第一章 時態和觀點,以及迂迴結構 Tenseand Aspct, and Periphrastic Construcions
前言 (Introduction)
1. 動詞觀點:定義 (Verbal Aspect: Definition)
- 印歐語系動詞 (希臘文在內) 的「時態字幹」(tense stem)不代表時間,而是表達說話者 (speaker)、作者 (writer) 對動作的「觀點」(aspect);至於動作的時間,則要由上下文來決定。
1.1 三個動詞觀點 (The Three Verbal Aspects)
- 希臘文動詞有三種觀點,對應三種時態形式:
- a) 不定過去式 (aorist) 時態形式 ⇒ 完整 (Perfective) 觀點,表達完整 (complete)、沒有要刻意區別出來的 (undifferentiated) 的動作。
(1) Rom 5:14
ἐβασίλευσεν ὁ θάνατος ἀπὸ Ἀδὰμ μέχρι Μωϋσέως 死就作了王
- b) 現在式 (present) 時態形式、不完成式 (imperfect) 時態形式 ⇒ 不完整 (Imperfective) 觀點,表達進展中 (in progress) 的動作。
- c) 現在完成式 (perfect) 時態形式、過去完成式 (pluperfect) 時態形式 ⇒ 狀態觀點,表達反映現狀 (a given state of affairs) 的動作。
1.1.1 動詞的對立 (Verbal opposition)
- 語言學研究發現,有選擇才有意義 (choice implies meaning)。選擇完整 (Perfective) 觀點,就代表當事人有意識 (或在潛意識層面) 不使用其他觀點。
- 從語意權重 (semantic weight) 的角度來看:
- 不定過去式時態形式 (完整觀點)──最輕
- 現在式、不完成式時態形式 (不完整觀點)──較重
- 現在完成式、過去完成式時態形式 (狀態觀點)──最重
(2) ὁ γὰρ ἀποθανὼν δεδικαίωται ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας. Εἰ δὲ ἀπεθάνομεν σὺν Χριστῷ πιστεύομεν ὅτι καὶ συζήσομεν* αὐτῷ εἰδότες ὅτι Χριστὸς ἐγερθεὶς ἐκ νεκρῶν οὐκέτι ἀποθνῄσκει θάνατος αὐτοῦ οὐκέτι κυριεύει. ὃ γὰρ ἀπέθανεν τῇ ἁμαρτίᾳ ἀπέθανεν ἐφάπαξ· ὃ δὲ ζῇ ζῇ τῷ Θεῷ. 因為已死的人是脫離了罪…我們若是與基督同死,就信必與他同活。因為知道基督既從死裡復活,就不再死,死也不再作他的主了。他死是向罪死了,只有一次;他活是向神活著
1.1.2 論述的層級 (Planes of discourse)
- 從論述分析 (discourse analysis) 的角度來看,語言學家把論述分成三個層級:背景 (background)、前景 (foreground)、近景 (frontground)。
(3) Rom 5:1–2
Δικαιωθέντες οὖν ἐκ πίστεως εἰρήνην ἔχομεν* πρὸς τὸν Θεὸν διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ δι’ οὗ καὶ τὴν προσαγωγὴν ἐσχήκαμεν τῇ πίστει εἰς τὴν χάριν ταύτην ἐν ᾗ ἑστήκαμεν καὶ καυχώμεθα ἐπ’ ἐλπίδι τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ. 我們既因信稱義,就藉著我們的主耶穌基督得與神相和。我們又藉著他,因信得進入現在所站的這恩典中,並且歡歡喜喜盼望神的榮耀。
1.1.3 視覺化 (Visualization)
- 用花車遊行來想像:
- a) 在直升機上,置身遊行隊伍之外,看見了遊行的整體 ⇒ 完整觀點;
- b) 在路邊看著遊行隊伍經過,置身遊行其中 ⇒ 不完整觀點;
- c) 在中控室監看,結合各種因素而成的遊行之現況 ⇒ 狀態觀點
- 以下三節經文用三種觀點來呈現相同的動作 (耶穌復活):
(4) 羅8:11
εἰ δὲ τὸ Πνεῦμα τοῦ ἐγείραντος τὸν Ἰησοῦν ἐκ νεκρῶν οἰκεῖ ἐν ὑμῖν‚ 然而,叫耶穌從死裡復活者的靈若住在你們心裡
(5) 林後1:9
ἀλλ’ ἐπὶ τῷ Θεῷ τῷ ἐγείροντι τοὺς νεκρούς· 只靠叫死人復活的神。
(6) 提後2:8
Μνημόνευε Ἰησοῦν Χριστὸν ἐγηγερμένον ἐκ νεκρῶν‚ ἐκ σπέρματος Δαυίδ‚ 你要紀念耶穌基督乃是大衛的後裔,他從死裡復活
1.1.4 附帶說明
- 未來式 (future) 時態形式:既無時間、又無觀點,可能跟假設語氣有關。
- 複合動詞 (動詞字首加上介系詞) 對觀點沒有影響。
- εἰμί (以及某些 μι 動詞) 的觀點模稜兩可 (aspectually vague)。
1.2 時間和時態形式 (Time and Tense-Form)
- 希臘文動詞沒有絕對時間 (absolute time),只有相對時間 (relative time),要從上下文以及像是 νῦν, τότε之類時間副詞的「指標」(deictic indicator) 來判斷。
1.3 希臘文動詞研究歷史 (History of Discussion of Verbs in Greek)
1.3.1 理性主義時期 (Rationalist period)
1.3.2 Aktionsart
1.3.3 動詞觀點 (Verbal Aspect)
2. 動詞觀點與功能 (Verbal Aspect and its Range of Functions)
