fa_gl_fa_tn/tn_TIT.tsv

1	Reference	ID	Tags	SupportReference	Quote	Occurrence	Note
2	front:intro	m2jl				0	# پیشگفتار کتاب تیتوس\n\n## بخش اول: معرفی کلی\n\n### خلاصه کلی کتاب تیتوس\n\n1. دستورالعمل پولس به تیتوس برای برگزیدن رهبران خداترس. (فصل ۱ آیه های ۱ تا ۱۶)\n2. دستورالعمل پولس به تیتوس برای تعلیم و تربیت مردم برای داشتن زندگی خداپسندانه. (فصل ۲ آیه ۱ و فصل ۳ آیه ۱۱)\n3. پولس نامه خود را با به اشتراک گذاری برخی از برنامه‌ها به پایان می‌رساند و نیز به ایمان‌داران سلام می‌رساند. (فصل ۳ آیه های ۱۲ تا ۱۵)\n\n### نویسنده کتاب تیتوس\n\nپولس نویسنده کتاب تیتوس است. او اهل شهر ترسوس بود. پیش‌تر سولس خوانده می‌شد. و قبل از ایمانش به مسیح، او یک فریسی بود. پس از ایمان آوردن به مسیح، او بارها به سراسر امپراتوری روم سفر کرد و با مردم از مسیح سخن گفت. \n\n### موضوع کتاب تیتوس چیست؟ \n\nپولس این نامه را به تیتوس، همکار خود، که رهبری کلیساهای جزیره کریت را بر عهده داشت، نوشت. پولس به او دستورالعمل‌هایی در مورد انتخاب رهبران کلیسا داد. و نیز چگونگی رفتار ایمانداران با یکدیگر را شرح داد. او همچنین همه آنها را تشويق کرد که شیوه زندگی خداپسندانه داشته باشند.\n\n### عنوان این کتاب چگونه باید ترجمه شود؟ \n\nمترجم‌ها می‌توانند این کتاب را با عنوان مرسوم «تیتوس» بخوانند یا عنوانی روشن‌تر انتخاب کنند. مانند: «نامه پولس به تیتوس» یا «نامه ای به تیتوس». (به «چگونه نام‌ها را ترجمه کنیم» نگاه کنید: ([[rc://*/ta/man/translate/translate-names]])\n## بخش دوم: مفاهیم مهم مذهبی و فرهنگی\n\n### در چه نقش‌هایی مردم می‌توانند در کلیسا خدمت کنند؟\n\nدر کتاب‌های تیتوس تعلیم‌هایی درباره اینکه آیا یک زن یا مرد مطلقه می‌تواند در پست‌های رهبری در کلیسا خدمت کند، وجود دارد. دانشمندان در باره مفهوم این تعلیم‌ با هم اختلاف نظر دارند. شاید بهتر باشد که پیش از ترجمه این کتاب، بیشتر در مورد این موضوعات بررسی کرد.\n\n## بخش سوم: نکته‌های مهم ترجمه \n\n### مفرد و جمع **شما**\n\n\nدر این کتاب، کلمه **من** به پولس اشاره دارد. همچنین کلمه **تو** تقریباً همیشه مفرد است و به تیتوس اشاره دارد. استثنا در این مورد باب ۳ آیه ۱۵ است. ((نگاه کنید به: ما انحصاری و فراگیر و انواع ضمیر دوم شخص “شما“) [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive]] and [[rc://*/ta/man/translate/figs-you]])\n\n### منظور از **«خدا نجات دهنده ما»** چیست؟\n\n\nاین عبارتی رایج در این نامه است. هدف پولس این بود که خوانندگان به این فکر کنند که چگونه خداوند در مسیح آنها را به‌خاطر گناه علیه او بخشید، و با بخشش خود آنها را از مجازات، در روز داوری همه مردم، نجات داد عبارتی مشابه در این نامه عبارت است از: **خدای بزرگ و نجات دهنده ما عیسی مسیح.**
3	1:intro	c7me		rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns		0	# تیتوس ۱ یادداشت‌های ترجمه\n\n## ساختار و قالب‌بندی\n\nپولس به طور رسمی این نامه را در آیات ۱ تا ۴ معرفی می‌کند. نویسنده‌ها اغلب نامه‌ها را در خاور نزدیک باستان به این شکل شروع می‌کردند.\n\nدر آیات ۶ تا ۹، پولس چندین ویژگی لازم برای اینکه یک مرد پیر کلیسا شود را فهرست‌بندی کرد (نگاه کنید به: اسامی انتزاعی) (نگاه کنید به: اسامی انتزاعی rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns) پولس فهرست مشابهی را در اول تیموتائوس باب ۳ ارائه می‌دهد.\n\n## مفاهیم ویژه در این فصل\n\n### پیرها\n\nکلیسا ازعناوین مختلفی برای رهبران کلیسا استفاده کرده است. برخی از عناوین شامل ناظر، پیر، شبان و اسقف است.\n\n## سایر دشواری‌های احتمالی ترجمه در این فصل\n\n### بایستی، شاید، باید\n\nULT از کلمات مختلفی استفاده می‌کند که الزامات یا اجبارات را نشان می‌دهد. این فعل‌ها دارای سطوح مختلفی از میزان اجبار مرتبط با آنها هستند. ترجمه تفاوت‌های ظریف، ممکن است دشوار باشد. UST این فعل‌ها را به روشی کلی‌تر ترجمه می‌کند.
4	1:1	rtc9		rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns	κατὰ πίστιν	1	**ایمان** یک اسم معنی است (در برابر اسم ذات). در این‌ جا به معنی ایمان داشتن، یا اعتماد داشتن به مسیح می‌باشد. . در زبان شما، واژه‌ای را بر گزینید که این معنی‌ها را به‌روشنی بیان کند (مانند UST). می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: “برای تقویت ایمان“، یا “برگزیدگان خداوند را کمک کنم تا به او اعتماد بیشتر داشته باشند“ (به اسم معنی نگاه کنید). ([[rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns]])
5	1:1	xyz8		rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns	ἐπίγνωσιν	1	در اینجا **معرفت** یک اسم معنی است. اگر در زبان شما واضح‌تر است، می‌توانید از یک فعل مانند “دانستن“ به مانند UST استفاده کنید. پولس می‌خواهد مردم پیام راستین درباره خدا و مسیح را بدانند تا بتوانند به گونه‌ای خداپسندانه زندگی کنند. (به اسم معنی نگاه کنید) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns]])
6	1:1	abc8		rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns	ἀληθείας	1	**راستی** یا **حقیقت** یک اسم معنی است. اگر در زبان شما روشن باشد، می توانید از یک عبارت وصفی بهره بگیرید، مانند «حقیقت چیست»، یا «پیام راستین». پولس می‌خواهد مردم بدانند که پیام راستین در باره خدا و مسیح چیست، تا بتوانند به گونه‌ای خداپسندانه زندگی کنند. (به توضیح در باره اسم معنی نگاه کنید) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns]])
7	1:1	fyf8		rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns	τῆς κατ’ εὐσέβειαν	1	در اینجا **دینداری** یک اسم معنی است (در برابر اسم ذات)، که اشاره به زندگی خداپسندانه دارد. می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: «به‌ گونه‌ای که خداوند را جلال دهد». (به اسم معنی نگاه کنید) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns]])
8	1:2	xyz9			ἐπ’ ἐλπίδι ζωῆς αἰωνίου	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “این به ما امید زندگی جاودان می¬دهد“، یا “بر پایه امید ما به زندگی جاويد“
9	1:2	r2gj			πρὸ χρόνων αἰωνίων	1	این‌گونه نیز میتوان ترجمه کرد: “از آغاز زمانه“.
10	1:3	b22h			καιροῖς ἰδίοις	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “در زمان مناسب“
11	1:3	swi9		rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor	ἐφανέρωσεν & τὸν λόγον αὐτοῦ	1	پولس به گونه‌ای از کلام خدا می‌گوید که گویا چیزی است که می‌توان آن را دید و به دیگران نشان داد. می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: “او پیام خود را به من فهماند“. (به استعاره رجوع کنید) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
12	1:3	abc9			ἐν κηρύγματι	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “با اعلام کردن“ یا “با موعظه کردن پیام“.
