ख्यिराङ खोकी ग्यल्खाप ताङ खोकी टेङ्बुला छोल तुक क्यासिन खोकी ति तेरिक ख्यिराङला ग्यप्नी तेर्किवि।
 \v 34 तुक क्यानी साली ला पाप् माकी साली पाप् ति सालाराङ क्योङ्गिवी। हारिङ खुर गोवु दुक्पा हारिङ राङ
-
-
 \c 7
 \cl लिउ ७
 \p
 \v 1 मि (इन्साफ) ठिम मिकी2 तेमे ख्यिराङला साङ ठिम
-\v 2 मिकिवी च्यिलासिसिन चुक क्यानी इन्साफ ठिम किबे तुक राङ क्यानी कन्ज्यककी साङ ख्यिराङला ठिम मिकिवी ख्यिरे मीला (इन्साफ) चो बिन वोइ कन्जयककी साङ ख्यिराङला तिजोयीराङ
-
- तेर्कीतोव।
+\v 2 मिकिवी च्यिलासिसिन चुक क्यानी इन्साफ ठिम किबे तुक राङ क्यानी कन्ज्यककी साङ ख्यिराङला ठिम मिकिवी ख्यिरे मीला (इन्साफ) चो बिन वोइ कन्जयककी साङ ख्यिराङला तिजोयीराङ तेर्कीतोव।
 \v 3 तेमे ख्यिराङ च्यिले दाक्पी (भाई) मिक्ला वोतुप् (परालको टुक्रा) ति थोङ्गिवी तेमे च्यिला ख्योरे मिक्ला वोतुप् दुङ्मा ति मोथोङ्नोक।
 \v 4 ख्योरे मिक्ला दुङ्मा नोक सीनि चुक क्यानी (भाई) ख्योरे मिक्ला वोतुप् (परालको टुक्रा) ति ङे थेन तेरूप् सिनी सि थुप्किवी?
-\v 5 ओ खोनक्पु! गोमाला ख्योरे मिक्ला वोतुप् दुङ्मा ति थेन तेमे ख्योरे मिक ल्यमु गल्सिमा ख्योरे (भाई) मिक्ला वोतुप् (परालको टुक्रा) ति थेन
-
- थुप्कितोव।
-\v 6 चेङि वोतुप् ति किला मातेर तेमे ख्यिरे मोतितिवा फक्पी दोङ्ला माक्युर। तुक क्यासिन तिविकी तिला काङ्बी वोक्ला लेप्किवी, तेमे ग्युर्नी ख्यिराङला
-
- फेकिवी।
+\v 5 ओ खोनक्पु! गोमाला ख्योरे मिक्ला वोतुप् दुङ्मा ति थेन तेमे ख्योरे मिक ल्यमु गल्सिमा ख्योरे (भाई) मिक्ला वोतुप् (परालको टुक्रा) ति थेन थुप्कितोव।
+\p
+\v 6 चेङि वोतुप् ति किला मातेर तेमे ख्यिरे मोतितिवा फक्पी दोङ्ला माक्युर। तुक क्यासिन तिविकी तिला काङ्बी वोक्ला लेप्किवी, तेमे ग्युर्नी ख्यिराङला फेकिवी।
+\p
 \v 7 लोङ, तेमे ख्यिराङला तेर्किवी। छोल, तेमे ख्यिराला ङ्येकितो। गोला डक डक ग्योप तेमे ख्यिराङ ला गो बेकितो।
 \v 8 च्यिलासिसिन लोङ्गुतिवाला तेरिकला तेर्किवी, छोलुतिवा तेरिकला ङ्येकितो, गोला डक डक ग्येकुपतिवाला तेरिक ला गो बेकिवी।
+\p
 \v 9 ख्यिरे पार्ला सिसाङ ख्यिरे पुज्यङकी शिबाङ लाङसिन तिला दो तेर्किवी र?
-\v 10 याङ ङ्या पुज्युङकी (माछा) लाङ्सिन तिला रूल तेर्किवी
-
- र?
+\v 10 याङ ङ्या पुज्युङकी (माछा) लाङ्सिन तिला रूल तेर्किवी र?
 \v 11 तुक क्यानी ख्यिराङ दुक्टा वोनी साङ रङगी पेजातिवाला च्युक ल्यामु तेर शेकिवी सिनी देवाच्येनला वोतौप् ख्यिरे पापा याङ खोला लोङ्गु तिवाला माङ च्युक ल्यामु मोलोङवी र मि ख्यिराङला चुक किशी सिरूप नोकवे, तुराङ ख्यिराङ तिवाला कि।
-\v 12 दि ति मोशाकि ठिम ताङ लुङ्तेम्बातिबी येन्देन
-
- यिन।
+\p
+\v 12 दि ति मोशाकि ठिम ताङ लुङ्तेम्बातिबी येन्देन यिन।
+\p
 \v 13 गो टिक्पे नाङ्ला स्यु। च्यिलासिसिन ङ्येलाला क्योलुप गो ति बोमु वोइ तेमे ते डोप लाम ति जोल्हमु वोइ। ते स्युकुप ति मितिवा बाङी वोइ
-\v 14 च्यिलासिसिन नाम्साङ मिशिवु मिजीला क्योलुप गो ति टिक्पे ताङ ते डोप लाम ला डोप मितिवा च्यजिक राङ
-
- वोइ।
+\v 14 च्यिलासिसिन नाम्साङ मिशिवु मिजीला क्योलुप गो ति टिक्पे ताङ ते डोप लाम ला डोप मितिवा च्यजिक राङ वोइ।
+\p
 \v 15 (झुटा) लुङ्तेम्बा नेसुर च्याङ्से देता। तिवा फिला ल्हासिन लुक दोके ल्यामु थोङ्गिवी सेम ति ज्यिबा लङ्गुप खटुम दोके गिवी।
 \v 16 डेलु ल्हानी तिकी दोङ्बु हाक्कोवु दोके मितीबी किरूप लाका ल्हानी तिवा च्युक किवे सिनी हाक्कोकिवी। चुक क्यानी चाङी दोङ्बी गोला गुन्डुम याङन छेक्यरक दोङ्बी गोला अन्जीर थिवी र।
-\v 17 तुक राङ क्यानी दोङ्बु ल्यामुला डाल्बा ल्यामु गोर्किवी, तेमे मेलेबा दोङ्बुला मेलेवाराङ डाल्बा
-
- गोर्किवी।
+\v 17 तुक राङ क्यानी दोङ्बु ल्यामुला डाल्बा ल्यामु गोर्किवी, तेमे मेलेबा दोङ्बुला मेलेवाराङ डाल्बा गोर्किवी।
 \v 18 च्यिक दोङ्बु ल्यामुला डाल्बा मेलेबा गोर मुथुवि, तेमे दोङ्बु मेलेबाला डाल्बा ल्यामु गोर मुथुवि।
 \v 19 तेरिक दोङ्बुला डाल्बा ल्यामु मोर्गोवे, ति दोङ्बु ति च्येनी तेमे मे नाङ्ला क्युर्किवि।
-\v 20 तुक क्यानी ख्यिराङ लुङ्तेम्बा (झुटा) तिवी किरूप लाका ल्हानी राङ तिवा च्यिनक मि यिन सिनी ङो
-
- शेकिवी।
+\v 20 तुक क्यानी ख्यिराङ लुङ्तेम्बा (झुटा) तिवी किरूप लाका ल्हानी राङ तिवा च्यिनक मि यिन सिनी ङो शेकिवी।
+\p
 \v 21 ङला चोवो चोवो सिरूतिवा तेरिक ग्येल्खापला शुक मुथुकिवी देवाच्येनला वोतुप् ङे पापाकी नो ठिमला युकुतिवा तिराङ ग्येल्खापला शुक थुप्किवि।
 \v 22 ति ङिमाला आला मिकी सिऊवी ओ चोवो ओ चोवो काङ खोकी ङोला ङिराङ नम्देर वोहोर माक्या र तेमे काङ खोकी ङोला र्रेहेन्डीतिवा मास्यार र तेमे खोकी ङोला आला लाकातिवा बङी माक्यावु यिन र सिनी सिवि।
-\v 23 ति बेला ङ वुतुङ के ख्यिराङला ओ ख्यिराङ दुक्टा किरूतिबा! ङे ख्यिराङला ङोराङ मासे। ख्यिराङ ङे चानेमा ग्युक! सिनी
-
- सिऊ।
+\v 23 ति बेला ङ वुतुङ के ख्यिराङला ओ ख्यिराङ दुक्टा किरूतिबा! ङे ख्यिराङला ङोराङ मासे। ख्यिराङ ङे चानेमा ग्युक! सिनी सिऊ।
+\p
 \v 24 तुक क्यानी तेरिक सि ङे ताम ङेगिवे ति ती दो ग्येर्पु थ्वोनी डम्ज्यी रम्बु तिङ्नी ति खाला खाङ्बा जोप रिक्पा वोतुप् मि दोके यिन।
-\v 25 तेमे छ्यर्वा ग्येप्नी टोक्पा ग्यम वानि कशेन लुङ ग्येर्पु ग्येप्नी ति खाङ्बाला फोक्सिनाङ ति खाङ्बा ति मारम्नोक च्यिलासिसिन ती खङ्बाला दो ग्येर्पु तिङ्नी ती खाला जोवु
-
- यिन।
+\v 25 तेमे छ्यर्वा ग्येप्नी टोक्पा ग्यम वानि कशेन लुङ ग्येर्पु ग्येप्नी ति खाङ्बाला फोक्सिनाङ ति खाङ्बा ति मारम्नोक च्यिलासिसिन ती खङ्बाला दो ग्येर्पु तिङ्नी ती खाला जोवु यिन।
 \v 26 तेमे ङे सुङ कोनी साङ ती दोके मिकिवु ति ती (बालुवा) खाला खोरे खाङ्बा जोप मी अम्बारङ्शिन दोके यिन।
-\v 27 तेमे छ्यर्वा ग्येप्नी टोक्पा लेसुङ तेमे लुङ ग्येप्नी ति खाङ्बाला फोक्सिनमा ति खाङ्बा ति रम्नी ना
-
- गाल्सुङ।
+\v 27 तेमे छ्यर्वा ग्येप्नी टोक्पा लेसुङ तेमे लुङ ग्येप्नी ति खाङ्बाला फोक्सिनमा ति खाङ्बा ति रम्नी ना गाल्सुङ।
+\p
 \v 28 येसूकी ति तेरिक सुङ् सानी सिनसिमा ते वोतुप् मि येन्देन खोकी सुङला हलेवा क्यासुङ।
 \v 29 च्यिलासिसिन खोकी यहूदीतिवा दोके माकयानी तेमे तिवाला (अधिकारसहित) ओङ्ज्येन नेमा राङ सुङ
-
-
 \c 8
 \cl लिउ ८
 \p
 \v 1 तेमे येसू पम्दोक नेमा मार पाप्सिमा मि आलाकी खोकि तिङ्ला तिङ्यासुङ।
 \v 2 ति वेला ते जे ग्येपूप् मि च्यिक खोकी चाला लेप्नी खाउग्येसुङ तेमे दुक सासुङ ओ चोवो खोकी नोवा वोसिन ङाला टेक ज्यि थुप्किवी सिनी सिक्यासुङ।
-\v 3 तेमे येसूकी लाक्पा ज्याक्नी ङाला नो वोइ ख्यरूङ टेक्सिस् तुक सुङ्लुङ्मे तिकी नेजु ति
-
- टेक्सुङ।
-\v 4 मे येसूकी तिला सिक्यासुङ दी ताम ति सुला साङ मालाप। तेमे ख्योरूङ दाक्पी लामला सु दाक्पुला (पुजारीकहाँ) चाला गाल्नी ख्योरूङला छ्या तेन।तेमे तिवी गोमाला किदुक ओसिस् सिनी मोसाकी ठिमला वोतुप् दोके बुल्बा ति
-
- पुल।
+\p
+\v 3 तेमे येसूकी लाक्पा ज्याक्नी ङाला नो वोइ ख्यरूङ टेक्सिस् तुक सुङ्लुङ्मे तिकी नेजु ति टेक्सुङ।
+\v 4 मे येसूकी तिला सिक्यासुङ दी ताम ति सुला साङ मालाप। तेमे ख्योरूङ दाक्पी लामला सु दाक्पुला (पुजारीकहाँ) चाला गाल्नी ख्योरूङला छ्या तेन।तेमे तिवी गोमाला किदुक ओसिस् सिनी मोसाकी ठिमला वोतुप् दोके बुल्बा ति पुल।
+\p
 \v 5 येसू कफर्नहुमला लेबुबेला ते च्यिककी खोकी चाला लेप्नी दुक सिनी गोङ्बा शुसुङ
 \v 6 ओ चोवो! ङे लावा च्यिक काङ्बा लाक्पा शोरूप नेजु ग्यप्नी छासे दुक्पा ङ्येनी ङ्यासाला राङ ङ्यिलोङ वोइ।
-\v 7 तेमे येसूकी तिला दुक सिक्यासुङ ङ गाल्नी तिला टेक
-
- ज्यिकिवी।
+\p
+\v 7 तेमे येसूकी तिला दुक सिक्यासुङ ङ गाल्नी तिला टेक ज्यिकिवी।
+\p
 \v 8 (कप्तान) की दुक सिक्यासुङ ओ चोवो! खोला ङे खाङ्बी नाङ्ला ऊङुला ति ङ मेत। खोकी सुङ तिराङ सानोङ ङे लावा ति टेकिवी।
 \v 9 च्यिलासिसिन ङ ति ङ सिनाङ मि छ्येकी ओङला देनी वोइ तेमे ओङला साङ (सिपाहीहरू) वोइ ङे च्यिकला ग्युक सिक्यासिन डिवी च्यिकला स्योक सिक्यासिन ति गिवी तेमे लावा तिला दि कि सिक्यासिन तिकी ति तुराङ किवी।
-\v 10 येसूकी ति कोसुङ तेमे खो (छक्क) लासुङ तेमे खोकी तिङ्ला तिङ्योकुप तिवाला सिक्यासुङ वुतुङ के ङ ख्यिराङला सिऊ इस्राएल साङ दिनक मोबा वोतुप् सुसाङ
-
- माङे।
+\p
+\v 10 येसूकी ति कोसुङ तेमे खो (छक्क) लासुङ तेमे खोकी तिङ्ला तिङ्योकुप तिवाला सिक्यासुङ वुतुङ के ङ ख्यिराङला सिऊ इस्राएल साङ दिनक मोबा वोतुप् सुसाङ माङे।
 \v 11 ङ खूयिराङला टेङ्बो सिऊतेरिक जुम्बुलिङकी मितिवा स्यार नुपकी अब्राहाम, इसहाक ताङ याकूबकी तानी देवाच्येनकी डेनला देतुप् ङ्येकितो।
 \v 12 ते ग्येल्खापलाला फिला पुज्युङतिवा ति नक्तुमीला क्युर्कितो तेमे तिवा ते ङुप्राङ किङी सा मुर्कितो
-\v 13 येसूकी ति कप्तानला सिक्यासुङ ग्युक ख्योरे मोवा क्यावु देके राङ ख्योरूङला च्युङ्गितो। ति वेला राङ तिकि लावा ति
-
- टेक्नोक।
+\v 13 येसूकी ति कप्तानला सिक्यासुङ ग्युक ख्योरे मोवा क्यावु देके राङ ख्योरूङला च्युङ्गितो। ति वेला राङ तिकि लावा ति टेक्नोक।
+\p
 \v 14 तेसुर येसू पत्रुसकी खाङ्बाला लेसुङ, ते पत्रुसकी यिबी ति ख्येजार ग्यप्नी ङ्यासाला ङ्यानि वोतुप् थोङ्सङ।
-\v 15 तेमे येसूकी यिबी तिकी लाक्पाला रेक्सुङ, रेक्सिमा ख्येजार ग्येपुप् ति तोर्सुङ।तेमे ति लानि खोला शब्ज्यी
-
- पुल्सुङ।
+\v 15 तेमे येसूकी यिबी तिकी लाक्पाला रेक्सुङ, रेक्सिमा ख्येजार ग्येपुप् ति तोर्सुङ।तेमे ति लानि खोला शब्ज्यी पुल्सुङ।
+\p
 \v 16 तेमे गमुङ गाल्सिमा मितिवी डे रेकु मी बङीला येसूकी चाला टिनी लेसुङ।तेमे खोकी सुङ नेसुर राङ डेतिवाला फिला तेन्सुङ सी तिवा तेरिकला टेक च्यिसुङ।
-\v 17 तुक क्यानी ति ती लुङ्तेम्बा यसैया नेसुर सावु दिनक सुङ ति खोल्सुङ खोकी दाक्पी जुवुकी आमोछ्योवु ख्योरूङ राङ लासुङ तेमे दाक्पी नेजुतिबा ख्योरे राङ
-
- खुर्सुङ।
+\v 17 तुक क्यानी ति ती लुङ्तेम्बा यसैया नेसुर सावु दिनक सुङ ति खोल्सुङ खोकी दाक्पी जुवुकी आमोछ्योवु ख्योरूङ राङ लासुङ तेमे दाक्पी नेजुतिबा ख्योरे राङ खुर्सुङ।
+\p
 \v 18 तेमे येसूकि गारि गुरिला मी जोम्वुप् थोङ्सिमा, खोकी लोमातिवाला (समुद्र) फर्केन डोप सिनी सिक्यासुङ।
 \v 19 तिकी तिङ्ला मिरा च्यिक खॅकी चाला लेम्नी गकेन गेकेन केनी डव् यिन ङ तेराङ तिङ्योकिन ।
-\v 20 ति थोङ्सिमा येसूकी तिला सिक्यासुङ किप्च्याङतिवी ते देतुप् फुक वे नामगी च्यच्युतिवि ति देतुप् ला छाङ वोइ तेमे मि पुज्युङला याङ केनी साङ देसा मिन्दुक सिनी
-
- सिक्यासुङ।
+\p
+\v 20 ति थोङ्सिमा येसूकी तिला सिक्यासुङ किप्च्याङतिवी ते देतुप् फुक वे नामगी च्यच्युतिवि ति देतुप् ला छाङ वोइ तेमे मि पुज्युङला याङ केनी साङ देसा मिन्दुक सिनी सिक्यासुङ।
+\p
 \v 21 तेमे ते वोतुप् लोमातिवी पारनेमा मिरा च्यिककी खोला सासुङ चोवो गोमाला गाल्नी ङे पापाला मिक्तुमितुङनाङला कल्दोक की च्यि।
-\v 22 तेमे येसूकी तिला सिक्यासुङ ङे तिङ्ला तिङ्यो शेप मीला शेपतिवाला राङ मिक्तुङनाङला कल्दोक कि
-
- च्यि।
+\p
+\v 22 तेमे येसूकी तिला सिक्यासुङ ङे तिङ्ला तिङ्यो शेप मीला शेपतिवाला राङ मिक्तुङनाङला कल्दोक कि च्यि।
+\p
 \v 23 तेमे येसू (डुङ्गामा) खाला जेनी लोमातिवी साङ खोला नाङ्साक तिङ्यासुङ।
 \v 24 ति वेला ते ग्येम्छोला शार्क्येक कशेन लुङ छ्यर्वा ग्याप्नी तिवा जेवु (डुङ्गा) ति (समुद्र) छ्यी ऊमनिसिनसुङ् ति वेला येसू ति ङ्याल्नी वथेऊ।
-\v 25 लोमातिवा खोकी चाला लेप्नी तेमे खोला दुक सि लाङ्सुङ ओ चोवो ङ्यिराङला थर्चीत ङ्यिराङ स्येवेला
-
- गाल्सुङ।
+\v 25 लोमातिवा खोकी चाला लेप्नी तेमे खोला दुक सि लाङ्सुङ ओ चोवो ङ्यिराङला थर्चीत ङ्यिराङ स्येवेला गाल्सुङ।
+\p
 \v 26 येसूकी तिवाला सिक्यासुङ ओ तेपा आला मेतुप् टेङ ख्यिराङच्यिला ज्यिवा किवी? तिकी तिङला खो लासुङ तेमे लुङ छ्यार्वा ताङ ग्येम्छोला वोरू क्यासिमा ते लेमू गाल्सुङ ।
-\v 27 ति थोङ्नी लोमा तिवा ति छासे हलेवा लानी खो दि च्यिनक मि यिन? लुङ छ्यर्वा ताङ ग्येम्छोकी साङ खोकी ताम
-
- ङ्येन्गिनोक।
+\p
+\v 27 ति थोङ्नी लोमा तिवा ति छासे हलेवा लानी खो दि च्यिनक मि यिन? लुङ छ्यर्वा ताङ ग्येम्छोकी साङ खोकी ताम ङ्येन्गिनोक।
+\p
 \v 28 तेमे येसू ग्येम्छो (समुद्र) फर्केन गदरिनीकी मितिवी लुङ्बाला लेसुङ। ति वेला डेकी कुलुप मि मिरा ङ्यी शेप मिला ज्योकुप तुर्सा नेमा थेनी वुङ्यिन किरू ति येसूकी ठेसुङ। तेमे तिवा आला मितिवाला छासे लङ्गुप तक क्यानी सु साङ ति लामला डो मुथुप्नोक।
-\v 29 ल्हो तिवीकी बोमु ताम्ला वोरू क्या तेमे ओ चोवो कन्ज्यककी पुज्युङ ख्योरे ति ङ्यिरा मुला काङ तम्जी वोइ? ठिमकी तुजे माछेवाला राङ ख्युरूङ ङ्यिराङला दुक्पा तूरूला लेवु यिन सिनी
-
- सिक्यासुङ।
+\v 29 ल्हो तिवीकी बोमु ताम्ला वोरू क्या तेमे ओ चोवो कन्ज्यककी पुज्युङ ख्योरे ति ङ्यिरा मुला काङ तम्जी वोइ? ठिमकी तुजे माछेवाला राङ ख्युरूङ ङ्यिराङला दुक्पा तूरूला लेवु यिन सिनी सिक्यासुङ।
 \v 30 ते चालाराङ तिवेला बङी फाक्पातिवा चोयिनोक। ति डेतिवी येसूला गोङ्बा स्युनोक ख्योरे ङियराङ्ला तेनी तोङ्गुप राङ यिन्सिन ङियराङदा ति फाक्पातिवी नाङ्ला शुकच्यी सिनी सिक्यासुङ।
+\p
 \v 31 ति डेतिवी येसुला गोङ्बा शुनी ख्योरे ङ्यिराङ् फिला तेन तोङ्गुप् राङ यिन्सिन ङ्यिराङ्ला ति फाक्पातिवी नाङ्ला शुक च्यी।
-\v 32 तेमे येसूकी तिवाला ग्युक सिक्यासुङ तेमे ति डेतिवा थेन्नी फाक्पातिवि नाङ्ला शुसुङ।शुसिमा ति फाक्पातिवा तेरिक पाम्दक हगी चे नाङ्ला नुम्नी
-
- शिसुङ।
+\p
+\v 32 तेमे येसूकी तिवाला ग्युक सिक्यासुङ तेमे ति डेतिवा थेन्नी फाक्पातिवि नाङ्ला शुसुङ।शुसिमा ति फाक्पातिवा तेरिक पाम्दक हगी चे नाङ्ला नुम्नी शिसुङ।
 \v 33 ति फाक्पा चपतिवा टोगल्नी ग्येसाकी मितिवाला ति तेरिक ताम ताङ डेकि रेकुप् मितिवाला च्युङ्गुप ताम शेसुङ।
 \v 34 ति कोनी ग्येसाकी मितिवा तेरिक येसूला ठेतुपला गाल्सुङ येसूला ठेसिमा तिविकी खोला ख्योप्रे लुङ्बा नेसुर ताङ्नी ग्युक सिनी गोङ्बा
-
-
 \c 9
 \cl लिउ ९
 \p
 \v 1 तेसुर येसू टुला जेनी फर्केन गाल्सुङ खोरे युलला लोक्सुङ।
-\v 2 ल्हो मितीवी सप्तेन खाला ङियलोकुप लाक्पा काङ्बा शोरूप मि जिक्ला खोकी चाला खुर्नी लेसुङ। तिबी मोबा थोङ्नी येसूकी ति लाक्पा काङ्ब शोरूप तिला सिक्यासुङ, पुज्युङ ङाडेङ की। ख्योरे दिक्पा (क्षमा) गालुप्
-
- वोइ।
+\v 2 ल्हो मितीवी सप्तेन खाला ङियलोकुप लाक्पा काङ्बा शोरूप मि जिक्ला खोकी चाला खुर्नी लेसुङ। तिबी मोबा थोङ्नी येसूकी ति लाक्पा काङ्ब शोरूप तिला सिक्यासुङ, पुज्युङ ङाडेङ की। ख्योरे दिक्पा (क्षमा) गालुप् वोइ।
+\p
 \v 3 ल्हो ताङ ते शास्त्रीतिवी तिबी पार्ला दुक सिनोक दिकी याङ कोन्ज्योकला के मारे तोङ्गिनोक सिनी नासाम ताङ्सुङ।
 \v 4 तिवीकी तुक्यानी नासाम ताङ्गुप् ति येसूकी हाक्कोनी तिवाला दुक सिक्यासुङ, च्यिला ख्यिराङ सेम्ला दुक क्यानी मेलेबा नासाम तोङ्गिवी।
 \v 5 ख्योरे दिक्पा तासुङ सिरूप ताम ताङ ख्योरूङ लानी यु सिरूप ताम ति माङ जोल्हमु यिन?
-\v 6 ङ मि पुज्युङला दि जम्बुलिङ्ला दिक्पा तोङ ज्यितुप ओङ्ज्येन् वोइ सिरू ख्यिराङला हिक्को ज्यितिन।तेमे खोकी ति लाक्पा काङ्बा स्योरूप् तिला ख्योरूङ खोक लो तेमे ख्योरे सप्तेनतिबा खुर्नी ख्योरे खाङ्बाला ग्युक सिनी
-
- सासुङ।
+\v 6 ङ मि पुज्युङला दि जम्बुलिङ्ला दिक्पा तोङ ज्यितुप ओङ्ज्येन् वोइ सिरू ख्यिराङला हिक्को ज्यितिन।तेमे खोकी ति लाक्पा काङ्बा स्योरूप् तिला ख्योरूङ खोक लो तेमे ख्योरे सप्तेनतिबा खुर्नी ख्योरे खाङ्बाला ग्युक सिनी सासुङ।
 \v 7 खोकी तुक सासिमा ति मी ति खोक लानी खोरे खाङ्बा गाल्सुङ।
 \v 8 ति थोङ्सीमा मी माङ्छ्योक ज्यिवा क्यानी मितिवाला दिनक् ओङ्ज्येन नङ्गुप् चोवो कन्ज्यक्ला सोवा तेक्सुङ।
-\v 9 तेसुर येसू डोई किरूवेला मत्ति सिरूप से दुतुप मि ज्यिक से दुतुप् दासाला देन वोतुप् थोङ्सुङ ।खोकी तिला सिक्यासुङ तिला ङे तिङ्ला तिङ्यो तेमे ति खोक लानी खोकी
-
- तिङ्यासुङ।
+\p
+\v 9 तेसुर येसू डोई किरूवेला मत्ति सिरूप से दुतुप मि ज्यिक से दुतुप् दासाला देन वोतुप् थोङ्सुङ ।खोकी तिला सिक्यासुङ तिला ङे तिङ्ला तिङ्यो तेमे ति खोक लानी खोकी तिङ्यासुङ।
 \v 10 तेमे येसू ताङ खोकी लोमातिवा मत्तीकी खाङ्बाला सामा साला देसुङ्। ते से दुतुपतिबा ताङ यम्बा दिक्छेनतिवा साङ बाङी वानी लोमातिवा तानी सामा सोसुङ्।
-\v 11 ति थोङ्नी फरिसीतिवी येसूकी लोमातिवाला ख्यिराङ गेकेन च्यिला से दुतुप् तिबा दिक्छेनतिबा तानी देनी सामा सोवु यिन्? सिनी
-
- टिसुङ।
+\p
+\v 11 ति थोङ्नी फरिसीतिवी येसूकी लोमातिवाला ख्यिराङ गेकेन च्यिला से दुतुप् तिबा दिक्छेनतिबा तानी देनी सामा सोवु यिन्? सिनी टिसुङ।
+\p
 \v 12 ति कोनी येसूकी तिवाला सिक्यासुङ नेजु मेतुप् तिवाला याङ (वैद्यको) मोगोवी, यिने नेर्पुतिवाला याङ गोकिवी।
-\v 13 ख्यिराङ गाल्नी ङला गोवु ति बुल्बा मिन यिने च्यम्बा यिन। सिरूप सुङगी तेन्दोक ति काङ यिन सिनी ल्यामो लोप्। च्यिलासिसन ङ ति खुरूङ राङ मि टेङ्बु यिन सिरूप् तिवाला लेबु मिन, खुरूङ दिक्छेन यिन सिरूप तिवाला कतुङ्गुपला लेबु
-
- यिन।
+\v 13 ख्यिराङ गाल्नी ङला गोवु ति बुल्बा मिन यिने च्यम्बा यिन। सिरूप सुङगी तेन्दोक ति काङ यिन सिनी ल्यामो लोप्। च्यिलासिसन ङ ति खुरूङ राङ मि टेङ्बु यिन सिरूप् तिवाला लेबु मिन, खुरूङ दिक्छेन यिन सिरूप तिवाला कतुङ्गुपला लेबु यिन।
+\p
 \v 14 बप्तिस्मा तेरूप यून्नाकी लोमातिबाला येसूकी चाला लेप्नी दुक सिक्यासुङ ङियराङ ताङ फरिसीतिवा नरी ङयुङ्ने देकीनोक तेमे ख्योरे लोमातिवा ति च्यिला ङयुङ्ने मेदेनोक?
-\v 15 येसूकी तिवाला सिक्यासुङ माक्पा खोप्रे चाला वोतुप् बेला साङ जेन्दिकी डेन्बुतिबा दुङ्ल किवी र? तेमे माक्पाला तिवी चानेमा थारे डोप जुसीमा ति बेला तिवी ङयुङ्ने
-
- देकीवी।
-\v 16 सि साङ माज्या ङिङ्बाला ल्हेन्दा साम्बा मेग्यकिवी, ग्यप्सिन ल्हेदा साम्बा ति कुम्नी माज्या ङिङ्बा ति माङ
-
- रल्गिवी।
-\v 17 क राङ क्यानी सि साङ क्वा ग्यिपु ङिङ्बी नाङला गुन्डुम छ्याङ साम्बा मुलुकी।लुक्सिनाङ क्वा ग्यिवु फेक रल्नी गुन्डुम छ्याङ पेकिवी तेमे क्वा ग्यिवुसाङ ना डिवी गुन्डुम छ्याङ साम्बा ति क्वा ग्यिवु साम्बी नाङ्ला लुक्सिमा ति ङिकार
-
- लुकिवी।
+\p
+\v 15 येसूकी तिवाला सिक्यासुङ माक्पा खोप्रे चाला वोतुप् बेला साङ जेन्दिकी डेन्बुतिबा दुङ्ल किवी र? तेमे माक्पाला तिवी चानेमा थारे डोप जुसीमा ति बेला तिवी ङयुङ्ने देकीवी।
+\p
+\v 16 सि साङ माज्या ङिङ्बाला ल्हेन्दा साम्बा मेग्यकिवी, ग्यप्सिन ल्हेदा साम्बा ति कुम्नी माज्या ङिङ्बा ति माङ रल्गिवी।
+\v 17 क राङ क्यानी सि साङ क्वा ग्यिपु ङिङ्बी नाङला गुन्डुम छ्याङ साम्बा मुलुकी।लुक्सिनाङ क्वा ग्यिवु फेक रल्नी गुन्डुम छ्याङ पेकिवी तेमे क्वा ग्यिवुसाङ ना डिवी गुन्डुम छ्याङ साम्बा ति क्वा ग्यिवु साम्बी नाङ्ला लुक्सिमा ति ङिकार लुकिवी।
+\p
 \v 18 येसूकी ति ताम तिबाला सिकिरू बेला यहूदी छ्योखाङकी मि छ्ये च्यिक खोकी चाला लेप्नी पुमुङ साला चुनी ओ गेकेन ङे पुम् हान्दाङ शिसुङ। गेकेन लेप्नी तिकी गोला खोकी लाक्पा ज्याकनी नोङ ति लोङ सेन्बु लङिगीवी सीनी सिक्यासुङ।
-\v 19 ति कोसीमा येसू लानी तिकी तिङ्ला गाल्सुङ तेमे खोकि लोमातिबा साङ खोकि तिङ्ला
-
- गाल।
+\v 19 ति कोसीमा येसू लानी तिकी तिङ्ला गाल्सुङ तेमे खोकि लोमातिबा साङ खोकि तिङ्ला गाल।
 \v 20 ल्हो च्यिङ्ङी नेमा नेज्युन ठाक थेन्दुप् नेजु वोतुप् पुम्पेजा ज्यिक येसूकी तिङ नेसुर लेप्नी खोकी माज्याकी नामूला रेक्सुङ।
+\p
 \v 21 च्यिलासिसिन तिकी सेमला खोकी माज्याकी नामूला रेक्सिनाङ ङे नेजु ति टेकिवी सिनी नासाम ताङ्नोक।
-\v 22 तेमे येसूकी तिङ्ला ग्युर्नी ति पुम्पेजा तिला ल्हानी ओ पुम् ख्युरूङ ङाडेङ कि। ख्योरे मोवा क्यावु की ख्युरूङ टेक्सूङ सिनी सासूङ। ति पुम्पेजा ति
-
- टेक्सुङ।
+\p
+\v 22 तेमे येसूकी तिङ्ला ग्युर्नी ति पुम्पेजा तिला ल्हानी ओ पुम् ख्युरूङ ङाडेङ कि। ख्योरे मोवा क्यावु की ख्युरूङ टेक्सूङ सिनी सासूङ। ति पुम्पेजा ति टेक्सुङ।
+\p
 \v 23 तेसुर येसू ति यहूदी छ्योखाङकी मि छ्यकी खाङ्बाला लेसुङ ते ग्येलिङ फोप् मितीबा ताङ मि माङ्छ्योक ङुप्राङ ताङ हराङ हुरेङ कि वोतप् थोङ्सुङ।
-\v 24 ति थोङसिमा खोकी तिबाला ख्यिराङ तेरिक फिला/पाङ्ला ग्युक।दि पुम् ति शेप मिन, ङिलोकुप् तिराङ यिन् सिनी सिक्यासुङ। ति कोसिमा मितीवि खोला मार्च्या क्यानी गोटो
-
- क्यासुङ।
+\v 24 ति थोङसिमा खोकी तिबाला ख्यिराङ तेरिक फिला/पाङ्ला ग्युक।दि पुम् ति शेप मिन, ङिलोकुप् तिराङ यिन् सिनी सिक्यासुङ। ति कोसिमा मितीवि खोला मार्च्या क्यानी गोटो क्यासुङ।
 \v 25 तेमे मि माङ्छ्योकला फिला/पाङ्ला तेनी ताङ्सिमा येसू नाङ्ला शुनी ति पुमकी लाक्पाला जिम्सिमा ति पुम् ति खोक लासुङ।
-\v 26 तेमे ति ताम ति लुङ्बाकी तेरिक दासाला
-
- टाम्सुङ।
+\v 26 तेमे ति ताम ति लुङ्बाकी तेरिक दासाला टाम्सुङ।
+\p
 \v 27 तेसुर येसू डोईकिरू बेला मिक मोथोङ्गुप् मेरा ङ्यिकी खोला तिङ् ङानी बोमु वोरू तेनी ओ दाऊदकी गिपा येसू ङिराङ्ला च्याम्बा की सासुङ।
-\v 28 ते येसू खाङ्बी नाङ्ला लेम्नी ति मिक मोथोङ्गुप् तिवाला साङ खोकी चाला लेसुङ। तेमे येसूकी तिवाला काङ ङे दि थुप्किवी सिनी ख्यिराङ मोवा किवी? सिनी टिसुङ। तेमे तिवी लासे चोवो ङिराङ मोवा किवी सिनी
-
- सिक्यासुङ।
+\v 28 ते येसू खाङ्बी नाङ्ला लेम्नी ति मिक मोथोङ्गुप् तिवाला साङ खोकी चाला लेसुङ। तेमे येसूकी तिवाला काङ ङे दि थुप्किवी सिनी ख्यिराङ मोवा किवी? सिनी टिसुङ। तेमे तिवी लासे चोवो ङिराङ मोवा किवी सिनी सिक्यासुङ।
+\p
 \v 29 तेमे येसूकी तिवी मिकला रेक्नी ख्यिरेकी मोवा क्यावु दोके ख्यिराङला डोशी सिनी सिक्यासुङ। खोकी तिवी मिक ति सेसुङ।
 \v 30 तेमे येसूकी तिवाला दि ताम ति सुला साङ मासि सिनी क नाङ्सुङ छ्या से दि ताम कला सुला साङ छ्या मेङिनसित् सिक्यासुङ।
-\v 31 तिवा ङिकार फिला गल्नी येसूकी क्याबु लाकाकी कोर्ला लुङ्बा तेरिकला
-
- टाम्सुङ।
+\v 31 तिवा ङिकार फिला गल्नी येसूकी क्याबु लाकाकी कोर्ला लुङ्बा तेरिकला टाम्सुङ।
+\p
 \v 32 तेमे तिवा ङिकार तेसुर थेन्नी गल्सिमा, मितीवि डे रेक्नी कुबा गलुप् मि ज्यिक येसूकी चाला टिनी लेसुङ।
 \v 33 तेमे येसूकी ति डे तिला तेन्सिमा ति मि कुबा ति ताम कि थुपुप् गाल्सुङ।ति थोङ्सिमा मि माङ्छ्योक छासे हलेवा क्यानी “इस्राएल लुङ्बाला दिनोक लाका नाम्साङ/नाम्लाङ माथोङ सिनी सिक्यासुङ।"
-\v 34 तेमे फरिसीतिवी दुक सिकिनक तिक डेकी ग्येल्वु शैतानकी जिन्दाग्कि नेमा राङ डे तिवाला देन्गिनोक सिनी
-
- सिक्यासुङ।
+\p
+\v 34 तेमे फरिसीतिवी दुक सिकिनक तिक डेकी ग्येल्वु शैतानकी जिन्दाग्कि नेमा राङ डे तिवाला देन्गिनोक सिनी सिक्यासुङ।
+\p
 \v 35 तेमे येसू तेरिक ग्येसा ग्येसा ताङ युल युलला गाल्सुङ। यहूदी छ्योखाङतिवाला येन्देन नङ्नी कन्ज्यककी सुङ ख्याप्टाक कियी तेमे नेजु नम्बा, नेर्पातिबा ताङ आमोछ्योवुतिबा तेरिकला टेक च्यिसुङ।
-\v 36 मि माङ्छ्योक थोङ्सिमा येसूकी सेमला ङ्यिङ्ज्ये लानोक, च्यिलासिसिन तिवा गोठाला मेतुप् लुक दोके दुक्पा ङ्येनी यर्मिन मर्मिन
-
- गाल्नोक।
+\v 36 मि माङ्छ्योक थोङ्सिमा येसूकी सेमला ङ्यिङ्ज्ये लानोक, च्यिलासिसिन तिवा गोठाला मेतुप् लुक दोके दुक्पा ङ्येनी यर्मिन मर्मिन गाल्नोक।
 \v 37 खोकी खोरे लोमातिवाला दुक सासुङ सप्ले दु गोवु ति बङी वोइ तेमे सप्ले दुतुप् मितिबा च्येजिक क्या वोई।
 \v 38 तुक क्यानी सप्लेकी ज्यिन्दाक कन्ज्यकला स्वा: तोप् सप्ले दुतुप् मितिवा तोङ सिनी गोङ्बा
-
-
 \c 10
 \cl लिउ १०
 \p
-\v 1 येसूकी दाक्पी लोमा च्यिङ्ङीतिवाला काङ्नी तिवाला डेतिवा स्योरूप् ओङ्ज्येन ताङ नेजु नाम्बा ताङ आमोछ्योवु तेरिकला टेक ज्यितुप् ति ओङ्ज्येन
-
- बिन्सुङ।
+\v 1 येसूकी दाक्पी लोमा च्यिङ्ङीतिवाला काङ्नी तिवाला डेतिवा स्योरूप् ओङ्ज्येन ताङ नेजु नाम्बा ताङ आमोछ्योवु तेरिकला टेक ज्यितुप् ति ओङ्ज्येन बिन्सुङ।
 \v 2 ति च्यिङ्ङी लोमातिवी मिन ति दिवाराङ यिन्।गोमाला पत्रुस सिरूप सिमोन ताङ तिकी नुप् अन्द्रियास, जब्दियाकी पुज्युङ याकूब ताङ तिकी नुप् यूहन्ना,
 \v 3 फिलिप ताङ बारथोलोमाइ, थोमा ताङ से दुतुप् मत्ती, तेमे अलफयसकी पुज्युङ याकूब ताङ थेदियस,
-\v 4 सिमोन कनानी ताङ यहूदा इस्करियोत ति येसूला जिम्नी तेरूप् मि
-
- यिन्।
+\v 4 सिमोन कनानी ताङ यहूदा इस्करियोत ति येसूला जिम्नी तेरूप् मि यिन्।
+\p
 \v 5 ति च्यिङ्ङी लोमातिवाला येसूकी दुक सिनी ताङ्सुङ।ख्यिराङ यहूदी मिन्दुपिवीमिरिक यम्बाकी मितीवी पार्ला माडो, तेमे सामरीतवी ग्येसाला साङ माडो।
 \v 6 बोरू तोरूप् लुकौइबा दोके इस्राएलकी मितीवि पार्ला गाल्नी
-\v 7 कन्ज्यककी ग्येल्खाप् चालाराङ वोइ सिनी ख्याप्टाक
-
- कि।
+\v 7 कन्ज्यककी ग्येल्खाप् चालाराङ वोइ सिनी ख्याप्टाक कि।
 \v 8 नेर्पातिवाला टेक च्यित, शेपतिबाला सेन्बु लोङ, जे ग्यपुप् नेजु वोतुतिवाला टेक च्यित तेमे डेतिवाला स्योर/थेन। दि लाका किरूप् ओङ्ज्येन ख्यिराङला तिजोराङ ङ्येतुप् यिन, तुकराङ क्यानी ख्यिराङ साङ तिवाला तुकराङ किसा।
 \v 9 ख्यिराङ मेबुक् नाङ्ला सेरकी डोबा ङुलकी डेबा सा डेबा काङ साङ माखुर।
-\v 10 ख्यिराङ डोप् बेला झोला नाङ्ला पोयप् किरूप माज्या साङ काचा साङ ज्युग्क्पा साङ माखुर, च्यिलासिसिन लाका किरूतिवाला गोवु च्यालकतिबा
-
- ङ्येकितो।
+\v 10 ख्यिराङ डोप् बेला झोला नाङ्ला पोयप् किरूप माज्या साङ काचा साङ ज्युग्क्पा साङ माखुर, च्यिलासिसिन लाका किरूतिवाला गोवु च्यालकतिबा ङ्येकितो।
 \v 11 ख्यिराङ चिन्तिङ ग्येसा याङ्ना युलला डिबे, ते ख्यिराङला ल्यामु क्यानी गासो शोप् मि छोल तेमे तेसुर मागाल्बु साक ति मि तिकी खाङ्बाला देत्।
 \v 12 ख्यिराङ ति खाङ्बी नाङ्ला शुकुप् बेला ति खाङ्बी मितीबाला ख्यिराङला कन्ज्यकी लोदिमु नङ्शी सिनी सी।
-\v 13 दोजो ति खाङ्बी मितीबी ति लोदिमु वोसिन ति लोदिमु ति तिवी तेकी खाला दोसिस् तिवी ति लोदिमु ङे छ्यालु मेसिन ति लोदिमु ति ख्यिराङला राङ लोक्नी वुङ च्यित
-
- ।
+\v 13 दोजो ति खाङ्बी मितीबी ति लोदिमु वोसिन ति लोदिमु ति तिवी तेकी खाला दोसिस् तिवी ति लोदिमु ङे छ्यालु मेसिन ति लोदिमु ति ख्यिराङला राङ लोक्नी वुङ च्यित ।
 \v 14 सिकी ख्यिराङला गासो मुसुबे याङ् ख्यिराङ खेप्टाक् क्याबु सुङ मेङ्येन्बे, ख्यिराङ ति खाङ्बानेबा थेन डोप बेला ख्यिरे काङ्बाङला कोबु थल्दुक ति रूहुनी ज्योक।
-\v 15 हुतुङ राङ ङ ख्यिराङला सिऊ, ठिमकी ङिमाला ति ग्येसाला सदोम ताङ गमोरा ग्येसाला ख्येलुप सिनाङ मङ कन्ज्यक नेमा पर्च्या
-
- ख्येल्गितो।
+\v 15 हुतुङ राङ ङ ख्यिराङला सिऊ, ठिमकी ङिमाला ति ग्येसाला सदोम ताङ गमोरा ग्येसाला ख्येलुप सिनाङ मङ कन्ज्यक नेमा पर्च्या ख्येल्गितो।
+\p
 \v 16 ल्होसा खटमुतिवी पार्ला लुकतिवा ताङ्गुप् दोके ङ ख्यिराङला तोङ्गितोव।तुक्यानी ख्यिराङ रूल दोके च्यङ्बु ताङ गम्देर दोके क्येन मेतुप् ऊङ गोकितो ।
 \v 17 ख्यिराङ मितीबा नेसुर च्याङ्से देता ज्यिलिसिसिन तिबी ख्यिराङला ठिम्खाङ्ला क्योल्गितो तेमे यहूदी छ्योखाङ्ला टिनी पाङ्शर तोङ्गितो।
-\v 18 तेमे ङला मोवा क्यावु तिवी ख्यिराङला मि छ्येतिबा ताङ ग्येल्वुतिवी चिप्ला लाङ ज्यिकितो, तेमे तिवा ताङ यहूदी मिन्दुप् मिरिक यम्बाकी मितीबी दोङ्ला ङे थोक्ला पङ्बु
-
- तेर्कितो
+\v 18 तेमे ङला मोवा क्यावु तिवी ख्यिराङला मि छ्येतिबा ताङ ग्येल्वुतिवी चिप्ला लाङ ज्यिकितो, तेमे तिवा ताङ यहूदी मिन्दुप् मिरिक यम्बाकी मितीबी दोङ्ला ङे थोक्ला पङ्बु तेर्कितो
 \v 19 तेमे तिबीकी ख्यिराङ्ला जिम्नी ठिम्ख्ङ्ला क्योलुप् बेला ख्यिराङ्ला चुक सि गोकिवी काङ सि गोकिवी सिनी तिकी कला जिबा माकी, च्यिलिसिसिन ख्यिरेकी काङ सिगोवु यिन ति ती बेला राङ ख्यिराङ्ला तेर्कितो।
-\v 20 च्यिलासिसिन ति बेला लापुप् ति ख्यिराङ मिन, ख्यिरे पपीकी थु: चेङि
-
- यिन्।
+\v 20 च्यिलासिसिन ति बेला लापुप् ति ख्यिराङ मिन, ख्यिरे पपीकी थु: चेङि यिन्।
 \v 21 मितीवि उजुनुपला जिम्नी सेतुपला च्याक तेर्कितो, तेमे पपी ख्योरे पेजातिवाला ताङ पेजितिवी दाक्पी पापा मामी तेन्दोकला लानी तिवाला सेतुला जिम्नी तेर्कितो।
 \v 22 ख्यिरे ङला मोवा क्यावत मि तेरिकी ख्यिलाङ्ला ङियङ्मार कितो। तेमे सिकी तिङ्ङी ङिमाला सु ज्युक्ला सेक तेपा क्यानी हम क्यान देकिवोइ।
-\v 23 तिवी ख्यिराङ्ला ग्येसा च्यिकला दुक्पा बिन्सिन ग्येसा ज्रार्माला टोनी ग्युक, वुतुङ के ङ ख्यिराङ्ला सिऊ, इस्राएलकी ग्येसा तेरिकला लेपुप् सिनाङ गोमाला ङ मि पुज्युङ
-
- वुङिगतो।
+\v 23 तिवी ख्यिराङ्ला ग्येसा च्यिकला दुक्पा बिन्सिन ग्येसा ज्रार्माला टोनी ग्युक, वुतुङ के ङ ख्यिराङ्ला सिऊ, इस्राएलकी ग्येसा तेरिकला लेपुप् सिनाङ गोमाला ङ मि पुज्युङ वुङिगतो।
+\p
 \v 24 लोमा द्क्पी लोबेन सिनाङ छ्ये मेङुवी, तेमे लाबा दाक्पी ज्यिन्दाग्कि सिनाङ छ्ये मेङुवी।लोमा दाक्पी लोबेन दोके ताङ लाबा दाक्पी ज्यिन्दाग्कि दोके च्युङ्सिन टेके गिवी।
-\v 25 दोजो तिवी खाङ्बी ज्यिन्दाग्कला बालजिबुला सिनी सिसिन ति खाङ्बी मितीबाला याङ माङ च्युका मेलेबा
-
- क्यिउवी।
+\v 25 दोजो तिवी खाङ्बी ज्यिन्दाग्कला बालजिबुला सिनी सिसिन ति खाङ्बी मितीबाला याङ माङ च्युका मेलेबा क्यिउवी।
+\p
 \v 26 तुक क्यानी तिबाला ज्यिबा माकी, च्यिलासिसिन उप ज्याक्नी मोथोङागुप ताङ बानी ज्याक्नी हाक्मोकोबु ति काङसाङ मेत्।
-\v 27 ङे ख्यिराङ्ला नाक्तुमीला काङ सिक्याबे, ति ति ख्यिराङ ठछ्यालिला सि। तेमे ङे ख्यिराङला साताम नाङ्ला क्याबु ताम ति खाङ्बी गोनेमा खाप्टाक
-
- कि।
+\v 27 ङे ख्यिराङ्ला नाक्तुमीला काङ सिक्याबे, ति ति ख्यिराङ ठछ्यालिला सि। तेमे ङे ख्यिराङला साताम नाङ्ला क्याबु ताम ति खाङ्बी गोनेमा खाप्टाक कि।
 \v 28 तिबाला ज्यिबा माकी ख्यिरे जुबुला सेसिनाङ नाम्सिला ति से मुथुबुपुप् वोइ।बरू जुबु ताङ नाम्सि ङिकारला ङ्येलाला क्युरूप् ति तानी ज्यिबा की।
 \v 29 काङ डेबा च्यिकला बन्गिरी ङ्यी मिटिन्वी र? ख्यिरे पाप्पीकी नोबा मेसिन बनगिरी च्यिक साङ साला मुलुम्वी।
 \v 30 ख्यिरे ति गोकी रा तिबा तेरिक ङोनी ज्याङ वे।
-\v 31 तुक क्यानी ख्यिराङ ज्यिबा माकी च्यिलासिसिन ख्यिराङ बाङी वोतुप् बरिन्रीतिवा सिनाङ कोछ्येबु वे
-
- (मूल्यवान)
+\v 31 तुक क्यानी ख्यिराङ ज्यिबा माकी च्यिलासिसिन ख्यिराङ बाङी वोतुप् बरिन्रीतिवा सिनाङ कोछ्येबु वे (मूल्यवान)
 \v 32 तुक क्यानी सि मितीवी मिङ्गाला ङला मोबा किवी सिनी सिवे ङ तिला देवाच्येनला वोतुप् ङे पपी मिङ्गाला तिला ङे मि यिन् सिनी सिऊ।
-\v 33 तेमे सि मितिवी मिङ्गाला ङला ङो मेशेवी सिनी सिवे, ङ तिला देवाच्येनला वोतुप् ङे पपी मिङ्गाला ङो मेशेवी सिनी
-
- सिऊ।
+\v 33 तेमे सि मितिवी मिङ्गाला ङला ङो मेशेवी सिनी सिवे, ङ तिला देवाच्येनला वोतुप् ङे पपी मिङ्गाला ङो मेशेवी सिनी सिऊ।
+\p
 \v 34 ङ जम्बुलिङ्की मितीवाला डिक च्यिनी लोदिमु तेरूपला लेबु यिन् सिनी नासाम मातोङ। ङ लोदिमु तेरूपला मिन, ख्ये बेतुला/खुरपा थकेलुपला लेबु यिन।
 \v 35 ङला मोबा किरूप तिबा खोरे पपी मुला, पुमी खोरे मामी मुला, तेमे नामा खोरे ईबी मुला उट लोङ्गुपला लेबु यिन।
-\v 36 तुक क्यानी ख्यिरा डेतिबा रङ्गी मितिबा राङ गिवी
-
- ।
+\v 36 तुक क्यानी ख्यिरा डेतिबा रङ्गी मितिबा राङ गिवी ।
 \v 37 सि ङला सिनाङ खोरे पपामामाला माङ् ङिङ्ज्ये किवे, ति ती ङे तिङ्ला तिङ्योक मोछ्योवी। सि ङला सिनाङ खोरे पुज्युङपुमला माङ ङिङ्ज्ये किवे तिङ ङे तिङ्ला तिङ्योक मोछ्योवी।
 \v 38 तेमे सु खोरे ग्यङिशङ खुर्नी ङे तिङ्ला तिङ मोङ्योक बे, ति साङ ङे तिङ्ला तिङ्योक आमोछ्योवी।
-\v 39 सि की दाक्पी मिजी ङेकीबे, तिकी मिजी ति तोर्नी डिवितो। तेमे सि की ङे थोक्ला द्क्पी मिजी तोर ज्यिकिबे, तिला नामलाङ मिशिबु मिजी
-
- थोप्कितो।
+\v 39 सि की दाक्पी मिजी ङेकीबे, तिकी मिजी ति तोर्नी डिवितो। तेमे सि की ङे थोक्ला द्क्पी मिजी तोर ज्यिकिबे, तिला नामलाङ मिशिबु मिजी थोप्कितो।
+\p
 \v 40 सि ख्यिराङ्ला सेमला लाङ्गिबे, तिकी तिकी ङला दाक्पी सेमला लाङगुप् यिन्, सि ङला सेमला लिङिवे, तिकी ङला तोङ्गुप् तिला दाक्पी सेमला लागुप् यिन्।
-\v 41 सि की लुङ्तेम्बाला दि लुङ्तेम्बा सिनी सेमला लाङ्गुप् तिला लुङ्तेम्बाला थोपुप् छ्यक्तक थोप्किवी। तेमे टेङ्बु वोतुप् मिला टेङ्बु वोतुप् मि सिनी लाङ्गुप् तिला टेङ्बु वोतुप् मिला थोपुप् मिला छ्यक्तक
-
- थोप्किवी।
+\v 41 सि की लुङ्तेम्बाला दि लुङ्तेम्बा सिनी सेमला लाङ्गुप् तिला लुङ्तेम्बाला थोपुप् छ्यक्तक थोप्किवी। तेमे टेङ्बु वोतुप् मिला टेङ्बु वोतुप् मि सिनी लाङ्गुप् तिला टेङ्बु वोतुप् मिला थोपुप् मिला छ्यक्तक थोप्किवी।
 \v 42 सि दी टिक्पीतिबी पार्ला मिरा च्यिकला ङे लोमा यिनी सिनी छ्यु टङ्गा फर्बा काङ यिन्सिनाङ तेर्किबे, तिला थोपुप् छ्यक्तक ति वुतुङ राङ के तोर्नी
-
-
 \c 11
 \cl लिउ ११
 \p
 \v 1 येसूकी दाक्पी च्यिकङ्ङी लोमा तिबाला येन्देन बिन्सिनसीमा लोमा तिबी ग्येसाला लोपुप् ताङ खेप्टाक किरू तेसुर गाल्सुङ।
+\p
 \v 2 तेजो बेला यून्नाकी येसू ख्रीष्टकी क्याबु तेरिक लाकातिबी कलाला को नक। तेमे तिकी खोरे लोमातिबाला दाक्पी चाला दुक सिनी लेन ताङ्सुङ,
-\v 3 तेमे तिला सासुङ कन्ज्यकी ताङ्गुप ख्रीष्ट ति ख्युरूङ राङ यिन् ना ङियराङ मी जर्माला गुनी दे
-
- गोकीवी?
+\v 3 तेमे तिला सासुङ कन्ज्यकी ताङ्गुप ख्रीष्ट ति ख्युरूङ राङ यिन् ना ङियराङ मी जर्माला गुनी दे गोकीवी?
+\p
 \v 4 तेमे येसूकी तिबाला (उत्तर) बिन्सुङ ता ख्यिराङ लोङ गाल्नी ख्यिरेकी काङ थोङ्गुप् ताङ काङ न्येतुप् तेरिक यूहन्नातिला सि।
 \v 5 मिक मोथोङ्गुपतिबाला मिक थोङ थुप्किवी, थेङ्बातिबा युग्क थुप्किवी, जे ग्ययुप् नेजु वोतुपतिबा टेग्क ज्यिकिवी वोन्बातिबीकी को थुप्किवी शेपतिबा सेन्बु
-\v 6 लाङ्गिवी, तेमे मेतुप् तिबाला लेन ल्यामु खेप्टाक कियी वोई। तेमे ङला मोबा कितुप क्युर्नी मोज्योकुप ति मोलाम थोपुप्
-
- यिन।
+\v 6 लाङ्गिवी, तेमे मेतुप् तिबाला लेन ल्यामु खेप्टाक कियी वोई। तेमे ङला मोबा कितुप क्युर्नी मोज्योकुप ति मोलाम थोपुप् यिन।
+\p
 \v 7 तेमे यूहन्नाकी लोमातिबा लोक्नी गाल्सिमा येसूकी मि माङ्छ्योकला यूहन्नाकी कला दुक सासुङ, ख्यिराङ दाशा पाङ्थेरीला काङ ल्हापला गलुप? काङ लुङ्नी युबुप ङ्युङ्मातिबा ल्हापला गलुप यिन?
-\v 8 मिसिन ख्यिराङ काङ ल्हापला फिला थेन्दुप्? मज्या ल्यामु ल्यामु कोन्दुप मितिबा याङ ग्येल्खाङ नाङ्ला राङ
-
- देकिवी।
+\v 8 मिसिन ख्यिराङ काङ ल्हापला फिला थेन्दुप्? मज्या ल्यामु ल्यामु कोन्दुप मितिबा याङ ग्येल्खाङ नाङ्ला राङ देकिवी।
 \v 9 तेमे ख्यिराङ काङ ल्हापला फिला थेन्दुप्? लुङ्तेम्बातिबाला ल्हापला यिन? ङ ख्यिराङला सिऊ ति ती लुङ्तेम्बा सिनाङ छ्ये यिन।
-\v 10 तिकी कला कन्ज्यकी सुङ्की नाङ्ला दुक सिनी टीबु वोई, ल्होसा, ङ ङे लेन क्योलुप मिला ख्योरे गोमाला तोङ्यितो, तिकी ङ ऊङु सिनाङ ऐला ख्यिरेकी थोक्ला लाम टेगे
-
- जेऊवी।
+\v 10 तिकी कला कन्ज्यकी सुङ्की नाङ्ला दुक सिनी टीबु वोई, ल्होसा, ङ ङे लेन क्योलुप मिला ख्योरे गोमाला तोङ्यितो, तिकी ङ ऊङु सिनाङ ऐला ख्यिरेकी थोक्ला लाम टेगे जेऊवी।
+\p
 \v 11 वुतुङ के ङ ख्यिराङला सिऊ पुमपेजाकी खक् नेमा क्युवुतिबी पार्ला बप्तिस्मा तेरुप् सिनाङ छ्ये ति सुसाङ मेत्। यिन्सिनाङ कन्ज्यककी ग्येल्खापला याङ सु तेरिक सिनाङ छ्युङा नोके, ति ती यूहन्ना सिनाङ छ्ये यिन।
-\v 12 बप्तिस्मा तेरुप् यूहन्नाकी खेप्टाक कितुप पे नेज्युनी तेन्दा सेक कन्ज्यककी ग्येल्खापला उर्च्युम ग्तकिन वोई, तेमे कशेन उर्च्युम ग्यकुप मितिवाला ति ती
-
- ङ्येकिवी।
+\v 12 बप्तिस्मा तेरुप् यूहन्नाकी खेप्टाक कितुप पे नेज्युनी तेन्दा सेक कन्ज्यककी ग्येल्खापला उर्च्युम ग्तकिन वोई, तेमे कशेन उर्च्युम ग्यकुप मितिवाला ति ती ङ्येकिवी।
 \v 13 च्यिलासिसिन यूहन्ना वुङ्गुप् सिनाङ गोमाला के तेरिक लुङ्तेम्बातिबा ताङ ग्येल्खापला वुङ्गुपकी कला नाम्दर शेनी वोई।
 \v 14 तिवी नाम्दर शेतुप ति ख्यिरे सेम्ला लाङ्गुप राङ यिन्सिन वुतुङ के ति ती वुङ्गुवी सिनी सिक्याबु एरिया यिन।
-\v 15 सि ति ङ्येन्दुप् नाम्ज्योक नोके/वोई तिकी
-
- ङ्येन्सीस्।
+\v 15 सि ति ङ्येन्दुप् नाम्ज्योक नोके/वोई तिकी ङ्येन्सीस्।
+\p
 \v 16 दि (पुस्तालाई) गिपाला ङ काङ तानी डिङ् ल्हाप? दि गिपा याङ हाला देनी खोप्राङ दाल्जातिबी मूला दिनोक ताम कियी वोतुप दक्पुज्यिकी राङ्सा काङतोगिवी।
-\v 17 तेमे सिऊ ङियरे ख्यिरे थोक्ला लुमु पुयिन यिने ख्यिराङ माछ्याम। ङिराङ ङुप्राङ क्याबिन यिने ख्यिराङ
-
- माङु।
+\v 17 तेमे सिऊ ङियरे ख्यिरे थोक्ला लुमु पुयिन यिने ख्यिराङ माछ्याम। ङिराङ ङुप्राङ क्याबिन यिने ख्यिराङ माङु।
 \v 18 यूहन्नाकी साप मासो, तेमे थुङ्गुप् साङ माथु ङ्युङ्ने देसुङ। ति बेला मितीबी तिला डे ग्यप्नोक सिनी सिक्यासुङ।
-\v 19 ङ मि पुज्युङ वानी साप ताङ थुङ्गुप् ति मितीबी ल्हानी ति ती सज्युरे ताङ छ्याङ्गेले यिन तेमे से दुतुप् ताङ दिक्छेनतिबी दाल्जा यिन सिनी सिऊवी तेमे कन्ज्यककी रिक्पा ति ती रिक्पा वोतुप मिकी क्याबु लाका नेसूर राङ
-
- हाक्कोकिवी।
+\v 19 ङ मि पुज्युङ वानी साप ताङ थुङ्गुप् ति मितीबी ल्हानी ति ती सज्युरे ताङ छ्याङ्गेले यिन तेमे से दुतुप् ताङ दिक्छेनतिबी दाल्जा यिन सिनी सिऊवी तेमे कन्ज्यककी रिक्पा ति ती रिक्पा वोतुप मिकी क्याबु लाका नेसूर राङ हाक्कोकिवी।
+\p
 \v 20 तिजोला येसूकी ति ग्यासा तिवाला कारे किरु ज्युसुङ त्यादि तिकि अाला दगे बाेबाे यग वतुपझिक नक, चिला सिसिन तिविकि (पश्चताप) माक्याबा वतु नक।
-\v 21 "(धिकार) ख्याेरुङला, ए (खाेराजिन)! (धिकार) ख्याेरुङला ए बेथसेदा! ख्याेरुङला क्याबु (शक्तिशालि) यग तिवा टुराेसताङ सिदनेनला क्याबु वसिन, तिविकि तङलारा (भाङ्ग्रा) ताङ थाल्जाम कुनि (पश्चताप) क्यानि सिदुदि ।
-\v 22 (न्याय) कि ङिमाला खिरेदि सिना बाेबाे ठुराेस ताङ सिदाेनकिदि हारुङ अाला (सहनिय)
-
- गिउ
+\v 21 " (धिकार) ख्याेरुङला, ए (खाेराजिन)! (धिकार) ख्याेरुङला ए बेथसेदा! ख्याेरुङला क्याबु (शक्तिशालि) यग तिवा टुराेसताङ सिदनेनला क्याबु वसिन, तिविकि तङलारा (भाङ्ग्रा) ताङ थाल्जाम कुनि (पश्चताप) क्यानि सिदुदि ।
+\v 22 (न्याय) कि ङिमाला खिरेदि सिना बाेबाे ठुराेस ताङ सिदाेनकिदि हारुङ अाला (सहनिय) गिउ
 \v 23 ख्याेरुङ कफर्नहुम, काङ द्याेरुङ देवाचेनला देगुइ सिनि सेबा किउइ । मिन, ख्याेरुङला (पातलमा) बेब्क्युइ । चिला सिसिन ख्याेरुङला क्याबु (शक्तिशालि) यगतिवा सदाेमला क्याबु हिनसिन, ति हारिङ साक लुबु हुङुदि ।
-\v 24 ङा ख्याेरुङला सिउइ, (इन्साफकाे) ङिमाला ख्यरेदि सिना सदाेमकिदि (सजिलाे) गिउ
-
- ।
+\v 24 ङा ख्याेरुङला सिउइ, (इन्साफकाे) ङिमाला ख्यरेदि सिना सदाेमकिदि (सजिलाे) गिउ ।
+\p
 \v 25 तिजाेला येसुकि सिक्यासुङ, “पापा, ङा ख्याेला साेवा बुल्गुइ। हे देवाचेनदाङ जाम्बुलिङकि मालिक, चिलासिसिन ख्याेकि दि काचे दिवा (बुद्विमानि) दाङ (समजदार) नेवा बासुङ, ति (अनपढ) तिवाला छ्या तेनसुङ ति दि टिक्पे अाङा दगे वाइ ।
 \v 26 हिन, पापा, काङचिला सिसिन ख्याेकि मिङाला दिरा सेम लाङ्दे नक ।
-\v 27 ङे ङाला तेरिक काच्ये बिदु वा । तेमे पापासिना पुज्युङला सिसाङ ङाे मेसेउइ, तेमे पुज्युङकि छा देदु सेम क्याबु मिकि सिना ज्यान्गि सिसाङ ङाे
-
- मेसेउ।
+\p
+\v 27 ङे ङाला तेरिक काच्ये बिदु वा । तेमे पापासिना पुज्युङला सिसाङ ङाे मेसेउइ, तेमे पुज्युङकि छा देदु सेम क्याबु मिकि सिना ज्यान्गि सिसाङ ङाे मेसेउ।
 \v 28 ङे चाला स्यग, खिराङ तेरिगकि सिकि यग क्यानिते च्येदि (बाेजले लादिएका छाै), ङा खिराङला दे ज्यिक्युइ ।
 \v 29 ङे ङ्यासिङ खिराङ ल तेमे ङा तानि लाेप, तेमे खिरेकि दाक्पि थुकि लागि (विश्राम) ङेक्युइ ।
 \v 30 चिला सिसिन ङे ङ्यासिङ सजिलाे दाङ येङि वाइ
-
-
 \c 12
 \cl लिउ १२
 \p
 \v 1 ति बेला (शबाथ) कि ङिमाला येसु चाबि स्यिङ नेसुर गाल्सुङ । येसुकि लाेप्टुकतिवा ल्हब लानि ते चाबा तिवा थुइ सा ज्युसुङ ।
-\v 2 तिजाेला फरिसितिविकि “थाेङसुङ, चिन दि (शबाथ) कि ङिमाला किरु मेङु तिराङ ख्याेकि लाेप्टुक तिविकि किइवाइ ।
-
- "
+\v 2 तिजाेला फरिसितिविकि “थाेङसुङ, चिन दि (शबाथ) कि ङिमाला किरु मेङु तिराङ ख्याेकि लाेप्टुक तिविकि किइवाइ ।"
 \v 3 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “काङ दाउदकि तिवा तानि वतु मि तिवा ल्हब लाबु बेला तिविकि काङ क्यासुङ सिरु काच्ये खिरेकि नाम्लाङ (पढे) क्याबु मेत?
-\v 4 च्युग क्यानि काेन्ज्यगकि (भवन) नाङला स्युनि काेन्ज्यगकि सिवाङ साेसुङ, ति सिवाङ दि दाउदताङ ति तानि वदु मि तिविकि सा मेङु नक ति सिवाङ दि काेङङ्यार तिविकि क्याजिक सा हुङुजिक
-
- नक?
+\v 4 च्युग क्यानि काेन्ज्यगकि (भवन) नाङला स्युनि काेन्ज्यगकि सिवाङ साेसुङ, ति सिवाङ दि दाउदताङ ति तानि वदु मि तिविकि सा मेङु नक ति सिवाङ दि काेङङ्यार तिविकि क्याजिक सा हुङुजिक नक?
 \v 5 तिकि किसाला (शबाथ) ला काेङङ्यार तिविकि ति छेमुला मेचेङ किउइ, हिनसिनाङ तिवादि (दाेसरहित) हुङु सिरु काच्ये खिरेकि व्यवस्थाला (पढे माक्या?
-\v 6 हिनसिनाङ ङा खिराङला सिउइ, छ्याेखाङ सिना साङ मि छ्येजिक दे वाइ
-
- ।
+\v 6 हिनसिनाङ ङा खिराङला सिउइ, छ्याेखाङ सिना साङ मि छ्येजिक दे वाइ ।
 \v 7 'ङा काट्रिन (चाहान्छु) जिन्बा तेरु मिन' सिरु ताम हुतुङ खिरेकि सेबु वसिन खिरेकि (निर्दाेस) ला माच्र्याग मिकिउइ ।
-\v 8 चिला सिसिन मि पुज्युङ ङा स्वपकि चाेवाे हिन
-
- ।
+\v 8 चिला सिसिन मि पुज्युङ ङा स्वपकि चाेवाे हिन ।
+\p
 \v 9 ति तिङ्ला येसु त्यासुर गाल्सुङ तेमे तिविकि (सभाघरहरुमा) गाल्सुङ ।
-\v 10 ल्हाेसा, ते लाक्पा काबु मिजिग नग । येसुला दिक्पाकि (दाेस) किरु सिनि फरिसितिविकि येसुला टिसुङ, “काङ ङा स्वप ङिमाला टेगजितु ल्यामु गिउइ
-
-?”
+\v 10 ल्हाेसा, ते लाक्पा काबु मिजिग नग । येसुला दिक्पाकि (दाेस) किरु सिनि फरिसितिविकि येसुला टिसुङ, “काङ ङा स्वप ङिमाला टेगजितु ल्यामु गिउइ?”
+\p
 \v 11 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “काङ खिरे पार्ला दिनक मि वाइ सुतानिदि लुगचिक क्याजिक वाइ, तेमे ति लुग ति ङासाेबु ङिमिछे तिङ्मु मिक्तुङला स्युनक क्यासिन, तिकि ति लुगला जिम्नि फिला मेथेदुइ?
-\v 12 तिनग हिनसिन, मिराचिकि (मुल्य) लुगिकि सिना चाे अाला नग! तिकि किसाला, ङा स्वप ङिमाला ल्यामु किरु (न्यायसङ्गत) वाइ
-
- ।"
+\v 12 तिनग हिनसिन, मिराचिकि (मुल्य) लुगिकि सिना चाे अाला नग! तिकि किसाला, ङा स्वप ङिमाला ल्यामु किरु (न्यायसङ्गत) वाइ ।"
 \v 13 तेमे येसुकि ति मिला सिक्यासुङ, “ख्यरे लाक्पा दाेप ।" तिकि दाक्पि लाक्पा दाप्सुङ, तेमे तिकि ति लाक्पा राङ्सा लाक्पा दगेराङ टेग्सुङ ।
-\v 14 तिजाेला ति फरिसितिवा फिला गाल्नि (षड्यन्त्र) (रच्न) किरु ज्युसुङ । तिविकि येसुला च्युग क्यानि सेथुक्यु सिनि (माैका) छाेलु ज्युसुङ
-
- ।
+\v 14 तिजाेला ति फरिसितिवा फिला गाल्नि (षड्यन्त्र) (रच्न) किरु ज्युसुङ । तिविकि येसुला च्युग क्यानि सेथुक्यु सिनि (माैका) छाेलु ज्युसुङ ।
+\p
 \v 15 तेमे तिजाेला येसुकि ति छ्या ङेसुङ, येसु त्यासुर थेनसुङ । मि अालाकि येसुला तिङ ङ्यासुङ येसुकि तिवा तेरिला टेगचिसुङ ।
 \v 16 येसुकाे (बारेमा) ज्यानतिवाला मासि सिनि येसुकि तिवाला का बिनसुङ,
-\v 17 तिकि किसा यशैया लुङदेन लापुप मिनेसुर सिक्याबु काच्ये हुतुङ (साबित)
-
- हाेसित,
-\v 18 ल्हाेसा, ङे यग्पु तिला ङेकि (छाने) क्याबु वे; ङे च्यंबा, सुला ङे जुबु लाेदिमु वाइ । ङा तिला ङे थु पुङुइ, तेमे तिकि यहुदि मिदुप तिवाला ठिमकि (घाेषणा) किउइ
-
- ।
+\v 17 तिकि किसा यशैया लुङदेन लापुप मिनेसुर सिक्याबु काच्ये हुतुङ (साबित) हाेसित,
+\v 18 ल्हाेसा, ङे यग्पु तिला ङेकि (छाने) क्याबु वे; ङे च्यंबा, सुला ङे जुबु लाेदिमु वाइ । ङा तिला ङे थु पुङुइ, तेमे तिकि यहुदि मिदुप तिवाला ठिमकि (घाेषणा) किउइ ।
+\q
 \v 19 तिकि (सङ्घर्ष) मिकिउइ, ना बाेबाे हाेरुकि कारे मिकिउइ, न त सिकिङ (गल्लि) तिवाला तिकि हाेरु काेक्युइ ।
+\q
 \v 20 तिकि चिन्दिङ टुम्बु (नरकट) मच्यगुइ; तिकि ठिमला ग्यालवाला माक्यलु साक तिकि चिनदिङ मिलिक मिलिक बारु काेपिलाङ मेसेउइ ।
-\v 21 तेमे तिकि मिनला यहुदि मिदुप तिवि माेवा किउ
-
- ।"
+\q
+\v 21 तेमे तिकि मिनला यहुदि मिदुप तिवि माेवा किउ ।"
+\p
 \v 22 तेमे ह्रेडिकि दुक्पा बिदुप, मिक माेथाेङु ताङ ताम कि मुथुबु मिराच्यिग मि येसुकि चाला खसुङ । येसुकि तिला ट्येग चिसुङ तेमे ति मि ताम कि थुबुताङ मिग थाेङगुबु गाल्सुङ ।
-\v 23 तेरिग जाेबु मि (छक्क) परेक्यानि सिक्यासुङ, “काङ दि मि दाउदकि पुज्युङ हुङ थुक्युइ
-
-?”
-\v 24 तिजाेला फरिसि तिविकि दि (अाश्चर्यकर्म) कि काला ङेनसुङ, तिविकि सिक्यासुङ, "ज्येन काङ मिन दि मिकि, ह्रेडिकि ग्याल्बि पुज्युङ (बालजिबुल) नेसुर नाम्सितिवा देन्ग्युइ ।"
-\v 25 तिजाेला येसुकि तिविकि सेम हाक काेसुङ, “दाक्पुराङ टालु तेरिक ग्यालखाप तिवा काङ मेतुप जेउइ, तेमे दाक्पुराङ टालु तेरिक ग्यसा ताङ खाङबा मुलुइ
-
- ।"
+\v 23 तेरिग जाेबु मि (छक्क) परेक्यानि सिक्यासुङ, “काङ दि मि दाउदकि पुज्युङ हुङ थुक्युइ?”
+\p
+\v 24 तिजाेला फरिसि तिविकि दि (अाश्चर्यकर्म) कि काला ङेनसुङ, तिविकि सिक्यासुङ, “ज्येन काङ मिन दि मिकि, ह्रेडिकि ग्याल्बि पुज्युङ (बालजिबुल) नेसुर नाम्सितिवा देन्ग्युइ ।"
+\p
+\v 25 तिजाेला येसुकि तिविकि सेम हाक काेसुङ, “दाक्पुराङ टालु तेरिक ग्यालखाप तिवा काङ मेतुप जेउइ, तेमे दाक्पुराङ टालु तेरिक ग्यसा ताङ खाङबा मुलुइ ।"
 \v 26 हुतुङराङ शैतानकिराङ शैतानला तेन्ग्युइ सिसिन, ति दाक्पुराङ टाल्ग्युइ । तिकि ग्यालखाप च्युक क्यानि लुकि?
-\v 27 तेमे ङा (बालजिबुल) नेसुर ह्रेन्डि थु थेन्ग्यु सिसिन, खिराङला तिङ ङ्यगु तिविकि सु नेसुर तिवाला थेन्ग्युइ ते? तिकि किसाला, तिवादि खिरेकि (न्यायधिश) हुङुइ
-
- ।
+\v 27 तेमे ङा (बालजिबुल) नेसुर ह्रेन्डि थु थेन्ग्यु सिसिन, खिराङला तिङ ङ्यगु तिविकि सु नेसुर तिवाला थेन्ग्युइ ते? तिकि किसाला, तिवादि खिरेकि (न्यायधिश) हुङुइ ।
 \v 28 हुतुङराङ ङा काेनज्यक कि थु नेसुर ह्रेडि थुतिवा देन्ग्यु सिसिन, काेन्ज्यगकि ग्यालखाप खिरे पार्ला लेबु वाइ ।
+\p
 \v 29 कुन्ज्येनकि ह्रबु मिला माटाबु साक च्युक क्यानि तिकि खाङ्बाला स्युनि कुन कि थुक्युइ ते? ति ह्रबु मिला टासिमा तिकि खाङ्बि नाङि गिज्या तिवा कुन किउइ ।
-\v 30 सु ङा तानि मेत ति ङे (विरुद्व) ला गिउइ, तिकि ङातानि मुरुगुइ तर तिकि थाेर्नि तेर्क्यु
-
- ।
+\p
+\v 30 सु ङा तानि मेत ति ङे (विरुद्व) ला गिउइ, तिकि ङातानि मुरुगुइ तर तिकि थाेर्नि तेर्क्यु ।
+\p
 \v 31 तिकि किसाला ङा सिउइ, मिकि क्याबु चिन्दिङ दिक्पा दाङ चाेवाेला क्याबु (निन्दा) ताङ तेर्क्यु, थु चेङिला क्याबु दिक्पा दि ताङ मेतेरुइ ।
-\v 32 तेमे सिकि चाेवा काेन्ज्यककि (बिरुद्व) ला सुङ ख्यापटाग किउइ तिकि दिक्पा ताङ तेर्क्युइ । सिकि चाेवाे काेन्ज्यककि थुचेङिकि (बिरुद्व) ला ताम किउइ तिला ना दि लुङबाला ना ता हुङु राङ्सा लुङबाला तिकि दिक्पा ताङनि मेतेरुइ
-
- ।
+\v 32 तेमे सिकि चाेवा काेन्ज्यककि (बिरुद्व) ला सुङ ख्यापटाग किउइ तिकि दिक्पा ताङ तेर्क्युइ । सिकि चाेवाे काेन्ज्यककि थुचेङिकि (बिरुद्व) ला ताम किउइ तिला ना दि लुङबाला ना ता हुङु राङ्सा लुङबाला तिकि दिक्पा ताङनि मेतेरुइ ।
+\p
 \v 33 दाेङ्बुला तङला ल्यामु जाे तेमे तिकि डेलुतिलाङ ल्यामु जाे, मिनसिन ति दाेङ्बुला मेलेवा जाे तेमे डेलुतिलाङ मेलेवाराङ जाे, चिला सिसिन दाेङबु तिकि डेलु नेसुर ङाे स्येक्यु ।
 \v 34 ए रुलकि (सन्तान) तिवा, खिराङ (दुष्ट) वाइ च्युग क्यानि ल्यामु ताम कि थुक्युइ? चिला सिसिन दाक्पि सेम्ला काङ वाइ तिराङ खा नेसुर थेन्ग्युइ ।
-\v 35 मिराचिक ल्यामु मिकि दाक्पि सेम्ला वदु ल्यामु काच्येकि चिनदि ल्यामु वाइ तिराङ फिला देन्ग्युइ, तेमे मिराचिक (दुष्ट) मिकि दाक्पि सेम्ला वदु दुष्ट काच्येकि चिनदि मेलेवा वाइ तिराङ फिला देन्ग्युइ
-
- ।
+\v 35 मिराचिक ल्यामु मिकि दाक्पि सेम्ला वदु ल्यामु काच्येकि चिनदि ल्यामु वाइ तिराङ फिला देन्ग्युइ, तेमे मिराचिक (दुष्ट) मिकि दाक्पि सेम्ला वदु दुष्ट काच्येकि चिनदि मेलेवा वाइ तिराङ फिला देन्ग्युइ ।
 \v 36 ङा खिराङला सिउइ, ठिमकि ङिमाला मितिविकि दाक्पि ताम क्याबु तेरिक यग मेतु सुङकि लागि (लेखा) तेर्क्यु ।
-\v 37 चिला सिसिन खिरेकि सुङ नेसुर राङ खिरेकि ठिम गिउइ, लाेङया खिरेकि सुङ नेसुर राङ खिराङ दिम्पा वतप गिउइ
-
- ।
-\v 38 तितिङ्ला शाश्त्रि ताङ फरिसितिविकि येसुला कालेन किइदाङ सासुङ, “लाेबेन, ङेराङ ख्याे नेसुर काङ ता तिवा ल्हा सेबा वाइ । "
+\v 37 चिला सिसिन खिरेकि सुङ नेसुर राङ खिरेकि ठिम गिउइ, लाेङया खिरेकि सुङ नेसुर राङ खिराङ दिम्पा वतप गिउइ ।
+\p
+\v 38 तितिङ्ला शाश्त्रि ताङ फरिसितिविकि येसुला कालेन किइदाङ सासुङ, “लाेबेन, ङेराङ ख्याे नेसुर काङ ता तिवा ल्हा सेबा वाइ ।"
+\p
 \v 39 येसुकि तिवाला कालेन क्यानिते सिक्यासुङ, “मिराचिक दुक्टे ताङ (व्यभिचारि) गिपाकि ता छाेल्ग्युइ । तिवाला याेना लुङ्तेम्बाकि ता सिना ज्येन ता छ्या मेतेरुइ ।
-\v 40 चिला सिसिन च्युग क्यानि याेना ङिमा सुम दाङ नुप सुम ङ्याकि खक्पाला नक, तुक क्यानिराङ मिकि पुज्युङ ङिमा सुम दाङ नुप सुम जम्बुलिङकि खक्पि नाङला देक्युइ
-
- ।
-\v 41 निनवेकि मितिवा ठिमकि ङिमाला दि गिपा तानि लागुइ तेमे दि (जाति) ला मता ग्यागुइ । चिला सिसिन याेनाकि लेन काेनिते तिविकि (पश्चताप) क्याबु नक, ल्हाेसा, याेना सिना हारुङाङ बाेबाे मि द्या
-
- वाइ।
-\v 42 ल्हाेकि ग्याल्मु दि गिपाकि मितिवातानि ठिमकि ङिमाला लाङुइ तेमे तिला मता ग्यागुइ । ति जम्बुलिङकि अाेरनेसुर साेलाेमनकि येनदेन ङेन लेसुङ, ल्हाेसा, साेलाेमन सिना बाेबाेने सुङ द्वे वाइ
-
- ।
+\v 40 चिला सिसिन च्युग क्यानि याेना ङिमा सुम दाङ नुप सुम ङ्याकि खक्पाला नक, तुक क्यानिराङ मिकि पुज्युङ ङिमा सुम दाङ नुप सुम जम्बुलिङकि खक्पि नाङला देक्युइ ।
+\v 41 निनवेकि मितिवा ठिमकि ङिमाला दि गिपा तानि लागुइ तेमे दि (जाति) ला मता ग्यागुइ । चिला सिसिन याेनाकि लेन काेनिते तिविकि (पश्चताप) क्याबु नक, ल्हाेसा, याेना सिना हारुङाङ बाेबाे मि द्या वाइ।
+\v 42 ल्हाेकि ग्याल्मु दि गिपाकि मितिवातानि ठिमकि ङिमाला लाङुइ तेमे तिला मता ग्यागुइ । ति जम्बुलिङकि अाेरनेसुर साेलाेमनकि येनदेन ङेन लेसुङ, ल्हाेसा, साेलाेमन सिना बाेबाेने सुङ द्वे वाइ ।
+\p
 \v 43 मेचेङिकि ताङु मि छ्यु मेदु दासा नेवा डिउइ तिकि ङा स्वप छाेल्ग्युइ, हिनसिनाङ तिकि ति मेङेउइ । तेमे तिकि सिउइ, 'ङा ङे खाङ्बाला ग्युर्क्युइ केनसुर ङा लेबिनन ।'
 \v 44 ग्युर्सिमा तिकि दाक्पि खाङबा (सफा) क्यानि रिनि ज्यागु ङेक्यु ।
-\v 45 तितिङला ति गाल्नि ते दाक्पु सिना मिरा दिन ज्येन दुक्टे थु रुगुइ थेमे तिवा तेरिग ति खाङबि नाङ्ला देक्यु । तेमे ति मिकि तिङि ङिमा तङि दि सिना अाला मेलेवा हुङुइ । दि दुक्टे गिपाकि लाग दिनक राङ गिउइ
-
- ।
+\v 45 तितिङला ति गाल्नि ते दाक्पु सिना मिरा दिन ज्येन दुक्टे थु रुगुइ थेमे तिवा तेरिग ति खाङबि नाङ्ला देक्यु । तेमे ति मिकि तिङि ङिमा तङि दि सिना अाला मेलेवा हुङुइ । दि दुक्टे गिपाकि लाग दिनक राङ गिउइ ।
+\p
 \v 46 तिजाेला येसु जाेबु मि तिवा तानि ताम किइ नक, ल्हाेसा, येसुकि मामा दाङ नुक ति येसुतानि ताम किरु सिनि फिला गुनि वाइ ।
-\v 47 मिराचिकि येसुला सिक्यासुङ, “ल्हाेसा, ख्याेकि मामा ताङ नुक ख्याे तानि ताम किरु सिनि फिला गुनि वाइ
-
- ।"
+\v 47 मिराचिकि येसुला सिक्यासुङ, “ल्हाेसा, ख्याेकि मामा ताङ नुक ख्याे तानि ताम किरु सिनि फिला गुनि वाइ ।"
+\p
 \v 48 येसुकि कालेन क्यानि तुक सिरु मिला सिक्यासुङ, “ङे मामा सु हिन? ङे नुक तिवा सु हिन?
 \v 49 तेमे येसुकि दाक्पि लाक्पा लाेप्टुक तिवि चानेवा क्याङ्नि सिक्यासुङ, “ल्हाेसा, ङे मामादाङ ङे नुक तिवा दिवाराङ हिन!
 \v 50 चिला सिसिन सिकि देवाचेनला वतु ङे पापिकि सेम्गि दगे किउइ, ति मि ङे नुक हिन, ङे मामा दाङ ङे नुम हिन
-
-
 \c 13
 \cl लिउ १३
 \p
 \v 1 ति छेमु येसुखाङबि नाङनेसुर फिला थेनि गाल्निते चङ्बुकि नामुला देसुङ ।
-\v 2 येसुकि चाला फारछुर अाला मि जाेमसुङ । तिकिकिसाला, येसु टु चिकि नाङ्ला गाल्नि देसुङ । तेरिक जाेबु मि चङ्बुकि नामुला लानि देसुङ
-
- ।
+\v 2 येसुकि चाला फारछुर अाला मि जाेमसुङ । तिकिकिसाला, येसु टु चिकि नाङ्ला गाल्नि देसुङ । तेरिक जाेबु मि चङ्बुकि नामुला लानि देसुङ ।
 \v 3 तिजाेला येसुककि पेतिवा नेसुर अाला ताम सिक्यासुङ । येसुकि दुक सिक्यासुङ, “ल्हाेसा, मिराचिक सेन थाेरु मि सेन थाेरु थेनसुङ ।
 \v 4 तिकि सेन थाेर्सुङ, (केहि) सेन तिवा लाम्गि चाला स्याेर्सुङ, तेमे च्याज्युम तिवा लेम्नि ति सेन तिवा साेसुङ ।
 \v 5 ज्येन सेन तिवा दि दाेप्रुकपा सिङला स्याेर्सुङ, त्यादि अाला थाला मिदुक । त्या टिबुराङ केसुङ, चिला सिसिन त्या अाला तिङ्मु थाला मिदुक ।
-\v 6 तिजाेला छर्बु ङिमा स्यार्सुङ, ति छिक्सुङ चिला सिसिन तिकिदि मनरि मेदु नक, तेमे ति हाे कामसुङ
-
- ।
+\v 6 तिजाेला छर्बु ङिमा स्यार्सुङ, ति छिक्सुङ चिला सिसिन तिकिदि मनरि मेदु नक, तेमे ति हाे कामसुङ ।
 \v 7 ज्येन सेन तिवा चाङि छाचक नाङ्नेवा स्याेर्सुङ । ति चाङि दाङ्बु तिवा छार्नि लेसुङ तेमे ति उ किम्नि ते सिसुङ ।
 \v 8 ज्येन सेन तिवा ल्यामु थालाला स्याेर्सुङ तेमे (केहि) कि (सय) (गुणा), (केहि) कि (साठि) (गुणा), (केहि) कि (तिस) (गुणा) चाबा गार्सुङ ।
-\v 9 सुतानि नाम्ज्यक वाइ तिकि काेसित
-
- ।
+\v 9 सुतानि नाम्ज्यक वाइ तिकि काेसित ।
+\p
 \v 10 लाेप्टुक तिवा लेम्नि येसुला सासुङ, “ख्याे जाेबु मि तिवा तानि चिला पे नेसुर ताम किउइ?”
+\p
 \v 11 येसुकि कालेन क्यानि तिवाला सिक्यासुङ, “खिराङला देवाचेनकि ग्यालखापकि (रहस्य) तिवा छ्या ङेदु (माैका) बिदु वाइ, तर तिवाला दि बिदु मेत ।
-\v 12 चिला सिसिन सु तानि वाइ, तिला लाेङया तेर्क्यु, तेमे ति तानि अाला गिउइ । तर सुतानि मेत, तितानि वतुदिङ ठगुइ
-
- ।
+\v 12 चिला सिसिन सु तानि वाइ, तिला लाेङया तेर्क्यु, तेमे ति तानि अाला गिउइ । तर सुतानि मेत, तितानि वतुदिङ ठगुइ ।
 \v 13 तिकि किसाला, तिवा तानि ङा पेला ताम किउइ, चिला सिसिन तिविकि थाेङसिनाङ तिविकि हुतुङराङ माेथाेङुइ । तेमे तिविकि थाेङसिनाङ हुतुङला माेकाेउइ । तेमे तिविकि काेसिनाङ हुतुङला माेकाेउइ ना तिविकि छ्या मेङेउइ ।
-\v 14 तिविकि लागि यशैया लुङदेन ख्याेल्ग्युइ, सिकि दुक सिउइ, 'काेनि वदु बेलालाया खिरेकि काेक्यु, तर खिरेकि चिनदिङ (रिति) कि छ्या मेङेउइ; ल्हानि वदु बेलालाया खिरेकि थाेङुइ, तर खिरेकि चिन्दिङ (रिति) कि माेथाेङु
-
- ।
-\v 15 चिला सिसिन दि मितिविकि सेम (सुस्त) गालु वाइ, तिकि किसाल तिवा ङेदुला (कठाेर) गलु वाइ, तिवा लाेङ्या ग्युर्क्युइ, ङेकि तिवाला टेग जिक्यु सिनि तिविकि दाक्पि मिक चुबु वाइ । तिकि किसाला, तिविकि दाक्पि मिगिकि माेथाेङुइ, तिविकि दाक्पि नाम्ज्यगकि माेकाेउइ, तेमे तिविकि दाक्पि सेम्गि छ्या मेङेउइ
-
- ।
+\v 14 तिविकि लागि यशैया लुङदेन ख्याेल्ग्युइ, सिकि दुक सिउइ, 'काेनि वदु बेलालाया खिरेकि काेक्यु, तर खिरेकि चिनदिङ (रिति) कि छ्या मेङेउइ; ल्हानि वदु बेलालाया खिरेकि थाेङुइ, तर खिरेकि चिन्दिङ (रिति) कि माेथाेङु ।
+\p
+\v 15 चिला सिसिन दि मितिविकि सेम (सुस्त) गालु वाइ, तिकि किसाल तिवा ङेदुला (कठाेर) गलु वाइ, तिवा लाेङ्या ग्युर्क्युइ, ङेकि तिवाला टेग जिक्यु सिनि तिविकि दाक्पि मिक चुबु वाइ । तिकि किसाला, तिविकि दाक्पि मिगिकि माेथाेङुइ, तिविकि दाक्पि नाम्ज्यगकि माेकाेउइ, तेमे तिविकि दाक्पि सेम्गि छ्या मेङेउइ ।
+\p
 \v 16 थुच्येकि हिन ख्यरे मिक, चिला सिसिन तिकि थाेङुइ; तेमे ख्यरे नाम्ज्यक, चिला सिसिन तिकि काेक्युइ ।
-\v 17 हुतुङराङ ङा खिराङला सिउइ, खिरेकि काङ थाेङ्नि वाइ लुङदेन लापुप मिदाङ दिक्पा मेदुप अाला मितिविकि ल्हा सेम क्यासुङ, हिनसिनाङ तिविकि ति माथाेङ । खिरेकि काङ काेदु वाइ तिविकि ति काेेदु सेम क्यासुङ हिनसिनाङ तिविकि ति माकाे
-
- ।
+\v 17 हुतुङराङ ङा खिराङला सिउइ, खिरेकि काङ थाेङ्नि वाइ लुङदेन लापुप मिदाङ दिक्पा मेदुप अाला मितिविकि ल्हा सेम क्यासुङ, हिनसिनाङ तिविकि ति माथाेङ । खिरेकि काङ काेदु वाइ तिविकि ति काेेदु सेम क्यासुङ हिनसिनाङ तिविकि ति माकाे ।
+\p
 \v 18 दाेपरुकपा सिङि नाङ्ला थाेरुदि ति हिन सिकि सुङ ङ्येनिते हा स्यरि गादिङि तिला (ग्रहण) किउइ ।
-\v 19 तर ति दाक्पुलाराङ मारि म्याङुइ तिकि किसाला ति उकुरजिक क्याजिक थार्क्युइ । तिजाेला सुङकि किसाला(सतावट) ताङ (कष्ट) गिउइ, तिला स्यरि नार्तु ग्यागु
-
- ।
+\v 19 तर ति दाक्पुलाराङ मारि म्याङुइ तिकि किसाला ति उकुरजिक क्याजिक थार्क्युइ । तिजाेला सुङकि किसाला(सतावट) ताङ (कष्ट) गिउइ, तिला स्यरि नार्तु ग्यागु ।
 \v 20 दाेपरुकपा सिङि नाङ्ला थाेरुदि ति हिन सिकि सुङ ङ्येनिते हा स्यरि गादिङि तिला (ग्रहण) किउइ ।
-\v 21 तर ति दाक्पुलाराङ मारि म्याङुइ तिकि किसाला ति उकुरजिक क्याजिक थार्क्युइ । तिजाेला सुङकि किसाला(सतावट) ताङ (कष्ट) गिउइ, तिला स्यरि नार्तु ग्यागु
-
- ।
+\v 21 तर ति दाक्पुलाराङ मारि म्याङुइ तिकि किसाला ति उकुरजिक क्याजिक थार्क्युइ । तिजाेला सुङकि किसाला(सतावट) ताङ (कष्ट) गिउइ, तिला स्यरि नार्तु ग्यागु ।
 \v 22 चाङि नाङ्ला थाेरुदि ति हिन, सिकि सुङ ङ्येन्ग्यु, हिनसिनाङ जम्बुलिङकि नासाम ताङ छ्युक्पुतिविकि (कपट) कि सुङला उकिम तेर्क्यु, तेमे ति डेलु मेतुप हुङु ।
-\v 23 ल्यामु थालाफा थाेरुदि ति हिन, सिकि सुङ ङ्येनिते तिला हाक काेक्युइ । तिकिरा हुतुङकि डेलु गाेर्क्यु लालिकि ग्या दुम्बा लालिकि खाल्सुम दुम्बा दाङ लालिकि सुम्ज्यु दुम्बा डेलु गाेर्क्यु
-
- ।"
+\v 23 ल्यामु थालाफा थाेरुदि ति हिन, सिकि सुङ ङ्येनिते तिला हाक काेक्युइ । तिकिरा हुतुङकि डेलु गाेर्क्यु लालिकि ग्या दुम्बा लालिकि खाल्सुम दुम्बा दाङ लालिकि सुम्ज्यु दुम्बा डेलु गाेर्क्यु ।"
+\p
 \v 24 येसुकि तिवाला राङ्सा (द्रिष्टान्त) (प्रस्तुत) क्यासुङ । येसुकि सिक्यासुङ, “देवाचेनकि ग्यालखाप दिनक मि दगे हिन सिकि दाक्पि सिङला ल्यामु सेन थाेर्सुङ ।
 \v 25 तिजाेला मितिवा ङ्यलसुङ, तिकि (सत्रु) लेसुङ, टा सिङ नाङ्ला (सामा) ङ थाेर्नि गाल्सुङ ।
-\v 26 तिजाेला दाेङ्बु थाेङसुङ तिजाेला चाबाङ गाेरु ज्युसुङ, तिजाेला (सामा) तिवाङ थाेङु ज्युसुङ
-
- ।
+\v 26 तिजाेला दाेङ्बु थाेङसुङ तिजाेला चाबाङ गाेरु ज्युसुङ, तिजाेला (सामा) तिवाङ थाेङु ज्युसुङ ।
 \v 27 येसुकि तिवाला राङ्सा (द्रिष्टान्त) (प्रस्तुत) क्यासुङ । येसुकि सिक्यासुङ, “देवाचेनकि ग्यालखाप दिनक मि दगे हिन सिकि दाक्पि सिङला ल्यामु सेन थाेर्सुङ ।
-\v 28 तिजाेला मितिवा ङ्यलसुङ, तिकि (सत्रु) लेसुङ, टा सिङ नाङ्ला (सामा) ङ थाेर्नि गाल्सुङ । तिजाेला दाेङ्बु थाेङसुङ तिजाेला चाबाङ गाेरु ज्युसुङ, तिजाेला (सामा) तिवाङ थाेङु ज्युसुङ
-
- ।
+\p
+\v 28 तिजाेला मितिवा ङ्यलसुङ, तिकि (सत्रु) लेसुङ, टा सिङ नाङ्ला (सामा) ङ थाेर्नि गाल्सुङ । तिजाेला दाेङ्बु थाेङसुङ तिजाेला चाबाङ गाेरु ज्युसुङ, तिजाेला (सामा) तिवाङ थाेङु ज्युसुङ ।
+\p
 \v 29 ति स्यिङकि (मालिक) कि सासुङ, 'मिन, तिजाेला खिरेकि (सामा) बिक्यु, खिरेकि तितानि टालाङ माबिसा ।
-\v 30 ङागु तुज्येसाक ति ङिकारला छ्याजिक छारचित । ङागु तुज्येला (फसल) ङागु तुज्येला ङा सिउइ, “तङ्ला (सामा) तिवाला पित तेमे तिला (जलाउन) कि जुफ्फाला ट, तिजाेला टाला ङे (ढुकुटि) ला रुनि ज्यक'
-
- ।"
+\v 30 ङागु तुज्येसाक ति ङिकारला छ्याजिक छारचित । ङागु तुज्येला (फसल) ङागु तुज्येला ङा सिउइ, “तङ्ला (सामा) तिवाला पित तेमे तिला (जलाउन) कि जुफ्फाला ट, तिजाेला टाला ङे (ढुकुटि) ला रुनि ज्यक' ।"
+\p
 \v 31 ति तिङ्ला येसुकि तिवाला राङ्सा (द्रिष्टान्त) सिक्यासुङ । येसुकि सिक्यासुङ, “देवाचेनकि ग्याल्खापती (राय) कि डेलु दगे हिन चिनदि मिराचिगि लानिते दाक्पि स्यिङला थाेर्सुङ ।
-\v 32 दि सेन ज्येन तेरिक सेनसिना टिक्पि गिउइ । तिजाेला दि छार्क्यु, दि (बगैचा) ला वदु तेरिक दाेङ्बु सिना बाेबाे गिउइ । दि दाेङ्बुचिक हुङुइ, तेमे नाम्गि च्याज्युम तिवा लेम्निते दि दाेङ्बि (हागा) तिवाला छाङ जेउइ
-
- ।"
-\v 33 ति तिङ्ला येसुकि तिवाला राङ्सा (द्रिष्टान्त) सिक्यासुङ, “देवाचेनकि ग्याल्खापति (खमिर) दगे हिन चिनदि पुम पेजाजिगि लानिते करा सुम फेला ति माफेलुसाक अाेलसुङ
-
- ।"
+\v 32 दि सेन ज्येन तेरिक सेनसिना टिक्पि गिउइ । तिजाेला दि छार्क्यु, दि (बगैचा) ला वदु तेरिक दाेङ्बु सिना बाेबाे गिउइ । दि दाेङ्बुचिक हुङुइ, तेमे नाम्गि च्याज्युम तिवा लेम्निते दि दाेङ्बि (हागा) तिवाला छाङ जेउइ ।"
+\p
+\v 33 ति तिङ्ला येसुकि तिवाला राङ्सा (द्रिष्टान्त) सिक्यासुङ, “देवाचेनकि ग्याल्खापति (खमिर) दगे हिन चिनदि पुम पेजाजिगि लानिते करा सुम फेला ति माफेलुसाक अाेलसुङ ।"
+\p
 \v 34 येसुकि दि तेरिक काच्ये जाेबु मिला (द्रिष्टान्त) नेसुर सासुङ । तेमे (द्रिष्टान्त) नेसुर सिना येसुकि तिवाला ज्येन काङ मासा ।
-\v 35 दिदि लुङ्देन लापुप मितिविकि काङ साबु नक, ति काच्ये हुतुङकि वसित सिनि हुङु लेसुङ, तिजाेला येसुकि सिक्यासुङ, “ङा ङे खा (द्रिष्टान्त) ला (खाेल्नेछु) । ङा दि जम्बुलिङकि तङ्ने क्याला बानि ज्यागु तामतिवाला क्षारुप् किउइ
-
- ।"
+\v 35 दिदि लुङ्देन लापुप मितिविकि काङ साबु नक, ति काच्ये हुतुङकि वसित सिनि हुङु लेसुङ, तिजाेला येसुकि सिक्यासुङ, “ङा ङे खा (द्रिष्टान्त) ला (खाेल्नेछु) । ङा दि जम्बुलिङकि तङ्ने क्याला बानि ज्यागु तामतिवाला क्षारुप् किउइ ।"
+\p
 \v 36 तिजाेला येसुकि जाेंबु मि तिवाला ताङ्निते खाङ्बि नाङ्ला गाल्सुङ । येसुकि लाेप्टुक तिवा येसुचाला लेम्नि सासुङ, “स्यिङिकि (सामा) कि बारेला साबु (द्रिष्टान्त) ङेराङला (ब्याख्या) क्यानि नाङ ।"
+\p
 \v 37 येसुकि कालेन बिनिते सिक्यासुङ, “सिकि स्यिङला ल्यामु सेन थाेर्सुङ तिदि मि पुज्युङ हिन ।
 \v 38 स्यिङदि जम्बुलिङ हिन; तेमे ल्यामु सेनदि ग्यालखापकि पुज्युङ हिन ।
-\v 39 तेमे (सामा) तिवादि दुक्टेकि पुज्युङ तिवा हिन, तेमे ति (शत्रु) सिकि ति (सामा) तिवा थाेर्सुङ, तिदि दुक्टे हिन । (फसल) ङागु साबुदि जम्बुलिङकि (अन्त) हिन, ङागु तिवादि थु तिवा हिन
-
- ।
+\v 39 तेमे (सामा) तिवादि दुक्टेकि पुज्युङ तिवा हिन, तेमे ति (शत्रु) सिकि ति (सामा) तिवा थाेर्सुङ, तिदि दुक्टे हिन । (फसल) ङागु साबुदि जम्बुलिङकि (अन्त) हिन, ङागु तिवादि थु तिवा हिन ।
 \v 40 तिकि किसाला, च्युक क्यानि सामा तिवा रुनिते मेला रेगुइ, दि जम्बुलिङकि (अन्त) ला दिनक गिउइ ।
 \v 41 मि पुज्युङकि दाक्पि थुतिवाला ताेङुइ, थुतिविकि तिकि ग्यालखापनेसुर दिक्पा दुङु तेरिक (थाेक) ताङ दिक्पा किरु तेरिक मिला रुगुइ ।
 \v 42 थुतिविकि तिवाला मे (भट्टि) ला क्युर्क्यु, ते ङदाङ (दाह्रा किटाइ) गिउइ ।
-\v 43 तिजाेला दिक्पा मेतुप मि तिवा तिविकि पापिकि ग्यालखापला ङिमा दगेराङ स्यार्क्युइ । सुतानि नाम्ज्यक वाइ, तिकि ङेनसित
-
- ।
+\v 43 तिजाेला दिक्पा मेतुप मि तिवा तिविकि पापिकि ग्यालखापला ङिमा दगेराङ स्यार्क्युइ । सुतानि नाम्ज्यक वाइ, तिकि ङेनसित ।
+\p
 \v 44 देवाचेनकि ग्यालखाप ति स्यिङला उबु गिज्या दगेराङ हिन । मिराचिगि मिकि ङेसुङ तेमे तिला बासुङ । तिकि (अानन्द) ति डिउइ, तितानि वदु तेरिक (थाेक) चाेङुइ, तेमे तिकि ति स्यिङ ङेउइ ।
+\p
 \v 45 लाेङया, देवाचेनकि ग्यालखाप मिराचिक (ब्यापारि) कि (मुल्यवान) (माेति) छालु दगेराङ हिन ।
-\v 46 तिजाेला तिकि अाला (मुल्य) वदु (माेति) चिक ङेसुङ, ति गाल्नि ते तितानि वदुु तेरिक (थाेक) चनिते ति ङ्याेसुङ
-
- ।
+\v 46 तिजाेला तिकि अाला (मुल्य) वदु (माेति) चिक ङेसुङ, ति गाल्नि ते तितानि वदुु तेरिक (थाेक) चनिते ति ङ्याेसुङ ।
+\p
 \v 47 लाेङया, देवाचेनकि ग्याालखाप चङबुला क्युरु (जाल) दगे हिन, तेमे तिकि तेरिक खालकि (प्राणि) ला रुसुङ ।
-\v 48 तिजाेला ति केङसुङ, (जालहारि) तिविकि तिला चङ्बुकि नामुला थेनसुङ । तिजाेला तिवा देनिते ल्यामु काचे तिवा ङेक्यकला रुसुङ । यग मेदु तिवलादि क्युर्सुङ
-
- ।
+\v 48 तिजाेला ति केङसुङ, (जालहारि) तिविकि तिला चङ्बुकि नामुला थेनसुङ । तिजाेला तिवा देनिते ल्यामु काचे तिवा ङेक्यकला रुसुङ । यग मेदु तिवलादि क्युर्सुङ ।
 \v 49 जम्बुलिङकि (अन्त) ला दिनकराङ गिउइ । थुतिवा लेम्निते दिक्पा मेदु तिवि पार्नेसुर दुक्टे तिवाला डेल्ग्यु । थुतिविकि
-\v 50 तिवाला मे (भट्टि) ला क्युर्नतेर्क्यु, त्या ङतिवाताङ (दाह्रा किटाइ) गउइ
-
- ।
+\v 50 तिवाला मे (भट्टि) ला क्युर्नतेर्क्यु, त्या ङतिवाताङ (दाह्रा किटाइ) गउइ ।
+\p
 \v 51 काङ खिरेकि दि तेरिक काच्ये छ्या ङेदु वाइ? लाेप्टुक तिविकि येसुला सासुङ, “छ्या वाइ ।"
+\p
 \v 52 तिजाेला येसुकि तिवाला सासुङ, “तिकि किसाला, देवा चेनकि ग्यालखापकि लाेप्टुक वबु तेरिक (शाश्त्रि) मिराचिक मि दगे हिन सु खाङबि (मालिक) हिन, सिकि (भण्डार) नेसुर साबा दाङ यिङ्बा काच्ये तिवा थेन्ग्यु ।"
-\v 53 येसुकि दि (द्रिष्टान्त) तिवा सा सिनसिमा येसु ति दासानेसुर गाल्सुङ
-
- ।
+\p
+\v 53 येसुकि दि (द्रिष्टान्त) तिवा सा सिनसिमा येसु ति दासानेसुर गाल्सुङ ।
 \v 54 थिजाेला येसु दाक्पि (नगर) ला स्युसुङ तेमे मि तिवाला तिविकि जाेम्खाङ तिवाला लाप्सुङ । (परिणाम) ति दिनक वसुङ, तिवा याम्छे वनिते सासुङ, “दि मिकि तिकि लाेबेन दाङ याम्छेनकि यक तिवा केनसुर ङेक्यु?
 \v 55 काङ दि मि (सिकर्मि) पुज्युङ मिन ते? काङ तिकि मामा मरियम मिन ते?
-\v 56 तेमे तिकि नुक तिवा, याकुब, यासेफ, सिमाेन, दाङ यहुदा मिन ते? तेमे तिकि तेरिक नुमतिवा अरे चालाराङ मेत ते? तिकि किसाला, दि मिकि दि तेरिक काच्ये केन्सुर ङेक्यु ते
-
-?”।
+\v 56 तेमे तिकि नुक तिवा, याकुब, यासेफ, सिमाेन, दाङ यहुदा मिन ते? तेमे तिकि तेरिक नुमतिवा अरे चालाराङ मेत ते? तिकि किसाला, दि मिकि दि तेरिक काच्ये केन्सुर ङेक्यु ते?”।
+\p
 \v 57 तिवा येसु नेसुर सेम्ला लाे मादि । हिनसिनाङ येसुकि सिक्यासुङ, लुङदेन लापुप् मिकि (अादर) मेङु साबुदि तिकि दाक्पि खाङ्बि जान दाङ दाक्पि युल क्याजिक हिन
