DMS_GL_en_ta/translate/bita-part1/01.md

15 KiB

ဤလက်စွဲသည် သတ်မှတ်ထားသော လမ်းကြောင်းများတွင် အတူတကွပါရှိသော အတွေးစိတ်ကူးများကို ဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်သည်။ ပို၍ ရှုပ်ထွေးသော အတွေးအခေါ်များ အကြောင်းကို Biblical Imagery — Cultural Models တွင် တွေ့နိုင်သည်။

ဖော်ပြချက်

ဘာသာစကားအားလုံးတွင် ဥပမာတင်စားစကားအများစုသည် ပို၍ ကျယ်ပြန့်သော အတွေးပုံရိပ်ကို ကိုယ်စားပြုသည့် သဘာဝအမြင်ရုပ်သွင်မှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ဥပမာအားဖြင့် အချို့သော ဘာသာ စကားများတွင် အမြင့်ကို အလွန်ဟု သတ်မှတ်ပြီး အနိမ့်ကို နည်းခြင်းဟု သတ်မှတ်သည်။ ဤအချင်းအရာတွင် အမြင့်သည် အလွန်ကို ကိုယ်စားပြုပြီး အနိမ့်သည် နည်းခြင်းကို ကိုယ်စားပြုပေသည်။ ဤအရာသည် တစ်စုံတစ်ခု အစုအပုံအလိုက် ဖြစ်နေချိန်တွင် ဖြစ်နိုင်ပြီး ထိုအစုအပုံသည် ပို၍ မြင့်မားလာသည်ကို ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်၊ ထိုကြောင့် တစ်စုံတစ်ခုသည် အမြောက်အများ ကုန်ကျမည်ဆိုလျှင်အချို့သော ဘာသာစကားများတွင် ဈေးကြီးသည်ဟု ဆိုလေ့ရှိသည် သို့မဟုတ် မြို့ပြတစ်ခုတွင် လူဦးရေ ရှိသင့်သည်ထက် ပို၍ ရှိနေပါက လူဦးရေ အမြောက်အများတိုးလာသည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့ ဆိုနိုင်သည်။ အလားတူ တစ်စုံတစ်ယောက်သည် ပို၍ ပိန်လာလျှင် ဝိတ်ကျသွားသည်ဟု ဆိုနိုင်ပေသည်။

သမ္မာကျမ်းမှ တွေ့ရှိရသည်များထဲတွင် ဂရိနှင့် ဟေဗြဲ ဘာသာစကားတို့သည် အပြိုင်အဆိုင်များပင်ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ပြသနာတူများကို ဘာသာပြန်သူတို့ထံ မည်ကဲ့သို့ ဘာသာ ပြန်ရမည်ကို ထပ်တလဲလဲ တောင်းဆို တင်ပြနေခြင်းကြောင့် နိမိတ်ပုံစံများကို မှတ်မိသတိပြုရန် အသုံးဝင်ကြသည်။ ဘာသာပြန်သူတို့သည် ၎င်းတို့ဘာသာ ပြန်ခြင်းကို မည်ကဲ့သို့ ထိန်းချုပ်ရမည်ဟု တွေးလိုက်သည်နှင့် မည်သည့် နေရာတွင် မဆို ၎င်းတို့က ထိုကဲ့သို့ ပုံစံများကို ရင်ဆိုင်ရန် အသင့်ဖြစ်နှင့်ပြီးသားဖြစ်သည်။ ( simple metaphors နှင့် extended metaphors တို့ကို ကြည့်ပါ)

ဥပမာ- သမ္မာကျမ်းစာမှ ပုံစံတစ်ခုသည် လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် ပြုမူနေထိုင်ခြင်းကို ကိုယ်စားပြုပြီး PATH အကျင့်စာရိတ္တ ပုံစံ တစ်မျိုးကို ဖော်ပြထားသည်။ ဆာလံ 1:1တွင် မတရားသူတို့၏ အကြံဉာဏ်သည် ၎င်းတို့ပြောသည့်အတိုင်း လုပ်ရဟူသော သဘောကို ကိုယ်စားပြုသည်။ မတရားသောသူတို့၏ တိုက်တွန်းခြင်းသို့ မလိုက်၊

မတရားသောသူတို့၏ အကြံအစည်အတိုင်း မကျင့်သောသူသည် မင်္ဂလာရှိ၏။ (ဆာလံ 1:1 ULT)