- 希臘文用上下文以及像是 νῦν, τότε之類時間副詞的「指標」(deictic indicator) 來表達某個動作的客觀時間。因此,動詞的時態形式 (tense-form) 只能表達作者對於該動作的主觀描述。
- McKay, Fanning, Wallace, Mounce 等學者認為動詞在直說語氣表達絕對時間──以下就列舉發生在過去 (past)、現在 (present)、未來 (future)、任何時間 (omnitemporal)、與時間無關 (timeless) 這五類時間點的例子,證明直說語氣動詞的時態形式與絕對時間無關。
2.1. 現在式和不完成式時態形式 (Present/Imperfect tense-forms)
- 現在式、不完成式時態形式表達的是不完整觀點,可用於各種絕對時間。
2.1.1 現在式時態形式→現在動作 (Present for present action)
- 有些文法書會細分成:敘述的現在式 (descriptive present)、進行中的現在式 (progressive present)、意圖的現在式(conative present)、反覆的現在式(iterative present)。
(7) 徒17:22–23
“Ἄνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιμονεστέρους ὑμᾶς θεωρῶ. διερχόμενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ σεβάσματα ὑμῶν εὗρον καὶ βωμὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο ΑΓΝΩΣΤΩ ΘΕΩ. Ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο ἐγὼ καταγγέλλω ὑμῖν. 眾位雅典人哪,我看你們凡事很敬畏鬼神。我遊行的時候,觀看你們所敬拜的,遇見一座壇,上面寫著未識之神。你們所不認識而敬拜的,我現在告訴你們。
2.1.2 現在式時態形式→過去動作 (Present for past action)
- 有些文法書稱之為:歷史性的現在式 (historic present)。
- 過去為了解釋這個怪現象 (現在式時態形式動詞,卻用來表達過去的動作),發展出許多理論──戲劇用法 (dramatic use)、時態縮減 (tense reduction)、場景人物改變 (change of setting or character)──但都不可取。從動詞觀點來看,使用不完整觀點是為了要吸引讀者更多的注意力。
(8) Mark1:21, 30
Καὶ εἰσπορεύονται εἰς Καφαρναούμ· … καὶ εὐθὺς λέγουσιν αὐτῷ περὶ αὐτῆς. 到了迦百農…就有人告訴耶穌。
(9) 徒10:11
καὶ θεωρεῖ τὸν οὐρανὸν [彼得]看見天開了
2.1.3 現在式時態形式→未來動作 (Present for future action)
- 有些文法書稱之為:未來性的現在式 (futuristic present)。
(10) 太17:11
“Ἠλίας μὲν ἔρχεται καὶ ἀποκαταστήσει πάντα· 以利亞固然先來,並要復興萬事;
(11) 太26:2 “Οἴδατε ὅτι μετὰ δύο ἡμέρας τὸ πάσχα γίνεται 你們知道,過兩天是逾越節
(12) Mat26:45 ἤγγικεν ἡ ὥρα καὶ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοται εἰς χεῖρας ἁμαρτωλῶν. 時候到了,人子被賣在罪人手裡
(13) 可10:33 “Ἰδοὺ ἀναβαίνομεν εἰς Ἱεροσόλυμα καὶ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδοθήσεται 看哪,我們上耶路撒冷去,人子將要被交…
2.1.4 現在式時態形式→任何時間的動作 (Present for omnitemporal action)
- 有些文法書稱之為:格言性的現在式 (gnomic present)。
- 在希臘文中現在式時態形式能用來論及規律反覆的動作,尤其是那些在自然界重複的動作。
(14) 太6:26 ἐμβλέψατε εἰς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας 你們看那天上的飛鳥,也不種,也不收,也不積蓄在倉裡
(15) 太7:17 οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖ· 這樣,凡好樹都結好果子,惟獨壞樹結壞果子。
(16) 可2:22 Καὶ οὐδεὶς βάλλει οἶνον νέον εἰς ἀσκοὺς παλαιούς· 也沒有人把新酒裝在舊皮袋裡
(17) 約3:8 τὸ πνεῦμα ὅπου θέλει πνεῖ 風隨著意思吹
2.1.5 現在式時態形式→無時間性的動作 (Present for timeless action)
- 無時間=動作的發生與時間無關,常用來陳述神學或數學。
(18) 太5:14–15 οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη· οὐδὲ καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν μόδιον ἀλλ’ ἐπὶ τὴν λυχνίαν καὶ λάμπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ. 城造在山上是不能隱藏的。人點燈,不放在斗底下,是放在燈臺上,就照亮一家的人。
(19) 林後9:7 ἱλαρὸν γὰρ δότην ἀγαπᾷ ὁ Θεός. 因為捐得樂意的人是神所喜愛的。
(20) Joh 11:36 Ἔλεγον οὖν οἱ Ἰουδαῖοι “Ἴδε πῶς ἐφίλει αὐτόν.