 \v 58 ।"तिविकि सेम्ला माेवा मेदुकि किसाला येसुकि त्या अाला याम्छेनकि यक तिवा माक्या
-
-
 \c 14
 \cl लिउ १४
 \p
 \v 1 ति तुज्येला (शासक) हेराेदकि येसुकि बारेला लेन काेसुङ ।
-\v 2 हेराेदकि दाक्पि यक्पु तिवाला सासुङ, “दि बप्तिस्मा तेरु युहन्ना हिन स्येतिवा नेसुर लाेङया सेन्बु जाेबु वाइ । तिकिकिसाला, दि ङार तिविकि तिला यक क्यानि वाइ
-
- ।"
+\v 2 हेराेदकि दाक्पि यक्पु तिवाला सासुङ, “दि बप्तिस्मा तेरु युहन्ना हिन स्येतिवा नेसुर लाेङया सेन्बु जाेबु वाइ । तिकिकिसाला, दि ङार तिविकि तिला यक क्यानि वाइ ।"
+\p
 \v 3 चिला सिसिन हराेदकि दाक्पि नुक फिलिपकि माेरुङ हेराेदियासकि किसाला युहन्नाला जिम्नि तिला टानि (झ्यालखाना) ला लुगु नक ।
 \v 4 चिला सिसिन युहन्नाकि तिला साबु नक, “तिला दाक्पि पेर्मि जाेनि ज्यगु ख्यरे लागि ल्यामु म्याङुइ ।"
-\v 5 हेरादकि तिला सेथुबु नक, हिनसिनाङ हेराेद मि तिवातानि जिवा क्यासुङ, चिला सिसिन मितिविकि युहन्नाला लुङदेन लापुप मि सिरु नक
-
- ।
+\v 5 हेरादकि तिला सेथुबु नक, हिनसिनाङ हेराेद मि तिवातानि जिवा क्यासुङ, चिला सिसिन मितिविकि युहन्नाला लुङदेन लापुप मि सिरु नक ।
+\p
 \v 6 तिजाेला हेराेदकि केबु ङिमा लेसुङ, हेराेदियासकि पुमकि मितिविकि पार्ला छ्याम्नि (प्रशन्न) जाेसुङ ।
-\v 7 ति छ्यामुकि किसाला तिकि काङ लाङसिनाङ तेर्क्यु सानि हेराेदकि ना क्यालसुङ
-
- ।
+\v 7 ति छ्यामुकि किसाला तिकि काङ लाङसिनाङ तेर्क्यु सानि हेराेदकि ना क्यालसुङ ।
 \v 8 दाक्पि मामिकि लाप्सिमा तिकि सासुङ, “ङाला देर्माचिकला बप्तिस्मा तेरु युहन्नाकि पिर्च्युङ नाङ
-\v 9 ।"ग्याल्बु हेराेद तिक लाङु काच्येकि किसाला अाला सेम नागाल्सुङ, हिनसिानङ दाक्पि नाक्यालुकि किसादाङ हेराेद तानि नुप्ला सामा सासिनि वदु मितिविकि किसाला ग्याल्बुकि तिनकराङ वाेसित सानि का बिन्सुङ
-
- ।
+\v 9 ।"ग्याल्बु हेराेद तिक लाङु काच्येकि किसाला अाला सेम नागाल्सुङ, हिनसिानङ दाक्पि नाक्यालुकि किसादाङ हेराेद तानि नुप्ला सामा सासिनि वदु मितिविकि किसाला ग्याल्बुकि तिनकराङ वाेसित सानि का बिन्सुङ ।
 \v 10 हेराेदकि मितिवा ताङ्नि (झ्यालखाना) ला युहन्नाकि गाे तुप्सुङ ।
 \v 11 तेमे तिकि गाे देर्माङला ज्याङ्नि खनि ति पुम पेजाला बिनसुङ तेमे तिकि ति गाे दाक्पि मामि चाला खुन गाल्सुङ ।
-\v 12 तेमे तिकि लाेप्टुक तिवा लेम्निते युहन्नाकि राे ला खुर्नि उपसुङ । ति तिङ्ला तिवा गाल्निते येसुला साबिन्सुङ
-
- ।
+\v 12 तेमे तिकि लाेप्टुक तिवा लेम्निते युहन्नाकि राे ला खुर्नि उपसुङ । ति तिङ्ला तिवा गाल्निते येसुला साबिन्सुङ ।
 \v 13 तिजाेला येसुक ति काच्ये काेसुङ, येसुकि ति दासा ताङ्निते टु नेसुर राङ्सा दासाला गाल्सुङ । तिजाेला जाेबु मि तिविकि दि काच्ये काेसुङ, तिविकि येसुला काङबिकिराङ तिङ ङ्यासुङ ।
-\v 14 तितिङ्ला येसु तिविकि गमाला लेसुङ तेमे बाेबाे मि जाेंबु थाेङसुङ
-
- ।
-\v 15 तिजाेला नाम राेसुङ, लाेप्टुक तिवा येसु चाला लेम्निते सासुङ, “दि या दक्पुज्यिक काङ मेदु दासा हिन तेमे ङिमा गासिनसुङ । जाेबु मिला तिवाला ताङ बिन, तिवादि युलतिवाला डाे थुननिते दाक दाक्पिकि लागि साप्चेतिवा ङ्याे थुसित
-
- ।"
+\v 14 तितिङ्ला येसु तिविकि गमाला लेसुङ तेमे बाेबाे मि जाेंबु थाेङसुङ ।
+\p
+\v 15 तिजाेला नाम राेसुङ, लाेप्टुक तिवा येसु चाला लेम्निते सासुङ, “दि या दक्पुज्यिक काङ मेदु दासा हिन तेमे ङिमा गासिनसुङ । जाेबु मिला तिवाला ताङ बिन, तिवादि युलतिवाला डाे थुननिते दाक दाक्पिकि लागि साप्चेतिवा ङ्याे थुसित ।"
+\p
 \v 16 येसुकि तिवाला सासुङ, “दिवाला थारे डाे माेगाेउइ । दिवाला खिरेकि काङ साप्चे बिन ।"
+\p
 \v 17 तिविकि येसुला सासुङ, “अाेरुङतानि तेरिक किसिन डुमा ङाच्चक सिवाङ दाङ डुमा ङि ङ्या क्याजिक वाइ ।"
-\v 18 येसुकि सिक्यासुङ, “ति ङे चाला खलेक
-
- ।"
+\p
+\v 18 येसुकि सिक्यासुङ, “ति ङे चाला खलेक ।"
 \v 19 तेमे येसुकि जाेंबु मिला (चाैर) ला देत सिनि का बिनसुङ । येसुकि डुमा ङा सिवाङ ताङ ङ्या ङि लासुङ । नाम्ला देवाचेनला ल्हाहिदाङ येसुकि तुचिछ्ये बिनिते सिवाङला च्याक्निते लाेप्टुक तिवाला बिनसुङ । लाेप्टुक तिविकि जाेंबु मि तिवाला बिनसुङ ।
 \v 20 तिवि तेरिक मिकि साेनि डासुङ । ति तिङ्ला तिविकि सिवाङ दाङ ङ्या साेनि ल्हागु लुबुदि स्याेम च्युब्ङि रुसुङ ।
-\v 21 त्ये सा मि तिवा पुम पेजा दाङ पेजा तिवा सिना ज्येन तिवा क्याजिक ताेमिदा (हजार) ङा नक
-
- ।
+\v 21 त्ये सा मि तिवा पुम पेजा दाङ पेजा तिवा सिना ज्येन तिवा क्याजिक ताेमिदा (हजार) ङा नक ।
+\p
 \v 22 येसुकि दाक्पि लाेप्टुक तिवाला स्यरि टुला ज्येनि येसु सिना तङ्ला फार्केनला डाे चिसुङ, तिजाेला जाेंबु मितिवाला दाक्पिकिराङ (बिदा) किरु सेम क्यासुङ ।
 \v 23 येसुकि जाेंबु मि तिवाला ताङ्सिमा येसु दाक्पुराङ गाङ्ला माेपार किरु गालसुङ । तिजाेला ल्यामु क्यानि नाम राेसुङ, येसु त्ये चिकराङ वसुङ ।
-\v 24 ति बेला टु सिनि चङ्बुकि पार्ला नक, लुङ राङ्सा नेसुर लेबुकि किसाला (छाल) कि ति (अनियन्त्रित) वसुङ
-
- ।
+\v 24 ति बेला टु सिनि चङ्बुकि पार्ला नक, लुङ राङ्सा नेसुर लेबुकि किसाला (छाल) कि ति (अनियन्त्रित) वसुङ ।
 \v 25 टाेप्ला (तिन बजे) ठला येसु चङ्बुला युगिन तिविकि चाला गालसुङ ।
 \v 26 तिजाेला लाेप्टुक तिवि येसु चङ्बु युगिन वदु थाेङ्सुङ, तिवा जिवा क्यानि सासुङ, “दि या ह्रेड हिन" तिवा जिवाकि कारेकिरु ज्युसुङ ।
-\v 27 येसु तिवातानि ताम क्यानिते सासुङ, "(ढाडस) कि! ङाराङ हिन! जिवा माकि
-
- ।"
+\v 27 येसु तिवातानि ताम क्यानिते सासुङ, "(ढाडस) कि! ङाराङ हिन! जिवा माकि ।"
+\p
 \v 28 पत्रुसकि येसुला कालेन क्यानिते सासुङ, “चाेवाे, ख्याेराङ हिनसिसिन, ङाला छ्युनाङ्ला हुङु का नाङ ।"
+\p
 \v 29 येसुकि सासुङ, “स्याक ।" तिकि किसाला, पत्रुस टु नाङ्नेसुर फिला थेनि येसुकि चाला ड सिनि छ्यि खाला युसुङ ।
-\v 30 तिजाेला पत्रुसकि लुङला थाेङ्सुङ, तिकि कारे किइदाङ सासुङ, “चाेवाे, ङाला थार्वा नाङ!
-
- "
+\v 30 तिजाेला पत्रुसकि लुङला थाेङ्सुङ, तिकि कारे किइदाङ सासुङ, “चाेवाे, ङाला थार्वा नाङ!”
 \v 31 येसुकि स्यारि दाक्पि लाक्पा क्याङ्सुङ; पत्रुसला जिम्निते तिला सासुङ “हाउ फेचाे माेवा वत्पा! ख्यरेकि चिला सेम्ला (शङ्का) क्याबु?”
 \v 32 ति तिङ्ला तिजाेला येसु दाङ पत्रुस टुला गाल्सुङ, तिजाेला लुङ लुसुङ ।
-\v 33 ति तिङ्ला टुला वदु लाेप्टुक तिविकि येसुला साेवा ताम्निते सासुङ, “हुतुङराङ ख्याे चाेवाे काेन्ज्याककि पुज्युङ हिन
-
- ।"
+\p
+\v 33 ति तिङ्ला टुला वदु लाेप्टुक तिविकि येसुला साेवा ताम्निते सासुङ, “हुतुङराङ ख्याे चाेवाे काेन्ज्याककि पुज्युङ हिन ।"
+\p
 \v 34 तिजाेला येसु चङ्बु फार्केन ख्याेलसुङ, तिवा गनेसरेतकि स्यिङला लेम्नि ख्याेलसुङ ।
 \v 35 तिजाेला ति दासाकि मि तिविकि येसुला ङाे स्येसुङ, तिविकि फारछुरकि तेरिक दासाला ति लेन क्याल्निते तिविकि तेरिक नाबु मि तिवाला येसुकि चाला खसुङ ।
+\p
 \v 36 तिविकि येसुकि माज्याकि नामु क्याजिक रेगु ङेसिन गाउइ सिनि ना क्याल्सुङ, चाेकि रेक्सुङ ति तेरिक टेक्सुङ
-
-
 \c 15
 \cl लिउ १५
 \p
 \v 1 ति तिङ्ला काङ फरिसितिवादाङ शास्त्रि तिवा यरुसलेम नेसुर येसुचाला लेसुङ ।
 \v 2 तिविकि सासुङ, “काङचिला ख्यरे लाेप्टुक तिविकि (अगुवा) तिविकि ठिमला मेङेनुइ? चिला सिसिन तिविकि सेन सा बेला दाक्पि लाक्पा मुटुउइ?”
-\v 3 येसुकि कालेन बिनिते तिवाला सासुङ, “खिरेकि चिला दाक्पि (परम्परा) तिविकि किसाला चाेवाे काेन्ज्यककि काला मेङेदुइ
-
-?
+\p
+\v 3 येसुकि कालेन बिनिते तिवाला सासुङ, “खिरेकि चिला दाक्पि (परम्परा) तिविकि किसाला चाेवाे काेन्ज्यककि काला मेङेदुइ?
 \v 4 चिला सिसिन चाेवाेकि सासुङ, 'दाक्पि मामा दाङ दाक्पि पापाला (अाादर) कि' 'सिकि दाक्पि मामादाङ पापाला मेलेवा ताम किउइ, ति हुतुङराङ सिउइ ।'
-\v 5 हिनसिनाङ खिराङ सिउइ, 'सिकि दाक्पि पापा दाङ मामाला, " काङ चाे (सहयाेग) ख्याेकि ङे नेसुर लाङगाेबु नक, ति ता चाेवाे काेन्ज्यककि लागि (उपहार) हिन' सिनि सिसिन,
-\v 6 ति मिकि दाक्पि पापिकि (अादर) कि माेगाेउइ । दुक क्यानि खिरेकि दाक्पि (परम्परा) कि किसाला चाेवाे काेन्ज्यककि सुङला यग मेदु दगे जाेबु वाइ
-
- ।
+\p
+\v 5 हिनसिनाङ खिराङ सिउइ, 'सिकि दाक्पि पापा दाङ मामाला,” काङ चाे (सहयाेग) ख्याेकि ङे नेसुर लाङगाेबु नक, ति ता चाेवाे काेन्ज्यककि लागि (उपहार) हिन' सिनि सिसिन,
+\v 6 ति मिकि दाक्पि पापिकि (अादर) कि माेगाेउइ । दुक क्यानि खिरेकि दाक्पि (परम्परा) कि किसाला चाेवाे काेन्ज्यककि सुङला यग मेदु दगे जाेबु वाइ ।
 \v 7 ए (पाखन्डि) तिवा, यशैयाकि खिराङ्ला लुङ्देन लाप्नि दुक सासुङ,
 \v 8 'दि मि तिविकि दाक्पि खेकि ङाला (अादर) किउइ, हिनसिनाङ तिवि सेम ङे चानेसुर अाला थारे वाइ ।
-\v 9 तिवा ङाला (व्यर्थ) ला साेवा देप्क्यु, चिला सिसिन तिविकि दाक्पि (सिद्वान्त) तिवाला मितिविकि का क्याबु दगे लाेप्क्यु ' ।
-
- "
+\v 9 तिवा ङाला (व्यर्थ) ला साेवा देप्क्यु, चिला सिसिन तिविकि दाक्पि (सिद्वान्त) तिवाला मितिविकि का क्याबु दगे लाेप्क्यु' ।"
 \v 10 ति तिङ्ला येसुकि जाेबु मिला दाक्पि चाला कातङनिते सासुङ, “ङेनिते छ्या ङेत खे नाङनेसुर नाङ्ल।
-\v 11 स्युगु चिनदिङ तामकि मिला मेचेङि माेजाेउइ । ति सिना, चिन ताम खेनाङ्नेसुर फिल गिउइ, तिकि मिला मेचेङि जेउइ
-
- ।"
+\v 11 स्युगु चिनदिङ तामकि मिला मेचेङि माेजाेउइ । ति सिना, चिन ताम खेनाङ्नेसुर फिल गिउइ, तिकि मिला मेचेङि जेउइ ।"
+\p
 \v 12 ति तिङ्ला लाेप्टुक तिवा लेम्निने येसुला सासुङ, “तिजाेला फरिसि तिविकि ति ताम काेसुङ, तिजाेला तिवा (चिडिएका) नक सिरु काच्ये काङ ख्याेरुङला छ्या वाइ?”
 \v 13 येसुकि कालेन बिनिते सासुङ, “तेरिक (बिरुवा) देवाचेनला वदु ङे पापिकि चुबु मेत, ति बिक्युइ ।
-\v 14 तिवाला चिकराङ ताङ बिन, तिवा मिक माेथाेङु (अगुवा) तिवा हिन । हुतुङरा मिक माेेथाेङु मिराचिगि राङ्सा मिक माेथाेङुचिकला टिक्यु सिसिन, तिवा मिरा ङिकार मिक्तुङला स्युगुइ
-
- ।"
+\v 14 तिवाला चिकराङ ताङ बिन, तिवा मिक माेथाेङु (अगुवा) तिवा हिन । हुतुङरा मिक माेेथाेङु मिराचिगि राङ्सा मिक माेथाेङुचिकला टिक्यु सिसिन, तिवा मिरा ङिकार मिक्तुङला स्युगुइ ।"
+\p
 \v 15 पत्रुसकि कालेन बिनिते सासुङ, “दि (द्रिष्टान्त) कि बारेला ङेराङला (व्याख्या) क्यानि नाङ ।"
+\p
 \v 16 येसुकि सिक्यासुङ, “काङ ख्याेरुङ हारुङाङ छ्या मेङेबराङ वाइ?
-\v 17 काङ ख्याेरुङला छ्या मेत, चिन काच्ये खे नाङ्नेसुर नाङ्ला स्युगुइ ति खक्पाला गाल्निते चर्पिला थेन्ग्यु
-
- ।
+\v 17 काङ ख्याेरुङला छ्या मेत, चिन काच्ये खे नाङ्नेसुर नाङ्ला स्युगुइ ति खक्पाला गाल्निते चर्पिला थेन्ग्यु ।
 \v 18 चिन काच्येदि खे नाङनेसुर फिला गिउइ, ति सेम्गि नाङ्नेसुर गिउइ । दि काच्ये दिवा ति हिन सिकि मिला मेचेङि जेउइ ।
 \v 19 चिला सिसिन दुक्टे सेम तिवा, सेत्पा, छ्याजिक ङ्यालु, (कामुक अनैतिकता), कुन्ज्येन, मेलेवा किदुक ताङ (अपमान) सेम्गि ना्नेसुर थेन्ग्यु ।
-\v 20 दि काच्ये तिविकि मिला मेचेङि जेउइ । लाक्पा माटुबा सेन साेसिन तिकि मेचेङि माजाेउइ
-
- ।"
+\v 20 दि काच्ये तिविकि मिला मेचेङि जेउइ । लाक्पा माटुबा सेन साेसिन तिकि मेचेङि माजाेउइ ।"
+\p
 \v 21 ति तिङ्ला येसु त्यासुर गाल्निते टुराेसताङ सिदाेन ग्यासा नेवा गाल्सुङ ।
 \v 22 ल्हाेसा, मिराचिक कनानि पुम पेजा त्येसुर फिला लेसुङ । ति कारे क्यानि सासुङ, हे चाेवाे, दाउदकि पुज्युङ, ङाला ङिङ्ज्ये कि; ङे पुम दुक्टे थु नेसुर अाला दुक्पा ङेलु वाइ ।"
-\v 23 हिनसिनाङ येसुकि छिक चिगाक ताम माक्या । येसुकि लाेप्टुक तिवा लेम्निते येसुला दुक सिइदाङ (बिन्ति) क्याासुङ, “तिला द्यासुर ताङताेङ, चिला सिसिन अारे तिङ्ला कारेकिइ वाइ
-
- ।"
+\p
+\v 23 हिनसिनाङ येसुकि छिक चिगाक ताम माक्या । येसुकि लाेप्टुक तिवा लेम्निते येसुला दुक सिइदाङ (बिन्ति) क्याासुङ, “तिला द्यासुर ताङताेङ, चिला सिसिन अारे तिङ्ला कारेकिइ वाइ ।"
+\p
 \v 24 येसुकि कालेन क्यानिते सासुङ, “ङाला इस्त्राएलकि खाङ्बि ताेरु लुगि चाला सिना ज्येन केनिङ ताङु मिन
 \v 25 ।"ति लेम्निते येसुकि गमाला स्याबा किइदाङ सासुङ, “चाेवाे, ङाला (सहायाता) कि ।"
-\v 26 येसुकि कालेन बिनिते सासुङ, “दाक्पि पुज्युङ पुम तिविकि सिवाङ लानि कि गमाला क्युरु लेमु मेङुइ
-
- ।"
+\p
+\v 26 येसुकि कालेन बिनिते सासुङ, “दाक्पि पुज्युङ पुम तिविकि सिवाङ लानि कि गमाला क्युरु लेमु मेङुइ ।"
+\p
 \v 27 तिकि सासुङ, “हिन, चाेवाे, ति कितिविकि दाक्पि (मालिक) कि (टेबुल) नेसुर ल्हुबु सिवाङ तिवा सेउइ ।"
-\v 28 तितिङ्ला येसुकि कालेन बिनिते तिला सिक्यासुङ, “पुम, ख्यरे माेबा बाेबाे वाइ । ख्यरे सेम क्याबु दगे ख्याेरुङ्ला किसित ।" तेमे तिराङ तुज्येला तिकि पुम टेगसुङ
-
- ।
+\p
+\v 28 तितिङ्ला येसुकि कालेन बिनिते तिला सिक्यासुङ, “पुम, ख्यरे माेबा बाेबाे वाइ । ख्यरे सेम क्याबु दगे ख्याेरुङ्ला किसित ।" तेमे तिराङ तुज्येला तिकि पुम टेगसुङ ।
+\p
 \v 29 येसुकि ति दासा ताङनिते गालिल चङ्बुकि चाला गाल्सुङ । ति तिङ्ला येसु गाङि खाला गाल्नि त्येराङ देसुङ ।
 \v 30 अाला जाेबु मि येसुकि चाला लेसुङ । तिविकि दाक्पु तानि काङ्बा ना गाल्बा, मिक माथाेङु, ताम मेथेन्बु, (लुला) मि तिवा, दाङ नाबुु मितिवा अाला खसुङ । तिविकि तिवाला येसु चाला ज्याकसुङ तेमे येसुकि तिवाला टेग चिसुङ ।
-\v 31 ताम कि मुथुवु तिवा ताम कि थाुबु, (लुला) तिवा टेगु, काङ्बा ना गालु तिवा युग थुवु, मिक माेथाेङु तिवा मिक थाेङ थुबु जाेंबु मि तिविकि थाेङसुङ तिवाला याम्छेन लासुङ । तिविकि इस्त्राएलकि चाेवाे काेन्ज्यकला तुचिछ्ये बिनसुङ
-
- ।
+\v 31 ताम कि मुथुवु तिवा ताम कि थाुबु, (लुला) तिवा टेगु, काङ्बा ना गालु तिवा युग थुवु, मिक माेथाेङु तिवा मिक थाेङ थुबु जाेंबु मि तिविकि थाेङसुङ तिवाला याम्छेन लासुङ । तिविकि इस्त्राएलकि चाेवाे काेन्ज्यकला तुचिछ्ये बिनसुङ ।
+\p
 \v 32 येसुकि दाक्पि लाेप्टुक तिवाला दाक्पि चाला काताङनिते सासुङ, “ङाला दि जाेंमितिवाला ङिङ्ज्ये लाबु वाइ, चिला सिसिन तिवा ङिमा सुम तङ्ने ङातानि देलु वाइ तेमे तिवा तानि सापच्ये काङ मेत । ङा तिवाला काङ माबिन्बा द्यासुर ताेङु सेम मेत, तेमे तिवा लाम्ला (मुर्छा) परे मिकिउइ ।"
+\p
 \v 33 लाेप्टुक तिविकि येसुला सासुङ, “दिनक काङ मेदु दासाला दिजाे अाला मिला डाबु क्यानि केनसुर ङेरेकि सिवाङ खुङुजा?”
 \v 34 येसुकि तिवाला सासुङ, “खिराङ तानि डुमा चाे सिवाङ वाइ?” तिविकि सासुङ, “डुमा दिन दाङ टिक्पि टिक्पि ङ्या वाइ
-\v 35 ।"ति तिङ्ला येसुकि मि तिवाला साला देत सिनि का बिनसुङ
-
- ।
+\v 35 ।"ति तिङ्ला येसुकि मि तिवाला साला देत सिनि का बिनसुङ ।
 \v 36 येसुकि ति डुमा दिन सिवाङ दाङ ङ्या लासुङ, तुच्यिछ्ये बिनसिमा ति सिवाङ च्याङ्निते लाेप्टुक तिवाला बिनसुङ । तेमे लाप्टुक तिविकि मि तिवाला बिन्सुङ ।
 \v 37 मितिवि तेरिककि साेनि डासुङ । तेमे तिविकि साेनि ल्हागु सिवनङ दाङ छ्या स्याेम दिन रुसुङ ।
 \v 38 पुम पेजादाङ पेजा तिवा सिना ज्येन मि क्याजिक (हजार) सि नक ।
+\p
 \v 39 ति तिङ्ला येसुकि मि तिवाला ताङ्निते टुला ज्यानि मगादान सिरु दासा नेवा गाल्सुङ
-
-
 \c 16
 \cl लिउ १६
 \p
 \v 1 ती ज्युक्ला फरिसीतिवा ताङ सदुकीतिवा खोला खोक्पा ल्हापला खोकी चाला लेसुङ दोजो ख्युरूङ नामनेमा लेबु यिन्सिन ङ्यिराङला च्यिक छ्या तेन सिनी सिक्यासुङ।
-\v 2 तेमे येसूकी तिवाला सिक्यासुङ गसेला नाम मोर्मु गलुप् थोङ्सिमा साला याङ नाम सेङ्गिवी सिनी ख्यिरे
-
- सिवी।
+\p
+\v 2 तेमे येसूकी तिवाला सिक्यासुङ गसेला नाम मोर्मु गलुप् थोङ्सिमा साला याङ नाम सेङ्गिवी सिनी ख्यिरे सिवी।
 \v 3 टाेप्ला खिराङ सिउइ, 'हारिङ ङिमा मेलेवा गिउइ, चिला सिसिन नाम मार्मु दाङ मुसुपकि उबु वाइ ।' नाम्गि (अवस्था) ल्हानि च्युक क्यानि (अर्थ) ग्यागु सिनि खिराङ सेक्युइ, हिनसिनाङ खिरेकि तुज्येकि ताकि (अर्थ) ग्याक मुथुइ ।
-\v 4 दुक्टेचिक ताङ छ्याजिक ङ्यालु गिपाकि ता छाेल्ग्युइ, हिनसिनाङ तिला याेनाकि ता सिना ज्येन चिनदिङ ता छ्या मेदेदुइ । तितिङ्ला येसुकि तिवाला ताङ्निते त्यासुर थारे गाल्सुङ
-
- ।
+\v 4 दुक्टेचिक ताङ छ्याजिक ङ्यालु गिपाकि ता छाेल्ग्युइ, हिनसिनाङ तिला याेनाकि ता सिना ज्येन चिनदिङ ता छ्या मेदेदुइ । तितिङ्ला येसुकि तिवाला ताङ्निते त्यासुर थारे गाल्सुङ ।
+\p
 \v 5 लाेप्टुक तिवा राङ्सा नामुला लेसुङ, हिनसिनाङ तिविकि सिवाङ खुङु जेसुङ ।
 \v 6 येसुकि तिवाला सासुङ, “नासाम ताेङ सदुकि तिविकि खमिर नेसुर (सावधान) देत ।"
+\p
 \v 7 लाेप्टुक तिविकि दाक्पि पार्ला ताम किइदाङ दुक सिरु ज्युसुङ, “अरेकि सिवाङ माखबुकि किसाला येसुकि दुक सिइ वाइ ।"
-\v 8 येसुकि दि काच्ये छ्या ङेनिते सासुङ, “फेचाे माे वतु तिवा, दाक्पि पार्ला चिला ताम किउइ खिरेकि सिवाङ माखबुकि किसाला ङेकि दिनक साबु हिन सिनि सिउइ
-
-?
+\p
+\v 8 येसुकि दि काच्ये छ्या ङेनिते सासुङ, “फेचाे माे वतु तिवा, दाक्पि पार्ला चिला ताम किउइ खिरेकि सिवाङ माखबुकि किसाला ङेकि दिनक साबु हिन सिनि सिउइ?
 \v 9 (हजार) मिरा ङाकि लागि डुमा ङा सिवाङताङ स्याेम चाे सिवाङ रुबुदि खिराङ्ला छ्या मेत?
-\v 10 मिनसिन डुमा दिन सिवाङकिदि स्याेम चाे रुबु
-
-?
+\v 10 मिनसिन डुमा दिन सिवाङकिदि स्याेम चाे रुबु?
 \v 11 ङेकि ति सिवाङ तिविकि ताम क्याबु मिन सिनि खिराङ चिला हाकलमाेकाेउइ? नासाम ताङ्निते फरिसितिवाताङ सदुकितिविकि खमिर नेसुर थारे देत ।"
-\v 12 तितिङ्ला येसुकि तिवाला सिवाङकि खमिर नेसुर मिन, फरिसिदिवादाङ सदुकि तिविकि येन्देन नेसुर थारे देत सिनि साबु नक सिनि तिविकि हाक काेसुङ
-
- ।
+\v 12 तितिङ्ला येसुकि तिवाला सिवाङकि खमिर नेसुर मिन, फरिसिदिवादाङ सदुकि तिविकि येन्देन नेसुर थारे देत सिनि साबु नक सिनि तिविकि हाक काेसुङ ।
+\p
 \v 13 तिजाेला येसु कैसरिया फिलिप्पिकि (इलाका) तिवाला लेम्नि ख्याेलसुङ, येसुकि दाक्पि लाेपटुक तिवाला दुक सिइदाङ टिसुङ, “मि पुज्युङ सु हिन सिनि मि तिविकि सिउइ?”
+\p
 \v 14 तिविकि सासुङ, लालाकि सिउइ बप्तिस्मा तेरु युहन्ना, लालाकि एलिया, लालाकि यर्मिया मिन्सिन लुङदेन लापुप तिविनाङ्ला मिराचिक हिन सिनि सिउइ ।"
+\p
 \v 15 येसुकि तिवाला सासुङ, “ङा सु हिन सिनि खिराङ सिउइ?”
-\v 16 सिमाेन पत्रुसकि कालेन किइदाङ सासुङ, “ख्याे सेन्बा काेन्ज्यककि पुज्युङ चाेवाे हिन
-
- ।"
+\p
+\v 16 सिमाेन पत्रुसकि कालेन किइदाङ सासुङ, “ख्याे सेन्बा काेन्ज्यककि पुज्युङ चाेवाे हिन ।"
+\p
 \v 17 येसुकि कालेन क्यानि तिला सासुङ, “याेनाकि पुज्युङ सिमाेन ख्याेरुङ तुच्येकि हिन, चिला सिसिन जुबुदाङ ठाककि दि काच्ये ख्येरुङ्ला छ्या तेनु मिन, देवाचेन्ला वदु ङे पापिकि छ्या तेनु हिन ।
-\v 18 ङा ख्याेरुङला दिङ सिउइ, ख्याेरुङ पत्रुस हिन, ङा दि दे खाला, जाेमखाङ जेउइ ।, ङ्याल्माकि गाे तिवा दिकि खाला ग्याल मुथुउइ
-
- ।
+\v 18 ङा ख्याेरुङला दिङ सिउइ, ख्याेरुङ पत्रुस हिन, ङा दि दे खाला, जाेमखाङ जेउइ ।, ङ्याल्माकि गाे तिवा दिकि खाला ग्याल मुथुउइ ।
 \v 19 ङा खिराङ्ला देवाचेनकि ग्याल्खापकि च्याताक तिवा तेर्क्यु । ख्यरेकि ज्म्बुलिङ्ला काङ टागुइ, ति देवाचेनला टागुइ, तेमे चिन काच्ये ख्यरेकि जम्बुलिङ्ला टाेल्ग्यु, ति देवाचेनला डेल्ग्यु ।"
-\v 20 तितिङ्ला ङाराङ चाेवाे हिन सिनि सुलाङ मासिसा सिनि येसुकि दाक्पि लाेप्टुक तिवाला का क्यासुङ
-
- ।
+\v 20 तितिङ्ला ङाराङ चाेवाे हिन सिनि सुलाङ मासिसा सिनि येसुकि दाक्पि लाेप्टुक तिवाला का क्यासुङ ।
+\p
 \v 21 ति तुज्ये नेसुर येसुकि दाक्पि लाेप्टुक तिवाला येसु यरुसलेम डाे गाेक्यु, दिक्पा मेदुप लाेबेन दिवादाङ छेदक काेङ्यारतिवादाङ शास्त्रि तिविकि लाक्पा नेसुर अाला दुक्पा खुर गाेक्यु, सेदु ङिमा सुम्गि छेमु सेन्बु लाङुइसिनि सिरु ज्युसुङ ।
 \v 22 पत्रुसकि येसुला छ्यजिक नेबा टि गाल्निते दुक सिइदाङ कारे क्यासुङ, “चाेवाे, दि ख्याे नेसुर थारे वसित; दिनक ख्याेला नाम्लाङ मुहुङसित ।"
-\v 23 येसु ग्युर्निते पत्रुसला सासुङ, “ह्रेडि, ङे चानेसुर थारे ग्युक! ख्याेङ ङे लागि (बाधा) हिन, चिला सिसिन ख्यरेकि काेङन्ज्यककि काच्ये तिवाला सेम माक्याबा मितिविकि ताम तिवाला सेम किउइ
-
- ।"
+\p
+\v 23 येसु ग्युर्निते पत्रुसला सासुङ, “ह्रेडि, ङे चानेसुर थारे ग्युक! ख्याेङ ङे लागि (बाधा) हिन, चिला सिसिन ख्यरेकि काेङन्ज्यककि काच्ये तिवाला सेम माक्याबा मितिविकि ताम तिवाला सेम किउइ ।"
+\p
 \v 24 तितिङ्ला येसुकि दाक्पि लाेप्टुक तिवाला सासुङ, "(यदि) सिकि ङाला तिङ ङ्यगु सेम किउइ सिसिन, तिकि दाक्पुलाराङ (इनकार) किगाेक्यु; दाक्पि ङ्याङसिङ लाेङ्गाेक्यु तेमे ङाला तिङ ङ्यक गाेक्यु ।
 \v 25 चिला सिसिन सिकि दाक्पि जुुुबु सेन्बा ज्यगु छाेल्ग्यु तिकि ति ताेङुइ सि ङे (खातिर) मिजिरिङ ताेङुइ तिकि ति ङेक्युइ ।
-\v 26 चिला सिसिन मिराचिकि तरिक जम्बुलिङ ङेसिनाङ दाक्पि मिजिरिङदि ताङ्नक क्यासिन तिला काङ (लाभ) हुङुइ ते? मिराचिगि मिकि दाक्पि मिजिराङकि (बद्लाला) काङ तेरथ्युक्यु
-
-?
+\v 26 चिला सिसिन मिराचिकि तरिक जम्बुलिङ ङेसिनाङ दाक्पि मिजिरिङदि ताङ्नक क्यासिन तिला काङ (लाभ) हुङुइ ते? मिराचिगि मिकि दाक्पि मिजिराङकि (बद्लाला) काङ तेरथ्युक्यु?
 \v 27 चिला सिसिन मि पुज्युङङ दाक्पि पापि साेवाला येसुकि थु तिवातानि गिउइ । ति तिङ्ला येसुकि तेरिक मितिवाला तिकि यग दगेराङ (प्रतिफल) तेर्क्यु ।
 \v 28 हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, द्ये लानि वदुतिवि नाङ्ला खिराङ सुङ वाइ, सिकि मि पुज्युङला तिकि ग्यालखापला हुङिन वदु माेथाेङुसाक सेत्पा साे माल्हाउइ
-
-
 \c 17
 \cl लिउ १७
 \p
 \v 1 ङिमा टुग तिङ्ला येसुकि पत्रुस, याकुबदाङ तिकि नुक युहन्नाला दाक्पु तानि टि गाल्सुङ, तिवाला क्याजिक थेन्बु गाङ चिक्ला टिनि गाल्सुङ ।
-\v 2 तिविकि गमाला येसुकि दाक्पि (रुप परिवर्तन) क्यासुङ । येसुकि च्याङा ङिमा दगेराङ ठाछ्यालि स्यारसुङ, येसुकि माज्या टाक दगेराङ ठादिङि गाल्सु
-
- ।
+\v 2 तिविकि गमाला येसुकि दाक्पि (रुप परिवर्तन) क्यासुङ । येसुकि च्याङा ङिमा दगेराङ ठाछ्यालि स्यारसुङ, येसुकि माज्या टाक दगेराङ ठादिङि गाल्सु ।
 \v 3 ल्हाेसा, त्या माेशादाङ एलिया येसुतानि ताम किइ वदु तिविकि थाेङ्सुङ ।
-\v 4 पत्रुसकि कालेन क्यानि येसुला सासुङ, “चाेवाेे, ङेराङला द्येराङ देदु ल्यामु हुङुइ । ख्याेरुङ सेम किसिन, ङा द्ये डुमा सुम देदु दासा जेउइ दक्पुजिक ख्याेला, दक्पुजिक माेसाला दाङ दक्पुजिक एलियाला
-
- ।"
+\v 4 पत्रुसकि कालेन क्यानि येसुला सासुङ, “चाेवाेे, ङेराङला द्येराङ देदु ल्यामु हुङुइ । ख्याेरुङ सेम किसिन, ङा द्ये डुमा सुम देदु दासा जेउइ दक्पुजिक ख्याेला, दक्पुजिक माेसाला दाङ दक्पुजिक एलियाला ।"
+\p
 \v 5 तिजाेला पत्रुस ताम किइ वदु बेला, तिजाेला ल्हाेसा, ठाछ्यालि मुसुपकि तिवाला उप्सुङ, “दि ङे (प्रिय) पुज्युङ हिन, दितानि ङा अाला (प्रसन्न) वाइ । दिकि काच्ये ङ्येन ।"
 \v 6 तिजाेला लाेप्टुक तिविकि दि काेसुङ, तिविकि दाक्पि च्याङा बानिते अाला जिवा क्यासुङ ।
+\p
 \v 7 तेमे येसु लेम्निते तिवाला रेङ्निते सिक्यासुङ, “ल जिवा माक्यि ।"
-\v 8 ति तिङ्ला तिविकि याे ल्हासुङ, तिजाेला येसुला सिना ज्येन्ला सुलाङ माथाेङ
-
- ।
+\v 8 ति तिङ्ला तिविकि याे ल्हासुङ, तिजाेला येसुला सिना ज्येन्ला सुलाङ माथाेङ ।
+\p
 \v 9 तिजाेला तिवा गाङ्नेसुर मामाे हुङिन वदु नक, येसुकि तिवाला दुक सिङदाङ का बिन्सुङ, “मि पुज्युङ सित्पा नेसुर सेन्बा मालाबुसाक दि (दर्सन) सुलाङ मासिसा ।"
-\v 10 येसुकि लाेप्टुक तिविकि येसुला दुक सिइदाङ टिसुङ, “तिनक हिन्सिन, एलिया तङ्ला हुङगाेक्यु सिनि शास्त्रि तिवा चिला सिउइ ते
-
-?”
+\p
+\v 10 येसुकि लाेप्टुक तिविकि येसुला दुक सिइदाङ टिसुङ, “तिनक हिन्सिन, एलिया तङ्ला हुङगाेक्यु सिनि शास्त्रि तिवा चिला सिउइ ते?”
+\p
 \v 11 येसुकि कालेन क्यानिते सिक्यासुङ, “एलिया हुतुङराङ गिउइ तेमे तेरिक काच्येतिवाला साबा जेउइ ।
 \v 12 हिनसिनाङ ङा खिराङ्ला सिउइ, एलिया तङ्लाराङ लेम्नि सिंदु वाइ, हिनसिनाङ तिविकि एलियाला ङाे मास्ये । तिकि (बदला), तिविकि एलियाला काङ सेम लासुङ तिराङ क्यासुङ । तुकराङ क्यानि, मि पुज्युङकिसाङ तिविकि लाक्नेसुर दुक्पा खुर्क्यु ।"
-\v 13 तेमे येसुकि बप्तिस्मा तेरु युहन्नाकि ताम तिवातानि किइ वाइ सिरु काच्ये लाेप्टुक तिविकि हाक काेसुङ
-
- ।
+\v 13 तेमे येसुकि बप्तिस्मा तेरु युहन्नाकि ताम तिवातानि किइ वाइ सिरु काच्ये लाेप्टुक तिविकि हाक काेसुङ ।
+\p
 \v 14 तिजाेला तिवा मि जाेबु दासाला लेसुङ, मिराचिक मि येसुकि चाला लेम्नि येसुकि गमाला स्याबा क्यानि सासुङ,
 \v 15 “चाेवाे, ङे पुज्युङ खाला काट्रिन क्यानि नाङ, चिला सिसिन तिला नेर्पा रेगु वाइ तिकि किसाला तिकि अाला दुक्पा खुरिन वाइ । चिला सिसिन ति अाला मेदाङ छ्यु ना्ला ल्हुम्ग्यु ।
-\v 16 ङेकि तिला ख्याेकि लाेप्टुक तिवि चाला खबिन, हिनसिनाङ तिविकि तिला नेर्पा नेसुर थार्वा तेर माथुप
-
- ।"
+\v 16 ङेकि तिला ख्याेकि लाेप्टुक तिवि चाला खबिन, हिनसिनाङ तिविकि तिला नेर्पा नेसुर थार्वा तेर माथुप ।"
+\p
 \v 17 येसुकि कालेन क्यानि सासुङ, “ए फेचाे माेवा वतु तिवादाङ नागालु गिपा तिवा, नामसाक ङा खिरे चाला देदुजा? नामसाक ङेकि खिराङ्ला (साथ) तेरुजा? तिला द्याबा ङे चाला टि स्यक ।"
-\v 18 येसुकि तिला कारे क्यासिमा ह्रेडि ति नेसुर फिला थेनसुङ । ति ख्यक पेजा ति तुज्येनेसुर राङ टेकसुङ
-
- ।
+\v 18 येसुकि तिला कारे क्यासिमा ह्रेडि ति नेसुर फिला थेनसुङ । ति ख्यक पेजा ति तुज्येनेसुर राङ टेकसुङ ।
+\p
 \v 19 तितिङ्ला लाेप्टुक तिवा सिसाङ माेथाेङु दासाला येसुचाला लेम्निते सासुङ, “ङेरेकि चिला तिला फिला थेन माथु?”
+\p
 \v 20 येसुकि तिवाला सासुङ, “खिरेकि किमाथुबुदि रबु मेदु माेवाकि किसाला । चिला सिसिन हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, खिराङतानि (राय) कि डेलु चाेढे क्याजिक माेवा वासिनाङ, दि (पहाड) ला खिरेकि 'द्यासुर टाेनि त्या ग्युक' सासिनाङ ति डिउइ खिरेकि क्यासिन चिनदिङ काच्ये (असम्भब) मेङुइ ।
-\v 21 तिकि किसा तिदगे ह्रेडिदि माेपारताङ युङ्ये मेदा फिला मेथेदुइ
-
- ।"
+\v 21 तिकि किसा तिदगे ह्रेडिदि माेपारताङ युङ्ये मेदा फिला मेथेदुइ ।"
+\p
 \v 22 तिजाेला येसु गालिलला देसुङ, येसुकि दाक्पि लाेप्टुक तिवाला सासुङ, “मि पुज्युङ मि तिविक लाक्पा तेर्क्यु ।
-\v 23 तेमे तिविकि तिला सेसिमा ङिमा सुम्गि छेमु लाङुइ ।" लाेप्टुक तिवा अाला दुक्पा क्यासुङ
-
- ।
+\v 23 तेमे तिविकि तिला सेसिमा ङिमा सुम्गि छेमु लाङुइ ।" लाेप्टुक तिवा अाला दुक्पा क्यासुङ ।
+\p
 \v 24 तिजाेला तिवा कफर्नहुमला लेबु नक, (मन्दिर) ला (कर) लाेङु मितिवा पत्रुसकि चाला लेम्नि सिक्यासुङ, काङ खिरेकि लाेबेनकि (कर) मेज्येलुइ?”
-\v 25 तिकि सासुङ, ज्येल्ग्यु ।" तिजाेला पत्रुस खाङ्बि नाङ्ला गाल्सुङ, येसु तङ्ला तितानि ताम क्यानि सिक्यासुङ, “सिमाेन, ख्यरे सेम काङ वाइ? जम्बुलिङ्कि ग्याल्बुकि सुनेसुर (कर) ङेक्यु? खिरेकि (प्रजा) नेसुर ना परदेशितिवा नेसुर
-
-?”
+\v 25 तिकि सासुङ, ज्येल्ग्यु ।" तिजाेला पत्रुस खाङ्बि नाङ्ला गाल्सुङ, येसु तङ्ला तितानि ताम क्यानि सिक्यासुङ, “सिमाेन, ख्यरे सेम काङ वाइ? जम्बुलिङ्कि ग्याल्बुकि सुनेसुर (कर) ङेक्यु? खिरेकि (प्रजा) नेसुर ना परदेशितिवा नेसुर?”
+\p
 \v 26 तिजाेला पत्रुसकि “परदेशितिवानेसुर" सानि सासुङ, येसुकि तिला सिक्यासुङ, “तिनक हिनसिन, (प्रजा) तिवा नेसुर (कर) ज्येलु नेसुर (मुक्त) गिउइ ।
 \v 27 ङेरेकि (कर) लाेङु तिवाला दिक्पा किरु साेङु माजाे सिनि चंबुला ग्युक, (बल्छि) ग्याेप, तेमे चिन्दि ङ्या तङ्ला थेप्क्यु तिला थेन । ख्यरेकि तिकि खा पेसिमा ख्यरेकि ङुलकि डेवाचिक ङेक्युइ । ति खलेक तेमे ङादाङ ख्यरे (कर) लाेङु तिवाला बिन
-
-
 \c 18
 \cl लिउ १८
 \p
 \v 1 तिराङ तुज्येला येसुकि लाेप्टुकतिवा येसुकिचाला लेम्नि सिक्यासुङ, “देवाचेनकि ग्यालखापला तेरिक सिना बाेबाे सु हिन?”
+\p
 \v 2 येसुकि दाक्पि चाला मिराचिक पेजाला का ताङ्निते ति पेजाला तिविकि पार्ला ज्याकसुङ,
-\v 3 तेमे सिक्यासुङ, “हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, खिरेकि (पश्चताप) क्यानिते दि पेजादगेराङ मावबु साक, खिराङ ज्येन चिन्दिङ (रिति) कि देवाचेनकि ग्यालखापला स्युक मुथुउइ
-
- ।
+\v 3 तेमे सिक्यासुङ, “हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, खिरेकि (पश्चताप) क्यानिते दि पेजादगेराङ मावबु साक, खिराङ ज्येन चिन्दिङ (रिति) कि देवाचेनकि ग्यालखापला स्युक मुथुउइ ।
 \v 4 तिकि किसाला, सिकि दि पेजा टिक्पेकि दगे दाक्पुला ज्यापु जेउइ, ति मिराङ देवाचेनकि ग्यालखापला तेरिक सिना बाेबाे गिउइ ।
 \v 5 तेमे सिकि ङे मिनला दिनक मिराचिक पेजाला (अपनाउछ), तिकि ङाला (अपनाउछ) ।
-\v 6 तिजाेला ङाला माेवा किरु दि पेजातिवाला सिकि मिराचिक्ला क्याजिक दिक्पा कि जिक्यु, तिकि जिङ्बाला बाेबाे दाेचिक काल्निते तिङ्मु चङ्बुला क्युरु ल्यामु हुङु नक
-
- ।
+\p
+\v 6 तिजाेला ङाला माेवा किरु दि पेजातिवाला सिकि मिराचिक्ला क्याजिक दिक्पा कि जिक्यु, तिकि जिङ्बाला बाेबाे दाेचिक काल्निते तिङ्मु चङ्बुला क्युरु ल्यामु हुङु नक ।
 \v 7 (कठिनाइ) तुज्येकि किसाला दि (संसार) ला धिकार! चिला सिसिन दिनक तुज्ये हुङ गाेबु वाइ, तिजाेला ति मिला (धिकार) ति नेसुर दिनक तुज्ये गिउइ!
-\v 8 हुतुङराङ ख्यरे लाक्पा मिनसिनाङ काङ्बिकि ख्याेरुङला दिक्पा कि जिक्यु सिसिन, तिला तुम्निते ख्याेङ नेसुर थारे क्युर । लाक्पा ङिकार ताङ काङ्बा ङिकार वनि ते नाम्लाङ मिसिबु मे नाङ्ला क्युरु सिना (लुलाे) मिनसिन युग मुथुबु वनिते मिजिरिङ्ला श्युगु ख्याेरुङ्ला ल्यामु गिउइ
-
- ।
-\v 9 हुतुङराङ ख्यरे मिगिकि ख्याेरुङ्ला दिक्पा कि जिक्यु सिसिन, तिला थेन, तिला ख्याेङ नेसुर थारे क्युर । ङिकार मिक वनिते नाम्लाङ मिसिबु मे नाङ्ला क्युरु सिना मिक चिक खुर्निते मिजिरिङ्ला श्युगु ख्याेरुङ्ला ल्यामु गिउइ
-
- ।
+\v 8 हुतुङराङ ख्यरे लाक्पा मिनसिनाङ काङ्बिकि ख्याेरुङला दिक्पा कि जिक्यु सिसिन, तिला तुम्निते ख्याेङ नेसुर थारे क्युर । लाक्पा ङिकार ताङ काङ्बा ङिकार वनि ते नाम्लाङ मिसिबु मे नाङ्ला क्युरु सिना (लुलाे) मिनसिन युग मुथुबु वनिते मिजिरिङ्ला श्युगु ख्याेरुङ्ला ल्यामु गिउइ ।
+\v 9 हुतुङराङ ख्यरे मिगिकि ख्याेरुङ्ला दिक्पा कि जिक्यु सिसिन, तिला थेन, तिला ख्याेङ नेसुर थारे क्युर । ङिकार मिक वनिते नाम्लाङ मिसिबु मे नाङ्ला क्युरु सिना मिक चिक खुर्निते मिजिरिङ्ला श्युगु ख्याेरुङ्ला ल्यामु गिउइ ।
+\p
 \v 10 हाेसियार) देत, दि टिक्पे मि तिवाला सिकिसाङ (र्घिणा) माकि । चिला सिसिन ङा खिराङ्ला सिउइ, देवाचेनला तिविकि (दुत) तिविकि नाम्लाङ ङे पापिकि च्याङा ल्हेउइ सुदि देवाचेनला वाइ ।
-\v 11 चिला सिसिन येसु ताेरु मि तिवाला छाेल लेबु हिन
-
- ।
+\v 11 चिला सिसिन येसु ताेरु मि तिवाला छाेल लेबु हिन ।
 \v 12 ख्यिराङ काङ सेम किउइ? हुतुङराङ लाला मितानि डुमा ग्या लुक वाइ, तेमे तिकि नाङ्ला दक्पुचिक ताेर्नक क्यासिन, काङ तिकि ति (उनान्सय) लुक तिवाला गाङचिगि नामुला ज्याङ्निते ति ताेरु तिला छाेल माेडाेउइ?
 \v 13 तेमे हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, तिकि ति ताेरु लुकला ङेनक क्यासिन, तितानि वदुति (उनान्सय) लुक सिना साङ ति दक्पु चिक्ला अाला गा किउइ ।
-\v 14 तुकक्यानिराङ, दि मितिवा दक्पुजिगाङ मिसिसित सिनि नामाेडाेसित सिनि देवाचेनला वदु खिरे पापिकि सेमकिउइ
-
- ।
+\v 14 तुकक्यानिराङ, दि मितिवा दक्पुजिगाङ मिसिसित सिनि नामाेडाेसित सिनि देवाचेनला वदु खिरे पापिकि सेमकिउइ ।
+\p
 \v 15 ख्यरे नुगिकिकि ख्यरे (बिरुद्व) ला दिक्पा किउइ सिसिन, ग्युक, चिकराङ ठेनिते तिला तिकि (गल्ति) छ्या तेन बिन । हुतुङराङ तिकि ख्यरे ताम ङेन्नक क्यासिन, ख्यरेकि दाक्पि नुकला ङेक्युइ ।
-\v 16 तिजाेला तिकि ख्यरे ताम मेङेननक सिसिन, ज्येन मिराचिक मिन्सिन मिरा ङि नुकला दाक्पुतानिराङ टि ग्युक, चिला सिसिन मिराङि या मिरासुम्गि (साक्षि) कि तामनेसुर तेरिक छिक हुतुङ्किराङ वसित
-
- ।
-\v 17 तिजाेला तिकि तिविदिङ तामाङ ङेदुङ मेङेन्नक सिसिन, दि (बिषय) जाेम्खाङकि मितिवाला सेत । हुतुङराङ तिकि जाेमखाङकि मितिविकितिङ ताम मेङेदुइ सिसिन, ति ख्यरेलागि यहुदि मेदु मिन्सिन (कर) लाेङु दगेराङ वसित
-
- ।
+\v 16 तिजाेला तिकि ख्यरे ताम मेङेननक सिसिन, ज्येन मिराचिक मिन्सिन मिरा ङि नुकला दाक्पुतानिराङ टि ग्युक, चिला सिसिन मिराङि या मिरासुम्गि (साक्षि) कि तामनेसुर तेरिक छिक हुतुङ्किराङ वसित ।
+\v 17 तिजाेला तिकि तिविदिङ तामाङ ङेदुङ मेङेन्नक सिसिन, दि (बिषय) जाेम्खाङकि मितिवाला सेत । हुतुङराङ तिकि जाेमखाङकि मितिविकितिङ ताम मेङेदुइ सिसिन, ति ख्यरेलागि यहुदि मेदु मिन्सिन (कर) लाेङु दगेराङ वसित ।
 \v 18 हुतुङराङ ङा खिराङला सिउइ, चिन काच्येतिवा ख्याेरुङ जाम्लिङ्ला टागुइ, ति देवाचेनलाङ टागुइ । तेमे चिन काच्येतिवा ख्याेङ जाम्लिङ्ला श्यिगुइ, ति देवाचेनलाङ सिगुइ ।
 \v 19 हारुङाङ ङा खिराङला सिउइ, तजाे खिरे नाङ्ला मिरा ङिकि तिविकि लाङु चिनदिङ काच्येला दि जाम्लिङ्ला सेबा रिगुइ सिसिन, देवाचेनला वदु ङे पापा नेसुर तिविकि लागि ति किउइ ।
-\v 20 चिलासिसिन केन मिरा ङि मिनसिन मिरा सुम ङे मिनला जाेम्ग्यु, ङा तिविकि पार्ला हुङु
-
- ।
+\v 20 चिलासिसिन केन मिरा ङि मिनसिन मिरा सुम ङे मिनला जाेम्ग्यु, ङा तिविकि पार्ला हुङु ।
+\p
 \v 21 तेमे पत्रुस लेम्निते येसुला सासुङ, “चाेवाे, ङे नुगिकि ङे खाला खेप चाे दिक्पा क्यासिनाङ ङेकि तिला ताङ तेरुजा? काङ खेप दिन?”
-\v 22 येसुकि तिला सिक्यासुङ, “ङा ख्याेरुङला खेप दिन सिनि मिसिउइ, (सत्तरि) दुम्बा खेप दिन शाक
-
- ।
+\p
+\v 22 येसुकि तिला सिक्यासुङ, “ङा ख्याेरुङला खेप दिन सिनि मिसिउइ, (सत्तरि) दुम्बा खेप दिन शाक ।
 \v 23 तिकि किसाला, देवाचेनकि ग्यालखापला दिनक चिक ग्याल्बु तानि (तुलना) किथुक्युइ, सिकि दाक्पि यक्पु तिवा तानि दाक्पि (हिसाब) रिगु सेम क्यासुङ ।
 \v 24 तजाेला तिकि (हिसाब) लाङु ज्युसुङ, यक्पुजिक तिकि गमाला टि लेसुङ ग्याल्बुला तिला (हजार) च्यु सेरकि (सिक्का) ज्यालगाेबु
-\v 25 नक । हिनसिनाङ ति यक्पु तानि (हिसाब) रिगु काङ जुक्ति मेदुकि किसाला, तिकि ज्यिन्दाककि तितानि तिकि पेर्मि, तिकि पेजातिवाताङ तेरिक काच्ये चनि ति छ्यावा च्याेल सिनि सासुङ
-
- ।
+\v 25 नक । हिनसिनाङ ति यक्पु तानि (हिसाब) रिगु काङ जुक्ति मेदुकि किसाला, तिकि ज्यिन्दाककि तितानि तिकि पेर्मि, तिकि पेजातिवाताङ तेरिक काच्ये चनि ति छ्यावा च्याेल सिनि सासुङ ।
 \v 26 तिकि किसाला, ति यक्पुकि श्यावा किइदाङ तिकि गामाला खाैतङमा श्यावा क्यासुङ, तेमे सासुङ, 'ज्यिन्दाक, ङाला गुनाङ, तेमे ङा ख्याेला तेरिक ज्येल्ग्यु ।'
-\v 27 तिकि किसाला, ति यक्पुकि ज्यिन्दाक (दया) कि क्याङुकि किसाला ज्यािन्दाककि तिल ताङनि बिनसुङ तेेेमे छ्याबा ज्येल मागाेबु
-
- जाेसुङ
+\v 27 तिकि किसाला, ति यक्पुकि ज्यिन्दाक (दया) कि क्याङुकि किसाला ज्यािन्दाककि तिल ताङनि बिनसुङ तेेेमे छ्याबा ज्येल मागाेबु जाेसुङ
 \v 28 तजाेला ति यक्पु फिला गाल्निते तिकि दाक्पि (सहकर्मि) यक्पुचिक ठेसुङ तिकिदि तिलाला (दिनार) ग्या ज्येल गाेबु नक । तिकि तिला जिम्सुङ, जिङ्बाला जिम्सुङ, तेमे सासुङ, 'ख्यरेकि ङाला काङ ज्येल गाेबु वाइ, ति हाे च्येल ।'
-\v 29 तजाेला ति यक्पुकि टिमुङ चुनि तिला (बिन्ति) क्यासुङ, 'ङाला गुनि नाङ, तेमे ङा ख्याेरुङला तेरिक छ्याबा ज्येल्ग्यु
-
- ।'
+\p
+\v 29 तजाेला ति यक्पुकि टिमुङ चुनि तिला (बिन्ति) क्यासुङ, 'ङाला गुनि नाङ, तेमे ङा ख्याेरुङला तेरिक छ्याबा ज्येल्ग्यु ।'
 \v 30 तजाेला ति माङेन, गाल्निते छ्याबा मेज्येलु साक तिला (झ्यालखाना) ला लुङ्बिन्सुङ ।
-\v 31 तजाेला तिकि ज्येन (सहकर्मि) यक्पु तिविकि काङ वबु नक ति थाेङ्सुङ, तिवा अाला (निरास) वसुङ । तिवा लेसुङ, काङ वबु नक ति तेरिक तिविकि ज्यिन्दाकला शा बिनसुङ
-
- ।
+\v 31 तजाेला तिकि ज्येन (सहकर्मि) यक्पु तिविकि काङ वबु नक ति थाेङ्सुङ, तिवा अाला (निरास) वसुङ । तिवा लेसुङ, काङ वबु नक ति तेरिक तिविकि ज्यिन्दाकला शा बिनसुङ ।
+\p
 \v 32 तितिङ्ला ति यक्पुकि ज्यिन्दाककि काताङ्निते सासुङ, 'ख्याेङ दुक्टे यक्पु, ख्यरेकि ङाला (बिन्ति) क्याबुकि किसाला ङेकि ख्यर्ति तेरिक छ्याबा ख्याेरुङला ताङ बिदिन ।
-\v 33 ङेकि ख्याेरे खाला च्याम्बा क्याबु दगेराङ काङ ख्यरेकि साङ दाक्पि (सहकर्मि) यक्पि खाला च्याम्बा कि माेगाेउइ
-
-?'
+\v 33 ङेकि ख्याेरे खाला च्याम्बा क्याबु दगेराङ काङ ख्यरेकि साङ दाक्पि (सहकर्मि) यक्पि खाला च्याम्बा कि माेगाेउइ?'
 \v 34 तिकि ज्यिन्दाक ङ्यार्मा क्यानि तिकि ज्येल गाेबु तेरिक छ्याबा मेछ्येबु साक तिला दुक्पा तेरु तिविकि लाक्पाला बिन्सुङ ।
 \v 35 हुतुङराङ खिराङ तेरिककि दाक्पि नुकला (क्षमा) माक्यासिन, ङे देवाचेनकि पापिकिसाङ खिराङ तानि दिनक राङ किउइ
-
-
 \c 19
 \cl लिउ १९
 \p
 \v 1 तजाेला येसुकि ति ताम तिवा सानि सिनसुङ, येसु गालिल नेसुर थेनसुङ, यर्दन ज्युङकि फार्केन छ्यला यहुदियाकि साद साक लेसुङ ।
-\v 2 अाला जाेबु मिकि येसुला तिङ्ङ्यासुङ, येसुकि तिवाला टेक
-
- चिसुङ
+\v 2 अाला जाेबु मिकि येसुला तिङ्ङ्यासुङ, येसुकि तिवाला टेक चिसुङ
 \v 3 फरिसितिवा येसुकि चाला लेम्निते येसुला खक्पा ल्हाहिदाङ सासुङ, “काङ मिकि लाला (कारण) कि किसाला दाक्पि पेर्मिला ताेङु तिला (न्यायसङ्गत) गिउइ?”
-\v 4 येसुकि कालेन क्यानिते सिक्यासुङ, “काङ खिरेकि (पढे) क्याबु मेत, सिकि तिवाला जाेसुङ, काेन्ज्यककि तङ्नेसुरराङ तिवाला ख्यकपेजादा पुमपेजा जाेसुङ
-
-?”
+\p
+\v 4 येसुकि कालेन क्यानिते सिक्यासुङ, “काङ खिरेकि (पढे) क्याबु मेत, सिकि तिवाला जाेसुङ, काेन्ज्यककि तङ्नेसुरराङ तिवाला ख्यकपेजादा पुमपेजा जाेसुङ?”
 \v 5 तेमे सिकि तिवाला जाेसुङ तिकि दिनकगाङ सासुङ, 'दिकि किसाला मिकि तिकि पापा दाङ मामाला ताेङुइ तेमे तिकि पेर्मि तानि डिग्निते ति मेरा ङिकार जुबुचिकराङ हुङुइ ।'
-\v 6 दिकि किसाला तिवा ता मिरा ङि मिन, जुबुचिकराङ हिन । दिकि किसाला काङ चाेवा काेन्ज्यककि ख्यापतङमा थिदु वाइ, तिवाला सिसाङ माेडाेल्सित
-
- ।"
+\v 6 दिकि किसाला तिवा ता मिरा ङि मिन, जुबुचिकराङ हिन । दिकि किसाला काङ चाेवा काेन्ज्यककि ख्यापतङमा थिदु वाइ, तिवाला सिसाङ माेडाेल्सित ।"
+\p
 \v 7 तिविकि येसुला सासुङ, “तिनक हिनसिन माेसाकि अाेरुङ्ला (त्यागपत्र) टिनि ताेङु का चिला बिनसुङ ते?”
+\p
 \v 8 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ “खिरे रंबु सेम्गि किसाला माेशाकि खिराङ्ला खिरेकि पेर्मितिवा ताेङु (अनुमति) बिन्सुङ, तङ्ने क्याला या दिनक मेदु नक ।
-\v 9 ङा खिराङ्ला सिउइ, सिकि (कामुक) (अनैतिकता) कि किसा सिना दाक्पि पेर्मिला ताङ्निते राङ्सातानि ज्येन्दि किउइ तिकि (ब्याबिचार) किउइ । तेमे चिन मिकि ति ताङु पुमा तानि ज्येन्दि किउइ तिकि साङ (व्यबिचार) किउइ
-
- ।"
+\v 9 ङा खिराङ्ला सिउइ, सिकि (कामुक) (अनैतिकता) कि किसा सिना दाक्पि पेर्मिला ताङ्निते राङ्सातानि ज्येन्दि किउइ तिकि (ब्याबिचार) किउइ । तेमे चिन मिकि ति ताङु पुमा तानि ज्येन्दि किउइ तिकि साङ (व्यबिचार) किउइ ।"
+\p
 \v 10 लाेप्टुक तिविकि येसुला सिक्यासुङ, “तजाे ख्यकिदि दाक्पि पेर्मि तानि दिनक (अवस्था) गिउइ सिसिन, ज्येन्दि मिकिरुराङ ल्यामु हिन ।"
+\p
 \v 11 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “तेरिक मिकि दि येनदेन लाङ मुथुइ, (केवल) तिविकि क्याज्यिक लाङ थुक्युइ सुलादि बिदु वाइ ।
-\v 12 चिला सिसिन काङ (नपुंसक) तिवाङ वाइ सुदि दाक्पि मामिकि खक्पा नेसुरराङ तिनकराङ केसुङ । काङ (नपुंसक) तिवा वाइ सु मितिवा नेसुर (नपुंसक) जाेबु नक । काङ (नपुंसक) तिवा वाइ सिकि देवाच्येनकि ग्यालखापकि लाषि दाक्पुलाराङ (नपुंक) जाेसुङ । सिकि दि येनदेनला लाङ थुक्युइ, तिकि लाङ्सित
-
- ।"
+\v 12 चिला सिसिन काङ (नपुंसक) तिवाङ वाइ सुदि दाक्पि मामिकि खक्पा नेसुरराङ तिनकराङ केसुङ । काङ (नपुंसक) तिवा वाइ सु मितिवा नेसुर (नपुंसक) जाेबु नक । काङ (नपुंसक) तिवा वाइ सिकि देवाच्येनकि ग्यालखापकि लाषि दाक्पुलाराङ (नपुंक) जाेसुङ । सिकि दि येनदेनला लाङ थुक्युइ, तिकि लाङ्सित ।"
+\p
 \v 13 ति तिङ्ला येसुकि दाक्पि लाक्पा ज्याङ्नि माेपार क्यानि तेर्सित सिनि येसु चाला पेजा टिक्पे तिवाला टि लेसुङ, तजाेला लाेप्टुक तिविकि तिवाला कारे क्यासुङ ।
 \v 14 (तथापि) येसुकि सिक्यासुङ, “टिक्पि पेजा तिवाला हुङचित तिवाला ङेचाला हुङुला माक्याेर चिला सिसिन देवाचेनकि ग्यालखाप तिविदिराङ हिन ।"
-\v 15 तेमे येसुकि तिविकि खाला दाक्पि लाक्पा ज्याक्सुङ, ति तिङ्ला येसु त्यासुर
-
- थेन्सुङ।
+\v 15 तेमे येसुकि तिविकि खाला दाक्पि लाक्पा ज्याक्सुङ, ति तिङ्ला येसु त्यासुर थेन्सुङ।
+\p
 \v 16 ल्हाेसा, मिराचिक मि येसुकि चाला लेम्निते सिक्यासुङ, "(गुरुज्यु), ङेकि (अनन्त जिवन) ङेदुला ङेकि काङ ल्यामु यग कि गाेक्यु?”
-\v 17 येसुकि तिला सिक्यासुङ, “ल्यामु काङ हिन सिनि ख्याेरुङ ङाला चिला टिउइ? ल्यामु दक्पुजिक क्याजिक गिउइ, दजाेला ख्याेरुङ मिजिरिङ्ला श्युगु सेम किउइ सिसिन, का तिवा (पालना) कि
-
- ।"
+\p
+\v 17 येसुकि तिला सिक्यासुङ, “ल्यामु काङ हिन सिनि ख्याेरुङ ङाला चिला टिउइ? ल्यामु दक्पुजिक क्याजिक गिउइ, दजाेला ख्याेरुङ मिजिरिङ्ला श्युगु सेम किउइ सिसिन, का तिवा (पालना) कि ।"
+\p
 \v 18 ति मिकि येसुला सासुङ, “चिन का तिवा?” येसुकि सिक्यासुङ, “मिला मेसेदु, स्यामडेन मुस्युपु, कुन मिकिरु, मिदुप किदुक मेस्येबु,
-\v 19 दाक्पि पापादाङ मामाला (अादर) किरु, दाक्पि पेर्मिला दाक्पुला दगेराङ ङिङ्ज्ये किरु
-
- ।"
+\v 19 दाक्पि पापादाङ मामाला (अादर) किरु, दाक्पि पेर्मिला दाक्पुला दगेराङ ङिङ्ज्ये किरु ।"
+\p
 \v 20 ति ज्येदा मिकि येसुला सासुङ, “दि तेरिक का या ङेकि ङेदुराङ वाइ ।ङेकि हारुङाङ काङ कि गाेबु वाइ?”
+\p
 \v 21 येसुकि तिला सिक्यासुङ, “दजाे ख्याेरुङ (सिद्व) हुङु सेम किसिन, ग्युक, ख्याेरुङ तानि काङ वाइ ति च, तेमे ति (गरिब) तिवाला बिन तेमे ख्यरेकि देवाचेनला गिज्या ङेक्यु । तितिङ्ला लेम्निते ङाला तिङ ङ्य ।"
-\v 22 तजाेला ति ज्यादा मिकि येसुकि सिक्याबु ताम ङेनसुङ, ति अाला दुक्पा क्यानिते हाे गाल्सुङ, चिला सिसिन ति अाला गिज्या वदु मि हिदु नक
-
- ।
+\v 22 तजाेला ति ज्यादा मिकि येसुकि सिक्याबु ताम ङेनसुङ, ति अाला दुक्पा क्यानिते हाे गाल्सुङ, चिला सिसिन ति अाला गिज्या वदु मि हिदु नक ।
+\p
 \v 23 येसुकि दाक्पि लाेप्टुक तिवाला सिक्यासुङ, “हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, छ्युक्पु मिला देवाचेनकि ग्यालखापला स्युगु अाला दुक्पा हुङुइ ।
-\v 24 ङा लाेङङ्या खिराङ्ला सिउइ, “छ्युक्पु मिला चाेवाे काेन्ज्याककि ग्याल्खापला स्युगु सिना या (उट) ला खापकि मिरुङ नाङ्ला स्युगु सजिलाे हुङुइ
-
- ।"
+\v 24 ङा लाेङङ्या खिराङ्ला सिउइ, “छ्युक्पु मिला चाेवाे काेन्ज्याककि ग्याल्खापला स्युगु सिना या (उट) ला खापकि मिरुङ नाङ्ला स्युगु सजिलाे हुङुइ ।"
+\p
 \v 25 तजाेला लाेप्ठुक तिविकि दि काेसुङ, तिवा (छक्क परे) क्यानि सासुङ, “तिनक हिनसिन सिकि थार्वा तेर्थुक्यु?”
+\p
 \v 26 येसुकि तिवाला ल्हानिते सिक्यासुङ, “मिकिया दि कि मुथुबु राङ हिन, तजाेला चाेवाे काेन्ज्यककि तेरिक कि थुक्यु ।"
-\v 27 ति तिङ्ला पत्रुसकि कालेन क्यानि येसुला सिक्यासुङ, “ल्हाे, ङेरेकि तेरिक काच्ये ताङ्निते ख्यनेरुङ्ला तिङ् ङ्याबु वाइ । तजाेला ङेरेकि काङ ङेक्यु
-
-?”
-\v 28 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, खिराङ सिकि ङाला तिङ ङ्याबु वाइ, साबा केबु छेमुङ तजाेला मि पुज्युङ इस्त्राएलकि च्युपङि (कुल) कि ठिम किइ दाक्पि साेंवाकि ग्यालठाकला देक्यु, खिराङङाङ च्युपङि ग्यालठाकला देक्यु
-
- ।
+\p
+\v 27 ति तिङ्ला पत्रुसकि कालेन क्यानि येसुला सिक्यासुङ, “ल्हाे, ङेरेकि तेरिक काच्ये ताङ्निते ख्यनेरुङ्ला तिङ् ङ्याबु वाइ । तजाेला ङेरेकि काङ ङेक्यु?”
+\p
+\v 28 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, खिराङ सिकि ङाला तिङ ङ्याबु वाइ, साबा केबु छेमुङ तजाेला मि पुज्युङ इस्त्राएलकि च्युपङि (कुल) कि ठिम किइ दाक्पि साेंवाकि ग्यालठाकला देक्यु, खिराङङाङ च्युपङि ग्यालठाकला देक्यु ।
 \v 29 सिकि ङे मिनला दाक्पि खाङ्बा स्यिङ, उज्यु नुक, इज्यि नुम, पापा, मामा, अाङातिवा दाङ दाक्पि लुङ्बा ताङु वाइ, तिकि दुम्बा ग्या ङेक्यु तिकि नाम्लाङ मिस्यिबु का ङेक्यु ।
+\p
 \v 30 दजाेला मि अाला हादा तङ्ला वाइ, तिवा तिङ्ला परेक्यु, मि अाला तिङ्ला वाइ, तिवा तङ्ला हुङुइ
-
-
 \c 20
 \cl लिउ २०
 \p
 \v 1 चिला सिसिन चाेवाे काेन्ज्यककि ग्यालखापति मिराचिक स्यिङि ज्यिन्दाक दगेराङ हिन, सुदि (दाखबारि) कि लागि ङालाक तिवाला (ज्यालादारि) ला ग्यागुला टाेप्लाराङ फिला गाल्सुङ।
-\v 2 ति यक किरु तिवा तानि ङिमा चिगिदि दिनार चिगला यग किरु तिवा ङेनसिमा तिकि तिवाला (दाखबारि) ला ताङ्सुङ
-
- ।
+\v 2 ति यक किरु तिवा तानि ङिमा चिगिदि दिनार चिगला यग किरु तिवा ङेनसिमा तिकि तिवाला (दाखबारि) ला ताङ्सुङ ।
 \v 3 ति तुजे गु फिला गाल्नि (बजार) ला ज्येन यग किरु तिवाला काङ यग माक्याबा लानि वदु थनेङ्सुङ ।
-\v 4 तिकि तिवाला सिक्यासुङ, 'खिराङ्ङाङ् (दाखबारि) ला ग्युक, काङ (उचित) वाइ, ति ङा खिराङ्ला तेर्क्यु ।' तिकि किसाला तिवा यग किरु गाल्सुङ
-
- ।
+\v 4 तिकि तिवाला सिक्यासुङ, 'खिराङ्ङाङ् (दाखबारि) ला ग्युक, काङ (उचित) वाइ, ति ङा खिराङ्ला तेर्क्यु ।' तिकि किसाला तिवा यग किरु गाल्सुङ ।
 \v 5 लाेङ्या ति तुज्ये च्युबङि दाङ तुज्ये सुमला फिला गाल्निते तिनकराङ क्यासुङ ।
 \v 6 खेप्ज्यिक लाेङ्ङ्या ति तुज्ये ङा ठनेबा फिला गाल्सुङ ज्येनतिवाला काङ यग माक्याबा टाङि लानि वदु ङेसुङ । तिकि तिवाला सिक्यासुङ, 'खिराङ ङिमकाङ द्ये काङ माक्याबा चिला देनि वाइ?'
-\v 7 तिविकि तिला सिक्यासुङ, 'चिला सिसिन सिकिङ ङेराङ्ला यग्ला ग्याबु मेत ।' तिकि तिवाला सासुङ, 'खिराङ्ङाङ (दाखबारि) ला ग्युक
-
- ।'
+\p
+\v 7 तिविकि तिला सिक्यासुङ, 'चिला सिसिन सिकिङ ङेराङ्ला यग्ला ग्याबु मेत ।' तिकि तिवाला सासुङ, 'खिराङ्ङाङ (दाखबारि) ला ग्युक ।'
+\p
 \v 8 दजाेला नाम राेसुङ, ति (दाखबारि) कि ज्यिनदाककि तिकि (व्यवस्थापक) ला सासुङ, 'ति यग किरु तिवाला का ताङ्निते तिङ्ला हुङु तिवानेसुर क्यानि तिवाला तिविकि (ज्याला) बिन ।'
 \v 9 दजाेला तुज्ये ङाला ग्याबु ङालाक तिवा लेसुङ, तिवा तेरिककि दिनारच्यिक ङेसुङ ।
-\v 10 दजाेला तङि ङालाक तिवा लेसुङ, तिविकि अाला ङेक्यु सिनि तिविकि सेम क्यासुङ, हिनसिनाङ तिवा तेरिककि दिनार च्यािकराङ ङेसुङ
-
- ।
+\v 10 दजाेला तङि ङालाक तिवा लेसुङ, तिविकि अाला ङेक्यु सिनि तिविकि सेम क्यासुङ, हिनसिनाङ तिवा तेरिककि दिनार च्यािकराङ ङेसुङ ।
 \v 11 दजाेला तिविकि दाक्पि (ज्याला) तिवा लासुङ, तिविकि ति स्यिङिकि ज्यिन्दाक तानि (गनगन) क्यासुङ ।
-\v 12 तिविकि सासुङ, 'दि तिङ्ला हुङु तिविकि (घण्टा) चिक क्याजिक यग क्यासुङ, हिनसिनाङ ख्याेकि ङेराङ्ला चाेराङ जाेसुङ, ङेरेकि ति ङिमिटाङकि छिगु ङिमाला यग क्याबिन
-
- ।'
+\p
+\v 12 तिविकि सासुङ, 'दि तिङ्ला हुङु तिविकि (घण्टा) चिक क्याजिक यग क्यासुङ, हिनसिनाङ ख्याेकि ङेराङ्ला चाेराङ जाेसुङ, ङेरेकि ति ङिमिटाङकि छिगु ङिमाला यग क्याबिन ।'
+\p
 \v 13 दजाेला ति ज्यिन्दाककि कालेन क्यानि सासुङ, 'दाल्जा, ङेकि ख्याेरुङ्ला काङ मेलेवा क्याबु मेत । काङ ङा तानि दिनार चिक्ला सेम रिबु मेत ते?
-\v 14 काङ ख्यरेति हिन ति लानि दाक्पि लाम श्याेर । ङेकि खिराङला बिदु जाेराङ ङा दि तिङ्ला यगला हुङु तिवालाङ तेरु सेम
-
- किउइ
+\v 14 काङ ख्यरेति हिन ति लानि दाक्पि लाम श्याेर । ङेकि खिराङला बिदु जाेराङ ङा दि तिङ्ला यगला हुङु तिवालाङ तेरु सेम किउइ
 \v 15 काङ ङेकि दाक्पि गिज्या ङेकि सेम क्याबु दगे किरु (न्यासङ्गत) मिन ते? ना ङा ल्यामु वदुकि किसाला ख्यरे मिक दुक्टे वबु हिन?'
-\v 16 तिकि किसाला तिङिदि तङ्ला हुङुइ, तेमे तङिदि तिङ्ला हुङुइ । काताङुदि अाला वाइ, दजाेला (चुनिएका) च्याजिक क्याज्यिक वाइ
-
- ।
+\v 16 तिकि किसाला तिङिदि तङ्ला हुङुइ, तेमे तङिदि तिङ्ला हुङुइ । काताङुदि अाला वाइ, दजाेला (चुनिएका) च्याजिक क्याज्यिक वाइ ।
+\p
 \v 17 तोजो बेला येसु यरुसलेमनेवा डाेइवदुनक, येसुकि ति मिरा च्युपङि लाेप्टुक तिवाला फाजेक राङ ज्याक्सुङ, लाम्ला डाेइ वदु बेला येसुकि तिवाला सिक्यासुङ,
 \v 18 “ल्हाेसा, अाेरुङ यरुसलेम नेवा डाेइ वाइ, मि पुज्युङ काेङ्यार छ्येबु दाङ (शास्त्रि) तिविकि लाक्पाला तेर्क्यु । तिविकि येसुला (म्रित्युदण्ड) (दाेष) ग्यागुइ,
-\v 19 येसुला (गिल्ला) किरु, येसुला (काेर्रा) ग्यागु, ङ्याङ्सिङला गेलु सिनि तिविकि येसुला यहुदि मिदुप तिविकि लाक्ला तेर्क्यु । हिनसिनाङ येसु ङिमा सुम्गि छेमु लाेङेइ
-
- ।"
+\v 19 येसुला (गिल्ला) किरु, येसुला (काेर्रा) ग्यागु, ङ्याङ्सिङला गेलु सिनि तिविकि येसुला यहुदि मिदुप तिविकि लाक्ला तेर्क्यु । हिनसिनाङ येसु ङिमा सुम्गि छेमु लाेङेइ ।"
+\p
 \v 20 तितिङ्ला जब्दियाकि पुज्युङ तिविकि मामा दाक्पि मिराङि पुज्युङ तानि येसुकि चाला लेसुङ । ति येसुकि गमाला श्यावा क्यानि येसुनेसुर काङ काच्ये ङेकिदे सिनि येसुतानि (बिन्ति) क्यासुङ ।
-\v 21 येसुकि तिला सिक्यासुङ, “ख्याेरुङ काङ सेबा किउइ?” तिकि येसुला सासुङ, “ख्याेकि ग्याल्खापला दि ङे मिराङि पुज्युङनाङ्ला मिराच्यिक ख्याेकि येन्बा लाक्पि छ्यला दाङ राङ्सा याबि छ्यला देत सिनि का क्यानिनाङ
-
- ।"
+\v 21 येसुकि तिला सिक्यासुङ, “ख्याेरुङ काङ सेबा किउइ?” तिकि येसुला सासुङ, “ख्याेकि ग्याल्खापला दि ङे मिराङि पुज्युङनाङ्ला मिराच्यिक ख्याेकि येन्बा लाक्पि छ्यला दाङ राङ्सा याबि छ्यला देत सिनि का क्यानिनाङ ।"
+\p
 \v 22 येसुकि कालेन क्यानि सिक्यासुङ, “खिराङ काङ लाेङिन वाइ, ति खिराङ्ला छ्या मेत । काङ ङेकि थुङिन वदु कारि नाङ्नेसुर थुङु खिराङ (सक्षम) वाइ?” तिविकि येसुला सिक्यासुङ, “ङेराङ (सक्षम) वाइ ।"
+\p
 \v 23 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “खिराङ ङे करिनाङ्नेसुरया थुङुइ । ङे लाक्पा याबि छ्यलादाङ ङे येन्बि लाक्पि छ्यला देदु तेरुदि ङेकि मिन, दि तिविकि लागि हिन, सिकि लागि ङेकि पापा नेसुर रिबु वाइ ।"
-\v 24 दजाेला ज्येन मिराच्यु लाेप्टुकतिविकि दि काच्येला काेसुङ, तिवा दि मिराङि उज्युनुक तानि अालाराङ (रुष्ट) च्युङ्सुङ
-
- ।
+\p
+\v 24 दजाेला ज्येन मिराच्यु लाेप्टुकतिविकि दि काच्येला काेसुङ, तिवा दि मिराङि उज्युनुक तानि अालाराङ (रुष्ट) च्युङ्सुङ ।
 \v 25 येशुकि तिवाला दाक्पि चाला काताङ्निते सिक्यासुङ, “खिराङ श्येक्युइ, यहुदि मिदुपतिविकि अाेङ्छ्येवातिविकि तिवाला (अधिन) ला ज्यगु, तिविकि (महत्वपुर्ण) मि तिविकि तिवि खाला (अधिकार) किउइ ।
 \v 26 खिरे पार्ला दिनक हुङु मेङुइ । बरु, सु खिरे पार्ला छ्येदक हुङु सेम किउइ, ति खिरे (सेवक) हुङगाेक्यु ।
 \v 27 सु खिरे पार्ला तङ्ला हुङु सेम किउइ, ति खिरेकि (दास) हुङगाेक्यु,
-\v 28 च्युक क्यानि मि पुज्युङ (सेवा) ङेदुला लेबु मिन, (सेवा) तेरुपला लेबु हिन, अाला मितिविकि (माेल) ज्येलु सिनि दाक्पि मिजिरिङ तेरु सिनि लेबु हिन
-
- ।"
+\v 28 च्युक क्यानि मि पुज्युङ (सेवा) ङेदुला लेबु मिन, (सेवा) तेरुपला लेबु हिन, अाला मितिविकि (माेल) ज्येलु सिनि दाक्पि मिजिरिङ तेरु सिनि लेबु हिन ।"
+\p
 \v 29 तिवा यरिहाेनेसुर फिला गाल्सुङ, अाला जाेबु मिकि येसुला तिङ ङ्यासुङ ।
 \v 30 मिक माेथाेङु मिरा ङि मि लाम्गिचाला देनि वदु नक । येसु ति लाम्नेसुर डाेइ वाइ सिरु काच्ये तिविकि काेसुङ, तिवा कारे क्यासुङ, “हे चाेवाे दाउदकि पुज्युङ, ङेरेखाला काट्रिन कि ।"
-\v 31 तिवाला कारे माकि सिइदाङ जाेबु मि तिविकि तिवाला कारे क्यासुङ, दजाेला तवा झन बाेबाे कारे किइदाङ सिक्यासुङ, “ए चाेवाे, दाउदकि पुज्युङ, ङेरेखाला काट्रिन कि
-
- ।"
+\v 31 तिवाला कारे माकि सिइदाङ जाेबु मि तिविकि तिवाला कारे क्यासुङ, दजाेला तवा झन बाेबाे कारे किइदाङ सिक्यासुङ, “ए चाेवाे, दाउदकि पुज्युङ, ङेरेखाला काट्रिन कि ।"
+\p
 \v 32 दजाेला येसु लानि तिवाला काताङ्नि सिक्यासुङ, “ङेकि खिराङ्ला काङ क्याबु खिराङ सेम किउइ?”
 \v 33 तिविकि येसुला सिक्यासुङ, “चाेवाे ङेरे मिक पेन नाङ ।"
 \v 34 दजाेला येसु च्याम्बाकि क्याङ्निते तिविकि मिक्ला रेक्सुङ । तिविकि तिजाे बेलाराङ दाक्पि मिक थाेङ्निते येसुला तिङ ङ्यासुङ
-
-
 \c 21
 \cl लिउ २१
 \p
 \v 1 तोजाेला येसुदाङ येसुकि लाेप्टुक तिवा यरुसलेमकि चाला ख्याेल्नि जैतुन गाङिकि बेथफागे सिरु दासाला लेम्नि ख्याेल्सुङ, तजाेला येसुकि मिरा ङि लाेप्ठुक तिवाला ताङ्निते
 \v 2 दुक सिक्यासुङ, “खिराङ सामुन्नेकि युला ग्युक, खिराङ त्या ख्याेलादाङ तानि ज्यागु ताच्यिकताङ ति तानि पिउ ज्यिक ङेक्यु । तिवाला पिताङ्निते ङे चाला दाश्यक ।
-\v 3 तजाेला दिकि कलाला सिकि काङ सासिन खिराङ दुक सिसा, 'चाेवाेला दि गाेबु वाइ' तेमे ति मितिविकि श्यारि तिवाला खिराङ तानि ताेङुइ
-
- ।
+\v 3 तजाेला दिकि कलाला सिकि काङ सासिन खिराङ दुक सिसा, 'चाेवाेला दि गाेबु वाइ' तेमे ति मितिविकि श्यारि तिवाला खिराङ तानि ताेङुइ ।
+\p
 \v 4 लुङ्तेम्बा नेसुर सिक्याबु काच्ये ख्याेलुला दिनक हुङु लेसुङ । येसुकि सिक्यासुङ,
-\v 5 “'सियाेनकि पुमला सि, ल्हाे, च्याम्बा च्युङ्नि ते खाला जेनि तेमे ते च्याप्रुक (अर्थात्) पिउच्यिकि खाला जेनि ख्यरे ग्याल्बु ख्यरे चाला हुङिन वाइ
-
- ।"'
+\v 5 “'सियाेनकि पुमला सि, ल्हाे, च्याम्बा च्युङ्नि ते खाला जेनि तेमे ते च्याप्रुक (अर्थात्) पिउच्यिकि खाला जेनि ख्यरे ग्याल्बु ख्यरे चाला हुङिन वाइ ।"'
+\p
 \v 6 दजाेला लाेप्टुक तिवा गाल्सुङ येसुकि काङ का बिदु नक, तिनकराङ क्यासुङ ।
 \v 7 तिविकि तादात पिउ दालेम्नि तिवि खाला दाक्पि माज्या तिवा तिङ्नि बिनसुङ, येसु ति माज्याखाला देसुङ ।
-\v 8 जाेम्नि वदु अाला मितिविकि दाक्पि माज्यातिवा लाम्ला तिङ्नि बिनसुङ, ज्येन तिविकि दाेङ्बि हांगा तिवा च्याङ्निते ति लाम्ला तिङ्बिनसुङ
-
- ।
+\v 8 जाेम्नि वदु अाला मितिविकि दाक्पि माज्यातिवा लाम्ला तिङ्नि बिनसुङ, ज्येन तिविकि दाेङ्बि हांगा तिवा च्याङ्निते ति लाम्ला तिङ्बिनसुङ ।
 \v 9 येसुकि गमाला गालुदाङ येसुला तिङ ङ्याबु तेरिक मितिविकि दुक सिइदाङ कारे क्यासुङ, “दाउदकि पुज्युङला साेवापुल! येसु मलाम थाेपुपकि वाइ सु जाेवाेकाेन्ज्यककि मिनला गिउइ! (उच्च) ला (विराजमान) वदुला साेवा तेक!”
+\p
 \v 10 दजाेला येसु यरुसलेम नाङ्ला लेबु नक, तेरिक ग्यासाला (हलचल) च्याुङ्सुङ तिविकि सासुङ, “दि सु हिन?”
-\v 11 जाेबु मिकि कालेन बिनसुङ, गालिलकि नासरत नेसुर लेबु लुङ्तेम्बा हिन
-
- ।"
+\p
+\v 11 जाेबु मिकि कालेन बिनसुङ, गालिलकि नासरत नेसुर लेबु लुङ्तेम्बा हिन ।"
+\p
 \v 12 ति तिङ्ला येसु (मन्दिर) नाङ्ला श्युसुङ । (मन्दिर) नाङ्ला चाेङुदाङ ङ्यपतिवा तेरिकला येसुकि फिला तेन बिनसुङ, टाङा ज्येदुतिविकि (टेबुल) तिवा तेमे गाम्देर चाेङु तिविकि (अासन) तिवा अालक ग्याम बिन्सुङ ।
 \v 13 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “दिनक टिबु वाइ, 'ङे खाङ्बा माेपारकि खाङ्बा (कहलाइनेछ),' तर खिरेकि दिला (डांकु) तिविकि अड्डा जेउइ ।"
-\v 14 दजाेला मिक माेथाेङु तिवा (मन्दिर) नाङ्ला लेसुङ, थेमे येसुकि तिवाला टेक चिसुङ
-
- ।
+\p
+\v 14 दजाेला मिक माेथाेङु तिवा (मन्दिर) नाङ्ला लेसुङ, थेमे येसुकि तिवाला टेक चिसुङ ।
+\p
 \v 15 दजाेला छेंबु काेङ्यारतिवादाङ शास्त्रितिविकि येसुकि क्याबु याम्छेनकि काच्ये तिवा थाेङ्सुङ, दजाेला तिविकि (मन्दिर) नाङ्ला पेजातिविकि “दाउदकि पुज्युङ्ला साेवा तेक" सिइदाङ कारे किइ वदु काेसुङ, तिवाला अाला ङ्यार्मा लासुङ ।
+\p
 \v 16 तिविकि येसुला सासुङ, “काङ दि मितिविकि काङ सिइ वाइ, ख्याेङ ङेन थुक्यु?” येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “हिन! काङ खिरेकि नाम्लाङ रकुप मेत, '(दुधे बालक) दाङ (शिशु) तिविकि खेनेसुर तिकि अाला साेवा लाबु वाइ'?”
-\v 17 तितिङ्ला येसु तिवा नेसुर डाेस्युङ तेमे बेथानिकि ग्यासाला गाल्सुङ येसुकि ति नुप त्याराङ सिदा क्यासुङ
-
- ।
+\p
+\v 17 तितिङ्ला येसु तिवा नेसुर डाेस्युङ तेमे बेथानिकि ग्यासाला गाल्सुङ येसुकि ति नुप त्याराङ सिदा क्यासुङ ।
+\p
 \v 18 टोप्ला तजाेला येसु ग्यासाला ग्युर्सुङ, येसुला ल्हब लासुङ ।
-\v 19 येसुकि लाम्गि चाला अाप्लक दाेङ्बुचिक थाेङ्सुङ, येसु तिकि चाला गाल्सुङ ति दाेङ्बुला दामक तिवा सिना ज्येन काङ माङे । येसुकि तिला सिक्यासुङ, “ख्याेरुङ्ला ताफेन्ला लाेङ्या नाम्लाङ काङ डेलु माेगाेर्सित ।" ति अाप्लाककि दाेङ्बु श्यारि काम्सुङ
-
- ।
+\v 19 येसुकि लाम्गि चाला अाप्लक दाेङ्बुचिक थाेङ्सुङ, येसु तिकि चाला गाल्सुङ ति दाेङ्बुला दामक तिवा सिना ज्येन काङ माङे । येसुकि तिला सिक्यासुङ, “ख्याेरुङ्ला ताफेन्ला लाेङ्या नाम्लाङ काङ डेलु माेगाेर्सित ।" ति अाप्लाककि दाेङ्बु श्यारि काम्सुङ ।
+\p
 \v 20 दजाेला लाेप्टुक तिवकि दि थाेङ्सुङ, तिवाला याम्छेन लानिते सासुङ, “दिजाे टिबु दि दाेङ्बु च्युक क्यानि काम्नि गाल्सुङ?”
+\p
 \v 21 येसुकि कालेन बिनिते तिवाला सिक्यासुङ, “हुतुङ ङा खिराङ्ला सिउइ, खिराङ्ला माेवा वनिते सेम्ला (शङ्का) माक्या सिसिन दि अाप्लककि दाेङ्बुला काङ क्याबु नक ति क्याजिक मिन, खिरेकि दि गाङ्दकला, 'द्यासुर लानि चङ्बुला ग्युक' सासिन तिनकराङ हुङुइ ।
-\v 22 खिरेकि माेवा क्यानि माेपारला च्यिन्दिङ काच्ये लाेङुइ, ति खिरेकि
-
- ङेक्युइ
+\v 22 खिरेकि माेवा क्यानि माेपारला च्यिन्दिङ काच्ये लाेङुइ, ति खिरेकि ङेक्युइ
 \v 23 दोजाेला येसु (मन्दिर) लेबु नक, येसुकि लाेबिन वदु बेला क्ष्येबु काेङ्यार तिवादाङ मितिविकि क्ष्येबु तिवा येसुकि चाला लेम्नि सिक्यासुङ, “ख्याेरुङ चिन काकि दि काच्येतिवा किइ वाइ?” ख्याेङ्ला दि का सिकि बिन्सुङ?”
-\v 24 येसुकि कालेन क्यानिते तिवाला सिक्यासुङ, “ङाङ खिराङ्ला (प्रश्न) च्यिक टिउइ । दजाेला खिरेकि ति सानक क्यासिन, ङेकि च्यिन काकि दि काच्ये तिवा किउइ सिरु काच्ये ङा खिराङ्ला
-
- सिउइ
+\p
+\v 24 येसुकि कालेन क्यानिते तिवाला सिक्यासुङ, “ङाङ खिराङ्ला (प्रश्न) च्यिक टिउइ । दजाेला खिरेकि ति सानक क्यासिन, ङेकि च्यिन काकि दि काच्ये तिवा किउइ सिरु काच्ये ङा खिराङ्ला सिउइ
 \v 25 युहन्नाकि बप्तिस्मा केन्सुर लेबु हिन? देवाच्येन नेसुरना मितिवा नेसुर?” तिविकि दाक्पि नाङ्ला दिनक सिइदाङ (छलफल) क्यासुङ, "(यदि) अरेकि 'देवाचेननेसुर' सिक्यासिन तिकि अाेरुङ्ला 'तिनक हिन्सिन, खिरेकि तिला चिला माेवा माक्या?' सिक्यानि सिउइ ।
 \v 26 दजाेला अरेकि 'मिनेसुर' सिक्यासिन, अाेरुङ जाेबु मितानि ज्यिवा किउइ, चिला सिसिन तिवा तेरिककि युहन्नाला लुङ्तेम्का सिरु नक ।"
-\v 27 तजाेला तिविकि येसुला कालेन क्यानि सिक्यासु ङेराङ्ला छ्या मेत ।येसुकि तिवाला सिक्यासुङ “ङाङ च्यिन काकि दि काच्येतिवा किउइ सिनि खिराङ्ला मिसिउइ
-
- ।
+\v 27 तजाेला तिविकि येसुला कालेन क्यानि सिक्यासु ङेराङ्ला छ्या मेत ।येसुकि तिवाला सिक्यासुङ “ङाङ च्यिन काकि दि काच्येतिवा किउइ सिनि खिराङ्ला मिसिउइ ।
+\p
 \v 28 खिराङ काङ सेम किउइ? मिराचिक मिदि मिरा ङि पुज्युङ नक । ति तङि पुज्युङचाला गाल्नि सिक्यासुङ, 'हारिङ (दाखबारि) ला गाल्नि यग कि ।'
+\p
 \v 29 ति पुज्युङ तिकि कालेन क्यानि सिक्यासुङ, 'ङा माेडाेउइ,' हिनसिना काङ तुज्ये तिङ्ला तिकि सेम ग्युर्सिमा ति गाल्सुङ ।
-\v 30 तेमे ति मि दाक्पि राङ्सा पुज्युङ चाला गाल्निते तिराङ काच्ये सिक्यासुङ । दि पुज्युङकि कालेन क्यानि सिक्यासुङ, 'लासाे, ङा डिउइ, 'हिनसिनाङ ति मागाल
-
- ।
+\p
+\v 30 तेमे ति मि दाक्पि राङ्सा पुज्युङ चाला गाल्निते तिराङ काच्ये सिक्यासुङ । दि पुज्युङकि कालेन क्यानि सिक्यासुङ, 'लासाे, ङा डिउइ, 'हिनसिनाङ ति मागाल ।
 \v 31 दि मिरा ङिकि नाङ्ला चिन पुज्युङ तिकि दाक्पि पापि सेम क्याल्सुङ?” तिविकि सासुङ, “तङितिकि ।" येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, खिराङ्सिना तङ्ला से लाेङु तिवादाङ (याैनकर्मि) तिवा देवाचेनकि ग्याल्खापला तङ्ला श्युगुइ ।
-\v 32 चिलासिसिन युहन्ना खिरेनाङ्ला दिक्पा मेतुपकि लाम्ला लेसुङ, हिनसिनाङ खिरेकि तिला माेवा माक्या, तजाेबेला ति से लाेङु तिवादाङ (याैनकर्मि) तिविकि तिला माेवा क्यासुङ । खिरेकि तजाेबेला ति हुङिन वदु थाेङ्सुङ, ति थाेङ्सिनाङ खिरेकि माेवा माक्या तेमे खिरेकि ताेङ्दाङङाङ माक्या
-
- ।
+\v 32 चिलासिसिन युहन्ना खिरेनाङ्ला दिक्पा मेतुपकि लाम्ला लेसुङ, हिनसिनाङ खिरेकि तिला माेवा माक्या, तजाेबेला ति से लाेङु तिवादाङ (याैनकर्मि) तिविकि तिला माेवा क्यासुङ । खिरेकि तजाेबेला ति हुङिन वदु थाेङ्सुङ, ति थाेङ्सिनाङ खिरेकि माेवा माक्या तेमे खिरेकि ताेङ्दाङङाङ माक्या ।
+\p
 \v 33 राङ्सा पे ङेन । मिराचिक मि नक, तिदि श्यिङि ज्यिन्दाक नक । तिकि त्या (दाखबारि) ग्याम्निते फारछुर क्याेर्सुङ; त्यारुक्ला (दाख) चिरु (काेल) ज्यिगाङ जाेसुङ; रिंदु सिनि (धरहरा) ज्यिगाङ जाेसुङ; ङालाकतिवाला ति ज सिनि (ठेक्का) बिन्सुङ ।
-\v 34 तितिङ्ला ति राङ्साराङ लुङ्बाला गाल्सुङ । दजाेबेला (दाख) रुगु तुज्ये लेसुङ, ज्यिन्दाककि (दाखबारि) कि ङालाक तिविचाला (दाख) लाङु सिनि ङालाक तिवाला
-
- ताङ्सुङ
+\v 34 तितिङ्ला ति राङ्साराङ लुङ्बाला गाल्सुङ । दजाेबेला (दाख) रुगु तुज्ये लेसुङ, ज्यिन्दाककि (दाखबारि) कि ङालाक तिविचाला (दाख) लाङु सिनि ङालाक तिवाला ताङ्सुङ
 \v 35 (दाखबारि) कि ङालाकतिविकि ति ज्यिन्दाककि यक्पु तिवाला जिम्निते मिराचिक्ला दुसुङ, मिराचिक्ला सेसुङ तेमे मिराचिक्लादि दाेथनि लिसुङ ।
 \v 36 लाेङङ्या, ज्यिन्दाककि तङ्ला सिना साङ अाला यक्पुतिवा ताङ्सुङ, ति (दाखबारि) ला यक किरुतिविकि तिवालाङ तिनकराङ (व्यवहार) क्यासुङ ।
-\v 37 तितिङ्ला ज्यिन्दाककि दुक सिइदाङ दाक्पि पुज्युङ्लाराङ ताङ्सुङ, 'तिविकि ङे पुज्युङ्ला (अादर) किउइ
-
- ।'
+\v 37 तितिङ्ला ज्यिन्दाककि दुक सिइदाङ दाक्पि पुज्युङ्लाराङ ताङ्सुङ, 'तिविकि ङे पुज्युङ्ला (अादर) किउइ ।'
+\p
 \v 38 दाेजाेबेला (दाखबारि) ला यग किरु तिविकि ज्यिन्दाककि पुज्युङ्ला थाेङ्सुङ, तिविकि दाक्पि पार्ला सासुङ, 'दिनि (उत्तराधिकारि) हिन । श्यग, अाेरुङ दिला सेनि ते दिकि (उत्तराधिकार) लिङि ।'
-\v 39 तिकिकिसाला, तिविकि तिला जिम्सुङ, (दाखबारि) नेसुर फिला क्युर्सुङ, तेमे तिला सेसुङ
-
- ।
+\v 39 तिकिकिसाला, तिविकि तिला जिम्सुङ, (दाखबारि) नेसुर फिला क्युर्सुङ, तेमे तिला सेसुङ ।
 \v 40 तजाेबेला ति (दाखबारि) कि ज्यिन्दाक गिउइ, तिकि ति (दाखबारिला यग किरु तिवाला काङ किदाङ?”
-\v 41 तिविकि येसुला सासुङ, “तिकि ति दुक्टे मितिवाला तेरिकसिना मेलेवा क्यानि सिदा किउइ तेमे ति (दाखबारि) तिनक मि तिवाला (ठेक्क) तेर्क्यु, सिकि डेलु छाेसिन्सिमा तिकि (माेल) ज्येल्ग्यु
-
- ।"
-\v 42 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “काङ खिरेकि नाम्लाङ (धर्मशाश्त्र) ला रकुप मेत, 'चिन दाेतिला खाङ्बा ज तिविकि यक्ला माग्याप तिदिराङ कुनाकि पिर्च्युङ दाे च्युङ्सुङ । दि चाेवाे काेन्ज्यकनेसुर वबु हिन, तेमे अरे मिङाला दि याम्छेन लाङ्दे वाइ
-
-?'
+\p
+\v 41 तिविकि येसुला सासुङ, “तिकि ति दुक्टे मितिवाला तेरिकसिना मेलेवा क्यानि सिदा किउइ तेमे ति (दाखबारि) तिनक मि तिवाला (ठेक्क) तेर्क्यु, सिकि डेलु छाेसिन्सिमा तिकि (माेल) ज्येल्ग्यु ।"
+\p
+\v 42 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “काङ खिरेकि नाम्लाङ (धर्मशाश्त्र) ला रकुप मेत, 'चिन दाेतिला खाङ्बा ज तिविकि यक्ला माग्याप तिदिराङ कुनाकि पिर्च्युङ दाे च्युङ्सुङ । दि चाेवाे काेन्ज्यकनेसुर वबु हिन, तेमे अरे मिङाला दि याम्छेन लाङ्दे वाइ?'
+\p
 \v 43 दिकिकिसाला, ङा खिराङ्ला सिउइ, चाेवाेकाेन्ज्यककि ग्याल्खाप खिराङनेसुर थारे खुन्गाल्निते दिनक गिपाच्यिक्ला तेर्क्यु सिकिदि दाक्पि डेलु गाेर्ज्यिक्यु ।
-\v 44 सु दि दाेला ल्हुम्ग्यु, ति (टुक्रा-टुक्रा) जेउइ । सि खाला दि ल्हुम्ग्यु, ति लेप्क्यु
-
- ।"
+\v 44 सु दि दाेला ल्हुम्ग्यु, ति (टुक्रा-टुक्रा) जेउइ । सि खाला दि ल्हुम्ग्यु, ति लेप्क्यु ।"
+\p
 \v 45 तजाेला छ्येबु काेङ्यारतिवादाङ शास्त्रितिविकि येसुकि पे ङेन्सुङ, तिविकि कला येसुकि ताम किइ वदु नक सिनि तिविकि छ्या ङेसुङ ।
 \v 46 तिविकि येसुला जिमु छाल्सुङ, मितिविकि येसुला लुङ्तेम्बा सिनि सिरुकि किसाला तिवा जाेबु मितिवातानि ज्यिवा क्यासुङ
-
-
 \c 22
 \cl लिउ २२
 \p
 \v 1 तिवातानि दुक सिइदाङ येसु पेला ताम क्यासुङ,
 \v 2 “देवाच्येनकि ग्यालखाप दिनकच्यिक ग्याल्बुदगे हिन, सिकि दाक्पि पुज्युङ्कि लागि ज्येन्दिकि साप्च्ये जाेसुङ ।
-\v 3 तिकि ज्येन्दिला हुङु सिनि श्यग सिक्याबु तिवाला लिङु सिनि दाक्पि यक्पु तिवाला ताङ्सुङ, हिनसिनाङ तिवा हुङु माङेन
-
- ।
-\v 4 लाेङङ्या ग्याल्बिकि दुक सिइदाङ दाक्पि यक्पुतिवाला ताङ्सुङ, 'ति काताङुतिवाला दुक सिसा, 'ङेकि ङे सामा जाेबु वाइ । ङे लाङतिवादाङ रंबु बस्तु तिवा सेदु वाइ, तेरिक काच्ये रिबु वाइ । ज्येन्दिकि शाप्च्येला श्यक
-
- ।'
+\v 3 तिकि ज्येन्दिला हुङु सिनि श्यग सिक्याबु तिवाला लिङु सिनि दाक्पि यक्पु तिवाला ताङ्सुङ, हिनसिनाङ तिवा हुङु माङेन ।
+\v 4 लाेङङ्या ग्याल्बिकि दुक सिइदाङ दाक्पि यक्पुतिवाला ताङ्सुङ, 'ति काताङुतिवाला दुक सिसा, 'ङेकि ङे सामा जाेबु वाइ । ङे लाङतिवादाङ रंबु बस्तु तिवा सेदु वाइ, तेरिक काच्ये रिबु वाइ । ज्येन्दिकि शाप्च्येला श्यक ।'
 \v 5 तिवि कि काङ याद्दाङ माक्या, मिराचिक दाक्पि श्यिङ्ला, राङ्सादि दाक्पि (व्यवसाय) नेवा गाल्सुङ ।
 \v 6 ज्येनतिविकि ग्याल्बुकि यक्पु तिवाला जिम्सुङ; तिवा तानि ङछा लाङ्दे (व्यवहार) क्यासुङ, तेमे तिवाला सेसुङ ।
