See in Reader
17 KiB
ဘာသာပြန်သူတစ်ယောက်အနေဖြင့်၊ အကယ်၍ သင်သည် ULT နှင့် UST ကြားရှိ ကွဲပြားခြားနားချက် များအား မှတ်မိပါက နှင့် အကယ်၍ သင်သည် အဓိကဘာသာစကားသည် ယင်း ကွဲပြားခြားနားချက်များ ယူဆောင်သော ကိစ္စများနှင့် အကောင်းဆုံး အပေးအယူပြုလုပ်ရန်ကို လေ့လာပါက၊ သင်သည် ULT နှင့် UST ကို အကောင်းဆုံး အသုံးပြုနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
စိတ်ကူးများ၏အစီအစဉ်
ULT သည် စိတ်ကူးများအား ရင်းမြစ်ဖတ်စာတွင် သူတို့ပေါ်ပေါက်သည့်အတိုင်း တူညီသော အစီအစဥ်ဖြင့် တင်ဆက်ရန် ကြိုးစားသည်။
UST သည် စိတ်ကူးများအား အင်္ဂလိပ်စာတွင် ပို၍ သဘာဝကျသော အစီအစဥ် သို့မဟုတ် အစီအစဥ်၏ ဖွဲ့စည်းပုံ သို့မဟုတ် အချိန်အစဥ်၏ အစီအစဥ်အတိုင်း လိုက်နာ၍ တင်ဆက်ရန် ကြိုးစားသည်။
သင်ဘာသာပြန်သောအခါ၊ သင်သည် စိတ်ကူးများအား အဓိကဘာသာစကားတွင် သဘာဝကျသော အစီအစဥ်တွင် ထားသင့်သည့်။ (Order of Events ကိုကြည့်ရှုပါ)
၁ ကိုယ်တော်ယေရှု၏အစေခံဖြစ်သူ ပေါလုအား တမန်တော်ဟုခေါ်၍ gospel of God အတွက် သီခြားထားရှိခဲ့သည်။ … ၇ ဤစာသည် *ဘုရားသခင်၏ အချစ်တော်ဖြစ်သော ရောမရှိလူများအားလုံးသို့ပေးခြင်းဖြစ်သည်။ (ရောမ ၁:၁,၇ ULT)
၁ ကိုယ်တော်ယေရှုအားအလုပ်အကျွေးပြုသော ပေါလုသည် ဤစာအား ရောမမြို့ရှိ ယုံကြည်သူများအားလုံးအား ပေးခြင်းဖြစ်သည်။ (ရောမ ၁:၁ UST)
ULT သည် ပေါလု၏ သူ့စာအား စတင်ခြင်း ပုံစံအား ပြသပေးသည်။ သူသည် အပိုဒ် ၇ မရောက်ခင်အထိ သူ၏ ပရိတ်သတ်သည်မည်သူဖြစ်သည်ကိုမပြောပေ။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ၊ UST သည် ယနေ့တွင် အင်္ဂလိပ်စာ နှင့် အခြားများစွာသော ဘာသာစကားများတွင် ပို၍ သဘာဝ ကျသော ပုံစံအား လိုက်နာသည်။
သွယ်ဝိုက်ညွှန်းဆိုသောအချက်အလက်
ULTသည် စာဖတ်သူများနားလည်ရန်အတွက် အရေးကြီးသည်ဟု ယူဆရသော သို့မဟုတ် သွယ်ဝိုက်ညွှန်းဆိုသော စိတ်ကူးအကြံဉာဏ်များကို မကြာခဏ ဖော်ပြလေ့ရှိသည်။
USTသည် မကြာခဏပင် ထိုအခြားစိတ်ကူးများအား တိုက်ရိုက်ဖြစ်အောင် ပြုလုပ်သည်။ အကယ်၍ သင်သည် သင်၏ပရိသတ်များ ဖတ်စာအုပ်မှ အချက်အလက်များ နားလည်ရန်လိုအပ်သည်ဟု ထင်လျှင် သင်ဘာသာပြန်ရာတွင် ထပ်တူပြုလုပ်နိုင်သည်ဟု UST မှသတိပေးရန် ပြုလုပ်ထားသည်။
ဘာသာပြန်သောအခါ ဖတ်စာတွင် မပါဝင်သော သွယ်ဝိုက်ညွှန်းဆိုသော စိတ်ကူးအကြံဉာဏ်များကို ပရိတ်သတ်များနားလည်နိုင်ခြင်းရှိမရှိဆိုသည်ကိုပါ စဥ်းစားသင့်သည်။အကယ်၍ ပရိတ်သတ်များသည် ဖတ်စာတွေမပါဝင်သော စိတ်ကူးအကြံဉာဏ်များကို နားလည်လျှင် သင်သည် ထိုအကြံဉာဏ်များကို တိုက်ရိုက်ဖော်ပြရန် မလိုပေ။ အကယ်၍သင်သည် ပရိတ်သတ်များ နားလည်နိုင်မည့် သွယ်ဝိုက်ညွှန်းဆိုသော အကြံဉာဏ်များကို မလိုအပ်ပဲ တင်ပြမိလျှင် သင်သည် သင်၏ပရိတ်သတ်များအား အမှားကျူးလွန်နိုင်သည်ကို သတိရပါ။ (Assumed Knowledge and Implicit Information တွင် ကြည့်ပါ)
ယေရှုကလည်း၊ ကြောက်ရွံ့ခြင်းမရှိနှင့်။ သင်သည်ယခုမှစ၍ လူတို့ကိုဖမ်းမိသောသူ ဖြစ်လိမ့်မည်ဟု မိန့်တော်မူ၏။ (လုကာ ၅:၈ ULT)