13	1:3	m41u		rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive	ὃ ἐπιστεύθην ἐγὼ	1	می‌توانید به جای فعل مجهول، فعل معلوم را به ‌کار بگیرید: “او با اعتماد به من سپرد“ یا “به من مسئولیت داد که موعظه کنم“ (به معلوم و مجهول نگاه کنید) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive]])
14	1:3	dpn4			τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν, Θεοῦ	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “خدایی که ما را نجات می‌دهد“
15	1:3	xy18		rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive	ἡμῶν	1	“در بر گیرنده پولس و تیتوس و همه مسیحیان است“. (به ما انحصاری و فراگیر نگاه کنید) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive]])
16	1:4	gu55		rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor	γνησίῳ τέκνῳ	1	اگرچه تیتوس **پسر** بیولوژیکی پولس نبود، اما ایمان مشترکی به مسیح دارند. پولس ارتباط با مسیح از طریق ایمان را مهمتر از رابطه بیولوژیکی می‌داند. بنابراین، پولس به دلیل نسبت سن، و ایمان مشترکشان به مسیح، تیتوس را چون پسر خود می‌داند. و نیز چنین می‌تواند باشد که چون پولس تیتوس را به ایمان به مسیح هدایت کرده است، او را پسر روحانی خود می‌داند. ترجمه جایگزین: “تو برای من مانند پسر هستی“ (به استعاره نگاه کنید) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
17	1:4	wx6c			κοινὴν πίστιν	1	پولس و تیتوس هر دو به مسیح ایمان دارند. می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: “ایمان مشترکمان به مسیح“
18	1:4	h93t		rc://*/ta/man/translate/figs-ellipsis	χάρις καὶ εἰρήνη	1	این‌گونه سلام را پولس بارها در جاهای دیگر به‌کار گرفته. می‌توان همه اطلاعات درک شده را به روشنی بیان و یا این‌گونه ترجمه کرد: “باشد که لطف و آرامش درونی را تجربه کنی“ به “حذف به قرینه“ نگاه کنید. ([[rc://*/ta/man/translate/figs-ellipsis]])
19	1:4	s3yr			Χριστοῦ Ἰησοῦ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “مسیحِ عیسی، که نجات‌دهنده ما است“
20	1:4	xy17		rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive	ἡμῶν	1	در برگیرنده پولس و تیتوس و **همه** مسیحیان است. (به ما فراگیر و انحصاری نگاه کنید) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive]])
21	1:5	ew8h		rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-goal	τούτου χάριν	1	عبارت پیوند دهنده **بدین جهت** هدفی را معرفی می‌کند که پولس هنگام ترک تیتوس در کریت (برای تعیین پیران کلیسا) می‌خواست به آن دست یابد. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “از این رو“. (See: [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-goal]])
22	1:5	lh9b			ἀπέλιπόν σε ἐν Κρήτῃ	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “به تو گفتم که در کریت بمانی“
23	1:5	ga62			ἵνα τὰ λείποντα ἐπιδιορθώσῃ	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “تا تو ترتیب کارهای ناتمام و آنچه را که باید انجام می‌شد را بدهی“.
24	1:5	b52u			καταστήσῃς & πρεσβυτέρους	1	این‌گونه نیز میتوان ترجمه کرد: “گماردن پیران“ یا “تعیین پیران“
25	1:5	p56w			πρεσβυτέρους	1	در کلیساهای اولیه، **پیران مسیحی**، رهبری روحانی را به جمع ایمان‌داران می‌دادند. این کلمه به افرادی اشاره می‌کند که از نظر ایمان بالغ هستند.
26	1:6	wja4			Connecting Statement:	0	# بیانیه اتصال:\n\nپولس پس از این‌که به تیتوس گفت که پیران را در هر شهر در جزیره کرت منصوب کند، سپس شرایط لازم را برای بزرگان بیان می‌کند.
27	1:6	jen8			εἴ τίς ἐστιν ἀνέγκλητος	1	این شروع توصیف شخصیت یک پیر است. تیتوس باید مردانی را بر طبق ویژگی‌های زیر انتخاب کند. **بی ملامت بودن** یک شخص، به این معناست که او کارهای بد و ناشایست انجام نمی‌دهد. می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: “رهبر باید بی‌عیب باشد“ یا “رهبر نباید بدنام باشد“.
28	1:6	ab70		rc://*/ta/man/translate/figs-doublenegatives	ἀνέγκλητος	1	منظور از **بی‌ملامت بودن**، فردی است که اعمال گناه‌آلود انجام نمی‌دهد. و یا این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «بدون عیب» می‌توان مثبت این را گفت: “فردی که خوشنام است/ کسی که شهرت خوبی دارد“ (نگاه کنید به: نفی مضاعف)([[rc://*/ta/man/translate/figs-doublenegatives]])
29	1:6	q6uy		rc://*/ta/man/translate/figs-explicit	μιᾶς γυναικὸς ἀνήρ	1	منظور این است که او فقط **یک همسر دارد**. یعنی همسر و معشوقه دیگری ندارد. این نیز بدان معناست که او مرتکب زنا نمی‌شود و یا اینکه از همسر سابقش طلاق نگرفته است. می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: “مردی که فقط یک همسر دارد“ یا “مردی که به همسرش وفادار است“ (نگاه کنید به: دانش فرضی واطلاعات ضمنی) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
30	1:6	wd6q			τέκνα & πιστά	1	این می‌تواند اشاره به موارد زیر داشته باشد: (1) فرزندانی که به عیسی ایمان دارند. (2) فرزندانی که امین و درستکار هستند.\r\n\r\n
31	1:7	lz7x			τὸν ἐπίσκοπον	1	کلمه **اُسْقُفْ**، نام دیگری برای همان مقام رهبر روحانی است که پولس در ۵:۱ از آن به عنوان **پیر** یاد کرده. این واژه تاکید بر وظیفه/ عملکرد پیر دارد: او بر فعالیت ها وافراد کلیسا نظارت می کند.
32	1:7	g2zf		rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor	Θεοῦ οἰκονόμον	1	به گو¬نه¬ای پولس از کلیسا سخن می‌گوید که انگار وکیل است و نیز از نظارت کردن، گویی او خدمتکار است. (به استعاره نگاه کنید:) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
33	1:7	d6l1			μὴ πάροινον	1	میتوان این¬گونه نیز ترجمه کرد: “میگسار نیست“ یا “فردی شراب‌خوار نیست“
34	1:7	j1qq			μὴ πλήκτην	1	میتوان این‌گونه نیز ترجمه کرد: “فردی خشن نیست“ یا “فردی اهل جنگ و جدل نیست“
35	1:8	i549		rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-contrast	ἀλλὰ	1	کلمه ربط **بلکه**، تضادی را بین خصوصیاتی که یک پیر/ رهبر نباید داشته باشد (پولس قبلاً بیان کرده) و آنچه که یک پیر/ رهبر باید داشته باشد (پولس بیان می‌کند) را عنوان می‌کند. (به گرامر اتصال منطق تضاد نگاه کنید:) [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-contrast]])
36	1:8	vkq1			φιλάγαθον	1	این¬گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “فردی که دوستدار انجام عمل نیک است“
37	1:8	xy11		rc://*/ta/man/translate/figs-doublet	σώφρονα & ἐγκρατῆ	1	خرداندیشی و پرهیزکاری هم‌معنا هستند و ممکن است اگر زبان مقصد دو واژه‌ی هم‌معنا نداشته باشد، با یک واژه ترجمه شوند. (به قرینه نگاه کنید)([[rc://*/ta/man/translate/figs-doublet]])
38	1:8	xy12		rc://*/ta/man/translate/figs-doublet	δίκαιον, ὅσιον	1	**عادل** و **مقدّس** هم‌معنا هستند و ممکن است اگر زبان مقصد دو واژه‌ی هم‌معنا نداشته باشد، با یک واژه ترجمه شوند. (به قرینه نگاه کنید)([[rc://*/ta/man/translate/figs-doublet]])
39	1:9	xwy6		rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor	ἀντεχόμενον	1	پولس به گونه ای از وفاداری به ایمان سخن می‌گوید که گویی ایمان را باید دودستی، محکم گرفت. می-توان اینگونه نیز ترجمه کرد: “او باید وقف شده باشد/ او باید جانسپار باشد“ یا “او باید خوب بداند“ (به استعاره نگاه کنید) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
40	1:9	xy10			κατὰ τὴν διδαχὴν	1	می‌توان اینگونه نیز ترجمه کرد: “مطابق با تعلیماتی است که به او دادیم“
41	1:9	abcj		rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-goal	ἵνα	1	حرف ربط **تا** بیانگر ارتباطی میان هدف یا انگیزه‌ی هدف است. هدف از متوسل شدن پیر کلیسا به حقایقی که به او تعلیم داده‌ایم، این است که بتواند دیگران را تشویق و مخالفانش را اصلاح کند. حرف ربطی را در زبان خود به کار ببرید که نشانگر هدف باشد. (به دستور زبان اتصال منطق هدف نگاه کنید:)([[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-goal]])
42	1:9	pzi1			τῇ διδασκαλίᾳ τῇ ὑγιαινούσῃ	1	واژه یونانی ترجمه شده در **سلامت**، معمولاً به سلامت جسمانی اشاره دارد. پولس از این تعلیم طوری سخن می گوید که انگار به جای بیماری روحانی، مسبب سلامت روحانی کسانی شده که به آن ایمان دارند.