2.1.6 不完成式時態形式→過去動作 (Imperfect for past action)
- 與不定過去式時態形式都常見於敘事文體,差別在於不完成式時態形式吸引讀者進一步深思細想。
(21) Mar 1:31 καὶ προσελθὼν ἤγειρεν αὐτὴν κρατήσας τῆς χειρός· καὶ ἀφῆκεν αὐτὴν ὁ πυρετός‚ καὶ διηκόνει αὐτοῖς. 耶穌進前拉著她的手,扶她起來,熱就退了,她就服事他們。
- 言說動詞 (verbs of saying) 常常交替使用不完成式時態形式、不定過去式時態形式。
(22) John 11:36–37 Ἔλεγον οὖν οἱ Ἰουδαῖοι … Τινὲς δὲ ἐξ αὐτῶν εἶπαν 猶太人就說…其中有人說…
(23) 徒2:13–14 Ἕτεροι δὲ διαχλευάζοντες ἔλεγον …δὲ ὁ Πέτρος … καὶ ἀπεφθέγξατο αὐτοῖς 有人譏誚說…彼得…說…
- 吸引注意力的程度:現在式時態形式 > 不完成式時態形式
(24) 可3:20–21 Καὶ ἔρχεται εἰς οἶκον· καὶ συνέρχεται πάλιν ὁ ὄχλος … καὶ ἀκούσαντες οἱ παρ’ αὐτοῦ ἐξῆλθον κρατῆσαι αὐτόν· ἔλεγον γὰρ ὅτι “Ἐξέστη. 耶穌進了一個屋子,眾人又聚集…耶穌的親屬聽見,就出來要拉住他,因為他們說他癲狂了。
2.1.7 不完成式時態形式→非過去動作 (Imperfect for non-past action)
- 不完成式時態形式常用於三種情況:
- a) 第二類條件句的條件子句 (εἰ+imperfect/aorist)──從中最能看出觀點的特色,因為第二類條件句與事實相反,動作根本沒發生,何來時間可言。
- b) 有些文法書稱之為:意圖的不完成式 (conative imperfect),表達正在考慮但尚未開始、完成的動作。
(25) 路23:54 καὶ σάββατον ἐπέφωσκεν. 安息日也快到了。
(26) 約11:8 “Ῥαββί νῦν ἐζήτουν σε λιθάσαι οἱ Ἰουδαῖοι 拉比,猶太人近來要拿石頭打你
- c) 鏈接 (catanative) 結構:兩個動詞緊密相關,各自表達觀點。
(27) 太23:23 ταῦτα δὲ ἔδει ποιῆσαι 這更重的是你們當行的
2.2 不定過去式時態形式 (Aorist tense-form)
- 不定過去式時態形式≠過去發生的動作,而是用來表達完整 (complete)、沒有要刻意區別出來的 (differentiated) 的動作。
2.2.1 不定過去式時態形式→過去動作 (Aorist for past action)
- 有些文法書會細分成:敘事的不定過去式 (narrative aorist)、表述的不定過去式 (constative aorist)、起始的不定過去式 (ingressive aorist)、果效的不定過去式 (effective aorist)、點狀的不定過去式 (punctiliar aorist)。
(28) 徒28:11-15 ...ἀνήχθημεν ἐν πλοίῳ …Ἀλεξανδρινῷ‚ …ἐπεμείναμεν ἡμέρας τρεῖς‚ …κατηντήσαμεν εἰς Ῥήγιον. … ἤλθομεν εἰς Ποτιόλους‚ … παρεκλήθημεν … εἰς τὴν Ῥώμην ἤλθαμεν. … ἦλθαν εἰς ἀπάντησιν ἡμῖν … ἔλαβε θάρσος. …我們上了亞力山太的船…停泊三日…來到利基翁…來到部丟利…請我們…我們來到羅馬…[他們]迎接我們…[保羅]放心壯膽。
(29) 徒28:30 Ἐνέμεινεν δὲ διετίαν ὅλην ἐν ἰδίῳ μισθώματι 保羅在自己所租的房子裡住了足足兩年。
(30) 林後11:24–25 Ὑπὸ Ἰουδαίων πεντάκις τεσσεράκοντα παρὰ μίαν ἔλαβον τρὶς ἐραβδίσθην …τρὶς ἐναυάγησα 被猶太人鞭打五次,每次四十減去一下,被棍打了三次…遇著船壞三次…
2.2.2 不定過去式時態形式→現在動作 (Aorist for present action)
(31) 太23:23 ὅτι ἀποδεκατοῦτε τὸ ἡδύοσμον … ἀφήκατε τὰ βαρύτερα τοῦ νόμου 因為你們將薄荷…獻上十分之一,那律法上更重的事…反倒不行了。
(32) 路16:4 ἔγνων τί ποιήσω ἵνα … δέξωνταί με εἰς τοὺς οἴκους ἑαυτῶν. 我知道怎麼行,好叫人…接我到他們家裡去