-\v 7 ग्याल्बु ङ्यार्मा क्यासुङ । तिकि दाक्पि (सेना) तिवाला ताङ्सुङ; ति (हत्यारा) तिवाला सेसुङ, तेमे तिविकि ग्यासा रेबिन्सुङ
-
- ।
+\v 7 ग्याल्बु ङ्यार्मा क्यासुङ । तिकि दाक्पि (सेना) तिवाला ताङ्सुङ; ति (हत्यारा) तिवाला सेसुङ, तेमे तिविकि ग्यासा रेबिन्सुङ ।
 \v 8 तितिङ्ला तिकि दाक्पि लाेप्टुक तिवाला सिक्यासुङ, 'ज्येन्दिला सिनि तेरिक रिबु वाइ, तर सुला काताङ्सुङ तिवा (याेग्य) कि मिदुक ।
 \v 9 तिकिकिसाला, खिराङ लामतिवाला ग्युक खिरेकि काताेङथुबु तिवा तेरिक मितिवाला ज्येन्दि शाप्च्यला का ताेङ ।'
-\v 10 ति यक्पुतिवा लामतिवाला गाल्सुङ तेमे तिविकि ङेदुजाेजिक लेमु मेलेवा ङिकार रुकि मितिवाला छ्याजिक्ला रुसुङ । तिकिकिसाला, ज्येन्दिकि खाङ्बा डेन्बुतिविकि केङ्सुङ
-
- ।
+\v 10 ति यक्पुतिवा लामतिवाला गाल्सुङ तेमे तिविकि ङेदुजाेजिक लेमु मेलेवा ङिकार रुकि मितिवाला छ्याजिक्ला रुसुङ । तिकिकिसाला, ज्येन्दिकि खाङ्बा डेन्बुतिविकि केङ्सुङ ।
 \v 11 तजाेला ग्याल्बु डेन्बु तिवाला ल्हासिनि नाङ्ला लेसुङ, त्या मिराच्यिक मि ज्येन्दिकि माज्या माकाेन्बा ज्येन्दिकि शाप्च्यला लेबु तिकि थाेङ्सुङ ।
-\v 12 ग्याल्बुकि तिला सिक्यासुङ, 'दाल्जा, ज्येन्दिकि माज्या माकाेन्बा ख्याेङ द्या नाङ्ला च्युक क्यानि लेबु?' तेमे ति मिकि काङ ताम कि माथु
-
- ।
+\v 12 ग्याल्बुकि तिला सिक्यासुङ, 'दाल्जा, ज्येन्दिकि माज्या माकाेन्बा ख्याेङ द्या नाङ्ला च्युक क्यानि लेबु?' तेमे ति मिकि काङ ताम कि माथु ।
 \v 13 ति तिङ्ला ग्याल्बिकि दाक्पि यक्पु तिवाला सिक्यासुङ, 'दि मिकि लाक्पादाङ काङ्बा ट, दिला फिला नाक्तिङिला क्युर, केनिदि ङतिवादाङ (दाह्रा किटाइ) गिउइ ।'
-\v 14 चिला सिसिन काताङु तिवा अाला वाइ, तर (चुनिएका) तिवा अाला वाइ
-
- ।"
+\v 14 चिला सिसिन काताङु तिवा अाला वाइ, तर (चुनिएका) तिवा अाला वाइ ।"
+\p
 \v 15 तितिङ्ला फरिसितिवा त्यासुर गाल्सुङ, येसुकि सिक्याबु ताम्ला तिलाराङ च्युक क्यानि थाला ग्यागु सिरु कलाला (याेजना) जाेसुङ ।
 \v 16 तितिङ्ला तिविकि दाक्पि लाेप्टुक तिवादाङ हेराेदि दलकि काङ मि तिवाला येसुकि चाला ताङ्सुङ । तिविकि येसुला सिक्यासुङ, “गेकेन, ङेराङ्ला छ्या वाइ, ख्याे हुतुङ वाइ, ख्याेकि काेन्ज्यककि लामला हिदुपति लाेप्क्युइ । ख्याे सिकि काङ नासाम ताेङु सिरु ताम्ला (वास्ता) मिकिउइ, मितिविकि पार्ला ख्याेकि छ्य मिकिउइ ।
-\v 17 तिकिकिसाला, ङेराङ्ला सि, ख्याे काङ सिउइ? कैसरला से ज्येलु ल्यामु हिन्ना मिन
-
-?”
+\v 17 तिकिकिसाला, ङेराङ्ला सि, ख्याे काङ सिउइ? कैसरला से ज्येलु ल्यामु हिन्ना मिन?”
+\p
 \v 18 सुकि तिविकि दुक्टे छ्या ङेनिते सिक्यासुङ, “खनाक्पा, “खिराङ ङाला चिला खक्पा ल्हेउइ?
-\v 19 से ज्येलुप टाङा ङाला छ्या तेन ।" तितिङ्ला तिविकि येसुकि चाला दिनारच्यिक खसुङ
-
- ।
+\v 19 से ज्येलुप टाङा ङाला छ्या तेन ।" तितिङ्ला तिविकि येसुकि चाला दिनारच्यिक खसुङ ।
 \v 20 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “दि सि मिनदाङ (छाप) हिन?”
+\p
 \v 21 तिविकि येसुला सासुङ, “कैसरकि ।" तितिङ्ला येसुकि तिवाला सिक्यासु, “तिनक हिन्सिन, काङ कैसरकि हिन, ति कैसरला बिन, तेमे काङ काेन्ज्यककि हिन, ति काेन्ज्यकलन बिन ।"
-\v 22 तजाेला तिविकि दि काेसुङ, तिवाला याम्छेन लासुङ । तितिङ्ला तिवा येसु चानेसुर गाल्सुङ
-
- ।
+\v 22 तजाेला तिविकि दि काेसुङ, तिवाला याम्छेन लासुङ । तितिङ्ला तिवा येसु चानेसुर गाल्सुङ ।
+\p
 \v 23 तिराङ ङिमाला काङ सदुकि तिवा येसु चाला लेसुङ, सिकिदि (पुनरुत्थन) मेङु सिनि सिरु नक । तिविक येसुला टिसुङ,
-\v 24 “गेकेन, माेशाकि साबु नक, 'लाला ख्यकपेजा पेजा माकेबा सिनक क्यासिन, तिकि नुककि तिकि पेर्मिला ज्येन्दि क्यानिते दाक्पि च्याेच्यि (निम्ति) अाङा के गाेक्यु
-
- ।
+\v 24 “गेकेन, माेशाकि साबु नक, 'लाला ख्यकपेजा पेजा माकेबा सिनक क्यासिन, तिकि नुककि तिकि पेर्मिला ज्येन्दि क्यानिते दाक्पि च्याेच्यि (निम्ति) अाङा के गाेक्यु ।
 \v 25 तिवा मिरादिन उज्युनुक नक । तङिदिकि ज्येन्दि क्यासुङ । मिराचिगाङ पुज्युङ पुम माक्येबा तिकि दाक्पि पेर्मि नुकला ताङ्सुङ ।
 \v 26 तितिङ्ला राङ्सा नुकतिकि तिनकराङ क्यासुङ, तितिङ्ला राङ्साकि, मिरादिन्गार पुज्युङकि तिनकराङ क्यासुङ ।
 \v 27 तिवा उज्युनुक तेरिक श्यिसिमा ति पुम पेजादिङ श्यिसुङ ।
-\v 28 ता (पुनरुथन) ला ति पुम पेजा मिरादिन उज्युनुक पार्ला सिदि हुङुउइ? चिला सिसिन तिवा तेरिककि ति तानि ज्येन्दि क्यानि सिदु वाइ
-
- ।
+\v 28 ता (पुनरुथन) ला ति पुम पेजा मिरादिन उज्युनुक पार्ला सिदि हुङुउइ? चिला सिसिन तिवा तेरिककि ति तानि ज्येन्दि क्यानि सिदु वाइ ।
+\p
 \v 29 येसुकि तिवाला कालेन क्यानिते सिक्यासुङ, “खिराङ (भुल) ला परेक्याबु वाइ, चिला सिसिन खिराङ काेन्ज्यककि ङारला छ्या मेशेउइ ।
-\v 30 चिला सिसिन (पुनरुत्थन) ला ना खिरेकि ज्येन्दि किउइ, ना तिवाला ज्येन्दि किरु सिनि तेर्क्यु । बरु, तिवा देवाच्येनला वदु थु दगेराङ हुङुइ
-
- ।
+\v 30 चिला सिसिन (पुनरुत्थन) ला ना खिरेकि ज्येन्दि किउइ, ना तिवाला ज्येन्दि किरु सिनि तेर्क्यु । बरु, तिवा देवाच्येनला वदु थु दगेराङ हुङुइ ।
 \v 31 श्येव तिविकि (पुनरुत्थन) कि कला चाेवाे कान्ज्यक नेसुर दुकक्यानि खिराङ्ला सिक्याबुदि काङ खिरेकि रकु मेत,
 \v 32 'ङा अब्राहामकि चाेवाे, इसाककि चाेवाेदाङ याकुपकि चाेवाे हिन? चाेवाे श्येप तिविकि चाेवाे मिन, तर येसु सेन्बा तिविकि चाेवाे हिन ।"
-\v 33 दजाेला जाेबु मि तिविकि दि काेसुङ, तिवा येसुकि येन्देन्ला याम्छेन लासुङ
-
- ।
+\p
+\v 33 दजाेला जाेबु मि तिविकि दि काेसुङ, तिवा येसुकि येन्देन्ला याम्छेन लासुङ ।
+\p
 \v 34 येसुकि सदुकि तिवाला खाराक्पा ज्यागुदि तजाेला फरिसि तिविकि काेसुङ, तिवा जाेम्सुङ ।
 \v 35 तिवि नाङ्ङि मिराच्यिक (व्यवस्थापक) लाेबेनकि येसुला खक्पा ल्हाइदाङ (प्रश्न) च्यिक टिसुङ,
-\v 36 “गेकेन, (व्यवस्था) ला तेरिकसिना बाेबाे कादि च्यिन्दि हिन
-
-?”
+\v 36 “गेकेन, (व्यवस्था) ला तेरिकसिना बाेबाे कादि च्यिन्दि हिन?”
+\p
 \v 37 येसुकि तिला सिक्यासुङ, “ख्यरेकि चावाे काेन्ज्यक चाेवाेला दाक्पि तेरिक सेम नेसुर, दाक्पि तेरिक जुबुदाङ दाक्पि तेरिक सेमकि च्याम्बा किसा ।
-\v 38 तिदि तङदि दाङतेरिक सिना बाेबाे
-
- ।
+\v 38 तिदि तङदि दाङतेरिक सिना बाेबाे ।
 \v 39 तेमे (तेस्राे) का दिङ तिनकराङ वाइ 'ख्यरेकि दाक्पि (छिमेकि) ला दाक्पुला दगेराङ च्याम्बा किसा ।
-\v 40 तेरिक व्यवस्थादाङ लुङ्तेम्बा तिवा दि का ङिकि खाला (अाधारित) वाइ
-
- ।
+\v 40 तेरिक व्यवस्थादाङ लुङ्तेम्बा तिवा दि का ङिकि खाला (अाधारित) वाइ ।
+\p
 \v 41 फरिसितिवा तेरिक दासाच्यिक्ला जाेबु बेला येसुकि तिवाला (प्रश्न) च्यिक टिसुङ ।
-\v 42 येसुकि सिक्यासुङ, “खिराङ चाेवाेकि कला काङ सेबा किउइ?” तिविकि येसुला सिक्यासुङ, “दाउदकि पुज्युङ
-
- ।"
+\v 42 येसुकि सिक्यासुङ, “खिराङ चाेवाेकि कला काङ सेबा किउइ?” तिविकि येसुला सिक्यासुङ, “दाउदकि पुज्युङ ।"
+\p
 \v 43 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “तिनक हिन्सिन, दाउद थु चेङिकि केङ्सिनाङ दाउदकि चिला तिला दुकक्यानि चाेवाे सिनि सिक्यासुङ,
-\v 44 “चाेवाे काेन्ज्यककि ङे चाेवाेला सिक्यासुङ, “नामसाक्ला ङेकि ख्यरे (शत्रु) तिवाला ख्यरे काङ्बाल श्याबा कि मिज्यउइ, तजाेसाङ ख्याेङ ङु लाक्पा याबि क्ष्यला देत”
-
- ।'
+\v 44 “चाेवाे काेन्ज्यककि ङे चाेवाेला सिक्यासुङ, “नामसाक्ला ङेकि ख्यरे (शत्रु) तिवाला ख्यरे काङ्बाल श्याबा कि मिज्यउइ, तजाेसाङ ख्याेङ ङु लाक्पा याबि क्ष्यला देत” ।'
 \v 45 दा उदकि येसुला 'चाेवा' सिउइ सिसिन, ति च्युक क्यानि दाउदककि पुज्युङ हुङुइते?”
 \v 46 तिवा सिकिसाङ कालेनला छिक ज्यिगाङ ताम कि माथु, ति ङिमा नेसुर तिङ्ला येसुला सिकिसाङ् ज्येन (प्रश्न) ट्ये सेम माक्या
-
-
 \c 23
 \cl लिउ २३
 \p
 \v 1 तितिङ्ला येसु जाेबु ममितिवादाङ दाक्पि लाेप्टुक तिवा तानि ताम क्यासुङ ।
 \v 2 येसुकि सिक्यासुङ, “शास्त्रि तिवादाङ फरिसितिवा माेसाकि (अासन) ला देक्यु ।"
-\v 3 दिकिकिसाला, तिविकि खिराङ्ला काङ कि सिनि का किउइ, ति काच्ये कि तेमे तिवाला (पालना) कि । तर तिविकि यग दगे माकि, चिला सिसिन तिवा ताम दि किउइ, तर तिङ्ला दाक्पिकिराङ ति मिकिउइ
-
- ।
+\v 3 दिकिकिसाला, तिविकि खिराङ्ला काङ कि सिनि का किउइ, ति काच्ये कि तेमे तिवाला (पालना) कि । तर तिविकि यग दगे माकि, चिला सिसिन तिवा ताम दि किउइ, तर तिङ्ला दाक्पिकिराङ ति मिकिउइ ।
 \v 4 हिन, तिविकि खुर मुथु च्येदि खुर्बु टानि तेर्क्यु, तेमे तिविकि ति खुर्बु मितिविकि पुङ्बाला ज्याङ्नि तेर्क्यु । तर तिविकि दाक्पु खुरु सिनि दाक्पि फेप्तक च्यिगाङ थमेकेलुइ ।
-\v 5 तिवा तेरिक यग मिकि थाेङ्सित सिनि किउइ । चिला सिसिन तिविकि दाक्पि टालालादाङ लाक्पाला ज्यगु (व्यवस्था-पत्रि) तिवा बाेबाे जेउइ, तिविकि दाक्पि माज्यिकि (छुम्का) तिवा रिङ्बु जेउइ
-
- ।
+\v 5 तिवा तेरिक यग मिकि थाेङ्सित सिनि किउइ । चिला सिसिन तिविकि दाक्पि टालालादाङ लाक्पाला ज्यगु (व्यवस्था-पत्रि) तिवा बाेबाे जेउइ, तिविकि दाक्पि माज्यिकि (छुम्का) तिवा रिङ्बु जेउइ ।
 \v 6 तिविकि शाप्च्यला (मुख्य) दासातिवादाङ जाेम्खाङ तिविकि (प्रमुख) (अासन) तिवा सेम किउइ,
-\v 7 तेमे (बजार) तिवाला (विशेस) गाशाेश्युबुदाङ मितिवानेसुर 'गेकेन' सिनि गाशाेश्युबु सेम किउइ
-
- ।
+\v 7 तेमे (बजार) तिवाला (विशेस) गाशाेश्युबुदाङ मितिवानेसुर 'गेकेन' सिनि गाशाेश्युबु सेम किउइ ।
 \v 8 तर खिराङ्ला 'गेकेन 'सिनि गाश्वाेप किरुमेङुइ, चिलासिसिन खिरेदि मिराच्यिक क्याजिक गेकेन गिउइ, खिराङ तेरिक उज्युनुक तिवा हिन ।
 \v 9 तेमे जाम्लिङ्ला चिन्दिङ मिला पापा सिनि कामाताेङ, चिला सिसिन खिरेदि मिराच्यिक क्याजिक पापा वाइ, तिदि देवाच्येनला वाइ ।
-\v 10 ना 'गेकेन' सिनि सिकिङ खिराङ्ला काताेङ्सित, चिला सिसिन येसु खिरेदि मिराच्यिक क्याज्यिक गेकेन वाइ
-
- ।
+\v 10 ना 'गेकेन' सिनि सिकिङ खिराङ्ला काताेङ्सित, चिला सिसिन येसु खिरेदि मिराच्यिक क्याज्यिक गेकेन वाइ ।
 \v 11 तर सु खिरे पार्ला तेरिक सिना बाेबाे वाइ, ति खिरेकि यक्पु हुङुइ ।
-\v 12 सिकि दाक्पुला थेन्बु जेउइ, तिला बेप्क्युइ । तेमे सिकि दाक्पुला बेप्क्यु, तिला देगुइ
-
- ।
+\v 12 सिकि दाक्पुला थेन्बु जेउइ, तिला बेप्क्युइ । तेमे सिकि दाक्पुला बेप्क्यु, तिला देगुइ ।
+\p
 \v 13 तर (धिकार) ख्याेङ शास्त्रितिवादाङ फरिसितिवा, एपाखण्डितिवा! खिराङ मितिविकि मिङाला देवाच्येनकि ग्यालखापला गाे च्येक्युइ । चिलासिसिन खिराङ दाक्पुराङ दिला मुश्युगुइ, तेमे ना श्युगु छालु तिवाला श्युग् जिक्यु ।
 \v 14 (धिकार) ख्याेङ शास्त्रतिवादाङ फरिसितिवा, ए पाखण्डितिवा! चिला सिसिन खिराङ (विधुवा) तिविकि खाङ्बा तक ना ताेङु, दजाेला रिङ्से-रिङ्से माेपार क्यानि छ्या देन्ग्यु । दिकिकिसाला, खिरेकि हारुङ अाला दुक्पा ङेक्युइ ।
-\v 15 (धिकार) ख्याेङ शास्त्रि तिवादाङ फरिसितिवा, ए पाखण्डि! चिलाति मिराचिकला दाक्पि सेमला दा हुङुला खिराङ चङ्बुदाङ शश्यिला युगुइ । तजाेला ति खिरे सेमला गिउइ, तिला दाक्पुसिना दुम्बा ङ्यालवालाकि पुज्युङ
-
- जेउ
+\p
+\v 15 (धिकार) ख्याेङ शास्त्रि तिवादाङ फरिसितिवा, ए पाखण्डि! चिलाति मिराचिकला दाक्पि सेमला दा हुङुला खिराङ चङ्बुदाङ शश्यिला युगुइ । तजाेला ति खिरे सेमला गिउइ, तिला दाक्पुसिना दुम्बा ङ्यालवालाकि पुज्युङ जेउ
 \v 16 (धिकार) खिराङ्ला, ए मिक माेथाेङु (अगुवा) तिवा, खिराङ सिकि सिउइ, 'लालिकि छ्याेखाङकि ना क्याेल्ग्यु सिसिन, काङ मेङुइ । तर सिकि छ्याेेखाङकि सेरकि ना क्येल्ग्यु, ति दाक्पि ना नेसुर टागुइ ।'
-\v 17 ए मिक माेथाेङु कुवातिवा! चिनदि बाेबाे हिन- सेर हिन्ना ति सेरला काेन्ज्यक चाला क्याेलु छ्याेखाङ
-
-?
+\v 17 ए मिक माेथाेङु कुवातिवा! चिनदि बाेबाे हिन- सेर हिन्ना ति सेरला काेन्ज्यक चाला क्याेलु छ्याेखाङ?
 \v 18 मे, 'सिकिङ (वेदि) ला ना क्याल्ग्यु सिसिन, काङ मेङुइ । तर सिकि ति खाला ज्यागु बुलुवादा ना क्येल्ग्यु सिसिन, ति दाक्पि ना नेसुर टागुइ ।'
-\v 19 ए मिक माेथाेङु मितिवा, चिनदि बाेबाे हिन- बुलुवा ना ति बुलुवाला काेन्ज्यककि चाला क्याेलु (वेदि)
-
-?
+\v 19 ए मिक माेथाेङु मितिवा, चिनदि बाेबाे हिन- बुलुवा ना ति बुलुवाला काेन्ज्यककि चाला क्याेलु (वेदि)?
 \v 20 तेमे सिकि (वेदि) ला ना क्याेल्ग्यु, तिकि ति (वेदि) दाङ तिकि खाला वदु तेरिककि खाला ना क्याेल्ग्यु ।
 \v 21 तेमे सिकि छ्याेखाङला ना क्याेल्ग्यु, तिकि ति छ्याेखाङ दाङ तिला श्यासा देदु तिला ना क्येल्ग्यु ।
-\v 22 तेमे सिकि देवाचेनकि ना क्याेल्ग्यु, तिकि काेन्ज्यककि ग्याल्खापताङ तिला श्यासा देदुतिलाङ ना क्याेल्ग्यु
-
- ।
+\v 22 तेमे सिकि देवाचेनकि ना क्याेल्ग्यु, तिकि काेन्ज्यककि ग्याल्खापताङ तिला श्यासा देदुतिलाङ ना क्याेल्ग्यु ।
+\p
 \v 23 (धिकार) ख्याेङ शास्त्रि तिवादाङ फरिसि तिवा, ए (पाखण्डि)! चिला सिसिन खिराङ पुदिना, सुप ताङ जिराकि (दशांश) तेर्क्यु, तर (व्यवस्था) कि तिङ्मु काच्येतिवा मिन्सिन ठिम, काट्रिन दाङ माेवाला सेम क्याबु मेत । तर दि काच्येतिवा खिरेकि कि गाेबु नक दि ज्येन काच्ये तिवाला (अवहेलना) कि माेगाेबु नक ।
-\v 24 ए मिक माेथाेङु (अगुवा) तिवा, खिराङ सु भुसुना ला चालेकिउइ, तर सेम्ज्येलादि मिता ताेङुइ
-
-!
+\v 24 ए मिक माेथाेङु (अगुवा) तिवा, खिराङ सु भुसुना ला चालेकिउइ, तर सेम्ज्येलादि मिता ताेङुइ!
+\p
 \v 25 (धिकार) खिराङ शास्त्रि तिवादाङ फरिसितिवा, ए पाखण्डतिवा! खिराङ करादाङ देर्माङ तिविकि फिला क्याज्यिक टुक्यु, तर नाङि छ्यला तिवा (अन्यायपुर्ण) लाेङुदाङ लाेभकि क्याङु वाइ ।
-\v 26 ए मिक माेथाेङु फरिसितिवा, तङ्ला करादाङ देर्माकि नाङि छ्यला सफा कि, तिकि फिकि छ्यालाङ सफा वसित
-
- ।
+\v 26 ए मिक माेथाेङु फरिसितिवा, तङ्ला करादाङ देर्माकि नाङि छ्यला सफा कि, तिकि फिकि छ्यालाङ सफा वसित ।
+\p
 \v 27 (धिकार) ख्याेङ शास्त्रितिवादाङ फरिसितिवा, ए पाखण्डितिवा! चिला सिसिन खिराङ चुनकि युलु तुर्सा दगे वाइ, चिन फिला लेमु थाेङुइ, तर नाङि छ्यलादि श्याप मितिविकि रुबाकतिवादाङ तेरिक मेचेेङिकि केङु वाइ ।
-\v 28 दुकराङ क्यानि, खिराङाङ फिकि छ्यला मितिविकि चाला दिक्पा मेदु दगे थाेङुइ, तर नाङि छ्यला कपटताङ दुक्टेकि क्याङु वाइ
-
- ।
+\v 28 दुकराङ क्यानि, खिराङाङ फिकि छ्यला मितिविकि चाला दिक्पा मेदु दगे थाेङुइ, तर नाङि छ्यला कपटताङ दुक्टेकि क्याङु वाइ ।
+\p
 \v 29 (धिकार) ख्याेङ शास्त्रि तिवादाङ फरिसितिवा, ए पाखण्डि तिवा! चिला सिसिन खिराङ लुङ्तेम्बातिविकि तुर्सातिवा जेउइ दिक्पा मेदुप तिविकि तुर्सातिवा ल्यामु जेउइ ।
 \v 30 खिराङ सिउइ, 'अाेरुङ अरे (पुर्खा) तिविकि तुज्येला थारु हिनसिन, लुङ्तेम्बातिविकि ठाक श्याेलु यकला तिवातानि मेदेबु नक ।'
-\v 31 दिकिकिसाला, खिराङ दाक्पुराङ खिरेकि तिविकि गिपा हिन सिनि किदुक तेर्क्यु सिकि लुङ्तेम्बा तिवाला सेसुङ
-
- ।
+\v 31 दिकिकिसाला, खिराङ दाक्पुराङ खिरेकि तिविकि गिपा हिन सिनि किदुक तेर्क्यु सिकि लुङ्तेम्बा तिवाला सेसुङ ।
 \v 32 खिरेकि दाक्पि (पुर्खा) तिविकि यगाङ तेरिक किउइ ।
-\v 33 ए रुल तिवा, रुलकि गिपातिवा, खिराङ ङ्याल्वालाकि (दण्ड) नेसुर च्युक क्यानि टाेक्यु
-
-?
+\v 33 ए रुल तिवा, रुलकि गिपातिवा, खिराङ ङ्याल्वालाकि (दण्ड) नेसुर च्युक क्यानि टाेक्यु?
 \v 34 तिकि किसाला, ल्हाेसा, ङा खिरेचाला लुङ्देम्बा तिवा, रिक्पा च्याङ्बु वदु मि तिवादाङ शास्त्रि तिवा ताेङुइ । तिवि नाङ्ला मिरा चाेला खिरेकि सेक्युइ तेमे ङ्याङ्सिङलाङ गेल्ग्युइ । तेमे तिविनाङ्ला लालाला खिरेकि दाक्पि जाेम्खाङ तिवाला (काेर्रा) ग्याम्निते ग्यासा न्यासुर श्येर्क्यु ।
 \v 35 दिकि (परिणाम) दिनक गिउइ, जाबुलिङ्ला दिक्पा मेतुप तिविकि श्यालुप तेरिक ठाक ति खिरे खाला हुङुइ- दिक्पा मेदुप हाबिल नेसुर लानि बेरेक्याकि पुज्युङ जकरियाकि ठाकसाक, सुला दि खिरेकि चेङि दासादाङ (वेदि) कि चाला सेसुङ ।
-\v 36 हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, दि तेरिक काच्ये दिराङ गिपाला हुङुइ
-
- ।
+\v 36 हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, दि तेरिक काच्ये दिराङ गिपाला हुङुइ ।
+\p
 \v 37 ए यरुसलेम, ए यरुसलेम, ख्याेङ सिकि लुङ्देम्बा तिवाला सेक्युइ, ख्यरे चाला ताङु तिवाला दाे थनि ग्यागुइ! खेप चाे ङेकि ख्यरे पेजा तिवाला रुगु सेम क्याबिन, च्युक क्यानि च्ये हामुककि दाक्पि च्याप्रुक तिवाला तिकि पुश्यक वाक्ला रुगुइ, तर ख्यरेकि सेम माक्या ।
 \v 38 ल्हाेसा, खिरे खाङ्बा खिरे चाला (उजाट) जाेबु वाइ ।
 \v 39 चिला सिसिन ङा खिराङ्ला सिउइ, 'काेन्ज्यककि मिनला हुङु दि थुच्येकिदि हिन' सिनि खिरेकि मिसिबु साक, ताफेन्ला खिरेकि ङाला माेथाेङुइ
-
-
 \c 24
 \cl लिउ २४
 \p
 \v 1 येसु छ्याेखाङ नेसुर फिला गाल्नि येसु दाक्पि लाम्ला डाेइ वदुनक । येसुला छ्याेखाङकि खाङ्बा तिवा छ्या देदु सिनि येसुकि लाेप्टुक तिवा येसुचाला लेसुङ ।
-\v 2 तर येसुकि तिवाला कालेन क्यानिते सिक्यासुङ, “काङ खिरेकि दि तेरिक काच्येतिवा माेथाेङुइ? हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, दाेचिकि खाला राङ्सा दाे मज्यगुइ, तेरिक राेम्ग्युइ
-
- ।"
+\v 2 तर येसुकि तिवाला कालेन क्यानिते सिक्यासुङ, “काङ खिरेकि दि तेरिक काच्येतिवा माेथाेङुइ? हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, दाेचिकि खाला राङ्सा दाे मज्यगुइ, तेरिक राेम्ग्युइ ।"
+\p
 \v 3 जाेला येसु जैतुनकि गाङ्ला देसुङ, लाेप्टुकतिवा येसुकि चाला छ्या माङेबा लेम्नि सिक्यासुङ, “ङेराङ्ला सि, दि काच्येतिवा नाम हुङुइ? ख्याेकि (अागमन) दाङ जाम्लिङकि तिङि तादि चिनक गिउइ?”
+\p
 \v 4 येसुकि कालेन क्यानि तिवाला सिक्यासुङ, "(हाेसियार) देत, सिकिङ खिराङ्ला (नभड्काअाेस) ।"
-\v 5 चिला सिसिन ङे मिनला मेरा अाल गिउइ । चिला सिसिन तिविकि सिउइ, 'ङाराङ चाेवाे हिन!' अालाला (भड्काउनेछन)
-
- ।
+\v 5 चिला सिसिन ङे मिनला मेरा अाल गिउइ । चिला सिसिन तिविकि सिउइ, 'ङाराङ चाेवाे हिन!' अालाला (भड्काउनेछन) ।
 \v 6 खिरेकि माक्लिदाङ माक्लितिवा कारे क्याबु काेक्युइ । तर खिराङ, (विचलित) म्याङ्सित, चिला सिसिन दि काच्येतिवा हुङराङ गाेक्यु; तर हारुङाङ तिङि ङिमा लेम ख्याेलु मेङुइ ।
 \v 7 चिला सिसिन (जाति) कि कला (जाति) राङ लाङुइ, ग्याल्खापकि कला ग्याल्खापराङ लाङुइ । लाला दासाला (अनिकाल) हुङुइ, सहि गिउइ ।
-\v 8 तर दि तेरिक काच्ये (प्रसव-वेदना) कि थाल्मा क्याजिक हिन
-
- ।
+\v 8 तर दि तेरिक काच्ये (प्रसव-वेदना) कि थाल्मा क्याजिक हिन ।
+\p
 \v 9 तजाेला तिविकि खिराङ्ला दुक्पिकि लागि बिनिते खिराङ्ला सेक्युइ । ङे मिनकि (खातिर) तेरिक मिरिकनेसुर खिराङ्ला मार्च्याक किउइ ।
 \v 10 तजाेला मिरा अालाला नार्तु ग्याग्यु, मिराचिगि राङ्साला (धाेका) तेर्क्यु, मिराचिगि राङ्साला मार्च्याक किउइ ।
-\v 11 अाला जुनाक्पा लुङ्देन लापुप मितिविकि मिरा अालाला (बहकाउनेछन्)
-
- ।
+\v 11 अाला जुनाक्पा लुङ्देन लापुप मितिविकि मिरा अालाला (बहकाउनेछन्) ।
 \v 12 चिला सिसिन दिक्पा वदु तिविकिदि रिक्पा गिउइ; मिरा अालाकि ङिङ्ज्ये काम्ग्युइ ।
 \v 13 तर सु तिङ साक रंबु देक्यु, तिकि थार्वा ङेक्यु ।
-\v 14 ग्यालखापकि दि लेन ल्यामु तेरिक जाम्लिङ्कि तेरिक मिरिकला ना क्याेलुकि लाप्क्यु । तजाेला तिङि ङिमा गिउइ
-
- ।
+\v 14 ग्यालखापकि दि लेन ल्यामु तेरिक जाम्लिङ्कि तेरिक मिरिकला ना क्याेलुकि लाप्क्यु । तजाेला तिङि ङिमा गिउइ ।
+\p
 \v 15 तिकि किसाला, दजाेला खिरेकि दानिएल लुङदेम्बाकि सिक्याबु दगेराङ ति नाताेङु मार्चयाक क्याबु मिला चेङि दासाला थाेङुइ (लाेप्टुक दाक्पिकिराङ हाक काेसित),
 \v 16 सु यहुदियाला वाइ तिवा गाङ तिवाला टाेसित,
 \v 17 सु खाङ्बि लाचि खाला वाइ, ति खाङ्बा नेसुर चिन्दिङ सामान लाङु मामाे मापाप्सित ।
-\v 18 सु श्यिङ्ला वाइ ति (खास्टाे) लाङु मुग्युर्सित
-
- ।
+\v 18 सु श्यिङ्ला वाइ ति (खास्टाे) लाङु मुग्युर्सित ।
 \v 19 ति ङिमाला (हाय) खिराङ्ला सु खक्पा खुरु वाइ, सिकि (शिशु) तिवाला हमा तेरिन वाइ!
 \v 20 गुनकि ङिमालादाङ ङा श्वप ङिमाला टाे माेगाेसित सिनि माेपार किसा ।
 \v 21 चिला सिसिन ति ङिमाला (महासङ्कष्ट) गिउइ, चिनदि जाम्लिङकि तङ्नेसुर हारुङसाक नाम्लाङ च्युङु मेत, ना ता नाम्लाङ लाेङङ्या च्युङुइ ।
-\v 22 ति ङिमा तिवा घटाइ माक्याबु साक चिनदिङ जुबु माथारुइ । तर (चुनिएका) तिविकि निम्ति ति ङिमातिवा घाटाइ किउइ
-
- ।
+\v 22 ति ङिमा तिवा घटाइ माक्याबु साक चिनदिङ जुबु माथारुइ । तर (चुनिएका) तिविकि निम्ति ति ङिमातिवा घाटाइ किउइ ।
+\p
 \v 23
 \v 24
-\v 25 अाप्लककि दाेङ्बुनेसुर येन्देन लाेप । तजाेला त्याकि हागातिवा कलिला गिउइ, दामाकतिवा ग्याक्यु, दजाेला (ग्रिष्म रितु) हुङिन वाइ सिनि खिरेकि हाक काेक्यु । तुकक्यानिराङ, दजाेला खिरेकिसाङ दि तेरिक काच्येतिवा थाेङुइ, येसु दाक्पि चालाराङ मिन्सिन गाेकि चाला वाइ सिनि खिरेकि श्ये गाेक्यु
-
- ।
+\v 25 अाप्लककि दाेङ्बुनेसुर येन्देन लाेप । तजाेला त्याकि हागातिवा कलिला गिउइ, दामाकतिवा ग्याक्यु, दजाेला (ग्रिष्म रितु) हुङिन वाइ सिनि खिरेकि हाक काेक्यु । तुकक्यानिराङ, दजाेला खिरेकिसाङ दि तेरिक काच्येतिवा थाेङुइ, येसु दाक्पि चालाराङ मिन्सिन गाेकि चाला वाइ सिनि खिरेकि श्ये गाेक्यु ।
 \v 26 तिकि किसाला, तिविक खिराङ्ला 'ल्हाेसा, चाेवाे काङ मेदु दासाला वाइ' सिनि सिउइ सिसिन, काङ मेदु दासातिवाला माडाे । 'ल्हाेसा, चाेवाे नाङि (काेठा) तिवाला वाइ' सिनि सिउइ सिसिन, तिला माेवा माक्यि ।
 \v 27 चिला सिसिन च्युक क्यानि चिलाम श्यार नेसुर बार्निते नुपसाक तिकि ठाहुरि ख्याेल्ग्यु, मि पुज्युङकि (अागमन) दिङ तिनकराङ गिउइ ।
-\v 28 केनि (सिनाे) वाइ त्या (गिद्व) तिवा गिउइ
-
- ।
-\v 29 तर ति ङिमाला (सङ्कष्ट) लेबादाङ ङिमा नाक चुमि हुङुइ; अाैलाकि दाक्पि टाक मेतेरुइ; कार्ज्येनतिवा नाम्नेसुर ल्हुम्ग्यु, देवाच्येनला ङार तिवा जिवा किउइ
-
- ।
+\v 28 केनि (सिनाे) वाइ त्या (गिद्व) तिवा गिउइ ।
+\p
+\v 29 तर ति ङिमाला (सङ्कष्ट) लेबादाङ ङिमा नाक चुमि हुङुइ; अाैलाकि दाक्पि टाक मेतेरुइ; कार्ज्येनतिवा नाम्नेसुर ल्हुम्ग्यु, देवाच्येनला ङार तिवा जिवा किउइ ।
 \v 30 तजाेला मि पुज्युङकि तातिवा नाम्ला थाेङुइ, तेमे जाम्लिङ्कि तेरिक मिरिक तिविकि (विलाप) किउइ । तिविकि मि पुज्युङ्ला नाम्ला मुक्पि नाङ्ला ङारताङ बाेबाे सांवातानि हुङिन वदु थाेङुइ ।
-\v 31 येसुकि दाक्पि थुतिवाला (तुरहि) कि बाेबाे हाेरु तानि ताेङुइ, तेमे तिविकि येसुकि (चुने) क्याबु तिवाला नाम्गि पटिजिक छ्यनेसुर राङ्सा छ्यसाक (चारै) छ्यनेसुर रुगुइ
-
- ।
+\v 31 येसुकि दाक्पि थुतिवाला (तुरहि) कि बाेबाे हाेरु तानि ताेङुइ, तेमे तिविकि येसुकि (चुने) क्याबु तिवाला नाम्गि पटिजिक छ्यनेसुर राङ्सा छ्यसाक (चारै) छ्यनेसुर रुगुइ ।
+\p
 \v 32 अाप्लककि दाेङ्बुनेसुर येन्देन लाेप । तजाेला त्याकि हागातिवा कलिला गिउइ, दामाकतिवा ग्याक्यु, दजाेला (ग्रिष्म रितु) हुङिन वाइ सिनि खिरेकि हाक काेक्यु ।
-\v 33 तुकक्यानिराङ, दजाेला खिरेकिसाङ दि तेरिक काच्येतिवा थाेङुइ, येसु दाक्पि चालाराङ मिन्सिन गाेकि चाला वाइ सिनि खिरेकि श्ये गाेक्यु
-
- ।
+\v 33 तुकक्यानिराङ, दजाेला खिरेकिसाङ दि तेरिक काच्येतिवा थाेङुइ, येसु दाक्पि चालाराङ मिन्सिन गाेकि चाला वाइ सिनि खिरेकि श्ये गाेक्यु ।
 \v 34 हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, दि तेरिक काच्ये माच्युङ्बुशाक दि गिपा सिनि माेडाेउइ ।
-\v 35 देवाचेनदाङ जाम्लिङ सिनि डिउइ तर ङे सुङ सिनि
-
- माेडाेउइ
-\v 36 तर ति ङिमादाङ तुज्येकि कलाला सुलाङ छ्या मेत, ना ता देवाचेनकि थु तिवाला, ना पुज्युङ्ला, तर पापाला क्याज्यिक छ्या वाइ
-
- ।
+\v 35 देवाचेनदाङ जाम्लिङ सिनि डिउइ तर ङे सुङ सिनि माेडाेउइ
+\v 36 तर ति ङिमादाङ तुज्येकि कलाला सुलाङ छ्या मेत, ना ता देवाचेनकि थु तिवाला, ना पुज्युङ्ला, तर पापाला क्याज्यिक छ्या वाइ ।
 \v 37 मि पुज्युङ हुङु ङिमा दिङ नाेवाकि ङिमाला दगेराङ हुङुइ ।
 \v 38 चिला सिसिन ति ङिमातिवाला (जलप्रलय) हुङु सिना तङ्ला नाेहा टु नाङ्ला मुश्युगुसाक तिवा साइदाङ थुङिन, ज्येन्दि किइ ज्येन्दि क्यानि तेरिन वदु नक,
-\v 39 तेमे (प्रलय) लेम्नि तिवा तेरिकला खुनमागालुसाङ तिवाला काङ छ्या मेदु नक । मि पुज्युङ हुङु ङिमालाङ तिनकराङ हुङुइ
-
- ।
+\v 39 तेमे (प्रलय) लेम्नि तिवा तेरिकला खुनमागालुसाङ तिवाला काङ छ्या मेदु नक । मि पुज्युङ हुङु ङिमालाङ तिनकराङ हुङुइ ।
 \v 40 तजाेला श्यिङ्ला मिरा ङि गिउइ- मिराच्यिक खुनडिउइ, मिराच्यिक द्याराङ लुक्युइ ।
 \v 41 मिराङि पुमपेजा लाकुर तागिन हुङुइ- मिराचिक खुनडिउइ राङ्सादि त्याराङ ताङज्यागुइ ।
-\v 42 तिकिकिसाला, खिराङ लानि देत, चिला सिसिन खिरेकि चाेवाे नाम गिउइ सिरु काच्ये खिराङ् सुलाङ छ्या मेत
-
- ।
+\v 42 तिकिकिसाला, खिराङ लानि देत, चिला सिसिन खिरेकि चाेवाे नाम गिउइ सिरु काच्ये खिराङ् सुलाङ छ्या मेत ।
 \v 43 तर दि श्ये, नुप्कि चिन तुज्येला कुन्ज्येन हुङिन वाइ सिरु खाङ्बि मिला छ्या वादु हिन्सन, ति माङ्याल्बा देदु नक, कुन्ज्येनला दाक्पि खाङ्बा नाताेङ मिजिबु नक ।
-\v 44 तिकिकिसाला, खिराङाङ (तयार) हुङगाेक्यु, चिला सिसिन मि पुज्युङ खिरेकि सेबा माक्याबु तुज्येला गिउइ
-
- ।
+\v 44 तिकिकिसाला, खिराङाङ (तयार) हुङगाेक्यु, चिला सिसिन मि पुज्युङ खिरेकि सेबा माक्याबु तुज्येला गिउइ ।
+\p
 \v 45 तिकिकिसाला, माेवा वदुदाङ रिक्पा च्याङसे यक्पु सु वाइ, सुला तिकि ज्यिन्दाककि दाक्पि खाङ्बि मि तिवाला तिविकि शाप्च्य (ठिक) तुज्येला तिवाला तेरुसिनि काताङु वाइ?
 \v 46 ति यक्पु तुच्येकिदि हिन, तिला तिकि ज्यिन्दाक हुङसिन तिनकराङ किइ वदु ङेक्युइ ।
-\v 47 हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, ज्यिन्दाककि दाक्पुतानि वदु तेरिक काच्ये तिला तेर्क्यु
-
- ।
+\v 47 हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, ज्यिन्दाककि दाक्पुतानि वदु तेरिक काच्ये तिला तेर्क्यु ।
 \v 48 तर दुक्टे यक्पुकि तिकि सेम्ला, 'ङे ज्यािन्दाककि अबेला क्याबु वाइ' सिनि सिउइ,
 \v 49 तेमे तिकि दाक्पुला किटाे किरु यक्पुतिवाला दुङु ज्युक्यु, जित्पा तिवा तानि सेउदाङ थुङु सिसिन,
 \v 50 ति यक्पुकि सेम माक्याबु ङिमाला, तिला छ्या म्यादु तुज्येला ति यक्पुकि ज्यिन्दाक गिउइ ।
 \v 51 तिकि ज्यिन्दाककि तिला फेक ङि जाेनि दुप्क्यु, तिकि (दशा) ति (पाखण्डि) तिविकिदि दगेराङ हुङुइ, केनिदि ङपतिवादाङ सा टेदुतिवा हुङुइ
-
-
 \c 25
 \cl लिउ २५
 \p
 \v 1 तजाेला देवाचेनकि ग्यालखाप ति मिरा च्यु ज्येन्दि माक्याबु पुम पेजा दगेराङ हुङुइ सिकि दाक- दाक्पि काेपि तिवा लानि (दुलहा) ला ठे गाल्सुङ ।
 \v 2 तिवि नाङ्ला मिरा ङा रिक्पा मेदु नक मिरा ङा दि रिक्पालच्यङ्बु वदु नक ।
 \v 3 चिला सिसिन ति रिक्पा मेदुप ज्येन्दि माक्याबु पुम पेजा तिविकि दाक्पि काेपि तिवा दरलासुङ, तिविकि दाक्पु तानि चाेजिगाङ मार्बु खुन मागाल ।
-\v 4 तर रिक्पा च्याङ्से वदु ज्येन्दि माक्याबु पुम पेजा तिविकि तेरिककि काेपितिवातानि दाक- दाक्पि मार्बुकि ङेक्यक तिवाङ खुन गाल्सुङ
-
- ।
+\v 4 तर रिक्पा च्याङ्से वदु ज्येन्दि माक्याबु पुम पेजा तिविकि तेरिककि काेपितिवातानि दाक- दाक्पि मार्बुकि ङेक्यक तिवाङ खुन गाल्सुङ ।
 \v 5 (दुलहा) हुङु अाबेला गालुकि किसाला तिवा ङिचक ग्याम्निते ङि लक्सुङ ।
-\v 6 तर नुप्कि पार्ला वाेरु च्यिक लेसुङ, 'ल्हाेसा (दुलहा)! फिला ग्युक तेमे तिला ठेत
-
- ।'
+\p
+\v 6 तर नुप्कि पार्ला वाेरु च्यिक लेसुङ, 'ल्हाेसा (दुलहा)! फिला ग्युक तेमे तिला ठेत ।'
 \v 7 तितिङ्ला ति तेरिक ज्येन्दि माक्याबु पुम पेजा तिवा लानिते दाक-दाक्पि काेपि तिवा रिसुङ ।
+\p
 \v 8 रिक्पा मेदुप पुम पेजा तिविकि रिक्पा वदु पुम पेजा तिवाला सासुङ, 'ङेराङ्ला खिवा तिविकि काङ मार्बु ङेराङ्लाङ नाङ चिला सिसिन ङेरे काेपि तिवा श्येप छालु वाइ ।'
-\v 9 तर रिक्पा वादु पुम पेजातिविकि कालेन क्यानिते सासुङ, 'खिराङ्दाङ ङेराङ मेरा ङिकारला ख्याेलु क्यानि मार्बु मेदुकि किसाला, मार्बु चाेङु तिविकि चाला गाल्नि दाक्पि लागि मार्बु ङ्याे
-
- ।'
+\v 9 तर रिक्पा वादु पुम पेजातिविकि कालेन क्यानिते सासुङ, 'खिराङ्दाङ ङेराङ मेरा ङिकारला ख्याेलु क्यानि मार्बु मेदुकि किसाला, मार्बु चाेङु तिविकि चाला गाल्नि दाक्पि लागि मार्बु ङ्याे ।'
 \v 10 तजाेला तिवा मार्बु ङ्य सिनि फिला गाल्सु, (दुलहा) लेम ख्याेलसुङ तेमे मिरा चाेजिक ड सिनि छ्याबु नक तिवा क्याजिक ज्येन्दिकि शाप्च्यला येसुतानि नाङ्ला गाल्सुङ, तेमे गाे चेसुङ ।
+\p
 \v 11 काङ तुज्ये तिङ्ला ज्येन ज्येन्दि माक्याबु पुम पेजा तिवा लेम्नि सासुङ, 'चाेवाे, 'चाेवाे, ङेराङ्लाङ गाे पेन नाङ ।'
 \v 12 तर येसुकि कालेन क्यानिते सिक्यासुङ, 'हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, ङा खिराङ्ला ङाे मेसेउइ ।'
-\v 13 तिकि किसाला, माङ्याल्बा देत, चिला सिसिन ति ङिमा या ति तुज्ये खिराङ्ला छ्या मेत
-
- ।
+\p
+\v 13 तिकि किसाला, माङ्याल्बा देत, चिला सिसिन ति ङिमा या ति तुज्ये खिराङ्ला छ्या मेत ।
+\p
 \v 14 चिला सिसिन दि मि लुङ्बाला ड छालु मि दगे हिन । तिकि दाक्पि यक्पुतिवाला काताङ्निते तिवाला दाक्पि गिज्या बिन्सुङ ।
 \v 15 तिकि तिवि मिरा चिक्ला डुमा ङा टाङा बिन्सुङ; राङ्साला डुमा ङि टाङा बिन्सुङ; लाेङ्या राङ्साला दक्पुच्यिक टाङा बिन्सुङ । तेरिकक्कि दाक्दाक्पि (क्षमता) दगेराङ् टाङा लासुङ, तेमे ति मि श्यारि दाक्पि यग्ला गाल्सुङ ।
-\v 16 डुमा ङा टाङा ङेदुदि श्यारि गाल्नि तिकि ति टाङाला यक्ला ग्याप्सुङ, तिनेसुर राङ्सा डुमा ङा टाङा जाेसुङ
-
- ।
+\v 16 डुमा ङा टाङा ङेदुदि श्यारि गाल्नि तिकि ति टाङाला यक्ला ग्याप्सुङ, तिनेसुर राङ्सा डुमा ङा टाङा जाेसुङ ।
 \v 17 तुकराङ क्यानि, सिकि डुमा ङि टाङा ङेदुनक, तिकिसाङ तिनेसुर राङ्सा डुमा ङि जाेसुङ ।
-\v 18 तर दक्पुच्यिक क्याजिक टाङा ङेदु यक्पु दि गाल्नि मिक्तुङचिक काेसुङ, दाक्पि ज्यिन्दाककि बिदु टाङादि त्या बासुङ
-
- ।
+\v 18 तर दक्पुच्यिक क्याजिक टाङा ङेदु यक्पु दि गाल्नि मिक्तुङचिक काेसुङ, दाक्पि ज्यिन्दाककि बिदु टाङादि त्या बासुङ ।
+\p
 \v 19 ता अाला तुज्ये तिङ्ला ति यक्पु तिविकि ज्यिन्दाक ग्युर्नि लेसुङ तेमे तिवा तानि (हिसाब) लासुङ ।
 \v 20 डुमा ङा टाङा ङेदु मि लेम्निते तिकि राङ्सा डुमा ङा टाङा खसुङ । तिकि सिक्यासुङ 'ज्यिन्दाक, ख्याेकि ङाला डुमा ङा टाङा बिदुदि ल्हाे, ङेकि राङ्सा डुमा ङा टाङा जाेबु वाइ ।'
-\v 21 तिकि ज्यिन्दाककि तिला सिक्यासुङ,'(स्याबास), लेमुदाङ माेवा वदु यक्पु! ख्याेङ च्येजिक काच्येला माेवा वदु वबु वाइ । ङा ख्येङ्ला अाला काच्ये खाला का तेर्क्यु । ख्याेङाङ दाक्पि ज्यिन्दाककि गावाला गा किटाे कि
-
- ।'
+\p
+\v 21 तिकि ज्यिन्दाककि तिला सिक्यासुङ, '(स्याबास), लेमुदाङ माेवा वदु यक्पु! ख्याेङ च्येजिक काच्येला माेवा वदु वबु वाइ । ङा ख्येङ्ला अाला काच्ये खाला का तेर्क्यु । ख्याेङाङ दाक्पि ज्यिन्दाककि गावाला गा किटाे कि ।'
+\p
 \v 22 मा ङि टाङा ङेदु यक्पु लेम्नि सिक्यासुङ, 'ज्यिन्दाक ङाला ख्याेकि डुमा ङि टाङा बिदु नक । ल्हाेसा, ङेकि राङ्सा डुमा ङि टाङा जाेबु वाइ ।'
-\v 23 तिकि ज्यिन्दाककि तिला सिक्यासुङ, '(स्याबास), लेमुदाङ माेवा वदु यक्पु! ख्याेङ चेजिक काच्येला माेवा वदु वबु वाइ । ङा ख्याेरुङ्ला अाला काच्ये खाला का तेर्क्यु । ख्याेङाङ दाक्पि ज्यिन्दाक कि गावाला गा किटाे कि
-
- ।'
+\p
+\v 23 तिकि ज्यिन्दाककि तिला सिक्यासुङ, '(स्याबास), लेमुदाङ माेवा वदु यक्पु! ख्याेङ चेजिक काच्येला माेवा वदु वबु वाइ । ङा ख्याेरुङ्ला अाला काच्ये खाला का तेर्क्यु । ख्याेङाङ दाक्पि ज्यिन्दाक कि गावाला गा किटाे कि ।'
+\p
 \v 24 ति तिङ्ला दक्पुच्यिक टाङा ङेदु मि लेम्निते सिक्यासुङ, 'ङाला छ्या वाइ ख्याेङ रंम्बु (स्वाभाव) कि मि वाइ सिनि । ख्यरेकि दाक्पिकि माचुुुबु दासा नेसुर ङागुइ, माथाेरु दाशा नेसुर चाबा देन्ग्यु ।
-\v 25 ङाला जिवा वाइ । तिकि किसाला, ङा गाल्सिमा ख्यरेकि टाङाला शश्यि वाक्ला वा ज्यागु । 'ल्हाेसा, काङ ख्यर्ति हिन तिला लाङ
-
- ।'
+\v 25 ङाला जिवा वाइ । तिकि किसाला, ङा गाल्सिमा ख्यरेकि टाङाला शश्यि वाक्ला वा ज्यागु । 'ल्हाेसा, काङ ख्यर्ति हिन तिला लाङ ।'
+\p
 \v 26 तर तिकि ज्यिन्दाककि कालेन क्यानि सिक्यासुङ, 'ए दुक्टेदाङ छेर्सिक्पा यक्पु, ङेकि माचुबु दासानेसुर ङागुइ, माथाेरु दासा नेसुर चाबा थेन्ग्यु सिनि ख्याेङ्ला छ्या वाइ ।
-\v 27 तिकिकिसाला, ख्यरेकि दाक्पि टाङा साहु चाला क्याेल गाेबु हिन, तेमे ङा हुङ्सिन ङेकि दाक्पि टाङा (ब्यज) तानि ङेदु हिन
-
- ।
+\v 27 तिकिकिसाला, ख्यरेकि दाक्पि टाङा साहु चाला क्याेल गाेबु हिन, तेमे ङा हुङ्सिन ङेकि दाक्पि टाङा (ब्यज) तानि ङेदु हिन ।
 \v 28 तिकिकिसाला, ति तानि वदु टाङाचिक लानि टाङा च्यु वदु यक्पुला बिन ।
 \v 29 चिला सिसिन सुतानि वाइ तिला हारुङाङ अाला तेर्क्यु । तर सु तानि मेत, तितानि वदुदिङ तिनेसुर ठगुइ ।
-\v 30 ति यग मेतेरु यक्पुला फिला नाक्तिङिला क्युर, केनिदि ङपतिवादाङ सा टेदुतिवा हुङइ
-
- ।'
+\v 30 ति यग मेतेरु यक्पुला फिला नाक्तिङिला क्युर, केनिदि ङपतिवादाङ सा टेदुतिवा हुङइ ।'
+\p
 \v 31 तजाेला मि पुज्युङ दाक्पि सवाला लेप्सिमा तिकि दाल्जा तेरिक थुतिवा गिउइ, ति दाक्पि सवाकि ग्याल्खापला देक्यु ।
 \v 32 तिकि चाला तेरिक मिरिक जाेम् जिक्यु, च्युक क्यानि गाेठालाकि दाक्पि लुक तिवाला रातिवा नेसुर डेल्ग्यु, तुक क्यानिराङ तिकि दक्पुचिक मिला राङ्सा मिनेसुर डेल्ग्युइ ।
-\v 33 तिकि लुकतिवाला दाक्पि याबा लाक्पि छ्यलादाङ रातिवाला दाक्पि येन्बा लाक्पि छ्यला ज्यगुइ
-
- ।
+\v 33 तिकि लुकतिवाला दाक्पि याबा लाक्पि छ्यलादाङ रातिवाला दाक्पि येन्बा लाक्पि छ्यला ज्यगुइ ।
+\p
 \v 34 तितिङ्ला ग्याल्बुकि दाक्पि याबि छ्यला वदु तिवाला सिउइ, 'श्यक, खिराङ सु ङे पापा नेसुर मलाम थाेपुप वाइ, जाम्लिङ्कि तङ्नेसुर राङ खिराङ्ला सिनि जाेबु ग्याल्खापला का कि ।
 \v 35 चिला सिसिन ङा ल्हब लाबु वाइ, तेमे खिरेकि ङाला शापच्य बिन्सुङ; ङाला कमा लाबु बेला खिरेकि ङाला थुङु बिन्सुङ; ङा (परदेशि) वदुबेला खिरेकि ङाला नाङ्ला श्युक चिसुङ;
-\v 36 ङा पेर्तुङ्बा वदुबेला खिरेकि ङाला माज्या काेन बिन्सुङ; ङा नानि वदुबेला खिरेकि ङाला वास्ता क्यासुङ; ङा चाेन्खाङला वदुबेला खिराङ ङेचाला लेसुङ
-
- ।'
+\v 36 ङा पेर्तुङ्बा वदुबेला खिरेकि ङाला माज्या काेन बिन्सुङ; ङा नानि वदुबेला खिरेकि ङाला वास्ता क्यासुङ; ङा चाेन्खाङला वदुबेला खिराङ ङेचाला लेसुङ ।'
+\p
 \v 37 तितिङ्ला दिक्पा मेदुप तिवि कालेन क्यानि सिउइ, 'चाेवाे ङेरेकि नाम ख्याेला ल्हब लानि वदु थाेङ्नि शापच्य बिदिन? ख्याेला कमा लाबु थाेङ्नि थुङु बिदिन?
 \v 38 ङेरेकि नाम ख्याेला (परदेशि) वदु थाेङ्नि ख्याेला नाङ्ला खबिन?
 \v 39 ङेरेकि ख्याेला नाबुदाङ चाेनखाङ्ला नाम थाेङ्नि ङेराङ् ख्याेकि चाला लेबिन?'
-\v 40 ग्याल्बिकि कालेन क्यानि तिवाला सिइ, 'हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, खिरेकि द्ये ङे नुक तिवि नाङ्ला टिक्पि सिना टिक्पेला चाे- काङ क्यासुङ, ति ङे लागिराङ क्यासुङ
-
- ।'
+\p
+\v 40 ग्याल्बिकि कालेन क्यानि तिवाला सिइ, 'हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, खिरेकि द्ये ङे नुक तिवि नाङ्ला टिक्पि सिना टिक्पेला चाे- काङ क्यासुङ, ति ङे लागिराङ क्यासुङ ।'
+\p
 \v 41 तितिङ्ला तिकि दाक्पि येन्बि लाक्पि छ्यला वदु तिवाला सिउइ, ए मलाम माेथाेपुप तिवा, ङानेसुर थारे गाल्नि नाम्लाङ मिसिबु मे नाङ्ला ग्युक, च्यिन्दि दुक्टेदाङ तिकि थुतिविकि लागि जाेबु हिन,
 \v 42 चिला सिसिन ङाला ल्हब लाबु वाइ, तर खिरेकि ङाला शाप्च्य माबिन; ङाला कमा लाबु बेला ङाला थुङु माबिन;
-\v 43 ङा (परदेशि) वदुबेला खिरेकि ङाला नाङ्ला टि मागाल; पेर्तुङ्बा वदु वेला खिरेकि ङाला माज्या काेन माबिन; बिरामिदाङ चाेन्खाङ्ला वदु बेला ङाला वास्ता माक्या
-
- ।'
+\v 43 ङा (परदेशि) वदुबेला खिरेकि ङाला नाङ्ला टि मागाल; पेर्तुङ्बा वदु वेला खिरेकि ङाला माज्या काेन माबिन; बिरामिदाङ चाेन्खाङ्ला वदु बेला ङाला वास्ता माक्या ।'
+\p
 \v 44 तितिङ्ला तिविकि साङ कालेन क्यानि सिउइ, 'चाेवाे, ङेरेकि ख्याेला ल्हब लाबु, कमा लाबु, (परदेशि), पेर्तुङ्बा, नाबु, चाेन्खाङ्ला नाम थाेङ्नि ङेरेकि ख्याेला (सेवा) माक्या?'
+\p
 \v 45 तेमे तिकि तिवालाकालेन क्यानिते सिउइ, 'हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, दिवि नाङ्ला टिक्पे सिना टिक्पिला खिरेकि काङ माक्या, ति खिरेकि ङे लागि माक्या, ।'
+\p
 \v 46 दिवा नाम्लाङ मिसिदु दुक्पाला डिउइ तर दिक्पा मेदुप तिवा नाम्लाङ मिसिबु मिजिरिङ्ला श्युगुइ
-
-
 \c 26
 \cl लिउ २६
 \p
 \v 1 येसुकि दि तेरिक सुङ सिक्यानि सिनसिमा येसुकि दाक्पि लाेप्टुक तिवाला सिक्यासुङ,
-\v 2 “खिराङ्ला छ्या वाइ, ङिमा ङिकि तिङ्ला (निस्तार-चाड) हुङिन वाइ, मि पुज्युङ ङ्याङ्सिङला गेलु सिनि तेर्क्युइ
-
- ।"
+\v 2 “खिराङ्ला छ्या वाइ, ङिमा ङिकि तिङ्ला (निस्तार-चाड) हुङिन वाइ, मि पुज्युङ ङ्याङ्सिङला गेलु सिनि तेर्क्युइ ।"
+\p
 \v 3 तितिङ्ला कैयाफा मिन क्याबु (प्रधान) काेङ्यारकि दरबारला छ्येबु काेङ्यारदाङ मिकि (एल्डर) तिवा छ्याजिक जाेम्सुङ ।
 \v 4 तिवा डिङ्नि येसुला जुनाक क्यानि जिम्नि येसुला सेदु (षड्यन्त्र) क्यासुङ ।
-\v 5 चिला सिसिन तिविकि दुक क्यानि सिइ वदु नक, “चाडकि बेला सिसिनदि मिन, मितिविकि पार्ला (खैलाबैला) किजिदु मेङु
-
- ।"
+\v 5 चिला सिसिन तिविकि दुक क्यानि सिइ वदु नक, “चाडकि बेला सिसिनदि मिन, मितिविकि पार्ला (खैलाबैला) किजिदु मेङु ।"
+\p
 \v 6 तेमे तजाेला येसु बेथानियाला सिमाेन सिरु (कुष्टराेगि) कि खाङ्बाला वदु नक,
 \v 7 येसु ठिचिक्ला ङेबुल क्यानि देनि वदुबेला अाला कुन्बु (अत्तर) कि (सिङ्गमरमर) कि (शिशि) च्यिक खुर्नि मिराच्यिक पुमपेजा येसुकि चाला लेसुङ, तिकि तिला येसुकि गाेला पु बिन्सुङ ।
 \v 8 तर तजाेला येसुकि लाेप्टुक तिविकि ति थाेङ्सुङ, तिविकि ङ्यार्मा क्यानि सिक्यासुङ, “दुक क्यानि ना ताेङुकि (कारण) काङ हिन?
-\v 9 दिला कुन्बु डेवाला चनि (गरिब) तिवाला तेर थुक्यु
-
- ।"
+\v 9 दिला कुन्बु डेवाला चनि (गरिब) तिवाला तेर थुक्यु ।"
+\p
 \v 10 तर येसुकि ति श्येनि तिवाला सिक्यासुङ, “खिरेकि दि पुमपेजाला चिला दुक्पा तेरिन वाइ? चिला सिसिन दि पुम पेजाकि ङे लागि अाला ल्यामु यग क्याबु वाइ ।
-\v 11 (गरिब) तिवाया खिराङ्तानि नाम्लाङ लुक्युइ, तर ङा खिराङ् तानि नाम्लाङ मुलुइ
-
- ।
+\v 11 (गरिब) तिवाया खिराङ्तानि नाम्लाङ लुक्युइ, तर ङा खिराङ् तानि नाम्लाङ मुलुइ ।
 \v 12 चिला सिसिन दजाेला दि पुम पेजाकि दि (अत्तर) ङे जुबु खाला पुसुङ, दिकि ङे (दफन) कि लागि दि क्यासुङ ।
-\v 13 हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, दि लेन ल्यामु जाम्लिङकि चिनदिङ दासाला लापुप बेला, दि पुम पेजाकि काङ क्यासुङ, तिकि नासामला दि (चर्चा) किउइ
-
- ।"
+\v 13 हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, दि लेन ल्यामु जाम्लिङकि चिनदिङ दासाला लापुप बेला, दि पुम पेजाकि काङ क्यासुङ, तिकि नासामला दि (चर्चा) किउइ ।"
+\p
 \v 14 ति तिङ्ला मिरा च्युप ङिकि नाङ्ला सिकि मिन यहुदास्करियाेत नक, ति छ्येबु काेङ्यार तिविकि चाला गाल्नि
 \v 15 सिक्यासुङ, “येसुला जिम्नि खिरे चाला बिनक क्यासिन खिरेकि ङाला काङ तेर्क्यु?” तिविकि तिकि लागि खाल्ज्यिक ताङ च्यु टाङा टाल्नि बिन्सुङ ।
-\v 16 तिनेसुर येसुला तिविकि लाक्पाला जिम्ने तेरु सिनि तिकि (माैका) छाल्नि देसुङ
-
- ।
+\v 16 तिनेसुर येसुला तिविकि लाक्पाला जिम्ने तेरु सिनि तिकि (माैका) छाल्नि देसुङ ।
+\p
 \v 17 ता (अखमिरि) सिवाङकि (चाड) कि तङि छेमु लाेप्टुक तिवा येसुकि चाला लेम्नि सिक्यासुङ, “ङेरेकि ख्याेला सिनि (निस्तार-चाड) कि शाप्च्य केनि जाेबुदि ख्याेला सेम लाङुइ?”
+\p
 \v 18 येसुकि सिक्यासुङ, “ग्यासाकि मिराचिगि खाङ्बाला गाल्नि तिला सि, 'लाेबेनकि सिउइ, ङे तुज्ये चाला लेम ख्याेलु वाइ । ङा ख्यरे खाङ्बाला लाेप्टुक तिवातानि (निस्तार-चाड) मनाइ किरु सेम किउइ ।"'
-\v 19 येसुकि च्युक सिक्याबु नक, लाेप्टुक तिविकि तिनक राङ क्यासुङ, तिविकि (निस्तार-चाड) तयारि क्यासुङ
-
- ।
+\v 19 येसुकि च्युक सिक्याबु नक, लाेप्टुक तिविकि तिनक राङ क्यासुङ, तिविकि (निस्तार-चाड) तयारि क्यासुङ ।
+\p
 \v 20 दजाेला नाम राेसुङ, येसु दाक्पि मिरा च्युपङि लाेप्टुक तिवातानि शाप्च्य शाप सिनि देसुङ ।
 \v 21 तजाेला येसुदाङ लाेप्टुक तिवा साइ वदु नक, येसुकि सिक्यासुङ, “हुतुङराङ ङा खिराङ्ला सिउइ, खिरे पार्ला मिराचिगि ङाला (धाेका) तेर्क्यु ।"
-\v 22 तिवा तेरिककि दुक्पा क्यासुङ, तेरिक्कि येसुला दुक सिइदाङ ट्ये ज्युसुङ, “चाेवाे, ङा या हुतुङराङ मिन्दै
-
-?”
+\p
+\v 22 तिवा तेरिककि दुक्पा क्यासुङ, तेरिक्कि येसुला दुक सिइदाङ ट्ये ज्युसुङ, “चाेवाे, ङा या हुतुङराङ मिन्दै?”
+\p
 \v 23 येसुकि कालेन क्यानि सिक्यासुङ, “सिकि ङातानि दि कराला लाक्पा ग्यागुइ, तिकि राङ ङाला (धाेका) तेर्क्यु ।
 \v 24 मि पुज्युङ ति दगेराङ डिउइ च्युक क्यानि तिकि कला टिबु वाइ । तर (धिक्कार) ति मिला सिकि किसाला मि पुज्युङला (धाेका) गिउइ! ति मिया माकेबु हिन्सिन तिकि लागि लेमु हुङु नक ।"
-\v 25 यहुदा सिकि येसुला (धाेका) तेरु नक, तिकि सिक्यासुङ, “लाेबेन, काङ ति ङा हिन?” येसुकि तिला सिक्यासुङ, “ख्याेङ दाक्पिकिराङ ति सिक्याबु वाइ
-
- ।"
-\v 26 येसुदाङ लाेप्टुक तिविकि साइ वदु बेला येसुकि सिवाङ लानि तुजिछ्ये बिनि ति च्याक्सुङ । येसुकि ति लाेप्टुक तिवाला बिनि सिक्यासुङ, “लाङ, श । दि ङे जुबु हिन
-
- ।"
+\v 25 यहुदा सिकि येसुला (धाेका) तेरु नक, तिकि सिक्यासुङ, “लाेबेन, काङ ति ङा हिन?” येसुकि तिला सिक्यासुङ, “ख्याेङ दाक्पिकिराङ ति सिक्याबु वाइ ।"
+\p
+\v 26 येसुदाङ लाेप्टुक तिविकि साइ वदु बेला येसुकि सिवाङ लानि तुजिछ्ये बिनि ति च्याक्सुङ । येसुकि ति लाेप्टुक तिवाला बिनि सिक्यासुङ, “लाङ, श । दि ङे जुबु हिन ।"
 \v 27 येसुकि करा लानि तुजिछ्ये बिन्सुङ, तेमे ति तिवाला बिनि सिक्यासुङ, “खिराङ तेरिककि दि थुङ ।
 \v 28 चिला सिसिन दि (करार) ला वदु ङे ठाक हिन दि अालाकि दिक्पाला सिनि श्यालुप वाइ ।
-\v 29 तर ङा खिराङ्ला सिउइ, ङा दि दाेङ्बि ढेला नेसुरङ लाेङ ङ्या मुथुङुइ, नामसाक ङे पापि ग्याल्खापला ङा खिराङ्तानि सांबा क्यानि मुथुङुइ
-
- ।"
+\v 29 तर ङा खिराङ्ला सिउइ, ङा दि दाेङ्बि ढेला नेसुरङ लाेङ ङ्या मुथुङुइ, नामसाक ङे पापि ग्याल्खापला ङा खिराङ्तानि सांबा क्यानि मुथुङुइ ।"
+\p
 \v 30 तिवा तेरिककि भजन लानि सिनसिमा तिवा तेरिक जैतुनकि गाङनेवा गाल्सुङ ।
+\p
 \v 31 तितिङ्ला येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “हारिङ नुप्ला ङेकि किसाला खिराङ् तेरिक तिङ्ला ग्युर्क्यु, चिला सिसिन दिनक टिबु वाइ, 'ङा (गाेठालेा) ला ग्यागुइ तेमे लुक तिवा तेरिक फार छुर छ्यङुइ ।'
-\v 32 तर ङाला लाङ्सिमा ङा खिराङ् सिना तङ्ला गालिलला डिउइ
-
- ।"
+\v 32 तर ङाला लाङ्सिमा ङा खिराङ् सिना तङ्ला गालिलला डिउइ ।"
+\p
 \v 33 तर पत्रुसकि येसुला सिक्यासुङ, “ख्याेकि किसाला तेरिक तिङ्ला ग्युर्सिनाङ ङा नाम्लाङ तिङ्ला मुग्युरुइ ।"
+\p
 \v 34 येसुकि तिला सिक्यासुङ, “हुतुङराङ ङा ख्याेङ्ला सिउइ, हारिङ नुप्ला च्याबु पाेदु सिना तङ्ला ख्यरेकि ङाला खेप सुम जुनाक किउइ ।"
-\v 35 पत्रुसकि सिक्यासुङ, “ङा ख्याे तानि श्यिगाेबु साेङ्सिनाङ ङा ख्याेला जुनाक मिकिउइ ।" तेमे ज्येन तेरिक लाेप्टुक तिविकसाङ तिनक राङ सासुङ
-
- ।
+\p
+\v 35 पत्रुसकि सिक्यासुङ, “ङा ख्याे तानि श्यिगाेबु साेङ्सिनाङ ङा ख्याेला जुनाक मिकिउइ ।" तेमे ज्येन तेरिक लाेप्टुक तिविकसाङ तिनक राङ सासुङ ।
+\p
 \v 36 तितिङ्ला येसु तिवा तानि गेतसमनि सिरु दासाला गाल्नि दाक्पि लाेप्टुकतिवाला सिक्यासुङ, “ङा चेक फार्ला गाल्नि माेपार किउइ, तर खिराङ्दि द्येराङ देत ।"
 \v 37 येसुकि पत्रुस ताङ जब्दियाकि मिराङि पुज्युङ तिवाला दाक्पु तानि टिनि गाल्सुङ, तेमे (शाेकित र व्याकुल) हुङु ज्युसुङ ।
-\v 38 तितिङ्ला येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “ङे (अात्मा) अालाराङ शाेककि केङ्नि श्येप दगेराङ गालु वाइ । द्येराङ ङा तानि लानि देत
-
- ।"
+\v 38 तितिङ्ला येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “ङे (अात्मा) अालाराङ शाेककि केङ्नि श्येप दगेराङ गालु वाइ । द्येराङ ङा तानि लानि देत ।"
 \v 39 येसु चेक फार्ला गाल्नि, दाक्पि टिमुङ चुनि श्याबा किइदाङ माेपार क्यासुङ । येसुकि सिक्यासुङ, “हे ङे पापा, च्युङ्सिन, दि करा ङेचानेसुर टाेनि डाेसित । तर, ङे सेम क्याबु दगे मिन, ख्याेकि सेबां दगे वसित ।"
 \v 40 येसु लाेप्टुक तिविकि चाला हुङ्सिन तिवा ङ्याल्नि वदु येसुकि ठेसुङ, येसुकि पत्रुसला सिक्यासुङ, “काङ खिराङ ङा तानि (घण्टा) जिगाङ लानि दे मुथुइ?
-\v 41 लानि देत, खक्पा ल्हापला परे मिकिबु सिनि माेपार कि । (अात्मा) या (तयार) वाइ, तर जुबु सिसिन रंबु मेत
-
- ।"
+\v 41 लानि देत, खक्पा ल्हापला परे मिकिबु सिनि माेपार कि । (अात्मा) या (तयार) वाइ, तर जुबु सिसिन रंबु मेत ।"
+\p
 \v 42 येसु लाेङङ्या राङ्सा खेपला चेक फाजेक गाल्नि सिक्यासुङ, हे पापा, ङेकि माथुवा दि मेङु सिसिन, ख्याेकि सेवाराङ ख्याेल्सित ।"
+\p
 \v 43 येसु लाेङङ्या हुङ्सिन तिवा ङ्याल्नि वदु ठेसुङ, चिला सिसिन तिविकि मिक खाेलु नक ।
-\v 44 तितिङ्ला येसुकि तिवाला लाेङङ्या पिताङ्नि फाजेक गाल्सुङ । येसुकि खेप सुमच्युलाङ तिनकराङ तङि सुङ दगेक्यानि माेपार क्यासुङ
-
- ।
+\v 44 तितिङ्ला येसुकि तिवाला लाेङङ्या पिताङ्नि फाजेक गाल्सुङ । येसुकि खेप सुमच्युलाङ तिनकराङ तङि सुङ दगेक्यानि माेपार क्यासुङ ।
 \v 45 ति तिङ्ला येशु खरे लोमातिबि चाला लेम्नि तिबाला “खाङ्खिराङ् तारुङ् साङ ङ्याल्नि वे? ति तुजे ति लेम्नि वे तेमे मि पुज्युङ्ला दिक्षेन तिबि लाक्ला ह्रेक्यित ।
-\v 46 खक् ल ओरुङ् डप् । ल्होसा, ङाला जिनक जप ति चाला राङ् हत
-
- ।
+\v 46 खक् ल ओरुङ् डप् । ल्होसा, ङाला जिनक जप ति चाला राङ् हत ।
+\p
 \v 47 खो ताम् क्यिइ हतुप ठला लोमा च्यिङ्ङि पार्नेसुर यहुदा ति ते लेसुङ् । क्षोने गेर्पु ताङ् एल्डरतिबि पोङ्जा ज्यिङ् ग्युक्पा ताङ, तार्वालतिबा खुर्नि ति तानि राङ, लेसुङ् ।
-\v 48 ता येशुला जिनक जप छाल्नक् । तिकि “ङेकि सुला पुका क्यिबे तिला राङ गाल्नि जिम् सिनि ता बिन्नक
-
- ।
+\v 48 ता येशुला जिनक जप छाल्नक् । तिकि “ङेकि सुला पुका क्यिबे तिला राङ गाल्नि जिम् सिनि ता बिन्नक ।
 \v 49 श्यारि ति येसुकि चाला लेसुङ, गेकेन, गाशाे!” तेमे तिकि येसुला चुप्पा क्यासुङ ।
-\v 50 येसुकि तिला सिक्यासुङ, “दाल्जा, ख्यरेकि काङ कि लेबु हिन ति हाे कि ।" तितिङ्ला तिवा लेम्नि येसुकि खाला लाक्या ज्याङ्नि येसुला जिम्सुङ
-
- ।
+\p
+\v 50 येसुकि तिला सिक्यासुङ, “दाल्जा, ख्यरेकि काङ कि लेबु हिन ति हाे कि ।" तितिङ्ला तिवा लेम्नि येसुकि खाला लाक्या ज्याङ्नि येसुला जिम्सुङ ।
 \v 51 ल्हाेसा, येसुतानि वदुतिविकि नाङ्ला मिराचिगि लाक्पा लाङ्सुङ; दाक्पि खुर्पा थेनिते छ्येबु काेङ्यारकि यक्पुचिक्ला ग्याम्नि तिकि नाम्ज्यक च्येन बिन्सुङ ।
 \v 52 तितिङ्ला येसुकि तिला सिक्यासुङ, “दाक्पि खुर्पाला तिकि दासाला ज्यक, चिलासिसिन सिकि खुर्पा लाेङुइ तिवा खुर्पा थनिराङ सेक्युइ ।
 \v 53 काङ खिराङ सेम किउइ, ङेकि ङे पापाला माेवा कि मुथुवुइ ते? काङ चाेवाेकि ङाला सिनि थुचेङि नेसुर च्युप ङि (पल्टन) ताङ मेतेरुइ ते?
-\v 54 तर दिनक हुङ गाेक्यु सिनि (धर्मशास्त्र) कि सिक्याबु च्युक क्यानि ख्याेलुज्यिक नक ते
-
-?”
+\v 54 तर दिनक हुङ गाेक्यु सिनि (धर्मशास्त्र) कि सिक्याबु च्युक क्यानि ख्याेलुज्यिक नक ते?”
+\p
 \v 55 तिजाेबेला येसुकि सिक्यासुङ, “काङ खिराङ खुर्पा दाङ ग्युक्पा तिवा खर्नि कुन्ज्येनला दगेराङ ङाला जिम लेबु वाइ? ङा ङिमिटाङ छ्येखाङ्ला लाेबिन देदिन, तिजाेला खिरेकि ङाला माजिम ।
-\v 56 तर दि तेरिक काच्ये च्युङ्सुङ लुङ्देम्बा तिविकि सिक्याबु ताम ख्याेल थुसित ।" तितिङ्ला तेरिक लाेप्टुक तिविकि येसुला ताङ्नि टाेसुङ
-
- ।
+\v 56 तर दि तेरिक काच्ये च्युङ्सुङ लुङ्देम्बा तिविकि सिक्याबु ताम ख्याेल थुसित ।" तितिङ्ला तेरिक लाेप्टुक तिविकि येसुला ताङ्नि टाेसुङ ।
+\p
 \v 57 सिकि येसुला जिबुं नक तिविकि तिला (प्रधान) काेङ्ङ्यार कैयाफा चाला टि गाल्सुङ, त्यादि शास्त्रि तिवादाङ (एल्डर) तिवा छ्याजिक वदु नक । तर पत्रुसकि (प्रधान) काेङङ्यारकि लाङाङ साक येसुला थारे नेसुर तिङ
-\v 58 ङ्यासुङ । पत्रुस नाङ्ला गाल्नि चिनक गिदे ल्हाप सिनि (पहरेदार) तिवा तानिराङ देसुङ
-
- ।
+\v 58 ङ्यासुङ । पत्रुस नाङ्ला गाल्नि चिनक गिदे ल्हाप सिनि (पहरेदार) तिवा तानिराङ देसुङ ।
+\p
 \v 59 ता छ्येबु काेङ्यार तिवादाङ तेरिक (परिषद) कि येसुला (मृत्युदण्ड) तेरु सिनि येसुकि कला मिदुप किदुक छाेलिन वदु नक ।
 \v 60 अाला मिदुप किदुक चाला लेसिनाङ तिविकि काङ (प्रमाण) माङे । तर तिङ्ला मिरा ङि गामाला लेम्नि,
-\v 61 सिक्यासुङ, “दि मिकि दुक सिक्यासुङ, 'ङेकि चाेवाेकाेन्ज्यककि छ्याेखाङ्ला राम्नि ङिमा सुम्ला लाेङङ्या जाे थुक्यु
-
- ।"
+\v 61 सिक्यासुङ, “दि मिकि दुक सिक्यासुङ, 'ङेकि चाेवाेकाेन्ज्यककि छ्याेखाङ्ला राम्नि ङिमा सुम्ला लाेङङ्या जाे थुक्यु ।"
+\p
 \v 62 (प्रधान) काेङङ्यार लानिते येसुला सिक्यासुङ, “काङ ख्याेतानि काङ कालेन मेत? दि मि तिविकि ख्याेकि कलाला तेरिन वदु किदुक काङ हिन?
 \v 63 तर येसु खाराक्पा देसुङ । (प्रधान) काेङङ्यारकि येसुला सिक्यासुङ, “सेन्बा चाेवाेकाेन्ज्यककि मिन्ला ङा ख्याेङ्ला का किउइ, ङेराङ्ला सि काङ ख्याेङ चाेवाेकाेन्ज्यककि पुज्युङ हिन?”
-\v 64 येसुकि तिला कालेन क्यानि सिक्यासुङ ख्याेङ दाक्पिकिराङ सिक्याबु वाइ । ताफेन्ला ख्यरेकि मि पुज्युङ्ला (सर्वशक्तिमहान) कि याबा लाक्पि छ्यला देनि देवाचेनकि मुक्पि खाला हुङिन वदु थाेङुइ
-
- ।"
+\p
+\v 64 येसुकि तिला कालेन क्यानि सिक्यासुङ ख्याेङ दाक्पिकिराङ सिक्याबु वाइ । ताफेन्ला ख्यरेकि मि पुज्युङ्ला (सर्वशक्तिमहान) कि याबा लाक्पि छ्यला देनि देवाचेनकि मुक्पि खाला हुङिन वदु थाेङुइ ।"
+\p
 \v 65 तितिङ्ला (प्रधान) काेङङ्यारकि दाक्पि माज्या राल्नि सिक्यासुङ, “दिकि (इश्वर-निन्दा) क्याबु वाइ । ता ङेराङ्ला ज्येन किदुकतिवा चिला गाेसुङ? ल्हाेसा, ता खिवातिविकि (इश्वर-निन्दा) ङेदु वाइ ।
-\v 66 ख्याेतिवा काङ सेम किउइ?” तिविकि कालेन क्यानि सिक्यासुङ, “दि सेदुला (याेग्य) वाइ
-
- ।"
+\v 66 ख्याेतिवा काङ सेम किउइ?” तिविकि कालेन क्यानि सिक्यासुङ, “दि सेदुला (याेग्य) वाइ ।"
 \v 67 ति तिङ्ला तिबिकि खरे खला क्षुँदुर ग्याम्नि दुसुङ् ।
-\v 68 तेमे “ओए ख्रिष्ट, ता लुङ्देन लाम्नि सिताङ ख्योरुङ्ला दुङ्गुप ति सु नक? सिनि सिक्यासुङ्
-
- ।
+\v 68 तेमे “ओए ख्रिष्ट, ता लुङ्देन लाम्नि सिताङ ख्योरुङ्ला दुङ्गुप ति सु नक? सिनि सिक्यासुङ् ।
+\p
 \v 69 ता पत्रुस ति फिला लाङाङला देनि वदुबेला मिराचिक यङ्मु पत्रुसकि चाला लेम्नि सिक्यासुङ, “ख्याेङाङ दि गालिलकि येसुतानि वदु हिन, ना मिन?”
-\v 70 तर तिकि तिवा तेरिककि गमाला दुक सिइदाङ मिन सिक्यासुङ, “ख्यरेकि काङि कला ताम किइ वाइ ति ङाला छ्या मेत
-
- ।"
+\p
+\v 70 तर तिकि तिवा तेरिककि गमाला दुक सिइदाङ मिन सिक्यासुङ, “ख्यरेकि काङि कला ताम किइ वाइ ति ङाला छ्या मेत ।"
+\p
 \v 71 तजाेला पत्रुस गाेनेवा गाल्सुङ, राङ्सा यङ्मुकि थाेङ्नि त्या वदुतिवाला सासुङ, “दि मिङ नासुरतकि येसु तानि नक ।"
-\v 72 तेमे पत्रुसकि लाेङङ्या ना क्याेलिनदाङ दुक सिक्यानि मिन सिक्यासुङ, “ङा दि मिला ङाे मेश्येउइ
-
- ।"
+\p
+\v 72 तेमे पत्रुसकि लाेङङ्या ना क्याेलिनदाङ दुक सिक्यानि मिन सिक्यासुङ, “ङा दि मिला ङाे मेश्येउइ ।"
+\p
 \v 73 तिकि काङ तुज्येकि तिङ्ला त्या लानि वदु मि तिवा लेम्निते पत्रुसला सिक्यासुङ, “हुतुङराङ ख्याेङाङ तिविकि नाङिकि मिराच्यिक हिन, चिला सिसिन ख्यरे ताम्गिराङ ति ता छ्या देन्ग्यु । तितिङ्ला तिकि मता ग्याम्नि
 \v 74 ना क्याेलु छाल्सुङ, “ङा दि मिला ङाे मेसेउइ,"
 \v 75 तेमे श्यारि च्याबु पाेसुङ । तेमे येसुकि सिक्याबु सुङ सेम क्यासुङ, “च्याबु पाेदुसिना तङ्ला ख्यरेकि ङाला खेप सुम मिन सिउइ ।" तितिङ्ला ति फिला गाल्नि ङुसुङ
-
-
 \c 27
 \cl लिउ २७
 \p
 \v 1 ता दजाेला टाेप गाल्सुङ, तेरिक छ्येबु काेङ्यारतिवादाङ मितिविकि (एल्डर) तिविकि येसुला सेदु सिनि येसुकि कला (षड्यन्त्र रचे) ।
 \v 2 तिविकि येसुला टानि त्यासुर टि गाल्नि (हाकिम) पिलातसला बिन्सुङ ।
-
-
+\p
 \v 3 तितिङ्ला तजाेला येसुला (धाेका) तेरु यहुदाकि येसुला (दण्डाज्ञा) च्युङु थाेङ्नि, तिला (पछुताे) लासुङ, छ्येबु काेङ्यारतिवादाङ (एल्डर) तिवाला ति ङुलकि खाल्ज्यिक ताङ च्यु टाङा ग्युरबिनि
 \v 4 सिक्यासुङ “ङेकि दिक्पा मेदुप मिला (धाेका) बिनि दिक्पा क्याबु नक" । तर तिविकि सिक्यासुङ, “ङेराङ्ला तिकिदि काङ (सराेकार)? ख्याेङ दाक्पुराङ श्ये ।"
 \v 5 तेमे तिकि ति ङुलकि टाङातिवा छ्याेखाङला क्युर्नि त्यासुर फिला गाल्नि गार्नि शिसुङ ।
-
-
+\p
 \v 6 ति छ्येबु काेङ्यार तिविकि ङुलकि टाङातिवा लानि सिक्यासुङ, “दिला ढुखाङ्ला ज्यक (न्यायसङ्गत) मेङुइ, चिला सिसिन दि ठागिकि (माेल) हिन ।"
 \v 7 तिविकि दाक्पि पार्ला दिकि कला साताम क्यानि ति डेवाकि (परदेशि) तिवाला (दफन) किरु सिनि शश्यि ङ्याेसुङ ।
 \v 8 दिकि किसाला ति श्यिङ्ला हारिङ्कि ङिमासाक “ठागिकि" श्यिङ" सिउइ
-
-
 \v 9 दुक क्यानि यर्मिया लुुङ्देम्बाकि सिक्याबु सुङ ख्याेल्सुङ, “इस्त्राएलकि मितिविकि ति डुमा खाल्ज्यिकदाङ च्यु टाङा लासुङ,
 \v 10 चाेवाे काेन्ज्यककि ङाला सिक्याबु दगे तिविकि कुमालेकि श्यिङकि लागि ति बिन्सुङ ।"
-
-
-\v 11 ता येसु ति (हाकिम) कि गमाला लासुङ, (हाकिम) कि येसुला टिसुङ, “ख्याेङ यहुदातिविकि ग्याल्बु हिन?”येसुकि तिला कालेन बिन्सुङ, “ख्यरेकिराङ तुक सिउइ?”
+\p
+\v 11 ता येसु ति (हाकिम) कि गमाला लासुङ, (हाकिम) कि येसुला टिसुङ, “ख्याेङ यहुदातिविकि ग्याल्बु हिन?” येसुकि तिला कालेन बिन्सुङ, “ख्यरेकिराङ तुक सिउइ?”
+\p
 \v 12 तर तजाेला छ्येबु काेङ्यार दाङ (एल्डर) तिवा नेसुर येसुला (दाेष) ग्याप्सुङ, येसुकि काङ कालेन माबिन ।
+\p
 \v 13 तेमे पिलातसकि सिक्यासुङ, “काङ ख्यरे कला ग्याबु तेरिक (अभियाेक) ख्यरेकि माकाे?”
 \v 14 तर येसुकि च्यिकजिगाङ कालेन माबिन । तिकिकिसाला, ति (हाकि) ला अाला याम्छेन च्युङ्सुङ ।
-
-
+\p
 \v 15 ता (चाड) छेमु जाेबु मि तिवा नेसुर (चुने) क्याबु मिरा च्यिक (कैदि) ला ताङ ताेङु (हाकिम) तिविकिदि (प्रथा) नक ।
 \v 16 ति तुज्येला तिवातानि बारब्बा मिन क्याबु मिराच्यिक छ्येबु (कैदि) नक ।
-
-
+\p
 \v 17 तिकिकिसाला, तजाेला तिवा छ्याजिक जाेम्सुङ, पिलातसकि तिवाला सिक्यासुङ, “ङेकि खिरेकि लागि सुला ताङ्बिदु खिराङ सेबा किउइ- बारब्बा ना येसु तिला चाेवाे सिउइ?”
 \v 18 चिला सिसिन तिला छ्या वादु नक, तिविकि येसुला तिकिचाला मिजेरकि किसाला बिदु नक ।
+\p
 \v 19 तजाेला पिलातस ठिमकि दासाला देनि नक, तिकि पेर्मिकि तिला लेन ताङ्नि सिक्यासुङ, “ति दिक्पा मेदुप मिला काङ माकि, चिला सिसिन तिकि किसाला हारिङ ङेकि मिलामला अाला दुक्पा खुरु वाइ ।"
-
-
+\p
 \v 20 तजाेला छ्येबु काेङ्यार तिवादाङ (एल्डर) तिविकि बारब्बाला ताङ्नि येसुला सेदु सिनि जाेबु मि तिवाला सि चिसुङ ।
 \v 21 ति (हाकिम) कि तिवाला टिसुङ, “दि मिरा ङिकि नाङ्ला ङेकि खिरे लागि सुला ताङुदि खिराङ सेम किउइ?” तिविकि सिक्यासुङ, “बारब्बा ।"
+\p
 \v 22 पिलातसकि तिवाला सिक्यासुङ, “चाेवाे सिरु येसुलादि ङा काङ किरुजा?” तिवा तेरिक कि कालेन बिन्सुङ, “तिला ङ्याङ्सिङ्ला काेल ।"
-
-
 \v 23 तिकि सिक्यासुङ, “चिला, तिकि काङ दिक्पा क्याबु वाइ?” तर तिवा झन बाेबाे वाेरुकि दुक सिइदाङ कारे क्यासुङ, “तिला ङ्याङ्सिङला काेल ।"
+\p
 \v 24 तजाेला, पिलातसकि दाक्पिकि काङ कि मुथुबु थाेङ्सुङ, कारे किरु ज्युबु छ्या ङेनि, तिकि छ्यु लानि जाेमु मिकि गमाला दाक्पि लाक्पा टुनि सिक्यासुङ, “दि मि ठाक नेसुर (निर्दाेष) वाइ । खिराङ दाक्पुराङ ङश्ये ।"
-
-
+\p
 \v 25 तेरिक मिकि सिक्यासुङ, “तिकि ठाक ङेराङ दाङ ङेरे पुज्युङ पुमि खाला हुङ्सित ।"
 \v 26 तेमे तिकि बारब्बाला तिविकि लागि ताङ्नि पिन्सुङ, तर तिकि येसुला (काेर्रा) ग्याम्नि ङ्याङ्सिङ्ला गेलु सिनि बिन्सुङ ।
-
-
+\p
 \v 27 तेमे ति (हाकिम) कि (सेना) तिविकि येसुला खाङ्बाला टि गाल्नि (सेना) तिविकि तेरिक मि तिवाला जाेम्सुङ ।
 \v 28 तिविकि येसुकि माज्या पिनि येसुला (लाल) माज्या काेन बिन्सुङ ।
 \v 29 तिविकि चाङतिविकि श्यमुङचिक जाेनि येसुकि गाेला काेन् बिन्सुङ, येसुकि लाक्पा याबि छ्यला ग्युक्पा जिक ज्याङ बिन्सुङ । तिविकि येसुकि गमाला टिमुङ चुनि दुक सिङदाङ छ्यापच्ये क्यासुङ, “यहुदातिविकि ग्याल्बुला लासाे!”
-
-
-\v 30
 \v 30 तिविकि येसुला छ्युम्दुर ग्याप्सुङ, तिविकि ग्युक्पा लानि येसुकि गाेला ग्याप्सुङ ।
 \v 31 तिविकि येसुला छ्यापच्ये क्यानि सिन्सिमा तिविकि येसुला काेन बिदु माज्या पिनि येसुकिदिराङ माज्या काेन बिन्सुङ, येसुला ङ्यङ्सिङ्ला गेलु सिनि त्यासुर टि गाल्सुङ
-
-
 \v 32 तजाेला तिवा फिला लेसुङ, तिविकि सिमाेन मिन क्याबु कुरेनिकि मिराचिक मिला ठेसुङ, तिला तिविकि तिवा तानि डाेकाेक्यु सिनि सिक्यासुङ (ताकि) तिकि येसुकि ङ्याङ्सिङ खुर्सित ।
 \v 33 तिवा गलगथा सिरु दासाला ख्याेल्सुङ, तिकि (अर्थ) “खाेपडि कि दासा" हिन ।
 \v 34 तिविकि येसुला (पित्त) रेबु (दाखमद्य) थुङु बिन्सुङ । तर तजाेला येसुकि ति थु ल्हानि येसुकि ति माथु ।
-
-
 \v 35 तजाेला तिविकि येसुला ङ्याङ्सिङला काल्सुङ, तिविकि (चिट्ठा) ग्याम्नि येसुकि माज्याला गाेसुङ ।
 \v 36 तेमे तिवा देनि येसुला ल्हासुङ ।
 \v 37 येसुकि गाे खाला दुक सिक्याबु (अभियाेक) टिबु नक, “दि येसु हिन, यहुदितिविकि ग्याल्बु ।"
-
-
 \v 38 मिरा ङि (डाकु) येसु तानि ङ्याङ्सिङला कालु नक- मिराचिक येसुकि याबि छ्यला तेमे मिरा राङ्साला येसुकि येन्बि छ्यला ।
 \v 39 सु ति लाम वनि युगु नक, तिविकि दुक सिइदाङ गाे युनि येसुला छ्याप्च्ये किरु नक,
 \v 40 “ख्यरेकि छ्याेखाङ्ला राम्नि ङिमा सुमला ज छालु नक, दाक्पुलाराङ थार्थु! हुतुङराङ ख्याे चाेवाे काेन्ज्यककि पुज्युङ हिनसिन, ङ्याङ्सिङ नेसुर माे पाेप!”'
-
-
+\p
 \v 41 दुक क्यानिराङ छ्येबु काेङ्यार तिविकिसाङ शास्त्रि तिवादाङ (एल्डर) तिवा तानि येसुला छ्यापच्ये क्यानि सासुङ,
 \v 42 “तिकि ज्यानतिवाला थार्सुङ, तर दाक्पुला राङ दि थार्थु मुथुइ । ति इस्त्राएलकि ग्याल्बु हिन । ति ङ्याङ्सिङ नेसुर माे हुङ्सित, तेमे तितिङ्ला ङेराङ तिकि खाला माेवा किउइ ।
-
-
 \v 43 विकि चाेवाे काेन्ज्यकला माेवा किउइ । चाेवाेकाेन्ज्यककि सेम किउइ सिसिन चाेवाे काेन्ज्यककिराङ तिला थार्थु, चिला सिसिन तिकि दुक सिक्याबु नक, 'ङा चाेवाे काेन्ज्यककि पुज्युङ हिन ।"'
 \v 44 येसुतानि ङ्याङ्सिङ्ला कालु (डाकु) तिविकिसाङ तिनकराङ क्यानि येसुला छ्यापच्ये क्यासुङ ।
-
-
+\p
 \v 45 ता (मध्यान्न) नेसुर ङिर्मु तुज्ये सुम साक नाक्तिङिकि उप्सुङ ।
 \v 46 तुज्ये सुमला येसु बाेबाे वाेरुकि कारे क्यानि सिक्यासुङ, “इलाेइ, इलाेइ लामा सबखतनि?” तिकि (अर्थ) हिन, “ङे चाेवाे, ङे चाेवाे ख्याेकि ङाला चिला ताङु वाइ?”
 \v 47 तजाेला त्या लानि वदु तिविकि दि काेसुङ, तिविकि सिक्यासुङ, “दिकि एलियाला का ताेङिन वाइ ।"
-
-
 \v 48 श्यारि तिवि नाङ्ला मिराचिक छ्यनि गाल्नि चम्चिजिक लासुङ, तिला क्युर्बु (दाखमद्य) कि केङ्सुङ, तिला (निगालाे) ला ज्याङ्नि येसुला थुङु बिन्सुङ ।
+\p
 \v 49 ज्येन तिविकि सिक्यासुङ, “तिला चिकराङ ताङ ज्यक । तिला थार्सु एलिया गिदे मेङ्दे ङेराङ्ला ल्हानाङ ।"
 \v 50 तितिङ्ला येसु लाेङङ्या वाेरु बाेबाेकि कारे क्यानि दाक्पि मिजि ताङ्सुङ ।
-
-
 \v 51 ल्हाेसा, छ्याेखाङ्कि (पर्दा) गाे नेसुर श्याप साक फेश्या ङि च्युङ्नि राल्सुङ । जाम्लिङ युनि दाेप्रुक्पा तिवा टुम्सुङ ।
 \v 52 तुर्सा तिवा पेसुङ, अाला चेङि मितिविकि श्येप राे तिवा लाङ्सुङ, सु ङि टाेदु नक ।
 \v 53 येसुकि (पुनरथन) तिङ्ला तिवा तुर्सा नेसुर फिला थेनसुङ; चेङि ग्यासाला श्युसुङ, अाला मि मिङाला थाेङ्सुङ ।
-
-
+\p
 \v 54 ता तजाेला (कपतान) दाङ येसुला ल्हानि वदुतिविकि सहि गालुदाङ त्या वबु (घटना) तिवा थाेङ्सुङ, तिवाला जिवा लानि सिक्यासुङ, “हुतुङराङ दि चाेवाे काेन्ज्यककि पुज्युङ हिन्नक ।"
+\p
 \v 55 गालिल नेसुर येसुला ल्हासिनि तिङ ङ्याबु अाला पुम पेजा तिविकि थारे नेसुर ति ल्हाइ वदु नक ।
 \v 56 तिवि नाङ्ला मरियम मग्दलिनि, याकुब दाङ याेसेफकि मामा मरियम, जब्दियाकि पुज्युङ तिविकि मामा नक ।
-
-
+\p
 \v 57 तजाेला नाम राेसुङ, अरिमाथिया नेसुर मिराचिक छ्युक्पु मि लेसुङ, तिकि मिन याेसेफ नक, ति येसुकि लाेप्टुक नक ।
 \v 58 ति पिलातसकि चाला गाल्नि येसुकि जुबु लाङ्सुङ । तेमे पिलातसकि ति राे तिला तेर्सित सिनि का बिन्सुङ ।
-
-
 \v 59 याेसेफकि राे लासुङ, तिला चेङि (मलमल) कि माज्याला टिल्सुङ,
 \v 60 तिकि दाक्पिराङ दाेला अाेम्नि जाेबु साबा तुर्साला ज्याक्सुङ । तेमे तिकि तुर्साकि खाला बाेबाे दाेचिक रिल ज्याङ्नि ति त्यासुर गाल्सुङ ।
 \v 61 मरियम मग्दलिनिदाङ राङ्सा मरियमाङ तिराङ तुर्साकि राङ्सा छ्यला देनि वदु नक ।
-
-
+\p
 \v 62 राङ्सा छेमु (तयारि) कि ङिमा साला नक, छ्येबु काेङ्यार तिवादाङ फरिसितिवा पिलातसतानि जाेबु नक ।
 \v 63 तिविकि सिक्यासुङ, “लासाे, ङेराङ्ला छ्या वाइ, ति (ठगाहा) कि सेन्बा वदु बेला तिकि सिक्याुब नक, 'ङिमा सुम्गि छेमु ङा लाेङ्या लाङुइ ।'
 \v 64 तिकिकिसाला, ङिमा सुम साक ति तुर्साला (सुरक्षित) ज्यगु का कि । मिन्सिन तिकि लाेप्टुक तिवा लेम्नि तिला कुन क्यानि खुन गाल्नि मि तिवाला सिउइ, 'येसु श्येप नेसुर लाबु वाइ ।' तेमे दि तिङि (धाेका) तङिदि सिना अाला मेलेवा हुङुइ ।"
-
-
+\p
 \v 65 पिलतसकि तिवाला सिक्यासुङ, “मिराचिक (पहरेदार) टि श्यक । गाल्नि तिला खिरेकि थुवु साक (सुरक्षित) ज्यक ।"
 \v 66 तिकिकिसाला, तिवा गाल्नि दाेला (माेहर) ग्याम्नि (पहरेदार) तिवा (खटे) क्यानि तुर्साला (सुरक्षित) ज्याक्सुङ ।
-
-
 \c 28
 \cl लिउ २८
 \p
 \v 1 ता ङा श्वपकि ङिमा शिदु छाल्सिमा (हप्ता) कि तङि ङिमाकि मिरमिरेला मरियम मग्दलिनि दाङ मरियम मिन क्याबु राङ्सा पुम पेजा तुर्सा ल्हाप् लेसुङ ।
-\v 2 ल्हाेसा, त्या बाेबाे शहि गाल्सुङ, चिला सिसिन चाेवाे काेन्ज्यककि थुचिक देवाचेन नेसुर माे पाप्सुङ; तेमे दाे थेनितिकि खाला देसुङ
-
- ।
+\v 2 ल्हाेसा, त्या बाेबाे शहि गाल्सुङ, चिला सिसिन चाेवाे काेन्ज्यककि थुचिक देवाचेन नेसुर माे पाप्सुङ; तेमे दाे थेनितिकि खाला देसुङ ।
 \v 3 तिकि च्याङा काेपि दगेराङ नक, माज्या खा दगे कार्मु नक ।
-\v 4 (पहरेदार) तिवा जाेङाेङाे रुनि श्येप् मि दगेराङ गाल्सुङ
-
- ।
+\v 4 (पहरेदार) तिवा जाेङाेङाे रुनि श्येप् मि दगेराङ गाल्सुङ ।
+\p
 \v 5 थुकि ति पुम पेजाला (सम्बाेधन) क्यानि सिक्यासुङ, “जिवा माकि, चिला सिसिन ङाला छ्या वाइ, खिराङ् ङ्याङ्सिङ्ला कालु येसुला छाेलिन वाइ ।
 \v 6 येसु द्ये मेत, तर येसुकि चिनक सिक्याबु नक तिनकराङ क्यानि येसु शेन्बा लाबु वाइ । लेम्नि येसुला ज्यागु दासा ल्हाे ।
+\p
 \v 7 श्यारि गाल्नि येसुकि लाेप्टुक तिवाला सि, 'येसु श्येप नेसुर शेन्बा च्युङ्नि लाबु वाइ । ल्हाे, येसु खिराङ् सिना तङ्ला गालिल ला डाेइ वाइ । त्याराङ् खिरेकि येसुला थाेङुइ ।' ल्हाेसा, ङेकि खिराङ्ला सिक्याबु वाइ
-
-
 \v 8 ति पुमपेजातिवा श्यारि जिवादाङ शेम ज्यापु क्यानि तुर्सा नेसुर थेन्सुङ, येसुकि लाेप्टुकतिवाला दि सिरु सिनि छ्यसुङ ।
 \v 9 ल्हाेसा, येसुकि तिवाला ठेनि सिक्यासुङ तेरिक्ला गासाे, “ति पुम पेजातिवा लेसुङ, येसुकि काङ्बा जिम्नि येसुला श्याबा क्यासुङ ।
 \v 10 तितिङ्ला येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “जिवा माकि । गाल्नि ङे नुक तिवाला गालिलला ग्युक सिनि सानाङ । त्या तिविकि ङाला ठेक्युइ ।"
-
-
+\p
 \v 11 तजाेला ति पुम पेजा तिवा डाेइ नक, ल्हाेसा, लाला (पहरेदार) तिवा ग्यासाला गाल्नि छ्येबु काेङ्यारला त्या वबु तेरिक यक तिवा सिक्या बिन्सुङ ।
 \v 12 तजाेला काेङ्यार तिविकि (एल्डर) तिवाला ठेनि तेरिक (घटना) कि बारेला तिवातानि (छलफल) क्यासुङ, तिविकि (सिपाहि) तिवाला अाला डेवा विन्सुङ,
 \v 13 तिवाला सिक्यासुङ, “तिविकि ज्येन तिवाला दुक सिक्यासुङ, “ङेराङ ङ्याल्नि वदु थक्ला येसुकि लाेप्टुक तिवा लेम्नि येसुकि श्येप राे कुन क्यानि खुन गाल्सुङ ।'
-
-
 \v 14 हुतुङराङ दि लेन (हाकिम) कि चाला ख्याेल्सिन, ङेराङ् (हाकिम) ला ग्याल्बु जेउइ तिकि किसाला खिराङ्ला चिन्दिङ (समस्या) हुङ मिजिउइ ।"
 \v 15 तेमे ति (सिपाहि) तिविकि डेवा लानि तिवाला चिनक का क्याबु नक, तिनकराङ क्यासुङ । दिराङ लेन यहुदि तिविकि नाङ्ला अाला फेल्सुङ तिकि किसाला हारिङ्कि ङिमा साक दिनकराङ वाइ ।
-
-
+\p
 \v 16 तर मिरा च्युपजिक लाेप्टुक तिवा गालिलकि ति दासाला गाल्सुङ त्यादि येसुकि ग्युक सिनि का क्याबु नक ।
 \v 17 तजाेला तिविकि येसुला थाेङ्सुङ, तिविकि येसुला श्यावा क्यासुङ, तर मिरा चाे जिगिदि हिनमिन सिक्यासुङ ।
-
-
 \v 18 येसु तिविकि चाला लेम्नि तिवा तानि ताम क्यानि सिक्यासुङ, “देवाचेनदाङ जाम्लिङकि तेरिक का ङाला बिदु वाइ ।
 \v 19 दिकिकिसाला, ग्युक तेरिक लुङ्बाकि मिरिक तिवाला लाेप्टुक जाे । पापा, पुज्युङदाङ थुचेङिकि मिनला तिवाला बप्तिस्मा बिन ।
-
-
 \v 20 ङेकि खिराङ्ला का क्याबु तेरिक काच्येतिवा (पालन) किरु तिवाला लाेप । ल्हाेसा, दि जाम्लिङकि तिङि छेमु साक ङा खिराङ् तानि हुङुइ ।"

