DMS_GL_en_ta/translate/figs-verbs/01.md

ဖော်ပြချက်

  ကြိယာများသည် လုပ်ရပ် သို့မဟုတ် အကြောင်းအရာအား ရည်ညွှန်းသည့် သို့မဟုတ် အရာများအား ခွဲထုတ်သည့် သို့မဟုတ် ဖော်ပြသည့် နေရာတွင် အသုံးပြုသည့် စကားလုံးများ ဖြစ်သည်။

 ဥပမာများ အောက်ပါဥပမာများထဲတွင် ကြိယာများအား Bold ဖြင့်ထင်ရှားစွာပြသထားသည်။

• John ပြေးသည်။( “ပြေး” သည် လုပ်ရပ်ဖြစ်သည်။)

• John သည် ငှက်ပျောသီးတစ်လုံး စားခဲ့သည်။ (“စား”သည် လုပ်ရပ်ဖြစ်သည်။)

• John သည် Mark ကို မြင်ခဲ့သည်။ (“မြင်” သည် အကြောင်းအရာဖြစ်သည်။)

• John သေသွားသည်။ (“သေ”သည် အကြောင်းအရာဖြစ်သည်။)

• John သည် အရပ်ရှည်သည်။ (ပုဒ်စု “သည် အရပ်ရှည်သည်” သည် Johnအား ဖော်ပြသည်။ စာလုံး”သည်” သည် ကြိယာဖြစ်ပြီး “John” နှင့် “အရပ်ရှည်သည်”အား ချိတ်ဆက်ပေးသည်။)

• John သည် ကြည့်ကောင်းသည်ဟု ထင်ရသည်။ ( ပုဒ်စု “သည် ကြည့်ကောင်းသည်” သည် John အား ဖော်ပြသည်။ ဤတွင် စာလုံး “ထင်ရသည် “ သည် ကြိယာဖြစ်ပြီး “John” နှင့် “ကြည့်ကောင်းသည်” အားချိတ်ဆက်ပေးသည်။)

• John သည် ကျွန်ုပ်၏ အစ်ကိုဖြစ်သည်။ (ပုဒ်စု “ သည် ကျွန်ုပ်၏ အစ်ကိုဖြစ်သည်” သည် John အား ဖော်ထုတ်ပေးသည်။

ကြိယာနှင့် ဆက်စပ်နေသည့် လူများ သို့မဟုတ် အရာများ

ကြိယာသည် များသောအားဖြင့် တစ်စုံတစ်ယောက် သို့မဟုတ် တစ်စုံတစ်ခုနှင့် ပတ်သတ်သော တစ်စုံတစ်ရာအား ပြောပြပေးသည်။ အထက်ပါ ဥပမာဝါကျ အားလုံးသည် John နှင့်ပတ်သတ်သော တစ်စုံတစ်ခု အား ပြောပြပေးသည်။ “John” သည် ထိုဝါကျများ၏ ပြုလုပ်သူ ဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်စာတွင် ပြုလုပ်သူသည် များသောအားဖြင့် ကြိယာ မတိုင်ခင် လာသည်။

တစ်ခါတစ်ရံတွင် ကြိယာနှင့် ဆက်စပ်နေသော နောက်ထပ် လူ သို့မဟုတ် အရာ ရှိတတ်၏။ အောက်ပါ ဥပမာများတွင်၊ မျဥ်းတားထားသော စကားလုံးသည် ကြိယာဖြစ်ပြီး၊ ပုံနှိပ်စာ အကြီးဖြင့်ရေးထားသော ပုဒ်စုသည် ခံရသူ  ဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်စာတွင် ပြုလုပ်သူသည် များသောအားဖြင့် ကြိယာ၏ နောက်တွင် လာသည်။

• သူ နေ့လည်စာ စားခဲ့သည်။

• သူသည် သီချင်းအား သီဆိုခဲ့သည်။

• သူသည် စာအုပ်အား ဖတ်ခဲ့သည်။

• သူသည် စာအုပ်အား မြင်ခဲ့သည်။

အချို့ကြိယာများတွင် ခံရသူ လုံးဝမရှိချေ။

• နေသည် ခြောက်နာရီ၌ ပေါ်ထွက်ခဲ့သည်။

• John သည် ကောင်းစွာ အိပ်စက်ခဲ့သည်။

• မနေ့က John လဲကျသွားသည်။

အင်္ဂလိပ်စာတွင် များစွာသောကြိယာများအတွက်၊ ခံရသူသည် ဝါကျထဲတွင် အရေးမပါသောအခါ ခံရသူသည် ဝါကျထဲတွင် တည်ရှိမည်မဟုတ်ချေ။