(33) 約13:31 “Νῦν ἐδοξάσθη ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὁ Θεὸς ἐδοξάσθη ἐν αὐτῷ· 如今人子得了榮耀,神在人子身上也得了榮耀。
(34) 羅5:11 νῦν τὴν καταλλαγὴν ἐλάβομεν. 我們…得與神和好
- 有些文法書用「書信的不定過去式」(epistolary aorist) 來解釋,認為作者站在讀者的角度,所以用不定過去式時態形式來描寫當下「寫信」的動作。但從觀點角度來看,作者是從自己的時間點來寫信,用不同觀點來呈現「寫信」的動作。
- 約壹2:12–14 用了三個現在式、三個不定過去式來描寫「寫信」的動作,從觀點角度解釋,六個動作都指寫這封信的動作,三個現在式=強調;三個不定過去式=重述要點 (recapitulation)。
(35) 約壹2:12-14 Γράφω ὑμῖν‚ τεκνία‚ ...Γράφω ὑμῖν‚ πατέρες‚ … Γράφω ὑμῖν‚ νεανίσκοι‚ …Ἔγραψα ὑμῖν‚ παιδία‚ … Ἔγραψα ὑμῖν‚ πατέρες‚ …Ἔγραψα ὑμῖν‚ νεανίσκοι‚ 小子們哪,我寫信給你們…父老阿,我寫信給你們…少年人哪,我寫信給你們…小子們哪,我曾寫信給你們…父老阿,我曾寫信給你們…少年人哪,我曾寫信給你們…
2.2.3 不定過去式時態形式→未來動作 (Aorist for future action)
- 很少出現。英文翻譯 “will …” 有些過度,希臘文語氣沒那麼強烈。
(36) 約17:18 καθὼς ἐμὲ ἀπέστειλας εἰς τὸν κόσμον κἀγὼ ἀπέστειλα αὐτοὺς εἰς τὸν κόσμον· 你怎樣差我到世上,我也照樣差他們到世上。
(37) 羅8:30 οὓς δὲ προώρισεν τούτους καὶ ἐκάλεσεν· καὶ οὓς ἐκάλεσεν τούτους καὶ ἐδικαίωσεν· οὓς δὲ ἐδικαίωσεν τούτους καὶ ἐδόξασεν. 預先所定下的人又召他們來;所召來的人又稱他們為義;所稱為義的人又叫他們得榮耀。
(38) 猶1:14 “Ἰδοὺ ἦλθεν Κύριος ἐν ἁγίαις μυριάσιν αὐτοῦ
(39) 啟14:8 “Ἔπεσεν ἔπεσεν Βαβυλὼν ἡ μεγάλη 看哪,主帶著他的千萬聖者降臨
2.2.4 不定過去式時態形式→任何時間的動作 (Aorist for omnitemporal action)
- 有些文法書稱之為:格言性的不定過去式 (gnomic aorist)。
- 傳統文法很難解釋,但從觀點來看就很簡單,因為時態形式跟時間脫鉤。
(40) 羅3:23 πάντες γὰρ ἥμαρτον καὶ ὑστεροῦνται τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ 因為世人都犯了罪,虧缺了神的榮耀;
(41) 弗5:29 οὐδεὶς γάρ ποτε τὴν ἑαυτοῦ σάρκα ἐμίσησεν 從來沒有人恨惡自己的身子
(42) 雅1:11 ἀνέτειλεν γὰρ ὁ ἥλιος σὺν τῷ καύσωνι καὶ ἐξήρανεν τὸν χόρτον καὶ τὸ ἄνθος αὐτοῦ ἐξέπεσεν καὶ ἡ εὐπρέπεια τοῦ προσώπου αὐτοῦ ἀπώλετο· 太陽出來,熱風颳起,草就枯乾,花也凋謝,美容就消沒了;
(43) 彼前1:24 ἐξηράνθη ὁ χόρτος καὶ τὸ ἄνθος ἐξέπεσεν· 草必枯乾,花必凋謝;
2.2.5 不定過去式時態形式→無時間性的動作 (Aorist for timeless action)
(44) 可1:11 “Σὺ εἶ ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός ἐν σοὶ εὐδόκησα. 你是我的愛子,我喜悅你。
(45) 路7:35 καὶ ἐδικαιώθη ἡ σοφία ἀπὸ πάντων τῶν τέκνων αὐτῆς. 但智慧之子都以智慧為是。
2.3 現在完成式、過去完成式時態形式 (Perfect/Pluperfect tense-forms)
- 現在完成式、過去完成式時態形式 ⇒ 用來表達反映現狀 (a given state of affairs) 的動作。單就時態形式來看 (不考慮上下文),語意分量最重。
- 傳統文法認為「現在完成式時態形式=已經完成的動作,所產生的結果持續到現在」,這個說法有很多例外,被迫增加許多文法類別:強調的現在完成式 (intensive perfect)、廣泛的現在完成式 (extensive perfect)、完畢的現在完成式 (completed perfect)。
