initial conversion

41-MAT.usfm

@@ -0,0 +1,1534 @@
+\id MAT
+\ide UTF-8
+\h Matayo
+\toc1 Matayo
+\toc2 Matayo
+\toc3 mat
+\mt Matayo
+\c 1
+\cl Mnango wa 1
+\p
+\v 1 Kitabu cha lukolo lwa Yesu Kilisito, mwelekwa ywa Daudi andaga mlukolo ywa Ibulahimu.
+\v 2 Ibulahimu amwelekaga Isaka, Isaka amwelekaga Yakobo, Yakobo amwelekaga Yuda na wanduguze,
+\v 3 Yuda amwelekaga Pelesi na Zela, mamiyawe andaga ni Tamali, Pelesi amwelekaga Heziloni, Heziloni naye amwelekaga Alamu,
+\v 4 Alamu amwelekaga Aminadabu, Aminadabu amwelekaga Nahashoni, Nahashoni amwelekaga Salimoni,
+\v 5 Salimoni amwelekaga Boazi, Boazi etangagwa Lahabu. Boazi amwelekaga Obedi, nine etangagwa Luti, Obedi amwelekaga Yese,
+\v 6 Yese naye niye amwelekega zumbe Daudi. Daudi amwelekaga Sulemani, nine andaga mkaza Yulia.
+\v 7 Sulemani amwelekaga Lehoboamu, Lehoboamu amwelekaga Abia, Abia amwelekaga Asa.
+\v 8 Asa amwelekaga Yehoshafati, Yehoshafati amwelekaga Yolamu, Yolamu amwelekaga Uzia,
+\v 9 Uzia amwelekaga Yosamu, Yosamu amwelekaga Ahazi, Ahazi amwelekaga Hezekia.
+\v 10 Hezekia amwelekaga Manase, Manase amwelekaga Amoni, Amoni amwelekaga Yosia,
+\v 11 Yosia amwelekaga Yekonia na wanduguze umwo want'hu wa Izilaeli wegalagwa kwo utumwa uko Babeli.
+\p
+\v 12 Na kukongela aho wegalagwa kwo utumwa uko Babeli. Yekonia amwelekaga Shealitieli, Shealitieli amwelekaga Zelubabeli,
+\v 13 Zelubabeli amwelekaga Abihudi, Abihudi amwelekaga Eliakimu, Eliakimu amwelekaga Azoli,
+\v 14 Azoli amwelekaga Zadoki, Zadoki amwelekaga Akimu, Akimu amwelekaga Eliudi,
+\v 15 Eliudi amwelekaga Eliazali, Eliazali naye amwelekaga Matani, Matani amwelekaga Yakobo,
+\v 16 Yakobo amwelekaga Yusufu, mnumewe dya Maliamu uyo nine dya Yesu akwitangwa Kilisito Mkombozi.
+\p
+\v 17 Ivo vatenda, kulawa Ibulahimu kubula kwa Daudi vyeleko mlongo na vine, kulawa Daudi kubula hadya want'hu wa Izilaeli waguhagwa utumwa uko Babiloni, vyeleko mlongo na vine, naho kulawa aho kubula mwo kwelekwa kwa Zumbe Yesu Kilisito, vyeleko mlongo na vine.
+\p
+\v 18 Kwelekwa kwa Yesu Kilisito kwandaga ivi. Maliamu uyo nine dya Yesu Kilisito, atumizagwa ni Yusufu. Umwo wandaga wakei kwikala enga ivo vili kwa mnt'hu na mkaziwe, Maliamu aonekaga kunda mbovu kwa udahi wa Muye ywa Mnungu.
+\v 19 Kwaviya Yusufu andaga mnt'hu akumwelela Mnungu, haungile kumgela soni mwa want'hu, ivo aungaga amwase Maliamu kwa kinyele.
+\v 20 Umwo andaga akafanyanya ivo, mtumigwa ywa Zumbe niyo amlaila mwe zisozi akamgamba, “Yusufu, mwelekwa ywa Daudi, usekogoha kumguha Maliamu kunda mkaziyo kwaviya ubovu ananao ni kwa udahi wa Muye ywa Mnungu.