ဤပုံစံအား ဆာလံ 119:32 တွင် ဘုရားသခင်၏ အမိန့်တော်ဟူသော စကားသည် ဘုရားသခင်၏ အမိန့်တော်အတိုင်း တသွေမတိမ်း စိတ်ပါလက်ပါ လိုက်နာ ဆောင်ရွက်ပါမည်ဟု ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။ မရပ်မနားပြေး နေခြင်းသည် လမ်းလျှောက်ခြင်းထက် ပို၍ ပြင်းထန်သောကြောင့် ဤနေရာတွင် ပြေးနေခြင်းသည်ဟူသော စကားလုံးသည် စိတ်ပါလက်ပါ ပြုလုပ်ခြင်းကို ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။

ပညတ်တော်လမ်းသို့ ငါပြေးမည်။ (ဆာလံ 119:32 ULT)

ဘာသာပြန်ရာ၌အခက်အခဲဖြစ်ရခြင်းအကြောင်းအရင်း

These patterns present three challenges to anyone who wants to identify them:

(1) ဤအကြောင်းအရာများတွင် ၎င်းတို့ကို အတည်ပြူချင်သော မည်သူအတွက်မဆို စိန်ခေါ်မှု သုံးရပ်ပါဝင်သည်။ သမ္မာကျမ်းတွင် သီးခြားဥပမာတင်စားစကားကို ကြည့်ရာတွင် အတွေးပုံရိပ်နှစ်ခု အတူတကွ ဖြစ်နေသည်မှာ သိသာနေခြင်း  မဟုတ်ပေ။ ဥပမာ “အကျွန်ုပ်အား ခါးပတ်ကဲ့သို့ ခွန်အားများပေးသည့်သူမှာ ဘုရားသခင်ပင်တည်း။” ဟူသော ဖော်ပြချက်တွင်ရုတ်တရက် သိသာ ထင်းရျားမနေပေ။ အထက်ပါ စာကြောင်းသည် အဝတ်အထည်၏ အရည်အသွေးပေါ် မူတည်သည်ဟု ဆိုရသည်။ ဤအချင်းအရာတွင်  ခါးပတ်၏  အမြင်ရုပ်သွင်သည် ခွန်အားကိူ အထူးပြုပေသည်။ (သမ္မာကျမ်းလာ နိမိတ်ပုံတွင် အဝတ်အထည်၏ အရည်အသွေးပေါ်မူတည်သော၊လူလုပ်ပစ္စည်းများ ကို [ရှုပ်ထွေးသောဥပမာတင်စားစကား] (../figs-cometaphor/01.md)အဖြစ် တွေ့ရှိနိုင်သည်)။

(2) သီးခြားဖော်ပြချက်ကို ကြည့်ရှုရာတွင် ဘာသာပြန်သူသည် တစ်စုံတစ်ခုကို ထိုအရာက ကိုယ်စားပြု၊ မပြု သိရှိရန် လိုအပ်သည်။ ဤအရာကို စာတစ်ကြောင်းပတ်လည်ကို ဖြည့်၍ စဉ်းစားတွေးတော ခြင်းဖြင့် သိရှိနိုင်ပါသည်။ ဥပမာ မီးအိမ်ဟူသော အရာဝတ္ထုသည် အလင်းရောင်ရရန်အတွက် ဆီနှင့် မီးစာ လိုအပ်သော ထည့်စရာတစ်မျိုးကို ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။ မီးအိမ်သည် ဘဝကို ကိုယ်စားပြုသော ဥပမာတင်စားစကား တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ (အလင်းရောင်သည် ဘဝကို ကိုယ်စားပြုကြောင်း သမ္မာကျမ်းလာ [နိမိတ်ပုံ-ပင်ကိုယ်သဘာဝဖြစ်စဉ်များ] (../bita-phenom/01.md) တွင်တွေ့နိုင်သည်)

1 Kings 7:50 တွင် မီးညှပ်သည် သာမန်မီးအိမ်မှ မီးစာကို  ဖြတ်တေက်ပေးသည့်အရာ ဖြစ်သည်။ Samuel 21:17 တွင် အစ္စရေးတို့၏ မီးအိမ်သည် ဒေးဗစ်ဘုရင်၏ဘဝကို ကိုယ်စားပြုသည်။ ၎င်း၏ လူများသည် အစ္စရေးမီးအိမ်ကို ၎င်းက ငြိမ်းသတ်နိုင်ခဲ့လျှင် ၎င်းသေဆုံးမည်ကို စိုးရိမ်ပူပန်ကြသည်။