- 從觀點角度來看,狀態觀點=現狀的焦點是主詞,所以 οἶδα 的意思是「我知道」(I know)、「我在知道的狀態裏」(I am in a knowledgeable state),不是「我知道,而且那件事還處在被我知道的狀態」(I know and the fact remains known)。
2.3.1 現在完成式時態形式→過去的動作 (Perfect for past action)
(46) 約1:15 Ἰωάννης μαρτυρεῖ περὶ αὐτοῦ καὶ κέκραγεν 約翰為他作見證,喊著
(47) 約12:40 “Τετύφλωκεν αὐτῶν τοὺς ὀφθαλμοὺς καὶ ἐπώρωσεν αὐτῶν τὴν καρδίαν 主叫他們瞎了眼,硬了心
(48) 林後2:13 οὐκ ἔσχηκα ἄνεσιν τῷ πνεύματί μου 我心裡不安
(49) 林後12:17 μή τινα ὧν ἀπέσταλκα πρὸς ὑμᾶς δι’ αὐτοῦ ἐπλεονέκτησα ὑμᾶς; 我所差到你們那裡去的人,我藉著他們一個人佔過你們的便宜麼?
(50) 啟5:7 καὶ ἦλθεν καὶ εἴληφεν ἐκ τῆς δεξιᾶς τοῦ καθημένου ἐπὶ τοῦ θρόνου. 這羔羊前來,從坐寶座的右手裡拿了書卷。
2.3.2 現在完成式時態形式→現在的動作 (Perfect for present action)
(51) 約1:26 “Ἐγὼ βαπτίζω ἐν ὕδατι· μέσος ὑμῶν ἕστηκεν* ὃν ὑμεῖς οὐκ οἴδατε 我是用水施洗,但有一位站在你們中間,是你們不認識的,
(52) 約5:45 ἔστιν ὁ κατηγορῶν ὑμῶν Μωϋσῆς εἰς ὃν ὑμεῖς ἠλπίκατε. 有一位告你們的,就是你們所仰賴的摩西。
(53) 約12:23 “Ἐλήλυθεν ἡ ὥρα ἵνα δοξασθῇ ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου. 人子得榮耀的時候到了。
(54) 徒4:10 οὗτος παρέστηκεν ἐνώπιον ὑμῶν ὑγιής. 站在你們面前的這人得痊癒
2.3.3 現在完成式時態形式→未來的動作 (Perfect for future action)
(55) 雅5:2–3 ὁ πλοῦτος ὑμῶν σέσηπεν καὶ τὰ ἱμάτια ὑμῶν σητόβρωτα γέγονεν ὁ χρυσὸς ὑμῶν καὶ ὁ ἄργυρος κατίωται καὶ ὁ ἰὸς αὐτῶν εἰς μαρτύριον ὑμῖν ἔσται καὶ φάγεται τὰς σάρκας ὑμῶν ὡς πῦρ. 你們的財物壞了,衣服也被蟲子咬了。你們的金銀都長了鏽;那鏽要證明你們的不是,又要吃你們的肉,如同火燒。
(56) 約一2:5 ὃς δ’ ἂν τηρῇ αὐτοῦ τὸν λόγον ἀληθῶς ἐν τούτῳ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ τετελείωται. 凡遵守主道的,愛神的心在他裡面實在是完全的。
2.3.4 現在完成式時態形式→任何時間的動作 (Perfect for omnitemporal action)
(57) 路12:7 ἀλλὰ καὶ αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς ὑμῶν πᾶσαι ἠρίθμηνται. 就是你們的頭髮,也都被數過了。
(58) 羅7:2 ἡ γὰρ ὕπανδρος γυνὴ τῷ ζῶντι ἀνδρὶ δέδεται νόμῳ· 就如女人有了丈夫,丈夫還活著,就被律法約束;
(59) 林前7:39 Γυνὴ δέδεται ἐφ’ ὅσον χρόνον ζῇ 丈夫活著的時候,妻子是被約束的;
2.3.5 現在完成式時態形式→無時間性的動作 (Perfect for timeless action)
(60) 羅4:14 εἰ γὰρ οἱ ἐκ νόμου κληρονόμοι κεκένωται ἡ πίστις καὶ κατήργηται ἡ ἐπαγγελία· 若是屬乎律法的人纔得為後嗣,信就歸於虛空,應許也就廢棄了。
(61) 羅13:8 ὁ γὰρ ἀγαπῶν τὸν ἕτερον νόμον πεπλήρωκεν. 因為愛人的就完全了律法。
雅2:10–11 Ὅστις γὰρ ὅλον τὸν νόμον τηρήσῃ πταίσῃ δὲ ἐν ἑνί γέγονεν πάντων ἔνοχος. … εἰ δὲ οὐ μοιχεύεις φονεύεις δέ γέγονας παραβάτης νόμου. 因為凡遵守全律法的,只在一條上跌倒,他就是犯了眾條…你就是不姦淫,卻殺人,仍是成了犯律法的。