+\v 21 Neeleke mwana kilume, naho noumwitange zina dyakwe niye Yesu, kwaviya niye akuunga awayokole want'hu wakwe walawe mwo uwavu wawe.”
+\v 22 Aya yose yalailaga vileke kia kindedi cha Zumbe alongaga kombokela kwa mlotezi ywakwe kikelavilize,
+\v 23 “Kaula, mwali na mazanga neenule ubovu, naho kwakwe naavumbuke mwana kilume, zina dyakwe neetangwe Imanueli” nuko kugamba, “Mnungu ehamwenga na suwe.”
+\v 24 Ivo Yusufu eze enuke mwe zint'hongo, amlombaga Maliamu enga viya agambilwe ni mtumigwa ywa Zumbe.
+\v 25 Mna hawagendaga enga mnt'hu na mkaziwe mpaka hadya Maliamu amwelekaga mwanawe ywa kilume, niyo Yusufu amwink'ha zina niye Yesu.
+\c 2
+\cl Mnango wa 2
+\p
+\v 1 Aho Yesu eze elekwe mwo mzi wa Betelehemu uko Uyahudi, umwo Helode andaga seuta, wamanyi we zint'hondo wezaga Yelusalemu kulawa ulawilo wa zuwa,
+\v 2 wakauza kugamba “Ekuhi mwana elekwe akuunga ande Seuta ywa Wayahudi? Kwaviya nekiona nt'hondo yakwe kwo ulawilo wa zuwa, ivo kiza kimvike.”
+\p
+\v 3 Helode hamwenga na want'hu wose wa Yelusalemu weze weve ivo, wengilaga kinyulu mwe mioyo yawe.
+\v 4 Helode awetangaga wakulu wa walava nt'hambiko wose hamwenga na wahinizi we Miko ya Musa, akawauza, “Kilisito Mkombozi neelekwe hi?”
+\v 5 Niyo wamhitula, “Neelekwe mwo mzi wa Betelehemu yo Uyahudi.” Kwaviya nivo vawandikagwa ni walotezi kugamba,
+\v 6 Weye Betelehemu, mwe isi ya Uyahudi hwi mdodo mwe mizi ya Uyahudi, kwaviya kilongozi naalawe kwako akuunga awalongoze want'hu wangu wa Izilaeli.
+\p
+\v 7 Ivo Helode niyo awetanga kwe njama wadya want'hu wezile kulawa ulawilo wa zuwa, niyo wamgambila ikindedi che int'hondo idya kukongela aho yakongaga kulaila.
+\v 8 Niyo awagamba, “Iteni Betelehemu mkapelembe kwa wengele izimbuli zo mwana. Mkajika kumuwona, mwize mnigambile vileke name hamvike.”
+\p
+\v 9 Mwo kwajika kumwiva seuta, wagendeelaga nbe nt'hambo yawe, umwo mwe sila niyo waiona idya int'hondo waione ulailo wa zuwa.
+\v 10 Weze waione idya int'hondo, welelwagwa kwa kinyemi kikulu.
+\v 11 Wengilaga mwe nyumba niyo wamuwona umwana hamwenga na nine Maliamu. Niyo wamfikila madi na kumvika. Wamwink'haga umwana mageleko ya zahabu na mavumba na mavuta ya mhemp'he.
+\v 12 Mnungu eze wawakanye mwe zisozi kugamba wase kumwombokela Helode, wauyaga kwawe wakombokela sila nt'huhu.
+\p
+\v 13 Woho weze wahalawe, mtumigwa ywa kwe mbingu ywa Zumbe amgambilaga Yusufu mwe zisozi akamgamba, “Helode amzungula umwana vileke amkome. Haluse inuka umguhe mwana hamwenga na nine mnyilikile Misili mkekale ukwo kubula aho nenize nimitangeni.”
+\v 14 Yusufu enukaga ikilo iicho niyo akumguha umwana hamwenga na nine, niyo waita Misili.
+\v 15 Wekalaga uukwo Misili kubula aho Helode eze abanike. Ino yalailaga vileke kiya alongaga Zumbe kwombokela mlotezi ywakwe kugamba, “Nehimwitanga mwanangu kulawa Misili.”