43	1:10	xsq9			Connecting Statement:	0	# بیانیه اتصال:\n\n\nپولس به دلیل کسانی که با کلام خدا مخالفت می‌کنند، به تیتوس دلایلی می‌دهد تا کلام خدا را موعظه کند و او را در مورد معلمان دروغین هشدار می‌دهد.
44	1:10	w9kk		rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor	ἀνυπότακτοι, ματαιολόγοι	1	اینان افراد **سرکشی** هستند که از پیام انجیل پیروی نمی‌کنند. در اینجا، **تهی** استعاره‌ای از بیهوده است، و **یاوه‌گویان** کسانی هستند که سخن‌های بیهوده یا احمقانه می‌گویند. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “کسانی که سرپیچی می‌کنند و کسانی که یاوه می گویند“ (به استعاره نگاه کنید:) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
45	1:10	ga6n			φρεναπάται	1	کلمه **فریبکارانه** نشانگر افرادی است که فعّالانه/به‌طور مؤثر ایمانداران را ترغیب می‌کنند به باور تعالیمی غیر از حقیقت انجیل که پولس موعظه می کند. این‌گونه نیز می¬توان ترجمه کرد: «افرادی که دیگران را ترغیب به باور تعالیم اشتباه می کنند»
46	1:10	abcd		rc://*/ta/man/translate/figs-hendiadys	ματαιολόγοι, καὶ φρεναπάται	1	هم **یاوه‌گویان** وهم **فریبکاران** به افراد همسانی اشاره دارند. آن‌ها با تعالیمی اشتباه و بی‌ارزش، می‌خواستند ایمانداران آنها را باور کنند. نگاه کنید به: ([[rc://*/ta/man/translate/figs-hendiadys]])
47	1:10	pu74		rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy	οἱ ἐκ τῆς περιτομῆς	1	این اشاره به مسیحیان یهودی دارد که برای پیروی از مسیح تعلیم می دادند، مردان باید ختنه شوند. و این تعلیمی نادرست است. (به مجاز نگاه کنید:)([[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]])
48	1:11	f4iy			οὓς δεῖ ἐπιστομίζειν	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد “تو باید مانع آن‌ها از انتشار تعاليمشان شوی“ یا “فردی باید مانع تأثیر سخنانشان بر دیگران شود“
49	1:11	aqi5			ὅλους οἴκους ἀνατρέπουσιν	1	موضوع این بود که آن‌ها ایمان‌داران را به دور از راستی هدایت کرده و ایمان آنها را از بین می‌بردند. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “همه‌ی ایمان‌داران را فاسد می‌کنند/ همه‌ی ایمانداران را منحرف می‌کنند“
50	1:11	tw4e			διδάσκοντες ἃ μὴ δεῖ	1	این‌ها مواردی هستند که شایسته‌ی تعلیم مسیحیت و شریعت نمی‌باشند چراکه صحیح نیستند.
51	1:11	at7c			αἰσχροῦ κέρδους χάριν	1	این به سودی که مردم با انجام کارهایی ناجوانمردانه به دست می‌آورند، اشاره دارد.
52	1:12	tr1j			τις ἐξ αὐτῶν, ἴδιος αὐτῶν προφήτης	1	می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: “کریتی که خودشان او را پیامبر می‌دانند“
53	1:12	y3zb		rc://*/ta/man/translate/figs-hyperbole	Κρῆτες ἀεὶ ψεῦσται	1	این یک مبالغه به این معناست که “**کریتی‌ها** به **دروغگو بودن** شهرت داشتند“. ترجمه‌ای دیگر به جای آن: “کریتی‌ها همیشه دروغ می‌گویند.“ (به مبالغه نگاه کنید:) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-hyperbole]])
54	1:12	h3jb		rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor	κακὰ θηρία	1	این استعاره، کریتی ها را با حیوان های وحشی خطرناک مقایسه می کند. می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: “به خطرناکی حیوان‌های وحشی“. (به استعاره نگاه کنید:)([[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
55	1:12	xyz1		rc://*/ta/man/translate/figs-synecdoche	γαστέρες ἀργαί	1	عضوی از بدن که محل ذخیره غذا است بیان گر کسی است که همیشه پر‌خوری می کند. می‌توان اینگونه نیز ترجمه کرد: “پرخور تنبل“ (به مجاز نگاه کنید:)[[rc://*/ta/man/translate/figs-synecdoche]])
56	1:13	fif8			δι’ ἣν αἰτίαν ἔλεγχε αὐτοὺς ἀποτόμως	1	می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد “پس، تو باید از لحنی تند و شدید استفاده کنی تا کریتی‌ها بفهند که آن‌ها را اصلاح می‌کنی“
57	1:13	abck		rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-result	δι’ ἣν αἰτίαν	1	حرف ربط **“از این جهت“**، یک رابطه علت و معلولی را بیان می کند. پس آنچه پیامبر کریتی درباره مردمش گفته بود (آنها دروغگو، شریر وتنبل هستند) درست است، و نتیجه‌اش این است که تیتوس باید آنها را به شدت اصلاح کند. (به دستور زبان‌ اتصال‌ منطق‌ نتیجه نگاه کنید:)[[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-result]])
58	1:13	je3r			ἵνα ὑγιαίνωσιν ἐν τῇ πίστει	1	به توضیح **سلامت** در [تیتوس ۹:۱] (../01/09/pzi1) نگاه کنید، می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: “تا ایمانی سالم داشته باشند“ یا “تا ایمانشان راستین باشد“ یا “تا آنها فقط به آنچه در مورد خدا حقیقت است ایمان بیاورند“.
59	1:13	abcl		rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-goal	ἵνα	1	کلمات ربط **تا** یک ارتباط عمل و انگیزه را بیان می کند. علت این است که پیر کلیسا کریتی‌ها را به شدت سرزنش می‌کند، و انگیزه هدفش سلامت کریتی ها در ایمان است. (به دستور زبان اتصال منطق هدف نگاه کنید:) ([[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-goal]])
60	1:13	xyz2		rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns	ἐν τῇ πίστει	1	در اینجا اسم معنی **ایمان**، بیانگر ایمان مردم به تعالیم الهی است. می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: “در باور الهی آن‌ها“ (به “اسم‌های انتزاعی (اسم معنی)“ نگاه کنید) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns]])
61	1:14	abcm		rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-contrast	μὴ	1	کلمه ربط **منفی ساز** در آیه قبل تضادی را با “سلامت بودن در ایمان“ بیان می کند. انسان‌ها برای سلامتی در ایمان، نباید هیچ توجهی به داستان‌های ساختگی یهودی یا دستور‌های غیر الهی انسان‌هایی که از راستی پیروی نمی‌کنند، داشته باشند. (به دستور زبان اتصال منطق تضاد نگاه کنید:) ([[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-contrast]])
62	1:14	p28i			Ἰουδαϊκοῖς μύθοις	1	اشاره به تعلیم‌های ساختگی یهودیان دارد.