(62) 約一4:12 Θεὸν οὐδεὶς πώποτε τεθέαται· 從來沒有人見過神,
2.3.6 過去完成式時態形式 (Pluperfect tense-form)
- 相較於現在式,不完成式傾向用來指過去發生的動作;
- 相較於現在完成式,過去完成式傾向用來指過去發生的動作。
(63) 可1:34 καὶ οὐκ ἤφιεν λαλεῖν τὰ δαιμόνια ὅτι ᾔδεισαν αὐτόν. 不許鬼說話,因為鬼認識他
(64) 路16:20 Λάζαρος ἐβέβλητο πρὸς τὸν πυλῶνα αὐτοῦ εἱλκωμένος 拉撒路,渾身生瘡,被人放在財主門口
(65) 太12:7 Εἰ δὲ ἐγνώκειτε τί ἐστιν ‘Ἔλεος θέλω καὶ οὐ θυσίαν‚’ οὐκ ἂν κατεδικάσατε τοὺς ἀναιτίους. 我喜愛憐恤,不喜愛祭祀。你們若明白這話的意思,就不將無罪的當作有罪的了。
(66) 約8:19 εἰ ἐμὲ ᾔδειτε καὶ τὸν Πατέρα μου ἂν ᾔδειτε. 若是認識我,也就認識我的父
2.4 未來式時態形式 (Future tense-forms)
2.4.1 引言 (Introduction)
- 未來式時態形式的觀點與=表達對於動作的期待 (expectatoin),字形變化跟假設語氣很像,但比假設語氣多了點篤定。就觀點而論,未來式時態形式的觀點發育不全,無法跟其他三種觀點 (完整、不完整、狀態) 並論。
2.4.2 未來式時態形式→前瞻性的動作 (Future for prospective action)
(67) 太7:22 πολλοὶ ἐροῦσίν μοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ 當那日必有許多人對我說
2.4.3 未來式時態形式→指令性的動作 (Future for commanding action)
(68) 太21:3 καὶ ἐάν τις ὑμῖν εἴπῃ τι ἐρεῖτε ὅτι Ὁ Κύριος αὐτῶν χρείαν ἔχει· 若有人對你們說甚麼,你們就說:主要用牠
(69) 太27:4 λέγων “Ἥμαρτον παραδοὺς αἷμα ἀθῷον. Οἱ δὲ εἶπαν “Τί πρὸς ἡμᾶς; σὺ ὄψῃ. 我賣了無辜之人的血是有罪了。他們說:那與我們有甚麼相干?你自己承當罷!
2.4.4 未來式時態形式→無時間性的動作 (Future for timeless action)
(70) 太6:33 καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν. 這些東西都要加給你們了
(71) 羅5:7 μόλις γὰρ ὑπὲρ δικαίου τις ἀποθανεῖται· 為義人死,是少有的;
2.4.5 未來式時態形式→任何時間的動作 (Future for omnitemporal action)
(72) 可2:22 εἰ δὲ μή ῥήξει ὁ οἶνος τοὺς ἀσκούς 恐怕酒把皮袋裂開
(73) 羅7:3 ἄρα οὖν ζῶντος τοῦ ἀνδρὸς μοιχαλὶς χρηματίσει ἐὰν γένηται ἀνδρὶ ἑτέρῳ· 所以丈夫活著她若歸於別人,便叫淫婦
2.4.6 未來式時態形式→評議性的動作 (Future for omnitemporal action)
(74) 太21:37 Ὕστερον δὲ ἀπέστειλεν πρὸς αὐτοὺς τὸν υἱὸν αὐτοῦ λέγων ‘Ἐντραπήσονται τὸν υἱόν μου. 後來打發他的兒子到他們那裡去,意思說:他們必尊敬我的兒子。
(75) 路9:57 εἶπέν τις πρὸς αὐτόν “Ἀκολουθήσω σοι ὅπου ἐὰν ἀπέρχῃ. 有一人對耶穌說:你無論往那裡去,我要跟從你。
- 未來式時態形式比假設語氣多了點篤定,對動作成就的期待更高。
(76) 太5:25 μή‿ ποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃ· 恐怕他把你送給審判官,審判官交付衙役,你就下在監裡了。
(77) 路8:17 οὐ γάρ ἐστιν κρυπτὸν ὃ οὐ φανερὸν γενήσεται οὐδὲ ἀπόκρυφον ὃ οὐ μὴ γνωσθῇ 因為掩藏的事沒有不顯出來的;隱瞞的事沒有不…被人知道的。
3. 迂迴動詞的結構 (Periphrastic Verbal Constructions)