+\v 16 Helode eze abunk'hule kugamba kadant'hilizwa ni wadya wamanyi we zint'hondo kulawa ulailo wa zuwa, engilaga maya niyo asigiila wana kilume wose wabuile myaka miidi kwiza hasi, ukwo Betelehemu hamwenga na kaya zose zi mgihi na aaho, wakomigwe. Ino nayo yadamanyikaga viligane no lupisi lukukongela aho evilaga kulawa kwa wadya wamanyi.
+\v 17 Niho ulotezi wa Yelemia mlotezi ywa Mnungu wakelavilizaga. Udya ukugamba,
+\q
+\v 18 “Izwi dyevikaga ukwo Lama, izwi dya ndilo nk'hulu, Laheli akawaiila wanawe, alemelaga kutondoazwa, kwaviya haawaone naho.”
+\p
+\v 19 Helode eze abanike, mtumigwa ywa kwe mbingu ywa Zumbe amlailaga Yusufu mwe zisozi ukwo Misili,
+\v 20 akamgamba, “Mguhe umwana na nine muuye kwe isi ya Izilaeli kwaviya wadya nawakaunga wamkome umwana wabanika.”
+\v 21 Ivo Yusufu enukaga no kumguha umwana hamwenga na nine, niyo wauya kwe isi ya Izilaeli.
+\p
+\v 22 Mna eze eve kugamba, Alikelao niye akulongoza ukwo Uyahudi hant'hu ha Helode uyo ise, ogohaga kuita ukwo. Enk'hagwa makanyo matuhu mwe zisozi, naivo ahingaga nt'hendelo za Galilaya.
+\v 23 Niyo agenda kwikala mwo mzi ukwitangwa Nazaleti, vileke ulotezi wa mlotezi ywa Mnungu ulaile, udya ukugamba, “Neetangwe Mnazaleti.”
+\c 3
+\cl Mnango wa 3
+\p
+\v 1 Mwa mazuwa yadya, Yohana Mbatizi alailaga mwe dijangwa dya Uyahudi akabilikiza,
+\v 2 akagamba “Lekeni wavu wenyu,” “kwaviya Useuta wa kwe mbingu uhaguhi!”
+\v 3 Yohana niye alotelagwa ni mlotezi ywa Mnungu Isaya kugamba, “Izwi dya mnt'hu akubongeela mwe nyika, Ikeni lumwe sila ya Zumbe, chumizeni lwombokelo lwake!”
+\p
+\v 4 Yohana avalaga suke idamanywe kwa mazoya ya ngamia. Mwe kigudi avalaga mkoa wa nk'hingo, nk'hande yakwe yandaga sige no uki.
+\v 5 Want'hu kulawa Yelusalemu hamwenga na Uyahudi na mwe si zose hagihi ne Yolodani wamwizilaga.
+\v 6 Wakweiilaga wavu wawe, niyo Yohana awabatiza mwo mto Yolodani.
+\p
+\v 7 Yohana eze awaone Mafalisayo hamwenga na Masadukayo wambasa awabatize, niyo awagamba, “Nyuwe cheleko che nyoka, niani awagambileni kugamba mwadaha kunyilika maya ya Mnungu yakwiza?
+\v 8 Lagiseni kwa udamanyi kugamba muuleka uwavu wenyu.
+\v 9 Naho msekugamba mwadaha kukehonya na maya ya Mnungu kwa kugamba mnanaye tati yenyu akwitangwa Ibulahimu. Nawagambilani, Mnungu adaha kuguha maiwe aya niyo amdamanyila Ibulahimu welekwa mwa maiwe aya.
+\v 10 Hoya iikilwa kale he nk'holo yo mti. Ivo kila mti wowose howiina cheleko chedi nousengwe no kokigwa mwo moto.
+\p
+\v 11 Ikindedi, miye nawabatizani kwa mazi kulagisa kugamba mkweiila wavu wenyu. Mna eza mto udahi kunijink'ha miye. Naho hikuwagilwa kwinula vilatu vakwe. Yehe naawamibatizeni kwa Muye ywa Mnungu na kwa moto wa usengelo.
+\v 12 Naho lungo lwakwe ananalo mwe mikono vileke ahete vedi ngano. Naadihagile vedi digulu dyakwe niyo aigela umwo, mna mahofya naayagele mwo moto houkuzima.”