ယေရှုကလည်း "ကြောက်ရွံခြင်းမရှိနှင့်။ ယခုမတိုင်ခင်သင်သည် ငါးများကိုစုဝေးသောသူဖြစ်လျက် ယခုတွင်သင်သည် လူများအားငါ့၏တပည့်ဖြစ်ရန်အတွက် စုဝေးသောသူ ဖြစ်လိမ့်မည်"ဟုမိန့်တော်မူ၏။ (လုကာ ၅:၈ UST)
ဤတွင် ရှိမုန် သည် ငါးဖမ်းသမားလုပ်ခြင်းဖြင့် အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းပြုသူဖြစ်သည်ဟု UST မှ စာဖတ်သူအား ဖော်ပြထားသည်။ ကိုယ်တော်ယေရှု ဆွဲပြခဲ့သော ရှိမုန် ၏ အရင်အလုပ်နှင့် အနာဂတ်အလုပ်ကြားသည် တူညီမှုကို ရှင်းလင်းစေသည်။ ထပ်တိုးအားဖြင့် ဘာကြောင့် ကိုယ်တော်ယေရှု မှ ရှိမုန် ကို "လူဖမ်းခြင်း" ပြုလုပ်စေခဲ့သည်မှာ "ကျွန်ုပ်၏ နောက်လိုက်ဖြစ်လာစေရန်" ရည်ရွယ်သည်ဟု UST မှ ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားသည်။
ကိုယ်တော်သည် မြို့တမြို့၌ရှိတော်မူစဉ်၊ တကိုယ်လုံးနူနာစွဲသော သူတယောက်သည် ကိုယ်တော်ကို မြင်လျှင်ပြစ်ဝပ်၍၊ "သခင်၊ အလိုတော်ရှိလျှင် ကျွန်တော်ကို သန့်ရှင်းစေနိုင်တော်မူသည်"ဟု တောင်းပန်လေ၏။ (လုကာ ၅:၁၂ ULT)
ကိုယ်တော်သည် မြို့တမြို့၌ရှိတော်မူစဉ်၊ တကိုယ်လုံးနူနာစွဲသော သူတယောက်သည် ကိုယ်တော်ကိုမြင်လျှင် မြေကြီးပေါ်သို့ ဦးညွှန့်၍၊ သခင်၊ ကျေးဇူးပြု၍ ကျွန်ုပ်အား ကုသပေးတော်မူပါ။ အလိုတော်ရှိလျှင် ကျွန်တော်ကို သန့်ရှင်းစေနိုင်တော်မူသည်ဟု တောင်းပန်လေ၏။ (လုကာ ၅:၁၈ UST)
ဤတွင် အနာကြီးရောဂါရှိသောလူတစ်ဦးသည် မတော်တဆ မြေပြင်သို့မလဲကျခဲ့ပေဟု UST မှ ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားသည်။ ထို့အစား သူသည် တမင်သက်သက် မြေပြင်သို့ ဦးညွတ်ခြင်းဖြစ်သည်။ သူသည် ယေရှု ထံ သူ့အားကုသရန်တောင်းဆိုခဲ့သည်ဟုလဲ UST မှ ရှင်းလင်းစွာ ဖော်ပြထားသည်။ ULT တွင် သူသည် ယင်းတောင်းဆိုမှုသာ သွယ်ဝိုက်ထားသည်။
Symbolic Actions
Definition — A symbolic action is something that someone does in order to express a certain idea.
The ULT often simply presents the symbolic action with no explanation of what it means. The UST often presents the meaning expressed by the symbolic action as well.
When you translate, you should decide whether your audience will correctly understand a symbolic action. If your audience will not understand, then you should do as the UST does. (See Symbolic Action.)
Then the high priest tore his garments. (Mark 14:63a ULT)
When Jesus said this, the high priest tore his own outer garment in protest. (Mark 14:63a UST)
Here the UST makes it clear that it was not by accident that the high priest tore his garment. It also makes clear that it was probably only his outer garment that he tore, and that he did so because he wanted to show that he was sad or angry or both.