• သူသည် ည၌ ဘယ်တော့မှ မ စား ပါ။

• သူသည် တချိန်လုံး ဆိုနေသည်။

• သူသည် ကောင်းစွာ ဖတ်သည်။

• သူသည် မ မြင် နိုင်ပါ။

 အချို့ဘာသာစကားများတွင်၊ ခံရသူသည် အလွန်အရေးမပါသော်လည်း ခံရသူအားလိုအပ်သော ကြိယာသည် တစ်ခုအား ယူရမည်ဖြစ်သည်။ ထိုဘာသာစကားများအား ပြောဆိုသော သူများသည် အထက်ပါ ဝါကျများအား ဤကဲ့သို့ပြောရမည်ဖြစ်သည်။

• သူသည် ည၍ ဘယ်တော့မှ အစာမစားပါ။

• သူသည် တချိန်လုံး သီချင်းများ ဆို နေသည်။

• သူသည် ကောင်းစွာ စာ ဖတ် သည်။

• သူသည် မည်သည့်အရာကိုမှ မမြင်နိုင်ပါ။

ကြိယာများပေါ်တွင် အမှတ်အသားပြုထားသော ပြုလုပ်သူ နှင့် ခံရသူ

အချို့ဘာသာစကားများ တွင်၊ ကြိယာသည် ယင်းနှင့် ဆက်စပ်နေသော လူများ သို့မဟုတ်အရာများ ပေါ်တွင် မူတည်၍ ပြောင်းလဲခြင်း အနည်းငယ်ရှိ နိုင်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ အင်္ဂလိပ်စကား ပြောဆိုသူများသည် တစ်ခါတစ်ရံတွင် ပြုလုပ်သူသည် လူတစ်ယောက်သာ ဖြစ်သောအခါ ကြိယာ၏ အဆုံးတွင် “S” အား ထည့်သည်။ အခြား ဘာသာစကားများတွင်ကြိယာပေါ်တွင် အမှတ်အသားပြုခြင်း သည်  ပြုလုပ်သူသည် “ကျွန်ုပ်”၊ “သင်” သို့မဟုတ် “သူ” ၊ တစ်ဦးဆိုင်၊ နှစ်ဦးဆိုင် သို့မဟုတ် အများဆိုင်; ယောက်ျား သို့မဟုတ် မိန်းမညဘ သို့မဟုတ် သက်ရှိ သို့မဟုတ် သက်မဲ့ ဖြစ်သည်တို့ကို ပြသသည်။

• သူတို့သည် ငှက်ပျောသီးများအား နေ့တိုင်း စားသည်။ ( ပြုလုပ်သူ “ သူတို့” သည် လူတစ်ယောက်ထပ် ပိုသည်။)

• John သည် ငှက်ပျောသီးများအား နေ့တိုင်း စားသည်။ ( ပြုလုပ်သူ “John” သည် လူတစ်ယောက် ဖြစ်သည်။)

အချိန် နှင့် ကာလ

ကျွန်ုပ်တို့သည် အကြောင်းအရာ အကြောင်းပြောသောအခါ၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် များသောအားဖြင့် ယင်းတို့သည် အတိတ်တွင်ဖြစ်သည်၊ ပစ္စုပ္ပန်တွင်ဖြစ်သည်၊ သို့မဟုတ် အနာဂတ်တွင်ဖြစ်သည်ကို ပြော လေ့ရှိကြသည်။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် ကျွန်ုပ်တို့သည် ယင်းအား “မနေ့”၊ “ယခု” သို့မဟုတ် “ မနက်ဖြန်” ကဲ့သို့သော စကားလုံးများဖြင့် ပြောကြသည်။

အချို့ဘာသာစကားများ တွင်၊ ကြိယာသည် ယင်းနှင့်ဆက်စပ်နေသော အချိန်ပေါ်တွင် မူတည်၍ ပြောင်းလဲ ခြင်း အနည်းငယ်ရှိနိုင်သည်။ ဤကဲ့သို့ ကြိယာပေါ်တွင် အမှတ်အသားပြုခြင်း ကို ကာလ ဟု ခေါ်သည်။ အင်္ဂလိပ်စကား ပြောဆိုသူများသည် တစ်ခါတစ်ရံတွင် အကြောင်းအရာသည် အတိတ်၌ ဖြစ်ခဲ့သောအခါ ကြိယာ၏ အဆုံး၌ “ed ” အားထည့် တတ်သည်။

• တစ်ခါတစ်ရံတွင် Mary သည် အသားကို ချက်သည်။ Sometimes Mary cooks the meat.
• မနေ့က Mary သည် အသားကို ချက်ခဲ့သည်။ (သူမသည် ဤသည်ကို အတိတ်တွင်လုပ်ခဲ့ ခြင်း ဖြစ်သည်။) Yesterday Mary cooked meat. (She did this in the past.)