+\p
+\v 13 Mwa mazuwa yadya, Yesu abulaga Yolodani akalawa Galilaya, vileke abatizwe ni Yohana.
+\v 14 Mna Yohana aungaga amlemele, akagamba, “Miye naungwa nibatizwe ni weye, weye nawe weza kwangu hubatize!”
+\v 15 Yesu niyo amgamba, “Zumila ivi haluse, kwaviya kwa kudamanya aya, nekinde kikint'hiza yadya yose akuunga Mnungu.” Ivo Yohana niyo azumila kumbatiza.
+\p
+\v 16 Aho Yesu eze ajike kubatizwa, afosaga mwa mazi. Mbingu niyo zagubuka, naho aonaga Muye ywa Mnungu akaseela kulawa kwe mbingu enga suwa, niyo amkima.
+\v 17 Izwi kulawa kwe mbingu dyevikaga dikagamba, “Uyu niye Mwanangu nimuungise, hyeleleswa naye.”
+\c 4
+\cl Mnango wa 4
+\p
+\v 1 Muye ywa Mnungu niyo amwigalaga Yesu kwe dijangwa vileke akagezigwe nu Mwavu.
+\v 2 Eze ekale mazuwa milongo mine kilo na msi haheina kudya chochose, akeivaga sala.
+\v 3 Mgezi amwiiziilaga niyo amgamba, “Uneva kindedi weye ywi Mwana Mnungu, yagambe maiwe aya yande nk'hande.”
+\v 4 Mna Yesu niyo amgamba, “Iwandikwa kugamba, Mnt'hu haaikwe ni kudya nk'hande du, mna naaikwe ni kiya akulonga Mnungu.”
+\v 5 Naho Mwavu niyo amwigala Yesu uko Yelusalemu, mzi ukukile, niyo amkweza kwo lunenengwa lwe Nyumba ya Mnungu,
+\v 6 Niyo amgamba, “Uneva ywi Mwana Mnungu, keduule hasi, kwaviya iwandikwa kugamba, Mnungu naawagambe watumigwa wa kwe mbingu wakupoele mwe mikono yawe, vileke use kukakobadisa ikiga chako mwe diiwe.”
+\v 7 Yesu niyo amgamba, “Iwandikwa kugamba, Use kumgeza Zumbe Mnungu ywako.”
+\p
+\v 8 Mwavu niyo amwigala Yesu kwo mnima mtali, no kumlagisa useuta wose umwe isi hamwenga no uwedi wakwe utendedse.
+\v 9 Mwavu niyo amgamba, “Nohwink'he ivi vose,” “uneva unanifikila madi na kunivika.”
+\v 10 Yesu niyo amgamba, “Halawe aha, weye Mwavu! Iwandikwa kugamba, ‘Umfikile madi Zumbe Mnungu ekedu, naho umdamanyile ndima yehe du.'”
+\v 11 Niyo Mwavu amleka Yesu, watumigwa wa kwe mbingu wamwizilaga Yesu, niyo wamwambiza.
+\p
+\v 12 Yesu eze eve Yohana kavugailwa kwe divugailo, aitaga Galilaya.
+\v 13 Hekalaga Nazaleti, ivo agendaga kwikala Kapelinaumu, mzi umnk'handa ye diziwa dya Galilaya, mwe mihaka ye wilaya ya Zabuloni na Nafutali.
+\v 14 Idi dyadamanyikaga vileke yadya alongaga mlotezi ywa Mnungu Isaya yakint'he kugamba,
+\q
+\v 15 “Si za Zabuloni na si za Nafutali, sila ya mwe bahali kujink'hanya ng'ambu yo mto Yolodani, Galilaya, isi ya want'hu hi Wayahudi!
+\q
+\v 16 Want'hu wakwikala mwo lwiza, wauwona unga'zi mkulu. Na wose wakwikala mwe isi yo lwiza lwe file, ung'azi uwang'azila.”
+\p
+\v 17 Kukongela aho, Yesu andaga akabilikiza akagamba, “Lekeni wavu wenyu, kwaviya useuta wa Mnungu uhagihi.”
+\p
+\v 18 Yesu andaga akagenda mwe mp'wani ye bahali ya Galilaya, aonaga wandugu waidi wandaga wakalowa samaki, Simoni etangagwa Petulo, na nduguye Anduleya wandaga wakaika lumwe zinyavu zawe kwaviya wandaga ni walowa samaki.