42-MRK.usfm

@@ -26,7 +26,7 @@
 
 \v 9 ति ङिमा तिवाला दिनक् च्युङ्सुङ, येसु गालिलकि नासरत नेसुर लेसुङ, युहन्ना नेसुर यर्दन ज्युङनेसुर बप्तिष्मा लासुङ।
 \v 10 येसु छ्यि नाङ्ने थेन्सुङ, खोकि देवाचेन पेतुप् ताङ थुचेङि गाम्देर् दगे खोकि चाला हुङिन वतुप् थोङ्सुङ ।
-\v 11 तेमे देवाचेन नेसुर दिनक् वोरु लेसुङ,"ख्योङ ङे ङिङ्ज्येबु पुज्युङ हिन। ति तानि ङा आला गा लानि वे।
+\v 11 तेमे देवाचेन नेसुर दिनक् वोरु लेसुङ, “ख्योङ ङे ङिङ्ज्येबु पुज्युङ हिन। ति तानि ङा आला गा लानि वे।
 
 
 \v 12 ति तिङ्ला थुचेङिकि खोला काङ मेतुप् सेङे दासाला डोगोबु जोसुङ्।
@@ -34,11 +34,11 @@
 
 
 \v 14 ता युहन्ना जिम्सिमा कन्ज्यककि लेन ल्यामु लापिन येसु गालिलला लेसुं‍ङ।
-\v 15 तेमे सिक्यासुङ,"तुज्ये सिन्दु वे, कन्ज्यककि ग्याल्ठिक चालाराङ वे। सेन ग्युर्नि लेन लेमुला रेत्पा कि।
+\v 15 तेमे सिक्यासुङ, “तुज्ये सिन्दु वे, कन्ज्यककि ग्याल्ठिक चालाराङ वे। सेन ग्युर्नि लेन लेमुला रेत्पा कि।
 
 
 \v 16 गालिलकि ग्याम्छो नेसुर् डोइ वसिन् खोकि सिमोन ताङ तिकि नुक् अन्द्रियस ति ङे था ग्याकिन् वतुप् थोङ्सुङ्, चिला सिसिन् तिवा ति ङ्या सेतुप् तिवा नक्।
-\v 17 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, "ग्युक्, ङे तिङ्ला तिङ ङ्य ङा खिराङ्ला मि रुगु तिवा जेउइ ।"
+\v 17 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “ग्युक्, ङे तिङ्ला तिङ ङ्य ङा खिराङ्ला मि रुगु तिवा जेउइ ।"
 \v 18 श्यारि तिविकि था ताङ् ज्याङ्नि येसुला तिङ ङ्यासुङ।
 
 
@@ -56,7 +56,7 @@
 \v 26 तेमे ति मेचेङि थुकि तिला दाप्सुङ, ति मेचेङि थु वोरु गेर्पु देदिन्दाङ ति नेसुर थेन्सुङ।
 
 
-\v 27 तेमे तेरिक मि तिवा याम्छेन लानि चिगि राङ्साला सिरु ज्युसुङ,"दि काङ हिन्? ओङ वतुप् साम्बा येन्देन तानि! खोकि मेचेङि थु तिवालाङ का तेर्क्यु, तिविकि खोकि का ङेन्ग्यु!”
+\v 27 तेमे तेरिक मि तिवा याम्छेन लानि चिगि राङ्साला सिरु ज्युसुङ, “दि काङ हिन्? ओङ वतुप् साम्बा येन्देन तानि! खोकि मेचेङि थु तिवालाङ का तेर्क्यु, तिविकि खोकि का ङेन्ग्यु!”
 \v 28 खोकि कला च्युङु लेन श्यारि गालिलकि तेरिक् दासाला फेल्सुङ।
 
 
@@ -72,20 +72,20 @@
 
 \v 35 खो टोप्ला नाक चुमिला राङ लासुङ, खो सुङ मेतुप् दासाला गाल्नि मोपार क्यासुङ ।
 \v 36 सिमोन ताङ तिवा तानि वतुप तिवि खोला छाल्सुङ।
-\v 37 तिविकि खोला ठेनि सिक्यासुङ, "तेरिककि खोला छोलिन् वे।"
+\v 37 तिविकि खोला ठेनि सिक्यासुङ, “तेरिककि खोला छोलिन् वे।"
 
 
-\v 38 खोकि सिक्यासुङ,"ओरुङ केनि फारछुर ठाटुकि ग्यासाला डि, त्ये रुक्ला ङा लेन ल्यामु श्येक्यु। तिराङ किसाला ङा द्ये लेबु हिन्।
+\v 38 खोकि सिक्यासुङ, “ओरुङ केनि फारछुर ठाटुकि ग्यासाला डि, त्ये रुक्ला ङा लेन ल्यामु श्येक्यु। तिराङ किसाला ङा द्ये लेबु हिन्।
 \v 39 खो तिविकि जोम्खाङ्ला लेन श्येइ दाङ ह्रेन्डि तिवा देदिन्दाङ तेरिक गालिलकाङ गाल्सुङ।
 
 
-\v 40 मेराचिक जे क्यापु मि खोकि चाला लेसुङ। तिकि खोला गङ्बा श्युबु नक्; तिकि टिमुङचुनि खोला सिक्यासुङ, "हुतुङ खोकि नावा क्यासिन्, खोकि ङाला चेङि जो थुक्यु।"
-\v 41 येसु च्याम्बाकि केङ्सिमा दाक्पि लाक्पा क्याङ्नि तिला रेङ्नि सिक्यासुङ, "ङा नावा किउइ ख्योङ चेङि च्युङा।"
+\v 40 मेराचिक जे क्यापु मि खोकि चाला लेसुङ। तिकि खोला गङ्बा श्युबु नक्; तिकि टिमुङचुनि खोला सिक्यासुङ, “हुतुङ खोकि नावा क्यासिन्, खोकि ङाला चेङि जो थुक्यु।"
+\v 41 येसु च्याम्बाकि केङ्सिमा दाक्पि लाक्पा क्याङ्नि तिला रेङ्नि सिक्यासुङ, “ङा नावा किउइ ख्योङ चेङि च्युङा।"
 \v 42 श्यारि ति जे ग्यापु मिला जरेकि ताङ्सुङ तेमे ति चेङि च्युङ्सुङ्।
 
 
 \v 43 येसुकि तिला क्योङ्बु क्यानि जिवा कुनि तिला ताङ्सुङ।
-\v 44 खोकि तिला सिक्यासुङ, "सुलाङ काङ मासिसा, हिन्सिनाङ कोङ्यार तिवि चाला गाल्नि दाक्पुला छ्या तेन्, मोसाकि का क्याबु दगे तिवाला किदुककि सिनि ख्यरे चेङिला सिनि जिन्बा बिन्।"
+\v 44 खोकि तिला सिक्यासुङ, “सुलाङ काङ मासिसा, हिन्सिनाङ कोङ्यार तिवि चाला गाल्नि दाक्पुला छ्या तेन्, मोसाकि का क्याबु दगे तिवाला किदुककि सिनि ख्यरे चेङिला सिनि जिन्बा बिन्।"
 
 
 \v 45 हिन्सिनाङ ति मिकि गाल्नि तेरिक्ला सिरु ज्युसिमा ति ताम ति केन्बवाङ आला फल्सुङ तिकि किसाला येसु चिन्दिङ ग्यासाला तेरिककि थोङु क्यानि युग् माथु। दिकि किसाला, खो सुङ मेतुप् दासाला देसुङ्, तेमे मि तिवा खोकि चाला लेसुङ्।
@@ -102,33 +102,33 @@
 \v 4 मि आला जोम्बुकि किसाला तिवा खोकि चाला डो माथु। तिविकि खोकि ठने थाका नाम्ला वतुप् थक राम्नि मिरुङ जोसुङ तेमे ति मिरुङ नेसुर ति जुबु श्यिक श्यिक कि मुथुबु ङ्यालुप् मिला दासा तानि राङ मालिम्ला पाप्सुङ।
 
 
-\v 5 तिविकि मोवा थोङ्नि येसुकि जुबु श्यिक श्यिक कि मुथुबु मिला सिक्यासुङ, "पुज्युङ, ख्यरे दिक्पा तिवा ताङ बिन्दुप् वे।"
+\v 5 तिविकि मोवा थोङ्नि येसुकि जुबु श्यिक श्यिक कि मुथुबु मिला सिक्यासुङ, “पुज्युङ, ख्यरे दिक्पा तिवा ताङ बिन्दुप् वे।"
 \v 6 त्ये वतुप् काङ क्ष्योने तिवि नाङ्ने तिवि सेम्ला श्या ग्याप्सुङ।
 \v 7 “दि मिकि च्युक् क्यानि दिनक् ताम कि थुक्यु? दिकि कन्ज्यकला मोसुङ! कन्ज्यककि सिना ज्येन् सिकि दिक्पा ताङ्देन् कि थुक्यु?”
 
 
 \v 8 तिविकि काङ नासाम तोङिन् वे सिरुप्ति येसुकि दाक्पि थुला श्यारि छ्या ङेसुङ। खोकि तिवाला सिक्यासुङ,
-\v 9 “जुबु तेरिक् श्यिक् श्यिक् कि मुथुमु मिला काङ सिरु जोल्मु गिउ,'ख्यरे दिक्पा तिवा ताङ बिदिन् सिरुप्ना लानि दाक्पि दासा लाङ्नि ग्युक सिरुप्?”
+\v 9 “जुबु तेरिक् श्यिक् श्यिक् कि मुथुमु मिला काङ सिरु जोल्मु गिउ, 'ख्यरे दिक्पा तिवा ताङ बिदिन् सिरुप्ना लानि दाक्पि दासा लाङ्नि ग्युक सिरुप्?”  
 
 
 \v 10 जाम्बुलिङ्ला मि पुज्युङ् तानि दिक्पा ताङ तेरुप् ओङ वे सिनि खिरेकि क्ष्या ङेता।" खोकि जुबु श्यिक श्यिक कि मुथुबु मिला सिक्यासुङ,
 \v 11 “ङा ख्योरुङ्ला सिउइ, लानि ते दाक्पि दासा खुर्नि ख्यरे खङ्बा ग्युक्।"
-\v 12 ति मि श्यारि लानि दाक्पि दासा खुर्नि तेरिक् मि तिवि पार्ने खाङ्बा गाल्सुङ। तिकि किसाला तिवाला याम्छेन लासुङ, कन्ज्यकला सवाँ ताप्सुङ तेमे तिविकि सिक्यासुङ, "ङेरेकि दिनक् नाम्लाङ माथोङ।"
+\v 12 ति मि श्यारि लानि दाक्पि दासा खुर्नि तेरिक् मि तिवि पार्ने खाङ्बा गाल्सुङ। तिकि किसाला तिवाला याम्छेन लासुङ, कन्ज्यकला सवाँ ताप्सुङ तेमे तिविकि सिक्यासुङ, “ङेरेकि दिनक् नाम्लाङ माथोङ।"
 
 
 \v 13 लोङ खो आलकि चानेसुर् गाल्सुङ, तेरिक जो्बा मि तिवा खोकि चाला लेसुङ तेमे खोकि तिवाला लाप्सुङ।
-\v 14 खो डोइ वसिन् खोकि अल्फयसकि पुज्युङ लेबि ति शे लोङ्गुप् दासाला देनि वतुप् थोङ्सु खोकि तिला सिक्यासुङ, "ङे तिङ्ला तिङ ङ्य सिनि सिक्यासुङ्।" ति लानि खोला तिङ् ङ्यासुङ।
+\v 14 खो डोइ वसिन् खोकि अल्फयसकि पुज्युङ लेबि ति शे लोङ्गुप् दासाला देनि वतुप् थोङ्सु खोकि तिला सिक्यासुङ, “ङे तिङ्ला तिङ ङ्य सिनि सिक्यासुङ्।" ति लानि खोला तिङ् ङ्यासुङ।
 
 
 \v 15 येसु लेबि खाङ्बाला सामा साइ नक्, आला दिक्पा वतुप् तिवा, शे लोङु तिविकि येसु ताङ तिवि लोप्टुक तिवा तानि सामा साइ नक्, चिला सिसिन त्ये मि आला नक् तिविकि खोला तिङ ङ्याबु नक्।
 \v 16 क्ष्योने तिवा ति फरिसितिवा नक्, तिविकि येसु, दिक्पा वतुप् तिवा, शे लोङ्गुप् तिवा तानि सामा साइ वतुप् थोङ्सुङ, तिविकि खोकि लोप्टुक तिवाला सिक्यासुङ “खोकि चिला दुक्पा वतुप् ताङ शे लोङ्गुप् तिवा तानि साइ वे?”
 
 
-\v 17 येसुकि दिनक कोसिमा खोकि तिवाला सिक्यासुङ, "सु मि जुवुला राम्बु वे, तिला मेन मोगोउइ; नाबु मिला क्याजिक मेन गोक्यु । ङा दिक्पा मेतुप् तिवाला का तोङु सिनि लेबु मिन्, दिक्पा वतुप् तिवाला सिनि लेबु हिन् ।"
+\v 17 येसुकि दिनक कोसिमा खोकि तिवाला सिक्यासुङ, “सु मि जुवुला राम्बु वे, तिला मेन मोगोउइ; नाबु मिला क्याजिक मेन गोक्यु । ङा दिक्पा मेतुप् तिवाला का तोङु सिनि लेबु मिन्, दिक्पा वतुप् तिवाला सिनि लेबु हिन् ।"
 
 
-\v 18 युहन्नाकि लोप्टा तिविवा ताङ् फरिसि तिवा ञ्युङ्ने देनि वतुप् नक। काङ मि तिवा लेम्नि खोला सिक्यासुङ,"युहन्नाकि लोप्टा तिवा ताङ फरिसिकि लोप्टा तिवा ञ्युङ्ने देक्यु, हिन्सिनाङ ख्यरे लोप्टा तिवा ञ्युङ्ने मेदेउइ?”
-\v 19 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ,"काङ काङ जादिला हुङ्गुप् मि तिवा माक्पि चाला वे वेइ जादिला हुङ्गुप् तिवा ञ्युङ्ये देक्यु? माक्पा तिवा तानि वतुप् साक तिवा ञ्युङ्ङे दे मुथुउइ।
+\v 18 युहन्नाकि लोप्टा तिविवा ताङ् फरिसि तिवा ञ्युङ्ने देनि वतुप् नक। काङ मि तिवा लेम्नि खोला सिक्यासुङ, “युहन्नाकि लोप्टा तिवा ताङ फरिसिकि लोप्टा तिवा ञ्युङ्ने देक्यु, हिन्सिनाङ ख्यरे लोप्टा तिवा ञ्युङ्ने मेदेउइ?”
+\v 19 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “काङ काङ जादिला हुङ्गुप् मि तिवा माक्पि चाला वे वेइ जादिला हुङ्गुप् तिवा ञ्युङ्ये देक्यु? माक्पा तिवा तानि वतुप् साक तिवा ञ्युङ्ङे दे मुथुउइ।
 
 
 \v 20 माक्पा तिवि चाने टिनि गाल्सिमा, ति ङिमा तिवाला तिवा ञ्युङ्ये देक्यु।
@@ -139,14 +139,14 @@
 
 
 \v 23 ङा स्वप् ङिमाला येसु श्यिङ् नाङ्नेसुर गाल्सुङ तजोला खोकि लोप्टा तिविकि डु थ ज्युसुङ।
-\v 24 तेमे फरिसि तिविकि खोला सिक्यासुङ,"ल्होसा, तिविकि ङा स्वप् ङिमाला चिला मेतुप् लाका किइ वे?”
+\v 24 तेमे फरिसि तिविकि खोला सिक्यासुङ, “ल्होसा, तिविकि ङा स्वप् ङिमाला चिला मेतुप् लाका किइ वे?”
 
 
-\v 25 खोकि तिवाला सिक्यासुङ,"दाउद ताङ ति तानि वतुप् मितिविकि मेतुप् ताङ ल्हब लासिमा तिविकि काङ क्यासुङ सिरुप् ति खिराङ्ला छ्या वे?”
+\v 25 खोकि तिवाला सिक्यासुङ, “दाउद ताङ ति तानि वतुप् मितिविकि मेतुप् ताङ ल्हब लासिमा तिविकि काङ क्यासुङ सिरुप् ति खिराङ्ला छ्या वे?”
 \v 26 अबियाथार कोङ्यार क्ष्येम्बु वसिन् ति च्युक क्यानि कन्ज्यककि खाङ्बि नाङ्ला गाल्नि ठेतुप्कि सिवाङ् सोसुङ्, तिदि कोङ्यार सिना ज्येन सिकिसाङ साब मेङुजिक नक्, तेमे काङ तिवा तानि वतुप् तिवालाङ बिन्सुङ?
 
 
-\v 27 येसुकि सिक्यासुङ,"ङा स्वप् ङिमा ति मि मिरिक तिवाला सिनि जोबु नक्, मि मिरिक ङा स्वप् ङिमाला सिनि जोबु मिन्।
+\v 27 येसुकि सिक्यासुङ, “ङा स्वप् ङिमा ति मि मिरिक तिवाला सिनि जोबु नक्, मि मिरिक ङा स्वप् ङिमाला सिनि जोबु मिन्।
 \v 28 दिकि किसाला मि पुज्युङ ङा स्वप ङिमिकिदिङ चावा हिन्।"
 
 
@@ -157,11 +157,11 @@
 \v 2 खोकि तिला ङा स्वप् ङिमाला टेग् जिकिदे सिनि लाला मि तिवि खोला यिम्नि ल्हासुङ् तुक क्यानक् क्यासिन्दि खोला क्यान जु थुसित् सिनि।
 
 
-\v 3 येसुकि लाक्पा काम्बु मिला सिक्यासुङ, "दे मि तेरिक् कि चाला ख्वक् ल।"
-\v 4 तजोला खोकि मि तिवाला सिक्यासुङ,"ङा स्वप् ङिमाला लेमु किरुप् ताङ मेलेवा किरुप्तला चिन्दि लेमु च्युङि; मिजि थार्जितुप् ताङ मिजि सेतुप्ला चिन्दि लेमु गिउइ?” तिवा खाराक्पा देसुङ।
+\v 3 येसुकि लाक्पा काम्बु मिला सिक्यासुङ, “दे मि तेरिक् कि चाला ख्वक् ल।"
+\v 4 तजोला खोकि मि तिवाला सिक्यासुङ, “ङा स्वप् ङिमाला लेमु किरुप् ताङ मेलेवा किरुप्तला चिन्दि लेमु च्युङि; मिजि थार्जितुप् ताङ मिजि सेतुप्ला चिन्दि लेमु गिउइ?” तिवा खाराक्पा देसुङ।
 
 
-\v 5 तिविकि सेम् क्योङ्बु कि किसाला दुक्पा किइ खोकि ङिङ्मार क्यानि फारछुर् तिवि छ्यला ल्हासुङ, खोकि मि तिवाला सिक्यासुङ,"ख्यरे लाक्पा दोप्.” तिकि लाक्पा दाप्सुङ तेमे येसुकि तिकि लाक्प्पा तङि दगेराङ जोबिन्सुङ।
+\v 5 तिविकि सेम् क्योङ्बु कि किसाला दुक्पा किइ खोकि ङिङ्मार क्यानि फारछुर् तिवि छ्यला ल्हासुङ, खोकि मि तिवाला सिक्यासुङ, “ख्यरे लाक्पा दोप्.” तिकि लाक्पा दाप्सुङ तेमे येसुकि तिकि लाक्प्पा तङि दगेराङ जोबिन्सुङ।
 \v 6 फरिसि तिवा श्यारि गाल्सुङ तेमे तिविकि खोला सेतुप् सिनि खोकि खाला टो क्यासुङ।
 
 
@@ -189,8 +189,8 @@
 
 
 \v 20 तजोला खो खाङ्बा गाल्सुङ्, तेमे लोङ्या मि आला जोम्सुङ। तिकि किसाला, खोकि सामा साप् माङे।
-\v 21 तजोला खोकि मिछाङकि दि ताम कोसुङ, तिवा खोला जिम्गाल, चिला सिसिन तिविकि सिक्यासुङ, "खोकि लाता ना गालु वे।"
-\v 22 यरुशलेम नेसुर् लेबु क्ष्योने तिवि सिक्यासुङ, "तिला ह्रेन्डि रेगु वे"तिकि किसाला "तिकि ह्रेन्डि तिविकि का नेसुर् ह्रेन्डि तिवा देन्ग्यु।"
+\v 21 तजोला खोकि मिछाङकि दि ताम कोसुङ, तिवा खोला जिम्गाल, चिला सिसिन तिविकि सिक्यासुङ, “खोकि लाता ना गालु वे।"
+\v 22 यरुशलेम नेसुर् लेबु क्ष्योने तिवि सिक्यासुङ, “तिला ह्रेन्डि रेगु वे"तिकि किसाला “तिकि ह्रेन्डि तिविकि का नेसुर् ह्रेन्डि तिवा देन्ग्यु।"
 
 
 \v 23 येसुकि तिवाला दाक्पि चाला काताङ्नि तिवाला पे नेसुर् सिक्यासुङ्,"ह्रेन्डला च्युक क्यानि देन् थुक्यु?”
@@ -211,8 +211,8 @@
 \v 32 मि जोल्मु चिक खोकि चाला देसुङ्, तिविकि खोला सिक्यासुङ्,"खोकि मामा ताङ् नुक तिवा फिला वे, तेमे तिविकि खोला छोलिन् वे।"
 
 
-\v 33 खोकि तिवाला खालेन क्यासुङ,"ङे मामा ताङ नुक् तिवा सु हिन्?”
-\v 34 खोकि चाला फारछुर् ठाटुला वतुप् तिवाला ल्हानि खोकि सिक्यासुङ, "ल्होसा, ङे मामा ताङ ङे नुक तिवा दे वे।"
+\v 33 खोकि तिवाला खालेन क्यासुङ, “ङे मामा ताङ नुक् तिवा सु हिन्?”
+\v 34 खोकि चाला फारछुर् ठाटुला वतुप् तिवाला ल्हानि खोकि सिक्यासुङ, “ल्होसा, ङे मामा ताङ ङे नुक तिवा दे वे।"
 \v 35 सिकि कन्ज्यककि खाला ङेन्ग्यु, तिवाराङ ङे नुक तिवा ताङ मामा तिवा हिन् ।"
 
 
@@ -233,7 +233,7 @@
 
 
 \v 8 ज्येन सेन तिवा लेमु साश्यिला श्योर्सुङ, दि छारिन् वसिन् टेल्वाङ गार्सु, लालाकि दुम्बा ख्याल्जिक् ताङ च्यु, लालाकि दुम्बा खाल्सुङ, लालाकि दुम्बा ग्याचिक् सिना ल्हाक्पा डेलु गार्सुङ्।"
-\v 9 तेमे खोकि सिक्यासुङ, "सिकि दि ङेन्दुप् नाम्ज्यक वे तिकि ङेन्सित्।"
+\v 9 तेमे खोकि सिक्यासुङ, “सिकि दि ङेन्दुप् नाम्ज्यक वे तिकि ङेन्सित्।"
 
 
 \v 10 येसु चिक्राङ वसिन् खोकि चाकि मि तिवा ताङ मेरा च्युप्ङि लोप्टा तिविकि ति पेकि कला खो तानि टिसुङ्।
@@ -241,7 +241,7 @@
 \v 12 तिकि किसाला, तजोला तिविकि ल्हेउइ, हिन, तिविकि ल्हेउइ, हिन्सिनाङ मोथोङुइ, तिविकि कोक्यु, हिन्सिनाङ छ्या मेङेउइ, मिन्सिया तिवा ग्ययुर्क्यु तेमे कन्ज्यककि तिवाला ताङतोङ किउइ'।"
 
 
-\v 13 तेमे खोकि तिवाला सिक्यासुङ,"काङ खिरेकि दि पे हाक मोकिउइ?”
+\v 13 तेमे खोकि तिवाला सिक्यासुङ, “काङ खिरेकि दि पे हाक मोकिउइ?”
 \v 14 सेन थोरुप्कि सुङ तोर्क्यु।
 \v 15 सुङ थोर्सिन् लाम तिवाला श्योरुप् काङ सेन तिवा दिराङ हिन् । तजोला तिविकि सुङ ङेन्ग्यु, श्यारि डे गिउइ तेमे तिवाला थोरुप् सुङ ठनि खुन डिउइ।
 
@@ -255,12 +255,12 @@
 \v 20 लेमु साश्यिला थोरुप् सेन तिवा तिराङ हिन्। तिविकि सुङ् ङेन्ग्यु, ति सुङ सेम्ला लानि लालाकि खाल्जिक् ताङ च्यु डेल्वा गोर्क्यु लालाकि खालसुङ ताङ लालाकि ग्याचिक् डेल्वा गोर्क्यु।"
 
 
-\v 21 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ,"खाङ खिराङ कोपिला पातिकि मिन्सिन् ठिकि हक्ला ज्यकुप् सिनि खाङ्बि नाङ्ला खुन गिउइ? खिरेकि दिला खनि कोपि ज्यक्सा खाला ज्यगु।
-\v 22 चिला सिसिन छ्या मेदेनु सिनि चिन्दिङ ताम बाबु मेत्, तेरिककि हाक मोकोबु सिनि चिन्दिङ् बाबु ताम मेत्,।
+\v 21 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “खाङ खिराङ कोपिला पातिकि मिन्सिन् ठिकि हक्ला ज्यकुप् सिनि खाङ्बि नाङ्ला खुन गिउइ? खिरेकि दिला खनि कोपि ज्यक्सा खाला ज्यगु।
+\v 22 चिला सिसिन छ्या मेदेनु सिनि चिन्दिङ ताम बाबु मेत्, तेरिककि हाक मोकोबु सिनि चिन्दिङ् बाबु ताम मेत्।
 \v 23 हुतुङ सिदि कोदु नाम्ज्यक वे तिकि कोसित्।"
 
 
-\v 24 खोकि तिवाला सिक्यासुङ,"खिरेकि काङ कोक्यु, ति ताम्ला सेम तोङ, चिला सिसिन चुक क्यानि खिरेकि ताप्क्यु, तुक क्यानि राङ खिराङ्लाङ ताप्क्यु तेमे दि खिराङ्ला ल्हाक्पा तेर्क्यु।
+\v 24 खोकि तिवाला सिक्यासुङ, “खिरेकि काङ कोक्यु, ति ताम्ला सेम तोङ, चिला सिसिन चुक क्यानि खिरेकि ताप्क्यु, तुक क्यानि राङ खिराङ्लाङ ताप्क्यु तेमे दि खिराङ्ला ल्हाक्पा तेर्क्यु।
 \v 25 चिला सिसिन सु तानि वे, तिला हारुङ आला तेर्क्यु, सु तानि मेत्, ति तानि वतुप् तिङ ठगु ।"
 
 
@@ -270,7 +270,7 @@
 \v 29 तजोला डु छोक्यु, श्यारि तिकि ति डुला सोरि थनि टेगु, चिला सिसिन टेकुप् तुज्ये लेबु वे ।"
 
 
-\v 30 खोकि सिक्यासुङ,"अरेकि कन्ज्यककि ग्याल्खाप्ला काङ तानि गोरुप्ला चिन्दिङ पे थ तोङ थुक्यु?
+\v 30 खोकि सिक्यासुङ, “अरेकि कन्ज्यककि ग्याल्खाप्ला काङ तानि गोरुप्ला चिन्दिङ पे थ तोङ थुक्यु?
 \v 31 दि छेर्मि सेन दगे हिन्। दिला थोर्सिन् जाम्बुलिङ्कि तेरिक सेन तिवा सिना टिक्पे गिउइ।
 \v 32 हिन्सिनाङ दिला थोर्सिमा दि छार्क्यु तेमे मेदक श्यिङ् नाङ्ला ति तेरिक दोङ्बु सिना गेर्पु च्युङु। दिला गर्पु याल्खा तिवा छार्क्यु, चिला सिसिन नाम्ला फिरुप् च्याज्युम तिवि तिकि श्याप्ला छाङ जोथुसित् ।
 
@@ -279,17 +279,17 @@
 \v 34 तेमे खोकि पे मेता काङ ताम सिमाक्या। खो सुङ मेतुप्ला वसिन् खोकि दाक्पि लोप्टा तिवाला तेरिक ताम ल्यामु क्यानि सिक्यासुङ।
 
 
-\v 35 ति ङिमाला नाम रोसुङ, खोकि तिवाला सिक्यासुङ, "आलकि फार्केन्ला ग्युक ।"
+\v 35 ति ङिमाला नाम रोसुङ, खोकि तिवाला सिक्यासुङ, “आलकि फार्केन्ला ग्युक ।"
 \v 36 तिकि किसाला, तिविकि येसुला दाक्पपु तानि राङ टिनि ति जोम्बु मि तिवाला ताङ्नि ज्याङ गाल्सुङ, चिला सिसिन् खो तङ्ला राङ टुला वतुप् नक् । खोतानि ज्येन टु तिवा छ्याजिक् वतुप् नक्।
 \v 37 त्ये गेर्पु हुर्तुक लेसुङ, छ्यु तिवा टुला श्युगु ज्युसुङ, तेमे छ्यिकि टु केङु छाल्सुङ।
 
 
-\v 38 तजोला येसुति टुकि तिङि छ्याला ङाटिक् ग्याम्नि ङ्याल्नि वतुप् नक्। तिविकिक सिक्यासुङ,"लोबेन्, ङेराङ श्येप् छोल्सिनाङ खोला काङ नासाम् मेत्?”
-\v 39 तेमे खो ङिछेनि हुर्तुक्ला कारे क्यानि ग्याम्छोला सिक्यासुङ, "कुसिबि दे तेमे खेनि दे।" तेमे हुर्तुक हुङु ताङ्सिमा त्ये सेङे च्युङ्सुङ्।
+\v 38 तजोला येसुति टुकि तिङि छ्याला ङाटिक् ग्याम्नि ङ्याल्नि वतुप् नक्। तिविकिक सिक्यासुङ, “लोबेन्, ङेराङ श्येप् छोल्सिनाङ खोला काङ नासाम् मेत्?”
+\v 39 तेमे खो ङिछेनि हुर्तुक्ला कारे क्यानि ग्याम्छोला सिक्यासुङ, “कुसिबि दे तेमे खेनि दे।" तेमे हुर्तुक हुङु ताङ्सिमा त्ये सेङे च्युङ्सुङ्।
 
 
-\v 40 खोकि तिवाला सिक्यासुङ,"खिराङ चिला जिवा क्याबुजिक्? काङ खिराङ्ला हारुङ रेत्पा मेत्?”
-\v 41 तिवा आला जोवा क्यानि मिराचिगि राङ्साला सिक्यासुङ,"दि सु हिन्, चिला सिसिन ग्याम्छो ताङ हुर्तुककि साङ दिकि सिक्याबु ताम ङेन्ग्यिनक्?”
+\v 40 खोकि तिवाला सिक्यासुङ, “खिराङ चिला जिवा क्याबुजिक्? काङ खिराङ्ला हारुङ रेत्पा मेत्?”
+\v 41 तिवा आला जोवा क्यानि मिराचिगि राङ्साला सिक्यासुङ, “दि सु हिन्, चिला सिसिन ग्याम्छो ताङ हुर्तुककि साङ दिकि सिक्याबु ताम ङेन्ग्यिनक्?”
 
 
 \c 5
@@ -382,7 +382,7 @@
 \v 3 “काङ दि शिङि लाका किरुप् मि मिन्? काङ दि मरियम कि पुज्युङ, तेमे याकुब, योसेफ, यहुदा ताङ सिमोन कि उज्यु मिन्? काङ दिकि नुम तिवा ङेराङ तानि मेत्?” तिवा येशु नेसुर् सेम्दुक क्यासुङ्।
 
 
-\v 4 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ,"मेराचिग लुङ्तेम्बाकि दाक्पि युल् दाक्पि मि ताङ दाक्पि खाङ्बि मि सिना ज्येन केनिङ ताङ्देन् च्युङुउइ।
+\v 4 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “मेराचिग लुङ्तेम्बाकि दाक्पि युल् दाक्पि मि ताङ दाक्पि खाङ्बि मि सिना ज्येन केनिङ ताङ्देन् च्युङुउइ।
 \v 5 त्ये लाला नाबु मि तिवाला लाक्पा ज्याङ्नि टेक् ज्यिदु सिना ज्येन काङ काङ ङार वतुप् लाका कि माथु।
 \v 6 तिवि रेत्पा मेतुप्कि किसाला खोला याम्छेन जोसुङ। तेमे खो युल तिवा काङ येन्देन तेरिन युसुङ।
 
@@ -392,7 +392,7 @@
 \v 9 खोकि काङ्श्युग ताङ ङिचक माज्या माकोन सिनि टो बिन्सुङ।
 
 
-\v 10 खोकि तिवाला सिक्यासुङ,"तजोला खिराङ लालि खाङ्बाला श्युगु, ति दासा माताङु साक त्येराङ देत्।
+\v 10 खोकि तिवाला सिक्यासुङ, “तजोला खिराङ लालि खाङ्बाला श्युगु, ति दासा माताङु साक त्येराङ देत्।
 \v 11 हुतुङ चिन्दिङ् युलकि खिराङ्ला गासो माश्युसिन ति दासा तोङ, तिविकि किदुक्ला सिनि दाक्पि काङ्बि तिङ्बि थाला रुनि बिन्।"
 
 
@@ -401,25 +401,25 @@
 
 
 \v 14 हेरोद ग्याल्बिकि दि कोसुङ, चिला सिसिन येशुकि मिन ति तेरिककि छ्या ङेतुप् गाल्नक्। लालाकि सिइ नक्,"बप्तिस्मा तेरुप् युहन्ना श्येप् नेसुर् सेन्बु लासुङ। तिकि किसाला, दि याम्छेनकि लाका तिवा खो नेसुर् च्युङिन् वे ।"
-\v 15 ज्येन तिवि सिक्यासुङ्,"दि एलिया हिन।", हारुङ ज्येन तिवि सिक्यासुङ,"दि ताङ्बकितुज्येकि लुङ्तेम्बा नाङ्ने मेराचिक हिन।
+\v 15 ज्येन तिवि सिक्यासुङ्, “दि एलिया हिन।", हारुङ ज्येन तिवि सिक्यासुङ, “दि ताङ्बकितुज्येकि लुङ्तेम्बा नाङ्ने मेराचिक हिन।
 
 
 \v 16 तजोला हेरोदकि दि कोसुङ, तिकि सिक्यासु,"युहन्ना, तिकि दि ङेकि गो दुप्चिदु हिन, तिवा लोङ्या सेन्बु लानक्!”
 \v 17 चिला सिसिन हेरोदकि युहन्नाला हेरोदियास कि किसाला जिम्नि चोन्खाङ्ला उपचिसुङ, चिला सिसिन तिकि तिला ज्येन्दि क्याबु नक्।
 
 
-\v 18 चिला सिसिन युहन्नाकि हेरोदला सिक्यासुङ, "दाक्पि नुककि पेर्मि ज्येन्दि किरुप् लेनु मेङुइ सिनि सिक्याबु नक्।"
+\v 18 चिला सिसिन युहन्नाकि हेरोदला सिक्यासुङ, “दाक्पि नुककि पेर्मि ज्येन्दि किरुप् लेनु मेङुइ सिनि सिक्याबु नक्।"
 \v 19 हेरोदियासकि मि रिन्दुप् मि ज्यागु नक् तेमे तिला सेतुप् सेतुप् छोलिन नक हिन्सिनाङ से माथुनक्,
 \v 20 चिला सिसिन हेरोद युहन्ना तानि जिवा किरुप् नक्, ति धिक्पा मेतुप् ताङ चेङि मि नक् सिनि तिला छ्या नक्, तेमे हेरोदकि तिला च्याङ्से ज्याक्सुङ। तिकि येन्देन ङेन्सिन् हेरोद सेम्ला दुक्पा च्युङिनक् हिन्सिनाङ गा किइ ङेन्ग्यिनक् ।
 
 
 \v 21 ति तिङ्ला लेमु तज्येचिक् ङेसुङ। हेरोदकि खोङ केबु ङिमाला दाक्पि खर्बु खुरुप् तिवा, माक्मि छ्ये तिवा ताङ गालिलकि गमा किरुप् मि तिवाला सामा बिन्सुङ।
-\v 22 हेरोदियासकि पुम दाक्पुराङ् लेम्नि तिवाला सिनि छ्याम्नि तिकि हेरोदताङ तिकि डेन्बु तिवाला गा लाङ्सुङ। ग्याल्बुकि ति पुमाला सिक्यासुङ, "ख्योरुङ्ला काङ नावा वे ति लोङ, ङा ख्योरुङ्ला तेर्क्यु।"
+\v 22 हेरोदियासकि पुम दाक्पुराङ् लेम्नि तिवाला सिनि छ्याम्नि तिकि हेरोदताङ तिकि डेन्बु तिवाला गा लाङ्सुङ। ग्याल्बुकि ति पुमाला सिक्यासुङ, “ख्योरुङ्ला काङ नावा वे ति लोङ, ङा ख्योरुङ्ला तेर्क्यु।"
 
 
-\v 23 तिकि ना क्याल्नि सिक्यासुङ, "ख्यरेकि ङा तानि काङ लोङु, ङा ख्योरुङ्ला ङे फेचो ग्याल्खाप् हिन्सिनाङ तेर्क्यु ।"
-\v 24 ति फिला थेनि दाक्पि मामा ला सिक्यासुङ,? ङा ति तानि काङ लोङुजा?” तेमे तिकि सिक्यासुङ, "बप्तिस्मा तेरुप् युहन्नाकि गो।"
-\v 25 ति श्यारि ग्याल्बि चाला लेम्नि दुक सिइदाङ लाङ्सुङ, "ङाला श्यारि बप्तिस्मा तेरुप युहन्नाकि गो सिनि ङा नावा किउइ।"
+\v 23 तिकि ना क्याल्नि सिक्यासुङ, “ख्यरेकि ङा तानि काङ लोङु, ङा ख्योरुङ्ला ङे फेचो ग्याल्खाप् हिन्सिनाङ तेर्क्यु ।"
+\v 24 ति फिला थेनि दाक्पि मामा ला सिक्यासुङ? ङा ति तानि काङ लोङुजा?” तेमे तिकि सिक्यासुङ, “बप्तिस्मा तेरुप् युहन्नाकि गो।"
+\v 25 ति श्यारि ग्याल्बि चाला लेम्नि दुक सिइदाङ लाङ्सुङ, “ङाला श्यारि बप्तिस्मा तेरुप युहन्नाकि गो सिनि ङा नावा किउइ।"
 
 
 \v 26 ग्याल्बुला आलाराङ दुक्पा लासुङ, हिन्सिनाङ दाप्कप डेन्बु ताङ ना क्यालुकि किसाला ग्याल्बुकि तिकि ताम च्ये माथु।
@@ -429,7 +429,7 @@
 
 
 \v 30 तेमे लोमा तिवा खोकि चाला फारछुर जोम्सु, तिविकि क्याबु लाबु तेरिक ताम तिवा खोला सिक्यासुङ।
-\v 31 खोकि तिवाला सिक्यासुङ, "खिराङ सुङ मेतुप् दासाला लेम्नि उकुरजिक ङा सोसा।" चिला सिसिन मेरा आला हुङ्गुप् ताङ ड्वप् किइ नक्, तिवा तानि सामा साप तुज्येङ मिदुक्।
+\v 31 खोकि तिवाला सिक्यासुङ, “खिराङ सुङ मेतुप् दासाला लेम्नि उकुरजिक ङा सोसा।" चिला सिसिन मेरा आला हुङ्गुप् ताङ ड्वप् किइ नक्, तिवा तानि सामा साप तुज्येङ मिदुक्।
 \v 32 तिकि किसाला तिवा टु जेनि सुङ मेतुप दासानेवा गाल्सुङ्।
 
 
@@ -441,8 +441,8 @@
 \v 36 तिवाला तोङ तिवा चाकि युलनेवा गाल्नि तिवाला सिनि काङ साप सामा तिवा ङ्यो तुसित्।
 
 
-\v 37 तजोला खोकि खालेन क्यानि तिवाला सिक्यासुङ,"खिरेकिराङ तिवाला काङ सामा बिन्।" तिविकि खोला सिक्यासुङ,"काङ ङेराङ टाङा ग्या ङिकि सिवाङ् ङ्योनि साजित्जा?”
-\v 38 खोकि तिवाला सिक्यासुङ, "खिराङ् तानि सिवाङ जो वै? गाल्नि ल्हो।" तिविकि छ्या ङेसिमा तिविकि खोला सिक्यासुङ्"ङाचक सिवाङ ताङ ङिचक ङ्या वै।"
+\v 37 तजोला खोकि खालेन क्यानि तिवाला सिक्यासुङ, “खिरेकिराङ तिवाला काङ सामा बिन्।" तिविकि खोला सिक्यासुङ, “काङ ङेराङ टाङा ग्या ङिकि सिवाङ् ङ्योनि साजित्जा?”
+\v 38 खोकि तिवाला सिक्यासुङ, “खिराङ् तानि सिवाङ जो वै? गाल्नि ल्हो।" तिविकि छ्या ङेसिमा तिविकि खोला सिक्यासुङ्"ङाचक सिवाङ ताङ ङिचक ङ्या वै।"
 
 
 \v 39 खोकि तेरिक् मि तिवाला चे खाला जोल्मु जोल्मुला डिङ्नि देतुप्ला का बिन्सुङ।
@@ -462,7 +462,7 @@
 
 \v 48 तिवाला टु थतोङ्गुप्ला दुक्पा श्योरुप् ति खोकि थोङ्सुङ, चिला सिसिन लुङ ति तिवि राङ्सा छ्य नेसुर् हुङिन् वतुप् नक्। नुप्कि नामफेकि तुज्येला खो ग्याम्छोकि खाला युनि तिवि चाला लेसुङ, तेमे तिवाला ग्यालुप् सिनि नावा क्यासुङ।
 \v 49 तजोला तिविकि खोला ग्याम्छो खाला युगिन वतुप् थोङ्सुङ, खो ह्रेन्डि नक् सिनि तिवा जिवा कारे क्यासुङ,
-\v 50 चिला सिसिन तिविकि खोला थोङ्नि जिवा क्यासुङ। तेमे खो श्यारि तिवा तानि ताम क्यानि तिवाला सिक्यासुङ, "सेम क्योङ्बु जो। ङाराङ हिन्। जिवा माकि।"
+\v 50 चिला सिसिन तिविकि खोला थोङ्नि जिवा क्यासुङ। तेमे खो श्यारि तिवा तानि ताम क्यानि तिवाला सिक्यासुङ, “सेम क्योङ्बु जो। ङाराङ हिन्। जिवा माकि।"
 
 
 \v 51 खो तिवा तानि टुला जेसिमा लुङ हुङु ज्युसुङ। तिवा तेरिकला आला याम्छेन लासुङ।
@@ -629,11 +629,11 @@
 
 
 \v 4 तितिङ्ला एलिया ताङ मोशा खो तिवि चाला थोङ्सुङ। तिविकि येसु तानि ताम किइ वतुप् नक्।
-\v 5 पत्रुसकि खालेन क्यानि येसुला सिक्यासुङ, "लोबेन, ङेराङ्ला द्ये देतुप्ला लेमु वे। तिकि किसाला, ङेराङ द्वे देतुप् दासा सुम् जेः चिक् खोला, चिक् मोसाला ताङ चिक् एलियाला ।"
+\v 5 पत्रुसकि खालेन क्यानि येसुला सिक्यासुङ, “लोबेन, ङेराङ्ला द्ये देतुप्ला लेमु वे। तिकि किसाला, ङेराङ द्वे देतुप् दासा सुम् जेः चिक् खोला, चिक् मोसाला ताङ चिक् एलियाला ।"
 \v 6 (तिकि काङ् सिक्यासुङ सिनि छ्या माङे, चिला सिसिन जिवा क्यावु नक्।)
 
 
-\v 7 मुसुप लेम्नि तिवाला उप्सुङ। तजोला मुसुप् नेसुर् वोरुचिक लेसुङ, "दि ङे ङिङ्ज्येबु पुज्युङ हिन्, दिकि सिक्याबु ताम ङेन्।"
+\v 7 मुसुप लेम्नि तिवाला उप्सुङ। तजोला मुसुप् नेसुर् वोरुचिक लेसुङ, “दि ङे ङिङ्ज्येबु पुज्युङ हिन्, दिकि सिक्याबु ताम ङेन्।"
 \v 8 श्यारि तिविकि दाक्पि फारछुर ल्हासुङ, तिविकि तिवा तानि येसु सिना ज्येन् सुलाङ माथोङ।
 
 
@@ -642,35 +642,35 @@
 
 
 \v 11 तिविकि खोला टिसुङ “क्ष्योने तिविकि चिला एलियाराङ तङ्ला हुङ्गोक्यु सिक्याबु हिन्?”
-\v 12 खोकि तिाला सिक्यासुङ,"हुतुङ्ला तेरिक् ताम्ला लेमु ज्वप् एलियाराङ तङ्ला हुङ गोक्यु। मि पुज्युङ्कि आला दुक्पा खुर्गोक्यु, तेरिककि पार्ला ङेप्च्ये किउइ सिनि चिला टिबु वे?”
+\v 12 खोकि तिाला सिक्यासुङ, “हुतुङ्ला तेरिक् ताम्ला लेमु ज्वप् एलियाराङ तङ्ला हुङ गोक्यु। मि पुज्युङ्कि आला दुक्पा खुर्गोक्यु, तेरिककि पार्ला ङेप्च्ये किउइ सिनि चिला टिबु वे?”
 \v 13 ङा खिराङ्ला दि सिउइ, एलिया लेम्निङ् सिदु वै, सुङ्ला तिकि कला टिबु दगेराङ तिविकि एलियाला काङ सेम लासुङ तिराङ क्यासुङ्।"
 
 
 \v 14 खो लोप्टा तिवि चाला लेसुङ, खोकि तिवि ठाटुला गेर्पु मि जोम्बु थोङ्सुङ, क्ष्योने तिवि तिवा तानि खालेन किइ वतुप् नक्।
 \v 15 तिविकि खोला थोङ्सुङ, तेरिक् छक्पा मि याम्छेन लानि तेरिक खोला गङ्बा श्यप् सिनि छ्यानि गाल्सुङ।
-\v 16 खोकि दाक्पि लोप्टा तिवाला टिसुङ,"खिरेकि तिवा तानि काङि खालेन किइ वे?”
+\v 16 खोकि दाक्पि लोप्टा तिवाला टिसुङ, “खिरेकि तिवा तानि काङि खालेन किइ वे?”
 
 
-\v 17 छक्पा नाङ्ने मेराकि खोला खालेन बिन्सुङ,"लोबेन्, ङेकि खोकि दाङ्ला ङे पुज्युङ खबिन्। तिला ताम कि मिजिबु ह्रेन्डि रेकुप् वे,
+\v 17 छक्पा नाङ्ने मेराकि खोला खालेन बिन्सुङ, “लोबेन्, ङेकि खोकि दाङ्ला ङे पुज्युङ खबिन्। तिला ताम कि मिजिबु ह्रेन्डि रेकुप् वे,
 \v 18 ह्रेन्डकि दिला जिम्ग्यु, देप्क्यु, खाला च्येमेक् देन्ग्यु, जुबु कास्से क्यानि सा थाप्क्यु । ङेकि खोकि लोप्टा तिवाला दि थेन सिनि गङ्बा श्युबिन् हिन्सिनाङ तिविकि थेन माथु ।"
 \v 19 खोकि तिवाला खालेन क्यासुङ्, “रेत्पा मेतुप् गिपा तिवा, चो तिज्येसाक ङा खिराङ तानि देगोबु हिन्? नाम्साक ङा खिरे दुक्पा सेम्ला लाङ्गुप्जा? तिल ङे चाला टि श्यक।"
 
 
 \v 20 तिविकि ति पुज्युङ् पेजाला खोकि चाला टिलेसुङ। तजोला ति ह्रेन्डि थुकि येसुला थोङ्सुङ, ति ह्रेन्डि थुकि ति पुज्युङ पेजाला कास्से क्यानि रुक चिसुङ। ति पुज्युङ् पेजा साला डिल्नि खाला च्येमेक तेन्सुङ।
-\v 21 येसुकि तिकि पापा तिला टिसुङ, "दिनक् च्युङु ति चो गाल्सुङ?” पापिकि सिक्यासुङ," पेजा नेसुर् राङ हिन्।
+\v 21 येसुकि तिकि पापा तिला टिसुङ, “दिनक् च्युङु ति चो गाल्सुङ?” पापिकि सिक्यासुङ,” पेजा नेसुर् राङ हिन्।
 \v 22 दिकि तिला पार्चिङ मे नाङ्ला, पार्चिङ छ्यि नाङ्ला क्युर्नि सेतुप् छोलिन वै। हुतुङ ख्यारेकि काङ कि थुसिन ङेरे खाला च्याम्बा क्यानि दाल्जा किटो कि ।"
 
 
-\v 23 येसुकि तिला सिक्यासुङ, "हुतुङ् खो किथुसिन' मोवा किरुप् तिवाला तेरिक कि थुक्यु।"
-\v 24 श्यारि ति आङि पापा कारे क्यानि सिक्यासुङ, "ङा मोवा किउइ! ङे मोवा मेतुप्ला दाल्जा किसा।"
-\v 25 तजोला येसुकि जोम्बु मि खोकि छ्यला छ्यानि हुङिन वतुप् खोकि थोङ्सुङ्, खोकि ति मेचेङि थुला कारे क्यानि सिक्यासुङ, "ख्योरुङ् फाक्पा ताङ मिक मोथोङु थु ङा का तेर्क्यु ति नेसुर् थेनि ग्युक् तेमे नाम्लाङ दिला माश्युग्।"
+\v 23 येसुकि तिला सिक्यासुङ, “हुतुङ् खो किथुसिन' मोवा किरुप् तिवाला तेरिक कि थुक्यु।"
+\v 24 श्यारि ति आङि पापा कारे क्यानि सिक्यासुङ, “ङा मोवा किउइ! ङे मोवा मेतुप्ला दाल्जा किसा।"
+\v 25 तजोला येसुकि जोम्बु मि खोकि छ्यला छ्यानि हुङिन वतुप् खोकि थोङ्सुङ्, खोकि ति मेचेङि थुला कारे क्यानि सिक्यासुङ, “ख्योरुङ् फाक्पा ताङ मिक मोथोङु थु ङा का तेर्क्यु ति नेसुर् थेनि ग्युक् तेमे नाम्लाङ दिला माश्युग्।"
 
 
-\v 26 दि कारे क्यानि जिवा लाङ्दे क्यानि जिङ्बाल ग्याप्सुङ तेमे थेनि गाल्सुङ। ति पुज्युङ् पेजा श्येप् दगे थोङिनक्। तिकि किसाला, मेरा आलाकि सिक्यासुङ, "ति श्यिसुङ।"
+\v 26 दि कारे क्यानि जिवा लाङ्दे क्यानि जिङ्बाल ग्याप्सुङ तेमे थेनि गाल्सुङ। ति पुज्युङ् पेजा श्येप् दगे थोङिनक्। तिकि किसाला, मेरा आलाकि सिक्यासुङ, “ति श्यिसुङ।"
 \v 27 येसुकि ति पुज्युङ् पेजाला लाक्पा थनि जिम्नि लाङ्सुङ तेमे ति पुज्युङ् पेजा टाङि लासुङ।
 
 
-\v 28 येशु नाङ्ला श्युसिमा लोप्टा तिविकि सुङ मेसाला खोला टिसुङ"ङेरेकि दिला च्युक क्यानि देन माथु?
+\v 28 येशु नाङ्ला श्युसिमा लोप्टा तिविकि सुङ मेसाला खोला टिसुङ “ङेरेकि दिला च्युक क्यानि देन माथु?
 \v 29 खोकि तिवाला सिक्यासुङ, “दिनक् ताम तिवाला मोपार मेता देन मुथुउइ।"
 
 
@@ -705,7 +705,7 @@
 \v 46 ङ्याल्वा ला ति बु तिवा ताङ मे तिवाङ नाम्लाङ मिश्यिउइ ।"
 
 
-\v 47 हुतुङ ख्यरे मिगिकि ख्योरुङ्ला नार्तु ग्याक् ज्यिसिन्, दिला थेनि क्युर्,। ङिकार मिक् खुर्नि ङ्याल्वाला ड्वप् सिना मिक् चिक् क्याजिक खुर्नि कन्ज्यककि ग्याल्खाप्ला श्युगु लेमु च्युङुउइ।
+\v 47 हुतुङ ख्यरे मिगिकि ख्योरुङ्ला नार्तु ग्याक् ज्यिसिन्, दिला थेनि क्युर्। ङिकार मिक् खुर्नि ङ्याल्वाला ड्वप् सिना मिक् चिक् क्याजिक खुर्नि कन्ज्यककि ग्याल्खाप्ला श्युगु लेमु च्युङुउइ।
 \v 48 त्ये दि बु तिवा मिश्यिउइ मे दिङ नाम्लाङ मिश्यिउइ।
 
 
@@ -859,8 +859,7 @@
 \v 28 तिविकि खोला सिक्यासुङ् खिरेकि चिनक् ओङ्ज्येनकि दि ताम तिवा कि? दि किरुप्ला ख्योरुङ्ला सिकि ओङ्ज्येन बिन्सुङ्?
 
 
-\v 29
-\v 30 29येसुकि तिवाला सिक्यासुङ् ङा साङ खिराङ्ला ताम चिक टिउइ! ङाला सि तेमे ङा खिराङ् ङा चिनक् ओङ्ज्येनकि दि ताम कि ङा खिराङ्ला सिउइ। 30युहन्नाकि बप्तिस्मा देवा चेन् नेसुर् हिन्ना मि नेसुर् हिन्? ङाला सि!
+\v 29-30 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ् ङा साङ खिराङ्ला ताम चिक टिउइ! ङाला सि तेमे ङा खिराङ् ङा चिनक् ओङ्ज्येनकि दि ताम कि ङा खिराङ्ला सिउइ। 30युहन्नाकि बप्तिस्मा देवा चेन् नेसुर् हिन्ना मि नेसुर् हिन्? ङाला सि!
 