 အချို့ဘာသာစကားများ တွင် ပြောဆိုသူများသည် အချိန်နှင့်ပတ်သတ်သော တစ်စုံတစ်ခု အကြောင်း ပြောရန် စကားလုံးအား ပေါင်းထည့်နိုင်သည်။ အင်္ဂလိပ်စကား ပြောဆိုသူများသည် ကြိယာသည် အနာဂတ်ရှိ တစ်စုံတစ်ခုအား ရည်ညွှန်းသော အခါ “လိမ့်မည်” ကို အသုံးပြုကြသည်။

• မနက်ဖြန်တွင် Mary သည် အသားကို ချက်လိမ့်မည်။ Tomorrow Mary will cook meat.

ကဏ္ဍ

ကျွန်ုပ်တို့သည် အကြောင်းအရာ အကြောင်းပြောသောအခါ၊ တစ်ခါတစ်ရံတွင်ကျွန်ုပ်တို့သည် အကြောင်းအရာသည် အချိန်တစ်ခုပေါ်တွင် မည်ကဲ့သို့ ဖြစ်ပျက်သွားပုံ သို့မဟုတ် အကြောင်းအရာသည် နောက်ထပ်တစ်ခု နှင့်မည်ကဲ့သို့ ဆက်စပ်နေပုံ အား ပြသချင်ကြသည်။ ဤသည်မှာ ကဏ္ဍ ဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်စကားပြောဆိုသူများသည် တစ်ခါတစ်ရံတွင် ကြိယာ “ဖြစ်သည်” သို့မဟုတ် “ ရှိသည်” အား အသုံးပြု၍ ထို့နောက်တွင် အကြောင်းအရာသည် နောက်ထပ်အကြောင်းအရာ နှင့် မည်ကဲ့သို့ ဆက်စပ်နေပုံကိုပြသရန် သို့မဟုတ် အချိန်အား တင်ဆက်ပေးရန် အတွက် ကြိယာ၏နောက်တွင် “s” ၊ “ing” ၊ သို့မဟုတ် “ed” အားပေါင်းထည့် ကြသည်။

• Mary cooks meat every day. (This tells about something Mary often does.) Mary သည်အသားအား နေ့တိုင်း ချက်သည်။ (ဤသည်မှာ  Mary လုပ်လေ့ ရှိသည့် တစ်စုံတစ်ရာ အကြောင်းပြောပြသည်။) 
• Mary is cooking the meat. (This tells about something Mary is in the process of doing right now.) Mary သည် အသားကို ချက်နေသည်။ ( ဤသည်မှာ Mary သည် ယခု လုပ်ဆောင်ဆဲ ဖြစ်သည့် တစ်စုံတစ်ရာ အကြောင်းပြောပြသည်။
• Mary cooked the meat, and John came home. (This simply tells about things that Mary and John did.) Mary သည် အသားကို ချက်ခဲ့ပြီး၊ John သည် အိမ်ကို လာခဲ့သည်။ (ဤသည် Mary နှင့် Johnလုပ်ခဲ့သော အရာများအကြောင်း ရိုးရှင်းစွာ ပြောပြပေးသည်။
• While Mary was cooking the meat, John came home. (This tells about something Mary was in the process of doing when John came home) Mary သည် အသားကို ချက်နေခဲ့ စဥ်တွင်၊ Johnသည် အိမ်ကို လာခဲ့သည်။ (ဤသည်မှာ John အိမ်ကိုလာခဲ့သောအခါ Maryသည် တစ်စုံတစ်ခုအား လုပ်ဆောင်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း ပြောခြင်းဖြစ်သည်။)
• Mary has cooked the meat, and she wants us to come eat it. (This tells about something Mary did that is still relevant now.) Mary သည် အသားကို ချက်ပြီးခဲ့ပြီး သူမသည် ကျွန်ုပ်အား လာ၍စားစေချင်သည်။ (ဤသည်မှာ Maryလုပ်ခဲ့သော တစ်စုံတစ်ရာနှင့် သက်ဆိုင်သော အရာအကြောင်း ပြောခြင်း ဖြစ်သည်။)
• Mary had cooked the meat by the time John came home. (This tells about something that Mary completed in the past before something else happened.) Mary သည် အသားကို ချက်ပြီးသွား သည့် အချိန်တွင် Johnသည် အိမ်သို့လာခဲ့သည်။ (ဤသည်မှာ တစ်စုံတစ်ခု မဖြစ်ခင်တွင် Maryသည် အတိတ်၌ လုပ်ခဲ့ပြိးသော အရာအကြောင်း ပြောပြသည်။)