+\v 19 Yesu niyo awagamba, “Nitimileni, name neni watendeni walowa want'hu.”
+\v 20 Aaho, wazilekaga zinyavu zawe, niyo wamtimila.
+\p
+\v 21 Agendeelaga halongole, niyo aona wandugu watuhu waidi, Yakobo na Yohana, wana Zebedayo hamwenga na Zebedayo tati yawe, wandaga mwe ngalawa wakaika lumwe zinyavu zawe. Yesu niyo awetanga.
+\v 22 Aaho niyo waileka ingalawa na tati yawe niyo wamtimila.
+\p
+\v 23 Yesu agendaga mwe isi yose ya Galilaya akahiniza mwe zinyumba zo kumvika Mnungu, akabilikiza Mbuli Yedi yo Useuta naho ahonyaga wakulumwa wengi no kuwahonya wose wandaga na maine.
+\v 24 Zimbuli zakwe niyo zenela mwe isi yose ya Asilia, vitendile want'hu wamwigaile want'hu wose wandile wakahuma na wadya nawakakunt'hizwa ni maine yose na hewe kukedaha, wata mp'hepo, wata vifafa, na wadya waholole. Yesu awahonyaga wose.
+\v 25 Fyo kulu dya want'hu kulawa Galilaya na Mizi mlongo dyamtimilaga Yesu. Isi ina mizi mlongo kulawa Yelusalemu na Uyahudi, ne nga'mbu ya Yolodani.
+\c 5
+\cl Mnango wa 5
+\p
+\v 1 Yesu eze auone mdugano mkulu wa want'hu, akwelaga kwo mnima niyo ekala hasi. Wadya wanamp'hina nao wambasaga niyo wamzunguluka,
+\v 2 niyo akonga kuwahiniza akagamba,
+\q
+\v 3 “Wavikilwa wadya wose wakumhuwila Mnungu, kwaviya Useuta wa kwe mbingu ni wawe!
+\q
+\v 4 Wavikilwa wadya wose wakuhongeza, Mnungu naawatondowaze.
+\q
+\v 5 Wavikilwa wata ujalamu, kwaviya nawande wakipe we isi.
+\q
+\v 6 Wavikilwa wadya wose wata nk'hilu na sala ya kudamanya yadya yakumwelela Mnungu, Mnungu naawenk'he va kumema.
+\q
+\v 7 Wavikilwa wadya wata mbazi na weyawe, kwaviya Mnungu naande na mbazi nawo.
+\q
+\v 8 Wavikilwa wadya wata mioyo yedi, kwaviya nawamuwone Mnungu.
+\q
+\v 9 Wavikilwa wadya wakuwalunganya want'hu, kwaviya nawetangwe wana Mnungu.
+\q
+\v 10 Wavikilwa wadya wose nawadamanyilwe wiihi kwa kudamanya yadya yakumwelela Mnungu, kwaviya Useuta wa kwe mbingu ni wawe.
+\q
+\v 11 “Nomvikilwe umwo want'hu wakawakalalizani no kuwasulumiza, no kuwalonga vihile kwajili ya miye.
+\v 12 Indeni na kinyemi na kwanga, kwaviya maliho yenyu ni makulu uko kwe mbingu. Ivi nivo watendelwagwa awalotezi awo wandaga uuko nk'hongo aho nyuwe mwandaga hamnati mwize.
+\p
+\v 13 “Nyuwe mwi munyu we isi. Mna uneva munyu unabanika, hahana cho kuutenda uuiye ukimunyu wakwe. Hiwo wedi naho, waduulwa kuse niyo wajatwa ni want'hu.
+\v 14 “Nyuwe mwi ung'azi we isi. Mzi una zengwa henukile haukudaha kukefisa.
+\v 15 Naho hahali mnt'hu akukweleza lumuli, niyo alwiika kwe divungu. Mna nolwiikwe hant'hu henukile vileke want'hu wose wauone ung'azi mwe nyumba.
+\v 16 Viligane na ivo, ung'azi wenyu nanywe ung'ale mwa want'hu, vileke wakaule ayedi mkudamanya, wamtogole Tati yenyu ywa kwe mbingu.