 
 \v 31 तिवा दुक सिरुप् ज्युसुङ् राङि पार्ला अरे देवाचेन् नेसुर् सिक्यासिन् तिकि चिला मोवा माक्या सिउइ?
@@ -1084,7 +1083,7 @@
 \v 36 खोकि सिक्यासुङ्, हे हाबा, पापा खोरेकला तेरिक् च्युङ्थूक्यु। दि करा ङे खानेसुर थेन्। हिन्सिराङ् ङे सेम् ति मिन्, ख्यरे सेम् तिराङ् ख्योल्सिता।”
 
 
-\v 37 खो ग्युर्निते लेसुङ् तेमे तिबाला ङ्याल्निते हतुप् थेप्सुङ् तेमे खोकि पत्रुसला सिक्यासुङ्, “सिमोन, खाङ् खोरुङ् ङिसिबुला हये? खाङ् च्युजिजिक्(१ घन्टा) च्यिक् याङ् ङि मालक्पा देमाथूप्?
+\v 37 खो ग्युर्निते लेसुङ् तेमे तिबाला ङ्याल्निते हतुप् थेप्सुङ् तेमे खोकि पत्रुसला सिक्यासुङ्, “सिमोन, खाङ् खोरुङ् ङिसिबुला हये? खाङ् च्युजिजिक् (१ घन्टा) च्यिक् याङ् ङि मालक्पा देमाथूप्?
 \v 38 ङि मालक्पा देत् तेमे खक्पा ल्हाप्ला मोख्योल्सित् सिनिते मोबा कि। हुतुङ्ला थु ति टेगे हये हिन्सिराङ् जुबुति ङार मेतुप् वे।”
 \v 39 खो याङ्लोङ् गाल्सुङ् तेमे मोबा क्यासुङ् तेमे खोकि दिराङ् का तिबा लाप्सुङ्।
 
@@ -1130,7 +1129,7 @@
 
 \v 63 क्ष्योला खामु तिकि दाक्पि माज्या राल्सुङ् तेमे सासुङ्, “खाङ् ओरुङ्ला हारोङ् थोङ्ङु ताम् गोक्यु ना?
 \v 64 खिरेकि कन्ज्यक्ला मारे तोङ्गुप् कोतुप् हये। खिरेति खाङ नासाम् हये? तेमे तिबा तेरिक्कि सेगोबु हतुप् दगेराङ् क्यानि आत्तु चुसुङ्।
-\v 65 लाला तिबिकि खोला छ्युम्दुर ग्याकु तेमे खोकि ङोदुङ् उपु ताङ् लितु स्युसुङ् तेमे सासुङ्, “लुङ्देन् लोप्!|” तेमे ओङ्जेन् खुरुप् तिकि खोला टिनि गाल्निते लिसुङ्।
+\v 65 लाला तिबिकि खोला छ्युम्दुर ग्याकु तेमे खोकि ङोदुङ् उपु ताङ् लितु स्युसुङ् तेमे सासुङ्, “लुङ्देन् लोप्!” तेमे ओङ्जेन् खुरुप् तिकि खोला टिनि गाल्निते लिसुङ्।
 
 
 \v 66 पत्रुस हक्ला लाङ्खाला हतुप् तुजेला क्ष्योला खमु तिकि लाप्तक् च्यिक् तिकि चाला हसुङ्।
@@ -1177,7 +1176,7 @@
 
 
 \v 16 माक तिबिकी येशूला मिय्थे तिकि खाङबी चाला टिनि गाल्सुङ् तेमे माग्मि तिबा तेरिकला जोम्चीसुङ्।
-\v 17 तिबिकि येशूला माङयक(रङ) माज्या कानिबिन्सुङ्, तेमे तिबिकी चाङ, तिबा रुनिते उस्याजिक जोनिते कोन्सुङ्।
+\v 17 तिबिकि येशूला माङयक (रङ) माज्या कानिबिन्सुङ्, तेमे तिबिकी चाङ, तिबा रुनिते उस्याजिक जोनिते कोन्सुङ्।
 \v 18 तिबिकी यहुदी तिबि ग्याल्बुला स्याबा” सिदाङ् खोला स्याबा क्यास्सुङ्।
 
 
@@ -1194,7 +1193,7 @@
 \v 25 तिबिकी खोला ग्याङसीङला कोलुप तुज्येला टपकी बु बजेक्याबुनक।
 \v 26 तिबिकी खोकी कला दिन (दोश पत्र) टिसुङ, “यहुदियाकी ग्याल्बु।
 \v 27 तिबिकी खो तानि मेरा ङी कून्ज्येन तिबाला ग्याङसीङला क्याङसुङ, च्यिक्ला खोकी याबी छयला ताङ ज्येमला खोकी यान्ति छयला।
-\v 28 (खो दिक्पा किरुप तिबा तानि ङोसुङ्।” सिनिते ठिमकी सिक्याबु ताम दुक्यानिते ख्योल्सुङ्।)\
+\v 28 (खो दिक्पा किरुप तिबा तानि ङोसुङ्।” सिनिते ठिमकी सिक्याबु ताम दुक्यानिते ख्योल्सुङ्।)
 
 
 \v 29 त्यासुर डप तिबिकी दाक्पी गोतिबा तिबा युकिन्ताङ् खोला मेलेबा क्यासुङ्। “आहा! ख्यारुङ् ल्हाखाङ् राम्नीते ङिमा सुम्ला जप।

43-LUK.usfm

@@ -39,7 +39,7 @@
 \v 17 ती एलियाकी थु. की ङारनेबा क्यानी कन्ज्यकी गमाला छारिन्दाङ डिउ। तिकि पापा तिबि सेम पुज्युङ छ्यला ग्युर्चिनी छिक्ला ङेदुतिबाला रिक्पाताङ दिक्पामेदुब लम्मा टिक्यु। तिकि मिदिबल कन्ज्यकी थाकाला ग्युर्जिदुला तुक्कियु।"
 
 
-\v 18 जकरियकी दे: वाच्ये: न्कि थु तिला सासुङ,"दि तम्दिबा ख्योल्ग्यु सिनि ङेकी च्युक्क्यानी छ्याङेदुजा?”चिलासिसिन ङा गाबा गाल्सिदु हये तेमे ङे पेर्मिङ गाँमा गल्निसिदु ह. ये।
+\v 18 जकरियकी दे: वाच्ये: न्कि थु तिला सासुङ, “दि तम्दिबा ख्योल्ग्यु सिनि ङेकी च्युक्क्यानी छ्याङेदुजा?”चिलासिसिन ङा गाबा गाल्सिदु हये तेमे ङे पेर्मिङ गाँमा गल्निसिदु ह. ये।
 \v 19 “तेमे दे: वाच्ये: कि थु कि तिला सासुङ, ङा. गाबृल हिन, कन्ज्यक कि ताम्ला यक्किउ। ख्यरे तोला ताम्किरुतङ ख्योरुङ्ला लेन ल्यामु केलुला ताङुजै।"
 \v 20 लोसा, तिबा तेरिक हुङुसाक ख्योरुङ खाराक्पा देक्यु तेमे ताम कि मुथुपु। चिला सिसिन ख्यरेकी ङे ताम्ला मोवा मक्या, ती ताम तुज्ये लेप्सिमा ख्योल्ग्यु।
 
@@ -59,19 +59,19 @@
 \v 29 तेमे तिकि ताम कोनि मरियम दि चिनक ताम हिन सिनिते नासाम ताङ्सुङ।
 
 
-\v 30 वाचेनगि थु कि तिला सासुङ,"मरियम, ख्योरुङ जिबा माकी। चिला सिसिन ख्यरेकी कन्ज्यक्की ङिङ्जे ङेदुहये।
-\v 31 ल्होसा ख्योरुङ जुबु ङि किदि डिउ तेमे दक्पुजिक पुज्युङ केकिद,। ख्यरेकि खोकि मीन येशु ज्यकित।
+\v 30 वाचेनगि थु कि तिला सासुङ, “मरियम, ख्योरुङ जिबा माकी। चिला सिसिन ख्यरेकी कन्ज्यक्की ङिङ्जे ङेदुहये।
+\v 31 ल्होसा ख्योरुङ जुबु ङि किदि डिउ तेमे दक्पुजिक पुज्युङ केकिद, ख्यरेकि खोकि मीन येशु ज्यकित।
 \v 32 खो. खेर्सिना क्ष्ये डिउ खोला चोवोकन्ज्यककी पुज्युङ सिनिते तेरिक्की ङुसेकित।
 \v 33 खो खेर्सिना छ्ये डिउ खो खेर्सिना तेङ्ला हतुप चोवो कन्ज्यकी पुज्युङ डिउ। खोला खोकी पापा दाउद्की ग्याल्खाङ तेर्किद।
 
 
-\v 34 तेमे मरियम्की देवाच्येन्की थुला सासुङ,"दिनक चुक क्यनी गि ङा तारोङ्साक जेन्दी क्यबु मेत तेमे सुङ तानिङ ङ्यालुप मेत।?”
-\v 35 तेमे देवाच्येन्कि थु दिकि मरियमला सासुङ,"थु चेङ्ङे ख्यरे खाला गिउ तेमे चोवोकन्ज्यक्की ङारकी ख्योरुङ्ला उप्किद। तिकि किसाला, ती चेङ्ङे क्येक्यु खोला चोवो कन्ज्यक्की पुजुङ सिनिते कातोङ्ङिद।
+\v 34 तेमे मरियम्की देवाच्येन्की थुला सासुङ, “दिनक चुक क्यनी गि ङा तारोङ्साक जेन्दी क्यबु मेत तेमे सुङ तानिङ ङ्यालुप मेत।?”
+\v 35 तेमे देवाच्येन्कि थु दिकि मरियमला सासुङ, “थु चेङ्ङे ख्यरे खाला गिउ तेमे चोवोकन्ज्यक्की ङारकी ख्योरुङ्ला उप्किद। तिकि किसाला, ती चेङ्ङे क्येक्यु खोला चोवो कन्ज्यक्की पुजुङ सिनिते कातोङ्ङिद।
 
 
 \v 36 तेमे ल्होसा, ख्यरे चा~कि पुमा एलिशीबा तिङ गामी तुला पुज्युङ क्येप्ला जुबु ङि किदि गालु हत। मोरुङ्ला आङ्ङा के मुथुबु सासिराङ हादा मोरुङ ला~टुक गालु हए जुबु ङि कि गालुदी।
 \v 37 चोवो कन्ज्यक्की लाक्तुला चिन्दिङ यक काबु म्यद।"
-\v 38 तेमे मरियमकि सासुङ, "ङा कन्ज्यक कि यक्पुम हिन। ङाला दाक्पिसाबुदगेराङ होसित।" त्यासुर देवचेन्की थु त्यासुर गाल्सुङ।
+\v 38 तेमे मरियमकि सासुङ, “ङा कन्ज्यक कि यक्पुम हिन। ङाला दाक्पिसाबुदगेराङ होसित।" त्यासुर देवचेन्की थु त्यासुर गाल्सुङ।
 
 
 \v 39 त्यासुर ती ङिमा दिबाला मरियम तिबुतिबु किदाङ यहुदाकी रि छ्यकी युह्लगि सारला गाल्सुङ।
@@ -85,7 +85,7 @@
 \v 45 तेमे निकि पत्तेक्याबु हये, तिदि ल्यामुहिन। चिलासिसिन कन्ज्यक्की साबु ताम ख्योल्गिद।
 
 
-\v 46 मरियमकी ससुङ,"ङे उ~ चोवो कन्ज्यक ताती नोचिबु हये।
+\v 46 मरियमकी ससुङ, “ङे उ~ चोवो कन्ज्यक ताती नोचिबु हये।
 \v 47 तेमे ङे ला चोवोकन्ज्यक ङे थार्वा तानी नोचिबु हये।
 
 
@@ -170,13 +170,13 @@
 \v 9 ख्यप्तङ्मा, तिबिचला देवाचेन्क्क थु दक्पुजिक छ्यार्सुङ, तेमे तिबि ठटुला चोवो कन्ज्यक्की सोवाकि खेन्बाङ टाक् फङ्नी हतुथ्यो। तेमे तिबा तेरिक्ला जिबादिङ्ङी गालसुङ।
 
 
-\v 10 तेमे देवाचेन्की थु तिकि तिबाला सासुङ,"जिबा माकी, चिलासिसिन् ङा खिराङ्ला हरिङ आला ल्यामु ताम लाप्क्यु, तिकि तेरिक् मि दिबाला गादिङ्ङी जेउ।
+\v 10 तेमे देवाचेन्की थु तिकि तिबाला सासुङ, “जिबा माकी, चिलासिसिन् ङा खिराङ्ला हरिङ आला ल्यामु ताम लाप्क्यु, तिकि तेरिक् मि दिबाला गादिङ्ङी जेउ।
 \v 11 हारिङ खिराङ्ला सिनिते दाउद्की युला दक्पुजिक थार्वा केबुहये। तिराङ चोवो ख्रिष्ट हिन।
 \v 12 खिराङ्ला ङुसेबुलाम्दी दि हिन, खिरेकी ती आङ्ङाला माज्या थनी तुम्निते पालाङ्की सामा साप किबुर्नाङ्ला थोङ्ङिद।
 
 
 \v 13 ल्होङ्ङाङ, ती देवाचेन्की थु तानी दीवाचेन्की माग्मा दिबा छ्यर्सुङ् तेमे तिबि दुक सिदाङ चोवोकन्ज्यक्ला शोवा पुल्सुङ।
-\v 14 "तेरिक्सिना थेन्बुला हतुप कन्ज्यक्ला शोवा ताङ जाम्बुलिङ्ला हतुप तिबा ती मितिबा सुतानी कन्ज्यकला गा~ हये तीबाला नम्लाङ किर्मु।"
+\v 14 “तेरिक्सिना थेन्बुला हतुप कन्ज्यक्ला शोवा ताङ जाम्बुलिङ्ला हतुप तिबा ती मितिबा सुतानी कन्ज्यकला गा~ हये तीबाला नम्लाङ किर्मु।"
 
 
 \v 15 देवाचेन्कि थु तिबा देवाचेन्ला लग्सुङ। तेमे डोग्पादिबा खप्राङ खप्राङ ताम क्यासुङ,” चोवोकन्ज्यकी ओरुङ्ला साबु ताम दिबा सिरुलाताङ ल्हाप्ला बेथ्लेहेम्ला डि तेमे ल्हे।"
@@ -203,7 +203,7 @@
 
 \v 27 ङिन्जिक थुचेङ्ङेकी गमाक्यानी ती ल्हाखाङ्ला लेसुङ। टिमला हतुप ताम ङेनी हामाताङ हाबा तिकि येशुला ल्हाखाङ्ला खसुङ।
 \v 28 त्यासुर सिमियोन्की येशु ला दाक्पी पङ्दुला लानिते कन्ज्यकला शोवा पुलिन्ताङ सासुङ,
-\v 29 " दाक्पी साबुदगेराङ, हे कन्ज्यक, दाक्पी यक्पुला किर्मु क्यानी ड~नाङ।
+\v 29 “दाक्पी साबुदगेराङ, हे कन्ज्यक, दाक्पी यक्पुला किर्मु क्यानी ड~नाङ।
 
 
 \v 30 चिलासिसिन ङे मिग ख्यरे लाक्पी यग थोङ्ङु हये,
@@ -212,7 +212,7 @@
 
 
 \v 33 आङी हाबा ताङ हामा आङी कला साबु ताम्कोनी याम्छेन्लासुङ।
-\v 34 त्यासुर सिमियोनकी तिबाला मलाम बिन्सुङ तेमे मरियमला दुक्सासुङ,"ल्यामुक्यानी ङेन, दि पेजा इझ्राएलला अलाकी थार्वा ताङ ना तोङ्ङुप्ला आलाकी फिल्दङ्माला ताम किरुसिनिते य्होसुर ता~ङुजै।
+\v 34 त्यासुर सिमियोनकी तिबाला मलाम बिन्सुङ तेमे मरियमला दुक्सासुङ, “ल्यामुक्यानी ङेन, दि पेजा इझ्राएलला अलाकी थार्वा ताङ ना तोङ्ङुप्ला आलाकी फिल्दङ्माला ताम किरुसिनिते य्होसुर ता~ङुजै।
 \v 35 तुक्राङ्क्यानी टि थनी ख्यरे खक्पला ग्यागुप मिआलाकी सेम्गिताम थोङ्सित सिनिते।
 
 
@@ -237,7 +237,7 @@
 
 
 \v 48 तिबिकि खोला थोङ्सिमा तिबाला याम्छेन लासुङ। खोकी हामा मरियम्की खोला सासुङ,” पुज्युङ, ख्यरेकी चिला ङिराङ तानी दुकक्याबुजिक? ख्यरे पापा ताङ ङेकी चो सुर्ता किताङ ख्योरुङ्ला छालिन।"
-\v 49 खोकी तिबाला सिक्यासुङ,” दाक्पुतिबी ङाला चिला छोलिन हये? ङा ङे पापी खाङ्बाला हुङ गोक्यु सिनिते खाङ खिराङ्ला छ्या मेत?।"
+\v 49 खोकी तिबाला सिक्यासुङ,” दाक्पुतिबी ङाला चिला छोलिन हये? ङा ङे पापी खाङ्बाला हुङ गोक्यु सिनिते खाङ खिराङ्ला छ्या मेत?”
 \v 50 हिन्सिराङ तिबिकी खोकी साबु ताम खाङ्हिन सिनिते छ्यामाङ्ङे।
 
 
@@ -276,7 +276,7 @@
 
 
 \v 12 त्यासुर (कर) दुतु तिबाङ् तिकि चाला बप्तिस्मा लिङुला लेसुङ् तेमे सासुङ्, “लबेन, ङिरेकिदि खाङ् किगोकि?”
-\v 13 तिकि तिबाला सासुङ्, "खिरेकि लाङ्गोबुसिना अाला डेबा मादुसा।"
+\v 13 तिकि तिबाला सासुङ्, “खिरेकि लाङ्गोबुसिना अाला डेबा मादुसा।"
 
 
 \v 14 सिपाहि तिबाङ् लेम्निते टिसुङ्, “ङिरे कला दि? ङिरेकि खाङ् किगोकि?” खिरेकि ज्यान् न्यसुर टनिते डेबा मालाङ् तेमे सुलाङ् म्यदु ताम्ला (दोष) माकि, दाक्पुला चो बिन्सुङ् तिलाराङ् नो छिबा किसा।"
@@ -333,7 +333,7 @@
 \v 2 त्या खो ङिमा खाल्सि साक् दियाबलसनेसुर (परीक्षाला) थोप्सुङ्। ती ङिमादिबाला खोकि खाङ् सोबुम्यात्थ्यो, तेमे ति तिङ्ङि तुज्यतिबाला खोला ल्हबा लाबुहत्थयो।
 
 
-\v 3 ेमे डे कि येशूला सासुङ्, "हुतुङ् ख्योरुङ् कन्ज्यककि पुज्युङ् हिन्सिन्, दि दोला सिबाङ् छ्युङ्ङुला कुत्।"
+\v 3 ेमे डे कि येशूला सासुङ्, “हुतुङ् ख्योरुङ् कन्ज्यककि पुज्युङ् हिन्सिन्, दि दोला सिबाङ् छ्युङ्ङुला कुत्।"
 \v 4 येशूकि सासुङ्, “टिबु हये, मि सिबाङ्कि क्याजि थार्मुथुबु।"
 
 
@@ -362,16 +362,16 @@
 \v 17 खोला यशैया लुङ्लेनकि क्ष्योकि मुठ्ठहा बिन्सुङ्। त्यासुर खोकि मुठ्ठहा पेसुङ् तेमे खोकि दिनक टिबु दासा थेप्सुङ्।
 
 
-\v 18 चोवोकन्ज्यकि थु ङे खाला हये, चिलासिसिन खोकि ङाला टेङ्बुदिबाला लेनल्यमु सिसुपला अोङ्(अभिषेक) क्याबु हये। खोकि (कैदि) तिबला पित्ताङ्ङु ताम लापु ङाला ताङ्ङु हये तेमे मिगि मोथोङ्ङु दिबाला मिक् तेरुप्, ङ्याप्चेला श्योरुप्तिबाला त्यासुर देदुप,
-\v 19 तेमे कन्ज्यकि लमेनकि(निगाह) छ्यार्वा लापुप्ला ङाला ताङ्ङु हये।"
+\v 18 चोवोकन्ज्यकि थु ङे खाला हये, चिलासिसिन खोकि ङाला टेङ्बुदिबाला लेनल्यमु सिसुपला अोङ् (अभिषेक) क्याबु हये। खोकि (कैदि) तिबला पित्ताङ्ङु ताम लापु ङाला ताङ्ङु हये तेमे मिगि मोथोङ्ङु दिबाला मिक् तेरुप्, ङ्याप्चेला श्योरुप्तिबाला त्यासुर देदुप,
+\v 19 तेमे कन्ज्यकि लमेनकि (निगाह) छ्यार्वा लापुप्ला ङाला ताङ्ङु हये।"
 
 
 \v 20 त्यासुर खोकि क्ष्योकि मुठ्ठहाला (चर्मपत्र) उप्सुङ् तेमे जोम्खाङ्कि तेर्सिना क्ष्ये यक्पुला लङ्नि बिन्सुङ् तेमे खो देसुङ्। जोम्खाङ्ला जोबु तेरिक मिदिबि मिक खोकिक्ष्यला फक्सुङ्।
 \v 21 खोकि तिबाला सिक्यासुङ्, “ङारिङ् खिरेकि दि चिक्तिबा ङेदिन्हदु तुज्येलाराङ् ख्योलु हद।"
-\v 22 खोकि सिक्याबु चिकिदि तेरिक थोङुताङ् ङ्येदुप मि (साक्षी) गाल्सुङ् तेमे तेरिक मि दिबा खोकि खानेसुर थेदुप ङिङ्जेकि(अनुग्रही) चिक्ला याम्छ्येन(अाश्चर्य चकित) गाल्सुङ्। तिबाति दुक्सिदाङ् हत्थ्यो,” खाङ् दि मिदि योसेफकि पुज्युङ् मीन ते?
+\v 22 खोकि सिक्याबु चिकिदि तेरिक थोङुताङ् ङ्येदुप मि (साक्षी) गाल्सुङ् तेमे तेरिक मि दिबा खोकि खानेसुर थेदुप ङिङ्जेकि (अनुग्रही) चिक्ला याम्छ्येन (अाश्चर्य चकित) गाल्सुङ्। तिबाति दुक्सिदाङ् हत्थ्यो,” खाङ् दि मिदि योसेफकि पुज्युङ् मीन ते?
 
 
-\v 23 येशूकि तिबाला सासुङ्, “हुतुङ्राङ् खिरेकि ङाला दि (उखान) सिद, ए पोन्बु(वैध्य) ख्योरुङ् दाक्पुलाराङ् ट्क्चित। कफर्नुहुमला खाङ्-खाङ् यकतिबा ख्यरेकि क्याबु क्याबुहये तिबा ङिरेकि कोदुहये, ती यक तिबा दाक्पि ठोटुकि दासालाङ् किसा।"
+\v 23 येशूकि तिबाला सासुङ्, “हुतुङ्राङ् खिरेकि ङाला दि (उखान) सिद, ए पोन्बु (वैध्य) ख्योरुङ् दाक्पुलाराङ् ट्क्चित। कफर्नुहुमला खाङ्-खाङ् यकतिबा ख्यरेकि क्याबु क्याबुहये तिबा ङिरेकि कोदुहये, ती यक तिबा दाक्पि ठोटुकि दासालाङ् किसा।"
 \v 24 हुतुङ्राङ् ङा खिराङ्ला सिदा, “चिन्दिङ् लुङ्देनबाला दाक्पि दासाला(ठाउँमा) मेङ्येन्द।
 
 
@@ -381,7 +381,7 @@
 
 
 \v 28 जोम्खाङ्ला हतुप तेरिक्कि मितिकि दि तेरिक तामदिबा कोसुङ्, त्यासुर तिबाला अाला ङ्यर्मा लासुङ्।
-\v 29 दिबा तेरिक लासुङ् तेमे खोला युल(सहर) कि फिला पुलिन्दाङ् टिँगाल्सुङ्, ती युल(सहर) तिबिकि ले~खाला जोबुहत्थ्यो, त्यासुराङ् खोला पाम्तोङ्ङुप छाल्सुङ्।
+\v 29 दिबा तेरिक लासुङ् तेमे खोला युल (सहर) कि फिला पुलिन्दाङ् टिँगाल्सुङ्, ती युल (सहर) तिबिकि ले~खाला जोबुहत्थ्यो, त्यासुराङ् खोला पाम्तोङ्ङुप छाल्सुङ्।
 \v 30 हिन्सिराङ खो तिबिकि पार्नेसुर थेनि दाक्पि लाम्ला स्युसुङ्।
 
 
@@ -420,7 +420,7 @@
 
 
 \v 4 खोकि ताम क्यानि सिन्सिमा सिमोनला सासुङ्, “ङ्या जिबुला ख्यरे ठु छ्युतिङ्मुनेबा दानी (जाल) ग्योप।"
-\v 5 सिमोनकि सिक्यासुङ, "चोवो, ङिरेकि नुपखाङ् (जाल) ग्यापिन्, हिन्सिराङ् खाङ् जिम्माथु। हिन्सिराङ् दाक्पुकि सिसिन ङा (जाल) ग्याकिद।"
+\v 5 सिमोनकि सिक्यासुङ, “चोवो, ङिरेकि नुपखाङ् (जाल) ग्यापिन्, हिन्सिराङ् खाङ् जिम्माथु। हिन्सिराङ् दाक्पुकि सिसिन ङा (जाल) ग्याकिद।"
 \v 6 तिबिकि तुक क्यासुङ्, तिबिकि अाला ङ्यादिबा रुसुङ् तेमे तिबि जाल रालुचोलिन हतुथ्यो।
 \v 7 तिकिकिसा, तिबिकि दाक्पि ठुकि ज्यार्मा दाल्जाला लाताप क्यानि काताङ्सुङ्। ितबा लेसुङ् तेमे तेरिक ठु दिबा क्याङ्नि तिबुस्युसुङ्।
 
@@ -450,19 +450,19 @@
 
 
 \v 20 येशूकि तिबि मोवाला थोङ्सुङ तेमे सासुङ, “ए मिदिबा, ख्यरे मोवाकि किसा ख्यरे ङेबा (क्षमा) गालु हये।"
-\v 21 शास्त्री ताङ् फरिसीतिबिकि ट्याप स्युसुङ, " दि कन्ज्यक-निन्दा किरुपदि सुहिन? कन्ज्यकसिना ज्यान सिकि ङेबा (क्षमा) किथुकि?”
+\v 21 शास्त्री ताङ् फरिसीतिबिकि ट्याप स्युसुङ, “दि कन्ज्यक-निन्दा किरुपदि सुहिन? कन्ज्यकसिना ज्यान सिकि ङेबा (क्षमा) किथुकि?”
 
 
 \v 22 येशूकि तिबिकि खप्राङ्-खप्राङ खाङ नाक्साम्ताङ्सुङ सिनिते झ्याङेसुङ तेमे सिक्यासुङ, “खिराङ दाक्पि सेम्ला चिला दिनक ताम ठि?
 \v 23 चिन्दि ताम दिम्बु(सजिलो) हये `ख्यरे ङेबा टेक्सुङ सिरु ना लानिते दोङ् सिरुप?'
-\v 24 खिराङ्ला छ्याहोसित् मि पुज्युङ्ला जाम्बुलिङ्ला ङेबा टेग्जिदुप दाक्पुकिरुप(अधिकार) हये। ङा ख्योरुङ्ला सिउ, “ल~, ख्यरे दाक्पि दासा थुल तेमे दाक्िप खाङ्बाला ग्युक।"
+\v 24 खिराङ्ला छ्याहोसित् मि पुज्युङ्ला जाम्बुलिङ्ला ङेबा टेग्जिदुप दाक्पुकिरुप (अधिकार) हये। ङा ख्योरुङ्ला सिउ, “ल~, ख्यरे दाक्पि दासा थुल तेमे दाक्िप खाङ्बाला ग्युक।"
 
 
 \v 25 स्यारि तिबिमिगि चालाराङ ती लासुङ तेमे दाक्पि दासाथुल्नि कन्ज्यकला शोवा पुलिन्दाङ् दाक्पि खाङ्बानेबा गाल्सुङ।
 \v 26 तेरिक्ला याम्छेन लासुङ तेमे कन्ज्यकला शोवा पुल्सुङ। तिबा जिबिकि क्यङ्निते सासुङ, "(असाधारण) यक थोङु हये।
 
 
-\v 27 त्यसुर येशू तिदासा नेसुर गाल्सुङ लेवी मीन क्याबु ड्यबा दुतु(कर उठाउनने) मिजिक्ला डेबा दुतुदासाला देनि हतुप थोङ्सुङ। खोकि तिला सिक्यासुङ, "ङाला तिङ्ङ्य।"
+\v 27 त्यसुर येशू तिदासा नेसुर गाल्सुङ लेवी मीन क्याबु ड्यबा दुतु(कर उठाउनने) मिजिक्ला डेबा दुतुदासाला देनि हतुप थोङ्सुङ। खोकि तिला सिक्यासुङ, “ङाला तिङ्ङ्य।"
 \v 28 तिकिकिसा, लेवीकि तेरिक पिताङ्नि लासुङ तेमे खोला तिङ्ङयासुङ।
 
 
@@ -492,7 +492,7 @@
 \v 2 तेमे फरिसीतिबिकि सासुङ, “चिला खिरेकि ङासप ङिमाला ठिमन्यसुर किरुमेङुप यक किताङ्हये।
 
 
-\v 3 येशूकि तिबाला ताम लगिन्ताङ् सिक्यासुङ,"दाउद ताङ ती तानि हतु मिदिबा लबा क्याबु तुज्यला दाउदकि खाङ्क्यासुङ् सिनिते खिरेकि राबु(पढेको) हये?
+\v 3 येशूकि तिबाला ताम लगिन्ताङ् सिक्यासुङ, “दाउद ताङ ती तानि हतु मिदिबा लबा क्याबु तुज्यला दाउदकि खाङ्क्यासुङ् सिनिते खिरेकि राबु(पढेको) हये?
 \v 4 ती कन्ज्यकि खाङ्बाला स्युनि (पुजारी) कि सिना ज्यान्गि साप म्याङ्गुप कन्ज्यकि छार्बाकि सिबाङ्नेसुर दाक्पिकि च्याजिक सोसुङ् तेमे च्याजिक दाक्पुतानि हतुप मिदिबालाङ् बिन्सुङ।"
 \v 5 तेमे खोकि तिबाला सिक्यासुङ, “मि~ पुज्युङ ङासपकि ङिमालाङ चोवो हिन।"
 
@@ -550,18 +550,18 @@
 \v 34 ख्यरेकि तिबिकि लङ्तेर्थुक्यु सिनि क्याजिक ख्यरेकि क्ष्अावा तेर्सिन ख्योरुङ्ला खाङ्दि ल्यामु गाल्सुङ् र? दिक्पा म्यातुप तिबिसाङ दिक्पा म्यतुप तिबाला क्ष्अावा तेर्क्यु तिजोरा लङ्नि ङेदुकि (अाशा) किउ।
 
 
-\v 35 ख्यरे डे. दिबाला ङिङ्जे कि तेमे तिबाला ल्यामु कि। किन्बा लोङ्ङुतिबाला खाङ् ङेदु सेम माक्याबा बिन तिकि किसा ख्यरे छ्याक्तक(इनाम) बोबु डिउ। ख्योरुङ तेर्सिनाङ थेदाकि पुज्युङ्तिबा डिउ, चिलासिसिन खो दाक्पुराङ थुजि मेतुप ताङ मेलेबा मितिबिछ्अलाङ ङिङ्जे किउ।
+\v 35 ख्यरे डे. दिबाला ङिङ्जे कि तेमे तिबाला ल्यामु कि। किन्बा लोङ्ङुतिबाला खाङ् ङेदु सेम माक्याबा बिन तिकि किसा ख्यरे छ्याक्तक (इनाम) बोबु डिउ। ख्योरुङ तेर्सिनाङ थेदाकि पुज्युङ्तिबा डिउ, चिलासिसिन खो दाक्पुराङ थुजि मेतुप ताङ मेलेबा मितिबिछ्अलाङ ङिङ्जे किउ।
 \v 36 ख्यरे पापि ङिङ्जे क्याबु दगेराङ ख्यरेसाङ ङिङ्जेराङ् कि।
 
 
-\v 37 सितिङ् छ्य(न्याय) माकि तेमे ख्यरेतिङ छ्य मिकिउ। सुलाङ खाम्जि(दोष) माकु तेमे ख्योरुङ्ङाङ खाम्जेन्बा मोडोउ; जेन्ला (क्षमा) बिन तेमे ख्योरुङ्लाङ क्षमा किद।
+\v 37 सितिङ् छ्य (न्याय) माकि तेमे ख्यरेतिङ छ्य मिकिउ। सुलाङ खाम्जि (दोष) माकु तेमे ख्योरुङ्ङाङ खाम्जेन्बा मोडोउ; जेन्ला (क्षमा) बिन तेमे ख्योरुङ्लाङ क्षमा किद।
 
 
 \v 38 ज्यान्ला बिना तेमे ख्योरुङ्लाङ् तेर्क्यु। अाला क्यानि दि-दिनि, य्उु-य्उुनि क्येङ्नि पेन्डक्यानि, तिबिकि खिरे दङ्ला पुनितेर्क्यु। चिन्दि थनि खिराङ् ता~म्गि, तिराङ् नापला खिराङ्ङाङ ताप्किद।"
 
 
 \v 39 त्यासुर खोकि तिबाला दक्पुजिक (द्रिष्टान्त) छ्यातेन्सुङ, “खाङ् दक्पुजिक मिक मोथोङु मिकि ज्यार्मा मिक मोथोङुला टितुथुकिना? तुक्यासिन मेरा ङिकार मिक्तुङ्ला मुस्युकु र?
-\v 40 दक्पुजिक लोमा दाक्पि लमेन सिनाङ छ्ये च्युङ्मुथुपु। हिन्सिराङ् तेरि टाबाकिरुप(तालिम प्राप्त) तिबा दाक्पि लमेन दगेराङ हुङ्थुक्यु।
+\v 40 दक्पुजिक लोमा दाक्पि लमेन सिनाङ छ्ये च्युङ्मुथुपु। हिन्सिराङ् तेरि टाबाकिरुप((तलिम प्राप्त) तिबा दाक्पि लमेन दगेराङ हुङ्थुक्यु।
 
 
 \v 41 ख्यरेकि दाक्पि नुगि मिक्ला क्याजिक चिला टिक्पे छाचक थोङ्ङि तेमे दाक्पि मिक्ला हतुप गाल्बाति चिला मोथोङ?
@@ -607,7 +607,7 @@
 \v 11 तिकि च्याक् तिङ्ला येशू नाइन सिरुप ग्यासाला युगिन्हत्थ्यो। मि. अाला तानिते खोकि लोमा तिबाङ् खो तानिराङ हत्थ्यो।
 \v 12 खो सहरकि गोला ख्योल्सिन्, त्या दक्पुजिक स्याप मिला खुर्नि हबुथ्यो। ती तिकि मामि दक्पुजिक क्याजिक पुज्युङ हिदु थ्यो। ती पुमा युसिम हिदु थ्यो तेमे ग्यनसान्यासुर लेपु अाला मि तितानि हत्थ्यो।
 \v 13 तिला थोक्नि चोवोकि सेम अाला ङिङ्जेकि केङ्सुङ तेमे तिला सिक्यासुङ, “माङुसा।"
-\v 14 तेमे खो गमाला लेम्नि स्याप मिला दोसुङ तेमे ती रो खुरुतिमा रेसुङ। खोकि सिक्यासुङ, “ज्यदा मि ङाख्योरुङ्ला सिउ, खक्ल.।"
+\v 14 तेमे खो गमाला लेम्नि स्याप मिला दोसुङ तेमे ती रो खुरुतिमा रेसुङ। खोकि सिक्यासुङ, “ज्यदा मि ङाख्योरुङ्ला सिउ, खक्ल।"
 \v 15 ती स्याप मि लासुङ तमे ताम किरु स्युसुङ। तेमे येशूकि तिला खरे मामाला बिन्सुङ।
 
 
@@ -617,7 +617,7 @@
 
 \v 18 यूहन्नाकि लोमा तिबिकि दितेरिक तामदिबा सिक्यासुङ।
 \v 19 तेमे यूहन्नाकि दाक्पि मर्कु ङि लोमा तिबाला काताङ्नि चोवोकि चाला दुक्सिनिते ताङ्सुङ, “खाङ् ङिरेकि छोलिन्क्याबु हुङिन्हतुप मि दाक्पुराङ हिन ना. ज्यार्माराङ हये?
-\v 20 तिबा येशूकि चाला गाल्सिमा, तिबिकि दुक्सिक्यासुङ, बप्तिस्मा तेरुप यूहन्नाकि ङिराङ्ला ख्यरेचाला दुक्सिनिते ताङ्सुङ, “खाङ् ङ्रेकि चोलिन्क्याबु हुङिन्हतुप मि दाक्पुराङ् हिन ना. ज्यार्माराङ हये?"
+\v 20 तिबा येशूकि चाला गाल्सिमा, तिबिकि दुक्सिक्यासुङ, बप्तिस्मा तेरुप यूहन्नाकि ङिराङ्ला ख्यरेचाला दुक्सिनिते ताङ्सुङ, “खाङ् ङ्रेकि चोलिन्क्याबु हुङिन्हतुप मि दाक्पुराङ् हिन ना. ज्यार्माराङ हये?”
 
 
 \v 21 तिजोबेला तिकि अाला मितिबाला तिबि नेर्पा, दुक्पाताङ डेतिबा नेसुर ट्क्चिनिते खोकि अाला मिगिमोथोङ्ङु तिबाला थोङ्थुबु जोसुङ।
@@ -639,7 +639,7 @@
 
 
 \v 31 दि पूस्ताकि मितिबाला ङेकि खाङ्तानि तापुजा? तिबा खाङ्दगे हये?
-\v 32 तिबा मिअालाकि नाङ्ला चिमिच्यप पेजातिबा दगेहये, तिबा देक्यु तेमे ख-खप्राङ दुक्सिताङ कातोङु, "ङिरेकि खिराङ्ला सिनि लुमु(बाँसुरी) फुबिन, हिन्सिराङ् खिराङ माछाम। ङिरेकि क्यके(विलाप) लापिन, हिन्सिराङ खिराङ माङु।"
+\v 32 तिबा मिअालाकि नाङ्ला चिमिच्यप पेजातिबा दगेहये, तिबा देक्यु तेमे ख-खप्राङ दुक्सिताङ कातोङु, “ङिरेकि खिराङ्ला सिनि लुमु(बाँसुरी) फुबिन, हिन्सिराङ् खिराङ माछाम। ङिरेकि क्यके(विलाप) लापिन, हिन्सिराङ खिराङ माङु।"
 
 
 \v 33 चिलासिसिन बप्तिसमा तरुप यूहन्ना ना सिबाङ् साइलेसुङ ना (दाखमध) राङ थुङिन्लेप्सुङ हिन्सिराङ खिराङ्सिउ तिलत डे फकुहये।
@@ -653,10 +653,10 @@
 
 
 \v 39 येशूला कातोङ्ङु फरिसीकि दि थोङ्सिमा, तेमेतिकि सेम् तोङ्ङिन्सासुङ, “दि मि हुतुङ्राङ् लुङ्देन्बा हिन्सिन, छ्याङेदुथ्यो सु ताङ् च्यिनक पुमाकि तिला दोनि हये तेमे ती ङेबा हतुप पुमा हिन सिनिते।"
-\v 40 येशुकि तिला सिक्यासुङ, “सिमोन ङेकि ख्योरुङ्ला ताम सिगोबु हये।" तिकि सासुङ, " सिनि क्ष्ये।"
+\v 40 येशुकि तिला सिक्यासुङ, “सिमोन ङेकि ख्योरुङ्ला ताम सिगोबु हये।" तिकि सासुङ, “सिनि क्ष्ये।"
 
 
-\v 41 येशूकि सिक्यासुङ, " मेरा ङिकि दक्पुजिक (साहुनेसुर) क्षाबा लाबुहत्थो। दक्पुजिगि दक्पुचिगि सउ ङा~ तेमे ज्यार्माचिगि च्युतपङा(पचास) छ्याबा लाङ्नक।
+\v 41 येशूकि सिक्यासुङ, “मेरा ङिकि दक्पुजिक (साहुनेसुर) क्षाबा लाबुहत्थो। दक्पुजिगि दक्पुचिगि सउ ङा~ तेमे ज्यार्माचिगि च्युतपङा(पचास) छ्याबा लाङ्नक।
 \v 42 तिबातानि चेल्थुपु डेबा मेदा साहुकि तिबा ङिक्कार्ला तिजोराङ् ताङ्सुङ्। तेन्दक किसाला, तिबिनाङ्ला चिन्दिकि खोला अाला ङिङ्जेकिउ?”
 \v 43 सिमोनले खोला सिक्यासुङ, “ङे सेम्ला सुला खोकि अाला (माफ) क्यासुङ। येशूकि सिक्यासुङ ख्यरेकि ल्यामुक्ानि सिक्यासु।"
 
@@ -665,12 +665,12 @@
 \v 45 ख्यरेकि ङाला पुक्का(म्वाइँ) माबिन, हिन्सिराङ् दिकि ङा दे खाङ्बिनाङ्ला स्युबु नेसुर पुक्का किरुप ताङ्ङुमेत।
 
 
-\v 46 ख्यरेकि ङे डो~ नुम(तेल) थनि अभिषेक माक्या, हिन्सिराङ् दिकि ङे काङ्बाला पो~ दार्निबिन्सुङ।
+\v 46 ख्यरेकि ङे डो~ नुम (तेल) थनि अभिषेक माक्या, हिन्सिराङ् दिकि ङे काङ्बाला पो~ दार्निबिन्सुङ।
 \v 47 तिकि किसाला ङाख्योरुङ्ला सिउ, सिकिदि अाला ङेबा हये तिकि अाला क्षमा क्याबु हये तेमे तिकि अाला ङ्ङुजे क्याबु हये। तेमे सुला च्याजिक क्याजिक क्षमा क्याबु हये तिकि च्याजिक क्यााजिक ङिङ्जे किउ।"
 
 
 \v 48 तेमे खोकि तिबाला सिक्यासुङ, “खिरे ङेबाला क्षमा क्याबु हये।"
-\v 49 त्या छ्याजिक देनि हतुतिबा खप्राङ् खप्राङ सिरुस्युसुङ, 'ङ्बा क्षमा किरुप दि सुहिन?`
+\v 49 त्या छ्याजिक देनि हतुतिबा खप्राङ् खप्राङ सिरुस्युसुङ, 'ङ्बा क्षमा किरुप दि सुहिन?
 \v 50 तेमे येशूकि पुमा सिक्यासुङ, “ख्यरे रेत्पाकि किसाला ख्योरुङ्ला थार्चितुप हये, किर्मुक्यानि ग्युक।"
 
 
@@ -683,7 +683,7 @@
 
 
 \v 4 ता मिरिक आलाजिक दासा च्यिकला जोम्सुङ्, तेमे ग्यासातिवा नेसुर मिरिक तिवा खो दसला जोम्वु स्युसुङ्। खोकी तिवाला पेच्यिक लाप्सुङ्।
-\v 5 “ सेन देपुप मिच्यिक् कि सेन थोरुपला थेन्सिङ्। तिकि थोरिन किसिन लाला सेन् तिवा ताम्ला स्योससुङ् तेमे ति सेनतिवा काङ्बा थनि नेन्सुङ्, तेमे नाम्गी च्याज्युङ्मा तिबा लेम्निते थुनि सोसुङ्।
+\v 5 “सेन देपुप मिच्यिक् कि सेन थोरुपला थेन्सिङ्। तिकि थोरिन किसिन लाला सेन् तिवा ताम्ला स्योससुङ् तेमे ति सेनतिवा काङ्बा थनि नेन्सुङ्, तेमे नाम्गी च्याज्युङ्मा तिबा लेम्निते थुनि सोसुङ्।
 \v 6 ज्यान सेन् तिवालि दोसिङ्ला स्योससुङ्, तेमे ति तिबु चानिते ति टिवुराङ् काम्निते सिसुङ् चिला सिसिन ति दासा काबु हुङ्डू।
 
 
@@ -719,7 +719,7 @@
 
 
 \v 24 ति तिङला येशूकि टावा तिवीकी येशूला काताङ्नि ते ङिचेसङ्।“ चावा, ङिराङ्नि स्येप छाल्सुङ।’’ खो खक्लासुङ् तेमे लुङ्बोवुला होरुक्यासङ, छइ हतूर्ङ ति छ्यसुङ तेमे ति कुसिवि गाल्सुङ्।
-\v 25 तेमे खोकि तिवाला सिक्यासुङ् “ खिरे मोपार खेनि हये? तिवाति जिवाक्यानिते खप्राङ खप्राङ ताम किताङ नक खो शु हिन, खोकी हुताङ ताङ् छ्युला होऊ किउ तेमे तिविकी खोकि ताम ङेन्ग्यु?
+\v 25 तेमे खोकि तिवाला सिक्यासुङ् “खिरे मोपार खेनि हये? तिवाति जिवाक्यानिते खप्राङ खप्राङ ताम किताङ नक खो शु हिन, खोकी हुताङ ताङ् छ्युला होऊ किउ तेमे तिविकी खोकि ताम ङेन्ग्यु?
 
 
 \v 26 खो तिवा गेरासेनकी दासाला लेम्नि ख्योल्सुङ् तिति गालिल कि फालिम छ्यला हये।
@@ -772,12 +772,12 @@
 
 
 \v 51 खो खाङ्बाला लेप्सीमा, पत्रुस, यूहन्ना, याकूब ताङ् पुमा तिकि हाबा ताङ् हामा तिला सिना ज्यान सुलाङ् नाङ्ला स्युक्माची।
-\v 52 तेमे तेय हतुप् तेरिक मिरिक तिबा तिबातिकी कला ङूइताङ् दुक्पा किताङ् नक्। हिन्सिराङ् खोकी सिक्यासुङ्, ति ङिलगु क्याजीक हिन्,“ माङ्ङू स्याप मेत्।”
+\v 52 तेमे तेय हतुप् तेरिक मिरिक तिबा तिबातिकी कला ङूइताङ् दुक्पा किताङ् नक्। हिन्सिराङ् खोकी सिक्यासुङ्, ति ङिलगु क्याजीक हिन्, “माङ्ङू स्याप मेत्।”
 \v 53 हिन्सिराङ् तिबिकि पुमा स्यापती छया ङेनीते चावा येशूला माच्यर्क क्यासुङ्।
 
 
 \v 54 तेमे येशूकी ति पुमातिला लाक्तुला लानिते कतासुङ् “आङा खक्ला।’’
-\v 55 तिकि थु लक्सुङ् तेमे ति खक्लासुङ्। खोकी तिला, सामा तिबा बिन सिनिते का बिन्सुङ,।
+\v 55 तिकि थु लक्सुङ् तेमे ति खक्लासुङ्। खोकी तिला, सामा तिबा बिन सिनिते का बिन्सुङ।
 \v 56 तिकि टावा ताङ् हामा तिला याम्छेन् लासुङ्, हिन्सिराङ् त्ये खाङ् च्युङसुङ् ति सुलाङ् मासिसा सिनिते का बिन्सुङ्।
 
 
@@ -807,7 +807,7 @@
 
 \v 12 ङिमाला ग्यासुप् छालुप्ला मेरा च्यिङ्ङि राङ् खोकि चाला वनि सिक्यासुङ, “दि मि तिवाला ग्युक सि तिवाति युनेवा गाल्नि साप् ताङ देतुप् दासा ङेश्यित् चिला सिसिन ओरुङ सा थेरिला वै।"
 \v 13 हिन्सिनाङ खोकि तिवाला सिक्यासुङ, “खिरेकिराङ तिवाला साप् सामा बिन् । तिविकि सिक्यासुङ, “ङेराङ्तानि ङाच्चक श्यिवाङ ङि ङ्या सिना ज्येन काङ मेत् । दजो छबु मिला गाल्नि साप् सामा ङ्याप छापुला काङ्ज्यिगाङ कि मुतुउइ।"
-\v 14 ते मेरा तङ्डा ङा ख्यक पेजा तिवा नक्। खोकि राङि टाबा तिवाला सिक्यासुङ,"मेरा च्यु च्युकि पङ्जाला देत् सि।
+\v 14 ते मेरा तङ्डा ङा ख्यक पेजा तिवा नक्। खोकि राङि टाबा तिवाला सिक्यासुङ, “मेरा च्यु च्युकि पङ्जाला देत् सि।
 
 
 \v 15 तेमे तिविकि तुक राङ क्यासुङ तेमे तेरिक मि तिवा देसुङ।
@@ -819,7 +819,7 @@
 \v 19 तिविकि खालेन क्यानि सिक्यासुङ, “जोकि बप।तिस्मा तेरुप् युहन्ना हिन्सिनाङ लालिकि एलिया तेमे ज्येन्कि दि ताङ्बकि लुङ्तेम्बाचिक हिन सिनि सिनक्"
 
 
-\v 20 खोकि तिवाला सिक्यासुङ,"हिन्सिनाङ खिराङ् ति ङा सु हिन सिनि सि?” पत्रुसकि सिक्यासुङ, “चावा कन्ज्यक”
+\v 20 खोकि तिवाला सिक्यासुङ, “हिन्सिनाङ खिराङ् ति ङा सु हिन सिनि सि?” पत्रुसकि सिक्यासुङ, “चावा कन्ज्यक”
 \v 21 हिन्सिराङ तिवाला येसुकि जिवा कुउइ सिक्यासुङ दि ताम सुलाङ मासिसा सिनि का बिन्सुङ।
 \v 22 तेमे खोकि सिक्यासुङ, “मि पुज्युङ्कि बाङि दुक्पा खुर्गोक्यु तेमे छोबि लोबेन, छोने गेर्पु ताङ शास्त्रि नेसुर ङिङ्मार खुर्नि ज्येन्गि लाग्ने श्यिगोक्यु तेमे ङिमा सुम्गि छेमु श्येप नेसुर् सेन्बु लाङ गोक्यु।
 
@@ -856,8 +856,8 @@
 \v 40 ङे तिताङ वतुप् डे थेन नाङ सिनि खोकि टावा तिवाला सिक्याबु ति तिवि थेन माथु।
 
 
-\v 41
-\v 42 41येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “ओइ मोवा मेतुप् ताङ नासाम मेलेवा वतुप् तिवा नाम्साक ङा खिराङ ताङ देतुप्जा ताङ खिरे ताम ङेन्दुप्जा? ख्यरे पुज्युङ्ला द्ये टि श्यक्। 42ति पेजा हुङिन नक् डेकि तिला साला दाप्सुङ तेमे जिवा लाङ्गुप् क्यानि ह्रुसुङ। हिन्सिनाङ येसुकि डेला वोरु क्यासुङ् तेमे पजा लेमु जोनि पापा ति तानि ताङ्सुङ् ।
+\v 41 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “ओइ मोवा मेतुप् ताङ नासाम मेलेवा वतुप् तिवा नाम्साक ङा खिराङ ताङ देतुप्जा ताङ खिरे ताम ङेन्दुप्जा? ख्यरे पुज्युङ्ला द्ये टि श्यक्। 
+\v 42 ति पेजा हुङिन नक् डेकि तिला साला दाप्सुङ तेमे जिवा लाङ्गुप् क्यानि ह्रुसुङ। हिन्सिनाङ येसुकि डेला वोरु क्यासुङ् तेमे पजा लेमु जोनि पापा ति तानि ताङ्सुङ् ।
 
 
 \v 43 तिवा तेरिक कन्ज्यककि लाका थोङ्नि याम्छेन क्यासुङ। हिन्सिनाङ तेरिक मि तिवि येसुकि लाका तिवाला याम्छेन किजिन् राङि टावा तिवाला सिक्यासुङ,
@@ -892,7 +892,7 @@
 \v 60 हिन्सिनाङ खोकि तिला सिक्यासुङ, “रोकि राङ रोला मिक्तुङ ग्याकुला पि तोङ, ख्योरुङ्ति ग्युक् काङ ग्याक्ला कन्ज्यककि ग्याल्खाप् ति श्येत् ।"
 
 
-\v 61 ज्येर्मा मिचिकि सिक्यासुङ, “चावा ङा खोरुङ्ला तिङ ङ्यागु हिन्सिनाङ ताङ्ला ङे खाङ्बाला गाल्नि खाङ्बाला वतुप् तिवाला ङा गालिन सिनि गिउइ।"\
+\v 61 ज्येर्मा मिचिकि सिक्यासुङ, “चावा ङा खोरुङ्ला तिङ ङ्यागु हिन्सिनाङ ताङ्ला ङे खाङ्बाला गाल्नि खाङ्बाला वतुप् तिवाला ङा गालिन सिनि गिउइ।"
 \v 62 हिन्सिनाङ तिला येसुकि सिक्यासुङ, “थङ्बाला राङि लाक्प ज्याङ्नि तिङ्ला ग्गयुर्नि ल्हाप तिवा सुङ कन्ज्यककि ग्याल्खाप्ला श्युगु दिमु मेङुउइ।"
 
 
@@ -990,7 +990,7 @@
 \v 4 ङिरेकि ङिरे हक्ला हबुतिबाला पिताङ्ङु दगे: राङ्, ङिरे ङेबातिबा ताङ्नाङ्ङा.। ङिराङ्ला (परीक्षाला) माटिसा।'
 
 
-\v 5 येशूकि तिबाला सासुङ्, “ख्यरेती दिनक् दाल्जा हच्यु तिकि नुप्फेला गाल्नि ख्योरुङ्ला सिउ ' ए दाल्जा, ङाला सुम्चक् सिबाङ् किन्बा नाङ्।
+\v 5 येशूकि तिबाला सासुङ्, “ख्यरेती दिनक् दाल्जा हच्यु तिकि नुप्फेला गाल्नि ख्योरुङ्ला सिउ' ए दाल्जा, ङाला सुम्चक् सिबाङ् किन्बा नाङ्।
 \v 6 ङे दक्पुजिक् दाल्जा य्हुकिन्ताङ् ङे~चाला हसुङ् तेमे तिला तेरुला ङा. तानि खाङ् मेत्।'
 \v 7 त्यासुर नाङ्नेसुर दिनक् सि. थुक्यु, 'ङाला छेरा मालोङ्ङा। गो. चेनिङ् सिदुप्हये, ङे अाङ्ङा तिबा ङातानिराङ् दासाला ङ्याल्निते हये। तिकि किसाला, ङा. लानिते ख्योरुङ्ला सिबाङ् तेर्मुथुपु।'
 \v 8 ङा. ख्योरुङ्ला सिउ, तिकि लानिते सिबाङ् माबिन्सिराङ् ख्योरुङ् तिकि दाल्जा हिदुप् तेन्दक्कि ताङ् लाङ्-लाङ्ङा क्याबु किसाला ती लाङ्ङु तेमे ख्योरुङ्ला गोबुचोजिक् सिबाङ् तेर्कयु।
@@ -1052,7 +1052,7 @@
 \v 38 स्यान् साप्सीना तङ्ला लाक्पा मा~टुसिमा फरिसी तिबाला याम्छेन् लासुङ्।
 
 
-\v 39 मे चोवोकि तिबाला सासुङ्, “खिराङ् फरिसी गिलास ताङ् करा फिकिछ्यला ठुक्यु तेमे नाङ्ला लोब ताङ् मेलेबा ताम्गि क्याङ्ङु हये:।
+\v 39 मे चोवोकि तिबाला सासुङ्, “खिराङ् फरिसी गिलास ताङ् करा फिकिछ्यला ठुक्यु तेमे नाङ्ला लोब ताङ् मेलेबा ताम्गि क्याङ्ङु हये:
 \v 40 कुबा मि. तिबा खाङ् फिकि छ्अला जपतिकि नाङ्तिङ् जोबु मीन र?
 \v 41 ख्यरेनाङ्ला खाङ् हये, तिबा टेङ्बुतिबाला बिन् तेमे ती ताम ख्योरुङ्ला सिनि तेरिक् ल्यामु डउ।
 
@@ -1064,7 +1064,7 @@
 \v 44 खिराङ्ला क्युक्टो, खिराङ् मा. कुबु तुर्सा दगेराङ् हये। मि. तिबा खाङ् छ्या माङे: बा य्उकु।"
 
 
-\v 45 तेमे ला. ला यहूदि ठिमकि लबे: नतिबिकि खालेल क्यानि सासुङ्, “लबे: न, ख्योरुङ् ङिराङ्ला चिला क्युक्टो कि?।"
+\v 45 तेमे ला. ला यहूदि ठिमकि लबे: नतिबिकि खालेल क्यानि सासुङ्, “लबे: न, ख्योरुङ् ङिराङ्ला चिला क्युक्टो कि?”
 \v 46 येशूकि सासुङ्, “खिराङ्ला क्युक्टो ठिमकि लबे: न तिबा, सिखाङ् मि. तिबाला ठिम कि खुर्बु गेल्गयु, तेमे खिराङ् दक्पुजिक् थेपु थनिङ् तिनक् ठिमकि तेरिक् खुर्बु लोङ्मुथुपु।
 
 
@@ -1074,7 +1074,7 @@
 
 \v 49 तिकि किसाला, कन्ज्यककि रिक्पाकि सिउ, “ङा खिराङ्ला लुङ्देन्बा ताङ् लोमा छे तिबिचाला तोङ्ङु तेमे खिरेके तिबाला दुक्पा तेर्कउु तेमे ती नाङ्ला ला. लातिबाला सेक्यु।
 \v 50 त्यासुर दि पुस्ताला जाम्बुलिङ्कि चा~नेसुर्राङ् लुङ्देन्बा तिबिकि टाक्ला खिराङ् लाङ्गुप्(जिम्मेवार) हये।
-\v 51 ङा ख्योरुङ्ला सिउ, हाकिल कि टाक्नेसुर ल्हा ताङ् दासा चेङ्ङेला सेतुप् जकरियाकि टाक् कि को.(दोष) फङ्नि दि पुस्ता लाङ्गुप् हये
+\v 51 ङा ख्योरुङ्ला सिउ, हाकिल कि टाक्नेसुर ल्हा ताङ् दासा चेङ्ङेला सेतुप् जकरियाकि टाक् कि को. (दोष) फङ्नि दि पुस्ता लाङ्गुप् हये
 
 
 \v 52 यहूदि टिमकि लमे: नतिबा खिराङ्ला क्युक्टो, चिला सिसिन खिरेकि रिक्पाकि साँचोला खिराङ्नेसुर थारे क्याल्सुङ्। खिराङ् दाक्पुराङ् दि (परिस्थिति) नेसुर मागाल तेमे खिराङ् तिबातानि हिप्सुङ्।
@@ -1163,7 +1163,7 @@
 \v 40 ङिमालक्पा देत चिलासिसीन मि पुज्युङ चिन तुज्येला गिउ सिनिते सुलाङ् छ्या मेत।”
 
 
-\v 41 ” पत्रुसकी सिक्यासुङ् चावा दि पेदि ङिराङ्ला क्याज्यिक लापू हिन्ना ज्येन तेरिकला।
+\v 41 ”पत्रुसकी सिक्यासुङ् चावा दि पेदि ङिराङ्ला क्याज्यिक लापू हिन्ना ज्येन तेरिकला।
 \v 42 चावा कि सिक्यासुङ्, “रेवा किथुपु ताङ् रिक्पा च्याङबु हतुप् डिक जामकिरुप मिला गवा किरुप तिकि दाक्पि हक्ला यक किरुप तिबाला खरे बोकी सामा तिबा तेगोर्बु तुज्येलाराङ् तेक्यु।
 \v 43 ति यक किरुप तिबाला थुचिच्ये सिकी दाक्पी ज्यिदाक ग्युर्नी हुङसीन् दि यक तिबा किन्ताङ् हतुप थप्क्यु।
 \v 44 ङा हुतुराङ् सिउ, ज्यिदाककी तेरीक गिज्याकी दाक्पु तिला जेउ।
@@ -1208,11 +1208,11 @@
 \v 5 ङा सित मिन। हिन्सिनाङ खिरेसाङ सेम माग्युर्सिन खिराङ्साङ दुक्राङ क्यानि सिन्ग्यिद।
 
 
-\v 6 येसुकि दि पे ति लाप्सुङ,"मिजिकि तिकि गुन्डुप् कि श्यिङ् नाङ्ला आप्लक दोङ्बुचिक चुनक् तेमे ति दोङ्बुला डेल्बा तिवा छोलु वसिनाङ तिकि काङ ज्यिगाङ माङे।
+\v 6 येसुकि दि पे ति लाप्सुङ, “मिजिकि तिकि गुन्डुप् कि श्यिङ् नाङ्ला आप्लक दोङ्बुचिक चुनक् तेमे ति दोङ्बुला डेल्बा तिवा छोलु वसिनाङ तिकि काङ ज्यिगाङ माङे।
 \v 7 ति मिकि गुन्डुप् श्यिङ ह्रिन्दुप् तिला सिक्यासुङ, “ल्हो ङेकि लो सुम गमा ने दि आप्लक दोङ्बुला दि डाल्बा छालुजै, हिन्सिनाङ ङेकि दि दोङ्बुला डेल्बा माङे। दिला तुम्नि क्युर। साश्यिला चिला तुक्राङ ज्याकुप्जा।
 
 
-\v 8 ति श्यिङ ह्रिन्दुप् तिकि सिक्यासुङ,"दि लो खर्माजिक् दिज्युङ राङ देश्यित्। ङा दिकि ठाटुला कोनि छ्यु छ्या तिवा लुगुउइ।
+\v 8 ति श्यिङ ह्रिन्दुप् तिकि सिक्यासुङ, “दि लो खर्माजिक् दिज्युङ राङ देश्यित्। ङा दिकि ठाटुला कोनि छ्यु छ्या तिवा लुगुउइ।
 \v 9 दिगि ज्येर्मा लोला डाल्बा गोर्चिसि लेमु वै मिन्सिङ गोर्माचिसिन् तुम्नि क्युर।"
 
 
@@ -1236,7 +1236,7 @@
 \v 19 दिदि छेर्मि दोङ्बुकि चिक सेन दगे ज्यिक हिन्, तिला ति मिचिगि तिकि ग्वारि नाङ्ला खुर्नि ताप्सुङ। तेमे दिदि छार्सुङ तेमे दोङ्बु गाल्सुङ। तेमे नाम्ला फिरु्प् च्याज्युम तिवि दिकि याल्खा खाला छाङ जोसुङ।
 
 
-\v 20 खोकि लोङ्या सिक्यासुङ,"कन्ज्यककि ग्याल्खाप् काङ तानि ह्रिनि ल्हाप्जा ।
+\v 20 खोकि लोङ्या सिक्यासुङ, “कन्ज्यककि ग्याल्खाप् काङ तानि ह्रिनि ल्हाप्जा ।
 \v 21 दिदि च्यिक पुम पेजाकि फाप्श्यिङ खुर्नि मुटि सुम फेला दिला माश्यारु साक रेबु दगे हिन्।
 
 
@@ -1245,7 +1245,7 @@
 \v 24 “गो टिक्पे ने श्युकुप् छोल चिला सिसिन ङा खिराङ्ला सिउइ, मि बाङि श्युगुप् छोल्ग्यु हिन्सिनाङ श्युग मुथुउइ।
 
 
-\v 25 खाङ्नि ज्यिन्दाक लानि गो च्येसिमा, खिराङ ति फिला देनि गोला ढक ढक ग्यागिन दुक सिउइ,"चावा ङेराङ्ला हुङचित्। तेमे खोकि खिराङ्ला सिउइ “ङा खिराङ्ला ङो मेश्येउइ मिन्सिन् खिराङ् केन्सुर वबु जै सिनि सिउइ।
+\v 25 खाङ्नि ज्यिन्दाक लानि गो च्येसिमा, खिराङ ति फिला देनि गोला ढक ढक ग्यागिन दुक सिउइ, “चावा ङेराङ्ला हुङचित्। तेमे खोकि खिराङ्ला सिउइ “ङा खिराङ्ला ङो मेश्येउइ मिन्सिन् खिराङ् केन्सुर वबु जै सिनि सिउइ।
 \v 26 तेमे खिरेकि सिउइ, “ङेरेकि खोतानि राङ सोबिन्थुबिन् तेमे खोकि ङेरे लाम्नेबा लाप्सुङ।"
 \v 27 तजोला खोकि खालेन क्यानि सिउइ खिराङ केन्सुर वबु हिन् ङा खिराङ्ला ङो मेश्येउइ । मेलेवा लाका किरुप् तिवा ङे चानेवा ग्युक।
 
@@ -1255,7 +1255,7 @@
 \v 30 दि श्येसा, तिङ्ला वतुप् ति तङ्ला ख्योल्गिद तङ्ला वतुप् ति तिङ्ला लुक्यिद।
 
 
-\v 31 तितिङ्ला श्यारि लाला फरिसि तिवा वानि खोला सिक्यासुङ,"दि दासा ताङ्नि हो ग्युक् चिला सिसिन हेरोदकि खोला सेतुप् सिनि छाल्नि वै ।
+\v 31 तितिङ्ला श्यारि लाला फरिसि तिवा वानि खोला सिक्यासुङ, “दि दासा ताङ्नि हो ग्युक् चिला सिसिन हेरोदकि खोला सेतुप् सिनि छाल्नि वै ।
 \v 32 येसुकि सिक्यासुङ, “ग्युक ति किप्च्याङ्ला सि, ल्हो ङेकि हारिङ् ताङ साला ह्रेन्डि थेन्गित तेमे लेमु ज्वप् लाका किउइ ङिमा सुम्गि छेमु ङे नासाम ति छेकिद।
 \v 33 हिन्सिनाङ हारिङ, साला ना ङे ङिमिटाङ कि गोक्यु, चिला सिसिन यरुसलेम सिनाङ थारे दासाला सु जिगाङ लुङ्तेम्बा तिवाला सेतुप् सेम्ला लिङ्देमु मेङु।
 
@@ -1277,8 +1277,7 @@
 \v 6 तिविकि ति तामङ्यान तिवि खालेन तेर्माथसप। ति तुजेला येशूकि ल्हासुङ चुकानि ति काताङुपतिवि ताङदेन कि दासा जिमसुङ् तिवाला खोकि पे दक्पि सिक्यासुङ्।
 
 
-\v 7
-\v 8 “ति तुजेला खिराङ्ला लालिकि जादि साप्ला काताङ्सिमा, ताङ्देन्कि दासा मादेत चिलेसिजि खुरूङ् सिराङ् तारूङ् ताङदेनकि मिला काताङ्प छुङ् थुपकिउ।
+\v 7-8 “ति तुजेला खिराङ्ला लालिकि जादि साप्ला काताङ्सिमा, ताङ्देन्कि दासा मादेत चिलेसिजि खुरूङ् सिराङ् तारूङ् ताङदेनकि मिला काताङ्प छुङ् थुपकिउ।
 \v 9 ति तुजेला खिराङ ङिकारला कातोङ् हनि खुङ्ला सिउ, ‘खुरूङ् देतुप दि दासा तिला ताङ्विन्’ सिक्यासुङ् त्येमे ङाक्षादिङि ख्वरेकि ति दासा ताङ्नि मालिम्ला देगोकिउ।”
 
 
@@ -1408,7 +1407,7 @@
 
 
 \v 8 तेमे ति छेम्बुकि ति ल्हाप मि कि काला ल्यामु सासुङ् चिला सिसिन् दाक्पि मितिवा तानिते यक् किसिन कन्ज्यक् पेजा सिना ति दि जाम्बुलिङ्कि पेजा तिबाति आला च्याङ्बु किउ।
-\v 9 ङा खिराङ्ला सिउ, दिक्पा म्यातुप् गिज्या नेसुर दाक्पि लागि दाल्जा जो., तेमे ति गिज्या सिन्सिमा तिबिकि खिराङ्ला
+\v 9 ङा खिराङ्ला सिउ, दिक्पा म्यातुप् गिज्या नेसुर दाक्पि लागि दाल्जा जो, तेमे ति गिज्या सिन्सिमा तिबिकि खिराङ्ला
 
 
 \v 10 च्याजिक्ला रेत्पा कि थुपुप् हतुति आला लाङ् रेत्पा किथुक्यु। च्याजिक्ला दिक्पा म्यातुप् याक्किरुप् तिक आला लाङ तिराङ् किउ।
@@ -1451,7 +1450,7 @@
 
 
 \v 29 तेमे अब्राहाम कि सासुङ्, ‘तिबा तानिते मोशा ताङ् लुङ्तेम्बा तिबा हये। तिमिकि तिबि ताम् ङेन्सित्।
-\v 30 तेमे छ्युक्पु मितिकि सासुङ्,‘पापा अब्राहाम् स्याप् मितिबा नेसुर दक्पुज्यिक तिबि चाला गाल्सिन्, तिबिकि सेम्ग्युर्वा किउ।‘
+\v 30 तेमे छ्युक्पु मितिकि सासुङ्, ‘पापा अब्राहाम् स्याप् मितिबा नेसुर दक्पुज्यिक तिबि चाला गाल्सिन्, तिबिकि सेम्ग्युर्वा किउ।‘
 \v 31 अब्राहाम् कि सासुङ्, ‘ति मिकि मोशा ताङ् लुङ्तेम्बा कि ताम् माङेन्सिन्, स्याप् नेसुर थार्वा सितिङ् ताम् मेङेदु।‘
 
 
@@ -1572,19 +1571,19 @@
 
 
 \v 24 येसुकि तिला ल्हानि कास्ये दुक्पा किइ सिक्यासुङ क्ष्युक्पु मिला देवाचेनला डब्ला चो दुक्पा वे!
-\v 25 क्ष्युक्पु मिला देवाचेन्ला श्युगु सिना ङामुङ(उठ) ला खाबि मिरुङ्ला श्युगुप् टिबु हुङुइ ।
+\v 25 क्ष्युक्पु मिला देवाचेन्ला श्युगु सिना ङामुङ (उठ) ला खाबि मिरुङ्ला श्युगुप् टिबु हुङुइ ।
 
 
 \v 26 ति ङेन्दुप् तिविकि दुक सिक्यासुङ तिनक हिनसिन सु तिवा थार्क्यु?
-\v 27 येसुकि सिक्यासुङ, "मिकि कि मुथुबु लाका तिवा कन्ज्यककि कि थुक्यु"
+\v 27 येसुकि सिक्यासुङ, “मिकि कि मुथुबु लाका तिवा कन्ज्यककि कि थुक्यु"
 
 
-\v 28 पत्रुसकि सिक्यासुङ, "ङेरेकि दाक्पि लाका तिवा ताङ्नि ख्योला तिङ ङ्याबु हिन्।"
+\v 28 पत्रुसकि सिक्यासुङ, “ङेरेकि दाक्पि लाका तिवा ताङ्नि ख्योला तिङ ङ्याबु हिन्।"
 \v 29 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ,” हुतुङ् ङा खिराङ्ला सिउइ, सिकि कन्ज्यक्ला सिनि दाक्पि उज्यु नुक, पापा मामा, पुज्युङ् पुम तोङुइ,
 \v 30 तिविकि दि जाम्लिङ्ला हारुङ आला ङेक्यु हुङिन किरुप् जाम्बु लिङ्ला तिसानासाङ हारुङ आला ङेक्यु।"
 
 
-\v 31 मेरा च्युप्ङिला दाक्पिचाला काताङ्नि ख्योकि तिवाला सिक्यासुङ,"ल्होसा, ङेराङ यरुसलेम क्ष्यला डोइ वे, तेमे मि पुज्युङ कला लुङ्तेम्बाकि लापु तिविकि टिबु तेरिक् ख्योल्ग्यु ।
+\v 31 मेरा च्युप्ङिला दाक्पिचाला काताङ्नि ख्योकि तिवाला सिक्यासुङ, “ल्होसा, ङेराङ यरुसलेम क्ष्यला डोइ वे, तेमे मि पुज्युङ कला लुङ्तेम्बाकि लापु तिविकि टिबु तेरिक् ख्योल्ग्यु ।
 \v 32 चिला सिसन तिला ज्येन मिरिक् तिवाला तेर्क्यु तेमे मि तिविकि क्ष्य किइ मेलेवा लाका किइ दाङ क्ष्युम्दुर ग्यागुइ।
 \v 33 तिला दुक्पा बिन् सिन्सिमा तिविकि तिला सेक्यु ति तिङ्ला ङिमा सुम्गि छे ति लोङङ्या श्याप् नेसुर सेन्बा लाङुइ ।"
 
@@ -1593,12 +1592,12 @@
 
 
 \v 35 येसु यरिहो चाला हुङिन वसिन, मिरा चिक् मिक् मोथोङु मि लाम्ला लोङिन् नक् ।
-\v 36 ति लाम्नेसुर आला मितिवा डोइ वतुप् छ्या ङेनि तिकि सिक्यासुङ,"दे काङ हुङिन वे?”
+\v 36 ति लाम्नेसुर आला मितिवा डोइ वतुप् छ्या ङेनि तिकि सिक्यासुङ, “दे काङ हुङिन वे?”
 \v 37 तिकि तिला सिक्यासुङ,” नासरतकि येसु दि लाम्ला डोइ वे।"
 
 
-\v 38 ति तिङ्ला ति मिक् मोथोङु मिकि कारे किइ सिक्यासुङ, "दाउदकि पुज्युङ येसु ङाला ङेङ्ज्ये कि ।"
-\v 39 जोल्मु मि गमा गमा ला डोइ वतुप् मि तिविकि कारे किइ खाराक्पा देत् सिक्याससुङ, हिन्सिनाङ तिकि बोबो वोरुकि कारे किइ सिक्यासुङ, "दाउदकि पुज्युङ, ङे खाला ङिङ्ज्ये क्या नाङ।"
+\v 38 ति तिङ्ला ति मिक् मोथोङु मिकि कारे किइ सिक्यासुङ, “दाउदकि पुज्युङ येसु ङाला ङेङ्ज्ये कि ।"
+\v 39 जोल्मु मि गमा गमा ला डोइ वतुप् मि तिविकि कारे किइ खाराक्पा देत् सिक्याससुङ, हिन्सिनाङ तिकि बोबो वोरुकि कारे किइ सिक्यासुङ, “दाउदकि पुज्युङ, ङे खाला ङिङ्ज्ये क्या नाङ।"
 
 
 \v 40 ति कोसिमा येसु ख्येसुङ तेमे ति मिला ङे चाला टि श्यक सिनि का बिन्सुङ। तजोला ति मिक् मोथोङ्गुप् मि येसुकि चाला लेप्सिमा येसुकि तिला टिसुङ,
@@ -1682,7 +1681,7 @@
 \v 38 “चावाकि मिन्ला हुङ्गुप् ति ग्याल्बु थुचेकि हिन्! देवाचेन्ला लोदिमु तेमे तेरिक्सिना थला सँवा;"
 
 
-\v 39 ति बुजुङि नाङ्ला वतुप् लालि फारिसि तिवि खोला दुक सिक्यासुङ्,"लोबेन् क्ष्ये, खोकि टावा तिवाला खार्पा देसित् सिनि वोर तेन्।
+\v 39 ति बुजुङि नाङ्ला वतुप् लालि फारिसि तिवि खोला दुक सिक्यासुङ्, “लोबेन् क्ष्ये, खोकि टावा तिवाला खार्पा देसित् सिनि वोर तेन्।
 \v 40 येसुकि ताम् खालेन क्यासुङ्, “ङा खिराङ्ला सिरु हिन्, दिवा खाराक्पा देनक् क्यासिन्, दि दो तिवा राङ् वोरु किउइ।" ति तुज्येला येसु ग्यासाकि चाला ख्योल्सुङ, खो तिला थोङ्नि दुक सिइदाङ ङुसुङ्, “चिनक ताम कि लोदिमु गिउइ सिनि ख्यरेकि हारिङ्गि छेमु श्येबु हिन्सिन् च्युङु! हिन्सिराङ दि ताम ख्यरे थोङ्दान नेसुर् बानि ज्याङ्नि वे।
 
 
@@ -1721,7 +1720,7 @@
 \v 8 “ङा खिराङ्ला ङेकि खाङ्ङि दाकप्पु क्यानिते दि याक् किउ सिनिते मिसिउ” सिनिते येशूकि तिबाला सासुङ्।
 
 
-\v 9 खोकि मितबाला का लाप्सुङ्, “मि च्यिगि सिङ्ला दाख्मत चुनिते यक्पु तिबाला दाक्पु बिनिते ति तुज्य आलाकि लागि फिला गाल्सुङ्,।
+\v 9 खोकि मितबाला का लाप्सुङ्, “मि च्यिगि सिङ्ला दाख्मत चुनिते यक्पु तिबाला दाक्पु बिनिते ति तुज्य आलाकि लागि फिला गाल्सुङ्,
 \v 10 साबु तुज्येला दाक्पि याक् सिदाकिसित् सिनिते तिकि दाक्पि लाका किरुप् मितिला दाक्पि यक्पुकि चाला ताङ्सुङ्। ति याक्पु तिबिकि ति लाका किरुप् मितिला दुनिते लाक्पा तोङ्बा राङ् ताङ्सुङ्।
 
 
@@ -1734,19 +1733,18 @@
 
 
 \v 15 तेमे तिबिकि तिला दाख् मत् कि सिङ् नेसुर फीला टिनिते सेसुङ्। ता खुडुम् कि सिङ्ला जिदाक्कि तिमाला खाङ्कि?
-\v 16 ति लेम् निते सेक्यु तेमे गुडुम् सुङ् ज्यान्ला तेर्कयु।“ दि कोनिते तिबिकि सासुङ्, “दिनक् ति नाम्लाङ् मेङ्सित्।
+\v 16 ति लेम् निते सेक्यु तेमे गुडुम् सुङ् ज्यान्ला तेर्कयु।“ दि कोनिते तिबिकि सासुङ्, “दिनक् ति नाम्लाङ् मेङ्सित्।"
 
 
-\v 18 “
 \v 17 तेमे येशुकि तिबाला ल्हानिते सासुङ्, “दि क्ष्यो कि सिरुप् छालुप् ति खाङ् हिन्, ‘खाङ्बा जब तिबिकि मार्च्याक् क्याबु दो ति कुने-दो च्युङ्सुङ्?’
-\18ति दो खाला लुबु ति तेरिक् टुम्ग्यु, तेमे सि खाला ति लुम्गिबे तिकि तिला फत्तुरि जेउ।“
+\v 18 ति दो खाला लुबु ति तेरिक् टुम्ग्यु, तेमे सि खाला ति लुम्गिबे तिकि तिला फत्तुरि जेउ।“
 
 
 \v 19 तिकि किसा क्ष्योला खामु ताङ् क्ष्योने तिबिकि तिराङ् तुज्येला जिम्बु छाल्सुङ्। चिला सिसिन् ति का ति तिबि खाला साबु हिन् सिनिते तिबिकि छ्या ङेसुङ्। हिन्सिराङ् तिबा मितिबा तानि ज्यिबा क्यासुङ्।
 \v 20 तिविकि येसुकि क्येनि ग्याक्ला मेलेवा लाका किबे सिनि च्यिवा ग्यागु ज्युसुङ् तेमे मेलेवा लाका क्यासिमा खोला मेलेवा जोनि ठिमकि मिछ्येकि लाक्ला तेरुप् सिनि तिविकि दिक्पा मतुप् मि दगे क्यानि किजिम् कितुप् तिवाला त्ये ताङ्सुङ।
 
 
-\v 21 तिविकि खोला टिनि ल्हासुङ्, " लोबेन्, ङेराङ् श्येक्यु, ख्योङ् टेङ्बु ताम किउइ तेमे टेङ्बु लोप्क्यु तेमे सिसाङ्छ्यला मुश्युगुउइ, हिन्सिनाङ् कन्ज्यककि लाम्गि टेङ्बु लोप्क्यु
+\v 21 तिविकि खोला टिनि ल्हासुङ्, “लोबेन्, ङेराङ् श्येक्यु, ख्योङ् टेङ्बु ताम किउइ तेमे टेङ्बु लोप्क्यु तेमे सिसाङ्छ्यला मुश्युगुउइ, हिन्सिनाङ् कन्ज्यककि लाम्गि टेङ्बु लोप्क्यु
 \v 22 ङेरेकि कैसरला से ज्येलुप् लेमु हिन्ना मिन्?”
 
 
@@ -1784,7 +1782,7 @@
 
 \v 41 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ्, “ख्रिष्ट दाउदकि पुज्युङ् हिन् सिनि तिवा चुक् क्यानि सि?
 \v 42 चिला सिसिन् सँवा देकुप् तिकि थोक्ला दाउद राङि राङ् सिनक्, चावा कन्ज्यककि ङे चावाला सिक्यासुङ्, ख्योङ् ङे याबि लाक्पि छ्यला देत्।
-\v 43 ति तुज्ये साक्ला ङेकि ख्यरेकि डे तिवाला ख्यरे काङ्बि तिङ्बला मज्यक् "
+\v 43 ति तुज्ये साक्ला ङेकि ख्यरेकि डे तिवाला ख्यरे काङ्बि तिङ्बला मज्यक्"
 \v 44 दुक क्यानि दाउदकि ख्रिष्ला 'चावा' सिक्यासुङ् सिसिन् ख्रिष्ट चुक क्यानि दाउदकि पुज्युङ् हुङ् थुप्क्यि?”
 
 
@@ -1882,11 +1880,11 @@
 
 
 \v 7 फाप मालुगु तुक्षेन लेसुङ ति ङिमाला ति लुगि जिन्बा तेर् राङ गोबु नक ।
-\v 8 येसुकि पत्रुस ताङ युहन्नाला दुक सिइ दाङ ताङ्सुङ, "गाल्नि ङेराङ्ला सिनि निस्तार तुज्येनकि सामा जो, चिला सिसिन अरेकि ति सा थुप्सित्।"
+\v 8 येसुकि पत्रुस ताङ युहन्नाला दुक सिइ दाङ ताङ्सुङ, “गाल्नि ङेराङ्ला सिनि निस्तार तुज्येनकि सामा जो, चिला सिसिन अरेकि ति सा थुप्सित्।"
 \v 9 तिविकि ख्योला सिक्यासुङ ङेरेकि केन रुक्ला सामा जोबुदि ख्यो नावा किउइ?”
 
 
-\v 10 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ,"ङेन्, तजोला खिराङ ग्यासाला श्यसिमा खिरेकि क्ष्यु खुरुप् मि ज्यिक् थोङुइ तेमे ति श्युगु खाङ्बि नाङ्ला खिरेकि तिला तिङ ङ्यसा ।
+\v 10 येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “ङेन्, तजोला खिराङ ग्यासाला श्यसिमा खिरेकि क्ष्यु खुरुप् मि ज्यिक् थोङुइ तेमे ति श्युगु खाङ्बि नाङ्ला खिरेकि तिला तिङ ङ्यसा ।
 \v 11 खाङ्बि ज्यिन्दाग्ला सिसा, लोबेनकि ख्योरुङ्ला सिक्याबु वे, 'डेन्बि खाङ्मिग् केनि वे, त्ये रुग्ला ङा ङे लोप्टुक तिवा तानि निस्तार तुक्ष्येन सेहउइ?”
 
 
@@ -1895,16 +1893,16 @@
 
 
 \v 14 तजोला तुज्ये लेसुङ, ख्यो प्रेरित तिवा तानि राङ देसुङ।
-\v 15 तजोला ख्योकि तिवाला सिक्यासुङ,"ङेकि दुक्पा खुरुप् सिना तङ्ला खिराङ् तानि देनि सामा साप् सेम वे।
+\v 15 तजोला ख्योकि तिवाला सिक्यासुङ, “ङेकि दुक्पा खुरुप् सिना तङ्ला खिराङ् तानि देनि सामा साप् सेम वे।
 \v 16 चिला सिसिन ङा खिराङ्ला सिउइ, दि कन्ज्यककि ग्याल्खापला माख्योलु साक लोङ् ङ्या ङेकि नाम्लाङ मासाउइ।"
 
 
-\v 17 तजोला येसुकि करा लानि तुज्यिक्ष्ये पुल्नि खोकि सिक्यासुङ,"दि लानि खिरे पार्ला गो।
+\v 17 तजोला येसुकि करा लानि तुज्यिक्ष्ये पुल्नि खोकि सिक्यासुङ, “दि लानि खिरे पार्ला गो।
 \v 18 चिला सिसिन ङा खिराङ्ला सिउइ, कन्ज्यककि ग्याल्खाप मालेबु साग् ङा लोङ्या नाम्लाङ गुन्डुप् कि राङ मुथुङइ ।"
 
 
-\v 19 तजोला ख्योकि सिवाङ् लानि तुज्यिक्ष्ये पुल्सिमा सिवाङ च्याङ्नि तिवाला दुक सिइदाङ बिन्सुङ, "दि ङे जुबु हिन, दि ङा खिराङ्ला तेर्क्यु । दिति ङे नासाला किसा ।"
-\v 20 सिवाङ सोनि सिन्सिमा ख्योकि करा लानि सिक्यासुङ,"दि कराति ङे ठाक्ला वतुप् नासाम्बा हिन्, दि ति खिराङ्ला सिनि ज्याबु वे ।
+\v 19 तजोला ख्योकि सिवाङ् लानि तुज्यिक्ष्ये पुल्सिमा सिवाङ च्याङ्नि तिवाला दुक सिइदाङ बिन्सुङ, “दि ङे जुबु हिन, दि ङा खिराङ्ला तेर्क्यु । दिति ङे नासाला किसा ।"
+\v 20 सिवाङ सोनि सिन्सिमा ख्योकि करा लानि सिक्यासुङ, “दि कराति ङे ठाक्ला वतुप् नासाम्बा हिन्, दि ति खिराङ्ला सिनि ज्याबु वे ।
 
 
 \v 21 सेम तोङा ङाला जुनाक् जोनि जिम तेरुप् ति दिराङ क्यक्चिला वे।
@@ -1913,7 +1911,7 @@
 
 
 \v 24 तजोला तिवि नाङ्ला सु क्ष्ये हिन सिनि जिङ्बाल च्युङ्सुङ ।
-\v 25 खोकि तिवाला सिक्यासुङ,"यहुदि मिन्दुप् तिविकि ग्याल्बिकि तिवि खाला ग्याल्बु किउइ, तिवि खाला ओङ किरुप् माग्मि मि क्ष्ये सिउइ ।
+\v 25 खोकि तिवाला सिक्यासुङ, “यहुदि मिन्दुप् तिविकि ग्याल्बिकि तिवि खाला ग्याल्बु किउइ, तिवि खाला ओङ किरुप् माग्मि मि क्ष्ये सिउइ ।
 
 
 \v 26 तिनक हिन्सिनाङ खिरे नाङ्ला तिनक मुच्युङ्सित। तिसिन खिरे नाङ्गि तेरिग्सिना क्ष्ये ति तेरिक् सिना टिक्पे दगे हुङ्सि।
@@ -1929,20 +1927,20 @@
 \v 32 ख्यरे मोवे मिसिसत् सिनि ङेकि ख्योङ्ला मोपार क्याबु वै। ख्योङ ग्युर्सिमा लोङ्या दाक्पि नुक् तिवाला राम्बु जोसा।
 
 
-\v 33 पत्रुसकि तिला सिक्यासुङ, "चावा, ङा ख्यो तानि चोनखाङ ताङ श्येप् साक् दाल्जा किउइ।"
-\v 34 येसुकि खालेन क्यानि सिक्यासुङ, "पत्रुस, ङा ख्योङ्ला सिउइ, ख्यरेकि ङाला खेप् सुम जुनाक जोनि मिन सिक्याबु साक ति ङिमाला च्याबु मोपोउइ।"
+\v 33 पत्रुसकि तिला सिक्यासुङ, “चावा, ङा ख्यो तानि चोनखाङ ताङ श्येप् साक् दाल्जा किउइ।"
+\v 34 येसुकि खालेन क्यानि सिक्यासुङ, “पत्रुस, ङा ख्योङ्ला सिउइ, ख्यरेकि ङाला खेप् सुम जुनाक जोनि मिन सिक्याबु साक ति ङिमाला च्याबु मोपोउइ।"
 
 
-\v 35 तजोला येसुकि तिवाला सिक्यासुङ,"ङेकि खिराङला, टाङि बेर्पा, साप् सामा, काङ्बाला कोन्दुप् तिवा माबिन्बा तोङ्सिन, काङ खिराङ्ला काङ सामा तिवा गोबु च्युङ्सुङ?” तिविकि सिक्यासुङ,"तेरिक ख्योल्सुङ।"
+\v 35 तजोला येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “ङेकि खिराङला, टाङि बेर्पा, साप् सामा, काङ्बाला कोन्दुप् तिवा माबिन्बा तोङ्सिन, काङ खिराङ्ला काङ सामा तिवा गोबु च्युङ्सुङ?” तिविकि सिक्यासुङ, “तेरिक ख्योल्सुङ।"
 \v 36 तजोला येसुकि तिवाला, “हादा सु तानि टाङो बेर्पा वे तिला खुर्चित् साप् साप्च्येकि बेर्पातिङ बिन्, सु तानि खुर्पा मेत तिकि दाक्पि गोन्ज्ये तिवा च्वनि चिक खुर्पा ङ्योसित् सिनि सिक्यासुङ,"
 
 
-\v 37 चिला सिसिन ङा खिराङ्ला सिउइ, ङे कला काङ टिबु वे ति ख्योल्गिद,'तिला दुक्टेला दगेराङ किताङ कित। चिला सिसिन ङे कला चिन लुङ्देन लापुप् वे तिवा तरिक ख्योलिन वे।"
-\v 38 तजोला तिविकि सिक्यासुङ,"चावा, ल्होसा! दे ङिचक खुर्पा वे।" ख्योकि तिवाला सिक्यासुङ, दि दाङ्गुप्ला वे।"
+\v 37 चिला सिसिन ङा खिराङ्ला सिउइ, ङे कला काङ टिबु वे ति ख्योल्गिद, 'तिला दुक्टेला दगेराङ किताङ कित। चिला सिसिन ङे कला चिन लुङ्देन लापुप् वे तिवा तरिक ख्योलिन वे।"
+\v 38 तजोला तिविकि सिक्यासुङ, “चावा, ल्होसा! दे ङिचक खुर्पा वे।" ख्योकि तिवाला सिक्यासुङ, दि दाङ्गुप्ला वे।"
 
 
 \v 39 तङ तिङ्ला दगेराङ येसु फिला थेनि जैतुन् गाङ नेवा गाल्सुङ, क्योकि तिङ्ला लोप्टुक तिवाङ तिङ ङ्यासुङ।
-\v 40 तिवा लेम ख्योल्सुङ, ख्योकि तिवाला सिक्यासुङ, "ख्क्पा ल्हाप् तिवा थार्थुसित् सिनि मोपार कि।"
+\v 40 तिवा लेम ख्योल्सुङ, ख्योकि तिवाला सिक्यासुङ, “ख्क्पा ल्हाप् तिवा थार्थुसित् सिनि मोपार कि।"
 
 
 \v 41 ख्यो तिविनेसुर् दो ग्याक थुबु साक थारे गाल्नि, टिमुङ चुनि मोपार क्यासुङ,
@@ -1958,15 +1956,15 @@
 
 
 \v 47 ल्होसा खो ताम किइ वसिन, मिरा च्युप्ङि नाङ्ने मिरेचिक् यहुदा स्करियोत् तानि मि छोक्चिक थोङ्सुङ। ति येसुला पुक्का किरुप् सिनि येसुकि चाला लेसुङ,
-\v 48 येसुकि तिला सिक्यासुङ,"यहुदा, काङ ख्यरेके कि मि पुज्युङ्ला पुक्का चिगि मोवा ना तोङुइ?”
+\v 48 येसुकि तिला सिक्यासुङ, “यहुदा, काङ ख्यरेके कि मि पुज्युङ्ला पुक्का चिगि मोवा ना तोङुइ?”
 
 
-\v 49 येसुकि चाला वतुप् तिवि ति तेरिक थोङ्सिमा तिविकि सिक्यासुङ,"चावा काङ ङेरेकि खुर्पा थनो ग्याक् गोक्यु?”
+\v 49 येसुकि चाला वतुप् तिवि ति तेरिक थोङ्सिमा तिविकि सिक्यासुङ, “चावा काङ ङेरेकि खुर्पा थनो ग्याक् गोक्यु?”
 \v 50 तिविकि नाङ्ने मिरेचिगि क्ष्येबु क्ष्योनेकि यग्पुला ग्याम्नि तिकि याबि नाम्जयक तुप्सुङ।
-\v 51 येसुकि तिला सिक्यासुङ, "दिजोराङ वसित् ता" खोकि तिकि नाम्ज्कला रेक्नि टेक चिसुङ।
+\v 51 येसुकि तिला सिक्यासुङ, “दिजोराङ वसित् ता" खोकि तिकि नाम्ज्कला रेक्नि टेक चिसुङ।
 
 
-\v 52 दाक्पि कला हुङ्गुप् क्ष्येबु क्ष्योने, ल्हाकाङ कि माग्मि ताङ गमा किरुप् कितुप् तिवाला येसुकि सिक्यासुङ,"काङ खिराङ कुनज्येन तिविकि कला दगेराङ खुर्पा ताङ ग्युक्पा तिवा खुर्नि गिउइ?”
+\v 52 दाक्पि कला हुङ्गुप् क्ष्येबु क्ष्योने, ल्हाकाङ कि माग्मि ताङ गमा किरुप् कितुप् तिवाला येसुकि सिक्यासुङ, “काङ खिराङ कुनज्येन तिविकि कला दगेराङ खुर्पा ताङ ग्युक्पा तिवा खुर्नि गिउइ?”
 \v 53 तजोला ङा ल्हाखाङ्ला ङिमिटाङ वसिनाङ खिरेकि ङाला लाक्पा माग्याप्। तान्दाकि दि तुज्ये ताङ नाक्तिङि दि ओङ्ज्येनकि तुज्ये हिन.”
 