63	1:14	m4a5		rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor	ἀποστρεφομένων τὴν ἀλήθειαν	1	پولس از راستی به گونه‌ای صحبت می‌کند که انگار موضوعی است که می‌توان از آن چشم پوشی کرد. می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: “کسانی که راستی را رد می کنند“ (به استعاره نگاه کنید:)([[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
64	1:15	qtb9			πάντα καθαρὰ τοῖς καθαροῖς	1	می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: “اگر افراد از درون پاک باشند، آنچه که انجام دهند پاک خواهد بود“ یا “اگر افراد فقط تفکّر/ نیّت نیک داشته باشند، هیچ‌یک از اعمالشان اهانت به خداوند نخواهد بود.“
65	1:15	nx42			τοῖς καθαροῖς	1	می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: “آنهایی که خداپسند هستند“
66	1:15	abcn		rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-contrast	δὲ	1	**“لیکن“** یا **“اما“** حرف ربطی است که تضاد بین افراد پاک و افرادی که فاسد و بی‌ایمان هستند را بیان می کند. (به دستور زبان اتصال منطق تضاد نگاه کنید:)([[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-contrast]])
67	1:15	n3wk		rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor	τοῖς & μεμιαμμένοις καὶ ἀπίστοις, οὐδὲν καθαρόν	2	پولس به گونه ای از گناهکاران سخن می‌گوید که گویی از نظر/ لحاظ جسمانی آلوده و کثیف هستند. این‌گونه نیز می توان ترجمه کرد: «اگر افراد، از نظر اخلاقی، فاسد باشند و ایمان‌دار نباشند، هرگز نمی‌توانند کاری پاک انجام دهند» یا «زمانی که افراد پر از گناه و بی‌ایمان هستند، اعمالشان خداپسندانه نیست.»\r\n(به استعاره نگاه کنید:) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
68	1:16	abco		rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-contrast	δὲ	1	حرف ربط **“اما“** تضاد میان آن‌چه این افراد فاسد می گویند (خدا شناس هستند) و آن‌چه اعمالشان نشان می‌دهد (بی‌خدا هستند) را بیان می‌کند. (به دستور زبان اتصال منطق تضاد نگاه کنید:) [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-contrast]])
69	1:16	i3l2			τοῖς & ἔργοις ἀρνοῦνται	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “روش زندگی آنها نشانگر عدم شناختشان از اوست.“
70	1:16	ja47			βδελυκτοὶ ὄντες	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “آنها نفرت‌انگیزند“
71	2:intro	h3il				0	# تیتوس ۲ یادداشت‌های ترجمه\n\n## مفاهیم ویژه در این بخش\n\n### نقش مرد و زن\n\nدانشمندان در مورد چگونگی فهم این عبارت در متن تاریخی و فرهنگی آن اختلاف نظر دارند. برخی از محققان معتقدند زنان و مردان در همه چیز کاملاً برابر هستند. برخی دیگر از محققان بر این باورند که خداوند مردان و زنان را آفرید تا در ازدواج و کلیسا نقش‌های متفاوتی داشته باشند. مترجمان باید مراقب باشند که درک آنها از این موضوع بر نحوه ترجمه آنها تأثیری نگذارد.\n\n### برده داری\n\nدر این نامه پولس از درستی یا نادرستی برده داری ننوشته است. پولس برده ها را تعلیم داده که وفادارانه ارباب خود را خدمت کنند. تعلیم او به همه ایمان‌داران این است که در هر شرایطی خداشناس بوده و به نیکویی زندگی کنند.
72	2:1	lfu1			Connecting Statement:	0	# عبارت ربط:\n\nپولس به ارائه دلایل موعظه کلام خدا برای تیتوس ادامه می‌دهد، و نیز شرح می دهد که مردها و زنان سالخورده، مردهای جوان و برده ها یا اربابان به عنوان ایمان‌دار‌ان چگونه باید زندگی کنند.
73	2:1	tpi2		rc://*/ta/man/translate/figs-explicit	σὺ δὲ	1	در اینجا **تو**، مفرد است و به تیتوس اشاره دارد. اگر خوب است می توانید مانند ترجمه UST نام (تیتوس) را در اینجا اضافه کنید. (به دانش نظری واطلاعات ضمنی نگاه کنید:) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
74	2:1	ph2j			τῇ ὑγιαινούσῃ διδασκαλίᾳ	1	به یادداشت مربوط در [تیتوس ۹:۱] (../01/09/pzi1) نگاه کنید. این‌گونه نیزمی‌توان ترجمه کرد: “با رهنمود سالم“ یا “با تعالیم صحیح“
75	2:2	xyz3		rc://*/ta/man/translate/figs-ellipsis	πρεσβύτας & εἶναι	1	یونانی **هستند** ندارد، بلکه “مردان سالخورده باشند“ را دارد. ما نیاز به آوردن فعلی مانند تعلیم دادن یا تشویق کردن در اینجا داریم که نشانگر مفهوم **صحبت کردن**/**سخن گفتن** در آیه قبل باشد. مانند **تعلیم** یا **ترغیب**. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “به مردان سالخورده تعلیم بده که باشند“ (به حذف قرینه نگاه کنید:) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-ellipsis]])
76	2:2	xy13		rc://*/ta/man/translate/figs-doublet	νηφαλίους & σεμνούς, σώφρονας	1	این سه کلمه از نظر معنایی بسیار نزدیک به هم هستند و اگر زبان مقصد سه واژه‌ی جداگانه نداشته باشد ممکن است در یک یا دو واژه ترکیب شده باشند. (به قرینه نگاه کنید:) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-doublet]])
77	2:2	xc6t			νηφαλίους	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “معقول“ یا “خویشتن دار“
78	2:2	y3j2			εἶναι & σώφρονας	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “برای...کنترل هوی و هوس‌های خود»
79	2:2	abc1			ὑγιαίνοντας τῇ πίστει	1	در اینجا اسم انتزاعی (اسم معنی) **صحیح** (سلامت) به معنای راسخ و استوار است. به یادداشت تعلیم **صحیح** در [تیتوس ۹:۱](../01/09/pzi1) و یادداشتِ سلامت در ایمان در [تیتوس ۱۳:۱](../01/13/je3r) نگاه کنید.
80	2:2	m14y		rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns	ὑγιαίνοντας τῇ πίστει	1	اگر در زبان شما واضح تر و قابل فهم است، می‌توانید اسم انتزاعی (اسم معنی) **ایمان** را در نقش فعل عنوان کنید. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “ایمانی استوار به تعالیم الهی داشته باشند“ (نگاه کنید به: اسم‌های انتزاعی (اسم معنی) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns]])
81	2:2	z14y		rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns	τῇ ἀγάπῃ	1	می توانید اسم انتزاعی (اسم معنی) **عشق** و **محبت** را در نقش فعل به کار ببرید. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “دیگران را به راستی دوست داشته باش.“ (نگاه کنید به: اسم‌های انتزاعی (اسم معنی) ) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns]])
82	2:2	a14y		rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns	τῇ ὑπομονῇ	1	می توانید اسم انتزاعی (اسم معنی) **صبر** و **پشتکار** را در نقش فعل به کار ببرید. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “و پیوسته خدا را پرستش کنید، حتی زمانی که دشوار است.“ (نگاه کنید به: اسم‌های انتزاعی (اسم معنی) )[[rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns]])
83	2:3	gl8e		rc://*/ta/man/translate/figs-ellipsis	πρεσβύτιδας ὡσαύτως	1	یونانی **هستند** ندارد، بلکه “زنان سالخورده نیز“ را دارد. لازم است نکته‌ی فعلی دو آیه قبل را ادامه دهیم ودر اینجا نیز به کار ببریم، مانند **تعلیم** یا **ترغیب**. این‌گونه نیز میتوان ترجمه کرد: “به همین ترتیب، به زنان سالخورده تعلیم دهید که باشند“ یا “به زنان سالخورده نیز تعلیم دهید که باشند“ (به حذف به قرینه نگاه کنید:) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-ellipsis]])
84	2:3	v9cp			διαβόλους	1	این کلمه به افرادی اشاره می‌کند که در مورد دیگران بدگویی می کنند، خواه درست باشد یا اشتباه.