+\p
+\v 17 “Mnasekufanyanya kugamba hiza kubananga Miko hegu mbuli za walotezi. Hizile kutenda ivo, mna hiza kuzikint'hiza.
+\v 18 Namigambilani kindedi, mbingu ne isi nevomboke mna hakihali nekihunguke mwe Miko, kubula kwo uheelo we vint'hu vose.
+\v 19 Mnt'hu yeyose akuunga abanange mwiko umwenga mwe miko ino imidodo mwa yose, no kuwahiniza want'hu enga ivo yehe akudamanya, naande mdodo kwo useuta wa kwe mbingu. Nuko kugamba yeyose akuzumila miko na kuhiniza watuhu kudamanya ayo, naande mkulu kwo useuta wa kwe mbingu.
+\v 20 Naivo nawagambani, nomwingile kwo useuta wa kwe mbingu uneva kumwelela Mnungu kwenyu kunajink'ha kudya kwa wahinizi we miko hamwenga na Mafalisayo.
+\p
+\v 21 “Mwiva kugamba aho kale neigambigwa, ‘Use kukoma, naho mnt'hu akukoma, naasengelwe.’
+\v 22 Naho nawagambani nyuwe, yeyose akuunga amwihiye miyawe naasengelwe, naho yeyose akuunga ambele nduguye, neegalwe kwe kitala. Naho akuunga amgambe nduguye kugamba, ‘Weye ywi hezi!’ Naageligwe mwo moto houkuzima, wa ulo na ulo.
+\v 23 Elo, uneva waunga ukalave malavo kwe kilingo cho kumlavila Mnungu, niyo wakumbukila kugamba eyuko nduguyo mwikailane vihile,
+\v 24 inda uyaleke malavo ayo he kilingo cho kulavila malavo, wiite kwa uyo nduguyo mwikalane vihile, mkaivane niho wiite ukalave malavo yako.
+\v 25 Sunguza kuivana na yudya akulongeleze mkei kubula kwe kitala. Unagoja mbule he kitala naakwink'hize kwo mkulu we kitala, mkulu ywe kitala naye naakwink'hize kwa mtowani, mtowani naye akugela kwe divugailo.
+\v 26 Nawagambilani ikindedi, homfose uko mpaka mbinde kuliha ditundu dyo uheelo ukutigizwa.
+\p
+\v 27 Mwiva igambigwa, ‘Usekugenda na mvele ywa mnt'hu.’
+\v 28 Mna miye nawagambani, akuunga amkaule mvele no kumunk'hilwa naye, kagenda naye kale mwo moyo wakwe.
+\v 29 Uneva ziso dyako dyo kulume dyakugela mwo uwavu, ding'ole udiduule, nevindilise vedi una swesa kilungo kimwenga mwo mwili kujink'ha kunda no mwili wose, mna uduulwe kwo moto houkuzima wa ulo na ulo.
+\v 30 Mkono wako wo kulume unakugela mwo wavu ukant'he uuduule. Nivedi uuswese kujink'ha kunda no mwili wose mna uduulwe kwo moto houkuzima wa ulo na ulo.
+\p
+\v 31 Naho igambigwa, Mnt'hu akumwasa mkaziwe amuwandikile talaka.’
+\v 32 Mna miye nawagambani, mnt'hu akuunga amwase mkaziwe haheina lema, mafa kwa kugenda na mgosi ywa kuse, amtenda kunda mhabwasi, naho akuunga amlombe akehabwasa hamwenga naye.
+\p
+\v 33 Naho mwiva kugamba, aho kale want'hu nawagambigwa, ‘Msekuusa kilapi, mna kint'hizeni yadya mwikile kilapi kwa Zumbe.’
+\v 34 Mna miye nawagambani, msekugeza kukelisila hata kwe mbingu, kwaviya mbingu nuwo ukalo wa Mnungu,
+\p
+\v 35 naho mse kukelisila isi kwaviya umwo numwo Mnungu akuikila viga vakwe, naho msekukelisila Yelusalemu kwaviya nuwo mzi wa Seuta mkulu.
+\p
+\v 36 Naho use kwelisila umtwi wako kwaviya houdahe kudamanya hata luvili lumwenga mwo mtwi, lunde lung'aile, hegu lutitu.