 
@@ -1974,32 +1972,32 @@
 \v 55 ति तिङ्ला तिविकि लाङाङकि पार्ला मे फुनि देसाला पत्रुस तिङ तिवि नाङ्ला तिवा तानि क्ष्याजिक् देसुङ।
 
 
-\v 56 पत्रुस मे टाकला देनि वसिन मिराचिग् यग्मु कि तिला ल्हानि सिक्यासुङ, "दि मि तिङ हानेक ति मि तानिराङ नक्।"
-\v 57 पत्रुसकि तिला ङा मिन सिइ दाङ सिक्यासुङ, "पुमा, ङा तिला ङो मेसेउइ ।"
-\v 58 काङ तिङ्ला ज्येन मिकिङ थोङ्नि सिक्यासुङ,"खोरुङ्ङाङ तिवि नाङ्ने मेराचिक् हिन ।" हिन्सिनाङ पत्रुसकि सिक्यासुङ,” मितिवा ङा ति मि मिन ।"
+\v 56 पत्रुस मे टाकला देनि वसिन मिराचिग् यग्मु कि तिला ल्हानि सिक्यासुङ, “दि मि तिङ हानेक ति मि तानिराङ नक्।"
+\v 57 पत्रुसकि तिला ङा मिन सिइ दाङ सिक्यासुङ, “पुमा, ङा तिला ङो मेसेउइ ।"
+\v 58 काङ तिङ्ला ज्येन मिकिङ थोङ्नि सिक्यासुङ, “खोरुङ्ङाङ तिवि नाङ्ने मेराचिक् हिन ।" हिन्सिनाङ पत्रुसकि सिक्यासुङ,” मितिवा ङा ति मि मिन ।"
 
 
 \v 59 लोङ्या छ्युछोचिक तिङ्ला राङ्सा मिराचिगि राङ्ग्याल किइ सिक्यासुङ, “हुतुङ दि मि मि तिङ ति तानि नक, चिला सिसिन दि मि तिङ गालिलला देतुप् मि हिन।"
-\v 60 पत्रुसकि सिक्यासुङ,"ख्यरेकि काङ सिइ वे सिनि ङाला छ्या मेत्। तिकि ताम किइ किसिन श्यारि च्याबु पोसुङ।
+\v 60 पत्रुसकि सिक्यासुङ, “ख्यरेकि काङ सिइ वे सिनि ङाला छ्या मेत्। तिकि ताम किइ किसिन श्यारि च्याबु पोसुङ।
 
 
-\v 61 येसुकि पत्रुस नेवा ग्युर्नि ल्हासुङ । पत्रुसला सिक्याबु ताम ति नासाम ताङ्सुङ, "च्याबु पोतु सिना तङ्ला ख्यरेकि ङाला खेप् सुम ङाला जुनाक जेउइ।"
+\v 61 येसुकि पत्रुस नेवा ग्युर्नि ल्हासुङ । पत्रुसला सिक्याबु ताम ति नासाम ताङ्सुङ, “च्याबु पोतु सिना तङ्ला ख्यरेकि ङाला खेप् सुम ङाला जुनाक जेउइ।"
 \v 62 पत्रुस फिला गाल्नि ङुसुङ।
 
 
 \v 63 तजोला येसुला क्योरु मि तिवि खोला ङेच्याक् क्यानि येसुला दुसुङ।
-\v 64 खोकि मिक उुम्नि टानि,"लुङ्देन लोप ख्योङ्ला दुङु मि ति सु हिन? सिनि सिक्यासुङ।
+\v 64 खोकि मिक उुम्नि टानि, “लुङ्देन लोप ख्योङ्ला दुङु मि ति सु हिन? सिनि सिक्यासुङ।
 \v 65 येसुकि खाला तिविकि ज्येन ताम तिवा सिक्यासुङ खोला कन्ज्यककि पिल्क्पाला ताम किरुप् सिनि क्यान चुसुङ ।
 
 
 \v 66 नाम लाबादाङ, क्ष्येबु क्ष्योने ताङ माग्मि तिवा ङिकार, मितिविकि खाम क्ष्ये तिवा तानि छ्याजिक जोम्सुङ । तिविकि खोला छोग्पाला टि गाल्नि सिक्यासुङ,
-\v 67 “हुतुङ ख्योङ चावा हिन्सिन ङेराङ्ला सि ।" येसुकि तिवाला सिक्यासुङ," हुतुङ ङेकि खिराङ्ला सिक्यासिन खेरेकि ङाला मोवा मिकिउइ,
+\v 67 “हुतुङ ख्योङ चावा हिन्सिन ङेराङ्ला सि ।" येसुकि तिवाला सिक्यासुङ,” हुतुङ ङेकि खिराङ्ला सिक्यासिन खेरेकि ङाला मोवा मिकिउइ,
 \v 68 ङेकि खिराङ्ला टिसिनाङ खिरेकि ङा खालेन कि मुतुउइ।
 
 
 \v 69 तादा नैराङ,” मि पुज्युङ कन्ज्यककि ङारकि लाक्पा याबि क्ष्यला देनि हुङुइ।"
-\v 70 तिवा तेरिग्कि सिक्यासुङ"तिनक हिन्सिन ख्योङ काङ कज्क्यककि पुज्युङ हिन?” येसुकि तिवाला सिक्यासुङ," खिरेराङ सिइ वे ङा तिराङ हिन”
-\v 71 तिविकि सिक्यासुङ, "ता अरेकि दि सिना आला काङ क्ष्या ङे गोबु वे ते? चिला सिसिन ओरुङ दाक्पिराङ तिकि खाने कोसुङ।"
+\v 70 तिवा तेरिग्कि सिक्यासुङ “तिनक हिन्सिन ख्योङ काङ कज्क्यककि पुज्युङ हिन?” येसुकि तिवाला सिक्यासुङ, “खिरेराङ सिइ वे ङा तिराङ हिन”
+\v 71 तिविकि सिक्यासुङ, “ता अरेकि दि सिना आला काङ क्ष्या ङे गोबु वे ते? चिला सिसिन ओरुङ दाक्पिराङ तिकि खाने कोसुङ।"
 
 
 \c 23
@@ -2009,9 +2007,9 @@
 \v 2 तिविकि खोला दुक सिइदाङ क्यान जुबु ज्युसुङ्, “ङेरेकि दि मिला ङेरेकि मिरिक्ला थामु लोङिन् वतुप्, कैसरला से माच्योल सिक्याबु तेमे तिकि राङ्ला राङ् ख्रिष्ट ग्याल्बु सिक्याबु ङेसुङ्,"
 
 
-\v 3 पिलातसकि खोला टिसुङ्, “काङ् ख्योङ् यहुदि तिवि ग्याल्बु हिन?” येसुकि तिला खाला सासुङ्,” ख्यरेकि साङ तुक सिनक्,"
-\v 4 पिलातसकि क्ष्योने गेर्पु तिवाला तेमे मि बुचुङि तिवाला सिक्यासुङ्, दि मि नाङ्ला ङा काङ् क्यान मेङेनक्।"
-\v 5 हिन्सिनाङ तिवि राङ्गेल क्यानि सिक्या क्याबा नक्,"दिकि गालिल तेवा कितुप् ज्युबु ति तेरिक् यहुदिया काङ् दि दासा साक मि तिवाला थामु लोङिक् वे।"
+\v 3 पिलातसकि खोला टिसुङ्, “काङ् ख्योङ् यहुदि तिवि ग्याल्बु हिन?” येसुकि तिला खाला सासुङ्,” ख्यरेकि साङ तुक सिनक्, 
+\v 4 “पिलातसकि क्ष्योने गेर्पु तिवाला तेमे मि बुचुङि तिवाला सिक्यासुङ्, दि मि नाङ्ला ङा काङ् क्यान मेङेनक्।"
+\v 5 हिन्सिनाङ तिवि राङ्गेल क्यानि सिक्या क्याबा नक्, “दिकि गालिल तेवा कितुप् ज्युबु ति तेरिक् यहुदिया काङ् दि दासा साक मि तिवाला थामु लोङिक् वे।"
 
 
 \v 6 ति तुज्येला पिलातसकि दि कोसिङ्, तेमे तिकि खो गालिलकि हिदे सिनि टिसुङ्।

44-JHN.usfm

@@ -35,70 +35,70 @@
 \v 13 तिबा. ना. ठाक्यककी. नाज्युबि सेम्नेसुर, ना मि. की सेम्नेसुर केबुहिङ, तेमे कन्ज्यक नेसुर केबु नाेक।
 
 
-\v 14 त्यामे ति सुङती मि जुबुला दाक्पि पार्ला श्यासा देसुङ ङिरे कि. पापि, त्यासुर लेबु चिक्रराङ. दगे तेमे( अानुु्गह) हुथुङराङ (पुण्ना) महिमा थाेङसुन
+\v 14 त्यामे ति सुङती मि जुबुला दाक्पि पार्ला श्यासा देसुङ ङिरे कि. पापि, त्यासुर लेबु चिक्रराङ. दगे तेमे (अानुु्गह) हुथुङराङ (पुण्ना) महिमा थाेङसुन
 \v 15 यूहन्ना कि खाे कि किदुक ति बाेबु हाेरुु क्यनी सासुङ ङा सिने तिङला. हुङुदी छेबु हिन चिला सिसिन खाेदि ङा सिने गमानेसुर राङ. हदुनाेक सिनी ङे साबु मि दि खाेराङ हिन्नाेक
 
 
-\v 16 काङ चिलासिसिन खाेकि( पू्णृता) नेसुर. अाेरु्ुङ तेरिकला(अनुग्रहमाथिर अनुग्रह) ङेतु हए
+\v 16 काङ चिलासिसिन खाेकि (पू्णृता) नेसुर. अाेरु्ुङ तेरिकला (अनुग्रहमाथिर अनुग्रह) ङेतु हए
 \v 17 चिला सिसिन (ब्यवस्था) माेशा नेसुर बिनसुङ (अनुग्रह) दाङ हुथुङ ति येशु ख्रीष्ट नेसुर लेसुङ
 \v 18 सिकिसाङ चवाे कन्ज्याक कि नामलाङ बिदुमेत पापि कि अाेङबुला डेप्यसि ग्यामनी देतुति चवाे कन्ज्याक कि खाेला ङाेसि चिनाेक
 
 
-\v 19 यहूदीतिबि यरुुशलेमनेसुर (पुजारी) बि तिबा लेवी तिबाला "ख्याेरुुङ सु हिन?" सीनि टिताङ नाेक तेमे यहून्ना की कीदुक दिराङ हिन।
+\v 19 यहूदीतिबि यरुुशलेमनेसुर (पुजारी) बि तिबा लेवी तिबाला “ख्याेरुुङ सु हिन?” सीनि टिताङ नाेक तेमे यहून्ना की कीदुक दिराङ हिन।
 \v 20 सिनि तिकी ठाेल्मु क्यानि सासुङ, तेमे सेम्ला लासुङ तेमे (जवाफ) बिन्सुङ,
-\v 21 "ङा ख्रिष्ट मिन।"तुक क्यानि तिबिकि खाेला सासुङ,"तुक क्या हिनसिन ख्याेङ् सु हिन? काङ् ख्याेङ एलिया हिन? " खाेकि सासुङ,"मिन।"तिबिकि सिक्यासुङ,"काङ् ख्याेरुङ लुङतेम्बा हिन्ना?" खाेकि सासुङ, "मिन। "
+\v 21 “ङा ख्रिष्ट मिन।"तुक क्यानि तिबिकि खाेला सासुङ, “तुक क्या हिनसिन ख्याेङ् सु हिन? काङ् ख्याेङ एलिया हिन? “खाेकि सासुङ, “मिन।"तिबिकि सिक्यासुङ, “काङ् ख्याेरुङ लुङतेम्बा हिन्ना?” खाेकि सासुङ, “मिन।"
 
 
-\v 22 तेमे तिबिकि खाेला सासुङ,"ख्याेरुङ् सु हिन, तुकराङ क्यानि ङिराङला ताेङुतिबाला ङिरेकि (जबाफ) तेरु अा छ्याेक्यु? ख्याेङ् दाक्पु ला काङ सि?
-\v 23 "खाेकि सासुङ,"ङा काङमेदु दासाला हाेरकि हदु हाेरु जिक हिन।?'चाेवाे कन्ज्यक ला लाम थाका जाे 'च्येनक यशैया लुङतेम्बिकि साबु हए। "
+\v 22 तेमे तिबिकि खाेला सासुङ, “ख्याेरुङ् सु हिन, तुकराङ क्यानि ङिराङला ताेङुतिबाला ङिरेकि (जबाफ) तेरु अा छ्याेक्यु? ख्याेङ् दाक्पु ला काङ सि?
+\v 23 “खाेकि सासुङ, “ङा काङमेदु दासाला हाेरकि हदु हाेरु जिक हिन।?'चाेवाे कन्ज्यक ला लाम थाका जाे 'च्येनक यशैया लुङतेम्बिकि साबु हए।"
 
 
 \v 24 ति ताङुतिबा फरिसि नेसुर हबुनक।
-\v 25 तिबिकि खाेला टिसुङ तेमे दुक सा,"ख्याेरुङ ना ख्रिष्ट, ना एलिया, ना लुङ तेम्बा राङ् हिन तेमे चिला बप्तिस्मा तेर्कि? "
+\v 25 तिबिकि खाेला टिसुङ तेमे दुक सा,"ख्याेरुङ ना ख्रिष्ट, ना एलिया, ना लुङ तेम्बा राङ् हिन तेमे चिला बप्तिस्मा तेर्कि?”
 
 
-\v 26
-\v 27
-\v 28 हन्ना कि दुक सिनि तिदुक बिन ङे" थुचाङमाला देवाचेन्नेसुर गाम्देर दगे पाम्नीलेसुङ तेमे खाेकि अाेङबि खाला देदु थाेङसुङ। 27 ङेकि खाेला ङुमासे तेमे छ्यु ला बप्तिस्मा तेरु ताेङु तिकि ङाला सिक्यासुङ,' ख्यरे कि सि खाला थुचेङ्मा पाबिन किरु ताङ् खाेकि खाला देतु थाेङु, थुचेङमा कि बप्तिस तेरिन हतुप खाेराङ् हिन।' ङे थाेङुदि खाे चाेवाे कन्ज्यक कि पुज्युङ हिन सिनि किदुक 28 तेर्क्यु। "
+\v 26 हन्ना कि दुक सिनि तिदुक बिन ङे" थुचाङमाला देवाचेन्नेसुर गाम्देर दगे पाम्नीलेसुङ तेमे खाेकि अाेङबि खाला देदु थाेङसुङ। 
+\v 27 ङेकि खाेला ङुमासे तेमे छ्यु ला बप्तिस्मा तेरु ताेङु तिकि ङाला सिक्यासुङ,' ख्यरे कि सि खाला थुचेङ्मा पाबिन किरु ताङ् खाेकि खाला देतु थाेङु, थुचेङमा कि बप्तिस तेरिन हतुप खाेराङ् हिन।' ङे थाेङुदि खाे चाेवाे कन्ज्यक कि पुज्युङ हिन सिनि किदुक 
+\v 28 तेर्क्यु।"
 
 
-\v 29 तिङि ङिमाला यूहन्ना कि येशु दाकपी चाला हुङिन्न किरु थाेङ नि सासुङ, " जबुलिङ कि दिकपा थुल्नी खुन डप चाेवाे कन्ज्याक (थुमा)
-\v 30 ङे तिङता हुङु दि (महान् ) हए, काङ चिला सिसिन्न खाे ङा सिने तङने नाेक सि नि ङे साबु दि  खाे राङ हिन।
-\v 31 खाेला ङाे मासेबु नाेक, तेमे खाेला इस्राएली ति बि पारला छा देन थुसित् सि नि ङा छुथनी बप्तिस तेरिन लेबु हिन। "
+\v 29 तिङि ङिमाला यूहन्ना कि येशु दाकपी चाला हुङिन्न किरु थाेङ नि सासुङ, “जबुलिङ कि दिकपा थुल्नी खुन डप चाेवाे कन्ज्याक (थुमा)
+\v 30 ङे तिङता हुङु दि (महान्) हए, काङ चिला सिसिन्न खाे ङा सिने तङने नाेक सि नि ङे साबु दि  खाे राङ हिन।
+\v 31 खाेला ङाे मासेबु नाेक, तेमे खाेला इस्राएली ति बि पारला छा देन थुसित् सि नि ङा छुथनी बप्तिस तेरिन लेबु हिन।"
 
 
 \v 32 हन्ना कि दुक सिनि तिदुक बिन ङे" थुचाङमाला देवाचेन्नेसुर गाम्देर दगे पाम्नीलेसुङ तेमे खाेकि अाेङबि खाला देदु थाेङसुङ।
 \v 33 ङेकि खाेला ङुमासे तेमे छ्यु ला बप्तिस्मा तेरु ताेङु तिकि ङाला सिक्यासुङ,' ख्यरे कि सि खाला थुचेङ्मा पाबिन किरु ताङ् खाेकि खाला देतु थाेङु, थुचेङमा कि बप्तिस तेरिन हतुप खाेराङ् हिन।'
-\v 34 ङे थाेङुदि खाे चाेवाे कन्ज्यक कि पुज्युङ हिन सिनि किदुक तेर्क्यु। "लाेङ राङ तिङी ङिमाला यूहन्ना
+\v 34 ङे थाेङुदि खाे चाेवाे कन्ज्यक कि पुज्युङ हिन सिनि किदुक तेर्क्यु। “लाेङ राङ तिङी ङिमाला यूहन्ना
 
 
 \v 35 कि मिरकु ङि लाेमा तिबा तानी देनि हतुप बेला,
-\v 36 तिबि कि येशुला त्याबा डाेइ किरु थाेङ तेमे यूहन्ना कि शा," लाेसा, चाेवाे कन्ज्याक कि (थुमा) "
+\v 36 तिबि कि येशुला त्याबा डाेइ किरु थाेङ तेमे यूहन्ना कि शा,” लाेसा, चाेवाे कन्ज्याक कि (थुमा)"
 
 
 \v 37 ति लाेमा ङि कि यूहन्नाला दुक साबु काेसुङ, तेमे तिबी कि येशुला तिङ् ङाया सुङ।
-\v 38 लाेङ येशु कि तिबा खाेला तिङ् ङगिन हतुप थाेङ तिबाला सासुङ, "खिराङला काङ गाे कि?"तिबि कि खाेला (नवाफ) बिन, "रब्बी (जसकाे अर्थ) हिन गेक्यान दाकँपु केनी देतिन हए?"
-\v 39 खाेकी तिबाला सिक्यसुङ, "श्याक तेमे थाेङु । "तेमे तिबा लेमनी खाे केनि देन नाेकपे सिनी थाेङसुङ ति ङिमाला तिबा खाे ता देसुङ, चिलासिसिन (दसौ पहर) हुङला छालु नाेक।
+\v 38 लाेङ येशु कि तिबा खाेला तिङ् ङगिन हतुप थाेङ तिबाला सासुङ, “खिराङला काङ गाे कि?”तिबि कि खाेला (नवाफ) बिन, “रब्बी (जसकाे अर्थ) हिन गेक्यान दाकँपु केनी देतिन हए?”
+\v 39 खाेकी तिबाला सिक्यसुङ, “श्याक तेमे थाेङु । “तेमे तिबा लेमनी खाे केनि देन नाेकपे सिनी थाेङसुङ ति ङिमाला तिबा खाे ता देसुङ, चिलासिसिन (दसौ पहर) हुङला छालु नाेक।
 
 
 \v 40 यूहन्ना कि सिक्यबु काे नि येशु ला तिङ ङ्गुप तिबाी नाङने दकपु जिक सिमाेन पत्रुस कि नुक अन्द्रियास नाेक।
 \v 41 अन्द्रियास कि दाकपि सिमाेनला ठेनी,"सि क्या अरे मसीह (जसलाइ) ख्रीष्ट सिउ)
-\v 42 ति कि दाकपि नुक ला येशु चालाँ टि लेसुङ।येशु कि तिला ल्यासुङ तेमे सिक्या सुङ, "ख्याे यूहन्ना कि पुजुङ सिमाेन हिनना ।ख्याेङला केफास (जसकाे अर्थ) पत्रुस हिन सिउ।
+\v 42 ति कि दाकपि नुक ला येशु चालाँ टि लेसुङ।येशु कि तिला ल्यासुङ तेमे सिक्या सुङ, “ख्याे यूहन्ना कि पुजुङ सिमाेन हिनना ।ख्याेङला केफास (जसकाे अर्थ) पत्रुस हिन सिउ।
 
 
-\v 43 तिङि ङिमाला येशु गालील तेबा ड्प ति दासाँ ताेङु छालुप नाेक, खाे कि फिलिपला ठे नाेक तेमे खाेला सासुङ, " ङाला तिङ् ङ।
-\v 44 "फिलिप बेथसेदा कि नाेक ति अन्द्रियास ताङ पत्रुस कि ग्यासा नाेक।
-\v 45 फिलिप कि नथानेलला ठेनि तिला सा, "माेशा कि (व्यवस्था) ला लुङतेम्बा तिबि टिबु दि (अर्थत्) नासरत याेसेफ कि पुज्युङ येशु ला अरे कि ठेदु हए । "
+\v 43 तिङि ङिमाला येशु गालील तेबा ड्प ति दासाँ ताेङु छालुप नाेक, खाे कि फिलिपला ठे नाेक तेमे खाेला सासुङ, “ङाला तिङ् ङ।
+\v 44 “फिलिप बेथसेदा कि नाेक ति अन्द्रियास ताङ पत्रुस कि ग्यासा नाेक।
+\v 45 फिलिप कि नथानेलला ठेनि तिला सा, “माेशा कि (व्यवस्था) ला लुङतेम्बा तिबि टिबु दि (अर्थत्) नासरत याेसेफ कि पुज्युङ येशु ला अरे कि ठेदु हए ।
 
 
-\v 46 नथानेलकि तिला सासुङ्," काङ् नासरत नेबा ल्यामु ताम हुङ् थ्युकि ना? "फिलिपकि तिला सासुङ्," लेम्नि लाेह्!"
-\v 47 येशुकि नथानेल ति दाक्पि चाला हुङिन किरु थाेङसुङ् तेमे येशुकि तिकि कलाला सासुङ्,"लाेह् काङ टेङबु मेदुब इस्राएलि! "
-\v 48 नथानेल कि येशुला सासुङ्,"ख्याे कि ङाला चुक क्यानि ङु सेसुङ? "येशुकि नथानेलला सासुङ्,"फिलिपकि का. ताेङु सिना ताेङला अाप्लक दाेङबि स्याप्ला हदुतुज्ये राङ् ङेकि ख्यराेङला थाेङिन्।"
+\v 46 “नथानेलकि तिला सासुङ्,” काङ् नासरत नेबा ल्यामु ताम हुङ् थ्युकि ना? “फिलिपकि तिला सासुङ्,” लेम्नि लाेह्!”
+\v 47 येशुकि नथानेल ति दाक्पि चाला हुङिन किरु थाेङसुङ् तेमे येशुकि तिकि कलाला सासुङ्,"लाेह् काङ टेङबु मेदुब इस्राएलि!”
+\v 48 नथानेल कि येशुला सासुङ्,"ख्याे कि ङाला चुक क्यानि ङु सेसुङ? “येशुकि नथानेलला सासुङ्,"फिलिपकि का. ताेङु सिना ताेङला अाप्लक दाेङबि स्याप्ला हदुतुज्ये राङ् ङेकि ख्यराेङला थाेङिन्।"
 
 
-\v 49 नथानेल कि सासुङ्,"रब्बि, ख्याेङ चाेवाे कन्ज्यक कि पुज्युङ हिन्! ख्याेङ इस्राएल कि ग्येल्बु हिन!"
-\v 50 येसुकि तिला सासुङ्,"' ङेकि ख्याेङला अाप्लक दाेङबि स्याबला थाेङसुङ, सिक्याबु दि काङ ख्यरे ङाला माेबा किउ? ख्यरे दि सिना बाेमु बाेमु लाका दिबा थाेङिद। "
-\v 51 येशुकि सासुङ्,"हुतुङराङ ङा खिराङला सिउ," खिरेकि दे: वाच्ये: न पेदु, तेमे कन्ज्यक कि थुचेङि दिबा मि पुज्युङ खाला मार पाबिन दाङ यार जेगिन किरु थाेङिद। "
+\v 49 नथानेल कि सासुङ्,"रब्बि, ख्याेङ चाेवाे कन्ज्यक कि पुज्युङ हिन्! ख्याेङ इस्राएल कि ग्येल्बु हिन!”
+\v 50 येसुकि तिला सासुङ्,"' ङेकि ख्याेङला अाप्लक दाेङबि स्याबला थाेङसुङ, सिक्याबु दि काङ ख्यरे ङाला माेबा किउ? ख्यरे दि सिना बाेमु बाेमु लाका दिबा थाेङिद।"
+\v 51 येशुकि सासुङ्,"हुतुङराङ ङा खिराङला सिउ,” खिरेकि दे: वाच्ये: न पेदु, तेमे कन्ज्यक कि थुचेङि दिबा मि पुज्युङ खाला मार पाबिन दाङ यार जेगिन किरु थाेङिद।"
 
 
 \c 2
@@ -108,8 +108,8 @@
 \v 2 जेन्दि ला येशु राङ खाेकि लाेमा दिबा लाङ काताङु नक।
 
 
-\v 3 तेमे (दाखमत) सिनसुङ, येशुकि मामा दिगि खाेला सासुङ्," तिबा तानि (दाखमत) मेत। "
-\v 4 येशुकि सासुङ्,"पुमाे, ख्याे चिला ङे चाला हुङिन कि? ङे तुजे हादा लेम् ख्याेलु मेत। "
+\v 3 तेमे (दाखमत) सिनसुङ, येशुकि मामा दिगि खाेला सासुङ्,” तिबा तानि (दाखमत) मेत। 
+\v 4 “येशुकि सासुङ्,"पुमाे, ख्याे चिला ङे चाला हुङिन कि? ङे तुजे हादा लेम् ख्याेलु मेत।"
 \v 5 ख्याे कि मामि यकपु दिबाला सासुङ्,"येशुकि खिराङला काङ कि सा तिराङ कि "।
 
 
@@ -119,7 +119,7 @@
 
 
 \v 9 गेर सिने गेरपु तिकी (दाखमद्य) साबुदि ति छ्यु थुहुलाे, तेमे दि केन्सुर  लेसुङ सिनि तिला छ्या मिदुक तेमे छ्यु सिनि यकपुतिबाला छ्या नाेक) । तेमे तिकी माकपाला काताङनीतिला सा,
-\v 10 "गेरिक मितिबी ल्यामु (दाखमद्य) तङला राङ गाेख्यु, तेमे तिबा जिसिमा दिनाेक द (दाखमद्य) गाेकि नाेक्।तेमे ख्यारे कि ल्येमु (दाखमद्य) हारिङ साक जायगु नाेक। "
+\v 10 “गेरिक मितिबी ल्यामु (दाखमद्य) तङला राङ गाेख्यु, तेमे तिबा जिसिमा दिनाेक द (दाखमद्य) गाेकि नाेक्।तेमे ख्यारे कि ल्येमु (दाखमद्य) हारिङ साक जायगु नाेक।"
 
 
 \v 11 गालील कानाला येशु कि क्याबु थाल्मी (चिह्न) नाेक, तेमे खाेकी (महिमा) छ्या तेनसुङ, तेमे तुकराङ क्यानी खाेकी लाेमा दिबिकी खाेला माेवा क्या।
@@ -133,16 +133,16 @@
 
 
 \v 15 दुकराङ क्यानी, खाेकि थाकपी (काेरा) जाेनि लुक दिबा लाङ दिबा तेरिकला छ्याेखाङ नेबा फिला श्यारसुङ ।खाेकि टागा ज्येाप दिबि टागा थाेर थाेन बिनसुङ तिबि टेबल दिबा रिलनि बिन।
-\v 16 बुरक्येन चाेङु दिबाला सासुङ," दिबाला देबा ख्युन ग्युक । ङु ङे पापि खाङबाला छाेखाङ माजाे। "
+\v 16 बुरक्येन चाेङु दिबाला सासुङ,” दिबाला देबा ख्युन ग्युक । ङु ङे पापि खाङबाला छाेखाङ माजाे।"
 
 
-\v 17 खाे कि लाेमा दिबि दिनाेक टिबु ताह्म सेम्ला श्यरसुङ, "ख्यारे खाङबी कि सिकि ङाला रेगिबे। "
-\v 18 यहूदीदि कि (अधिकारीहरुले) खाेला (प्रत्युत्र्तर) बिन, तेमे दुक सा, "ख्यरे कि दि ताम्ङे दिबा कि नाेक ख्यरे कि ङिराङला खाङ छा देन्गी?"
-\v 19 येशु कि (जवाफ) बिनसुङ, "दि छ्याेकाङ दि राेम तेमे ङिमा सुम्ला ङा दिला थाका लाेङु। "
+\v 17 खाे कि लाेमा दिबि दिनाेक टिबु ताह्म सेम्ला श्यरसुङ, “ख्यारे खाङबी कि सिकि ङाला रेगिबे।"
+\v 18 यहूदीदि कि (अधिकारीहरुले) खाेला (प्रत्युत्र्तर) बिन, तेमे दुक सा, “ख्यरे कि दि ताम्ङे दिबा कि नाेक ख्यरे कि ङिराङला खाङ छा देन्गी?”
+\v 19 येशु कि (जवाफ) बिनसुङ, “दि छ्याेकाङ दि राेम तेमे ङिमा सुम्ला ङा दिला थाका लाेङु।"
 
 
-\v 20 तेमे यहूदी छेम्बु दिबि सा, "दि छ्याेखाङ जप लाे खालङी थ्याकु ख्यरे दिला ङिमा सुम्ला जेना?
-\v 21 "तेमे खाेकि दाक्पी अाेङबी छ्याेखाङ तम्ङे सिक्यबु नाेक।
+\v 20 तेमे यहूदी छेम्बु दिबि सा, “दि छ्याेखाङ जप लाे खालङी थ्याकु ख्यरे दिला ङिमा सुम्ला जेना?
+\v 21 “तेमे खाेकि दाक्पी अाेङबी छ्याेखाङ तम्ङे सिक्यबु नाेक।
 \v 22 दुुराङ क्यानी खाे शेया नेसुर सेनबु लाङुप नेसुर, खाेकि सिक्यबु दि ताम खाेकि लाेमा तिबि सेम्ला श्यार तेमे तिबी (धर्मशास्त्र) येशुकि सिक्यबु दि तामला माेवा क्या।
 
 
@@ -155,23 +155,23 @@
 \cl लिउ ३
 \p
 \v 1 तेमे त्ये निकाेदेमस मिन क्यबु मिजिक नाेक ति फरिसि ताङ यहुदिया कि लुङबि। जाेम्सा दासाकि मि नाेक
-\v 2 दि मिदि गमु येशु चाला लेम्नी खाेला सासुुङ," रब्बी, ङिराङला छ्या हए, दाकपु कन्ज्याक नेसुर लेबु येन्देन सेबु मि हिन, काङ चिल्ला सिसिन खाेकि क्याबु दि याम्छेन दिबा कन्ज्याक तानि मेदाक्यानी सिसाङ किमुथुबु। "
+\v 2 दि मिदि गमु येशु चाला लेम्नी खाेला सासुुङ,” रब्बी, ङिराङला छ्या हए, दाकपु कन्ज्याक नेसुर लेबु येन्देन सेबु मि हिन, काङ चिल्ला सिसिन खाेकि क्याबु दि याम्छेन दिबा कन्ज्याक तानि मेदाक्यानी सिसाङ किमुथुबु।
 
 
-\v 3 येशु कि तिला हालेन क्यासुङ," हुथुङ, खिराङला सिउ, सुङ साम्बा क्या नि माकेसिन, तिकि कन्ज्याक कि ग्यालखाम थाेङ माेथु ।
-\v 4 "निकाेदेमस कि खाेला सिक्या "मि गाबा गालसिमा चुकक्या के थुपकी? ति लाेङराङ खरे मामि खक्ला सुनि, केथुपकी ना ?
+\v 3 “येशु कि तिला हालेन क्यासुङ,” हुथुङ, खिराङला सिउ, सुङ साम्बा क्या नि माकेसिन, तिकि कन्ज्याक कि ग्यालखाम थाेङ माेथु ।
+\v 4 “निकाेदेमस कि खाेला सिक्या “मि गाबा गालसिमा चुकक्या के थुपकी? ति लाेङराङ खरे मामि खक्ला सुनि, केथुपकी ना?
 
 
-\v 5 येशु कि हालेन क्यसुङ, " हुथुङ ङा खिराङला सिउ, खिराङ छ्यु दाङ थुपेबा माकेसिन ति कन्ज्याक कि ग्यल्खाम ला स्युक मुथु।
+\v 5 येशु कि हालेन क्यसुङ, “हुथुङ ङा खिराङला सिउ, खिराङ छ्यु दाङ थुपेबा माकेसिन ति कन्ज्याक कि ग्यल्खाम ला स्युक मुथु।
 \v 6 जुबुनेसुर केबुदि जुबुराङ हिन, थुच्येन नेसुर केबुदि थुच्येन हिन।
 
 
-\v 7 ङे कि खिराङ,,' लाेङ केगाेक्यु साबुला याम्छेन माक्यि लुङ ।
-\v 8 चुकला छ्याेङि बे तेबाराङ डिउ, खिराङ तिकि हाेरु ङेन्ग्यु तेमे दि केनसुर गि चुकला डि खिराङला छामेत। थुनेबा क्यबुदि तेरिक दिनक राङ गिउ। "
+\v 7 ङे कि खिराङ,' लाेङ केगाेक्यु साबुला याम्छेन माक्यि लुङ ।
+\v 8 चुकला छ्याेङि बे तेबाराङ डिउ, खिराङ तिकि हाेरु ङेन्ग्यु तेमे दि केनसुर गि चुकला डि खिराङला छामेत। थुनेबा क्यबुदि तेरिक दिनक राङ गिउ।
 
 
-\v 9 निकाेदेमस किेखाेला सा," दि, ताम्ङेदिबा चुकक्यानि गि?"
-\v 10 येशु कि तिला सिक्यसुङ," खाङ ख्याेरुङ इस्राएल कि ग्याेकेन क्यानि चुकक्यानि दि तामदिबा हाकमाकाे? हुथुङ,?
+\v 9 “निकाेदेमस किेखाेला सा,” दि, ताम्ङेदिबा चुकक्यानि गि?”
+\v 10 येशु कि तिला सिक्यसुङ,” खाङ ख्याेरुङ इस्राएल कि ग्याेकेन क्यानि चुकक्यानि दि तामदिबा हाकमाकाे? हुथुङ?
 \v 11 राङ ङा ख्याेरुङला सिउ, अरे खाङ सेसुङ तिराङ सिउ, तेमे खाङ, थाेङ सुङ, तिकि किदुक तेरक्यु। तेमे खिराङ ङिरे किदुक सेम्लाु मालाङु।
 
 
@@ -199,11 +199,11 @@
 
 
 \v 25 ते यूहन्ना कि लाेमा मेरा चिक यहुदि तिबि पारला खादा् श्याेनि चेङि डप ताम्ला खादा श्याेनक ।
-\v 26 तिबा यूहन्ना चाला गाल, तेमे तिला सिक्यसुङ " रब्बी लाेताङ, यर्दन ज्युङि फारकेनला खाे तानि खरे बिदुप किदुक मितिबा बप्तिस तेरिन हतुप् नक तिबा तेरिक खाेकि चाला डाेइ नक् ।, "
+\v 26 तिबा यूहन्ना चाला गाल, तेमे तिला सिक्यसुङ “रब्बी लाेताङ, यर्दन ज्युङि फारकेनला खाे तानि खरे बिदुप किदुक मितिबा बप्तिस तेरिन हतुप् नक तिबा तेरिक खाेकि चाला डाेइ नक् ।,"
 
 
-\v 27 यूहन्ना कि(खालेन) " मितिबाला देवा चेननेसुर माबिनबुसाक तिकि खाङ ङेमुथुप
-\v 28 खिरे कि दाकपि किदुक तेर थय्कु, ङे ङा, ख्रिष्ट मिन, तेमे ङा खाे सिने तङलाराङ ताङु हिन। '
+\v 27 यूहन्ना कि (खालेन) “मितिबाला देवा चेननेसुर माबिनबुसाक तिकि खाङ ङेमुथुप
+\v 28 खिरे कि दाकपि किदुक तेर थय्कु, ङे ङा, ख्रिष्ट मिन, तेमे ङा खाे सिने तङलाराङ ताङु हिन।'
 
 
 \v 29 पुम दि माक्पाी दिराङ हिन। माक्पी चाला हदुप खाेकि हाेरु ङेन्दुप दाल्जा दि माक्पी हाेरु ङेन्नी अाल्ला गा ला नक । तेमे ङे गादि सिनसुङ ।
@@ -217,7 +217,7 @@
 
 \v 34 चिला सिसिन चाेवाे कन्ज्यक, कि सुला ताङबे, तिकि खाेकि सुङ लाप्कीद। चिला सिसन खाेकि थुच्येङ मा मागारपा क्यानी तेक्यु।
 \v 35 पापी कि पुजुङला ङि्ज्ये किउ, तेमे खाेकि तेरिक ताम्ङे खाेकि लाकपाला बिन्दु हए।
-\v 36 पुजुङला माेवा किरुप तानि मिजु रिङबु गिउ, तेमे पुजुङला सेम्ला मालाङु तिकि मिजु रिङबु थाेङ मुथु, तेमे तिला चाेवाे कन्ज्यककी (क्राेध) गिद। "
+\v 36 पुजुङला माेवा किरुप तानि मिजु रिङबु गिउ, तेमे पुजुङला सेम्ला मालाङु तिकि मिजु रिङबु थाेङ मुथु, तेमे तिला चाेवाे कन्ज्यककी (क्राेध) गिद।"
 
 
 \c 4
@@ -233,35 +233,35 @@
 
 
 \v 6 त्ये याकुब कि ईनार नक । येशु दाकपि (यात्रा) ला (गाले) क्या नक ईनार चाला देसुङ । (याेछैठौ घडितिरकाे) ताम नक।
-\v 7 पुम पेजाजिक छुलाङुला लेसुङ तेमे येशु कि तिला सिक्यासुङ, " ङाला चेजिक छुथुङु नाङ । "
+\v 7 पुम पेजाजिक छुलाङुला लेसुङ तेमे येशु कि तिला सिक्यासुङ, “ङाला चेजिक छुथुङु नाङ ।"
 \v 8 चिलासिसिन खाेकि लाेमा तिबा साप्चे ङ्याप ला ज्ञ्यसा नेबा गालनक ।
 
 
-\v 9 तेमे सामरि पुमा तिकि खाेला सासुङ, "दाकपु यहुदि क्या नि साङ सामारि पुमि बिदु छु चुक्या थुङि,? चिलासिसिन यहुदि तिबि सामारि तिबाता खाङ लाङुप तेरुप मिकिउ
-\v 10 येशु कि तिला खालेन क्या नि सासुङ,"तेमे ख्याे रुङ चाेवाे कन्ज्यक कि (वरदान) ङाेसेबु हिनसिन 'ङाला थुङु नाङ' सि हदुप दिला ङाेसेबु हिन्सीन, ख्यरे कि ति तानी लाेङुई, खाेकि खिराङला छु सेन्बु तेरक्यु।"
+\v 9 तेमे सामरि पुमा तिकि खाेला सासुङ, “दाकपु यहुदि क्या नि साङ सामारि पुमि बिदु छु चुक्या थुङि? चिलासिसिन यहुदि तिबि सामारि तिबाता खाङ लाङुप तेरुप मिकिउ
+\v 10 येशु कि तिला खालेन क्या नि सासुङ, “तेमे ख्याे रुङ चाेवाे कन्ज्यक कि (वरदान) ङाेसेबु हिनसिन 'ङाला थुङु नाङ' सि हदुप दिला ङाेसेबु हिन्सीन, ख्यरे कि ति तानी लाेङुई, खाेकि खिराङला छु सेन्बु तेरक्यु।"
 
 
-\v 11 पुमा तिकि खाेला सिक्या, "मसिह, ख्याेरुङ ता नि ङेक्याक हएना, इनार छु तिङमु हए। तेमे ख्याेरुङ तानि छु सेन्बु हएना?
-\v 12 खाङ्याे ङिरे जुजु च्याचु याकुब सिने छेम्बु हिनना सिकि ङिराङला इनार बिन्सुङ तेमे दाकपी साङ इनार नेपा छु थुसुङ खाेकि पेजा तिबा खाेकि छुङमा लाङ तिबि साङ थुसुङ?"
+\v 11 पुमा तिकि खाेला सिक्या, “मसिह, ख्याेरुङ ता नि ङेक्याक हएना, इनार छु तिङमु हए। तेमे ख्याेरुङ तानि छु सेन्बु हएना?
+\v 12 खाङ्याे ङिरे जुजु च्याचु याकुब सिने छेम्बु हिनना सिकि ङिराङला इनार बिन्सुङ तेमे दाकपी साङ इनार नेपा छु थुसुङ खाेकि पेजा तिबा खाेकि छुङमा लाङ तिबि साङ थुसुङ?”
 
 
-\v 13 येशु कि तिला खालेन क्यानि सिक्यासुङ," सु तेरिक कि दि छु थुङिबे, तिला लाेङ राङ कम्बा लाङिद,
+\v 13 येशु कि तिला खालेन क्यानि सिक्यासुङ,” सु तेरिक कि दि छु थुङिबे, तिला लाेङ राङ कम्बा लाङिद,
 \v 14 तेमे सिकि ङे बिन्दुप छु थुङङिबे, तिल्ला लाेङराङ कम्बा मल्लाङु। तिल्ला ङे बिदु दि छु तिकि (अन्तस्करणमा अनन्त जीवनसम्मै) दाेल्लुप छु दगे छि पुङ गिउ।"
 
 
-\v 15 पुमा तिकि खाेला सासुङ,"मसिह, ङाला दि छु नाङ् ङाला नाम्लाङ कम्बा मालाङ सित तेमे ङा द्ये छु लाङ हुङमाेगाेसित।, "
-\v 16 येशुु कि तिला सिक्यासुङ," ग्युक, ख्यरे ख्हला काताेङ, तेमे स्याक।"
+\v 15 पुमा तिकि खाेला सासुङ, “मसिह, ङाला दि छु नाङ् ङाला नाम्लाङ कम्बा मालाङ सित तेमे ङा द्ये छु लाङ हुङमाेगाेसित।,"
+\v 16 येशुु कि तिला सिक्यासुङ,” ग्युक, ख्यरे ख्हला काताेङ, तेमे स्याक।"
 
 
-\v 17 पुमा तिकि खाेला (जवाफ) क्यानि सासुङ, "ङे ख्ह मेद।" येशु कि खालेन क्यासुङ,"ङे ख्हा मेद सिनि ख्यरे कि हुथुङ साबु, हिन्ना।
+\v 17 पुमा तिकि खाेला (जवाफ) क्यानि सासुङ, “ङे ख्ह मेद।" येशु कि खालेन क्यासुङ,” ङे ख्हा मेद सिनि ख्यरे कि हुथुङ साबु, हिन्ना।
 \v 18 चिला सिसिन ख्यरे दि मिरकु ङा ख्हा ग्याल सिदए हान्दा हदुदि ख्यरे ख्हा मिन।ख्यरे साबु ताम हुथुङ हिन।"
 
 
-\v 19 पुमा तिकि खाेला सिक्याुसङ्," मसिह, दाक्पु लुङतेम्बा हिन्नसिनि ङे थाेङसुङ।
+\v 19 पुमा तिकि खाेला सिक्याुसङ्,” मसिह, दाक्पु लुङतेम्बा हिन्नसिनि ङे थाेङसुङ।
 \v 20 ङिरे जुजु च्याप्चु कि दि पम्दकला साेवा ताबुहिन, तेमे मितिबि साेवा देप्गाेबु दाशा दि यरुशलेम राङ हिन सिनी खिरेकि सिउ।"
 
 
-\v 21 येशु कि तिलाा सिक्यासुङ," पुमाे, ङाला माेवा कि। (समय) लेम ख्याेलु हए, खिरेकि पापा ला ना दि पम्दकला ना यरुशलेमला साेवा देप्की।
+\v 21 येशु कि तिलाा सिक्यासुङ,” पुमाे, ङाला माेवा कि। (समय) लेम ख्याेलु हए, खिरेकि पापा ला ना दि पम्दकला ना यरुशलेमला साेवा देप्की।
 \v 22 खिरे कि खाङ मेसे तिकि दिराङ साेवा देप्क्यु ङिरे खाङ सेबु हए, ति कि दिराङ साेवा दप्क्यु, चिला सिसिन (उद्रार) यहूदी तिबि नेसुर राङ गिउ।
 
 
@@ -269,59 +269,59 @@
 \v 24 चाेवाे कन्जक थु हिन खाेला थुदाङ सेम्नै साेवा बुलगाेक्यु
 
 
-\v 25 मा तिकि खाेला सिक्या्," (ख्रिषट सिरुप) मसीह हुङिन नक, सिनि ङाला छा हए तेमे खाे गिउ् खाेकि अाेरुङ तेरिक ला सिद।"
-\v 26 येशु कि तिला सा, " ख्याेरुङ ता ताम किइ हदुदी, ङाराङ हिन।"
+\v 25 मा तिकि खाेला सिक्या्,” (ख्रिषट सिरुप) मसीह हुङिन नक, सिनि ङाला छा हए तेमे खाे गिउ् खाेकि अाेरुङ तेरिक ला सिद।"
+\v 26 येशु कि तिला सा, “ख्याेरुङ ता ताम किइ हदुदी, ङाराङ हिन।"
 
 
-\v 27 तिजाे बेला खाेकि लाेमा तिबा लेम्नि ख्याेल्नक। ख्हाे पुमा तानि ताम कि किन्क सिनि तिबा याम्छेन कि किनक, तेमे"ख्याेला काङ गाेकिबे? "ना "काङ चिला दाक्पु ति ता ताम कि हए?"सिनि सिकिङ् मासा।
+\v 27 तिजाे बेला खाेकि लाेमा तिबा लेम्नि ख्याेल्नक। ख्हाे पुमा तानि ताम कि किन्क सिनि तिबा याम्छेन कि किनक, तेमे"ख्याेला काङ गाेकिबे? “ना “काङ चिला दाक्पु ति ता ताम कि हए?” सिनि सिकिङ् मासा।
 
 
 \v 28 तुक्राङ क्यानि, ति पुमा तिकि दाक्पि दिगार क्युर ज्याङ्नि ग्यासा नेबा गाल तेमे मितिबाला सासुङ्,"
-\v 29 स्यक, ङे क्याबु तेरिक ताम तिबा ङाला सिरु मितिबाला लाेसा। खाे ख्रिष्ट हुङ्गाे क्यु हुङ मुथु ते?"
+\v 29 स्यक, ङे क्याबु तेरिक ताम तिबा ङाला सिरु मितिबाला लाेसा। खाे ख्रिष्ट हुङ्गाे क्यु हुङ मुथु ते?”
 \v 30 तिबा ग्यासा नेसुर खाे कि चाला लेसुङ।
 
 
-\v 31 तिजाे बेला लाेमा तिबि खाेला दुक सि (अनुराेध) कि नक,"रब्बी, से।"
-\v 32 तेमे खाेकि तिबाला सासुङ्, ङाता साप साचे हए ति खिराङला छ्या मेत। "
-\v 33 तुकराङ क्यानि, लाेमा तिबि खप्रे पार्ला सासुङ्,"खाेला साप साचे सिकिङ खबु हएना, मेत?"
+\v 31 तिजाे बेला लाेमा तिबि खाेला दुक सि (अनुराेध) कि नक, “रब्बी, से।"
+\v 32 तेमे खाेकि तिबाला सासुङ्, ङाता साप साचे हए ति खिराङला छ्या मेत।"
+\v 33 तुकराङ क्यानि, लाेमा तिबि खप्रे पार्ला सासुङ्, “खाेला साप साचे सिकिङ खबु हएना, मेत?”
 
 
-\v 34 येशु कि तिबाला सासुङ्," सिकि ङाला ताङसुङ, खाेकि नावाला राङ् खाेकि यक सिदा किरु राङ ङे सामा हिन।
+\v 34 येशु कि तिबाला सासुङ्,” सिकि ङाला ताङसुङ, खाेकि नावाला राङ् खाेकि यक सिदा किरु राङ ङे सामा हिन।
 \v 35 हारुङ साङ ला सि. हए तेमे ति तिङला ङागु बेला गिद सिनि काङ ख्याेङ मिसिना? ङा ख्याेङला सिइ किउ, पेप तिबा लाे, चिला सिसिन तिबा तेरिक छाेनि ङागु बेला गाल्नि हए।
 \v 36 सिकि ङागिबे, तिकि (ज्याला) ङेक्यु तेमे मिज्यु रिङबुकि डल्बा रुगु, तेमे थाेरु दाङ ङागु तेरिक गा लाङ् थुसित्।
 
 
-\v 37 साबु तेरिक ताम खाे कि ङाला सासुङ् "सिनि पुम पेजि बिदु किदुककि किसा ति ठाटुला देदु सामरी दिबि खाेला माेबा क्यासुङ।
+\v 37 साबु तेरिक ताम खाे कि ङाला सासुङ् “सिनि पुम पेजि बिदु किदुककि किसा ति ठाटुला देदु सामरी दिबि खाेला माेबा क्यासुङ।
 \v 38 l तुक क्यानि, सामरी दिबा खाे कि चाला लेसुङ्, तिबिकि दिबाला देदु गङबा श्युसुङ् तेमे खाे तिबा ते ङिमा ङि देसुङ्।
 
 
-\v 39 ङे साबु तेरिक ताम खाे कि ङाला सासुङ् "सिनि पुम पेजि बिदु किदुककि किसा ति ठाटुला देदु सामरी दिबि खाेला माेबा क्यासुङ।
+\v 39 ङे साबु तेरिक ताम खाे कि ङाला सासुङ् “सिनि पुम पेजि बिदु किदुककि किसा ति ठाटुला देदु सामरी दिबि खाेला माेबा क्यासुङ।
 \v 40 तुक क्यानि, सामरी दिबा खाे कि चाला लेसुङ्, तिबिकि दिबाला देदु गङबा श्युसुङ् तेमे खाे तिबा ते ङिमा ङि देसुङ्।
 
 
 \v 41 खाेकि सुङि तेन्दक् कि किसा अाला कि माेबा क्यासुङ।
-\v 42 तिबिकि ति पुमा ला सा,"ख्याे कि साखु तेन्दक कि ङिराङ माेवा मिकिउ, काङ चिला सिसिन् ङिराङ दाक्पि राङ काेदु हए तेमे ङिराङ ला छ्या हए, खाे राङ् जाबुलिङ् कि (उद्दारकर्ता) हिन। "
+\v 42 तिबिकि ति पुमा ला सा,"ख्याे कि साखु तेन्दक कि ङिराङ माेवा मिकिउ, काङ चिला सिसिन् ङिराङ दाक्पि राङ काेदु हए तेमे ङिराङ ला छ्या हए, खाे राङ् जाबुलिङ् कि (उद्दारकर्ता) हिन।"
 
 
 \v 43 ङिमा ङि तिङला खाे तेबा गालिल गाल्सुङ्।
 \v 44 काङ चिला सिसिन् येशुकि राङ (घाेषण क्यासुङ, तेमे लुङतेम्बी कि खरे दाकपी युल्ला सेम मिक्यु।
-\v 45 तेमे खाे गालीला लेसुङ, गालिलि तिबि खाेला (स्वागत) क्या। यरुशलेम कि (चाडला) खाेकि क्याबु तेरिक यक तिबा तिबि कि थाेङ नक, चिला सिसिन तिबाङ त्ये (चाड ) ला नक।
+\v 45 तेमे खाे गालीला लेसुङ, गालिलि तिबि खाेला (स्वागत) क्या। यरुशलेम कि (चाडला) खाेकि क्याबु तेरिक यक तिबा तिबि कि थाेङ नक, चिला सिसिन तिबाङ त्ये (चाड) ला नक।
 
 
 \v 46 ता खाेकि छु ति दाखमद्य ला परिणत क्यासुङ गालिल कि काना ग्यासा ला खाे लाेङराङ ग्युर्नि लेसुङ। ते दक्पुजिक (राजकिय अधिकारि थिए) तिकि पुज्युङ ति कफर्नहुम ला (बिरामि) हदु नाक
 \v 47 तेमे येशु यहुदिया नेबा गालिल ला लेबु ति तिकि काेनक्, तिदि येशु चाला गाल्सुङ तेमे ति लेम्नि ते ङे स्या छालु पुज्युङ ला टेङ्ङि ते नाङ सिनि येशु ला गाेङ्बा छ्यब क्यासुङ।
 
 
-\v 48 तेमे येशु कि तिला सासुङ," (चिह्न) हरु र अाश्चर्यकमहरु) माथाेङु साक खिरे कि माेवा मिकिउ।"
-\v 49 ति छेम्बु तिकि खाेला सा," मसिह, ङे पुजुङ श्यासिन्ने तङला राङ श्याक।"
-\v 50 येशु कि तिला सिक्यसुङ, " ग्युक, ख्यारे पुजुङ थार क्यु।"येशु कि तिला साबु सुङला तिकि माेवा क्या, तेमे ति दाकपी लाम्ला गाल।
+\v 48 तेमे येशु कि तिला सासुङ,” (चिह्न) हरु र अाश्चर्यकमहरु) माथाेङु साक खिरे कि माेवा मिकिउ।"
+\v 49 ति छेम्बु तिकि खाेला सा,” मसिह, ङे पुजुङ श्यासिन्ने तङला राङ श्याक।"
+\v 50 येशु कि तिला सिक्यसुङ, “ग्युक, ख्यारे पुजुङ थार क्यु।"येशु कि तिला साबु सुङला तिकि माेवा क्या, तेमे ति दाकपी लाम्ला गाल।
 
 
 \v 51 ति डाेई हदुप बेला तिकि पुजुङ सेन्बु लानक सिनि तिकि यकपु तिबि तिला ठेसुङ ।
-\v 52 (यसकारण, उसकाे सुधार) चाेबेला नेसुर गालनक सिनि तिकि तिबाला टि नक। तिबाला तिकि खालेन क्या, दाङ दिनगि तुजेला तिला खेजार छाङनक । "
+\v 52 (यसकारण, उसकाे सुधार) चाेबेला नेसुर गालनक सिनि तिकि तिबाला टि नक। तिबाला तिकि खालेन क्या, दाङ दिनगि तुजेला तिला खेजार छाङनक ।
 
 
-\v 53 ति तिङला येशु कि" ख्यरे पुजुङ थार कित " साबुदि ति तुजे नक सिनि तिकि पापि कि सेम्ला श्यार नक । (यसकारण) ति तिकि तेरिक उज्यु नुक तिबि माेवा क्या
+\v 53 “ति तिङला येशु कि" ख्यरे पुजुङ थार कित" साबुदि ति तुजे नक सिनि तिकि पापि कि सेम्ला श्यार नक । (यसकारण) ति तिकि तेरिक उज्यु नुक तिबि माेवा क्या
 \v 54 ।येशु यहुदिया नेबा गालिलला हुङुबेला खाेकि क्या बु दि (चिह्न) नक।
 
 
@@ -331,44 +331,42 @@
 \v 1 दिज्याे बेला यहूदी तिबि चाड नक, तेम्मे येशु यरुशलेम गालसुङ। 2
 \v 2 लुय्क गे चाल्ला छि अाल हए तिला हिब्रू ला बथस्दा सिउ ।
 \v 3 त्ये लाे खाल्जीक ताङ च्युपगे नेरपा ताबु मिजिक नक।
-\v 4 तिजाे बेला येशु कि तिला त्ये डिल्नी हदुप थाेङ सुङ खाेकि ति मिदि अाल्ला तुजे नै नक सिनि सेमला सार नक, तेमे खाेकि तिला सिक्या सुङ," खाङ ख्याेरुङ लेमु डप्प छाेल्गीना?"
+\v 4 तिजाे बेला येशु कि तिला त्ये डिल्नी हदुप थाेङ सुङ खाेकि ति मिदि अाल्ला तुजे नै नक सिनि सेमला सार नक, तेमे खाेकि तिला सिक्या सुङ,” खाङ ख्याेरुङ लेमु डप्प छाेल्गीना?”
 
 
-\v 5
-\v 6 त्ये लाे खाल्जीक ताङ च्युपगेनेर्पा ताबु मिजिक नक। तिजाे बेला येशु कि तिला त्ये डिल्नी हदुप थाेङ सुङ खाेकि ति मिदि अाल्ला तुजे नै नक सिनि सेमला सार नक, तेमे खाेकि तिला सिक्या सुङ," खाङ ख्याेरुङ लेमु डप्प छाेल्गीना?"
+\v 5-6 त्ये लाे खाल्जीक ताङ च्युपगेनेर्पा ताबु मिजिक नक। तिजाे बेला येशु कि तिला त्ये डिल्नी हदुप थाेङ सुङ खाेकि ति मिदि अाल्ला तुजे नै नक सिनि सेमला सार नक, तेमे खाेकि तिला सिक्या सुङ,” खाङ ख्याेरुङ लेमु डप्प छाेल्गीना?”
 
 
-\v 7
-\v 8 ति नाबुमितिकि(जवाफ) बिन्सुङ, "महाशय छ्यु छ्याेलु बेला ङाला छ्यु नाङ्ला ज्यगु ङेदि सुङ मेद्। ङा हुङु सिरु बेला ङा सिना तङ्ल ज्यान मि तिवा हाे स्युगु।" येसुकि तिला सिक्यासुङ खक ल त्यामे हाे खाङबाला ग्युक।
+\v 7-8 ति नाबुमितिकि(जवाफ) बिन्सुङ, “महाशय छ्यु छ्याेलु बेला ङाला छ्यु नाङ्ला ज्यगु ङेदि सुङ मेद्। ङा हुङु सिरु बेला ङा सिना तङ्ल ज्यान मि तिवा हाे स्युगु।" येसुकि तिला सिक्यासुङ खक ल त्यामे हाे खाङबाला ग्युक।
 
 
 \v 9 ति मिला नेरपि ताङसुङ तेमे दाक्पी दिङजे थुल नि, गाल ।ता ति ङा सह्प ङिमिछे नक।
 
 
-\v 10 तुक राङ क्यानि ति यहूदी तिबि नेरपा, टेगुप मितिला सिक्या," दि ङा शप ङिमा हिन,।तेमे ख्याेङला ख्यरे दिङजे खुरुनी ड (अनुमति) मेत।
-\v 11 "तिकि सासुङ, " सिकि ङाला ल्यामु जाेसुङ, खाेकि राङ ङाला ख्यरे दिङजे खुरनी ग्युक सिक्या। "-
+\v 10 तुक राङ क्यानि ति यहूदी तिबि नेरपा, टेगुप मितिला सिक्या” दि ङा शप ङिमा हिन,।तेमे ख्याेङला ख्यरे दिङजे खुरुनी ड (अनुमति) मेत।
+\v 11 “तिकि सासुङ, “सिकि ङाला ल्यामु जाेसुङ, खाेकि राङ ङाला ख्यरे दिङजे खुरनी ग्युक सिक्या। "-
 
 
-\v 13 तिबि कि तिला सिक्या," ख्याेङला दि खुरनी ग्युक सिरुु मिदि सु हिन,?
-\v 12 "तेमे येशु तेबा हाेगालुप कि ति नेरपा टेगुप तिकि खाे सु हिन सिनि छ्या माङे, खाङ चिला सिसिन त्या मि अाल्फा हदुप नक।
+\v 12 तिबि कि तिला सिक्या,” ख्याेङला दि खुरनी ग्युक सिरुु मिदि सु हिन?
+\v 13 “तेमे येशु तेबा हाेगालुप कि ति नेरपा टेगुप तिकि खाे सु हिन सिनि छ्या माङे, खाङ चिला सिसिन त्या मि अाल्फा हदुप नक।
 
 
-\v 14 साल्ना येशु कि ति मितिला छ्याे खाङला थेप्सुङ तेमे सासुङ,"ल्याे, ख्याे रुङ टेङनि लेमु गालुहए। ता लाेङ डे यक माकिसा, तेमे ख्याेङला लाेङ दि सिन्ने मेलेबा माेडाेसित। "ति
+\v 14 साल्ना येशु कि ति मितिला छ्याे खाङला थेप्सुङ तेमे सासुङ, “ल्याे, ख्याे रुङ टेङनि लेमु गालुहए। ता लाेङ डे यक माकिसा, तेमे ख्याेङला लाेङ दि सिन्ने मेलेबा माेडाेसित। “ति
 \v 15 मिदि गाल्सुङ, तेमे तिला लेमु जब्प मिदि येशु नक सिनि तिकि यहूदी तिबाला सिक्या।
 
 
 \v 16 दि तामगी (कारणले) यहूदीतिबि येशु ला मेलेबा क्या, चिला सिसिन खाेकि दि यक तिबा ङा शब ङिमनला क्याबु नक।
-\v 17 येशुकि तिबाला सासुङ,"ङे पापि हारुङ यक कि किउ तेमे ङेङ यक कि किउ, "
+\v 17 येशुकि तिबाला सासुङ, “ङे पापि हारुङ यक कि किउ तेमे ङेङ यक कि किउ,"
 \v 18 तेमे तिकि किसा यहुदि दिबि येशुला हारुङ सेतु छाल्सुङ्, चिला हिन्सिन येशु कि ङा साेतु ङिमा क्याजिक (ताेडनु भएन), तेमे दाक्पुला कन्ज्यक चाेराङ क्यानिते चाेवाे कन्ज्यकला सासुङ्।
 
 
-\v 19 येशुकि तिबाला खालेन," हुथुङ हुथुङ पापि कि किरु थाेङु राङ्सा पुज्युङकि काङ कि मुथु, चिला सिसिन पापि काङ कि हए पुज्युङ् कि ति राङ ताम किउ।
+\v 19 येशुकि तिबाला खालेन,” हुथुङ हुथुङ पापि कि किरु थाेङु राङ्सा पुज्युङकि काङ कि मुथु, चिला सिसिन पापि काङ कि हए पुज्युङ् कि ति राङ ताम किउ।
 \v 20 चिला सिसिन पापिकि पुज्युङला ङिङजे किउ, तेमे पापि क्याबु तेरिक लाका तिबा दाकपि पुज्युङ् ला छ्या देन्ग्यु तेमे पापिकि पुज्युङ ति ला ति यक तिबा सिना हारुङ् बाेबु यक तिबा छ्या देन्ग्यु, तेमे खिराङ यामछ्येन कि ।
 
 
 \v 21 चिला सिसिन चाेवाे कन्ज्यक कि स्याबा ला सेन्जु लाेङु, तुक् राङ क्यानि तेरिकला मिजु रिङबु तेरक्यु, तुकराङ क्यानि येशु कि सुला सेम डिबे तिला मिजु तेरक्यु । चिला सिसिन कन्ज्यक कि
 \v 22 सुलाङ ठिम मिकिउ, तेमे खाेकि ठिह्म किरुप तेरिक यक पुजुङला बिदु हए।
-\v 23 तुकराङ क्यानी, तिबि कि पापाकि (अादर) क्यबु दगे, तेरिक कि पुजुङला (अादर) किउ्। सिकि पुजुङला ( अादर) मिकिब्ये, तिकि खाेला ताेङु, पापाला (अादर) मिकिउ।
+\v 23 तुकराङ क्यानी, तिबि कि पापाकि (अादर) क्यबु दगे, तेरिक कि पुजुङला (अादर) किउ्। सिकि पुजुङला (अादर) मिकिब्ये, तिकि खाेला ताेङु, पापाला (अादर) मिकिउ।
 
 
 \v 24 हुथुङ, हुथुङ, सिकि ङे सुङ ङेन्गीबे तेमे ङाला ताेङु, तिला माेवा किबे ति तानि मिजु रिङबु गिउ तेमे तिला मेलेवा माेथाेङु, तेमे ति श्याप नेपा मिजु रिङबुला ग्युरक्यु।
@@ -400,7 +398,7 @@
 \v 38 खिराङला खाेकि सुङ देदु मेत, चिला सिसिन खाेकि ताङुदिला खिरेकि माेवा माक्या।
 
 
-\v 39 खिराङ (धर्माशास्त्र ) ला माेछाेलु चिला सिसिन तेमा खिराङला मिजु रिङबु हए सिनि खिरे नासाम ताेङिन हए दि धर्माशास्त्र तिबि) ङे थक्ला, किदुक तेरक्यु्, तेमे
+\v 39 खिराङ (धर्माशास्त्र) ला माेछाेलु चिला सिसिन तेमा खिराङला मिजु रिङबु हए सिनि खिरे नासाम ताेङिन हए दि धर्माशास्त्र तिबि) ङे थक्ला, किदुक तेरक्यु्, तेमे
 \v 40 खिराङला मिजु ङेदुप ङे चाला हुङुप (तत्पर) मिकिउ।
 
 
@@ -414,7 +412,7 @@
 
 \v 45 पापि चाला खिराङ्ला ङा दाकपी (दाेष लगाउँछु सिनि
 \v 46 खिरेकि नासाम माताेङ्। खिरेकि (अाशा) ज्यागु माेशा कि राङ् खिराङ्ला (दाेष) तेरकिद् माेशाला माेवा किरुप तिबि ङालाङ् मावा किउ, चिला सिसिन खाेकि ङे थक्ला टि्।
-\v 47 तुकराङ क्यानि खिरेकि खाेकि टिबु ताम्ङे तिबाला माेवा माक्या सिमा ।खिरेकि ङे सुङ्ला चुकक्या माेवा कि?"
+\v 47 तुकराङ क्यानि खिरेकि खाेकि टिबु ताम्ङे तिबाला माेवा माक्या सिमा ।खिरेकि ङे सुङ्ला चुकक्या माेवा कि?”
 
 
 \c 6
@@ -426,23 +424,23 @@
 
 
 \v 4 यहूदी तिबि निस्तार चाड चाला लेम ख्याेलनक ।
-\v 5 येशु कि यारयाे क्येला ल्हसुङ तेमे अाल्ला मितिबा दाक्पी छ्यला हुङिन किरु थाेङसुङ, तेमे खाेकि फिलिपला सासुङ,"दिबाला तेरु सिबाङ ङ्य केन डजा,,?"
+\v 5 येशु कि यारयाे क्येला ल्हसुङ तेमे अाल्ला मितिबा दाक्पी छ्यला हुङिन किरु थाेङसुङ, तेमे खाेकि फिलिपला सासुङ, “दिबाला तेरु सिबाङ ङ्य केन डजा?”
 \v 6 तेमे येशु कि फिलिपला खक्पा ल्याप दुक साबु नक, चिला सिसिन खाे कि काङ किरुप छालु हिन् ति खाेला छ्या हदु नक।)
 
 
-\v 7 फिलिप कि खाेला (जबाफ) बिनसुङ्," दु ई सय ङुलगी सिक्काकी सिबाङ कि तेरिकला चेरेक चेरेक बिन्सीनाङ मादाङु।
-\v 8 "लाेमा तिबि नाङला दक्पु जिग सिमाेन पत्रुस कि नुक अन्दियास कि येशु ला सा,"
+\v 7 फिलिप कि खाेला (जबाफ) बिनसुङ्,” दु ई सय ङुलगी सिक्काकी सिबाङ कि तेरिकला चेरेक चेरेक बिन्सीनाङ मादाङु।
+\v 8 “लाेमा तिबि नाङला दक्पु जिग सिमाेन पत्रुस कि नुक अन्दियास कि येशु ला सा,"
 \v 9 द्ये ख्याक पेजा जिक ता जाैकि सिबाङ डुमा ङाताङ ङ्या डुमा ङि नक, तेमे दिजाे अालानाङला दि चाे ज्यिक् गि र?
 
 
-\v 10 येशु कि सिक्या सुङ, " मितिबाला देचित । "ति दासाला साे अल्ला नक। (त्यसैले पाँच हजार जति सङ्ख्यामा) मितिबा देसुङ।
+\v 10 येशु कि सिक्या सुङ, “मितिबाला देचित । “ति दासाला साे अल्ला नक। (त्यसैले पाँच हजार जति सङ्ख्यामा) मितिबा देसुङ।
 \v 11 तेमे येशु कि सिबाङ लानी थुछुछे बिन्सुङ खाेकि /त्ये देदुतिबाला गाेबु चाे चाे बिन्सुङ तेमे खाेकि ङ्या दिङ् तुकराङ क्या ।
-\v 12 तेमे मितिबा डा, खाेकि दाक्पी लाेमा तिबाला सासुङ," ल्यागु ल्याङमा तिबा तेरिक रुु, तुक क्यानि काङ् नामाेडाेसित्। "
+\v 12 तेमे मितिबा डा, खाेकि दाक्पी लाेमा तिबाला सासुङ,” ल्यागु ल्याङमा तिबा तेरिक रुु, तुक क्यानि काङ् नामाेडाेसित्।"
 
 
-\v 13 तुक राङ क्या तिबि कि रुु सुङ, तेमे जाै सिबाङ डुमाङा् कि नाङला ल्यागुदि रुनी श्याेम डुमा चिङ्ङी क्येङ नक।
-\v 14 तेमे मितिबी खाेकि क्याबु दि (चिह्न) तिबाथाेङ, तिबि कि सिक्या, " खाे हुथुङ् जम्बुलिङला लेबु लुङतेम्बा हिन्नक।
-\v 15 "तिजाे बेला खाेला जिम्नी ((बलजफतीसँगा ग्यालबु जप्ला तिबा हुङु छालु नक सिनि खाेकि सेम्ला स्यार नक, खाे लाेङ चिकराङ पम्दक नेपा् गाल।
+\v 13 “तुक राङ क्या तिबि कि रुु सुङ, तेमे जाै सिबाङ डुमाङा् कि नाङला ल्यागुदि रुनी श्याेम डुमा चिङ्ङी क्येङ नक।
+\v 14 तेमे मितिबी खाेकि क्याबु दि (चिह्न) तिबाथाेङ, तिबि कि सिक्या,” खाे हुथुङ् जम्बुलिङला लेबु लुङतेम्बा हिन्नक।
+\v 15 “तिजाे बेला खाेला जिम्नी ((बलजफतीसँगा ग्यालबु जप्ला तिबा हुङु छालु नक सिनि खाेकि सेम्ला स्यार नक, खाे लाेङ चिकराङ पम्दक नेपा् गाल।
 
 
 \v 16 तिजाे बेला ङिमा गाइगाल नक खाेकि लाेमातिबा समुद्र त्येबा पासुङ ।
@@ -451,7 +449,7 @@
 
 
 \v 19 तुकराङ क्या तिबा ट्यु दानि (करिब पाँच किलाेमिटर) थारे ख्याेलु नक, तिबीकि येशुला समुद्र युगिन् खाे ट्यु तिबी चाला हुङिन् हदु थाेङ्, तेमे तिबा जिवा क्या।
-\v 20 हिनसिनाङ खाेकि तिबाला सिक्या,"ङा राङ हिन जिबा माकी । "
+\v 20 हिनसिनाङ खाेकि तिबाला सिक्या,"ङा राङ हिन जिबा माकी ।"
 \v 21 तेमे तिबीकि खाेला टिचाला काताेङु हातार क्या, तेमे ट्यु टिबु टिबु काबु दासाला ख्याेल केनी तिबा डाेइ किबे त्यये।
 
 
@@ -460,43 +458,43 @@
 
 
 \v 24 तेमे ते हतु मिति वि कि ना येशु ना तिकि लाेमा ते हदु नक सिनि हाक् काेसुङ, तिबा राङ देखाला जेसुङ तेमे येशुला छाेलिङ् दाङ् कफर्नहु ने बा गाल् सुङ ।
-\v 25 तिबि कि येशु ला ज्युङि फार्ला ङेसिमा येशु ला सासुङ "रब्बि दे ख्याेङ नाम गि? "
+\v 25 तिबि कि येशु ला ज्युङि फार्ला ङेसिमा येशु ला सासुङ “रब्बि दे ख्याेङ नाम गि?”
 
 
-\v 26 येशु कि तिबा ला सासुङ्, "हुतुङ हुतुङ्, हुतुङ्, ताम तिबा थाेङ्नि ते खिराङ् कि ङाला छालु मिङ्, खिरेकि डाडा सिबाङ् साेबु ताम क्या हिङ् ।
+\v 26 येशु कि तिबा ला सासुङ्, “हुतुङ हुतुङ्, हुतुङ्, ताम तिबा थाेङ्नि ते खिराङ् कि ङाला छालु मिङ्, खिरेकि डाडा सिबाङ् साेबु ताम क्या हिङ् ।
 \v 27 खिराङ रुल्नि ड लाका माक्यि, बाेरु मि पुज्युङ कि खिराङ ला नाम्लाङ मिश्यिबु जुबु खाला लेमु लाका कि, चिला सिसिङ् पपा कन्ज्यककि दाक्पि ओङ ति खाला ज्याक्सुङ।"
 
 
-\v 28 तेमे तिबिकि येशु ला सासुङ,"कन्ज्यककि लाका तिबा किरु ङेरेकि काङ किगाेक्यु?"
-\v 29 येशु कि  तिबा ला सासुङ,"कन्ज्यककि लाका तिराङ् हिन: कन्ज्यककि तालु तिला खिराङ माेबा किसा। "
+\v 28 तेमे तिबिकि येशु ला सासुङ, “कन्ज्यककि लाका तिबा किरु ङेरेकि काङ किगाेक्यु?”
+\v 29 येशु कि  तिबा ला सासुङ, “कन्ज्यककि लाका तिराङ् हिन: कन्ज्यककि तालु तिला खिराङ माेबा किसा।"
 
 
-\v 30 लाेअाङ् ति बिकि येशु ला सासुङ्, "खाेरुङ चिनक लाका किरु जाइ, तेमे ङेरे कि थाेगु ताङ् दाक्पि माेबा कि थुप्स्यित?
+\v 30 लाेअाङ् ति बिकि येशु ला सासुङ्, “खाेरुङ चिनक लाका किरु जाइ, तेमे ङेरे कि थाेगु ताङ् दाक्पि माेबा कि थुप्स्यित?
 \v 31 ङेरे पापा कि काङ मेदु दासा ला चाबा साेसुङ् । दिनक् टिबु ह—ए, 'कन्ज्यककि खिराङ ला सा- साप्चे देव -चेन नेबा सिबाङ बिङसुङ् '।"
 
 
-\v 32 तेमे येशुकि सासुङ, "हुतुङ् खिराङ ला देव च्येन नेबा सिबाङ् तेरु दि माेशा मिन, देवा च्येन नेबा खिराङ ला हुतुङ् सिबान तेरु दि ङे पापा हिन।
-\v 33 चिला सिसिङ् कन्ज्यककि सिबाङ् ति तिराङ् हिन, ति दि देवा च्येन ने बन गिउ तेमे जबुलिङ ला नाम्लाङ मिस्यिबु मिजि तेर्क्यु। "
-\v 34 तुक्राङ क्यानि तिबि कि येशु ला सासुङ, चाेवाे येशु ङिराङ ला ति सिबाङ ति नाम्लाङ् नाङ्।"
+\v 32 तेमे येशुकि सासुङ, “हुतुङ् खिराङ ला देव च्येन नेबा सिबाङ् तेरु दि माेशा मिन, देवा च्येन नेबा खिराङ ला हुतुङ् सिबान तेरु दि ङे पापा हिन।
+\v 33 चिला सिसिङ् कन्ज्यककि सिबाङ् ति तिराङ् हिन, ति दि देवा च्येन ने बन गिउ तेमे जबुलिङ ला नाम्लाङ मिस्यिबु मिजि तेर्क्यु। 
+\v 34 “तुक्राङ क्यानि तिबि कि येशु ला सासुङ, चाेवाे येशु ङिराङ ला ति सिबाङ ति नाम्लाङ् नाङ्।"
 
 
-\v 35 येशु कि तिबाला सासुङ, " ङा नाम्लाङ मिसिबु मिजु रिङबी श्याप्चे हिन, सु ङे चाला गिबे ति नाम्लाङ लह्बा मालाङ द ।
+\v 35 येशु कि तिबाला सासुङ,” ङा नाम्लाङ मिसिबु मिजु रिङबी श्याप्चे हिन, सु ङे चाला गिबे ति नाम्लाङ लह्बा मालाङ द ।
 \v 36 तेमे हुथुङ खिरे कि ङाला थाेङु हए सिनि सिक्या सिनाङ खिरे माेवा मिकिउ्।
 \v 37 पापि कि ङाला बिन्दुप तिबा तेरिक ङे चाला गिउ् तेमे सु ङे चाला गिबे ङा (निश्चय) तिला फिल्ला मुक्युरद।
 
 
 \v 38 तिकि किसा खाेकि अल्ला लाेमा तिबा गाल तेमे खाेता नामलाङ मायु्।
-\v 39 तेमे येशु कि मिरकु चिङ्ङी ला सिक्या सुङ,"खिराङला डप सेम मेतना, ना हए?" सिमाेन पत्रुस कि खाेला सिक्या (जवाफ) बिनि चाेवाेकन्जक ङिराङ सि चाला डजा? मिजु रिङबी सुङ दाकपु तानि हए्,"।
-\v 40 तेमे ङिरे माेवा क्यबु हए् तेमे दाकपु चाेवाेकन्जक कि थु चेङमा सिनि ङिराङला छ्या हए। "
+\v 39 तेमे येशु कि मिरकु चिङ्ङी ला सिक्या सुङ, “खिराङला डप सेम मेतना, ना हए?” सिमाेन पत्रुस कि खाेला सिक्या (जवाफ) बिनि चाेवाेकन्जक ङिराङ सि चाला डजा? मिजु रिङबी सुङ दाकपु तानि हए्,"।
+\v 40 तेमे ङिरे माेवा क्यबु हए् तेमे दाकपु चाेवाेकन्जक कि थु चेङमा सिनि ङिराङला छ्या हए।"
 
 
-\v 41 तेमे यहुदि तिबि खाेकि (बारेला गनगन) क्या, चिला सिसिन खाेकि दुक साबु नक "ङा देवाच्येन नेसुर लेबु साप्चे हिन।
-\v 42 "तिबिकि सा,"काङ दि याेसेफकि पुजुङ येशु मिन्ना्, तिकि पापा ताङ मामी कि ङिराङला ङाेसेकी ना? तुकराङक्या ङा देवाच्येन नेसुर लेबु हिन, सिनि हान्दा दिकि चुक क्या सिथुपकी?"
+\v 41 तेमे यहुदि तिबि खाेकि (बारेला गनगन) क्या, चिला सिसिन खाेकि दुक साबु नक “ङा देवाच्येन नेसुर लेबु साप्चे हिन।
+\v 42 “तिबिकि सा,"काङ दि याेसेफकि पुजुङ येशु मिन्ना्, तिकि पापा ताङ मामी कि ङिराङला ङाेसेकी ना? तुकराङक्या ङा देवाच्येन नेसुर लेबु हिन, सिनि हान्दा दिकि चुक क्या सिथुपकी?”
 
 
-\v 43 येशु कि खालेन क्या सुङ तेमे तिबि कि सि क्या सुङ, "खिरे पारला (गनगन) किरु ताेङ। "ङाला ताेङु
+\v 43 येशु कि खालेन क्या सुङ तेमे तिबि कि सि क्या सुङ, “खिरे पारला (गनगन) किरु ताेङ। “ङाला ताेङु
 \v 44 पापी कि माथेन साक सुङ ङे चाला हुङमुथु तेमे तिला तिङि ङिमाला ङा सेनबु लाेङु ।
-\v 45 लुङतेम्बा तिबि छ्याेला दिनक टिबुहए, तेरिकला कन्जककी लाेपकी द। "सिकि खाेबे दि पापी कि लाबु हिन तेमे तेरिक ङे चाला गिद्। कन्जक नेसुर लेबु कि सिन्ने जेन्गी दि कन्जकला थाेङु मेत, तिकिराङ पापाला थाेङु हए। हुथुङ हुथुङ् सिकि माेवा क्या, तिता् मिजु रिङबु गिउ।
+\v 45 लुङतेम्बा तिबि छ्याेला दिनक टिबुहए, तेरिकला कन्जककी लाेपकी द। “सिकि खाेबे दि पापी कि लाबु हिन तेमे तेरिक ङे चाला गिद्। कन्जक नेसुर लेबु कि सिन्ने जेन्गी दि कन्जकला थाेङु मेत, तिकिराङ पापाला थाेङु हए। हुथुङ हुथुङ् सिकि माेवा क्या, तिता् मिजु रिङबु गिउ।
 
 
 \v 46 कन्जक नेसुर लेबुति कि सिने जेनगी सिसाङ कन्जकला थाेङ मुथु, तेमे तिकि राङ पापाला थाेङथुक्यु।
@@ -511,8 +509,8 @@
 \v 51 देवाच्येन नेसुर पाम लेबु मिजु श्याप्चे ङा राङ हिन। दुक क्या सि दि श्याप्चे फेच्चाेजिक सेबे, ति नाम्लाङ् थार्कयित । ङे तेरुप स्यिबाङ् ति मिजिला तेरुप ङे जुबु हिन् ।
 
 
-\v 52 यहुदी तिबा ङेयरमा लानि दुक सिन्नी (वादविवाद किरु श्यु,"दि मितिकी चुकक्या अाेरुङला खरे (देह) साप तेरथुकी?"तेमे
-\v 53 येशु कि तिबाला सिक्यासुङ," हुथुङ हुथुङ, खिरे कि मि, पुजुङ कि (देह) मासाेबु साक तेमे तिकि ठाक माथुबु साक, खिरे राङला मिजु मेत।
+\v 52 यहुदी तिबा ङेयरमा लानि दुक सिन्नी (वादविवाद किरु श्यु,"दि मितिकी चुकक्या अाेरुङला खरे (देह) साप तेरथुकी?”तेमे
+\v 53 येशु कि तिबाला सिक्यासुङ,” हुथुङ हुथुङ, खिरे कि मि, पुजुङ कि (देह) मासाेबु साक तेमे तिकि ठाक माथुबु साक, खिरे राङला मिजु मेत।
 
 
 \v 54 ङे जुबु् साप ताङठाक थुङु तानी मिजु रिङबु गिउ तेमे तिला तिङि ङिमाला ङा सेन्बु लाेङु।
@@ -522,11 +520,11 @@
 
 \v 57 चुकक्या नि पापा सेन्बीकि ङाला ताङसुङ तेमे ङा चुकक्या पापीकि तेन्दक नेसु हए, तुकराङ क्या ङाला साब्पतिकी ङे किसा (जिउनेछ)।
 \v 58 देवाच्येन नेसुर पामनीलेबु सिबाङ दिराङ हिन, दि पापातिबि साेनी श्येाप दगेमिन । दि सिबाङ सापती नामलाङ थारकी द।
-\v 59 "तेमे येशु कि दि तामतिबा कफर्नहुमकी सभाघरला लाेबिन हदु बेला सिक्यसुङ।
+\v 59 “तेमे येशु कि दि तामतिबा कफर्नहुमकी सभाघरला लाेबिन हदु बेला सिक्यसुङ।
 
 
-\v 60 दि काेदु खाेकि लाेमा तिबि सासुङ,"दि अल्ला काबु हेन्देन हिन, दि सिकि (स्वीकार) कि थुपकी,?"खाेकि
-\v 61 लाेमा तिबा दिला् (गनगन) कि हदु नक सिनी येशु कि छ्याङेदुकि किसा तिबाला सिक्या,"काङ दिकी खिराङला मेलेबा जेबेना?"
+\v 60 दि काेदु खाेकि लाेमा तिबि सासुङ, “दि अल्ला काबु हेन्देन हिन, दि सिकि (स्वीकार) कि थुपकी?”खाेकि
+\v 61 लाेमा तिबा दिला् (गनगन) कि हदु नक सिनी येशु कि छ्याङेदुकि किसा तिबाला सिक्या,"काङ दिकी खिराङला मेलेबा जेबेना?”
 
 
 \v 62 तुकक्या हिनसिन खिरेकि मि पुजङ तङला, हसाला राङ डाेइ् किरुुप थाेङसिनाङ? मिजु
@@ -534,16 +532,16 @@
 
 
 \v 64 हिनसिनाङ खिरे पारने लालि कि माेवा माक्या तेमे खाेला जुनक जय्पती सु हिन सिनि येशुला तङनेराङ छ्या नक।
-\v 65 खाेकि सिक्या सुङ,"दि तेन्दककी पाप्पि कि खाेला माबिन्बु साक सुङ ङे चाला हुङमुथु सिनि ङे तिबाला साबिन। "
+\v 65 खाेकि सिक्या सुङ, “दि तेन्दककी पाप्पि कि खाेला माबिन्बु साक सुङ ङे चाला हुङमुथु सिनि ङे तिबाला साबिन।"
 
 
 \v 66 तिकि किसा खाेकि अल्ला लाेमा
-\v 67 तिबा गाल तेमे खाेता नामलाङ मायु्। तेमे येशु कि मिरकु चिङ्ङी ला सिक्या सुङ,"खिराङला डप सेम मेतना, ना हए?"
+\v 67 तिबा गाल तेमे खाेता नामलाङ मायु्। तेमे येशु कि मिरकु चिङ्ङी ला सिक्या सुङ, “खिराङला डप सेम मेतना, ना हए?”
 \v 68 सिमाेन पत्रुस कि खाेला सिक्या (जवाफ) बिनि चाेवाेकन्जक ङिराङ सि चाला डजा? मिजु रिङबी सुङ दाकपु तानि हए्,"।
-\v 69 तेमे ङिरे माेवा क्यबु हए् तेमे दाकपु चाेवाेकन्जक कि थु चेङमा सिनि ङिराङला छ्या हए। "
+\v 69 तेमे ङिरे माेवा क्यबु हए् तेमे दाकपु चाेवाेकन्जक कि थु चेङमा सिनि ङिराङला छ्या हए। 
 
 
-\v 70 येशु कि तिबाला सिक्या,"काङ खिराङ मिरकु चिङ्ङी ला ङेराङ (चुने) क्याबु मिन्ना, तेमे हिनसिनाङ खिरे पारला दकपुजिक डे हए?"
+\v 70 “येशु कि तिबाला सिक्या,"काङ खिराङ मिरकु चिङ्ङी ला ङेराङ (चुने) क्याबु मिन्ना, तेमे हिनसिनाङ खिरे पारला दकपुजिक डे हए?”
 \v 71 ता खाेकि सिमाेन इस्करियाेत कि पुजुङ यहूदाला सिक्याबु नक, येशुला (धाेका) तेरु मिरकु चिङ्ङी नाङला तिराङ हदु नक।
 
 
@@ -554,38 +552,38 @@
 \v 2 यहूदीयाला डप सेम माक्या। यहूदी तिबि (छाप्राे वास चाड) चाला लेम ख्याेलु नक।
 
 
-\v 3 दुकराङ क्यानि, खाेकि नुक तिबि की खाेला सा," दि दासा ताङनी यहूदीयाला ग्युक, तेमे दाकपी लाेमा तिबि साङ दाकपी किरुप यक तिबा थाेङसित्।
-\v 4 तुकक्या तिकि दाकपुला ठाेलमु क्यानी ङाे सेसित सिनि हसिन मि माथाेङबा काङ मिकि्उ।दुक क्या ख्यारेकि दि ताम तिबा किरुु हिनसिन दाकपुला जबुलिङला छ्या देनसित। "
+\v 3 दुकराङ क्यानि, खाेकि नुक तिबि की खाेला सा,” दि दासा ताङनी यहूदीयाला ग्युक, तेमे दाकपी लाेमा तिबि साङ दाकपी किरुप यक तिबा थाेङसित्।
+\v 4 तुकक्या तिकि दाकपुला ठाेलमु क्यानी ङाे सेसित सिनि हसिन मि माथाेङबा काङ मिकि्उ।दुक क्या ख्यारेकि दि ताम तिबा किरुु हिनसिन दाकपुला जबुलिङला छ्या देनसित। 
 
 
-\v 5 चिला सिसिन खाेकि नुक तिबि साङ् खाेला माेवा मिकिबु नक।
-\v 6 (त्यसकारण) येशु कि तिबाला सिक्या सुङ,"ङे तुजे हारुङ लेबु मेत, तेमे खिरे दि नामलाङ (तयार) हए ।
+\v 5 “चिला सिसिन खाेकि नुक तिबि साङ् खाेला माेवा मिकिबु नक।
+\v 6 (त्यसकारण) येशु कि तिबाला सिक्या सुङ, “ङे तुजे हारुङ लेबु मेत, तेमे खिरे दि नामलाङ (तयार) हए ।
 \v 7 जबुलिङकी खिराङला मारचाक कि मुथु, तेमे दिकि ङाला मारचाक किउ् चिला सिसिन दि कि यक मेलेबा हए सिनि दिकि तेन्दकला ङा किदुक तेरक्यु।
 
 
 \v 8 खिराङ (चाड) ला ग्युक, ङा दि चाड) ला मडाेउ, चिला सिसिन ङे तुजे हादा साक लेम सिन्दु मेत।
-\v 9 "खाेकि तिबाला दि तामतिबा सासिमा येशु गालीलला राङ देसुङ।
+\v 9 “खाेकि तिबाला दि तामतिबा सासिमा येशु गालीलला राङ देसुङ।
 
 
 \v 10 तेमे ता येशु कि नुप तिबा (चाड) ला गाल, तेमे येशु
-\v 11 हाङ हाक माकाेबा मिन, तेमे (गाेप्य तरिकाले गालसुङ। यहूदीतिबि येशु चाडला छाेलि नक तेमे सा,"खाे केन्नी हए?"
+\v 11 हाङ हाक माकाेबा मिन, तेमे (गाेप्य तरिकाले गालसुङ। यहूदीतिबि येशु चाडला छाेलि नक तेमे सा,"खाे केन्नी हए?”
 
 
-\v 12 त्ये मि अल्लानाङला येशु कि (बारे ला अल्ला बहस) क्या नक। लालिकि सा,"येशु ल्येमु मि हिन् । "ज्येन तिबी सा,"मिन्, दिकि अल्लाला श्युपुर ग्यागु।
-\v 13 "हिन सि नक यहूदी तिबि जिबिकि किसा सिसाङ हाक् काेदु क्यानी बातिर माक्या।
+\v 12 त्ये मि अल्लानाङला येशु कि (बारे ला अल्ला बहस) क्या नक। लालिकि सा,"येशु ल्येमु मि हिन् । “ज्येन तिबी सा,"मिन्, दिकि अल्लाला श्युपुर ग्यागु।
+\v 13 “हिन सि नक यहूदी तिबि जिबिकि किसा सिसाङ हाक् काेदु क्यानी बातिर माक्या।
 
 
 \v 14 ता (चाड) फेचाे सिन्दु नक, येशु ल्याखाङला गालनी लाेबु श्युसुङ।
 \v 15 यहूदीतिबा याम्छेन क्यानि दुक सा,"दि मितिकी चुक क्या दिजाे अल्ला सेकि? दिला नि हान्दा साक हेन्दन बिदु मेत।
-\v 16 "येशु कि तिबाला खालेन क्यानि सिक्या,"ङे बिदु हेन्देन ङे मिन्, तेमे ङाला सिकि ताङसुङ तिकि दिराङ हिन।
+\v 16 “येशु कि तिबाला खालेन क्यानि सिक्या,"ङे बिदु हेन्देन ङे मिन्, तेमे ङाला सिकि ताङसुङ तिकि दिराङ हिन।
 
 
 \v 17 दुक क्या तिकी काेन्जककी नावाला दगे युगीबे तिकी ङे तेरुप येन्देन ति काेन्जक नेमा लेबु हिन, ङेराङ तेरुप हिन सिनी हाक्काेकी द।
 \v 18 खरेराङ लापु मि तिकि मितिबा नेसुर ताङदेन छाेलगिद सिकि खाेरुङला ताङनावा वतुप मिति टेङ्बु हए, काङ जुनक माेजाेउ।
 
 
-\v 19 काङ माेशा कि खिराङला काेन्जककि नाङुप ठिम बिदु मेत ना्? हिन्सिनाङ खिराङ सिसाङ काेन्जक कि ठिमला मेदेउ। खिरेकी ङाला चिल्ला सेदु छाेलगी?"
-\v 20 मि माङछेन कि सा, "ख्याेरुङला रेन्डी रेगु नक। ख्याेरुङला सि सेदु छाेलगी बे?"
+\v 19 काङ माेशा कि खिराङला काेन्जककि नाङुप ठिम बिदु मेत ना्? हिन्सिनाङ खिराङ सिसाङ काेन्जक कि ठिमला मेदेउ। खिरेकी ङाला चिल्ला सेदु छाेलगी?”
+\v 20 मि माङछेन कि सा, “ख्याेरुङला रेन्डी रेगु नक। ख्याेरुङला सि सेदु छाेलगी बे?”
 
 
 \v 21 येशु कि तिबाला सिक्या सुङ, ङे खिरे पारला वालेबु लाका क्यासिन खिराङ तेरिक वालेक्यु।
@@ -593,41 +591,41 @@
 
 
 \v 23 माेशा कि नाङुप ठिम ना माेडाे सित् सिनि मिचिगी ङाशङिमाला मिजिकला तेरिक. लेमु जाेबुला काङ चिल्ला ङेरमा
-\v 24 कि?"फिल्ला ल्यनि ठिम माकि,(धार्मकतापूर्वक) ठिम कि।
+\v 24 कि?”फिल्ला ल्यनि ठिम माकि, (धार्मकतापूर्वक) ठिम कि।
 
 
 \v 25 यरुशले नेसुर लेेबु लालि कि सि क्या,"काङ खिरे कि सेदु छालु दि दि राङ मिन्ना? तेमे
 \v 26 लाे, दि (खुलमखुला बाेल्छन्) तेमे तिबी कि तिला काङ मिसि नक्।(वास्तवमा शासकहरुले दिराङ ख्रिष्ट हिन सिनी हाक माेकाेउ्, ना हाङ काेथुकि? हिन
-\v 27 सिनाङ दि मि केनसुर लेबु हिन ङिराङला छ्या हए। तेमे नम ख्रिष्ट गिबे खाे केनसुर गि सिसाङ छ्या मेङेउ। "
+\v 27 सिनाङ दि मि केनसुर लेबु हिन ङिराङला छ्या हए। तेमे नम ख्रिष्ट गिबे खाे केनसुर गि सिसाङ छ्या मेङेउ। 
 
 
-\v 28 ति तिङला येशु कि लाखाङला लाेबिन हदुबेला बाेम्बु हाेरुला दुक सिक्या,"खिरे कि ङाला ङा केनसुर लेबु हिन सिनी ङिकार छ्या ङेेक्यु।ङा ङे तरफा नेसुर लेबु मिन् तेमे सिकि ङाला ताङसुङ खाे ल्येामु हिन नक सुल्ला खिरेकी ङाे मेसेउ।
+\v 28 “ति तिङला येशु कि लाखाङला लाेबिन हदुबेला बाेम्बु हाेरुला दुक सिक्या,” खिरे कि ङाला ङा केनसुर लेबु हिन सिनी ङिकार छ्या ङेेक्यु।ङा ङे तरफा नेसुर लेबु मिन् तेमे सिकि ङाला ताङसुङ खाे ल्येामु हिन नक सुल्ला खिरेकी ङाे मेसेउ।
 \v 29 ङा खाेल्ला ङाे सेक्यु, चिला सिसिन ङा खाे नेसुर लेबु हिन तेमे खाेकि ङाला ताङु हिन।,"
 
 
 \v 30 तिबिकि येशु ला जिबु सिनि नासाम ताङसुङ्, तेमे तिबिकि येशु खाला लाक्पा माग्याप्, चिला सिसिङ खाेकि तुज्ये मालेप्नाेक।
-\v 31 ते वतु मिति बिकि खाेकि खाला माेबा क्यासुङ, तेमे तिबि कि सासुङ,"काङ् चाेवाे येशु हुङ्सिङ मि क्याबु अाला लाका कि थुप्क्यु ना? "
+\v 31 ते वतु मिति बिकि खाेकि खाला माेबा क्यासुङ, तेमे तिबि कि सासुङ, “काङ् चाेवाे येशु हुङ्सिङ मि क्याबु अाला लाका कि थुप्क्यु ना?”
 \v 32 ति मिति बि कि येशु खाेला ताम क्याबु फरिसि ति बिकि गाेसुङ्, तेमे छ्येबु मि तिबि कि ताङ् फरिसि ति बिकि येशु ला जिबु सिनि मक्मि तिबा ताङ्सुङ्।
 
 
-\v 33 तेबा नेसुर येशु कि सासुङ, "ङा ताराेङ् हुगु ङिमाला खिराङ् ता द्क्यु, तेपा नेसुर ङाला ताेगु चाला डिऊ।
-\v 34 तिबि कि ङाला माेछाेलु, तेमे ति बिकि ङा ला मेथे बु, ङा केङ् डि ते खिराङ् हुङ् मुथुप्। "
+\v 33 तेबा नेसुर येशु कि सासुङ, “ङा ताराेङ् हुगु ङिमाला खिराङ् ता द्क्यु, तेपा नेसुर ङाला ताेगु चाला डिऊ।
+\v 34 तिबि कि ङाला माेछाेलु, तेमे ति बिकि ङा ला मेथे बु, ङा केङ् डि ते खिराङ् हुङ् मुथुप्। 
 
 
-\v 35 तेमे यहुदि ति बिकि ति चाला रामङ् सासुङ्,"ति मि केङ् डिऊ, तेमे ङिराङ् तिला मेथेप्सित्? काङ् अाला गिर्क हतु चाला गाल्नि र्गिकतिबाला लाेप्किउ?
-\v 36 " तिबि कि ङाला माेछाेलु, तेमे ङाला मेथेबुप्, ङा क्येङ् डि ते खिराङ् हुङ् मुथु,' साबु छ्याे काङ् हिङ्? "
+\v 35 “तेमे यहुदि ति बिकि ति चाला रामङ् सासुङ्,” ति मि केङ् डिऊ, तेमे ङिराङ् तिला मेथेप्सित्? काङ् अाला गिर्क हतु चाला गाल्नि र्गिकतिबाला लाेप्किउ?
+\v 36 “तिबि कि ङाला माेछाेलु, तेमे ङाला मेथेबुप्, ङा क्येङ् डि ते खिराङ् हुङ् मुथु,' साबु छ्याे काङ् हिङ्?”
 