85	2:3	g9re		rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor	οἴνῳ πολλῷ δεδουλωμένας	1	افرادی که نمی‌توانند خود را کنترل کنند و بیش از حد شراب می‌نوشند، طوری سخن می‌گویند که انگار برده شراب هستند. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “اشتیاق خود به شراب را کنترل کردند“ یا “معتاد به شراب“ (به استعاره نگاه کنید:) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
86	2:3	xyz4		rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive	οἴνῳ πολλῷ δεδουλωμένας	1	اگر زبان شما از این فرم غیرفعال استفاده نمی‌کند، می‌توانید این را به صورت فعال بیان کنید. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “بیش از حد شراب می‌نوشند“ یا “معتاد به شراب اند“ (به معلوم و مجهول نگاه کنید:) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive]])
87	2:3	abc4			καλοδιδασκάλους	1	کلمه یونانی به کار رفته در اینجا به معنای “معلم‌های تعلیم نیکو“ می‌باشد. عبارت **بلکه باشند** در ترجمه اضافه شده است تا این خصوصیت خوب را با دو خصوصیت بد قبلی مقایسه کند. اگر لازم است از یک کلمه مشابه برای ایجاد تضاد بین ویژگی های خوب و بد استفاده کنید.
88	2:4	abc5			φιλάνδρους	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “همسر دوست“
89	2:4	abca			φιλοτέκνους	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “دوستداران فرزندانشان“
90	2:5	abcb			ὑποτασσομένας τοῖς ἰδίοις ἀνδράσιν	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “و از شوهران خود اطاعت کنند“
91	2:5	t5v6		rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy	ἵνα μὴ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ βλασφημῆται	1	در اینجا، **کلمه** مجاز از “پیام“ است، که به خودی خود مجاز از خودِ خداوند است. (به مجاز نگاه کنید:)([[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]])
92	2:5	abcq		rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive	ἵνα μὴ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ βλασφημῆται	1	اگر در زبان شما از این شکل مجهول به کار نمی‌رود، می توانید این را به شکل معلوم عنوان کنید. این-گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “تا هیچ کس به کلام خدا توهین نکند“ یا “تا هیچ فردی با گفتن کلامی ناپسند درباره پیام خداوند، به او توهین نکند“ (به فعل معلوم و مجهول نگاه کنید:) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive]])
93	2:6	i3hv			ὡσαύτως	1	تیتوس همانند تربیت افراد سالخورده، مردان جوان تر را نیز تربیت می کرد.
94	2:7	x73u			σεαυτὸν παρεχόμενος	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “خودت را نشان بده“ یا “خود تو باید عمل کنی/خدمت کنی“
95	2:7	ym6x			τύπον καλῶν ἔργων	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “به عنوان یک نمونه از فردی که اعمال درست و شایسته انجام می‌دهد“
96	2:8	xy14			ὑγιῆ	1	کلمه **صحیح** همان معنای اصلی “فاسد نشده“ در ۷:۲ را دارد. در ۷:۲، پولس معنا را منفی بیان می کند: “فاسد نشده“ به معنای “بدون خطا“ و در ۸:۲ معنا را مثبت عنوان می کند: **صحیح** به معنای “درست“. هر دو اصطلاح به تعلیم تیتوس اشاره دارد. واژه‌های مثبت یا منفی در زبان مقصد به‌کار ببرید، یا اگر کاربرد دو واژه مشکل است، از یک واژه با همین معنا در هر دو جا استفاده کنید.
97	2:8	xt6v		rc://*/ta/man/translate/figs-hypo	ἵνα ὁ ἐξ ἐναντίας ἐντραπῇ	1	این بیانگر موقعیتی فرضی است که در آن شخصی با تیتوس مخالفت می کند و سپس از انجام این عمل شرمسار می‌شود. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “تا اگر کسی با تو مخالفت کند، شرمسار شود“ یا “تا وقتی دیگران با تو مخالفت می‌کنند، شرمسار شوند“ (به موقعیت های فرضی نگاه کنید:)([[rc://*/ta/man/translate/figs-hypo]])
98	2:8	xy15		rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive	ἡμῶν	1	این شامل پولس، تیتوس وهمه مسیحیان می شود. (نگاه کنید به: “ما“ انحصاری و فراگیر)[[rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive]])
99	2:9	xyz5		rc://*/ta/man/translate/figs-ellipsis	δούλους ἰδίοις δεσπόταις ὑποτάσσεσθαι	1	یونانی هستند ندارد، بلکه “بردگانی هستند که تسلیم اربابان خود باشند“ را دارد. ما باید نکته فعلی “تشویق“ یا “ترغیب“ آیه 6 را، در اینجا هم به کار ببریم. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “بردگان را ترغیب کنید که تسلیم اربابان خود باشند“ (نگاه کنید به: حذف به قرینه)([[rc://*/ta/man/translate/figs-ellipsis]])
100	2:9	abcc			ὑποτάσσεσθαι	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “باید اطاعت کرد“
101	2:9	if6v			ἐν πᾶσιν	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “در هر شرایطی“ یا “همیشه“
102	2:9	id15			εὐαρέστους εἶναι	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “برای خشنودی اربابان خود“ یا “برای رضایت اربابان خود“
103	2:10	abc6			μὴ νοσφιζομένους	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “از اربابانشان دزدی نکنند“
104	2:10	t87j			πᾶσαν πίστιν ἐνδεικνυμένους ἀγαθήν	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “تا نشان دهند که شایسته اعتماد اربابان خود هستند“
105	2:10	h2n6			ἐν πᾶσιν	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “در هر کاری که انجام می‌دهند“
106	2:10	f8jy			τὴν διδασκαλίαν τὴν τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν, Θεοῦ, κοσμῶσιν	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “تا آنها تعالیمی که در مورد خداوند نجات دهنده ما است را، جذاب کنند“ یا “بلکه سبب شوند مردم به نیکویی تعالیمی که در مورد خداوند نجات دهنده ما است، پی ببرند“
107	2:10	pn93			Σωτῆρος ἡμῶν, Θεοῦ	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “خدای ما که ما را نجات می بخشد“
108	2:10	xy16		rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive	ἡμῶν	1	در اینجا، **ما** شامل پولس، تیتوس و همه مسیحیان است. (نگاه کنید به: “ما“ انحصاری و فراگیر) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive]])
109	2:11	y44u			Connecting Statement:	0	# عبارت ربط:\n\nپولس، تیتوس را تشویق میکند که به دنبال آمدن مسیح باشد و اقتدار خود را به واسطه عیسی به یاد آورد.