ရှောလမုန်သည်လည်း ခွက်များ၊ ဆီမီးညှပ်များ၊ အင်တုံများ၊ ဇွန်းများ၊ နံ့သာပေါင်းမီးဖိုများအားလုံးကို ရွှေစင်ဖြင့်ပြုလုပ်ထားသည်။ (1 Kings 7:50 ULT)

ရေဖိမ်အမျိုး ဣရှဗိဗေနုပ်သည် အချိန်သုံး ပိဿာရှိသော ကြေးဝါလှံကို ကိုင်၍၊ အသစ်သော စစ်တန်ဆာကို ဝတ်ဆင်လျက်ဒါဝိဒ်ကို သတ်မည်ဟု ကြံလေ၏။ ဇေရုယာသားအဘိရှဲသည် ကူညီ၍ ဖိလိတ္တိ လူကို တိုက်သတ်လေ၏။ ထိုအခါ ဒါဝိဒ်၏ လူတို့က၊ ဣသရေလအလင်းကွယ်မည်ဟု စိုးရိမ်စရာရှိသော ကြောင့်၊ ကိုယ်တော်သည် ကျွန်တော်တို့နှင့်အတူ နောက် တဖန် စစ်ချီကြွတော်မမူရာဟု ကျိန်ဆိုလျက် လျှောက် ကြ၏။(ဓမ္မရာဇဝင် ဒုတိယစာစောင်21:16-17 ULT)

(3) အတွေးစိတ်ကူး အစုံများအပေါ်တွင် အခြေခံသော ဖော်ပြချက်များသည် ရှုပ်ထွေးသောနည်းလမ်းများဖြင့် မကြာခန ပေါင်းစပ်လေ့ရှိကြသည်။ထို့အပြင် ၎င်းတို့သည် အချို့သော နေရာတွေမှာ အတွေ့များသော ဥပမာစကားနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ပုံစံငယ်များတွင် အခြေခံပီး မကြာခန ပေါင်းစပ်လေ့ရှိကြသည်။

ဥပမာ- ဓမ္မရာဇဝင် ဒုတိယစာစောင်14:7 တွင် လောင်ကျွမ်းနေသော မီးခဲကို လူတွေကို သူ့အဖေအား မှတ်မိစေသော သူမ၏ သား ဘဝ ကို အထူးပြုသည်။ထို့ကြောင့် ဤနေရာတွင် ပုံစံနှစ်မျိုး ကွဲသည်။လောင်ကျွမ်းနေသော မီးခဲနှင့် သား၏ဘ၀ ဟူ၍ တစ်စုံ သားနှင့် သူ့အဖေနှင့်ပတ်သတ်သော မှတ်ဉာဏ် ဟူ၍ နှစ်စုံ တွေ့ရသည်။

ယခုမှာ အဆွေအမျိုးအပေါင်းတို့သည်ကိုယ်တော်ကျွန်မတဘက်၌ထကြ၍ အစ်ကိုကို သတ် သော သူကိုသေစားသေစေခြင်းငှါ အပ်ရမည်။ အမွေခံကိုလည်း ငါတို့ပယ်ရှင်းမည်ဟုဆိုကြပါ၏။ ထိုသို့ပြုလျှင်၊ ကျွန်တော်မ၌ ကျန်ကြွင်းသေးသောမီးခဲကို သူတို့သည် သတ်ကြပါလိမ့်မည်။ ကျွန်တော်မလင်၏အမည်ကို၎င်း၊ အကျန်အကြွင်းကို၎င်း၊ မြေကြီးပေါ်က သုတ်သင် ပယ်ရှင်းကြပါလိမ့်မည်ဟု လျှောက်လေသော်၊ (ဓမ္မရာဇဝင် ဒုတိယစာစောင်14:7 ULT)

သမ္မာကျမ်းစာမှ ပုံရိပ်များ၏ စာရင်း သို့မဟုတ် လင့်ခ်များ

သမ္မာကျမ်းစာတွင် အတွေးစိတ်ကူး တို့ကို ကိုယ်စားပြုသည့် ပုံရိပ်များကို ဥပမာများနှင့် တကွ အောက်ပါ စာမျက်နှာတွင် တွေ့နိုင်သည်။၎င်းတို့ကို ပုံရိပ် အမျိုးအစားအလိုက် ဖွဲ့စည်းထားသည်။