+\v 37 Yose mkuunga myalonge gambeni, ‘Heiye hegu du bule.’ Hadihali dikujink'ha aho, idyo dyalawa kwa Mwavu.
+\p
+\v 38 Naho mwiva kugamba, ‘Ziso kwa ziso naho zino kwa zino.’
+\v 39 Mna miye nawagambani, mse kumliha mwiihi. Uneva mnt'hu anakutowa mwe funda yo kumoso, mhituile yo kulume nayo.
+\v 40 Uneva mnt'hu yeyose aunga kwita na weye kwe kitala vileke akuhoke ishati yako, mwink'he ne dikoti.
+\v 41 Naho uneva mnt'hu anakugendeza kwa udahi wakwe maili imwenga, weye genda naye maili maidi.
+\v 42 Mnt'hu akukulombeza kint'hu, mwink'he. Use kumlemela akuunga kukukopa.
+\p
+\v 43 Mwiva ivo ilongigwe kugamba, ‘Muunge uywako, mna muihiye mnk'hondo ywako.’
+\v 44 Mna miye nawagambani, waungeni awank'hondo wenyu naho muwalombezele wose wakuwatendelani wiihi,
+\v 45 ivo nomnde wana Tati yenyu ekulanga kwaviya, yehe awang'azila ung'azi we dizuwa, waihile na awedi hamwenga, naho awenk'ha fula wose wakumwelela na hewe kumwelela.
+\v 46 Elo Mnungu naawaliheni mbwai uneva mnawaunga wakumwelelani du? Elo wakugwila kodi, nawo nagamba wadamanya aayo?
+\v 47 Naho mnawalamsa wandugu zenyu du mdamanya dihi kujink'ha awatuhu? Kwaviya hata wadya hewemmanyize Mnungu watenda enga aayo.
+\v 48 Elo kint'heni enga viya Tati yenyu ywa kwe mbingu ivo akint'hile.
+\c 6
+\cl Mnango wa 6
+\p
+\v 1 Msinyise msekudamanya uwedi hameso ya want'hu vileke wawatogoleni, kwa kudamanya ivo, homhokele nt'hunyo yoyose kulawa kwa Tati yenyu ywa kwe mbingu.
+\v 2 “Elo, mkawenk'ha wakiwa vint'hu usekutoa lugong'ondo enga watondwe ivo wakutenda mwe zinyumba zo kuvikila na mwe zisila, vileke wakaulwe no kutogolwa ni want'hu. Nawagambilani ikindedi, wahokela kale amaliho yawe yose.
+\v 3 Mna nyuwe mkawambiza wakiwa, damanyeni kwa kinyele kugamba hata ehagihi na weye asekumanya.
+\v 4 Malavo yako udamanye kwa kinyele, Mnungu akukaula kwe kinyele niye naawatunyeni.
+\p
+\v 5 Ukalombeza use kulombeza enga want'hu watondwe, waungisa kuvika mwe zinyumba zo kuvikila na mwe zisila mp'handa, vileke wakaulwe ni want'hu. Nawagambilani ikindedi, wahokela kale maliho yawe.
+\v 6 Mna nyuwe mkalombeza, ingileni kwe nyumba kundani niyo mwavugala lwivi. Mlombezeni Mnungu heekuoneka akusinya kwo moyo, naawa tunyeni.
+\v 7 “Naho mkalombeza, msekulalata kwa mbuli nyingi enga hewe mmanyize Mnungu, wakagamba nawevigwe kwo wingi we zimbuli mwo kulombeza kwawe.
+\v 8 Ivo mnase kunda enga woho, kwaviya Tati yenyu kamanya kale kiya mkuunga, mkanda mkei kulonga naye.
+\v 9 Elo mkamlombeza Mnungu, gambeni ivi, Tati yetu ywa kwe mbingu. Zina dyako ditogolwe,
+\q2
+\v 10 Useuta wako wize, vinde viya ukuunga weye aha he isi enga ivo kwili ukwo kwe mbingu.
+\q2
+\v 11 Ukink'he dielo nk'hande ya mazuwa yose.
+\q2
+\v 12 Ukiusile wavu wetu kitendile, enga naswe viya kikuwausila wadya wakukitendela wavu.