110	2:11	gp2z		rc://*/ta/man/translate/figs-personification	ἐπεφάνη & ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ	1	پولس از **فیض خدا** به گونه ای سخن می‌گوید که انگار فردی است که از راه رسیده است. برای سایر روش‌های بیان این موضوع به UST نگاه کنید. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “خدا اکنون فیض خود را تقدیم می کند» (نگاه کنید به: تشخیص یا جان‌بخشی) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-personification]])
111	2:12	qy8k		rc://*/ta/man/translate/figs-personification	παιδεύουσα ἡμᾶς	1	پولس از فیض خداوند به گونه‌ای صحبت می کند (در ۱۱:۲) که انگار فردی است که به دیگران نحوه زندگی الهی را می‌آموزد. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “توسط آن خداوند به ما می آموزد“ (نگاه کنید به تشخیص یا جان بخشی) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-personification]])
112	2:12	abce		rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive	ἡμᾶς	1	این شامل پولس، تیتوس، و همه مسیحیان است. (نگاه کنید به: ما انحصاری و فراگیر)([[rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive]])
113	2:12	lxb3			τὴν ἀσέβειαν	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “آنچه که به خدا بی حرمتی می کند“
114	2:12	n3k5			τὰς κοσμικὰς ἐπιθυμίας	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “امیال دنیوی“ یا “میل شدید به لذت‌های گناه آلود“
115	2:12	xy19			ἀσέβειαν & εὐσεβῶς	1	این واژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به تضاد اشاره دارند، به ترتیب به معنای “بی حرمتی به خداوند“ و “احترام به خداوند“ هستند.
116	2:12	fk8j			ἐν τῷ νῦν αἰῶνι	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “در حالی که ما در این دنیا زندگی می کنیم“ یا “در این زمانه“
117	2:13	rz93			προσδεχόμενοι	1	**در حالی که منتظر استقبال هستیم.**
118	2:13	xyz6		rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy	τὴν μακαρίαν ἐλπίδα	1	در اینجا آنچه **مبارک** است همانی است که ما به آن امیدواریم، وآن بازگشت عیسی مسیح است. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “آنچه که فوق العاده است وما به آن امیدواریم“ (نگاه کنید به: مجاز) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]])
119	2:13	pss7		rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy	καὶ ἐπιφάνειαν τῆς δόξης τοῦ μεγάλου Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν, Ἰησοῦ Χριστοῦ	1	در اینجا، **جلال** نشانگر خود عیسی است، که شکوهمند باز خواهد گشت. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “وآن ظهور با شکوه خدای بزرگ و منجی ما عیسی مسیح، است“ (نگاه کنید به: مجاز) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]])
120	2:13	abcf		rc://*/ta/man/translate/figs-hendiadys	τὴν μακαρίαν ἐλπίδα, καὶ ἐπιφάνειαν τῆς δόξης	1	هم **امید مبارک** و **تجلی جلال** هر دو به یک واقعه یکسان اشاره دارند. این را می توان به وضوح نشان داد. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “آنچه ما آرزویش را داریم، بازگشت مبارک و باشکوه است.“ نگاه کنید به: ([[rc://*/ta/man/translate/figs-hendiadys]])
121	2:13	xyz7		rc://*/ta/man/translate/figs-hendiadys	τοῦ μεγάλου Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν, Ἰησοῦ Χριστοῦ	1	هم **خدای قادر ما** وهم **نجات دهنده ما** به یک نفر یعنی **عیسی مسیح** اشاره دارند. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “از عیسی مسیح، خداوند بزرگ ومنجی ما“ نگاه کنید به: ([[rc://*/ta/man/translate/figs-hendiadys]])
122	2:14	niu4		rc://*/ta/man/translate/figs-explicit	ἔδωκεν ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν	1	این به مرگِ خود خواسته‌ی عیسی اشاره دارد. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “خودش را تقدیم کرد تا برای ما بمیرد“ (نگاه کنید به: دانش فرضی و اطلاعات ضمنی)([[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
123	2:14	xy20		rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive	ἡμῶν	1	اینجا **ما** شامل پولوس، تیتوس، و همه مسیحیان است. (نگاه کنید به: ماانحصاری و فراگیر)\n([[rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive]])
124	2:14	gxe7		rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor	λυτρώσηται ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἀνομίας	1	پولس طوری از عیسی سخن می‌گوید که انگار او برده ها را از دست ارباب شریرشان آزاد می کند. ( نگاه کنید به:استعاره) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
125	2:14	xy21		rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive	ἡμᾶς	1	در اینجا، **ما** شامل پولوس، تیتوس، و همه مسیحیان است. (نگاه کنید به: “ما“ انحصاری و فراگیر)([[rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive]])
126	2:14	fjy1			λαὸν περιούσιον	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “گروهی از مردم که او برایشان ارزش قایل است“
127	2:14	ii18			ζηλωτὴν καλῶν ἔργων	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “کسانی که مشتاق به انجام کار نیک هستند“
128	2:15	abc7			παρακάλει	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “آنها را به انجام این کارها تشویق کنید“
129	2:15	b94z		rc://*/ta/man/translate/figs-explicit	ἔλεγχε, μετὰ πάσης ἐπιταγῆς	1	اگر کمکی می‌کند، می‌توان افرادی که تیتوس باید **اصلاح کند** را مشخص کرد. این گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “با تمام اقتدار آنانی که اینها را انجام نمی‌دهند را اصلاح کن“ (نگاه کنید به: دانش فرضی و اطلاعات ضمنی) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
130	2:15	h15y			μηδείς σου περιφρονείτω	1	این گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “به کسی اجازه نده که تو را نادیده بگیرد.“
131	2:15	xy22		rc://*/ta/man/translate/figs-doublenegatives	μηδείς σου περιφρονείτω	1	می توانید این را به شکل مثبت بیان کنید: “اطمینان پیدا کن که همه به تو گوش می دهند“ (نگاه کنید به: نفی مضاعف) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-doublenegatives]])
132	2:15	jbu1		rc://*/ta/man/translate/figs-explicit	σου περιφρονείτω	1	روشی که مردم تیتوس را حقیر می‌شمارند را می توان به صراحت بیان کرد. این گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: “نگذار... از گوش دادن به سخنان تو سر باز زنند“ یا “اجازه نده... که به تو بی احترامی کنند“ (نگاه کنید به: دانش فرضی و اطلاعات ضمنی) ([[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
133	3:intro	zh6x				0	# تیتوس ۳ یادداشت های ترجمه\n\n## ساختار و قالب بندی\n\nدر این فصل، پولس دستورالعمل¬های شخصی خود را به تیتوس می دهد.\n\n\nآیه ۱۵ این کتاب را به طور رسمی به پایان می رساند. در آن زمان، در خاور نزدیک، این یک روش مرسوم برای پایان دادن به نامه ها بوده.\n## نکته‌های ویژه در این فصل\n\n### شجره‌نامه‌ها\n\n\nشجره‌نامه‌ها (آیه ۹) فهرستی از اجداد و نسل یک فرد است، و نشان می دهد که یک نفر ریشه در چه قوم و قبیله ای دارد. برای مثال، کاهنان از قبیله لاوی و از قوم هارون بودند. برخی از این فهرست‌ها شامل داستان‌هایی از اجداد و یا افراد روحانی بود. این فهرست‌ها و داستان‌ها برای بحث درباره این که منشأ اینها از کجا بوده و یا میزان اهمیت افراد، به کار می‌رفت.
134	3:1	y9tr			Connecting Statement:	0	# عبارت ربط\n\nپولس همچنان به تیتوس دستورالعمل می دهد که چگونه به سالخورده¬ها و افراد تحت حمایت او در کریت تعلیم دهد.
135	3:1	j2sa			ὑπομίμνῃσκε αὐτοὺς & ὑποτάσσεσθαι	1	این گونه نیز می¬توان ترجمه کرد: «به مردم ما دوباره آنچه را که درحال حاضر می‌دانند را یادآوری کن که تسلیم شوند» یا «پیوسته به آنها یادآوری کن که تسلیم شوند»
136	3:1	w3fy			ἀρχαῖς, ἐξουσίαις, ὑποτάσσεσθαι, πειθαρχεῖν	1	این گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «با اطاعت از آنها، همانطور که حکّام سیاسی و مقامات دولتی می‌گویند عمل کنند.»