3.1 迂迴動詞結構的組成元素
- 迂迴動詞=助動詞 εἰμί+分詞──兩者各有貢獻:
- a) 分詞的貢獻 ⇒ 語意 (semantics)、觀點 (aspect)、語態 (voice)
- b) εἰμί 的貢獻 ⇒ 語氣 (mood)
- 迂迴動詞與去掉助動詞 εἰμί 後的單純動詞意義相同,只是更加凸顯分詞。
- 判斷迂迴動詞的關鍵:εἰμί 與分詞之間,除了分詞的補語、修飾詞之外,不能有別的字詞。
(78) 林後2:17 Οὐ γάρ ἐσμεν ὡς οἱ πολλοὶ καπηλεύοντες τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ‚ 我們不像那許多人,為利混亂神的道; 【Porter 認為不是迂迴動詞,不能翻譯成 “we are not peddling the word of God, as do many”,必須翻譯成 “we are not like many, pedding the word of God”;但 Wallace (GGBB, p. 648)、Robertson (GGNT, p. 881)、Long (BHGNT, p. 58) 卻認為是迂迴動詞
迂迴結構=εἰμί +分詞 (前面不能有冠詞),焦點在分詞 (動作),εἰμί 只是進一步表達動作的觀點。
但述語結構=εἰμί +冠詞+分詞 or εἰμί +分詞,焦點在 εἰμί ,是要對主語作進一步的說明、陳述。
因此單看一個子句會覺得兩者很像,有些經文也很難分辨--但就 2Cor 2:17 來說,因為有 οὐ ἐσμεν ὡς ... ἀλλ᾿ ὡς .... (不是像...,而是像...) 的對比,所以 ὡς οἱ πολλοὶ 應該是修飾 εἰμί 才對。Porter 的理解可能比較好。。。
補充:Opentext 的圖析,跟 Porter 書上相同;
Bibleworks 的圖析,就理解成是迂迴結構。】
(79) 路1:21 Καὶ ἦν ὁ λαὸς προσδοκῶν τὸν Ζαχαρίαν‚ καὶ ἐθαύμαζον ἐν τῷ χρονίζειν ἐν τῷ ναῷ αὐτόν. 百姓等候撒迦利亞,詫異他許久在殿裡。【Porter 認為不是迂迴動詞,不能翻譯成 “the people were expecting Zacharias”,必須翻譯成 “the people were there, expecing Zacharias”;但 Culy (BHGNT, p. 22) 卻認為是迂迴動詞】
(80) 西3:1 Εἰ οὖν συνηγέρθητε τῷ Χριστῷ‚ τὰ ἄνω ζητεῖτε‚ οὗ ὁ Χριστός ἐστιν ἐν δεξιᾷ τοῦ Θεοῦ καθήμενος· 所以,你們若真與基督一同復活,就當求在上面的事;那裡有基督坐在神的右邊。【如果「在神右邊」修飾助動詞 εἰμί,那就要翻譯成 “where Christ is at the right hand of God, seated”,強調基督或活之後回到之前的位置;如果「在神右邊」修飾助分詞 καθήμενος,那就變成迂迴結構,要翻譯成 “where Christ is, seated at the right hand of God”,強調基督坐著,暗指詩篇110:1。】
(81) 可1:13 καὶ ἦν ἐν τῇ ἐρήμῳ τεσσεράκοντα ἡμέρας πειραζόμενος ὑπὸ τοῦ Σατανᾶ‚ 他在曠野四十天,受撒但的試探,並與野獸同在一處,且有天使來伺候他。【如果「在曠野四十天」修飾分詞 πειραζόμενος,那就變成迂迴結構,翻譯成 “he was being tempted in the desert for forty days”,代表耶穌整整被試探了四十天;如果「在曠野四十天」修飾助動詞 εἰμί,那就要翻譯成 “he was in the desert forty days, being tempted”,沒有明說耶穌被試探了多久。】
3.2 迂迴動詞的例子
3.2.1 助動詞 εἰμί+現在式分詞
(82) 太1:23 καὶ καλέσουσιν τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ‚” ὅ ἐστιν μεθερμηνευόμενον “Μεθ’ ἡμῶν ὁ Θεός. 人要稱他的名為以馬內利。(以馬內利翻出來就是神與我們同在。)
(83) 西2:5 ἀλλὰ τῷ πνεύματι σὺν ὑμῖν εἰμι χαίρων καὶ βλέπων ὑμῶν τὴν τάξιν καὶ τὸ στερέωμα τῆς εἰς Χριστὸν πίστεως ὑμῶν. 心卻與你們同在,見你們循規蹈矩,信基督的心也堅固,我就歡喜了。
