DMS_GL_en_ta/translate/figs-ellipsis/01.md

ဖော်ပြချက်

Ellipsis¹ ဆိုသည်မှာ ပြောဆိုသူ သို့မဟုတ် စာရေးသူသည်ဝါကျ တစ်ကြောင်းမှ ပြီးပြည့်စုံသောဝါကျ ဖြစ်ရန် လိုအပ်သော စကားလုံးတစ်လုံး သို့မဟုတ် စကားလုံးများအား ချန်ထားခဲ့သောအခါတွင် ဖြစ်ပေါ် လာသည်။ ပြောဆိုသူ သို့မဟုတ် စာရေးသူသည် ယင်းအား နားထောင်သူ သို့မဟုတ် စာဖတ်သူ သည် ဝါကျ၏ အဓိပ္ပါယ်အား နားလည်ပြီး ထိုနေရာတွင်ရှိသော စကားလုံးများအား နားထောင်သောအခါ သို့မဟုတ် ဖတ်သောအခါတွင် သူ့စိတ်ထဲတွင် ရှိသော စကားလုံးများအား ဖြည့်၍ ဖတ်မည်ဟု သိသောကြောင့် လုပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊

တရားဆုံးဖြတ်တော်မူရာကာလ၌၊ မတရားသောသူတို့သည် မတည်မနေရကြ။ ဖြောင့်မတ် သော သူတို့၏အပေါင်းအသင်းထဲသို့ လူဆိုးတို့သည် မဝင်ရကြ။(ဆာလံ 1:5)

ဒုတိယအပိုင်းတွင် Ellipsis ပါရှိသည် အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် “ဖြောင့်မတ်သောသူတို့၏ အပေါင်းအသင်းထဲသို့ လူဆိုးတို့သည် မဝင်ရကြ” ဟူသည်မှာ ပြီးပြည့်စုံသော ဝါကျမဟုတ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ပြောဆိုသူက နားခေါင်သူသည် ဖြောင့်မတ်သူတို့၏ အပေါင်းအသင်းထဲသို့လူဆိုးတို့သည် မဝင်ရကြ ဟူသည်ကို ရှေ့ဝါကျပိုင်းမှ လုပ်ရပ်အား ဖြည့်၍ သိလိမ့်မည်ဟု ယူဆသည်။ ဖြည့်ထားသော လုပ်ရပ်ဖြင့်၊ ပြီးပြည့်စုံသောဝါကျ သည်:

ဖြောင့်မတ်သူတို့၏အပေါင်းအသင်းထဲသို့လူဆိုးတို့သည် ဝင်ခွင့်ရလိမ့်မည် မဟုတ်။

^[1] အင်္ဂလိပ်လို ellipsis ဟူ၍လည်းခေါ်သော သတ်ပုံသင်္ကေတတစ်ခုရှိပါသည်။ ၎င်းသည် မူရင်းအဓိပ္ပါယ်ကို မပြောင်းလဲဘဲ စကားလုံး၊ စကားစု၊ ဝါကျ သို့မဟုတ် ထို့ထက်ပိုသော စာသားမှ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ချန်လှပ်ထားခြင်းကို ညွှန်ပြရန်အတွက် အစက်သုံးစက် (…) ဖြစ်သည်။ ဤဘာသာပြန်အကယ်ဒမီဆောင်းပါးသည် ပုဒ်ဖြတ်အမှတ်အသားအကြောင်းမဟုတ်သော်လည်း ပုံမှန်အားဖြင့် ဝါကျတွင်ရှိသင့်သည့် စကားလုံးများကို ချန်လှပ်ထားခြင်း၏ အယူအဆအကြောင်းဖြစ်သည်။

Ellipsis အမျိုးအစားနှစ်ခုရှိသည်။

1. Relative ellipsis သည် စာဖတ်သူက စာထဲမှ ချန်ခဲ့သော စကားလုံးတစ်လုံး သို့မဟုတ် စကားလုံးများကိုဖြည့်ရသည့်အခါတွင် ဖြစ်ပေါ်သည်။ များသောအားဖြင့် စကားလုံးသည် အထက်ပါ ဥပမာအတိုင်း ရှေ့ဝါကျတွင် ရှိသည်။
2. Absolute ellipsis သည် ချန်ခဲ့သော စကားလုံးတစ်လုံး သို့မဟုတ်စကားလုံးများ သည် စာထဲတွင် မရှိသော်လည်း ပုဒ်စုများသည် စာဖတ်သူများက အသုံးပြုလေ့ရှိသော အသုံးအနှုန်းများမှ သို့မဟုတ် သဘာဝ၏ အခြေအနေမှ ပျောက်နေသည့်အရာများကိုဖြည့်ရန် မျော်လင့်ထားသော ဘာသာစကားများတွင် အသုံးပြုလေ့ရှိသည်။