137	3:1	wa9x		rc://*/ta/man/translate/figs-doublet	ἀρχαῖς, ἐξουσίαις	1	این کلمات معانی مشابهی دارند وهر دو به هر کسی که در **حکومت** **صاحب اختیار** است اشاره دارند. اگر زبان مقصد فقط یک واژه برای این دارد، فقط از آن واژه استفاده کنید (نگاه کنید به: قرینه) \n(See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-doublet]])
138	3:1	xy25		rc://*/ta/man/translate/figs-doublet	ὑποτάσσεσθαι, πειθαρχεῖν	1	**فرمانبرداری** و **اطاعت**، این کلمات معانی مشابهی دارند و هر دو به انجام کاری که کسی به شما می گوید انجام دهید، اشاره دارند. اگر زبان مقصد فقط یک واژه برای این دارد، فقط از آن واژه استفاده کنید. (نگاه کنید به: قرینه)\n (See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-doublet]])
139	3:1	in7u			πρὸς πᾶν ἔργον ἀγαθὸν ἑτοίμους εἶναι	1	این گونه نیز می¬توان ترجمه کرد: «در هر فرصتی برای انجام کارهای نیک آماده باش»
140	3:2	lug7			βλασφημεῖν	1	این گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «بد گفتن»
141	3:2	abcx		rc://*/ta/man/translate/figs-doublenegatives	ἀμάχους εἶναι	1	می توانید این را مثبت بیان کنید: “صلح‌جو باشند“ (نگاه کنید به: نفی مضاعف)\n\r\n\r\n(See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-doublenegatives]])
142	3:3	m9zd			ἦμεν γάρ ποτε καὶ ἡμεῖς	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «این به این دلیل است که درگذشته/ سابقاً ، خود ما بودیم.»
143	3:3	me7b			ποτε	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «قبلاً» یا «در یک زمانی» یا «سابقاً»
144	3:3	bl8e		rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive	ἡμεῖς	1	در اینجا، **ما** شامل پولس، تیتوس و همه مسیحیان است که اشاره به زمانی قبل از ایماندار شدن آنها می‌کند. این گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «حتی ما» یا «خود ما» (نگاه کنید به: «ما» انحصاری و فراگیر) (See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive]])
145	3:3	rrx9			ἦμεν & ἀνόητοι	1	این گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «بی فکر بودند» یا «نادان/احمق بودند»
146	3:3	qt8f		rc://*/ta/man/translate/figs-personification	πλανώμενοι, δουλεύοντες ἐπιθυμίαις καὶ ἡδοναῖς ποικίλαις	1	از **اشتیاق** و **میل به لذت**، چنان سخن گفته شده است که انگار اربابان مردم بوده و با دروغ گو‌یی آن‌ها را برده خود کرده‌اند. این گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «ما به خودمان اختیار باور این دروغ را که شهوات و لذت‌های گوناگون می تواند ما را خوشحال کند، را دادیم و سپس نتوانستیم احساسات خود را کنترل کنیم یا «از انجام اعمالی که فکر می‌کردیم باعث لذتمان می‌شوند دست برداریم» (نگاه کنید به: تشخیص یا جان‌بخشی)\n(See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-personification]])
147	3:3	xy27		rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive	πλανώμενοι, δουλεύοντες ἐπιθυμίαις καὶ ἡδοναῖς ποικίλαις	1	می توانید به صورت معلوم ترجمه کنید. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «شهوات و لذت‌های گوناگون به ما دروغ گفته‌اند تا ما را گمراه کنند» (نگاه کنید به: فعل معلوم ومجهول)\n (See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive]])
148	3:3	tl5n			ἐπιθυμίαις	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «شهوات» یا «امیال/اشتیاق»
149	3:3	dec4			ἐν κακίᾳ καὶ φθόνῳ διάγοντες	1	در اینجا، **شر** و **حسد** گناه را شرح می‌دهد. واژه **شر** عام است و **حسد** شکل خاصی از گناه است. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «ما همیشه کارهای ناپسند انجام می‌دادیم و خواستار آنچه دیگران دارند »
150	3:3	y5lp			στυγητοί	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: « مسبب نفرت دیگران از ما»
151	3:4	xy28		rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-contrast	δὲ	1	**اما**، ا مهم است که تفاوت بین راه ناپسند / شرورانه مردم (آیات 1- 3) و نیکی خداوند (آیات 4- 7) را مشخص کنیم.\n (See: [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-logic-contrast]])
152	3:4	ba5a		rc://*/ta/man/translate/figs-personification	ὅτε & ἡ χρηστότης καὶ ἡ φιλανθρωπία ἐπεφάνη τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν, Θεοῦ	1	پولس از **مهربانی** و **محبت** خداوند به گونه ای صحبت می کند که گویی آنها افرادی هستند که به چشم ما آمده اند. می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: «زمانی که خداوند نجات‌دهنده ما، مهربانی و محبت خود نسبت به انسان‌ها را به ما نشان داد» (نگاه کنید به: تشخیص یا جان‌بخشی)\n(See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-personification]])
153	3:4	abcg		rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns	ὅτε & ἡ χρηστότης καὶ ἡ φιλανθρωπία ἐπεφάνη τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν, Θεοῦ	1	می توانید اسامی انتزاعی (اسامی معنی) **مهربانی** و **لطف** را در شکل صفت بیان کنید. ترجمه‌ی دیگر برای آن: «زمانی که خداوند، ما را نجات بخشید، نشان داد که چقدر نسبت به بشر با محّبت و علاقه خواهد بود» (نگاه کنید به: اسم های انتزاعی)\n (See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-abstractnouns]])
154	3:4	abch		rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive	ἡμῶν	1	در اینجا، **ما** در برگیرنده‌ی پولس، تیتوس و همه مسیحی‌ها است. (نگاه کنید به: ما انحصاری و فراگیر)\n (See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive]])
155	3:5	n4ug			κατὰ τὸ αὐτοῦ ἔλεος	1	می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: «چون به ما رحم کرد»
156	3:5	k1a6		rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor	λουτροῦ παλινγενεσίας	1	پولس در اینجا دو استعاره را با هم ترکیب می کند. او از بخشش گناهکاران از سوی خدا به گونه‌ای سخن می‌گوید که انگار آنها را در عمل **شسته** و از گناهانشان پاک کرده. او همچنین در مورد گناهکارانی صحبت می کند که به گونه ای به خدا پاسخ می دهند که گویی دوباره متولد شده اند. (نگاه کنید به: استعاره)\n(See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
157	3:6	fby9		rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor	οὗ ἐξέχεεν ἐφ’ ἡμᾶς πλουσίως	1	اینکه نویسندگان عهد جدید از روح القدس به شکل مایعی صحبت می کنند که خدا می تواند در مقادیر زیاد آن را بریزاند، رایج است. می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: «آنکه خداوند سخاوتمندانه به ما داد» (نگاه کنید به: استعاره) (See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
158	3:6	xy24		rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive	ἡμᾶς	1	در اینجا، **ما** شامل پولس، تیتوس و همه‌ی ایمانداران می‌شود. (به ما فراگیر و انحصاری نگاه کنید)\n(See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive]])
159	3:6	q9ze			διὰ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν	1	می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: «وقتی عیسی مسیح ما را نجات داد.»
160	3:6	xy23		rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive	ἡμῶν	1	در اینجا، **مال ما** شامل پولس، تیتوس و همه ایمانداران است. (به ما فراگیر و انحصاری نگاه کنید)\n(See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive]])
161	3:7	di3g		rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive	δικαιωθέντες	1	اگر در زبان شما این شکل مجهول کاربردی ندارد، می توانید شکل معلوم آن را به کار ببرید. این‌گونه نیز میتوان ترجمه کرد: «از آنجایی که خدا ما را بی گناه اعلام کرده است» (نگاه کنید به: فعل معلوم و مجهول)\n(See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive]])
162	3:7	q1cm		rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor	κληρονόμοι γενηθῶμεν, κατ’ ἐλπίδα ζωῆς αἰωνίου	1	به گونه ای از افرادی که خداوند به آنها وعده داده است یاد می شود که گویی قرار است وارث وعده های داده شده باشند، همانگونه که شخصی دارایی‌ها یا أموال یکی از اعضای خانواده را به ارث می برد. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «شاید انتظار دریافت زندگی جاودانی که خدا به ما وعده داده است را داریم» (نگاه کنید به: استعاره) \n(See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
163	3:8	j8md			ὁ λόγος	1	این **پیام** همانی است که در آیات ۴ تا ۷ عنوان شده است، که خداوند توسط عیسی، روح القدس و حیات جاودانی را به ایمانداران می بخشد.