(84) 太7:29 ἦν γὰρ διδάσκων αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων 因為他教訓他們,正像有權柄的人
(85) 可9:4 καὶ ὤφθη αὐτοῖς Ἠλίας σὺν Μωϋσεῖ καὶ ἦσαν συλλαλοῦντες* τῷ Ἰησοῦ. 忽然,有以利亞同摩西向他們顯現,並且和耶穌說話。
(86) 加1:22 ἤμην δὲ ἀγνοούμενος τῷ προσώπῳ ταῖς ἐκκλησίαις τῆς Ἰουδαίας ταῖς ἐν Χριστῷ. 那時,猶太信基督的各教會都沒有見過我的面。
(87) 林後5:19 ὡς ὅτι Θεὸς ἦν ἐν Χριστῷ κόσμον καταλλάσσων ἑαυτῷ 這就是神在基督裡,叫世人與自己和好【「在基督裡」也可修飾 εἰμί。】
(88) 太10:22 καὶ ἔσεσθε μισούμενοι ὑπὸ πάντων διὰ τὸ ὄνομά μου· 並且你們要為我的名被眾人恨惡
(89) 路5:10 “Μὴ φοβοῦ· ἀπὸ τοῦ νῦν ἀνθρώπους ἔσῃ ζωγρῶν. 不要怕!從今以後,你要得人了。
(90) 雅1:4 ἵνα ἦτε τέλειοι καὶ ὁλόκληροι‚ ἐν μηδενὶ λειπόμενοι. 使你們成全、完備,毫無缺欠。【助動詞與分詞距離太遠,應該不是迂迴結構】
(91) 路19:17 ἴσθι ἐξουσίαν ἔχων ἐπάνω δέκα πόλεων. 可以有權柄管十座城。
3.2.2 助動詞 εἰμί+現在完成式分詞
(92) 太10:30 ὑμῶν δὲ καὶ αἱ τρίχες τῆς κεφαλῆς πᾶσαι ἠριθμημέναι εἰσίν. 就是你們的頭髮也都被數過了。
(93) 約2:17 ὅτι γεγραμμένον ἐστίν 經上記著說
(94) 路4:16–17 Καὶ ἦλθεν εἰς Ναζαρά‚ οὗ ἦν τεθραμμένος‚ … εὗρεν τὸν τόπον οὗ ἦν γεγραμμένον 耶穌來到拿撒勒…找到一處寫著說:
(95) 約19:11 “Οὐκ εἶχες ἐξουσίαν κατ’ ἐμοῦ οὐδεμίαν εἰ μὴ ἦν δεδομένον σοι ἄνωθεν· 若不是從上頭賜給你的,你就毫無權柄辦我。
(96) 加2:11 κατὰ πρόσωπον αὐτῷ ἀντέστην‚ ὅτι κατεγνωσμένος ἦν. 因他有可責之處,我就當面抵擋他。
(97) 太16:19 καὶ ὃ ἐὰν δήσῃς ἐπὶ τῆς γῆς ἔσται δεδεμένον ἐν τοῖς οὐρανοῖς‚ καὶ ὃ ἐὰν λύσῃς ἐπὶ τῆς γῆς ἔσται λελυμένον ἐν τοῖς οὐρανοῖς. 凡你在地上所捆綁的,在天上也要捆綁;凡你在地上所釋放的,在天上也要釋放。【神學爭議很大】
(98) 來2:13 “Ἐγὼ ἔσομαι πεποιθὼς ἐπ’ αὐτῷ·” 我要倚賴他;
(99) 約3:27 “Οὐ δύναται ἄνθρωπος λαμβάνειν ‹οὐδὲ ἓν› ἐὰν μὴ ᾖ δεδομένον αὐτῷ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ. 若不是從天上賜的,人就不能得甚麼
(100) 林後1:9 ἵνα μὴ πεποιθότες ὦμεν ἐφ’ ἑαυτοῖς ἀλλ’ ἐπὶ τῷ Θεῷ τῷ ἐγείροντι τοὺς νεκρούς· 叫我們不靠自己,只靠叫死人復活的神。
(101) 弗4:18 ὄντες‚ ἀπηλλοτριωμένοι τῆς ζωῆς τοῦ Θεοῦ‚ 與神所賜的生命隔絕了
3.2.3 助動詞 εἰμί+不定過去式分詞
(102) 路23:19 ὅστις ἦν διὰ στάσιν τινὰ γενομένην ἐν τῇ πόλει καὶ φόνον βληθεὶς ἐν τῇ φυλακῇ. 這巴拉巴是因在城裡作亂殺人,下在監裡的。
(103) Act8:13 ὁ δὲ Σίμων καὶ αὐτὸς ἐπίστευσεν‚ καὶ βαπτισθεὶς ἦν προσκαρτερῶν τῷ Φιλίππῳ‚ 西門自己也信了;既受了洗,就常與腓利在一處
(104) 林後5:19 ὡς ὅτι Θεὸς ἦν ἐν Χριστῷ κόσμον καταλλάσσων ἑαυτῷ‚ μὴ λογιζόμενος αὐτοῖς τὰ παραπτώματα αὐτῶν‚ καὶ θέμενος ἐν ἡμῖν τὸν λόγον τῆς καταλλαγῆς. 這就是神在基督裡,叫世人與自己和好,不將他們的過犯歸到他們身上,並且將這和好的道理託付了我們