Because the high priest actually tore his garment, the UST must, of course, say that he did. However, if a symbolic action never actually took place, you do not have to state that action. Here is such an example:
Present that to your governor! Will he accept you or will he lift up your face? (Malachi 1:8b ULT)
You would not dare to offer such gifts to your own governor! You know that he would not take them. You know that he would be displeased with you and would not welcome you! (Malachi 1:8 USTb)
Here the symbolic action “lift up someone’s face,” represented in this way in the ULT, is presented only as its meaning in the UST: “he would be displeased with you and would not welcome you.” It can be presented in this way because Malachi is not referring to an actual event that took place. He is only referring to the idea represented by that event.
Passive Verb Forms
Both biblical Hebrew and Greek often use passive verb forms, while many Other Languages do not have that possibility. The ULT tries to use passive verb forms when the original languages use them. However, the UST usually does not use these passive verb forms. As a result, the UST restructures many phrases.
When you translate, you must decide whether the target language can present events or states using a passive expression, as in the following examples. If you cannot use a passive verb form in a particular context, then you may find in the UST one possible way to restructure the phrase. (See Active or Passive.)
Examples from the Bible
For amazement had seized him and all those with him, at the catch of fish that they had taken. (Luke 5:9 ULT)
For amazement had seized him, and all those with him, at the catch of fish that they had taken,
He said this because he marveled at the huge number of fish that they had caught. All the men who were with him also marveled. (Luke 5:9 UST)
Here the UST uses a verb in the active voice, “he marveled,” instead of the ULT’s verb in the passive voice, “was amazed.”
Large crowds came together to hear him and to be healed from their sicknesses. (Luke 5:15b ULT)
The result was that large crowds came to Jesus to hear him teach and to have him heal them from their sicknesses. (Luke 5:15b UST)
Here the UST avoids the ULT’s passive verb form “to be healed.” It does this by restructuring the phrase. It says who the healer is: “to have him [Jesus] heal them.”
Metaphors and Other Figures of Speech
Definition — The ULT tries to represent the figures of speech found in the biblical texts as closely as possible.
The UST often presents the meaning of these ideas in other ways.
When you translate, you will need to decide whether the target language readers will understand a figure of speech with little effort, with some effort, or not at all. If they must make a great effort to understand, or if they do not understand at all, you will need to present the essential meaning of the figure of speech using other words.
For in everything you have been made rich in him, in all speech and all knowledge. (1 Corinthians 1:5 ULT)
For example, the Messiah has given you so many things. He has helped you with all you say and all you know. (1 Corinthians 1:5 UST)
Paul uses a metaphor of material wealth, expressed in the word “rich.” Even though he immediately explains what he means—“in all speech and with all knowledge”—some readers might not understand. The UST presents the idea in a different way, without using the metaphor of material wealth. (See Metaphor.)
See, I send you out as sheep in the midst of wolves, (Matthew 10:16a ULT)
Take note: When I send you out, you will be as defenseless as sheep, among people who are as dangerous as wolves. (Matthew 10:16a UST)
Jesus uses a simile that compares his apostles going to others as sheep going out among wolves. Some readers might not understand how the apostles would be like sheep while the other people would be like wolves. The UST clarifies that the apostles would be defenseless, and that their enemies would be dangerous. (See Simile.)
You are cut off from Christ, whoever is justified by the law; you have fallen from grace. (Galatians 5:4 ULT)
If you expect God to declare you good in his sight because you try to keep the law, you have separated yourself from the Messiah; God will no longer act kindly toward you. (Galatians 5:4 UST)
Paul uses irony when he refers to them as being justified by the law. He had already taught them that no one can be justified by the law. The ULT uses quote marks around “justified” to show that Paul did not really believe that they were justified by the law. The UST translates the same idea by making it clear that it was what the other people believed. (See Irony.)
Abstract Expressions
The ULT often uses abstract nouns, adjectives, and other parts of speech because it tries to closely resemble the biblical texts. The UST tries not to use such abstract expressions because many languages do not use abstract expressions.
When you translate, you will have to decide how the target language prefers to present these ideas. (See Abstract Nouns.)
For in everything you have been made rich in him, in all speech and all knowledge. (1 Corinthians 1:5 ULT)
For example, the Messiah has given you so many things. He has helped you with all you say and all you know. (1 Corinthians 1:5 UST)
Here the ULT expressions “all speech” and “all knowledge” are abstract noun expressions. One problem with them is that readers might not know who is supposed to do the speaking and what they are to speak, or who is doing the knowing and what it is that they know. The UST answers these questions.
Conclusion
In summary, the ULT will help you translate because it can help you understand to a great degree what form the original biblical texts have. The UST can help you translate because it can help make the ULT text’s meaning clear, and also because it can give you various possible ways to make the ideas in the biblical text clear in your own translation and cultural setting.