ဘာသာပြန်ခြင်းကိစ္စဖြစ်ရသည့် အကြောင်းပြချက်

မပြည့်စုံသောဝါကျများ သို့မဟုတ် ပုဒ်စုများအား မြင်သော စာဖတ်သူများသည် စာဖတ်သူက သူတို့အား ဖြည့်ရန် မျော်လင့်ထားသော ပျောက်နေသည့် အချက်အလက်များအား မသိပဲရှိတတ်သည်။ သို့မဟုတ် စာဖတ်သူများသည် ပျောက်နေသောအချက်အလက်ရှိသည်ကို နားလည်သော်လည်း သူတို့သည် မူလ စာဖတ်သူတို့ကဲ့သို့ မူလသမ္မာကျမ်းစာလာဘာသာစကားများ၊ ယဥ်ကျေးမှုများ သို့မဟုတ် အခြေအနေများကို မသိသောကြောင့် မည်သည်အချက်အလက်သည်ပျောက်ဆုံးနေသည်ကို မသိပဲရှိတတ်သည်။ ဤကိစ္စတွင်၊ သူတို့သည် မှားယွင်းသော အချက်အလက်အား ဖြည့်တတ်သည်။ သို့မဟုတ် စာဖတ်သူတို့သည် အကယ်၍ ellipsis အား သူတို့၏ ဘာသာစကားတွင် တူညီသော နည်းလမ်းဖြင့် အသုံးမပြုပါက၊ ellipsis အား နားလည်မှုလွဲနိုင်သည်။

သမ္မာကျမ်းစာမှဥပမာများ

Relative Ellipsis

He makes Lebanon skip like a calf and Sirion like a young ox. (Psalm 29:6 ULT)

The writer wants his words to be few and to make good poetry. The full sentence with the information filled in would be:

He makes Lebanon skip like a calf and he makes Sirion skip like a young ox.

Watch carefully, therefore, how you walk—not as unwise but as wise. (Ephesians 5:15b ULT)

The information that the reader must understand in the second parts of these sentences can be filled in from the first parts:

Watch carefully, therefore, how you walk—walk not as unwise but walk as wise,

Absolute Ellipsis

Then when he had come near, he asked him, “What do you want me to do for you?” And so he said, “Lord, that I might recover my sight.” (Luke 18:40b-41 ULT)

It seems that the man answered in an incomplete sentence because he wanted to be polite and not directly ask Jesus for healing. He knew that Jesus would understand that the only way he could receive his sight would be for Jesus to heal him. The complete sentence would be:

“Lord, I want you to heal me so that I might receive my sight.”

To Titus, a true son in our common faith. Grace and peace from God the Father and Christ Jesus our Savior. (Titus 1:4 ULT)

The writer assumes that the reader will recognize this common form of a blessing or wish, so he does not need to include the full sentence, which would be:

To Titus, a true son in our common faith. May you receive grace and peace from God the Father and Christ Jesus our Savior.

Translation Strategies

If ellipsis would be natural and give the right meaning in your language, consider using it. If not, here is another option:

(1) Add the missing words to the incomplete phrase or sentence.

Examples of Translation Strategies Applied

(1) Add the missing words to the incomplete phrase or sentence.

So the wicked will not stand in the judgment, nor sinners in the assembly of the righteous. (Psalm 1:5 ULT)

So the wicked will not stand in the judgment, and sinners will not stand in the assembly of the righteous.

Then when he had come near, he asked him, “What do you want me to do for you?” And so he said, “Lord, that I might recover my sight.” (Luke 18:40b-41 ULT)

Then when the man was near, Jesus asked him, “What do you want me to do for you?” He said, “Lord, I want you to heal me that I might receive my sight.”

He makes Lebanon skip like a calf and Sirion like a young ox. (Psalm 29:6 ULT)

He makes Lebanon skip like a calf, and he makes Sirion skip like a young ox.