 
 \v 37 तमा दुक्छ्यान कि तिगि ङिमाला येशु लानि देनि बाेबु ताम नेसुर सा,"दुक क्या नि सुला कमबा लाबे ति ङे चाला श्याक् तेमे थुङ् ।
-\v 38 (धर्मशास्त्र) कि साबु हए सिकि ङाला माेवा किबे तिकि जुबुनेसुर मिजु रिङबी ज्युङी छ्यु गिउ्। "
+\v 38 (धर्मशास्त्र) कि साबु हए सिकि ङाला माेवा किबे तिकि जुबुनेसुर मिजु रिङबी ज्युङी छ्यु गिउ्।"
 
 
 \v 39 तेम्मे खाेकि दि थुचेङमी थकला सिक्याबु नक् सिकि खाेला माेवा किरुप तिबि ङे थुपकी द्। थुचेङमा हारुङहाङ माबिन्बु नक, चिला सिसिन येशु हारुङहाङ् (महिमित) मागाला हदु नक।
 
 
-\v 40 तिजाे बेला तिबिकी दि सुङ् ङेन्दुप लालिकी सा," दि हुथुङ लुङतेम्बा राङ हिन्ना।
-\v 41 "जेन तिबी सा,"दि ख्रिष्ट हिन्। "तेमे लालि कि सा, "काङ ख्रिष्ट गालील नेसुर. गिना? काङ
-\v 42 (धर्मशास्त्र कि ख्रिष्ट बेथलेहम् ताङ दाऊद देदु युल नेसुर दाऊद् कि पुजुङ पुम नेसुर गिउ सिनि सिक्याबु मेतना?"
+\v 40 तिजाे बेला तिबिकी दि सुङ् ङेन्दुप लालिकी सा,” दि हुथुङ लुङतेम्बा राङ हिन्ना।
+\v 41 “जेन तिबी सा,"दि ख्रिष्ट हिन्। “तेमे लालि कि सा, “काङ ख्रिष्ट गालील नेसुर. गिना? काङ
+\v 42 (धर्मशास्त्र कि ख्रिष्ट बेथलेहम् ताङ दाऊद देदु युल नेसुर दाऊद् कि पुजुङ पुम नेसुर गिउ सिनि सिक्याबु मेतना?”
 
 
 \v 43 दुक क्यानी त्ये खाेकितेन्दक कि मि माङबी नाङला थामु स्याेर नक।
@@ -635,16 +633,16 @@
 
 
 \v 45 ति तिङला (अधिकारी) तिबा छेम्बु तिबा छ्याेमेन तिबा (पुजारी) तेमे फरिसी तिबी चाला ग्युरनी लेसुङ, सिकी तिबाला सिक्या,"खिरेकि तिला चिल्ला
-\v 46 माख्?"छेम्बुतिबी जवाफ) बिन् "मि सिसाङ हान्दा साक दुक क्यानि ताम क्याबु मेत। "
+\v 46 माख्?”छेम्बुतिबी जवाफ) बिन् “मि सिसाङ हान्दा साक दुक क्यानि ताम क्याबु मेत।"
 
 
-\v 47 ति तेनदक कि फरिसी तिबि तिबाला (जवाफ) बिन,"काङ खिराङ हाङ (छलियाे? काङ
+\v 47 ति तेनदक कि फरिसी तिबि तिबाला (जवाफ) बिन, “काङ खिराङ हाङ (छलियाे? काङ
 \v 48 लाल्ला छेम्बुतिबा दाङ फरिसी तिबी सिसाङ तिल्ला माेवा क्या
 \v 49 नक्? तेमे दि माङछेन तिबी ठिम मेसेउ, तिबा मत्ता सुगु तिबा हिन्।
 
 
 \v 50 निकाेदेमस तङनेराङ येशु चाला हुङु फरिसी चिगी तिबाला
-\v 51 सा,"काङ ङिरे ठिमकि मि चिकला तिनेसुर ङेन्दु दाङ तिकि काङ कि सिनी हाक माकाेबा ठिमला ग्यागीना?"तिबी
+\v 51 सा,"काङ ङिरे ठिमकि मि चिकला तिनेसुर ङेन्दु दाङ तिकि काङ कि सिनी हाक माकाेबा ठिमला ग्यागीना?”तिबी
 \v 52 कि जवाफ बिनि तिला सा,"काङ ख्याेङ गालील नेसुर लेबु हिन्ना? छाेल तेमे ल्याे गालील नेसुर सुङ लुङतेम्बा लेबु मेत।
 
 
@@ -661,20 +659,20 @@
 
 \v 4 ति तिङला तिबीकि येशुला सिक्या,"लाेबेन दि पुमा मेलेबा यकला जिमनक।
 \v 5 व्यवस्था ला माेशा कि दिनक मिला् दाेथ् ग्याकगाेक्यु सिनि साबु हए्, दिकी थकला काङ
-\v 6 सि?"तिबि कि येशु ला काबु जय्प सिनि दुक सानक, दुकक्यानी तिबिकी खाेला काङ तामङे मेलेवा जाे थुसित्, तेमे येशु कुङक्यानी खरे लाकपि तेपतक थनी साल्ला टिसुङ।
+\v 6 सि?”तिबि कि येशु ला काबु जय्प सिनि दुक सानक, दुकक्यानी तिबिकी खाेला काङ तामङे मेलेवा जाे थुसित्, तेमे येशु कुङक्यानी खरे लाकपि तेपतक थनी साल्ला टिसुङ।
 
 
-\v 7 तेमे तिबिकी खाेला नुपङिन टिटिवा क्या, येशु खक्क लानी तिबाला सिक्यासुङ,"खिरे पारला सिकि पाप माक्यावा हए तिकिराङ तङला दाेथनी ग्याेप।
-\v 8 "येशु लाेङराङ कुङ क्यासुङ तेमे खरे थेपतक थनि साला टिसुङ् ।
+\v 7 तेमे तिबिकी खाेला नुपङिन टिटिवा क्या, येशु खक्क लानी तिबाला सिक्यासुङ, “खिरे पारला सिकि पाप माक्यावा हए तिकिराङ तङला दाेथनी ग्याेप।
+\v 8 “येशु लाेङराङ कुङ क्यासुङ तेमे खरे थेपतक थनि साला टिसुङ् ।
 
 
 \v 9 तेमे तिबिकि दि काेसुङ, गेरपु नेसुर सुरु क्यानी दकपुजिक दकपुजिक कि तिबा गाल।तिङला ति पारला जागु पुमा दितानी येशु क्याजिक लुनक।
-\v 10 येशु खकलानी तिला सिक्या," ए पुमाे, ख्याेङला मेलेवा जपतिबा केनि हए? काङ ख्याेङला सिसाङ दणड माबिन्ना?"ति
-\v 11 कि सिक्या,"सिसाङ माबिन, चाेवाे कन्जककी सिक्या,"काङ ख्याेङला ङेक्ये (दणड) तेरकी ना। गुक, तेमे लाेङ काङ पाप माकी। "
+\v 10 येशु खकलानी तिला सिक्या,” ए पुमाे, ख्याेङला मेलेवा जपतिबा केनि हए? काङ ख्याेङला सिसाङ दणड माबिन्ना?”ति
+\v 11 कि सिक्या, “सिसाङ माबिन, चाेवाे कन्जककी सिक्या, “काङ ख्याेङला ङेक्ये (दणड) तेरकी ना। गुक, तेमे लाेङ काङ पाप माकी।"
 
 
-\v 12 लाेङराङ येशु कि तिवाला दुक सिक्यासुङ,"ङा जम्बुलिङकी ठाछाल्ली हिन, ङाल्ला तिङ्यगु दि नाकतिङिला मुयुकत, तेमे तिकि मिजुकी अाैला ङेकि द ।
-\v 13 "फरिसी तिबिकी खाेला सा,"ख्याे दाकपी थकला किदुक तेरिन हए, खि किदुक हुथुङ मिन्ना। "
+\v 12 लाेङराङ येशु कि तिवाला दुक सिक्यासुङ, “ङा जम्बुलिङकी ठाछाल्ली हिन, ङाल्ला तिङ्यगु दि नाकतिङिला मुयुकत, तेमे तिकि मिजुकी अाैला ङेकि द ।
+\v 13 “फरिसी तिबिकी खाेला सा,"ख्याे दाकपी थकला किदुक तेरिन हए, खि किदुक हुथुङ मिन्ना।"
 
 
 \v 14 येशु कि तिवाला खालेन क्या सासुङ, ङेराङ ङे थकला किदुक बिन्दिन हिनसिनाङ ङे किदुक हुथुङ हए। ङाल्ला छा हए कि ङा केनसुर लेबु हिन तेमे ङा केन डाेइ हए, तेमे ङा केनसुर लेबु हिन केन डाेइ हए खिराङला छामेत।
@@ -683,37 +681,37 @@
 
 
 \v 17 हिन, मिरकु ङि मि किदुक हुथुङ गिउ सिन्नी खिरे छ्याेला टिबु हए।
-\v 18 ङे दाकपी थकला किदुक तेरुदी ङाराङ हिन, तेमे ङाल्ला ताेङुदी ङे पापि कि ङे थकला किदुक तेरक्यु। "
+\v 18 ङे दाकपी थकला किदुक तेरुदी ङाराङ हिन, तेमे ङाल्ला ताेङुदी ङे पापि कि ङे थकला किदुक तेरक्यु।
 
 
-\v 19 तिबि कि येशुला सा,"ख्यारे पापा केन्नी हए्?"येशु कि खालेन क्यानी सिक्या,"खिरेकि ना ङाला ना ङे पापाला ङाेसेक्यु, खिरे कि ङाला ङाे सेबु हिनसिन खिरे कि ङे पापालाङ ङाे सेक्यु।
-\v 20 "येशु कि लाखाङला लाेबुबेला दि सुङ तिवा सिक्यासुङ तेमे सिसाङ येशुला माजिम, चिला सिसिन खाेकि ठिम हारुङहाङ मालेबु नक।
+\v 19 “तिबि कि येशुला सा, “ख्यारे पापा केन्नी हए्?”येशु कि खालेन क्यानी सिक्या,” खिरेकि ना ङाला ना ङे पापाला ङाेसेक्यु, खिरे कि ङाला ङाे सेबु हिनसिन खिरे कि ङे पापालाङ ङाे सेक्यु।
+\v 20 “येशु कि लाखाङला लाेबुबेला दि सुङ तिवा सिक्यासुङ तेमे सिसाङ येशुला माजिम, चिला सिसिन खाेकि ठिम हारुङहाङ मालेबु नक।
 
 
-\v 21 तुक राङ क्यानि, येशु कि लाेङराङ तिवाला सिक्यासुङ,"ङा डाेइ हए,, खिरेकि ङाला छाेलगी द ।तेमे खिराङ दिकपाला सि द ।ङा केनी डाेइ हए त्ये खिराङ हुङमुथु।
-\v 22 "यहूदीतिबी सा,"काङ दिकि दाकपुलाराङ सेकिना? काङ दिकि तुकराङ, ङा डाेइ हसाला खिराङ हुङमुथु साबु हिन्ना?"
+\v 21 तुक राङ क्यानि, येशु कि लाेङराङ तिवाला सिक्यासुङ,” ङा डाेइ हए, खिरेकि ङाला छाेलगी द ।तेमे खिराङ दिकपाला सि द ।ङा केनी डाेइ हए त्ये खिराङ हुङमुथु।
+\v 22 “यहूदीतिबी सा,"काङ दिकि दाकपुलाराङ सेकिना? काङ दिकि तुकराङ, ङा डाेइ हसाला खिराङ हुङमुथु साबु हिन्ना?”
 
 
-\v 23 येशु कि तिवाला सिक्यासुङ, "खिराङ माेकि दि हिन् ङा याेकि दि हिन्।खिराङ दि जम्बुलिङ कि हिन, ङा दि जम्बुलिङ किदि मिन्।
-\v 24 तेनदकला ङा खिराङला सिउ, खिराङ दाकपी दिक्पालाराङ सिद् चिला सिसिन ङा तिराङ हिन् सिन्नि खिरे कि माेवा माक्याबु साक् खिरे दाकपी दिकपा लाराङ सिद्। "
+\v 23 येशु कि तिवाला सिक्यासुङ, “खिराङ माेकि दि हिन् ङा याेकि दि हिन्।खिराङ दि जम्बुलिङ कि हिन, ङा दि जम्बुलिङ किदि मिन्।
+\v 24 तेनदकला ङा खिराङला सिउ, खिराङ दाकपी दिक्पालाराङ सिद् चिला सिसिन ङा तिराङ हिन् सिन्नि खिरे कि माेवा माक्याबु साक् खिरे दाकपी दिकपा लाराङ सिद्। 
 
 
-\v 25 तेनदकला तिबि कि खाेला सा "ख्याेरुङ सुहिन?" येशु कि तिवाला सिक्यासुङ,"ङेकि खिराङला तङने काङ साबु
+\v 25 “तेनदकला तिबि कि खाेला सा “ख्याेरुङ सुहिन?” येशु कि तिवाला सिक्यासुङ,” ङेकि खिराङला तङने काङ साबु
 \v 26 हए, हिन सिनाङ ङाला ताेङु दि सत्य हए, तेमे ङे खाे नेसुर काेदु दि तामतिवा राङ ङा जम्बुलिङला सिउ्।
-\v 27 "येशु कि पापि थकलाराङ ताम किइ नक सिन्नि तिबि कि हाकमाकाे।
+\v 27 “येशु कि पापि थकलाराङ ताम किइ नक सिन्नि तिबि कि हाकमाकाे।
 
 
-\v 28 येशु कि सिक्यासुङ," खिरेकि मि पुजुङला यायाे तेक सिमा ङा तिराङ हिन् तेमे ङा दाकपी राङ काङ मिकिबु नक सिन्नि खिरेकि हाककाेक्यु। चुकक्या पापि कि ङाला दि ताम तिवा लापसुङ, तुकराङ क्या नि ङा दि ताम तिवा किउ्।
+\v 28 येशु कि सिक्यासुङ,” खिरेकि मि पुजुङला यायाे तेक सिमा ङा तिराङ हिन् तेमे ङा दाकपी राङ काङ मिकिबु नक सिन्नि खिरेकि हाककाेक्यु। चुकक्या पापि कि ङाला दि ताम तिवा लापसुङ, तुकराङ क्या नि ङा दि ताम तिवा किउ्।
 \v 29 ङाला ताेङु दि ङातानि हए, तेमे येशु कि ङाला चिकराङ ताङु मेत, चिला सिसिन ङा नामलाङ येशु ला (प्रसन्ना पाने) यक किउ्।
-\v 30 ""येशु कि दि तामतिवा कि हदु बेला अाल्लाकी येशु ला माेवा क्या।
+\v 30 ““येशु कि दि तामतिवा कि हदु बेला अाल्लाकी येशु ला माेवा क्या।
 
 
-\v 31 येशु कि खाेला माेवा किरु यहूदीतिवाला सिक्यासुङ, "दुक क्या खिरे ङे सुङला ङेनसिन हुथुङ ङे लाेमा
+\v 31 येशु कि खाेला माेवा किरु यहूदीतिवाला सिक्यासुङ, “दुक क्या खिरे ङे सुङला ङेनसिन हुथुङ ङे लाेमा
 \v 32 हिन. तेमे खिरे कि हुथुङ सेकिद, तेमे हुथुङराङ खिराङला (स्वतन्त्र) जे द।
-\v 33 "तिबिकि येशु ला जवाफ बिन," ङिराङ अब्राहामकी पुजुङपुम हिन् तेमे नामलाङ सिङ् यक पुला देदु मेत. खिराङला स्वतन्त्र) जेद 'सिन्नि ख्यरेकि चुकक्या नि सिथुपकि। "
+\v 33 “तिबिकि येशु ला जवाफ बिन,” ङिराङ अब्राहामकी पुजुङपुम हिन् तेमे नामलाङ सिङ् यक पुला देदु मेत. खिराङला स्वतन्त्र) जेद 'सिन्नि ख्यरेकि चुकक्या नि सिथुपकि। 
 
 
-\v 34 येशु कि तिवाला खालेन क्यानी सा,"हुथुङ हुथुङ ङा खिराङला सिउ् तेरिककी चुकक्या पाप किबे ति पापकि यकपु हिन।
+\v 34 “येशु कि तिवाला खालेन क्यानी सा,” हुथुङ हुथुङ ङा खिराङला सिउ् तेरिककी चुकक्या पाप किबे ति पापकि यकपु हिन।
 \v 35 यकपु नाम्लाङ खाङवा मेदेउ् तेमे पुजुङ सिरु दि नाम्लाङ खाङवाराङ गिद्।
 \v 36 तेनदक क्यानी, पुजुङ कि खिराङला ठाेलमु जाेसिन् खिराङ हुथुङ ठाेलमु गिउ्।
 
@@ -722,31 +720,31 @@
 \v 38 ङेकि ङपापातानि ङे काङ थाेङसुङ ङा तिराङ सिउ् तेमे खिराङ साङ खिरे पापि नेसुर काङ काेसुङ तिराङ किउ्।
 
 
-\v 39 तिबिकी येशुला जवाफ बिन्नी सा,"ङिरे पापा अब्राहाम हिन्। "येशु कि तिवाला सिक्यासुङ,"दुकक्या खिराङ अब्राहाम कि पेजा तिबा हिन्दु हिनसिन, खिरे कि अब्रहाम कि यकतिवा किरु हिन्।
+\v 39 तिबिकी येशुला जवाफ बिन्नी सा,"ङिरे पापा अब्राहाम हिन्। “येशु कि तिवाला सिक्यासुङ,” दुकक्या खिराङ अब्राहाम कि पेजा तिबा हिन्दु हिनसिन, खिरे कि अब्रहाम कि यकतिवा किरु हिन्।
 \v 40 हिनसिनाङ हान्दा खिरे कि ङाल्ला (अर्थात खिराङला चाेवाेकन्जक नेसुरकि काेदु हुथुङ सिरुप मितिल्ला सेदुप छाेलग्यु। अब्राहामकी तुक माक्या्।
-\v 41 खिराङ खिरे पापिकी यक तिबा किउ्। "तिबि कि येशुला सा,"ङिराङ व्याभिचार ला केबु मिन्न्, ङिरे पापा चाेवाेकन्जक हिन्। "
+\v 41 खिराङ खिरे पापिकी यक तिबा किउ्। “तिबि कि येशुला सा,"ङिराङ व्याभिचार ला केबु मिन्न्, ङिरे पापा चाेवाेकन्जक हिन्।
 
 
-\v 42 येशु कि तिवाला सासुङ,"दुकक्या चाेवाेकन्जक खिरे पापा हिनुहिनसिन, खिरेकी, ङाला ङिङ्जे किउ्, चिल्ला सिसिन ङा चाेवाेकन्जक नेसुर लेबिन् तेमे द्ये हए, ङा दाकपी छ्याक नेसुर लेबु मिन्, तेमे खाेकि राङ ङाल्ला ताङसुङ।
+\v 42 “येशु कि तिवाला सासुङ,” दुकक्या चाेवाेकन्जक खिरे पापा हिनुहिनसिन, खिरेकी, ङाला ङिङ्जे किउ्, चिल्ला सिसिन ङा चाेवाेकन्जक नेसुर लेबिन् तेमे द्ये हए, ङा दाकपी छ्याक नेसुर लेबु मिन्, तेमे खाेकि राङ ङाल्ला ताङसुङ।
 \v 43 खिरेकि ङे सुङतिवा चिल्ला हाकमाेकाे? चिल्ला खिरे ङे सुङतिवा ङेन् मुथु ।खिरे पापा (अर्थात्) डे
 \v 44 हिन, तेमे खिराङ खिरे पापि नावा सिन्दा किरुप माेछाेलु। ति थालमा नेसुर राङ् (हत्यारा) नक् तेमे ति हुथुङ माल्लाङु, चिल्ला सिसिन् त्ये हुथुङ (सत्य) मेत्। नामबेला ।तिकिजुनक जेब्ये, तिकि दाकपी (स्वभाव) नेसुर सिउ् चिल्ला सिसिन् ति जुनकपा तेमे जुनकपी पापा हिन्।
 
 
 \v 45 ङा हुथुङ सिउ्हिनसिनाङ् खिरे ङाला माेवा मिकिनक्।
 \v 46 खिरे पारला लालिकी ङाला (पापकाे दाेष लगाउँछ? दुकक्या ङा हुथुङ सिरु हिन् सिनि, खिरे चिल्ला माेवा
-\v 47 मिकि? सु चाेवाेकन्जक हिन् तिकि चाेवाेकन्जक सुङ ङेन्ग्यु, खिराङ ति मेङेन्नक, चिल्ला सिसिन खिराङ चाेवाेकन्जक कि मिन नक। "
+\v 47 मिकि? सु चाेवाेकन्जक हिन् तिकि चाेवाेकन्जक सुङ ङेन्ग्यु, खिराङ ति मेङेन्नक, चिल्ला सिसिन खिराङ चाेवाेकन्जक कि मिन नक।"
 
 
-\v 48 यहूदीतिबि कि (जवाफ) बिन् तेमेयेशु कि सा,"काङ' ख्याेङ सामरी हिन्, ख्याेङला (भूत) ग्याबुनक्' सिन्नि् ङिरे साबुदि हुथुङ् मिन्ना?"
+\v 48 यहूदीतिबि कि (जवाफ) बिन् तेमेयेशु कि सा,"काङ' ख्याेङ सामरी हिन्, ख्याेङला (भूत) ग्याबुनक्' सिन्नि् ङिरे साबुदि हुथुङ् मिन्ना?”
 \v 49 येशु कि खाल्येन क्यानि सिक्यासुङ्,"ङल्ला भूत ग्याबुमेत् तेमे ङा ङे पापाला (अादर किउ, तुकराङ क्या खिरेकि साङ् ङल्ला अादर किउ्।
 
 
 \v 50 ङा दाकपी (महिमा) माेछाेल्लु, छाेलुताङ ठिम् किरुदी दकपुजिक् हए्।
-\v 51 ङा खिराङला हुथुङ, हुथुङ सिउ, तेम्मे तेरिककी ङे सुङ् ङेन्सिन, तिकि नाम्लाङ (मृत्यु) माेथाेङु। "
+\v 51 ङा खिराङला हुथुङ, हुथुङ सिउ, तेम्मे तेरिककी ङे सुङ् ङेन्सिन, तिकि नाम्लाङ (मृत्यु) माेथाेङु।"
 
 
 \v 52 यहूदीतिबी येशुला सा,"ता ङिराङ स्येक्यु, काङ ख्याेरुङला (भूत) रेगु नक्। अब्राहाम तेमे लुङतेम्बा तिवा सिसुङ, तेमे ख्यरे सिउ् दुकक्या लालि ङे सुङला सेबा क्यासिन तिकि् नाम्लाङ् सिमाेगाेउ्।'
-\v 53 ख्याेङ ङिरे पापा तङबा अब्राहाम सिन्ने छेम्बु मिन्ना, हिनकाइ्? लुङतेम्बा तिबाहाङ सिसुङ। ख्याेङ दाकपुला सुहिन्न सिन्निसी?"
+\v 53 ख्याेङ ङिरे पापा तङबा अब्राहाम सिन्ने छेम्बु मिन्ना, हिनकाइ्? लुङतेम्बा तिबाहाङ सिसुङ। ख्याेङ दाकपुला सुहिन्न सिन्निसी?”
 
 
 \v 54 येशु कि खालेन क्या सा,"दुकक्या ङा दाकपीराङ दाकपी (महिमा क्यासिन्न् ङे मिहिमा काङ मिन।ङाल्ला महिमित जहपति ङे पापा हिन्न, सुलाखिरेकी खिरे चाेवाेकन्जक सि। खिरेकि येशु ला ङाेसेबुमेत, तेमे
@@ -754,34 +752,34 @@
 \v 56 खिरे पापा अब्राहाम ङे ङिमा थाेङनि गाक्या तेमे तिकि दि थाेङ, गाक्या।
 
 
-\v 57 यहूदी तिबि खाेल्ला सा, "ख्याेरुङ लाे खालङी ताङ चुङ मागाल, तेमे काङ ख्यारे अब्राहाम थाेङु हएना?"
-\v 58 येशु कि तिबाला सिक्यासुङ,"ङा खिराङला हुथुङ हुथुङ, सिउ् अब्राहाम हदुसिने एनैे राङ ङा हए्।
-\v 59 "तेमे तिबिकी येशुला ग्यागुसिन्नी दाे थुसुङ, तेमे येशु दाकपुराङ यिपसुङ, तेमे लाखाङनेपा फिल्ला गालसुङ।
+\v 57 यहूदी तिबि खाेल्ला सा, “ख्याेरुङ लाे खालङी ताङ चुङ मागाल, तेमे काङ ख्यारे अब्राहाम थाेङु हएना?”
+\v 58 येशु कि तिबाला सिक्यासुङ,” ङा खिराङला हुथुङ हुथुङ, सिउ् अब्राहाम हदुसिने एनैे राङ ङा हए्।
+\v 59 “तेमे तिबिकी येशुला ग्यागुसिन्नी दाे थुसुङ, तेमे येशु दाकपुराङ यिपसुङ, तेमे लाखाङनेपा फिल्ला गालसुङ।
 
 
 \c 9
 \cl लिउ १०
 \p
 \v 1 येशु त्येबी लामला डाेइहदु बेला केबिनै मिक् माेथाेङु मिजिक् थाेङसुङ।
-\v 2 येशु कि लाेमातिबी खाेला टि्,"रब्बी, दि मिदी, कि पापामामि ना सिकि पाप क्यासुङ तेमे दि मिक् माेथाेङु केबुहिन्न्?"
+\v 2 येशु कि लाेमातिबी खाेला टि्,"रब्बी, दि मिदी, कि पापामामि ना सिकि पाप क्यासुङ तेमे दि मिक् माेथाेङु केबुहिन्न्?”
 
 
-\v 3 येशु कि खालेन् क्यानी सासुङ,"न दि मिकी पाप क्याबुहिन् न दिकी पापा मामि, तेेमेतेमे चाेवाेकन्जककी यक तिल्ला थाेङसित् सन्नि दुक क्याबु हिन्।
+\v 3 येशु कि खालेन् क्यानी सासुङ,” न दि मिकी पाप क्याबुहिन् न दिकी पापा मामि, तेेमेतेमे चाेवाेकन्जककी यक तिल्ला थाेङसित् सन्नि दुक क्याबु हिन्।
 \v 4 ङाल्ला ताेङुतिकी यकतिबा अरेकी ङिमा हदुुबेलाराङ किगाेक्यु। नुप हुङिन हए्, तेमे सिसाङ यक किमुथु।
-\v 5 ङा जाेम्बुलिङला हदुबेला ङा जाेम्बुलिङकी ठाछ्याल्ली हिन्न्। "
+\v 5 ङा जाेम्बुलिङला हदुबेला ङा जाेम्बुलिङकी ठाछ्याल्ली हिन्न्।"
 
 
 \v 6 येशु कि ति तामतिबा क्यासिन्सिमा खाेकि साल्ला छुमदुर ग्याप्सुङ तेमे चेमाकला थाल्ला नुय्पसुङ, तेमे तिकि् मिकला युलबिन्सुङ।
-\v 7 येशु कि तिल्ला सिक्यासुङ,"ग्युक्, सिलाेअामकी अालला टु (जसकाे अर्थ हुन्छ, ताङु।') । तिकिकिसा ति गाल, टुसुङ तेमे थाेङु थुबु गालनी लेसुङ।
+\v 7 येशु कि तिल्ला सिक्यासुङ,” ग्युक्, सिलाेअामकी अालला टु (जसकाे अर्थ हुन्छ, ताङु।') । तिकिकिसा ति गाल, टुसुङ तेमे थाेङु थुबु गालनी लेसुङ।
 
 
-\v 9 तितिङला तिकी छिमेकि तिबादाङ तिल्ला तङला लाङ युक्गु थाेङुतिबी,"ति लाेङजेदि दिराङ मन्ना?"
-\v 8 लालिकी सा,"दिराङ हिन्न्। "जेनतिबी सा,"मिन्न् दि तिदगेराङ थाेङु। "तेमे तिकी सासुङ,"ङा तिराङ हिन्न्।
+\v 8 तितिङला तिकी छिमेकि तिबादाङ तिल्ला तङला लाङ युक्गु थाेङुतिबी,"ति लाेङजेदि दिराङ मन्ना?”
+\v 9 लालिकी सा,"दिराङ हिन्न्। “जेनतिबी सा,"मिन्न् दि तिदगेराङ थाेङु। “तेमे तिकी सासुङ,” ङा तिराङ हिन्न्।
 
 
-\v 10 तिबी कि तिल्ला सा,"तेमे ख्याेरे मिक् चुकक्या खापेसुङ?"
-\v 11 तिकि जवाफ बिन्न, "येशु सिरुप मिज्किकी थाला नुमनि, ङे मिकला युलबिनसुङ तेमे ङाल्ला सिक्यासुङ, सिलाेअामला ग्युक तेमे टू ।' तितेन्दकला ङा गालिन्न् तेमे टूबिन्न् तेमे ङे थाेङथुप्प गाल।
-\v 12 "तिकि जवाफ बिन,"ङाल्ला छ्यामेत।"
+\v 10 तिबी कि तिल्ला सा,"तेमे ख्याेरे मिक् चुकक्या खापेसुङ?”
+\v 11 तिकि जवाफ बिन्न, “येशु सिरुप मिज्किकी थाला नुमनि, ङे मिकला युलबिनसुङ तेमे ङाल्ला सिक्यासुङ, सिलाेअामला ग्युक तेमे टू ।' तितेन्दकला ङा गालिन्न् तेमे टूबिन्न् तेमे ङे थाेङथुप्प गाल।
+\v 12 “तिकि जवाफ बिन, “ङाल्ला छ्यामेत।"
 
 
 \v 13 तिबिकी तङला मिकमाेथाेग्यु मितिल्ला फरिसीतिबी चाला टिलेसुङ. येशु
@@ -789,26 +787,26 @@
 \v 15 ।तेमे तिबिकी तिकि चुकक्यानीथाेङथुप्पु गालसिन्नी फरिसी तिबि टि? तिकि तिबाला सा,"येशु कि ङे मिकला दाकचिर ग्यामबिनसुङ, ङे टूबिन् ता ङा थाेङथुक्यु।"
 
 
-\v 16 लाला फरिसीतिबी सा," दिमि चाेवाेकन्जक नेसुर लेबु मन्न, चिल्लासिसिन् दिकी ङाश्वप ङिमा सेमला मिलिङु।" जेयान तिबि सा," ति मेलेबा मिचिगी चुकक्यानी दिनक यक किथुपकी?" तिकिकीसा, तिबि पारला सेममाडिक।
-\v 17 ति तेन्दककि, तिबिकीत तिमिक माेथाेङु मितिला लाेङ टिसुङ,"तिकि थकला ख्याेङ काङसी, चिल्लासिसिन तिकि ख्यारे मिक पेनबिनसुङ?" मिकमाेथाेग्यु तिकि सा,"खाे लुङतेम्बाहिन्न।,"
+\v 16 लाला फरिसीतिबी सा,” दिमि चाेवाेकन्जक नेसुर लेबु मन्न, चिल्लासिसिन् दिकी ङाश्वप ङिमा सेमला मिलिङु।" जेयान तिबि सा,” ति मेलेबा मिचिगी चुकक्यानी दिनक यक किथुपकी?” तिकिकीसा, तिबि पारला सेममाडिक।
+\v 17 ति तेन्दककि, तिबिकीत तिमिक माेथाेङु मितिला लाेङ टिसुङ, “तिकि थकला ख्याेङ काङसी, चिल्लासिसिन तिकि ख्यारे मिक पेनबिनसुङ?” मिकमाेथाेग्यु तिकि सा, “खाे लुङतेम्बाहिन्न।,"
 \v 18 यहूदीतिबी दाकपी मिक थाेङतुप्पु गालतिकी पापामामाला कामाताङुसाक ति थाेङमुथुबु नक्, तेमे तिकि मिक थाेङथुबु गालसिन्नी तिबिकी हारुङ माेवा माक्या।
 
 
-\v 19 तिबि कि पापामामाला टिसुङ,"खिराङ केबुनैराङ मिक् माेथाेङु हिन्न साबु खिरे पुजुङ काङ दिराङ हिन्ना?
-\v 20 तेम्मे हान्दा दिकि चुकक्या थाेङी?" तिकि किसाला तिकि पापामामी तिबाला जवाफ बिन्,"दि ङिरे पुजुङ हिन्न, तेम्मे दि क्याबेलब राङ मिक् माेथाेङबु हिन्न सिन्नि ङिराङला छ्या हए। हान्दा दिकि चुकक्या थाेङिदे ङिराङला छ्या
+\v 19 तिबि कि पापामामाला टिसुङ,” खिराङ केबुनैराङ मिक् माेथाेङु हिन्न साबु खिरे पुजुङ काङ दिराङ हिन्ना?
+\v 20 तेम्मे हान्दा दिकि चुकक्या थाेङी?” तिकि किसाला तिकि पापामामी तिबाला जवाफ बिन्,"दि ङिरे पुजुङ हिन्न, तेम्मे दि क्याबेलब राङ मिक् माेथाेङबु हिन्न सिन्नि ङिराङला छ्या हए। हान्दा दिकि चुकक्या थाेङिदे ङिराङला छ्या
 \v 21 मेत्, दिकि मिक् सिकि पेेन्न बिन्दे तिङ ङिराङला छ्या मेत्। दिलाराङ टि्, दिकि दाकपी दाकपीराङ ताम् किउ्।
 
 
 \v 22 तिकि माम्मा पापी कि तामतिबा सा, चिल्ला सिसिन्न तिबा यहूदीतिबाता जिबा क्या नक्। दुकक्या सिकि येशु ला ख्रीष्ट सिनी सेमला लाङिबे तिबाला सभाघर) नेपा फिल्ला देनग्याेक्यु सिनी यहूदीतिबा तङनेक्ये डिङनी नक्।
-\v 23 तिकि किसाला तिकि माम्मा पापि "दि वयस्क) मिहिन्न, तिलाराङ टि सा।
+\v 23 तिकि किसाला तिकि माम्मा पापि “दि वयस्क) मिहिन्न, तिलाराङ टि सा।
 
 
 \v 24 तुकराङ, क्या सु तङला मिक् माेथाेङु नक् ति मिला तिबिकी लाेङराङ काताङ, तेम्मे तिलासा,"चाेवाेकन्जकला (महिमा) बिन्न। ङिराङला छ्या हए दि मि पाापी हिन्न।
-\v 25 "तेम्मे ति मिकि जवाफ) बिन्न,"खाे पापी) हदेमेदे, ङाला छ्या मेत्। तेम्मे ङाला दकपुजिक ताम क्याजिक छ्या हए: ङा मिक् माेथाेङु हिन्न तेम्मे हान्दा ङा थाेङथुक्यु। "
+\v 25 “तेम्मे ति मिकि जवाफ) बिन्न, “खाे पापी) हदेमेदे, ङाला छ्या मेत्। तेम्मे ङाला दकपुजिक ताम क्याजिक छ्या हए: ङा मिक् माेथाेङु हिन्न तेम्मे हान्दा ङा थाेङथुक्यु।"
 
 
-\v 26 तेम्मे तिबिकी तिला सा,"तिकि ख्यारे थकला काङक्या? येशु कि ख्यारे मिक् चुकक्या पेन बिनसुङ?"
-\v 27 तिकि जवाफ बिनसुङ, "ङे खिराङला तङनेराङ सासिनङ खिरेकी माङेन्।खिराङ लाेङराङ चिल्ला ङेन्दू छाेलगी? खिराङ येशु कि लाेमा तिबा डयाप माेछाेलना,?
+\v 26 तेम्मे तिबिकी तिला सा,"तिकि ख्यारे थकला काङक्या? येशु कि ख्यारे मिक् चुकक्या पेन बिनसुङ?”
+\v 27 तिकि जवाफ बिनसुङ, “ङे खिराङला तङनेराङ सासिनङ खिरेकी माङेन्।खिराङ लाेङराङ चिल्ला ङेन्दू छाेलगी? खिराङ येशु कि लाेमा तिबा डयाप माेछाेलना,?
 \v 28 तिबिकी तिला मेलेबा क्या, तेम्मे सा,"ख्याेङ के येशु कि लाेमा हिन्न, ङिराङनी माेशा कि लाेमा हिन्न।
 \v 29 ङिराङला छ्याहए, चाेवाेकन्जक माेशाता तामक्यासुङ, तेम्मे दि मि केनसुर लेबु हिन्न ङिराङला छ्या मेत।
 
@@ -819,18 +817,18 @@
 
 \v 32 जम्बुलिङकी थलमेनै राङ मिक्माेथाेग्यु केबु मिजिकी मिक् सिकि खापेन् बिन्दु हान्दासाक काेदुु मेत्।
 \v 33 दुकक्या दि मि चाेवाेकन्जकनेसुर लेबुमिन्सिन येशु कि काङ किमुथुबु हिन्न।
-\v 34 "तिबिकी जवाफ बिन्नि तिलासा,"ख्याेङ (पूर्ण रुपमा पाप) ला केबुहिन्ना तेम्मे ङिराङला लाबिनकिना?" तितिङला तिबिकी तिला सभाघर नेबा फिला तेन्न बिन्न।
+\v 34 “तिबिकी जवाफ बिन्नि तिलासा,"ख्याेङ (पूर्ण रुपमा पाप) ला केबुहिन्ना तेम्मे ङिराङला लाबिनकिना?” तितिङला तिबिकी तिला सभाघर नेबा फिला तेन्न बिन्न।
 
 
-\v 35 तिबिकी तिल्ला सभाघर) नेय्बा फिला तेन्नक सिनि येशु कि काेनक्। येशु कि तिला ठेनि सिक्यासुङ,"काङ ख्याेरुङ मिपुजुङला माेवा किना?"
-\v 36 तिकि जवाफ) बिन्न, तेम्मे सा,"कन्जक तिसुहिन्नी ङे माेवा किरुजा?"
-\v 37 येशु कि तिला सिक्यासुङ,"खिरेकी तिला थाेङेए, ख्याेङता ताम किइ हदुदी तिराङ हिन्न।
-\v 38 "तिमितिकी सा, "कन्जक, ङा माेवा किउ "तेम्मे तिकि येशुला स्वाेवापुल।
+\v 35 तिबिकी तिल्ला सभाघर) नेय्बा फिला तेन्नक सिनि येशु कि काेनक्। येशु कि तिला ठेनि सिक्यासुङ, “काङ ख्याेरुङ मिपुजुङला माेवा किना?”
+\v 36 तिकि जवाफ) बिन्न, तेम्मे सा,"कन्जक तिसुहिन्नी ङे माेवा किरुजा?”
+\v 37 येशु कि तिला सिक्यासुङ, “खिरेकी तिला थाेङेए, ख्याेङता ताम किइ हदुदी तिराङ हिन्न।
+\v 38 “तिमितिकी सा, “कन्जक, ङा माेवा किउ “तेम्मे तिकि येशुला स्वाेवापुल।
 
 
-\v 39 येशु कि सिक्यासुङ,"ठिमकी थकला ङा दि जम्बुलिङला लेबु हिन्न, तेम्मे सिकि माेथाेङबे तिकि थाेङसित सिकि थाेङिबे तिबि माेथाेङसित।
-\v 40 "खाेता हदुप लाला फरिसी तिबि दि ताम ङेन्न तेम्मे खाेला टि,"काङ ङिराङहाङ थाेङमुथुबु डाेगाेबु जिक्?"
-\v 41 येशु कि तिबाला सिक्यासुङ,"दुकक्या खिराङ मिक् माेथाेङु हदुहिन्सिन खिराङला काङ मेलेबा मेङुहिन्न, तेम्मे खिरे, ङिराङ थाेङथुक्यु सिउ् तिकि किसा खिरे पारला मेलेबा गिउ्।
+\v 39 येशु कि सिक्यासुङ, “ठिमकी थकला ङा दि जम्बुलिङला लेबु हिन्न, तेम्मे सिकि माेथाेङबे तिकि थाेङसित सिकि थाेङिबे तिबि माेथाेङसित।
+\v 40 “खाेता हदुप लाला फरिसी तिबि दि ताम ङेन्न तेम्मे खाेला टि,"काङ ङिराङहाङ थाेङमुथुबु डाेगाेबु जिक्?”
+\v 41 येशु कि तिबाला सिक्यासुङ, “दुकक्या खिराङ मिक् माेथाेङु हदुहिन्सिन खिराङला काङ मेलेबा मेङुहिन्न, तेम्मे खिरे, ङिराङ थाेङथुक्यु सिउ् तिकि किसा खिरे पारला मेलेबा गिउ्।
 
 
 \c 10
@@ -841,18 +839,18 @@
 
 
 \v 3 गाेल्ला देदु यकपी कि तिकि थकला गाेपेन्तेरक्यु। लुकतिबी तिकि हाेर ङेनग्यु तेम्मे तिकि दाकपी लुकतिबाला मिन तेन्नी काताेङु तेम्मे फिल्ला दाडिउ्।
-\v 4 तिकि दाकपी तेरिक लुकतिबाला फिल्ला तेन्सिमा, खाे तिबि गमागमा डिउ् तेम्मे लुकतिबी खाेला तिङ ङ्यागु, चिल्ला सिसिन तिबिकी येशु कि हाेरु ङाेसेक्यु। "
+\v 4 तिकि दाकपी तेरिक लुकतिबाला फिल्ला तेन्सिमा, खाे तिबि गमागमा डिउ् तेम्मे लुकतिबी खाेला तिङ ङ्यागु, चिल्ला सिसिन तिबिकी येशु कि हाेरु ङाेसेक्यु।"
 
 
 \v 5 तिबिकी ङाेमास्येबु मिला तिङ मङगु, बरु तिबा ति छ्याक नेपा टाेक्यु, चिला सिसिन तिबिकी ङाेमेसेबु मि हाेरु ङाेमेसेउ्।
-\v 6 "येशुकी दि (दृष्टान्त) तिबाला लापसुङ, तेम्मे येशु कि तिबाला सि हदु तामतिबा काङ हिन्न सिन्नि तिबिकी हाकमाकाे।
+\v 6 “येशुकी दि (दृष्टान्त) तिबाला लापसुङ, तेम्मे येशु कि तिबाला सि हदु तामतिबा काङ हिन्न सिन्नि तिबिकी हाकमाकाे।
 
 
-\v 7 ति तिङला येशु कि तिबाला लाेङराङ सिक्यासुङ,"हुथुङ हुथुङ ङा खिराङला सिउ्, ङाराङ लुक तिबि गाे हिन्न।
-\v 8 "ङा सिन्ने तङला हुङुतिबा तेरिक कुरमेन हिन, तेम्मे लुकतिबि तिबि ताम माङेेन्।
+\v 7 ति तिङला येशु कि तिबाला लाेङराङ सिक्यासुङ, “हुथुङ हुथुङ ङा खिराङला सिउ्, ङाराङ लुक तिबि गाे हिन्न।
+\v 8 “ङा सिन्ने तङला हुङुतिबा तेरिक कुरमेन हिन, तेम्मे लुकतिबि तिबि ताम माङेेन्।
 
 
-\v 9 ङा गाे हिन्न। दुकक्या ङाता नाङला श्युसुङक्यासिन, ति थारकि द,; ति नाङला दाङ फिला डिउ् तेम्मेतिकि युकसा दिङमा
+\v 9 ङा गाे हिन्न। दुकक्या ङाता नाङला श्युसुङक्यासिन, ति थारकि द; ति नाङला दाङ फिला डिउ् तेम्मेतिकि युकसा दिङमा
 \v 10 ठेकिद्।दुकक्या कुन्जेन तिबा, सेदु नाताेङु मिनसिन, ति मेङु। ङाराङ लेबु हए, काङ सिसिन्न तिबिकी मिजु ङेसित, तेम्मे दि अाला अाला ङेसित्।
 
 
@@ -867,49 +865,49 @@
 
 
 \v 17 तेन्दक क्यानी, पापिकी ङाला ङिजे किउ: ङा ङे अाेङबु हाङ तेरक्यु, तुकक्या ङेकि दिला लाेङराङ लाङुला।
-\v 18 दि ङे नेसुर सिसाङ ठनि खुन्न डाेमुथु, तेम्मे दि ङा दाकपुराङ (अर्पण) किउ्। दिला (अर्पण) किरु अधिकार) ङाता हए, तेम्मे दिला लाेङराङ लाङु (अधिकार ङाता हए। दि अाज्ञा ङेकि ङे पापि बिन्दु हए। "
+\v 18 दि ङे नेसुर सिसाङ ठनि खुन्न डाेमुथु, तेम्मे दि ङा दाकपुराङ (अर्पण) किउ्। दिला (अर्पण) किरु अधिकार) ङाता हए, तेम्मे दिला लाेङराङ लाङु (अधिकार ङाता हए। दि अाज्ञा ङेकि ङे पापि बिन्दु हए।"
 
 
 \v 19 दि सुङ तिबिकी तेन्दककी लाेङराङ यहूदीतिबि पारला (बिभाजन) थाेङ।
-\v 20 तिबि पारनै अालाकी सा," दिला रेन्डी रेगु हए तेम्मे दि ङाेन्बा हिन्न। खिराङ तिकि ताम चिल्ला ङेन्गी?"
-\v 21 जेनतिबि सा,"दि सुङतिबा रेन्डी रेगु मिदि मिन्न्। खाङ रेन्डी कि मि मिक् पेन तेरथुकीना?"
+\v 20 तिबि पारनै अालाकी सा,” दिला रेन्डी रेगु हए तेम्मे दि ङाेन्बा हिन्न। खिराङ तिकि ताम चिल्ला ङेन्गी?”
+\v 21 जेनतिबि सा,"दि सुङतिबा रेन्डी रेगु मिदि मिन्न्। खाङ रेन्डी कि मि मिक् पेन तेरथुकीना?”
 
 
 \v 22 ति तिङला यरुशलेमला (समर्पण) कि (चाड) कि तुजे नक्।
 \v 23 दि ङिमा कारबी तुजे नक् तेम्मे येशु लाखाङला साेलाेमनकी दलानला युगिन नक्।
-\v 24 तेम्मे यहूदी तिबि खाेला खाेरनी सा,"दाकपी कि ङिराङला नामसाक (दाेधार) ला ज्यागी? दुकक्या दाकपु ख्रीष्ट हिन्दु हिनसिन ङिराङला (खुल्लामखुल्ला) सानाङ्। "
+\v 24 तेम्मे यहूदी तिबि खाेला खाेरनी सा,"दाकपी कि ङिराङला नामसाक (दाेधार) ला ज्यागी? दुकक्या दाकपु ख्रीष्ट हिन्दु हिनसिन ङिराङला (खुल्लामखुल्ला) सानाङ्।"
 
 
-\v 25 येशु कि खालेन क्यानि तिबाला सिक्यासुङ,"ङे खिराङला सासिन्दु हए, तेम्मे खिरे माेवाङ मिकिनक्। ङेकि ङे पापि मिनला क्याबु यक तिबि ङे (बिषय) ला किदुक तेरक्यु।
+\v 25 येशु कि खालेन क्यानि तिबाला सिक्यासुङ, “ङे खिराङला सासिन्दु हए, तेम्मे खिरे माेवाङ मिकिनक्। ङेकि ङे पापि मिनला क्याबु यक तिबि ङे (बिषय) ला किदुक तेरक्यु।
 \v 26 हिनसिनाङ खिराङ माेवा मिकिनक् चिलासिसिन्न् खिराङ ङे लुक तिवा मिन्न्।
 
 
 \v 27 ङे लुकतिबी ङे हाेर ङेन्गु्, ङा तिबाला ङाेसेक्यु तेम्मे तिबिकी ङाला तिङङ्गु।
-\v 28 ङा तिवाला रिङबु मिजु तेरक्यु,; तिवा नामलाङ मिसिउ् तेम्मे ङे लाकपा नेसुर तिवाला सिसाङ ठनि खुन्डाे मुथु।
+\v 28 ङा तिवाला रिङबु मिजु तेरक्यु; तिवा नामलाङ मिसिउ् तेम्मे ङे लाकपा नेसुर तिवाला सिसाङ ठनि खुन्डाे मुथु।
 
 
 \v 29 तिवा ङाला तेरु ङे पापा तेरिक सिन्ने गेरपु हए, तेम्मे सिसाङ तिवाला ङे पापि लाकपा नेसुर ठनी खुन्डप अाछ मेत्।
 \v 30 ङा दाङ पापा चिकराङ हिन्न्।
-\v 31 "तेम्मे लाेङराङ यहूदीतिबि येशुला ग्यागु लाेङराङ दाेतिवा थुसुङ।
+\v 31 “तेम्मे लाेङराङ यहूदीतिबि येशुला ग्यागु लाेङराङ दाेतिवा थुसुङ।
 
 
-\v 32 येशु कि तिवाला खालेन क्यासुङ,"ङेकि पापि कि अाल्ला ल्येमु यकतिबा खिराङला छातेन्दु हए। ति चिन ताम तिबि कला खिरे ङाला दाेथनि ग्यागु छाेल्गी?
-\v 33 यहूदी तिबिखाेला जवाफ बिन्न,"ङिरे ख्याेरुङला काङ लेयामु यक तिबि कल्ला धाेथ ग्यागिन मेत,(तर ईश्वर निन्दाकाे लागि हाे,) चिला सिसिन ख्याेरुङ मिक्यानी दाकपुला कन्जक जाेइ नक। "
+\v 32 येशु कि तिवाला खालेन क्यासुङ, “ङेकि पापि कि अाल्ला ल्येमु यकतिबा खिराङला छातेन्दु हए। ति चिन ताम तिबि कला खिरे ङाला दाेथनि ग्यागु छाेल्गी?
+\v 33 यहूदी तिबिखाेला जवाफ बिन्न, “ङिरे ख्याेरुङला काङ लेयामु यक तिबि कल्ला धाेथ ग्यागिन मेत, (तर ईश्वर निन्दाकाे लागि हाे,) चिला सिसिन ख्याेरुङ मिक्यानी दाकपुला कन्जक जाेइ नक।"
 
 
-\v 34 येशु कि तिबाला खालेन क्यासुङ," ङे साबिन,'खिराङ ईश्वर हिन्ना 'काङ खिरे व्यवस्थाला टिबु मेतना?"
+\v 34 येशु कि तिबाला खालेन क्यासुङ,” ङे साबिन, 'खिराङ ईश्वर हिन्ना 'काङ खिरे व्यवस्थाला टिबु मेतना?”
 \v 35 दुकक्या येशु कि तिबाला ईश्वर तिबा सिक्यासिन्न् चाेवाेकन्जककी सुङ सि चाला लेसुङ? काङ
 \v 36 खिराङ पापि अलग क्याबु तेमे जम्बुलिङला ताङु मिकि ङा चाेवाे कन्जककी पुजुङ हिन्न, साबुला ख्यरे ईश्वर निन्दा) कि नक् सिउ?
 
 
 \v 37 दुकक्या ङे पापि यक तिबा क्याबु मे सिन्न ङाला माेवा माकि।
 \v 38 तेमे दुकक्या ङे ति यकराङ कि हसिन् खिरेकी ङाला माेवा माक्या सिनाङ यक तिबाला ति माेवा कि, तेमे ङातानि पापा हए ङा पापा तानि हए साबु खिरेकी से तेमे हाक काेत।
-\v 39 "तिबिकी येशुुला लाेङराच जिम्बु छाल, तेमे येशु तिबि लाकपा नेय्बा स्याेरसुङ।
+\v 39 “तिबिकी येशुुला लाेङराच जिम्बु छाल, तेमे येशु तिबि लाकपा नेय्बा स्याेरसुङ।
 
 
 \v 40 येशु लाेङराङ यूहन्ना कि एल्ला बप्तिस्मा बिन्दु दासा यर्दन कि फारकेन गाल तेमे खाे त्येराङ देसुङ।
 \v 41 अाल्ला मितिबा खाेकि चाला लेसुङ, तेमे तिबिकी सा,"हुथुङ यूहन्ना कि (चिह्न) तिबा छा मातेन, तेमे तिकि दि मि थकला सिक्याबु तेरिक तामतिबा हुथुङ नक्।
-\v 42 "त्ये अाल्लाकी येशुला माेवा क्या।
+\v 42 “त्ये अाल्लाकी येशुला माेवा क्या।
 
 
 \c 11
@@ -919,90 +917,90 @@
 \v 2 दि तिराङ मरियम हिन्न तिकि कन्जकला न्युम कुनि येशु कि काङबा दाकपि राथनि पिबिन्न् तिकि न्यूक लाजरस ति नानि नक्।
 
 
-\v 3 ति मेरा ङि अाजि नुमतिबि येशुला काताेङु ताङ्सुङ् "चाेवाे कन्जाक लाेताङ् ख्याेकि सुला ङिङ्जे कि ति मिदि नानि हहे।
-\v 4 "तेमे येशु कि तप काेसुङ्, तेमे येशुकि सासुङ्, "दि नाबु मिदि मिस्यिहुई, चिला सिसिङ् तिदि कन्जाक ला (महिमा) तेरु सिनि हिङ्, तेमे कन्जाक कि पुज्युङ् ति (महिमित) हुङ्सित सिनि हिङ्। "
+\v 3 ति मेरा ङि अाजि नुमतिबि येशुला काताेङु ताङ्सुङ् “चाेवाे कन्जाक लाेताङ् ख्याेकि सुला ङिङ्जे कि ति मिदि नानि हहे।
+\v 4 “तेमे येशु कि तप काेसुङ्, तेमे येशुकि सासुङ्, “दि नाबु मिदि मिस्यिहुई, चिला सिसिङ् तिदि कन्जाक ला (महिमा) तेरु सिनि हिङ्, तेमे कन्जाक कि पुज्युङ् ति (महिमित) हुङ्सित सिनि हिङ्।"
 
 
 \v 5 येशु कि मार्था ताङ् तिकि नुम तेमे लाजरस ला ङिङ्जे किरुप
 \v 6 नक।तेमे येशु कि लाजरस नाबु काेसुङ्, तेमे ति ङिमा ङि त्याराङ् देसुङ्, ।
-\v 7 तेपा नेसुर येशु कि दाबक्पि लाेप्टुक तिबाला सासुङ्, "लाेङराङ यहुदिया तेबा ग्युक। "
+\v 7 तेपा नेसुर येशु कि दाबक्पि लाेप्टुक तिबाला सासुङ्, “लाेङराङ यहुदिया तेबा ग्युक। 
 
 
-\v 8 लाेमातिबी येशुला सा, "  "रब्बि, हादाराङ् यहुदि तिबि कि खाेला दाे ग्यागु छालु नक लाेङराङ् दाक्पु ग्युरनि ते डजाइ? "
-\v 9 येशु कि सासुङ्, "काङ् ङिमाला (घण्ट) चिङ्ङि टादिङि मेङ्ना? दुक क्यानि सुङ् ङिर्मि तुजेला युक्सिङ् नार्तु मग्यागु, चिलासिसिङ् तिकि जाबुङ्कि टादिङि किसा ला थाेगु।
+\v 8 “लाेमातिबी येशुला सा,”  “रब्बि, हादाराङ् यहुदि तिबि कि खाेला दाे ग्यागु छालु नक लाेङराङ् दाक्पु ग्युरनि ते डजाइ?”
+\v 9 येशु कि सासुङ्, “काङ् ङिमाला (घण्ट) चिङ्ङि टादिङि मेङ्ना? दुक क्यानि सुङ् ङिर्मि तुजेला युक्सिङ् नार्तु मग्यागु, चिलासिसिङ् तिकि जाबुङ्कि टादिङि किसा ला थाेगु।
 
 
-\v 10 हिङ्सिङाङ् ति नेबि युसिङ् नार्तु ग्यागु, चिला सिसिङ् टादि ङि मेगु। "
-\v 11 खाेकि दि ताम तिबा तिबाला सि क्या सुङ्, अरे दाल्जा लाजरस तिला लेम्ग्या ङि टाेदु नक्, तेमे ङा डाेइ हए, तेमे ङा तिला ङि ने लाेङ् थुक्यु। "
+\v 10 हिङ्सिङाङ् ति नेबि युसिङ् नार्तु ग्यागु, चिला सिसिङ् टादि ङि मेगु। 
+\v 11 “खाेकि दि ताम तिबा तिबाला सि क्या सुङ्, अरे दाल्जा लाजरस तिला लेम्ग्या ङि टाेदु नक्, तेमे ङा डाेइ हए, तेमे ङा तिला ङि ने लाेङ् थुक्यु।"
 
 
 \v 12 तेन्दक क्यानि लाेमा तिबि येशु ला सा,"कन्जक, दुकक्या ति ला ङि टाेदु हसिन्न ति (हाेसला गिउ्।
-\v 13 "हान्दा येशु कि तिकि स्याप थकला साबु नक् सिन्नी तिबिकी नासाम ताङनक्।
-\v 14 ति तिङला येशु कि तिला तेरिक सिक्यासुङ,"लाजरस स्या हए।
+\v 13 “हान्दा येशु कि तिकि स्याप थकला साबु नक् सिन्नी तिबिकी नासाम ताङनक्।
+\v 14 ति तिङला येशु कि तिला तेरिक सिक्यासुङ,” लाजरस स्या हए।
 
 
 \v 15 ङा त्ये मेदुप्पला खिरेकी (खातिर) ङा ला गालानि हए, दुकक्यानी खिरेकी माेवा कि थुप सित्। तिबि चाला ग्युक।
-\v 16 "थेदियस सिरुप थाेमाकी तिकि दाल्जा लाेमा तिबि सा,"ङिराङहाङ डिउ ङिराहाङ येशु तानिराङ सि। "
+\v 16 “थेदियस सिरुप थाेमाकी तिकि दाल्जा लाेमा तिबि सा,"ङिराङहाङ डिउ ङिराहाङ येशु तानिराङ सि।"
 
 
 \v 17 तेम्मे येशु लेम्नी, लाजरसला तुरसाला ज्याग्यु ङिमासी गाल्सीदु येशु कि छाङेसुङ
 \v 18 ।बेथानिया यरुशलेमनेपा चालाराङ किलाे मिटर सुम्म (दुरी नक्
 \v 19 ।अाला यहुयी तिबि मरियम तेम्मे मार्था त्ये तिबिकी नुग्युगी थकला तिबिकी (सान्त्वना) तेरुप लेबु नक्।
-\v 20 तेम्मे मार्था कि येशु हुङि्न नक् सिन्नी काे नक् तेम्मे खाे येशुला ठेदुप गाल, तेम्मे मरियमदी खाङबालाराङ दे नक्.।
+\v 20 तेम्मे मार्था कि येशु हुङि्न नक् सिन्नी काे नक् तेम्मे खाे येशुला ठेदुप गाल, तेम्मे मरियमदी खाङबालाराङ दे नक्।
 
 
-\v 21 ति तिङला मार्था कि येशु ला शा् "कन्जक दुकक्या ख्याेरुङ दे हदु हिन्सिन् ङे नुक मिसिबु हिन्न्।
+\v 21 ति तिङला मार्था कि येशु ला शा् “कन्जक दुकक्या ख्याेरुङ दे हदु हिन्सिन् ङे नुक मिसिबु हिन्न्।
 \v 22 ङाला छ्याहए हारुङसाङ दाकपीकि चवाेकन्जकला काङ लाङसुङ ति खाेकि ख्याेरुङला तेरक्यु।
-\v 23 "येशु कि तिल्ला सिक्यासुङ,"ख्यरे नुक लाेङराङ सेन्बु लाङी द्। "
+\v 23 “येशु कि तिल्ला सिक्यासुङ, “ख्यरे नुक लाेङराङ सेन्बु लाङी द्।"
 
 
 \v 24 मार्था कि येशुला शा,"ङाला छ्याहए, दि तिङि ङिमाला लाेङराङ सेन्बु लाङु,"।
-\v 25 येशु कि तिबाला सिक्यासुङ,"(पुनरुथान रजीवन) ङाराङ हिन्न् सिकि ङाला माेवा किबे, ति सिसिनाङ सेन्नबु लाङु।
-\v 26 सिकि ङाला माेवा क्यानी ङाता यूगिबे ति नामलाङ मिसिउ। काङ ख्याेरुङ दि माेवा किना?"
+\v 25 येशु कि तिबाला सिक्यासुङ,” (पुनरुथान रजीवन) ङाराङ हिन्न् सिकि ङाला माेवा किबे, ति सिसिनाङ सेन्नबु लाङु।
+\v 26 सिकि ङाला माेवा क्यानी ङाता यूगिबे ति नामलाङ मिसिउ। काङ ख्याेरुङ दि माेवा किना?”
 
 
 \v 27 तिकि खाेल्ला शा,"हिन्न् कन्जक ङा माेवा किउ्, ख्याेरुङराङ जम्बुलिङला हुङिन्न हदु पुजुङ चाेवाेकन्जककी पुजुङङ ख्रीष्ट हिन्न्।
-\v 28 "तेम्मे तिकि द दूक शासुङ् खाे तेबा गाल्सुङ् तिकि नुम्म मरियमला साताम क्या काताङ्।तिकि शासुङ् "लबेन् देए हए तेम्मे खिराङला काताेङिन् नक्।
-\v 29 "तेम्मे तिबिकी दि खाेनि टिमटिम लानि येशु चाला गाल्।
+\v 28 “तेम्मे तिकि द दूक शासुङ् खाे तेबा गाल्सुङ् तिकि नुम्म मरियमला साताम क्या काताङ्।तिकि शासुङ् “लबेन् देए हए तेम्मे खिराङला काताेङिन् नक्।
+\v 29 “तेम्मे तिबिकी दि खाेनि टिमटिम लानि येशु चाला गाल्।
 
 
 \v 30 येेेशु हारुङसाङ ति युल्ला मालेप्पा नक्, तेम्मे येशु ति दासाला राङ हदु नक्सिनि मार्था कि येशुला ठेनक्।
 \v 31 तिकि किसा ति ता खाङबाला अारती तेरिन हदुप यहूदी तिबी तिजाेबेला खक्क लानि फिला डाेइ किरु थाेङ नक् तिबि कि ति तुरसाला ङु डाेई हदु नक् सिन्नी नासाम ताङ तिबाङ तिला तिङ् ङ्या।
-\v 32 ति तिङला तेम्मे मरियम येशु हदु दासाला लेसुङ तेम्मे येशुला थाेङ् तिकि खाेकि काङबी चाला खाउ ग्यामनि येशुला सा,"कन्जक दुक क्या ख्याेरुङ दे हदु हिन्सिन ङे नुयुक मिसिबु हिन्न्। "
+\v 32 ति तिङला तेम्मे मरियम येशु हदु दासाला लेसुङ तेम्मे येशुला थाेङ् तिकि खाेकि काङबी चाला खाउ ग्यामनि येशुला सा,"कन्जक दुक क्या ख्याेरुङ दे हदु हिन्सिन ङे नुयुक मिसिबु हिन्न्।"
 
 
 \v 33 तेम्मे येशु कि ति ताङ लेबु य, यहूदीतिबा ङुई हदु थाेङ, खाे (अात्मामा अति विचलित) गाल, तेम्मे सेम नानक्। येशु किसिक्या,"खिरेक कि तिला
-\v 34 केन्नी जागुहए?"तिबिकी येशुला सिक्या,"कन्जक लेमनी ल्याे।
-\v 35 "येशु ङुसुङ।
+\v 34 केन्नी जागुहए?” तिबिकी येशुला सिक्या,"कन्जक लेमनी ल्याे।
+\v 35 “येशु ङुसुङ।
 
 
-\v 36 तेम्मे यहूदी तिबिकी सा,"ल्याेसा येशु की लाजरसला चाे ङिन्जे किबे!"
-\v 37 तेम्मे त्ये लालिकी सा, "खाङ मिक् माेथाेङु मि मिक् बेदु मिकि दि मिलाङ मिसिबु जाेमुथुप ना?"
+\v 36 तेम्मे यहूदी तिबिकी सा,"ल्याेसा येशु की लाजरसला चाे ङिन्जे किबे!”
+\v 37 तेम्मे त्ये लालिकी सा, “खाङ मिक् माेथाेङु मि मिक् बेदु मिकि दि मिलाङ मिसिबु जाेमुथुप ना?”
 
 
 \v 38 तितिङला लाेङराङ येशु थुल्ला दाकपु अाला (विचलित गाल, तेम्मे थुरसाछला गाल। दि छाम जिक् नक् दिला दाेथनी उुमनि नक्।
-\v 39 येशु कि सिक्यासुङ," दाे द्। " लाजरस स्याहए, तिकि अाजी मार्थाकि येशुला सिक्यासुङ,"कन्जक हारिङ साकला नि जुबु रुलसिन्दाई चिल्ला सिसिन् दि स्या दि हारिङ ङिमा सिगाल्.।
-\v 40 "येशु कि तिला सा, "ङेकी खिराङला सासिन् खिरेकि माेवा क्यासिन् ख्यारे चेवाे कन्जककी (महिमा) थाेङु?"
+\v 39 येशु कि सिक्यासुङ,” दाे द्। “लाजरस स्याहए, तिकि अाजी मार्थाकि येशुला सिक्यासुङ,” कन्जक हारिङ साकला नि जुबु रुलसिन्दाई चिल्ला सिसिन् दि स्या दि हारिङ ङिमा सिगाल्. ।   
+\v 40 “येशु कि तिला सा, “ङेकी खिराङला सासिन् खिरेकि माेवा क्यासिन् ख्यारे चेवाे कन्जककी (महिमा) थाेङु?”
 
 
-\v 41 तुकराङ क्यानि तिबिकी दाे दसुङ। येशु कि दाकपी मिक् नामनै तेकसुङ, तेम्मे सासुङ्," हे पिता, ङे गङवा सुबुला ङेन्दु हए ङा ख्याेरुङला थुत्चुछे सिउ्।
-\v 42 ङाला छा हए ख्यारे कि ङे गङवा नाम्लाङ् ङेन्गु, तेम्मे ङे फारला छुरला हदुप कि भिडकि) तेन्दककी ङे दि साबिन्, तुकक्या दाकपि ङाल्ला ताङु हिन् सिन्नि तिबिकी माेवा किथुपसित्। "
+\v 41 तुकराङ क्यानि तिबिकी दाे दसुङ। येशु कि दाकपी मिक् नामनै तेकसुङ, तेम्मे सासुङ्,” हे पिता, ङे गङवा सुबुला ङेन्दु हए ङा ख्याेरुङला थुत्चुछे सिउ्।
+\v 42 ङाला छा हए ख्यारे कि ङे गङवा नाम्लाङ् ङेन्गु, तेम्मे ङे फारला छुरला हदुप कि भिडकि) तेन्दककी ङे दि साबिन्, तुकक्या दाकपि ङाल्ला ताङु हिन् सिन्नि तिबिकी माेवा किथुपसित्।"
 
 
-\v 43 येशु कि दि ताम तिवा शासिमा खाेकि हाेरु बाेम्बुला सिक्या,"लाजरस, फिला स्याक!"
-\v 44 स्ये मिदि फिला लेसुङ, तिकि लाकपा काङबा तिवा माज्या थनि टानि नक्, तिकि च्याङा माज्या थ् तुमनि नक्। येशु कि तिवाला सा,"तिला टाेलनि बिन् तेम्मे तिला ताङताेङ। "
+\v 43 येशु कि दि ताम तिवा शासिमा खाेकि हाेरु बाेम्बुला सिक्या,"लाजरस, फिला स्याक!”
+\v 44 स्ये मिदि फिला लेसुङ, तिकि लाकपा काङबा तिवा माज्या थनि टानि नक्, तिकि च्याङा माज्या थ् तुमनि नक्। येशु कि तिवाला सा,"तिला टाेलनि बिन् तेम्मे तिला ताङताेङ।"
 
 
 \v 45 तेमे मारियम चाला लेबु तान येशु कि क्याबु लाका थाेङ्नि अाला यहुदि तिबिकि येशुला माेबा क्यासुङ् ।
 \v 46 तमा तिबा फरिसि चाला गाल्सुङ् तेमे येशु कि क्याबु लाका तिबा तिबाला सासुङ् ।
 
 
-\v 47 ति तिङला छेम्बु पाेनबु ताङ फरिसी तिबि (परिषद्) कि सदस्य तिबाला रुु तेम्मे सा "ङिराङ काङ किरजा? दि मिकि अाल्ला (चिह्न) तिबा किउ्।
-\v 48 दुकक्या अरेकी दिला दुकराङक्या ताङसिन्न् तेरिककी दिला माेवा किउ्; राेमी तिबा लेमनी अरे छाे तेरिक लिङ्ङु। "
+\v 47 ति तिङला छेम्बु पाेनबु ताङ फरिसी तिबि (परिषद्) कि सदस्य तिबाला रुु तेम्मे सा “ङिराङ काङ किरजा? दि मिकि अाल्ला (चिह्न) तिबा किउ्।
+\v 48 दुकक्या अरेकी दिला दुकराङक्या ताङसिन्न् तेरिककी दिला माेवा किउ्; राेमी तिबा लेमनी अरे छाे तेरिक लिङ्ङु।"
 
 
-\v 49 हिन्सिनाङ तिबिनाङला कैयाफा मिनकी मिजिक ति लाेला छेम्बु नाकसाेङ हिन्नक् तिकि तिबाला सा, "खिराङ काङ मेसेउ् ।
-\v 50 तेरिक लुङबा नाड् सिन्ने मि (लागि) दकपुजिक स्येराङ ल्यामु हिन्न् सिन्नि खिरे नासाम ताेङु। "
+\v 49 हिन्सिनाङ तिबिनाङला कैयाफा मिनकी मिजिक ति लाेला छेम्बु नाकसाेङ हिन्नक् तिकि तिबाला सा, “खिराङ काङ मेसेउ् ।
+\v 50 तेरिक लुङबा नाड् सिन्ने मि (लागि) दकपुजिक स्येराङ ल्यामु हिन्न् सिन्नि खिरे नासाम ताेङु।"
 
 
 \v 51 ता दि तिकि दाकपी (तर्फ) नेसुर साबु मिन्नक्। बरु खाे दि वर्ष कि नाकसुङ छेम्बु हदु तेन्दक कि येशु जम्बुलिङ कि (लागि) सिग्याेक्यु सिन्नि अगमवाणी क्याबु नक्।
@@ -1014,7 +1012,7 @@
 \v 55 ता यहूदी तिबि निस्तार- चाड हुङु बेल्ला गालुप नक् अालाकी दाकपु चेङ्ङी ड्प युल नेसुर निस्तार चाड तङलाराङ यरुशलेम गाल नक्।
 
 
-\v 56 तिबिकी येशुला छाेल्लिन हदुप नक्। तिबा लाखाङला हुदुप बेला खपरे पारला सि हदुप नक्,"खिराङला चेनक् लासुङ्? येशु चाडला मेङु?"
+\v 56 तिबिकी येशुला छाेल्लिन हदुप नक्। तिबा लाखाङला हुदुप बेला खपरे पारला सि हदुप नक्,"खिराङला चेनक् लासुङ्? येशु चाडला मेङु?”
 \v 57 हान्दा नाकसाेङ् छेम्बु ताङ् फरिसी तिबि दि केदेम्बा क्याबु नक्, दुकक्या सिसाङ येशु केन हए सिन्नि छ्या ङेदुप हिन्सिन् तिकी दि सिगाेक्यु तेम्मे तिबिकी येशुला जिम तुपसित्।
 
 
@@ -1027,12 +1025,12 @@
 
 
 \v 4 खाेकि लाेमा तिबि नाङला दकपुजिक् यहूदा स्करियाेत तिकि येशु ला बिश्वासघात किरु नक् तिकि सा,
-\v 5 "दि अत्तर साउ सुम ङुलगी सिक्काला चवानी टेङबु तिबाला चिल्ला माबिन?"
+\v 5 “दि अत्तर साउ सुम ङुलगी सिक्काला चवानी टेङबु तिबाला चिल्ला माबिन?”
 \v 6 तिकि दि ताम टेङबु तिबाला ङिङ्जे क्या साबु मिन्, तेम्मे ति कुनजेन हिन्नी साबु नक्। तिता डे्या बि मेबुक नक् तेम्मे त्या ज्यागु डेबा कुन् किरु नक्।
 
 
-\v 7 येशु कि सिक्यासुङ,"तिबा तानि ङे (दफन कि ङिमि लागि) काङ हए, ति ज्यागु नाङ।
-\v 8 ेङबु तिबा दि खिराङ ता गिउ्, तेम्मे ङानी खिराङ ता नाम्लाङ मेङु। "
+\v 7 येशु कि सिक्यासुङ, “तिबा तानि ङे (दफन कि ङिमि लागि) काङ हए, ति ज्यागु नाङ।
+\v 8 ेङबु तिबा दि खिराङ ता गिउ्, तेम्मे ङानी खिराङ ता नाम्लाङ मेङु।"
 
 
 \v 9 तेमे ति अाला यहुदि तिबिकि येशु तेहतु हाक्काेसुन, ति मितिबा येशुला क्या लालेबु मिन लाजरसला लाहलेबु हिन, ति मितिला येशु कि स्याबुप् नेबा सेन्बु लागु चाहि।
@@ -1041,11 +1039,11 @@
 
 
 \v 12 रान्सा ङिमाकि चाडला अाला मितिबा लेसुन। येशु यरुशलेमला हुगिन हहि सिनि तिबि कि काेसुन,
-\v 13 तिबिकि खजुर दाेङ्बि हागा तिबा लासुङ तेमे येशु ला ठे गाल्सुन, तेमे ताम बाेबु क्या नि सासुङ, "हाेसन्ना! इसार्एलकि राजा ताङ चाेवाे कनज्यककि मिनला लेबु तिबा धन्य हए ।
+\v 13 तिबिकि खजुर दाेङ्बि हागा तिबा लासुङ तेमे येशु ला ठे गाल्सुन, तेमे ताम बाेबु क्या नि सासुङ, “हाेसन्ना! इसार्एलकि राजा ताङ चाेवाे कनज्यककि मिनला लेबु तिबा धन्य हए ।
 
 
 \v 14 येशु कि दक्बु जि गधा कि पेजा ङेसुन तेमे तिकि खाला येशु जेसुन, दिनाेक् तिबु हए,
-\v 15 "सियाेकि पुम जिबा माकि, लाेह, खरे राजा गधा खाला जेनि हुगिन हए। "
+\v 15 “सियाेकि पुम जिबा माकि, लाेह, खरे राजा गधा खाला जेनि हुगिन हए।"
 
 
 \v 16 येशु कि चेला तिबि कि तङ्ला ति तमति हाक् माकाे, तेमे ति बेला येशु महिमित गाल्सुङ, तेमे तिकि लाेला टिबु नाेक तेमे ति तेरिक् ताम तिबा ति मितिबि कि येशु लाेराङ क्याबु हिन सि नासाम ताङ्सुङ्।
@@ -1053,12 +1051,12 @@
 
 \v 17 येशु कि लाजरसला तुर्सि फि नेबा काताङगु ङिमाला तेमे स्याप नेबा सेङ्बु जप्बेला हतु मि तिबिकि (गवाहि) सासुङ् ।
 \v 18 दिकि किसाराङ्ति मितिबा येशुला ठे गाल्सुङ, चिलासिसिन दिनाेक लाका क्याबु ति ति मिति बिकि काेसुन।
-\v 19 तिकि किसाला फरिसि तिबि खेप्तन्मा सासुन,"लाेह खिराङ कान कि मुथुप; लाेह, तेरिक जाेबुलिङकि मितिबा तिकि गाल्नाेक। "
+\v 19 तिकि किसाला फरिसि तिबि खेप्तन्मा सासुन, “लाेह खिराङ कान कि मुथुप; लाेह, तेरिक जाेबुलिङकि मितिबा तिकि गाल्नाेक।"
 
 
 \v 20
 \v 21
-\v 22 ति ङिमाला (चाडला अाराधना) किरु सिनि डाेइ हतु नाङ्ला जेन् गिर्क तिबाङ् हदु नाक्।  ति मितिबा फिलिप चाला गाल्सुङ् तिति गालिल बेथसेदा कि हिङ तेमे तिला सासुङ्, "(महाशय), ङिराङ् येशु ला ठेडिऊ। " फिलिप ति गाल्नि अन्दिर्यास ला सासुङ् ।तेमे अन्दिर्यास फिलिप तानि गाल्सुङ्, तेमे तिबि कि येशुला सासुङ् ।
+\v 22 ति ङिमाला (चाडला अाराधना) किरु सिनि डाेइ हतु नाङ्ला जेन् गिर्क तिबाङ् हदु नाक्।  ति मितिबा फिलिप चाला गाल्सुङ् तिति गालिल बेथसेदा कि हिङ तेमे तिला सासुङ्, "(महाशय), ङिराङ् येशु ला ठेडिऊ।" फिलिप ति गाल्नि अन्दिर्यास ला सासुङ् ।तेमे अन्दिर्यास फिलिप तानि गाल्सुङ्, तेमे तिबि कि येशुला सासुङ् ।
 
 
 \v 23 येशुकि तिबाला सिक्यासुङ्,"मिकि पुजुङ् कि मिङ्ला (महिमित) किरु तुज्ये लेबु हए।
@@ -1070,29 +1068,29 @@
 
 
 \v 27 हादा ङे (पार्ण) दुक्पा ङेसुङ: ङा कान सिर्जा? हे पापा, ङाला दि (घडि) नेबा (बचाउनु हाेस्? ङा दिनेसुर राङ् दि (घडि) लेबु जाइ। 
-\v 28 हे पापा, खाेरे मिन ति (महिमित) ज्यकसित । "तेमे दिवा चेन नेवा दक्पु जिक हाेर लेसुङ, तेमे सासुङ,"ङेकि दिला (महिमित) जाेबिन ता लाेन (महिमित) जेउ। " 
-\v 29 तेमे तिकि चाला लानि देदु मि तिबिकि ति तामति काेसुङ्, तेमे ति बिकि (मेघ गज्यारेे) सासुङ। जेन तिबि सासुङ,(स्बर्गदुत) ति तानि ताम क्याबु हिन। "
+\v 28 हे पापा, खाेरे मिन ति (महिमित) ज्यकसित । “तेमे दिवा चेन नेवा दक्पु जिक हाेर लेसुङ, तेमे सासुङ, “ङेकि दिला (महिमित) जाेबिन ता लाेन (महिमित) जेउ।" 
+\v 29 तेमे तिकि चाला लानि देदु मि तिबिकि ति तामति काेसुङ्, तेमे ति बिकि (मेघ गज्यारेे) सासुङ। जेन तिबि सासुङ, (स्बर्गदुत) ति तानि ताम क्याबु हिन।"
 
 
-\v 30 येशुकि सासुन, "दि ताम ति ङाला मिन, खिरान्ला सि नि लेबु हिन। "
+\v 30 येशुकि सासुन, “दि ताम ति ङाला मिन, खिरान्ला सि नि लेबु हिन।"
 \v 31 ता दि जाबुलिङकि (न्याय) गिउ, ता दि जाबुलिङकि (शासक) क्युर्किउ।
 
 
-\v 32 ङा तिजेे तुज्येला जाबुलिङ नेबा (उचालिन्छ), ङा तेरिक्ला ङे नेबा (खिच्नेछु) । " 
-\v 33 चिनाेक (मृत्यु मदेेर् हुनु हुन्छ भन्ने सङ्केत) किरु सिनिति ताम साबु हिन्।
+\v 32 ङा तिजेे तुज्येला जाबुलिङ नेबा (उचालिन्छ), ङा तेरिक्ला ङे नेबा (खिच्नेछु)। 
+\v 33 “चिनाेक (मृत्यु मदेेर् हुनु हुन्छ भन्ने सङ्केत) किरु सिनिति ताम साबु हिन्।
 
 
-\v 34 ति मितिबि कि सासुन,"ङेरे किव्यवस्था नेबा काेदु हाेइ ए, कि चाेवाे नाम्लाङ (रहनुहुनेछ) । खाेङ चु कक्यानि सिउ, मिकि पुज्युन (उचालिनु पर्छ?, ति मिकि पुज्युन हिन? "
-\v 35 तेमे येशु कि तिबाला सासुङ,"चेक तुज्येला टाछालि ति हारुन खिरान तानि देकि द।खिरान तानि टाछालि ला यु, चिला सिसिङ खिरानला नाक्तुङि कि माेछाेप् सित। सुन नाक्तुकि ला युगुति केनि डाेइ कि सिनि तिला छा मेगु। खिराङ तानिहारुङ गिद्। खिराङ ता ठाछ्लि हदुप बेला यु् तेम्मे नाकतिङङी कि खिराङला मुउप्सीत्। सु नाकतिङङीला युगिबे ति केन् डाेइ हए सिन्नि तिला छ्या मेङु।
-\v 36 खाेरुङ तानि ठाछल्ली हदु बेलाराङ ठाछल्लीला माेवा कि्। तेम्मे खिराङ ठाछल्ली कि पुजुङ हुङथुपसित। "येशु कि दि तामतिवा सिक्यासुङ ति तिङला खाे तेबा स्युसुङ खाे तिबाता इमनि देसुुङ।
+\v 34 ति मितिबि कि सासुन, “ङेरे किव्यवस्था नेबा काेदु हाेइ ए, कि चाेवाे नाम्लाङ (रहनुहुनेछ) । खाेङ चु कक्यानि सिउ, मिकि पुज्युन (उचालिनु पर्छ? ति मिकि पुज्युन हिन?”
+\v 35 तेमे येशु कि तिबाला सासुङ, “चेक तुज्येला टाछालि ति हारुन खिरान तानि देकि द।खिरान तानि टाछालि ला यु, चिला सिसिङ खिरानला नाक्तुङि कि माेछाेप् सित। सुन नाक्तुकि ला युगुति केनि डाेइ कि सिनि तिला छा मेगु। खिराङ तानिहारुङ गिद्। खिराङ ता ठाछ्लि हदुप बेला यु् तेम्मे नाकतिङङी कि खिराङला मुउप्सीत्। सु नाकतिङङीला युगिबे ति केन् डाेइ हए सिन्नि तिला छ्या मेङु।
+\v 36 खाेरुङ तानि ठाछल्ली हदु बेलाराङ ठाछल्लीला माेवा कि्। तेम्मे खिराङ ठाछल्ली कि पुजुङ हुङथुपसित। “येशु कि दि तामतिवा सिक्यासुङ ति तिङला खाे तेबा स्युसुङ खाे तिबाता इमनि देसुुङ।
 
 
 \v 37 तिबि गमाला येशु कि दिजाे अाला (चिह्न) तिबा क्यासिनाङ तिबि कि येशु ला हारुङहाङ माेवा मिकि नक्।
-\v 38 यासाया लुङतेम्बी कि सुङ पुरा) डाेसित सिन्नि दि साबु हिन्। तिकि सासुङ,"कन्जक ङिरे लेन ला सि माेवा कि र? चाेवाे कन्जक कि (बाहुली) सुल्ला प्रकट) क्याबु हए?"
+\v 38 यासाया लुङतेम्बी कि सुङ पुरा) डाेसित सिन्नि दि साबु हिन्। तिकि सासुङ, “कन्जक ङिरे लेन ला सि माेवा कि र? चाेवाे कन्जक कि (बाहुली) सुल्ला प्रकट) क्याबु हए?”
 
 
 \v 39 तुक्राङ क्यानि, तिबिकि माेबा कि माथाे, चिला सिसिन यशेैयाकि दुक सासुङ,
-\v 40 "येशुकि तिबि मिक् माेथाेङु चाेबिन्सुन येशुकि तिबि सेम य्गाेङ्बु जाे बिन् सुङ्; मिन्सि तिबि मिक् थाेङुप् तिबि सेमकि हाक् काेक्यु तेमे ग्युर्किद, तेमे ङा तिबाला तेङ्गाे जेउ। "
+\v 40 “येशुकि तिबि मिक् माेथाेङु चाेबिन्सुन येशुकि तिबि सेम य्गाेङ्बु जाे बिन् सुङ्; मिन्सि तिबि मिक् थाेङुप् तिबि सेमकि हाक् काेक्यु तेमे ग्युर्किद, तेमे ङा तिबाला तेङ्गाे जेउ।"
 
 
 \v 41 यशैयाकि ति ताम सासुङ, चिला सिसिङ तिकि येशु कि महिमा थाेङसुङ् तमा तिकि ताेक्ला सासुङ्।
@@ -1100,15 +1098,15 @@
 \v 43 तिबिकि चाेवाेक्यन्जक नेबा लेबु प्रशंसा सिना मि नेबा लेबु प्रशंसा अाला सेम्ला गाल।
 
 
-\v 44 येशु कि बाेबु तामला सासुङ," तिकि ङे खाला माेबा किउ
-\v 45 तिकि ङाला क्या मिङ, ङाला ताेङु खाला साङ माेबा किउ, तिकि ङाला थाेङु ङाला ताेगु लाङ्। "
+\v 44 येशु कि बाेबु तामला सासुङ,” तिकि ङे खाला माेबा किउ
+\v 45 तिकि ङाला क्या मिङ, ङाला ताेङु खाला साङ माेबा किउ, तिकि ङाला थाेङु ङाला ताेगु लाङ्।"
 
 
 \v 46 ङा जाबुलिङला टाजालि तेरु सिनि लेबु हिन तमा ङाला माेबा किउ तिति नतुगिला मेदेसित्।
 \v 47 तेमे सिसाङ ङे छे ङेनि ते, तिकि (पालना) मिकि सिन् ङा तिकि (न्याय) मिकिउ, चिला सिसिन ङा जाबुलिन कि (न्याय) किरु लेबु मिन, तमा जाबुलिनला सेन्बु लाेङु लेबु हिन।
 
 
-\v 48 तिकि ङाला मार्च्यक किउ, ङे छे तिबा (ग्रहण) किउ, तिकि ( न्याय) किरु दक्पुजिक हए: ङे साबु ङे सुङ किराङ तिङी ङिमाला तिकि न्याय किउ्।
+\v 48 तिकि ङाला मार्च्यक किउ, ङे छे तिबा (ग्रहण) किउ, तिकि (न्याय) किरु दक्पुजिक हए: ङे साबु ङे सुङ किराङ तिङी ङिमाला तिकि न्याय किउ्।
 \v 49 चिल्ला सिसिन ङा ङे दाकपी छनेसुर ताम मिकिउ् ङाला ताेङुदी पापाराङ हिन्न् सि कि ङाला काङ सिगाेकि सिरु थकला मिबा बिन्दु हए। ङाला छ्या हए खाेकि मिबा मिजु रिङबु हिन्। तिकि किसाला
 \v 50 ङा तिराङ सिउ्: पापि कि ङाता चेनक् तामक्याबु हए् ङा तिनक् राङ सिउ्।
 
@@ -1125,17 +1123,17 @@
 \v 5 ति तिङला येशु कि तासालला छ्यु लुक्सुङ तेम्मे लाेमा तिबि टेलुङा टुदु स्युसुङ् तेम्मे खाेकि केल्दाङला टिलुप ताैलिया) थनि तिबि टेलुङा पि बिन्सुङ ।
 
 
-\v 6 येशु सिमाेन पत्रुस चाला लेसुङ् तेम्मे पत्रुस कि सा ", कन्जक काङ दाकपी कि ङे टेलुङा टुइ हदजाइ?"
-\v 7 येशु कि खालेन क्या नि तिला सा "ङे काङ किइ हए सिन्नि हान्दा खिरे हाक माेकाेउ् तेम्मे ख्यरे कि दि तिङला हाक काेकि द ।
-\v 8 "पत्रुस कि खाेला सा् "ख्यरे कि नामलाङ ङे टेलुङा मुटूद। "येशु कि तिला खालेन क्या सासुङ " दुकक्या ङे ख्याेरुङला माटुसिन्न ख्यारे दि ङाता काङ (हिस्सा) मेङद्
-\v 9 सिमाेन पत्रुस कि खाेला सा "कन्जक ङे टेलुङा क्याजिक मिन् ङे गाेदाङ लाकपा तिबाहाङ टुनि नाङ। "
+\v 6 येशु सिमाेन पत्रुस चाला लेसुङ् तेम्मे पत्रुस कि सा ", कन्जक काङ दाकपी कि ङे टेलुङा टुइ हदजाइ?”
+\v 7 येशु कि खालेन क्या नि तिला सा “ङे काङ किइ हए सिन्नि हान्दा खिरे हाक माेकाेउ् तेम्मे ख्यरे कि दि तिङला हाक काेकि द ।
+\v 8 “पत्रुस कि खाेला सा् “ख्यरे कि नामलाङ ङे टेलुङा मुटूद। “येशु कि तिला खालेन क्या सासुङ" दुकक्या ङे ख्याेरुङला माटुसिन्न ख्यारे दि ङाता काङ (हिस्सा) मेङद्
+\v 9 सिमाेन पत्रुस कि खाेला सा “कन्जक ङे टेलुङा क्याजिक मिन् ङे गाेदाङ लाकपा तिबाहाङ टुनि नाङ।"
 
 
-\v 10 येशु कि तिबाला सिक्यासुङ, "सु टुक स्याल ग्याबु हए तिकि टेलुङा सिने जेन काङ टुमाेगाैउ ति तेरिक लेमुगिउ, ख्याेरुङ चेङि हए तेम्मे खिराङ तेरिक हे लेमुमेत ।
-\v 11 च्यिले सिसिन् सिकि खोला जिनक जे सिरुप्ति क्षा नक, तिकि क्यिसाला खोकि "खिराङ् मेरा तेर चेङि मे ।" सिनि सिक्यासुङ् ।
+\v 10 येशु कि तिबाला सिक्यासुङ, “सु टुक स्याल ग्याबु हए तिकि टेलुङा सिने जेन काङ टुमाेगाैउ ति तेरिक लेमुगिउ, ख्याेरुङ चेङि हए तेम्मे खिराङ तेरिक हे लेमुमेत ।
+\v 11 च्यिले सिसिन् सिकि खोला जिनक जे सिरुप्ति क्षा नक, तिकि क्यिसाला खोकि “खिराङ् मेरा तेर चेङि मे ।" सिनि सिक्यासुङ् ।
 
 
-\v 12 तिकि किसाला येशु कि तिबि टेलुङा टुसुङ तेम्मे तिबि माज्या काेन्सुङ, तेम्मे लाेङराङ देसुङ, येशु कि तिबाला सिक्यासुङ,"ङे खिरे थकला काङ क्याबुहए सिन्नी खिराङला छ्या हए?"
+\v 12 तिकि किसाला येशु कि तिबि टेलुङा टुसुङ तेम्मे तिबि माज्या काेन्सुङ, तेम्मे लाेङराङ देसुङ, येशु कि तिबाला सिक्यासुङ, “ङे खिरे थकला काङ क्याबुहए सिन्नी खिराङला छ्या हए?”
 \v 13 खिरे ङाला 'लाेपटुक दाङ 'कन्जक सिउ् तेम्मे खिरे ल्येमुराङ सिइ नक्, चिल्ला सिसिन्न ङा तिराङ हिन्न्।
 \v 14 तेम्मे ङा लाेपटूक दाङ कन्जक कि साङ खिरे टेलुङा टूसिन्न खिरेसाङ दक्पुजिक ङिकि टेलुङा टूगाेक्यु।
 \v 15 चिल्ला सिसिन्न् ङेकि दि खिराङला दकपुजिक (उदाहरण) बिन्दुजाई, तुकराङ क्या खिरे साङ ङे कि खिराङला क्याबु दगेराङ कि थुपसित्।
@@ -1150,54 +1148,54 @@
 \v 20 ङा हुथुङ हुथुङ खिराङला सिउ् सिकि ङे सुला ताेङिबे तिल्ला (ग्रहण) किउ, तिकि ङाला ग्रहण) किउ्, तेम्मे सिकि ङाला (ग्रहण) किबे तिकि ङाला ताेङुतिलाङ (ग्रहण) किउ्।
 
 
-\v 21 तेम्मे येशु कि दि सिक्यासुङ, खाे थुचेङमाला ख्यामबा क्या, खाेकि दुकटा बिन्नि सिक्यासुङ," हुथुङ हुथुङ ङा खिराङला सिउ्, खिरे पारला दकपुचिगी ङाला (विश्वासघात) किउ्। "
+\v 21 तेम्मे येशु कि दि सिक्यासुङ, खाे थुचेङमाला ख्यामबा क्या, खाेकि दुकटा बिन्नि सिक्यासुङ,” हुथुङ हुथुङ ङा खिराङला सिउ्, खिरे पारला दकपुचिगी ङाला (विश्वासघात) किउ्।"
 \v 22 येशु कि सि थकला ताम किइ हदजाइ सिन्नि हालेनी लाेमातिबा खपरे पारला ल्यारि चेए सु।
 
 
 \v 23 येशु कि लाेमा तिबि पारला दकपुजिक् तिला येशु कि ङिङ्जे किनक् ति टेबलला येशु कि छेक्ला ङेनी गाङङ्ल क्यानि नक्।
 \v 24 तेनदकक्यानी सिमाेन पत्रुस कि ति लाेमाला (इसारा) क्यानी सा,"येशु कि अरे पारला सुला सि हदुजाइ, ङिराङला सि।
-\v 25 "तिकि किसाला ति येशु कि छेकला गाङङ्ल क्यानि देनक्, तम्मे खाेला सा," कन्जक ति सुहिन्?"
+\v 25 “तिकि किसाला ति येशु कि छेकला गाङङ्ल क्यानि देनक्, तम्मे खाेला सा,” कन्जक ति सुहिन्?”
 