164	3:8	xy29			τούτων	1	در اینجا، **در این امور** اشاره به تعالیمی که پولس در آیات ۱ تا ۷ از آن یاد کرده است، دارد. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «این تعالیمی است که من درباره آن‌ها سخن گفتم.»
165	3:8	kqm6			φροντίζωσιν καλῶν ἔργων, προΐστασθαι	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «ممکن است به دنبال انجام کا‌رهای نیک باشد»
166	3:9	tzh9			Connecting Statement:	0	# عبارت مرتبط:\nپولس شرح می‌دهد که تیتوس باید از چه پرهیز کند و چطور با کسانی که باعث تفرقه بین ایمانداران می شوند رفتار کند.
167	3:9	j1hf			δὲ & περιΐστασο	1	این‌گونه نیز می‎‌توان ترجمه کرد: «پس، پرهیز کن» یا «از این رو، پرهیز کن»
168	3:9	xnf9			μωρὰς & ζητήσεις	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «مجادله /بحث و جدل درباره مسائل بی‌اهمیت»
169	3:9	qk66			γενεαλογίας	1	این بررسی روابط **خانوادگی** است/ نسبت **خویشاوندی** خانواده است. به مقدمه کتاب تیتوس نگاه کنید.
170	3:9	xu7f			ἔρεις	1	جر و بحث یا نزاع
171	3:9	ky3n			νομικὰς	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «درباره قانون شریعت موسی»
172	3:10	x3fh			αἱρετικὸν ἄνθρωπον & παραιτοῦ	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «از کسی که باعث تفرقه می‌شود دوری کن»
173	3:10	xzx1			μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «پس از یک یا دو بار هشدار به آن شخص»
174	3:11	r7pc			ὁ τοιοῦτος	1	می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: «کسی مثل او»
175	3:11	inh5		rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor	ἐξέστραπται	1	پولس در مورد شخصی که تصمیم می گیرد کارهای اشتباه انجام دهد، طوری سخن می‌گوید که گویی راستی را ترک کرده تا در مسیر گناه قدم بگذارد. (نگاه کنید به: استعاره)\n(See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
176	3:11	p81k			ὢν αὐτοκατάκριτος	1	می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: «بر خود داوری می‌کند»
177	3:12	z7i4			Connecting Statement:	0	# عبارت ربط:\n\nپولس نامه را با ذکر اینکه تیتوس پس از انتصاب پیران در کریت چه باید بکند و نیز سلام رساندن به همراهان او، به إتمام می‌رساند.
178	3:12	mba6			ὅταν πέμψω	1	می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: «پس از فرستادن/ارسال»
179	3:12	c32w		rc://*/ta/man/translate/translate-names	Ἀρτεμᾶν & Τυχικόν	1	این‌ها اسامی مردانه است (نگاه کنید به: چگونه نام ها را ترجمه کنیم)\n(See: [[rc://*/ta/man/translate/translate-names]])
180	3:12	knt1			σπούδασον ἐλθεῖν	1	می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: «سریعتر به نزد من بیا»
181	3:12	xy30			σπούδασον	1	**سعی کن** این فعل مفرد است وتنها به تیتوس اشاره دارد. آرتماس یا تیخیکوس احتمالاً به جای تیتوس در کریت می ماند.
182	3:12	gdw9			παραχειμάσαι	1	می‌توان این‌گونه نیز ترجمه کرد: «برای زمستان بمانم»
183	3:13	a46f		rc://*/ta/man/translate/translate-names	Ζηνᾶν & Ἀπολλῶν	1	**زیناس** و **اَپَلُّس**، این‌ها اسامی مردانه است (نگاه کنید به: چگونه نام ها را ترجمه کنیم)\n (See: [[rc://*/ta/man/translate/translate-names]])
184	3:13	s757			καὶ Ἀπολλῶν	1	می‌توان این‌گونه نیز ترجمه شود: «و همچنین آپولس»
185	3:13	j496			σπουδαίως πρόπεμψον	1	می‌توان این‌گونه نیز ترجمه شود: «در فرستادن درنگ نکنید»
186	3:13	xy31		rc://*/ta/man/translate/figs-doublenegatives	ἵνα μηδὲν αὐτοῖς λείπῃ	1	می توانید به شکل مثبت بیان کنید: “ تا آنها همه چیز مورد نیاز/ احتیاجات خود را داشته باشند“ (نگاه کنید به: نفی مضاعف)\n(See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-doublenegatives]])
187	3:14	v7wg			Connecting Statement:	0	# عبارت ربط:\n\nپولس شرح می دهد که برای همه ایمانداران فراهم کردن آن‌چه که افراد نیاز دارند، مهم است.
188	3:14	fw98			οἱ ἡμέτεροι	1	اشاره پولس به ایمانداران کریت است. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «مردم خودمان»
189	3:14	xy33		rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive	οἱ ἡμέτεροι	1	در اینجا، **ما** شامل پولس و تیتوس می شود. شکل باید دوگانه یا فراگیر/مشمول باشد. (نگاه کنید به: «ما» انحصاری و فراگیر/مشمول)\n(See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive]])
190	3:14	tn24			εἰς τὰς ἀναγκαίας χρείας	1	این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «که آن‌ها را قادر به کمک افرادی که کمبود دارند، کنند.»
191	3:14	mji4		rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor	ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι	1	پولس از مردمی که کار نیک انجام می دهند به گونه ای سخن می‌گوید که انگار درختانی هستند که میوه خوبی می دهند/درختانی هستند که پربارند. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «تا آنها زندگی بیهوده‌ای نخواهند داشت.» (نگاه کنید به: استعاره)\n(See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
192	3:14	xy32		rc://*/ta/man/translate/figs-doublenegatives	ἵνα μὴ ὦσιν ἄκαρποι	1	می توانید به طور مثبت عنوان کنید: «به این ترتیب آنها مثمر ثمر خواهند بود» یا «به این ترتیب آنها نتیجه بخش خواهند بود» (نگاه کنید به: نفی مضاعف)\n (See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-doublenegatives]])
193	3:15	j3y2			General Information:	0	# اطلاعات عمومی:\n\nپولس نامه خود به تیتوس را به إتمام می‌رساند.
194	3:15	abci			ἀσπάζονταί σε	1	در اینجا، **تو** مفرد است. این یک درود/ سلام رسانی شخصی با تیتوس است.
195	3:15	k1sa			οἱ μετ’ ἐμοῦ πάντες	1	ترجمه‌ای دیگر: «همه افرادی که همراه من هستند» یا «همه ایماندارانی که با/همراه من هستند»\r\n\r
196	3:15	f4vc			τοὺς φιλοῦντας ἡμᾶς ἐν πίστει	1	می تواند به موارد زیر اشاره داشته باشد: (۱) ایماندارانی که دوست‌دارما هستند. (۲) ایماندارانی که بنا به اشتراک ایمان واعتقادمان، دوست‌دارما هستند.
197	3:15	xy35		rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive	ἡμᾶς	1	در اینجا، **ما** احتمالاً ما انحصاری است و به پولس و ایمانداران همراهش اشاره دارد. پولس از همراه ان خود به ایماندارانی که با تیتوس در کریت هستند سلام می‌رساند. (نگاه کنید به: «ما» انحصاری و فراگیر)\n (See: [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclusive]])
198	3:15	kx83			ἡ χάρις μετὰ πάντων ὑμῶν	1	این یک درود رایج بین ایمانداران بود. این‌گونه نیز می‌توان ترجمه کرد: «فیض خدا بر شما باد» یا «از خداوند خواستارم که فیضش با همگی شما باشد»
199	3:15	xy34			ὑμῶν	1	در اینجا، **شما** جمع است. این برکت برای تیتوس و همه ایمانداران کریت است.