 
-\v 26 तितिङला येशु कि खालेन क्यानी सिक्यासुङ," ति दिराङ हिन्न्, सुल्ला ङा सिबाङ (टुक्रा) बनि तेक्यु। "ति तिङला खाेकि सिबाङ (टुक्र) बसुङ् तेम्मे सिमाेन कि पुजुङ यहूदाला बिनसुङ।
-\v 27 सिबाङ बिनसिमा डे तिकि नाङला स्युसुङ। तिकि किसा, येशु कि तिला सिक्यासुङ," ख्यरेकी काङ किइ हए, ति टिबु किइ। "
+\v 26 तितिङला येशु कि खालेन क्यानी सिक्यासुङ,” ति दिराङ हिन्न्, सुल्ला ङा सिबाङ (टुक्रा) बनि तेक्यु। “ति तिङला खाेकि सिबाङ (टुक्र) बसुङ् तेम्मे सिमाेन कि पुजुङ यहूदाला बिनसुङ।
+\v 27 सिबाङ बिनसिमा डे तिकि नाङला स्युसुङ। तिकि किसा, येशु कि तिला सिक्यासुङ,” ख्यरेकी काङ किइ हए, ति टिबु किइ।"
 
 
 \v 28 ता येशु कि तिल्ला चिला दुक् साबुजाइ सिन्नि त्येे (टेबलला) गाङ्ङल क्याबु दि सिसाङ छ्या माङेनक्।
-\v 29 लालि कि यहूदा तानि डेब्बि मेबुक हदुकि किसा येशु कि तिला "(चाडला) अाेरुङला गाेबु (सामान) तिबा ङ्याे "ना तिकि टेङबु तिबाला तेरगाेक्यु सिक्याबु हिन्दाइ सिनि नासाम ताङनक्।
+\v 29 लालि कि यहूदा तानि डेब्बि मेबुक हदुकि किसा येशु कि तिला "(चाडला) अाेरुङला गाेबु (सामान) तिबा ङ्याे “ना तिकि टेङबु तिबाला तेरगाेक्यु सिक्याबु हिन्दाइ सिनि नासाम ताङनक्।
 \v 30 तेम्मे यहूदा किसिबाङ साे, ति थाबाक्काइ तेबा गालसुङ। ति नुपकी तुजे नक्।
 
 
-\v 31 ता यहूदा ति तेबा गाल् येशु कि सिक्यासुङ," मि पुजुङला (महिमित) जेद् तेम्मे कन्जकला (महिमित) जेद्।
+\v 31 ता यहूदा ति तेबा गाल् येशु कि सिक्यासुङ,” मि पुजुङला (महिमित) जेद् तेम्मे कन्जकला (महिमित) जेद्।
 \v 32 कन्जककि दाकपी नाङला तिल्ला (महिमित) जेद् तेम्मे खाेकि तिल्ला टिम्बु (महिमित) जेद्।
-\v 33 अाङा टिकपे तिबा हाे, ङा खिराङ ता हारुङ च्येक तुजेसाक गिउ्। ङे कि यहूदीतिबाला साबु दग्ये, ता ङा खिराङला दिहाङ सिउ्, खिरे कि ङाल्ला छाेलगिद् ' केन्नी ङा डाेइ हए त्ये खिराङ हुङमुथु। '
+\v 33 अाङा टिकपे तिबा हाे, ङा खिराङ ता हारुङ च्येक तुजेसाक गिउ्। ङे कि यहूदीतिबाला साबु दग्ये, ता ङा खिराङला दिहाङ सिउ्, खिरे कि ङाल्ला छाेलगिद् 'केन्नी ङा डाेइ हए त्ये खिराङ हुङमुथु।'
 
 
 \v 34 ङा खिराङला साम्बा केद्म्बा तेरिन हए, खिराङ दकपुजिक्गी राङसाला ङिङजे किगाेक्यु, चुकक्या ङे खिराङला ङिङज्ये क्यबु हए। तुकराङक्या खिराङ दकपुजिगी राङसाला ङिङ्ज्ये किगाेक्यु।
 \v 35 दुकक्या खिरेकि चिगी राङसाला ङिङ्ज्ये क्यासिन् दि नेेपा खिराङ ङे लाेमातिबा हिन् सिन्नी तेरिक्की सेकिद्।
 
 
-\v 36 सिमाेन पत्रुस कि सा," कन्जक दाकपु केनडाेइ हदुजाइ?" येशु कि खाल्येन क्या सासुङ,"ङा केन डाेइ हए ख्याेरुङ हान्दा त्ये तिङङ्क मुथु, तेम्मे ख्यरेकि सालना तिङङ्गिद्। "
-\v 37 पत्रुस कि खाेला सा," कन्जक, ङे ख्याेरुङला हान्दा चिल्ला तिङङ्क मुथु? ङा ख्यरे थक्ला ङे ज्युबु तेरथुक्यु।
-\v 38 "येशु कि खाल्येन क्यासुङ, "काङ ख्यरेकि ङे थक्ला ख्यरे ज्यूबु हाङ तेरकिना? हुथुङ हुथुङ ङा खिराङला सिउ्, ख्यरेकि ङाला खेप्सुम (इन्कार) क्यासिमा क्यजिक च्याबु पेउ् । "
+\v 36 सिमाेन पत्रुस कि सा,” कन्जक दाकपु केनडाेइ हदुजाइ?” येशु कि खाल्येन क्या सासुङ, “ङा केन डाेइ हए ख्याेरुङ हान्दा त्ये तिङङ्क मुथु, तेम्मे ख्यरेकि सालना तिङङ्गिद्।"
+\v 37 पत्रुस कि खाेला सा,” कन्जक, ङे ख्याेरुङला हान्दा चिल्ला तिङङ्क मुथु? ङा ख्यरे थक्ला ङे ज्युबु तेरथुक्यु।
+\v 38 “येशु कि खाल्येन क्यासुङ, “काङ ख्यरेकि ङे थक्ला ख्यरे ज्यूबु हाङ तेरकिना? हुथुङ हुथुङ ङा खिराङला सिउ्, ख्यरेकि ङाला खेप्सुम (इन्कार) क्यासिमा क्यजिक च्याबु पेउ् ।"
 
 
 \c 14
 \cl लिउ १४
 \p
 \v 1 खिरे (हृदय विचलित) माेडाे सित् । खिरे कि कन्जकला माेवा किउ्, ङालाङ माेवा कि।
-\v 2 ङे पापि खाङबाला देसा (काेठा) तिबा अाल्ला हए,।दुकक्या तिनक मेङसिन्हे ङे खिराङला सिनाते, चिल्ला सिसिन् ङा खिरे थक्ला दासा जप डाेइ किउ्।
+\v 2 ङे पापि खाङबाला देसा (काेठा) तिबा अाल्ला हए, ।दुकक्या तिनक मेङसिन्हे ङे खिराङला सिनाते, चिल्ला सिसिन् ङा खिरे थक्ला दासा जप डाेइ किउ्।
 \v 3 ङा डिउ् तेम्मे खिरे थक्ला दासा रिगु स, ङा लाेङराङ गिउ् तेम्मे ङाता राङ खुनडिउ् ङा केन डिउ् खिराङ हाङ त्येराङ गिउ्।
 
 
-\v 4 खिरेकी ङा केन् डाेइ नक् ति लाम ङाेसेक्यु। " थाेमा कि येशु ला सा," कन्जय्क ख्याेरुुङ केन् डाेइ हए, ङिराङला छ्या मेत, ङिरेकी लाम चुकक्या ङाेसेबुजब?"
-\v 5 येशु कि तिला सिक्या," लाम ल्येमु दाङ मिजु रिङबु दि ङाराङ हिन्न्, ङे नेसुर सिन्ने ज्येन सुङ पापि चाला हुङ मुथु।
+\v 4 खिरेकी ङा केन् डाेइ नक् ति लाम ङाेसेक्यु। “थाेमा कि येशु ला सा,” कन्जय्क ख्याेरुुङ केन् डाेइ हए, ङिराङला छ्या मेत, ङिरेकी लाम चुकक्या ङाेसेबुजब?”
+\v 5 येशु कि तिला सिक्या,” लाम ल्येमु दाङ मिजु रिङबु दि ङाराङ हिन्न्, ङे नेसुर सिन्ने ज्येन सुङ पापि चाला हुङ मुथु।
 \v 6 दुकक्या खिरेकि ङा ङाेसेबु हिन्सिन,
-\v 7 खिरेकि ङे पापाला ङाेेेसेबु हिन्न्। ताफेन नै खिरेकि खाेला ङाेसेबु हए तेम्मे येशुलाङ थाेङु हए। "
+\v 7 खिरेकि ङे पापाला ङाेेेसेबु हिन्न्। ताफेन नै खिरेकि खाेला ङाेसेबु हए तेम्मे येशुलाङ थाेङु हए।"
 
 
 \v 8 फिलिप कि येशुला सा,"कन्जक, ङिराङला पापा छ्यातेन नाङ, तिराङ ङिराङला (पर्याप्त) गिउ्।,"
-\v 9 येशु कि तिल्ला सिक्यासुङ," ङा खिराङता दिजाे रिङबु तुज्ये साक देदिन, फिलिप तारुङ साङ ख्यरे ङाला ङाेमेसेउ? सिकि ङाला थाेङु हए तिकि पापालाङ थाेङु हए।खिराङ चुकक्या ङिराङला पापा छ्यातेन सिथुबु जाइ?"
+\v 9 येशु कि तिल्ला सिक्यासुङ,” ङा खिराङता दिजाे रिङबु तुज्ये साक देदिन, फिलिप तारुङ साङ ख्यरे ङाला ङाेमेसेउ? सिकि ङाला थाेङु हए तिकि पापालाङ थाेङु हए।खिराङ चुकक्या ङिराङला पापा छ्यातेन सिथुबु जाइ?”
 
 
 \v 10 ङा पापा ता हए तेम्मे पापा ङा ता हए सिन्नी काङ खिराङ माेवा मिकिउ्? ङे खिराङला साबु सुङतिबा, ङा ङे (अधिकार) क्या मिसिउ्। दिदि ङा देदु पापा राङ हिन्न सिकि दाकपी यक कि नक्।
@@ -1220,10 +1218,10 @@
 
 
 \v 21 सु तानि ङे केदेम्बा नक् तेम्मे तिल्ला सेम्ला लासिन्न, ङाला ङिङ्ज्ये किरति तिराङ हिन्न्, तेेम्मे सिकि ङाला ङिङ्ज्ये किबे तिल्ला ङे पापिनेसुर ङिङ्ज्ये किद, तेम्मे ङा तिला ङिङ्जये किउ् ङाराङ तिकि चाला छ्यारक्यु।
-\v 22 "यहूदा कि (स्करियाेत मिन्न् सिनि येशु ला सा," कन्जक, चिल्ला दिनक् ङिरेचाला दि दाकपुराङ छ्यारकीना तेम्मे जम्बुलिङला दि माछ्यार ना?"
+\v 22 “यहूदा कि (स्करियाेत मिन्न् सिनि येशु ला सा,” कन्जक, चिल्ला दिनक् ङिरेचाला दि दाकपुराङ छ्यारकीना तेम्मे जम्बुलिङला दि माछ्यार ना?”
 
 
-\v 23 येशु कि तिला खालेन क्या, सिक्यासुङ, " दुकक्या सिसाङ ङाला ङिङ्ज्ये किसिन् तिकि ङे सुङ ङेन्गु। ङे पापि कि तिला ङिङ्ज्ये किउ् तेम्मे ङिराङ तिकि चाला गिउ् तेम्मे तिता ङिराङ ङिरे (बासस्थान) जेउ्। "
+\v 23 येशु कि तिला खालेन क्या, सिक्यासुङ, “दुकक्या सिसाङ ङाला ङिङ्ज्ये किसिन् तिकि ङे सुङ ङेन्गु। ङे पापि कि तिला ङिङ्ज्ये किउ् तेम्मे ङिराङ तिकि चाला गिउ् तेम्मे तिता ङिराङ ङिरे (बासस्थान) जेउ्।"
 \v 24 सिकि ङाला ङिङ्ज्ये मिकिबे तिकि ङे सुङ (पालन) मिकिउ्। खिरेकि काेदुप सुङ ङेनेसुर लेबु मिन्न् पापि नेसुर लेबुप हिन्न् सिकि ङाला ताङसुङ।
 
 
@@ -1232,10 +1230,10 @@
 \v 27 ङा खिराङता (शान्ति छाेड्छु,) ङा खिराङला ङे (शान्ति) तेरक्यु। जम्बुलिङ कि चुकक्या तेरकिबे तुकराङक्या ङा दि खिराङला तेरक्यु। (विचलित) माेडाेसित, तेम्मे (भयभीत) माेडाे सित्।
 
 
-\v 28 ङे कि खिराङला साबु काेदु हए," ङा डाेइ हए तेम्मे ङा खिरेचाला लाेङ गिउ्। " दुकक्या खिरेकि ङाल्ला ङिङ्ज्ये क्याबु हिन्नसिन, खिराङ याम्छेन डप हिन्न् चिल्ला सिसिन् ङा पापि चाला डाेइ किउ् चिल्ला सिसिन पापा ङा सिन्ने (महान) हए।
+\v 28 ङे कि खिराङला साबु काेदु हए,” ङा डाेइ हए तेम्मे ङा खिरेचाला लाेङ गिउ्।"  दुकक्या खिरेकि ङाल्ला ङिङ्ज्ये क्याबु हिन्नसिन, खिराङ याम्छेन डप हिन्न् चिल्ला सिसिन् ङा पापि चाला डाेइ किउ् चिल्ला सिसिन पापा ङा सिन्ने (महान) हए।
 \v 29 हान्दा ङे खिराङला दि हुङु गम्माला राङ साबु हए, ताकि) जब) दि हुङु गिउ् खिरेकि माेवा किरु थुपसित।
 \v 30 ङा खिराङता अाल्ला ताम मिकिउ् चिल्ला सिसिन् दि जम्बुलिङकी (शासक) हुङिनहए। तिकि ङाल्ला काङ (शक्ति मेत्
-\v 31 तेम्मे ङा पापाला ङिङ्ज्ये किउ् सिनि जम्बुलिङ कि सेसित, सिन्नि पापि कि ङाल्ला चिनक् केदेम्बा क्याबु हए ङा तिनक् राङ किउ्। खक्ल तेम्मे द्येबा डिइ। "
+\v 31 तेम्मे ङा पापाला ङिङ्ज्ये किउ् सिनि जम्बुलिङ कि सेसित, सिन्नि पापि कि ङाल्ला चिनक् केदेम्बा क्याबु हए ङा तिनक् राङ किउ्। खक्ल तेम्मे द्येबा डिइ।"
 
 
 \c 15
@@ -1249,17 +1247,17 @@
 \v 4 ङाता देत तेम्मे ङा खिराङता देक्यु। चुकक्या (दाख (काे) दाेङबुला मादेबुसाङ (हाँगा) खरेराङ डल्बा गाेेरुप मुथु तुकराङ क्या खिराङहाङ ङाता
 
 
-\v 7 ङा (दाख) कि दाेङबु हिन्न, तेम्मे खिराङ तिक्कि (हाँगा) तिका हिन्न । सु ङाल्ला देसुङ ङा तिता देक्यु, तिक्कि अाल्ला डेलुप गाेरक्यु, चिल्ला सिसिन ङा मेद्दा खिराङ सिसाङ काङ किमुथु।
-\v 6 दुकक्या सु ङाता मादेसिन्न तिल्ला( हाँगा) ला रक्ये क्युरकिद तेम्मे ति का; कामग्युठ तेम्मे तिबिकी (हाँगा) तिबा रुुनि मेल्ला् लुगीद् तेम्मे तिबाला रेक्गु।दुक्या
-\v 5 खिराङ ङाता देसिन्न ङे सुङतिबा खिराङता हसिन्न् खिरे काङ सेम्ला ला लाेङ् ति खिरे कल्ला किद्। "
+\v 5 ङा (दाख) कि दाेङबु हिन्न, तेम्मे खिराङ तिक्कि (हाँगा) तिका हिन्न । सु ङाल्ला देसुङ ङा तिता देक्यु, तिक्कि अाल्ला डेलुप गाेरक्यु, चिल्ला सिसिन ङा मेद्दा खिराङ सिसाङ काङ किमुथु।
+\v 6 दुकक्या सु ङाता मादेसिन्न तिल्ला(हाँगा) ला रक्ये क्युरकिद तेम्मे ति का; कामग्युठ तेम्मे तिबिकी (हाँगा) तिबा रुुनि मेल्ला् लुगीद् तेम्मे तिबाला रेक्गु।दुक्या
+\v 7 खिराङ ङाता देसिन्न ङे सुङतिबा खिराङता हसिन्न् खिरे काङ सेम्ला ला लाेङ् ति खिरे कल्ला किद्।"
 
 
 \v 8 ङे पापि दिला (महिमित तुल्याइनुहुनेछ:) खिरे अाल्ला डल्वा गाेर् थुसित तेम्मे खिराङ ङे लाेमा कि।
-\v 9 चुकक्यानि ङे पापि कि ङाल्ला ङिङ्ज्ये क्याबुहए तुकराङ क्या ङे खिराङला ङिङ्ज्ये क्याबुहए्, ङे च्याम्बुला देत,।
+\v 9 चुकक्यानि ङे पापि कि ङाल्ला ङिङ्ज्ये क्याबुहए तुकराङ क्या ङे खिराङला ङिङ्ज्ये क्याबुहए्, ङे च्याम्बुला देत।
 
 
-\v 11 खिरेकी ङे (अाज्ञाहरु पालन) क्यासिन्न् चुकक्या ङेकि ङे पापि (अाज्ञा पालन) क्याबु हए् तेम्मे खाेकि (प्रेम) ला देदुहए् तुक् राङक्या खिराङ ङे (प्रेम) ला देक्यु।
-\v 10 ङे कि खिराङला दि ताम्ङेतिबा साबुहए् तुकराङक्या ङे (अानन्द) खिराङता हसित् तेम्मे खिरे (अानन्द पूर्ण डाेसित् ।
+\v 10 खिरेकी ङे (अाज्ञाहरु पालन) क्यासिन्न् चुकक्या ङेकि ङे पापि (अाज्ञा पालन) क्याबु हए् तेम्मे खाेकि (प्रेम) ला देदुहए् तुक् राङक्या खिराङ ङे (प्रेम) ला देक्यु।
+\v 11 ङे कि खिराङला दि ताम्ङेतिबा साबुहए् तुकराङक्या ङे (अानन्द) खिराङता हसित् तेम्मे खिरे (अानन्द पूर्ण डाेसित् ।
 
 
 \v 12 दि ङे (अाज्ञा) हिन्न, काङ ङे खिराङला चुकक्या ङिङ्ज्ये क्या खिरेकिसाङ ज्येन्ला तुकराङक्या ङि्ङज्ये कि।
@@ -1271,15 +1269,15 @@
 
 
 \v 16 खिरेकि ङाल्ला सेमला माला् तेम्मे ङे खिराङला सेम्ला लाबिन्न् तेम्मे खिराङला (नियुक्त) क्यबिन्न् तिक्कि किसा खिराङ ग्युक तेम्मे डेल्वा गाेर् खिरे् डेल्बा हुङगाेक्यु। तुकराङक्या खिरेकि ङे मिन्नला पापातानि काङ लाेङि ति पापि कि खिराङला तेरकिद्।
-\v 17 ङा खिराङला दि ताम्ङेतिबा (अाज्ञा) किउ् खिरेकि ज्येन्ला (प्रेम ) किउ्।
+\v 17 ङा खिराङला दि ताम्ङेतिबा (अाज्ञा) किउ् खिरेकि ज्येन्ला (प्रेम) किउ्।
 
 
-\v 19 तेम्मे जम्बुलिङ कि खिराङला मार्चाक किउ् सिन्नि से दिकि खिराङला मार्चाक किरु सिन्ने तङला ङाल्ला मार्चाक क्याबुहए।
-\v 18 दुकक्या खिराङ जम्बुलिङकी हिन्ना् जम्बुलिङकी खिराङला दाकपुला दग्येराङ किगाेबु हिन्न् ।खिराङ जम्बुलिङकी मिन्न् ङे खिराङला जम्बुलिङनेसुर पेदिन्न्. तिकिकिसाला जम्बुलिङकी खिराङला मार्चाक किउ्।
+\v 18 तेम्मे जम्बुलिङ कि खिराङला मार्चाक किउ् सिन्नि से दिकि खिराङला मार्चाक किरु सिन्ने तङला ङाल्ला मार्चाक क्याबुहए।
+\v 19 दुकक्या खिराङ जम्बुलिङकी हिन्ना् जम्बुलिङकी खिराङला दाकपुला दग्येराङ किगाेबु हिन्न् ।खिराङ जम्बुलिङकी मिन्न् ङे खिराङला जम्बुलिङनेसुर पेदिन्न्. तिकिकिसाला जम्बुलिङकी खिराङला मार्चाक किउ्।
 
 
 \v 20 ङे खिराङला साबु सुहुङ सेम्ला ज्याक, यकपु तिकि (मालिक) सिन्ने बाेम्बु मेङु। दुकक्या खिरेकि ङाल्ला दुकपा बिन्दुहए् सिन्नि तिबिकि खिराङलाङ दुकपा तेरक्यु।
-\v 21 दुकक्या तिबिकि ङे सुहुङ ङेन्दुप हिन्सीन तिबिकि खिरे दिङ ङेन्ग्यु " तिबि ङे मिन्की थकनै खिराङला दि तेरिक ताम्ङेतिवा किउ् चिल्ला सिसिन् ङाल्ला ताेङुतिल्ला तिबिकि ङाेमेसेउ्।
+\v 21 दुकक्या तिबिकि ङे सुहुङ ङेन्दुप हिन्सीन तिबिकि खिरे दिङ ङेन्ग्यु “तिबि ङे मिन्की थकनै खिराङला दि तेरिक ताम्ङेतिवा किउ् चिल्ला सिसिन् ङाल्ला ताेङुतिल्ला तिबिकि ङाेमेसेउ्।
 \v 22 दुकक्या ङा मालेबुहिन्सिन तेम्मे तिबातानि ताम माक्याबु हिन्सिन तिबाला किदुक मेङु् तेम्मे ता तिबाता दाकपी किदुक थकला काङ (बहाना) मेङु।
 
 
@@ -1296,11 +1294,11 @@
 \cl लिउ १६
 \p
 \v 1 खिराङ तिङला मास्युर सिन्नि ङे खिराला दि ताम्ङे तिवा साबुजै।
-\v 2 खिरेकि (जाेमखाङनेसुर फिल्ला देन्गीद,। तेम्मे दिनक (समय) हुङिन हए खिराङला सेदुप तेरिककी तिविकी चाेवाे कन्छ्याक कि (सेवा किइ नक् सिन्नि (ठान्नेछन्।
+\v 2 खिरेकि (जाेमखाङनेसुर फिल्ला देन्गीद। तेम्मे दिनक (समय) हुङिन हए खिराङला सेदुप तेरिककी तिविकी चाेवाे कन्छ्याक कि (सेवा किइ नक् सिन्नि (ठान्नेछन्।
 
 
 \v 3 तिबिकी दि तामङे तिवा किउ् चिल्ला सिसिन तिबिकी ना पापाला ना ङाल्ला ङाेसेकि।
-\v 4 ङे खिराङला दि तामतिवा साबुहए् (ताकि त्याे घडी) हुङिसन्न् ङे खिराङला तिबि (बारेमा) साबु ताम खिरे सेमला नासाम ताेङथुप। ङे खिराङला दि तामतिवा तङलाराङ साबिन्न, चिल्ला सिसिन् ङा खिराङ हत्तुप हिन्न,।
+\v 4 ङे खिराङला दि तामतिवा साबुहए् (ताकि त्याे घडी) हुङिसन्न् ङे खिराङला तिबि (बारेमा) साबु ताम खिरे सेमला नासाम ताेङथुप। ङे खिराङला दि तामतिवा तङलाराङ साबिन्न, चिल्ला सिसिन् ङा खिराङ हत्तुप हिन्न।
 
 
 \v 5 तेम्मे हान्दा ङा ङाल्ला ताेङुप तिकि चाला डाेहि हए, तेम्मे खिराङ सिसाङ दाकपु केन डाेहि हए? सिन्नि ङाला माटि।
@@ -1324,10 +1322,10 @@
 
 
 \v 17 तेम्मे खाेकि लाेमा तिबिनाङला लालिकी सा,"ताफेनला खिरेकि ङाल्ला उकुरचिकला माेथाेङ्ङु तेम्मे लाेङ उकुरचिकला खिरे ङाल्ला थाेङिद, ।चिल्ला सिसिन, ङा पापिचाल्ला डाेइ किउ, सिन्नि खाेकि ङाल्ला काङ साबुहिन्न्?
-\v 18 तुकराङक्या तिबिकी सा,"खाेकि 'उकुरजिकला सिनि काङ साबुजाई? येशु कि काङि (बारेला) सि हदुपजै? दि ङिराङला छ्यामेत। "
+\v 18 तुकराङक्या तिबिकी सा,"खाेकि 'उकुरजिकला सिनि काङ साबुजाई? येशु कि काङि (बारेला) सि हदुपजै? दि ङिराङला छ्यामेत।"
 
 
-\v 19 तिबि कि येशुला टेया छालुदि येशु कि थाेङसुङ, तेम्मे खाेकि तिबाला सिक्यासुङ," काङ खिरे पारला टिबु ताम दिराङ हिन् ना सि थकला ङे साबु ' ता फेनला खिरेकि ङाल्ला उकुरजिक तिङलाराङ माेथाेङु, तेम्मे लाेङ उकुरजिक तिङला खिरे कि ङाल्ला था्ङङु। "
+\v 19 तिबि कि येशुला टेया छालुदि येशु कि थाेङसुङ, तेम्मे खाेकि तिबाला सिक्यासुङ,” काङ खिरे पारला टिबु ताम दिराङ हिन् ना सि थकला ङे साबु 'ता फेनला खिरेकि ङाल्ला उकुरजिक तिङलाराङ माेथाेङु, तेम्मे लाेङ उकुरजिक तिङला खिरे कि ङाल्ला था्ङङु।"
 \v 20 ङा खिराङला हुथुङ हुथुङ सिउ् खिराङ ङिउ् तेम्मे सुरताङ किउ, तेम्मे जम्बुलिङ यामछेन किउ, खिराङ (निराश) कि क्याङु, तेम्मे खिरे (निराश अानन्द) ला ग्युरक्यु ।
 \v 21 नाय्म पुमपेजि केक्युइ ति (निराश) डिउ, चिल्ला सिसिन तिकि तुजे लेबुहए, तेम्मे नाय्म चिकि अाङा केकिबे, जम्बुलिङला दकपुजिक अाङ्ङा केबुहए सिन्नि सेम डुकका क्यानि दुपादि नावाला मेङु।
 
@@ -1346,23 +1344,23 @@
 
 
 \v 29 खाेकि लाेमा तिबि सा,"ल्हाे, हादा ख्याे हाक्काेमु ग्युनि बातेर कि किउ तेमे ख्याेकि बातेर हाक माेकाेबु क्यानि मासा।
-\v 30 ता ङिराङ सेक्यु, चिला सिसिन ख्यरेकि तेरिक हाक् काेक्यु, तेमे दाकपुला तेरिक (थाेक) छ्याङेक्यु, तेम्मेे दाकपुला सिसाङ टिवा टेए( अावश्यक) मेद। तिकि किसा ङिराङ माेवा किऊ, दाकपु चाेवाेकन्जक तेसुर लेबुहिन्न।
-\v 31 "येशु कि खालेन क्यासुङ," काङ खिराङ ता माेवा किना?
+\v 30 ता ङिराङ सेक्यु, चिला सिसिन ख्यरेकि तेरिक हाक् काेक्यु, तेमे दाकपुला तेरिक (थाेक) छ्याङेक्यु, तेम्मेे दाकपुला सिसाङ टिवा टेए (अावश्यक) मेद। तिकि किसा ङिराङ माेवा किऊ, दाकपु चाेवाेकन्जक तेसुर लेबुहिन्न।
+\v 31 “येशु कि खालेन क्यासुङ,” काङ खिराङ ता माेवा किना?
 
 
-\v 32 ल्याेसा खिराङ तबा (छरपष्ट हुने अर्थत्) तेरिक दादाकपी खाङबि त्येबा डय्प, तेम्मे ङाल्ला चिक्राङ ताेङु तुजे हुङिन हए,। (वास्तवमा) ति तुजे लेय्म सिनदु हए । हिन सिनाङ ङा चिक्रङ मेङु, चिल्ला सिसिन । पापा ङातानि हए।
+\v 32 ल्याेसा खिराङ तबा (छरपष्ट हुने अर्थत्) तेरिक दादाकपी खाङबि त्येबा डय्प, तेम्मे ङाल्ला चिक्राङ ताेङु तुजे हुङिन हए। (वास्तवमा) ति तुजे लेय्म सिनदु हए । हिन सिनाङ ङा चिक्रङ मेङु, चिल्ला सिसिन । पापा ङातानि हए।
 \v 33 ङे खिराङला दि ताम साबुहए, तुकक्या खिराङला ङाता (शान्ति) ङेसित्। जम्बुलिङला खिराङला दुकपा गिऊ, हिने (साहस) कि ङे जम्बुलिङला ग्याल्लिन।
 
 
 \c 17
 \cl लिउ १७
 \p
-\v 1 येशु कि दि तामङे तिबा सिक्या सिन्सिमा देवाच्येन नेबा दाकपि मिक तेङनि सिक्यासुङ,"पापा, तुजे लेबु हए, दाकपि पुजुङला (महिमित) ज्याे तुकराङक्या( पत्रु) कि दाकपुला (महिमित) ज्याेसित्,
+\v 1 येशु कि दि तामङे तिबा सिक्या सिन्सिमा देवाच्येन नेबा दाकपि मिक तेङनि सिक्यासुङ, “पापा, तुजे लेबु हए, दाकपि पुजुङला (महिमित) ज्याे तुकराङक्या(पत्रु) कि दाकपुला (महिमित) ज्याेसित्,
 \v 2 चुकक्या दाकपि कि (पुत्र) ला तेरिक जम्बुलिङ खाल्ला (अधिकार) बिनसुङ, तेम्मे सुल्ला दाकपीकि तिल्ला बिन्दुप हए तिबा तेरिकला मिज्यु रिङबु ङेसित।
 
 
 \v 3 दि मिज्यु रिङबु हिन्न: तिबिकी दाकपुला (अर्थत्) चिक क्याजिक हुथुङ चाेवाेकन्ज्याक, तेम्मे सुल्ला दाकपि ताङुहिन (अर्थात) येशु ख्रीष्टला ङाेसेसित।
-\v 4 ङे जम्बुलिङला दाकपुला (महिमित) जाेबिन,। दाकपिकी ङाल्ला कि चिदुप यक, ङे सिन्दा क्याबिन,।
+\v 4 ङे जम्बुलिङला दाकपुला (महिमित) जाेबिन,। दाकपिकी ङाल्ला कि चिदुप यक, ङे सिन्दा क्याबिन।
 \v 5 ता हे पापा, जम्बुलिङ जप सिन्ने तङनै ङा ता दाकपु ता हदुप (महिमित) ङाल्ला दाकपु ताराङ (महिमित ज्याे् ।
 
 
@@ -1377,13 +1375,13 @@
 
 
 \v 12 ङा खिराङता हदुपबेला ङे तिबाला दाकपी मिन्नला (सुरक्षा) बिदिन्न, सुल्ला दाकपी ङाल्ला बिन्दुप हए। ङे तिबाला (सुरक्षा) बिदिन्न, मेल्याबि पुज्युङ सिन्ने तिबिनाङला ज्येन सुङ (नष्ट) मागाल, तेम्मे (धर्माशस्त्र पुरा) डाेसित,।
-\v 13 ता ङा दाकपि चाला हुङिनकिउ, तेम्मे ङा दि तामङेतिबा जम्बुलिङलाराङ सिकिऊ, तुकक्या तिबिकी ङे( अानन्द) चिबिने (पुरा) किसित,।
+\v 13 ता ङा दाकपि चाला हुङिनकिउ, तेम्मे ङा दि तामङेतिबा जम्बुलिङलाराङ सिकिऊ, तुकक्या तिबिकी ङे (अानन्द) चिबिने (पुरा) किसित, ।
 \v 14 ङे तिबिकी सुहुङ बिनदिन, जम्बु लिङकी खिराङला मारच्याक क्याबु हए, चिल्ला सिसिन्न तेम्मे ङा जम्बुलिङकि मिनन्क, तिबा तेरिक जम्बुलिङ कि मिन्न्।
 
 
 \v 15 दाकपि कि तिबाला जम्बुलिङनेपा खुनग्युक् सिनि मिन्न, तेम्मे तिबाला (दुष्टबाट बचाउनुहाेस्) सिन्नी ङा दाकपुता गङबा सिऊ्।
 \v 16 तिनक ङा जम्बुलिङ कि मिन्न, तिबासाङ जम्बुलिङ कि मिन्न्।
-\v 17 तिबाला (सत्यातामा अापनै लागि समर्पण) किइ् ।दाकपि कि सुहुङ (सत्य ) हए।
+\v 17 तिबाला (सत्यातामा अापनै लागि समर्पण) किइ् ।दाकपि कि सुहुङ (सत्य) हए।
 
 
 \v 18 चुकक्या दाकपि कि ङाला जम्बुलिङला ताङसुङ् तुकराङक्या ङे तिबालाङ जम्बुलिङला ताङुहए।
@@ -1398,7 +1396,7 @@
 \v 23 ङा तिबाता हए, दाक्पुति ङा तानि हए, तेमे तिबा ति दाक्पुजिक राङ गाल्नि (पुर्ण) कि, तेमे दाक्पि कि ङाला ताङ्गु हिङ सानि जाबुलिङकि सेसित्, तेमे दाक्पु कि ङाला ङिङ्ज्ये क्याबु दागेराङ ङेकि तिबाला ङिङ्ज्ये क्याबिङ।
 
 
-\v 24 हे पापा, तिला दाक्पुकि ङाला बिनु हिङ तिबा ङा केनि हए तेराङ देत्ति सिनि ङा सिउ, चिला सिसिङ तिबिकि ङे ( ङाला बिनु हिङ। चिला सिसिङदाक्पुकि ङाला जाबुलिङखकि (सृह्टि) गमा नेसुर राङ ङिङेज्ये क्यावु हए।
+\v 24 हे पापा, तिला दाक्पुकि ङाला बिनु हिङ तिबा ङा केनि हए तेराङ देत्ति सिनि ङा सिउ, चिला सिसिङ तिबिकि ङे (ङाला बिनु हिङ। चिला सिसिङदाक्पुकि ङाला जाबुलिङखकि (सृह्टि) गमा नेसुर राङ ङिङेज्ये क्यावु हए।
 
 
 \v 25 हे चेङि पापा, दि जाबुलिकि दाक्पुला ङाे मासेनाक्, तेमे ङा दाक्पुला ङाे स्येक्यु; दाक्पुकि ङाला ताङु हिङ सिनि तिबिकि सेसित।
@@ -1413,20 +1411,20 @@
 \v 3 तेमे ग्यल्बु छ्या तिबि कि, फरिसि तिबा ताङ (अाधिकारि) तिबा तानि (सिपाहि) तिबा तानि दाक्पु ज्यिकराङ गाल्नि यहुदा ति लालटिन, मे ताङ (हातियार) तिबा खुर्नि ते लेसुङ।
 
 
-\v 4 ते काङ क्यि हाेइ सि तेरिक छ्या हतु येशु गमाला लेसुङ तेमे सासुङ, "खिराङ सुला छाेलि किउ? "
-\v 5 तिबिकि येशुला सासुङ, "नासरतकि येशुला। " येशुकि तिबाला सासुङ, "ङा राङ हिङ। " येशुला (विश्वासघात) किरु यहुदा तिङ तेराङ लेबु नाेक।
+\v 4 ते काङ क्यि हाेइ सि तेरिक छ्या हतु येशु गमाला लेसुङ तेमे सासुङ, “खिराङ सुला छाेलि किउ?”
+\v 5 तिबिकि येशुला सासुङ, “नासरतकि येशुला। “येशुकि तिबाला सासुङ, “ङा राङ हिङ।" येशुला (विश्वासघात) किरु यहुदा तिङ तेराङ लेबु नाेक।
 
 
-\v 6 तेपा नेसुर येशुकि तिबाला "ङाराङ हिङ "सासुङ तेमे तिबा ति तिङ्ला ग्युरनि ते साला डिल्सुङ।
-\v 7 लाेङराङ येशुकि तिबाला टिसुसुङ, "खिराङसुला छ्याेलि किउ? "तिबिकि लाेङराङ, "सासुङ नासरत कि येशुला । "
+\v 6 तेपा नेसुर येशुकि तिबाला “ङाराङ हिङ “सासुङ तेमे तिबा ति तिङ्ला ग्युरनि ते साला डिल्सुङ।
+\v 7 लाेङराङ येशुकि तिबाला टिसुसुङ, “खिराङसुला छ्याेलि किउ? “तिबिकि लाेङराङ, “सासुङ नासरत कि येशुला ।"
 
 
-\v 8 येशु कि सासुङ, "ङ कि खिराङला साबिङ्, ङा तिराङ हिङ। तेपा नेसुर खिराङ कि ङाला छाेलिङ क्यउ सिनि, ति मितिबाला डाे च्यित।
-\v 9 "खाेरे ङाला बिनु थाेक तिबा दक्पु ज्यिगाङ माताङ्" सानि येशुकि साबु छिक् तिबा ख्यल्सित सिनि क्यासुुङ्।
+\v 8 येशु कि सासुङ, “ङ कि खिराङला साबिङ्, ङा तिराङ हिङ। तेपा नेसुर खिराङ कि ङाला छाेलिङ क्यउ सिनि, ति मितिबाला डाे च्यित।
+\v 9 “खाेरे ङाला बिनु थाेक तिबा दक्पु ज्यिगाङ माताङ्" सानि येशुकि साबु छिक् तिबा ख्यल्सित सिनि क्यासुुङ्।
 
 
 \v 10 तेमे सिमाेन पत्रुस दाक्पु तानि तेवा नाेक, तिकि ति थेनि ते ग्यार्पु जानाक्पाकि याक्पुला ग्याप्सुङ, तेमे तिकि याबा ङाम्ज्याक तुप्सुङ ।ति मितिकि मिङ ति माल्खा हिङ।
-\v 11 येशु कि पत्रुसला सासुङ, "तिवा खुर्पा स्युप्ला लुक।काङ ङे पापि कि बिनु (कचैारा) ङा मुथुङ्गु? "
+\v 11 येशु कि पत्रुसला सासुङ, “तिवा खुर्पा स्युप्ला लुक।काङ ङे पापि कि बिनु (कचैारा) ङा मुथुङ्गु?”
 
 
 \v 12 तेमे सिपाहि तिबा ति, कप्तान ताङ यहुदि (अधिकारि) तिबिकि येशुला जिम्नि टासुङ।
@@ -1438,46 +1436,46 @@
 \v 16 तेमे प्रत्रुस ति गाेला राङ देसुङ। तिलाराङ, प्रधान जानापाति तानि ङाे स्येबु राङ्सा लाेमा तसि फिला गाल्सुङ तेमे गाेला देदु पुमा याक्पु तानि ताम क्यासुङ, तेमे पत्रुस ला नाङ्ल टि लेसुङ।
 
 
-\v 17 तेमे गाेला देदु पुमा याक्पु कि पत्रुस ला सासुङ,"कान ख्याेरुङ ति मिति कि लाेमि नाल्ल राङसा लाेमा मिन्ना? "तिकि सासुङ, "ङा मिङ्
+\v 17 तेमे गाेला देदु पुमा याक्पु कि पत्रुस ला सासुङ, “कान ख्याेरुङ ति मिति कि लाेमि नाल्ल राङसा लाेमा मिन्ना? “तिकि सासुङ, “ङा मिङ्
 \v 18 ।"तेमे याक्पु तिबा ताङ अधिकारि तिबा ते लानि देसुङ, तिबिकि मे फप जाेनक, चिलासिसिङ ते ख्याबा नाक, तेमे तिबिकि दाक्पुलाराङ छेदि जाेसुङ। दाक्पुला छेदि जाेइ पत्रुस तिङ तेराङ् लानि देसुङ।
 
 
 \v 19 प्रधान जानापा कि येशुला दाक्पि लाेमा ताङ दाक्पि (शिक्षा) तिसुङ
-\v 20 येशुकि तिला सासुङ, "ङा जाबुलिङ तानि(खुल्लमखुल्ला) ताम् क्या सुङ। ङे टिबिङ मन्दिर ताङ (सभा) खाङ्माला लाेबिङ नाेक तेमे तेरिक यहुदि तिबा तानि ग्यिउ। ङे काङ ताम तिबा बानि साबु मेत्।
-\v 21 दाक्पु तिबिकि ङाला चिला टेबु जाहि? तिबाला राङ टि तिकि ङे साबु ताम काेदु हए। लाे ङे साबु ताम तिबा ति मि तिबिकि स्येक्यु। "
+\v 20 येशुकि तिला सासुङ, “ङा जाबुलिङ तानि(खुल्लमखुल्ला) ताम् क्या सुङ। ङे टिबिङ मन्दिर ताङ (सभा) खाङ्माला लाेबिङ नाेक तेमे तेरिक यहुदि तिबा तानि ग्यिउ। ङे काङ ताम तिबा बानि साबु मेत्।
+\v 21 दाक्पु तिबिकि ङाला चिला टेबु जाहि? तिबाला राङ टि तिकि ङे साबु ताम काेदु हए। लाे ङे साबु ताम तिबा ति मि तिबिकि स्येक्यु।"
 
 
-\v 22 तेमे येशु कि ति ताम सासुङ ते लानि देदु नङ्ला दाक्पु ज्यिक कि येशुला (मुक्का) ग्याप्सुङ, तेमे सासुङ, "काङ प्रधान जानापा कि ताम किरु तिनाेक्राङ हिङ्?
-\v 23 "येशु कि तिला सासुङ, "ङेकि मेलेबा ताम क्यासिङ्, तिकि मेलेबा ताम कि (गवाहि) बिन्, तेमे ङे कि लेमु ताम क्यासिङ काङ खिराङ ङाला दुङि?
-\v 24 "तेमे हन्नास कि येशुला टानिराङ प्रधान जानापा चाला ताङ्सुङ।
+\v 22 तेमे येशु कि ति ताम सासुङ ते लानि देदु नङ्ला दाक्पु ज्यिक कि येशुला (मुक्का) ग्याप्सुङ, तेमे सासुङ, “काङ प्रधान जानापा कि ताम किरु तिनाेक्राङ हिङ्?
+\v 23 “येशु कि तिला सासुङ, “ङेकि मेलेबा ताम क्यासिङ्, तिकि मेलेबा ताम कि (गवाहि) बिन्, तेमे ङे कि लेमु ताम क्यासिङ काङ खिराङ ङाला दुङि?
+\v 24 “तेमे हन्नास कि येशुला टानिराङ प्रधान जानापा चाला ताङ्सुङ।
 
 
-\v 25 तेमे सिमाेन पत्रुस ति लानि दाक्पुला छेदि जाेइ नाेक । तेमे ति मितिबिकि तिला सासुङ, "काङ ख्याेरुङ्ङा तिकि लाेमा तिबि नागिति दक्पुज्यिक मिङना? " तिकि तिला मार्च्याक क्यासुङ, तेेेमे सासुङ, "ङा मिङ्।
-\v 26 "तेमे प्रधान जानापा कि याक्पु किरु ति पत्रुस कि तुम्बिनु याक्पु दाक्पु ज्यिक लेम्नि सासुङ, "कान ङे कि मेदक जुुुबु दासाला येशु तानि थाेगु मिङ्?"
+\v 25 तेमे सिमाेन पत्रुस ति लानि दाक्पुला छेदि जाेइ नाेक । तेमे ति मितिबिकि तिला सासुङ, “काङ ख्याेरुङ्ङा तिकि लाेमा तिबि नागिति दक्पुज्यिक मिङना? “तिकि तिला मार्च्याक क्यासुङ, तेेेमे सासुङ, “ङा मिङ्।
+\v 26 “तेमे प्रधान जानापा कि याक्पु किरु ति पत्रुस कि तुम्बिनु याक्पु दाक्पु ज्यिक लेम्नि सासुङ, “कान ङे कि मेदक जुुुबु दासाला येशु तानि थाेगु मिङ्?”
 \v 27 पत्रुस कि लाेङराङ मार्च्यक क्यासुङ तेमे उकुर ज्यिकला च्याबु कारे क्यासुङ।
 
 
 \v 28 तेपा नेसुर तिबिकि येशुला कैयाफा नेबा राज्यपालकि खाङ्मा तिनि ग्याल्सुङ। टाेप्लाराङ तिबा राज्यपाल ला मास्यु, चिलासिङ तिबा मेलेबा माेडाे तेमे (निस्तार चाड) सा ङेक्यु सिनि।
-\v 29 तुक्राङ क्यानि पिलातस ति तिबि चाला फिला थेनि लेसुङ तेमे सासुङ, "खिरेकि ति मितिला काङ (विरुद्द) ग्यागिङ कि?
-\v 30 "तिबिकि तिला सासुङ, "ति मिकि मेले बा याक् माक्याबु हिङ्सिङ ङिरेकि दिला दाक्पु चाला टिनि मेगु। "
+\v 29 तुक्राङ क्यानि पिलातस ति तिबि चाला फिला थेनि लेसुङ तेमे सासुङ, “खिरेकि ति मितिला काङ (विरुद्द) ग्यागिङ कि?
+\v 30 “तिबिकि तिला सासुङ, “ति मिकि मेले बा याक् माक्याबु हिङ्सिङ ङिरेकि दिला दाक्पु चाला टिनि मेगु।"
 
 
-\v 31 तेपा नेसुर तिबाला पिलातस कि सासुङ, "खिराङ राङ दिला टि ग्युक तेमे दाक्पि (व्यवस्था) दगे राङ तिकि (न्याय) कि। " तेमे यहुदि कि तिबाला सासुङ, "सुङ् मिला सेदु ङेरे (न्याय सङ्गत) मेत।
+\v 31 तेपा नेसुर तिबाला पिलातस कि सासुङ, “खिराङ राङ दिला टि ग्युक तेमे दाक्पि (व्यवस्था) दगे राङ तिकि (न्याय) कि।" तेमे यहुदि कि तिबाला सासुङ, “सुङ् मिला सेदु ङेरे (न्याय सङ्गत) मेत।
 \v 32 तिकि (मृत्यु) चिनाेक गिउ सिनि येशु कि (सङ्केत) क्या नि साबु दाक्पुकि छिक् ति ख्याेल्सित सिनि तिनाेक गालु हिन।
 
 
-\v 33 तेपानेसुर लाेङ् राङ राज्यपाल ला स्युसुङ, तेमे येशुला का ताङ्सुङ तेमे सासुङ, "काङ ख्याेरुङ यहुदि तिबिकि ग्याल्बु हिङ्?
-\v 34 "येशु कि सासुङ, "दाक्पि राङ साबु हिङ कान दाक्पुला ङे (बारे) ला सिकि सासुङ?
-\v 35 "पिलातास कि सासुङ, "ङा यहुदि मिन,? दाक्पि मिति बिकि ताङ ग्याल्बु जानापा तिबि किराङ ङे चाला टिनि लेबु हिङ तिनाेक कान क्याबु? "
+\v 33 तेपानेसुर लाेङ् राङ राज्यपाल ला स्युसुङ, तेमे येशुला का ताङ्सुङ तेमे सासुङ, “काङ ख्याेरुङ यहुदि तिबिकि ग्याल्बु हिङ्?
+\v 34 “येशु कि सासुङ, “दाक्पि राङ साबु हिङ कान दाक्पुला ङे (बारे) ला सिकि सासुङ?
+\v 35 “पिलातास कि सासुङ, “ङा यहुदि मिन? दाक्पि मिति बिकि ताङ ग्याल्बु जानापा तिबि किराङ ङे चाला टिनि लेबु हिङ तिनाेक कान क्याबु?”
 
 
-\v 36 येशु कि सासुङ, "ङे (राज्य) दि जाबुलिङकि मिङ।कान ति( राज्य) ति जाबुलिङला हदु हिङ्सि नि, ङे लाेमा तिबा डिल्ग्यु तेमे ङाला यहुदि तिबिकि लाक्पाला ज्याकसित।तेमे ङे (राज्य) ति जाबुलिङकि मिङ।
-\v 37 "तेमे पिलातस कि सासुङ, "तिनाेक हिन्सिङ (राजा) राङ हिङ्? "येशु कि सासुङ,"दाक्पि राङ ङाला राजा सिउ ।ङा तिकि (उदेश्य) ला राङ केबु हिङ, तेमे ङा ति (उदेश्य) कि राङ ङा दसि जाबुलिङ ला लेबु हिङ तेमे ङे कि लेमु किदुक तेर्क्यु । लेमु ताम तेरिक कि काेक्यु।
+\v 36 येशु कि सासुङ, “ङे (राज्य) दि जाबुलिङकि मिङ।कान ति(राज्य) ति जाबुलिङला हदु हिङ्सि नि, ङे लाेमा तिबा डिल्ग्यु तेमे ङाला यहुदि तिबिकि लाक्पाला ज्याकसित।तेमे ङे (राज्य) ति जाबुलिङकि मिङ।
+\v 37 “तेमे पिलातस कि सासुङ, “तिनाेक हिन्सिङ (राजा) राङ हिङ्? “येशु कि सासुङ, “दाक्पि राङ ङाला राजा सिउ ।ङा तिकि (उदेश्य) ला राङ केबु हिङ, तेमे ङा ति (उदेश्य) कि राङ ङा दसि जाबुलिङ ला लेबु हिङ तेमे ङे कि लेमु किदुक तेर्क्यु । लेमु ताम तेरिक कि काेक्यु।
 
 
-\v 38 पिलातस कि येशुला सासुङ, "लेमु कान हिङ? "तेमे ति तुक सासुङ, ति लाेङ राङ यहुदि चाला गाल्नि तिबाला सासुङ, "ङा दि मिला काङ मेलेबा याक माथेप्। "
+\v 38 पिलातस कि येशुला सासुङ, “लेमु कान हिङ? “तेमे ति तुक सासुङ, ति लाेङ राङ यहुदि चाला गाल्नि तिबाला सासुङ, “ङा दि मिला काङ मेलेबा याक माथेप्।"
 \v 39 तेमे (निस्तार चाड) ला ङे कि खिराङ ला दाक्पु ज्यिक मिला ताेगु खिरे कि (प्रचलन) हए
-\v 40 ।तुक् राङ क्यानि, कान खिरे चाला यहुदि तिबि कि राजा ला ताेङ् सिनि खिराङ सिउ? "लाेङ् राङ तिबा हाेर् क्या सुङ्, "ति मिला मिङ्, बारब्ला ताेङ्। "बारब्बा ति दाक्पु ज्यिक कुङ्ज्येङ् हिङ्।
+\v 40 ।तुक् राङ क्यानि, कान खिरे चाला यहुदि तिबि कि राजा ला ताेङ् सिनि खिराङ सिउ? “लाेङ् राङ तिबा हाेर् क्या सुङ्, “ति मिला मिङ्, बारब्ला ताेङ्। “बारब्बा ति दाक्पु ज्यिक कुङ्ज्येङ् हिङ्।
 
 
 \c 19
@@ -1485,33 +1483,33 @@
 \p
 \v 1 तेमे पिलातस कि येशु ला तिनि गाल्सुङ तेमे (काेर्रा) ग्याप्सुङ ता तिबि कि चाङ कि मुकुड जाेसुङ
 \v 2 ।तिबि कि तिति येशु कि टाला ला ग्याम बिङसुङ्, तेमे तिकि (बैजनि रङ) कि माज्या काेङ्
-\v 3 बिङ्सुङ्।तिबा ति तिकि चाला लेसुङ, तेमे सासुङ, " यहुदि तिबिकि ग्याल्बु कि जय हाेसित! "तेमे तिबिकि येशुला मुक्का ग्याप्सुङ्।
+\v 3 बिङ्सुङ्।तिबा ति तिकि चाला लेसुङ, तेमे सासुङ, “यहुदि तिबिकि ग्याल्बु कि जय हाेसित! “तेमे तिबिकि येशुला मुक्का ग्याप्सुङ्।
 
 
-\v 4 तेमे लाेङ् राङ पिलातस फिला गाल्सुङ, तिबिकि सासुङ, "हाेह, ङेकि तिला खिरेचाला फिला टिनि हुङिङ् क्यउ, तेमे ङेकि तिला कान मेलेबा माथेप् सिरु खिरेकि हाक् काेसित।
-\v 5 "तुक् राङ क्यानि येशु फिला लेसुङ।येशु कि चाङ (मुकुड) ताङ् (बैजनि रङ) कि माज्या काेनि नाेक।तेमे पिलातस कि तिबाला सासुङ, "ति मितिबाला लाेह!
-\v 6 "तेमे ग्याल्बु जानापा (अधिकारि) तिबिकि येशुला थाेङ् सुङ्, तिबिकि बाेबु ताम्ला कारे क्यासुङ्, तेमे सासुङ, "तिला क्रुसला काेल! "पिलातस कि तिबाला सासुङ, "खिराङ् दाक्पु राङ टि ग्युक तेमे तिला क्रुस ला काेल, चिला सिसिङ दिला ङा कान मेलेबा माथाेङ् । "
+\v 4 तेमे लाेङ् राङ पिलातस फिला गाल्सुङ, तिबिकि सासुङ, “हाेह, ङेकि तिला खिरेचाला फिला टिनि हुङिङ् क्यउ, तेमे ङेकि तिला कान मेलेबा माथेप् सिरु खिरेकि हाक् काेसित।
+\v 5 “तुक् राङ क्यानि येशु फिला लेसुङ।येशु कि चाङ (मुकुड) ताङ् (बैजनि रङ) कि माज्या काेनि नाेक।तेमे पिलातस कि तिबाला सासुङ, “ति मितिबाला लाेह!
+\v 6 “तेमे ग्याल्बु जानापा (अधिकारि) तिबिकि येशुला थाेङ् सुङ्, तिबिकि बाेबु ताम्ला कारे क्यासुङ्, तेमे सासुङ, “तिला क्रुसला काेल! “पिलातस कि तिबाला सासुङ, “खिराङ् दाक्पु राङ टि ग्युक तेमे तिला क्रुस ला काेल, चिला सिसिङ दिला ङा कान मेलेबा माथाेङ् ।"
 
 
-\v 7 यहुदितिबिकि सासुङ, "ङिराङ तानि (व्यवस्था) हए, तेमे ति व्यवस्था दगे राङ स्यि गाेक्यु, चिला सिसिङ तिकि चाेव कान्ज्याक कि पुज्युङ हिङ् सिनि सासुङ।
-\v 8 "तेमे पिलातस कि ति ताम काेसुङ्, ति अाला जिबा क्या सुङ,
-\v 9 तेेेमे लाेङ् राङ ति राज्यपाल ला स्युसुङ, तेमे येशु ला सासुङ, दाक्पु केङ्बा नेसुर लेबु हिङ्? "तेमे येशु कि तिला सासुङ ।
+\v 7 यहुदितिबिकि सासुङ, “ङिराङ तानि (व्यवस्था) हए, तेमे ति व्यवस्था दगे राङ स्यि गाेक्यु, चिला सिसिङ तिकि चाेव कान्ज्याक कि पुज्युङ हिङ् सिनि सासुङ।
+\v 8 “तेमे पिलातस कि ति ताम काेसुङ्, ति अाला जिबा क्या सुङ,
+\v 9 तेेेमे लाेङ् राङ ति राज्यपाल ला स्युसुङ, तेमे येशु ला सासुङ, दाक्पु केङ्बा नेसुर लेबु हिङ्? “तेमे येशु कि तिला सासुङ ।
 
 
-\v 10 तेमे पिलातस कि येशु ला सासुङ, "कान ख्याेङ ङा तानि ताम मिक्यउ? ङा तानि ख्याेङ ला ताङ्नि (क्रुस) ला गेलु ङार हए सिरु कान दाक्पुला छ्या मेत्?
-\v 11 "येशु कि तिला सासुङ, "ख्याेङ्ला याेमे बिनु ताङ् ख्याेङ तानि ङे खाला कान ङार मेेत् ।तुक् राङ क्यानि, तिकि ङाला ख्याेरे लाक्पाला ज्याक् सुङ् तिकि दिक्पा ति अाला बाेबु गिउ। "
+\v 10 तेमे पिलातस कि येशु ला सासुङ, “कान ख्याेङ ङा तानि ताम मिक्यउ? ङा तानि ख्याेङ ला ताङ्नि (क्रुस) ला गेलु ङार हए सिरु कान दाक्पुला छ्या मेत्?
+\v 11 “येशु कि तिला सासुङ, “ख्याेङ्ला याेमे बिनु ताङ् ख्याेङ तानि ङे खाला कान ङार मेेत् ।तुक् राङ क्यानि, तिकि ङाला ख्याेरे लाक्पाला ज्याक् सुङ् तिकि दिक्पा ति अाला बाेबु गिउ।"
 
 
-\v 12 ति तामला पिलातस कि येशुला ताेगु सेम् क्यासुङ, तेमे यहुदि तिबा तुक् सिइ हाेर् क्यासुङ, "दाक्पि कि ति मिला ताङ् सिङ् दाक्पि कैसर कि दाल्जा मेत्: ति कि दाक्पु ला राङ् ग्याल्बु जेउ, ति कैसर कि तेपा ताम क्यिउ।
-\v 13 "तेमे पिलातस कि तिताम काेसुङ्, तिकि येशुला फिला टिनि लेसुङ्, "दाेकि कारा"(हिब्रुला "गब्बथा ") सिरु दासा ला देसुङ्र।
+\v 12 ति तामला पिलातस कि येशुला ताेगु सेम् क्यासुङ, तेमे यहुदि तिबा तुक् सिइ हाेर् क्यासुङ, “दाक्पि कि ति मिला ताङ् सिङ् दाक्पि कैसर कि दाल्जा मेत्: ति कि दाक्पु ला राङ् ग्याल्बु जेउ, ति कैसर कि तेपा ताम क्यिउ।
+\v 13 “तेमे पिलातस कि तिताम काेसुङ्, तिकि येशुला फिला टिनि लेसुङ्, “दाेकि कारा"(हिब्रुला “गब्बथा ") सिरु दासा ला देसुङ्र।
 
 
-\v 14 निस्तारकि (तयारि) कि ङामा कि टुक् दिन गालु नाक्। पिलातस कि यहुदि तिबाला सासुङ, "लाेह, खिरेकि ग्याल्बु दे हए!
-\v 15 "तिबा बाेबु हाेर् क्यासुङ्, "दिला टिनि ग्युक्, दिला टिनि ग्युक्, दिला क्रुस ला काेल! "पिलातस कि तिबाला सासुङ, "काङ् खिरे ग्याल्बु ला क्रुस ला गेल् गाेबु हिङ्? "ग्याल्बु जानापा कि सासुङ्, "ङिराङ् तानि कैसर सिरु राङ्सा ग्याल्बु मेत्।
-\v 16 "तेमे पिलातस कि येशुला क्रुस ला गेलु तिबाला बिनि ताङ्सुङ्।
+\v 14 निस्तारकि (तयारि) कि ङामा कि टुक् दिन गालु नाक्। पिलातस कि यहुदि तिबाला सासुङ, “लाेह, खिरेकि ग्याल्बु दे हए!
+\v 15 “तिबा बाेबु हाेर् क्यासुङ्, “दिला टिनि ग्युक्, दिला टिनि ग्युक्, दिला क्रुस ला काेल! “पिलातस कि तिबाला सासुङ, “काङ् खिरे ग्याल्बु ला क्रुस ला गेल् गाेबु हिङ्? “ग्याल्बु जानापा कि सासुङ्, “ङिराङ् तानि कैसर सिरु राङ्सा ग्याल्बु मेत्।
+\v 16 “तेमे पिलातस कि येशुला क्रुस ला गेलु तिबाला बिनि ताङ्सुङ्।
 
 
-\v 17 तेमे तिबिकि येशुला टिनि गाल्सुङ्, तेमे तिकि कि दाक्पि क्रुस दाक्पि राङ् खुर्सुङ," खप्परे दासा " सिरु दासा ला गाल्सुङ, तिला हिब्र तामला "गलगथा "सिउ।ते
+\v 17 तेमे तिबिकि येशुला टिनि गाल्सुङ्, तेमे तिकि कि दाक्पि क्रुस दाक्पि राङ् खुर्सुङ,” खप्परे दासा “सिरु दासा ला गाल्सुङ, तिला हिब्र तामला “गलगथा “सिउ।ते
 \v 18 येशुला ति बिकि क्रुस ला काल्सुङ्, येशु तानि राङ्सा मेरा ङि मिलाङ् येशु ला पार्ला ज्याङ् नि ङिकार फार्ला छुर्ला दाक्पुरे दाक्पुरे क्यानि क्रुस ला काल्सुङ
 
 
@@ -1519,25 +1517,25 @@
 \v 20 यहुदि तेरिक् कि ति (पढे) क्यासुङ्, चिला सिसिङ् येशुला गेलु चाला राङ ग्याल्खा नाेक ।ति ता हिब्रु, तान ल्याटिन ला ताङ् ग्रिकला टिबु नाेक।
 
 
-\v 21 तेमे यहुदि कि ग्याल्बु जानापा कि पिलातस ला सासुङ्, "यहुदि तिबिकि ग्याल्बु माटिक् बरु तिकि, 'यहुदि कि ग्याल्बु हिङ् सिनि सासुङ सिनि टि।
-\v 22 "पिलातस कि सासुङ, "ङे कान टिबु हए तिराङ टिबिङ्। "
+\v 21 तेमे यहुदि कि ग्याल्बु जानापा कि पिलातस ला सासुङ्, “यहुदि तिबिकि ग्याल्बु माटिक् बरु तिकि, 'यहुदि कि ग्याल्बु हिङ् सिनि सासुङ सिनि टि।
+\v 22 “पिलातस कि सासुङ, “ङे कान टिबु हए तिराङ टिबिङ्।"
 
 
 \v 23 सिपाहि तिबिकि येशुला क्रुस ला काल्सिङ् मा तिबिकि येशु कि माज्या पिनि स्यि बाे जाेसुङ्। तेरिक् ता कि दाक्पुरे दाक्पुरे ग्याब्सुङ तेमे (लबेदा) तातिङ्।ता (लबेदा) ति माचेङ्बा याेमे क्याला चेमु नाेक
-\v 24 तेमे तिबि तेरिक् सासुङ, "दिला मारेल्, बरु दि सिदि गिउ सिनि (निर्णय) क्यानि बाे ग्यागि। "छ्याे नाङि छिक् ख्याेल्सित सिनि दिनाेक गालु झै, "तिबिकि ङे माज्या बाे ग्याप्सुङ; तिबिकि ङे माज्या कि (चिट्ठा) ग्याप्सुङ। "
+\v 24 तेमे तिबि तेरिक् सासुङ, “दिला मारेल्, बरु दि सिदि गिउ सिनि (निर्णय) क्यानि बाे ग्यागि। “छ्याे नाङि छिक् ख्याेल्सित सिनि दिनाेक गालु झै, “तिबिकि ङे माज्या बाे ग्याप्सुङ; तिबिकि ङे माज्या कि (चिट्ठा) ग्याप्सुङ।"
 
 
 \v 25 माक्मि तिबिकि ति ताम क्यासुङ ।येशुकि मामा, येशुकि मामि नुम्, क्लाेपासकि पेर्मि मरियम ताङ् मरियम मग्दलिनि येशु कि क्रुस चाला लानि देसुङ्।
-\v 26 तेमे येशु कि दाक्पि मामा ताङ दाक्पुला ङिङ्ज्ये किरु लाेमा तिबा दाक्पि चाला राङ लानि देदु थाेङ्सुङ, येशु कि दाक्पि मामाला सासुङ, "हे पुमा, लाेह, ख्याेरे
-\v 27 पुजुङ्!"तेमे येशु कि दाक्पि लाेमा तिबाला सासुङ, "लाेह, खिरे मामा! "तेपा नेसुर लाेमा तिबिकि येशु कि मामा दाक्पि खाङ्बा ला टिनि गाल्सुङ्।
+\v 26 तेमे येशु कि दाक्पि मामा ताङ दाक्पुला ङिङ्ज्ये किरु लाेमा तिबा दाक्पि चाला राङ लानि देदु थाेङ्सुङ, येशु कि दाक्पि मामाला सासुङ, “हे पुमा, लाेह, ख्याेरे
+\v 27 पुजुङ्!”तेमे येशु कि दाक्पि लाेमा तिबाला सासुङ, “लाेह, खिरे मामा! “तेपा नेसुर लाेमा तिबिकि येशु कि मामा दाक्पि खाङ्बा ला टिनि गाल्सुङ्।
 
 
-\v 28 तुक्राङ क्यानि येशु कि तेरिक याक क्यानि सिङसुङ् सिनि छ्याेला टिबु ख्याेल्सित सिनि येशु कि साबु हिङ्, "ङाला काेमा लासुङ।
-\v 29 "क्युर्बु (मध) लुगु दाक्पु जिक ज्यागु नाेक ।हुतुङ् राङ, तिबिकि क्युर्बु (दाखमध) क्येगु स्पन्ज ति हिसप कि (हाँगा) ति तिला ग्याम्नि येशु कि खाला लुङ्नि बिसुङ्
-\v 30 ।तेमे येशु कि ति क्युर्बु लासुङ्, येशु कि सासुङ्, "सिङ्सुङ्। "येशु कि दाक्पि गाे (झुकाउनु) क्यासुङ् तेमे दाक्पि नाम्सि ताङ्सुङ् ।
+\v 28 तुक्राङ क्यानि येशु कि तेरिक याक क्यानि सिङसुङ् सिनि छ्याेला टिबु ख्याेल्सित सिनि येशु कि साबु हिङ्, “ङाला काेमा लासुङ।
+\v 29 “क्युर्बु (मध) लुगु दाक्पु जिक ज्यागु नाेक ।हुतुङ् राङ, तिबिकि क्युर्बु (दाखमध) क्येगु स्पन्ज ति हिसप कि (हाँगा) ति तिला ग्याम्नि येशु कि खाला लुङ्नि बिसुङ्
+\v 30 ।तेमे येशु कि ति क्युर्बु लासुङ्, येशु कि सासुङ्, “सिङ्सुङ्। “येशु कि दाक्पि गाे (झुकाउनु) क्यासुङ् तेमे दाक्पि नाम्सि ताङ्सुङ् ।
 
 
-\v 31 ति तुजे ङिमा हिन्,(शबाथ) कि ङिमा ला जुबु (क्रुस) ला मज्याक् सिनि (चिलासिसिङ् (महत्वपुर्ण) ङिमा हिङ्), यहुदि तिबिकि पिलातस ला तिबिकि काङ्बा तेरिक् च्याङ्नि तिबाला क्युर् सिनि सासुङ्
+\v 31 ति तुजे ङिमा हिन्, (शबाथ) कि ङिमा ला जुबु (क्रुस) ला मज्याक् सिनि (चिलासिसिङ् (महत्वपुर्ण) ङिमा हिङ्), यहुदि तिबिकि पिलातस ला तिबिकि काङ्बा तेरिक् च्याङ्नि तिबाला क्युर् सिनि सासुङ्
 \v 32 ।तेमे सिपाहि तिबा लेसुङ्, येशु तानि ज्यागु ङिकार्कि काङ्बा च्याङ्नि बिङ्सुङ्।
 \v 33 तेमे तिबा येशु चाला लेसुङ्, तिबिकि येशु स्ये हानेक् थाेगु नाेक।तेपा नेसुर तिबिकि येशु काङ्बा माच्याक् ।
 
@@ -1546,8 +1544,8 @@
 \v 35 दि थाेगु कि ति (गवाहि) तेर्क्यु, तेमे तिकि (गवाहि सत्य) हए।तिकि साबु लेमु राङ् हिङ् सिनि स्येक्यु खिराङ् माेवा कि।
 
 
-\v 36 ति तेरिक् ति (हेतु) कि गाल्सुङ्, तेमे (धर्मशास्त्र) पुरा हाेसित्, "येशु कि दाक्पु ज्यिकाङ् रुबाक् माच्याक्। "
-\v 37 लाेङ् राङ, राङ्सा (धर्मशास्त्र) कि सिउ, "तिबि कि येशुला लेउ येशुला तिबिकि सुर्सुङ्।"
+\v 36 ति तेरिक् ति (हेतु) कि गाल्सुङ्, तेमे (धर्मशास्त्र) पुरा हाेसित्, “येशु कि दाक्पु ज्यिकाङ् रुबाक् माच्याक्।"
+\v 37 लाेङ् राङ, राङ्सा (धर्मशास्त्र) कि सिउ, “तिबि कि येशुला लेउ येशुला तिबिकि सुर्सुङ्।"
 
 
 \v 38 दि ताम तिङ्ला अरिमाथियाकि याेसेफ येशु लाेमा गालु (तेेेमे यहुदि तिबिकि चिबिकि किसाला (गुप्त) ला क्या लाेमा हिङ्) तिकि येशु कि जुबु खुर्नि डिउ सिनि पिलातस तानि (अनुराेध) क्यासुङ् ।पिलातस कि तिला (अनुमति) बिङ्सुङ् । तुक्राङ क्यनि याेसेफ लेसुङ्, तेमे येशु कि जुबु खुर्नि
@@ -1563,7 +1561,7 @@
 \cl लिउ २०
 \p
 \v 1 साता कि तङि ङिमाला नाक्तुगि राङ् मरियम मग्दलिनि तुर्साला लेसुङ्, तिकि तुर्सा ने दाे तेनु थाेङ्सुङ्।
-\v 2 तेपानेसुर ति छ्यानि गाल्सुङ्, तेमे सिमाेन पत्रुस ताङ् येशु ला ङिङ्ज्ये किरु राङ्सा लाेमा लेसुङ्, तेमे तिकि तिबाला सासुङ्, "तिबिकि ङेरे येशुला तुर्सा ने तेनि खुङ्गाल्नाेक, तेमे तिबिकि केनि खुङ् जाक्ते ङिराङ्ला छ्या मेत्। "
+\v 2 तेपानेसुर ति छ्यानि गाल्सुङ्, तेमे सिमाेन पत्रुस ताङ् येशु ला ङिङ्ज्ये किरु राङ्सा लाेमा लेसुङ्, तेमे तिकि तिबाला सासुङ्, “तिबिकि ङेरे येशुला तुर्सा ने तेनि खुङ्गाल्नाेक, तेमे तिबिकि केनि खुङ् जाक्ते ङिराङ्ला छ्या मेत्।"
 
 
 \v 3 तेमे पत्रुस ताङ् राङ्सा लाेमा ति फिला थेनि तुर्सा तेपा गाल्सुङ्।
@@ -1582,37 +1580,37 @@
 
 \v 11 तेमे मरियाम ति ङुइताङ् फिला तुर्सि चाला लानि देसुङ्; तिकि ङुइताङ् तुर्सि नाङ्ला लाह्सुङ्
 \v 12 ।तिकि कार्मु काेनु येशु कि जुबु ज्यागु गाे चाला ताङ् राङ्सा काङ्बि चाला क्यानि मेरा ङि स्वर्गदुत) ला थाेङ्सुङ।
-\v 13 तिबिकि तिला सासुङ, "हे पुमा, ख्याेङ् चिला ङुइ क्यिउ? "तिकि तिबाला सासुङ्, "चिला सिसिङ् तिबिकि ङे चाेवाे कान्ज्याक ला खुर् गाल्सुङ्, तेमे ङाला छ्या मेत् तिबिकि येशु ला केनि खुङ्गालते।
+\v 13 तिबिकि तिला सासुङ, “हे पुमा, ख्याेङ् चिला ङुइ क्यिउ? “तिकि तिबाला सासुङ्, “चिला सिसिङ् तिबिकि ङे चाेवाे कान्ज्याक ला खुर् गाल्सुङ्, तेमे ङाला छ्या मेत् तिबिकि येशु ला केनि खुङ्गालते।
 
 
 \v 14 तेमे तिकि दुक सासुङ, ति ग्युर्सुङ, तेमे तिकि ते येशु लानि हादु थाेङ्सुङ्, तेमे ति येशु राङ् हिङ् सिनि ङाे मास्ये।
-\v 15 येशु कि तिला सासुङ्, "ए पुमा! ख्याेङ् चिला ङुइ कि? दाक्पि कि सुला छाेलिङ् किउ? "तिकि ति मिला मेदक कि (मालिक्) हिङ् सिनि ते सासुङ्, "(महाशय), काङ् दाक्पि कि येशुला खुङ् गालु हिङ्सि ङाला सि दाक्पि कि येशुला केङ् ज्यागु हए, तेमे ङा तिला खुर्नि डिउ। "
+\v 15 येशु कि तिला सासुङ्, “ए पुमा! ख्याेङ् चिला ङुइ कि? दाक्पि कि सुला छाेलिङ् किउ? “तिकि ति मिला मेदक कि (मालिक्) हिङ् सिनि ते सासुङ्, "(महाशय), काङ् दाक्पि कि येशुला खुङ् गालु हिङ्सि ङाला सि दाक्पि कि येशुला केङ् ज्यागु हए, तेमे ङा तिला खुर्नि डिउ।"
 
 
-\v 16 येशु कि तिला सासुङ्, "मरियम! " ति ग्युर्सुङ तेमे अारमेइक ताम्ला सासुङ "रब्बाेनि "(तिकि अर्थ ति "गुरु ")
-\v 17 । येशु कि तिला सासुङ्, "ङाला मारेक्, चिला सिसिङ् ङा तारुङ् पापि चाला गालु मेत्, तेमे ङे नुप्ति बि चाला गाल्नि तिबाला सि, ता ङा ङे पापा खिरे पापा तेमे ङे चाेवाे कान्ज्याक खिरे चाेवाे कान्ज्याक चाला डिउ।
-\v 18 "मरियम माग्दलिनि तेमे लाेमा तिवा येशु चाला लेसुङ्, तिकि तिबाला येशु साबु ताम तिबा सासुङ्, " ङे कि येशु ला थाेगिङ्। "
+\v 16 येशु कि तिला सासुङ्, “मरियम!” ति ग्युर्सुङ तेमे अारमेइक ताम्ला सासुङ “रब्बाेनि "(तिकि अर्थ ति “गुरु")
+\v 17 । येशु कि तिला सासुङ्, “ङाला मारेक्, चिला सिसिङ् ङा तारुङ् पापि चाला गालु मेत्, तेमे ङे नुप्ति बि चाला गाल्नि तिबाला सि, ता ङा ङे पापा खिरे पापा तेमे ङे चाेवाे कान्ज्याक खिरे चाेवाे कान्ज्याक चाला डिउ।
+\v 18 “मरियम माग्दलिनि तेमे लाेमा तिवा येशु चाला लेसुङ्, तिकि तिबाला येशु साबु ताम तिबा सासुङ्, “ङे कि येशु ला थाेगिङ्।"
 
 
-\v 19 साता कि ताङि ङिमा कि गामु यहुदि तिबि जिबिकि ते देतु नाेक, तिकि गाे च्येदु नाेक्, तेमे येशु लेसुङ् तेमे तिबि चाला लानि देसुङ्, तिबाला सासुङ्, "खिराङ् ला (शान्ति)! "
+\v 19 साता कि ताङि ङिमा कि गामु यहुदि तिबि जिबिकि ते देतु नाेक, तिकि गाे च्येदु नाेक्, तेमे येशु लेसुङ् तेमे तिबि चाला लानि देसुङ्, तिबाला सासुङ्, “खिराङ् ला (शान्ति)!”
 \v 20 तेमे येशु कि तिबाला दि सासुङ्, येशु कि तिबाला दाक्पि लाक्पा ताङ् काेखा छ्या तेङ्सुङ्। तेमे लाेमा तिबा येशु ला थाेङ्नि गा क्यासुङ्।
 
 
-\v 21 तेमे येशु कि तिबाला लाेङ् राङ् सासुङ्, "खिराङ्ला (शान्ति) गिउ। ङाला चुक् क्यानि पापि ताङु. हए तुक्राङ् क्यानि ङा खिराङ्ला ताेगु। "
-\v 22 तेमे येशु कि दुक् सासुङ् तिकि खिरे खाला उ फुसुङ्, तेमे तिबाला सासुङ्, "चेङि (अात्मा) लाङ्।
-\v 23 खिरेकि ति दिक्पा तिबा (क्षमा) किउ ति खिरे दिक्पा तिङ् (क्षमा) किउ; सिसाङ् ति दिक्पा ति (कायम) ज्यागु ति (कायम) ति देकि त। "
+\v 21 तेमे येशु कि तिबाला लाेङ् राङ् सासुङ्, “खिराङ्ला (शान्ति) गिउ। ङाला चुक् क्यानि पापि ताङु. हए तुक्राङ् क्यानि ङा खिराङ्ला ताेगु।"
+\v 22 तेमे येशु कि दुक् सासुङ् तिकि खिरे खाला उ फुसुङ्, तेमे तिबाला सासुङ्, “चेङि (अात्मा) लाङ्।
+\v 23 खिरेकि ति दिक्पा तिबा (क्षमा) किउ ति खिरे दिक्पा तिङ् (क्षमा) किउ; सिसाङ् ति दिक्पा ति (कायम) ज्यागु ति (कायम) ति देकि त।"
 
 
 \v 24 येशु हुगु तुजेला च्युचिक लाेमा नाङ्ला दिदुमस सिरु लाेमा मिदुक्।
-\v 25 तेमे साल्ना तिबिकि तिला" ङे येशु थाेगिङ्" सिनि सासुङ्। तिकि तिबाला सासुङ्, "ङेकि येशु कि लाक्पाला ग्याबु (काटि) डाेब तिबा माथाेङ्बा तेके थेप्तक् ते मालुक्पा, तेमे येशु कि (काेख) ला ङे लाक्पा मालुक्पा
+\v 25 तेमे साल्ना तिबिकि तिला" ङे येशु थाेगिङ्" सिनि सासुङ्। तिकि तिबाला सासुङ्, “ङेकि येशु कि लाक्पाला ग्याबु (काटि) डाेब तिबा माथाेङ्बा तेके थेप्तक् ते मालुक्पा, तेमे येशु कि (काेख) ला ङे लाक्पा मालुक्पा
 
 
-\v 26 ङिमा ग्ये ला लाेमा तिबा खाङ्बि नाङ्ला नाेक्, थाेमा ति तिबा तानि राङ् नाेक् । गाे च्येदु तुजे लाराङ् ताङ् येशु तिबि चाला लेसुङ् तेमे तिबिकि पार्ला लानि देसुङ्, तेमे सासुङ्, "खिराङ्ला (शान्ति)! "
-\v 27 तेमे थाेमाला येशु कि सासुङ्, "ख्यारे लाक्पा दे लुक्, ङे लाक्पा तिबा लाेह ङे पाङ्दुला खरे लाक्पा लुक् (अविश्वासि) माक्यि, तेमे माेवा क्यि। "
+\v 26 ङिमा ग्ये ला लाेमा तिबा खाङ्बि नाङ्ला नाेक्, थाेमा ति तिबा तानि राङ् नाेक् । गाे च्येदु तुजे लाराङ् ताङ् येशु तिबि चाला लेसुङ् तेमे तिबिकि पार्ला लानि देसुङ्, तेमे सासुङ्, “खिराङ्ला (शान्ति)!”
+\v 27 तेमे थाेमाला येशु कि सासुङ्, “ख्यारे लाक्पा दे लुक्, ङे लाक्पा तिबा लाेह ङे पाङ्दुला खरे लाक्पा लुक् (अविश्वासि) माक्यि, तेमे माेवा क्यि।"
 
 
-\v 28 थाेमा कि सासुङ्, "ङे चाेवाे कान्ज्याक, ङे कान्ज्याक! " येशु कि तिला सासुङ्, "ख्यरेकि ङाला थाेङ्नि ङे खाला माेवा क्याबु हिङ् ।
-\v 29 (धन्य) तिबिकि थाेगु मेत् तेेेमे माेवा तिङ् क्यासुङ्। "
+\v 28 थाेमा कि सासुङ्, “ङे चाेवाे कान्ज्याक, ङे कान्ज्याक!” येशु कि तिला सासुङ्, “ख्यरेकि ङाला थाेङ्नि ङे खाला माेवा क्याबु हिङ् ।
+\v 29 (धन्य) तिबिकि थाेगु मेत् तेेेमे माेवा तिङ् क्यासुङ्।"
 
 
 \v 30 ति छ्याेला माटिबु अाला (चिन्ह) तिबा येशु कि लाेमा तिबि चाला क्यासुङ्,
@@ -1624,45 +1622,45 @@
 \p
 \v 1 ति ताम तिङ्ला येशु दाक्पुराङ् लाेङ् राङ् तिबेरियास (समुद्र) ला लाेमा तिबि चाला लेसुङ्, येशु तुक् क्यानि थाेङ्सुङ्
 \v 2 ।सिमाेन पत्रुस, दिदुमस सिरुु थाेमा, गालिल कि काना नथानेल, जब्दियाकि पुज्युङ्, तेमे येशु कि राङ्सा मेरा ङि लाेमा तिबा तानि नाेक।
-\v 3 सिमाेन पत्रुस कि तिबाला सासुङ्,"ङा ङ्या सेदु डाेइ क्यिउ। "तिबिकि तिला सासुङ्, ङिराङ् ङाङ् खिराङ् तानि डिउ। " तिबा गाल्सुङ्, तेमे (डुङ्गा ला) देसुङ्, तेमे ति बिकि नुप्काङ् लाङ् दाक्पुज्यिकाङ् ङ्या माजिम्।
+\v 3 सिमाेन पत्रुस कि तिबाला सासुङ्,"ङा ङ्या सेदु डाेइ क्यिउ। “तिबिकि तिला सासुङ्, ङिराङ् ङाङ् खिराङ् तानि डिउ।" तिबा गाल्सुङ्, तेमे (डुङ्गा ला) देसुङ्, तेमे ति बिकि नुप्काङ् लाङ् दाक्पुज्यिकाङ् ङ्या माजिम्।
 
 
 \v 4 तेेेमे टाेप्ला राङ् नाेक। येशु (समुद्र कि किनार) ला लेसुङ्, तेमे येशु नाेक सिनि लाेमा तिबिकि ङाे मास्ये ।
-\v 5 तुक्राङ् क्यानि, येशु कि तिबाला सासुङ्, "ए (जवान) मितिबा, काङ् खिराङ् तानि सा साब्च्ये हए? "तिबिकि सासुङ्,
-\v 6 "मेत्।"येशु कि तिबाला सासुङ्, "खिरे (जाल ति डुङ्गा) कि याप छुर्ला ग्याेप्, तेेेमे खिरेकि काङ् ङेक्यु । "तेमे, तिबिकि दाक्पि (जाल) ग्याप्सुङ्, तेमे ङ्या तिबा अाला गाल्नि ते तेङ्माथुप्।
+\v 5 तुक्राङ् क्यानि, येशु कि तिबाला सासुङ्, “ए (जवान) मितिबा, काङ् खिराङ् तानि सा साब्च्ये हए? “तिबिकि सासुङ्,
+\v 6 “मेत्।"येशु कि तिबाला सासुङ्, “खिरे (जाल ति डुङ्गा) कि याप छुर्ला ग्याेप्, तेेेमे खिरेकि काङ् ङेक्यु । “तेमे, तिबिकि दाक्पि (जाल) ग्याप्सुङ्, तेमे ङ्या तिबा अाला गाल्नि ते तेङ्माथुप्।
 
 
-\v 7 तेमे येशुला च्याबु किरु पत्रुस कि सासुङ्, "ति चाेवाे कान्ज्याक हिङ्। "तेमे सिमाेन पत्रुसकि ति येशु हिङ् सिरु काेसुङ्, तिकि दाक्पि फि माज्या टासुङ् (चिलासिसिङ् तिकि ति पिदु नाेक), तेमे (समुद्र) ला ख्याेङ्राङ् छ्याङ्माल ग्याप्सुङ्।ज्येङ्
+\v 7 तेमे येशुला च्याबु किरु पत्रुस कि सासुङ्, “ति चाेवाे कान्ज्याक हिङ्। “तेमे सिमाेन पत्रुसकि ति येशु हिङ् सिरु काेसुङ्, तिकि दाक्पि फि माज्या टासुङ् (चिलासिसिङ् तिकि ति पिदु नाेक), तेमे (समुद्र) ला ख्याेङ्राङ् छ्याङ्माल ग्याप्सुङ्।ज्येङ्
 \v 8 लाेमा तिबा (डुङ्गा) ला जेसुङ् (चिलासिसिङ् तिबा सा नेसुर अाला थारे मिदक्, (करिब) च्यिगे (मिटर) नाेक), तेमे तिबिकि ङ्या कि क्यागु (जाल) थेनि नाेक।
 \v 9 तेमे तिबा साला थेङ्सुङ्, तिबिकि मे मेताक् खाला सिबाङ् ता्ङ् ङ्या ज्यागु थाेङ्सु्ङ्।
 
 
-\v 10 येशु कि तिबाला सासुङ्, "खिरे हादा राङ् जिबु ङ्या खलेक्।"
+\v 10 येशु कि तिबाला सासुङ्, “खिरे हादा राङ् जिबु ङ्या खलेक्।"
 \v 11 तेमे सिमाेन पत्रुस गाल्सुङ्, च्यिगे ङाप्च्यु सुम बाेबु बाेबु ङ्या कि केगु (जाल) साला खसुङ्। ते ति अाला ङ्या तिबा नाेक्, तेमे (जाल) मारेल।
 
 
-\v 12 येशु कि तिबाला सासुङ्, "स्याक्, तेमे जारा स। "चिन लाेमा तिबिकि "दाक्पु सु हिङ्?"सिनिसिसाङ् टे (साहास) माक्या
+\v 12 येशु कि तिबाला सासुङ्, “स्याक्, तेमे जारा स। “चिन लाेमा तिबिकि “दाक्पु सु हिङ्?”सिनिसिसाङ् टे (साहास) माक्या
 \v 13 ।येशु हरलेसुङ् तेमे सिबाङ् लासुङ्, तेेेमे तिबाला बिङ्सुङ् तेमे ङ्या नाङ् बिङ्सुङ् ।
 \v 14 स्ये नेसुर लानि लाेमा तिबि चाला लेबु खेप् सुम् गाल्सुङ्।
 
 
-\v 15 तिबिक जारा साेनि सिङ्सि मा सिमाेन. पत्रुसला सासुङ्, "युहन्ना कि पुज्युङ् सिमाेन, काङ् ख्यारे कि ङाला तिबाला सिनि ताङ् ङाला ङिङ्ज्ये क्यिउ? "पत्रुस कि सासुङ्, "हिङ् प्रभुदाक्पुराङ् स्येक्यु ङा दाक्पुला चाे राङ् ङिङ्ज्ये क्यिउ। "येशु. कि तिबाला सासुङ्, "ङे थुमा लाङ बिङ्। "
-\v 16 तिला लनेङ् राङ् सासुङ, "युहन्ना कि पुज्युङ् सिमाेन, काङ् ङाला ङिङ्ज्ये किउ? "पत्रुस कि सासुङ्, "हिङ् प्रभु, दाक्पु राङ् स्येक्यु ङे दाक्पुला ङिङ्ज्ये किउ। "येशु कि तिला सासुङ्, "ङे लुक् तिबा लाेह। "
+\v 15 तिबिक जारा साेनि सिङ्सि मा सिमाेन. पत्रुसला सासुङ्, “युहन्ना कि पुज्युङ् सिमाेन, काङ् ख्यारे कि ङाला तिबाला सिनि ताङ् ङाला ङिङ्ज्ये क्यिउ? “पत्रुस कि सासुङ्, “हिङ् प्रभुदाक्पुराङ् स्येक्यु ङा दाक्पुला चाे राङ् ङिङ्ज्ये क्यिउ। “येशु. कि तिबाला सासुङ्, “ङे थुमा लाङ बिङ्।"
+\v 16 तिला लनेङ् राङ् सासुङ, “युहन्ना कि पुज्युङ् सिमाेन, काङ् ङाला ङिङ्ज्ये किउ? “पत्रुस कि सासुङ्, “हिङ् प्रभु, दाक्पु राङ् स्येक्यु ङे दाक्पुला ङिङ्ज्ये किउ। “येशु कि तिला सासुङ्, “ङे लुक् तिबा लाेह।"
 
 
-\v 17 येशु कि तिला खेप्सुम सासुङ्, " युहन्ना कि पुज्यङ् सिमाेन, काङ् ङाला ङिङ् जे किउ? "पत्रुस (निरास) गाल्सुङ, चिला सिसिङ् येशु कि तिला "काङ् ङाला ङिङ्ज्ये किउ? " सानि खेप्सुम टिसुङ्। तिकि तिला सासुङ्, "चाेवाे कान्ज्याक, दाक्पुराङ् तेरिक् ताम स्येक्यु, काङ् ङे दाक्पुला ङिङ्ज्ये किउ। "येशु कि तिला सासुङ्, "ङे लुक् तिबाला सा बिङ्। "
+\v 17 येशु कि तिला खेप्सुम सासुङ्, “युहन्ना कि पुज्यङ् सिमाेन, काङ् ङाला ङिङ् जे किउ? “पत्रुस (निरास) गाल्सुङ, चिला सिसिङ् येशु कि तिला “काङ् ङाला ङिङ्ज्ये किउ?” सानि खेप्सुम टिसुङ्। तिकि तिला सासुङ्, “चाेवाे कान्ज्याक, दाक्पुराङ् तेरिक् ताम स्येक्यु, काङ् ङे दाक्पुला ङिङ्ज्ये किउ। “येशु कि तिला सासुङ्, “ङे लुक् तिबाला सा बिङ्।"
 \v 18 हुतुङ् हुतुङ् ङा खिराङ्ला सिउ, तेमे खिराङ् ज्येदा नाेक, ख्याेङ् दाक्पुराङ् माज्या काेङ्सुङ् तेमे केङ् ड सेम् लासुङ् तेराङ् डिउ, ख्यारेकि दाक्पि लाक्पा रुग्यु तेमे ज्येङ्गि राङ् ख्याेङ्ला माज्या काेनि तेर्क्यु ख्याेङ् केङ् ड सेम मिकि ते ख्याेङ्ला खुर्नि डिउ।
 
 
-\v 19 पत्रुसकि च्येन्डक श्यिवाकि कन्ज्यक्ला सोवा बुल्गि्यु सिनि क्षा देन्दुप्ला येशुकि तुक सिक्याबु हिन् । येशुकि ति श्येसिमा पत्रुसला "ङाला तिङ्य "सिनि सिक्यासुङ् ।
+\v 19 पत्रुसकि च्येन्डक श्यिवाकि कन्ज्यक्ला सोवा बुल्गि्यु सिनि क्षा देन्दुप्ला येशुकि तुक सिक्याबु हिन् । येशुकि ति श्येसिमा पत्रुसला “ङाला तिङ्य “सिनि सिक्यासुङ् ।
 
 
-\v 20 पत्रुस ग्युर्नि ल्हासिन् तिकि येशुकि ङिङ्ज्ये क्याबु ताङ् डेन्ला येशुकि छेकला ज्येर्नि देनि "चावा, ख्योरुङ्ला जिनक जप ति सु हिन्?" सिनि टेप टाबा ति तिङ्ला हुङ्गिन् हतुप् थोङ्सुङ् ।
-\v 21 पत्रुसकि तिला थोङ्नि येशुला "चावा, दि मि ति खाङ् क्यिताङ्?"
+\v 20 पत्रुस ग्युर्नि ल्हासिन् तिकि येशुकि ङिङ्ज्ये क्याबु ताङ् डेन्ला येशुकि छेकला ज्येर्नि देनि “चावा, ख्योरुङ्ला जिनक जप ति सु हिन्?” सिनि टेप टाबा ति तिङ्ला हुङ्गिन् हतुप् थोङ्सुङ् ।
+\v 21 पत्रुसकि तिला थोङ्नि येशुला “चावा, दि मि ति खाङ् क्यिताङ्?”
 
 
-\v 22 येशुकि तिला 'ङा मेङ्गुप् साक् ति देसित् सिरुप् नावा हसिन् खिराङ्ला खाङ् क्यासुङ? ङाला तिङ्य " सिनि सिक्यासुङ् ।
-\v 23 तिकि क्यिसाला ति टाबा मिस्यिउ सिनि नुक् तिबा तेर्कि पार्ला टाम्नक् सिक्यासिनाङ् येशुकि ज्येन् टाबा तिबा मिस्यिउ सिमाक्या । "हिन्सिनाङ् ङा हुङ्गुप् साक् ति देस्यित् सिनि ङे नासाम् ताङसिनाङ ख्योरुङ्ला खाङ् च्युङ्सुङ?' सिनि सिक्यासुङ् ।
+\v 22 येशुकि तिला 'ङा मेङ्गुप् साक् ति देसित् सिरुप् नावा हसिन् खिराङ्ला खाङ् क्यासुङ? ङाला तिङ्य" सिनि सिक्यासुङ् ।
+\v 23 तिकि क्यिसाला ति टाबा मिस्यिउ सिनि नुक् तिबा तेर्कि पार्ला टाम्नक् सिक्यासिनाङ् येशुकि ज्येन् टाबा तिबा मिस्यिउ सिमाक्या । “हिन्सिनाङ् ङा हुङ्गुप् साक् ति देस्यित् सिनि ङे नासाम् ताङसिनाङ ख्योरुङ्ला खाङ् च्युङ्सुङ?' सिनि सिक्यासुङ् ।
 
 
 \v 24 दि ताम् स्येतुप् ताङ् टिकुप् ति दिराङ् हिन् तेमे दि ताम दि हुतुङ् राङ् हिन् ।