+\q2
+\v 13 Usekukigela mwa magezo, mna ukiyokole kulawa mwo Mwavu.’
+\p
+\v 14 Mnawausila wadya wakuwatendelani wavu, Tati yenyu ywa kwe mbingu naye naawausileni nyuwe wavu wenyu.
+\v 15 Mna hamna wausile wadya wawatendeleni wavu, Tati yenyu ywa kwe mbingu naye haawausileni wavu wenyu mtendile.
+\p
+\v 16 Naho mkafunga, msekunda want'hu wana kinyulu mwe vihanga, enga ivo watondwe wakutenda. Woho wabilinga vihanga vawe vileke want'hu wamanye kugamba wafunga. Nawagambilani kugamba awo wahokela kale amaliho yawe.
+\v 17 Mna nyuwe mkafunga, hakeni mavuta mwe mitwi yenyu naho mhake mazi mwe vihanaga venyu,
+\v 18 vileke watuhu wasekumanya kugamba mfunga, amanye Tati yenyu du e kulanga heekuoneka. Yehe akudaha kukaula yadya ya kwe kinyele naawatunyeni.
+\p
+\v 19 Msekukeikila vindolo aha he isi, aha vikubanangwa ni vimungu ne kanga, naho wahoki nawamole no kubawa.
+\v 20 Keikileni ugoli kulanga ukwo vimungu ne kanga hevikudaha kubananga naho wahoki hawakudaha kumola niyo kubawa.
+\v 21 Kwaviya mioyo yenyu neikekale kudya wili vindolo venyu.
+\p
+\v 22 Ziso nulo lumuli lwo mwili, uneva ziso dyako dinanda gima mwili wako wose nounde no ung'azi.
+\v 23 Mna uneva ziso dyako hidyo gima, mwili wako wose nounde mwe diziza tilili. Mna uneva udya ung'azi umwako ni lwiza, ulo nolunde lwiza lwa kutisa!
+\p
+\v 24 “Hahali mnt'hu akudaha kunda mtumwa ywa mazumbe waidi, naamuungise yumwenga no kumbela mtuhu, naamwase yumwenga no kunda no mtuhu. Hukudaha kudamanyila ndima Mnungu no ugoli.
+\p
+\v 25 Ivi nivo vikuleka nawagambilani kugamba, msekunda na kiyangayanga ne nk'hande mkagamba nekidyei nekinywei, naho nekivalei. Togoleni ugima haujink'hile nk'hande, mwili nao houjink'hile zisuke?
+\v 26 Kauleni madege, hayadahile kuhanda na kuvuna, na kugela kwedigulu. Hamwenga naayo, Tatiyenyu ekulanga ayenk'ha nk'hande. Togoleni, nyuwe hamyajink'hile yoho mwo uwagilwa?
+\v 27
+\p
+\v 28 Naho nii mwafanyanyisa izisuke? Hake kauleni mabwali ivo yakukula, hayana ndima yoyose.
+\v 29 Mna nawagambilani, hata Sulemani mwo uwedi wakwe utendese wose, akei kuhambwa enga ve mihambilwe ya mabwali aya.
+\v 30 Uneva Mnungu adaha kuyavala vedi mani ya kwe mbago yakunda aaho dielo na luvi yaduulwa kwo moto, haadahise kuwavalani nyuwe? Nyuwe mhungukilwe ni mhuwi!
+\v 31 “Elo, mse kunda na kiyangayanga mkagamba, nekidyei, ne kivalei, hegu nekinywei?”
+\v 32 Kwaviya want'hu hewemmanyize Mnungu nawo wafanyanya enga ivo, na Tati yenyu ekwe mbingu kamanya kugamba, mwayaunga ayo yose, naho na awenk'heni ayo.
+\v 33 Naivo elo, indeni kuuzungula nk'hongo Useuta wa Mnungu na yadya yakumwelela, niho nomwongezelwe aya yose.
+\v 34 Elo, mse kuyafanyanya ya luvi, kwaviya luvi ina makunt'ho yakwe yenye. Makunt'ho ye dizuwa dimwenga naya mkint'heni.
+\c 7
+\cl Mnango wa 7
+\p
+\v 1 Usekusengela, sema nawe unasengelwe,
+\v 2 enga viya ukumsengela miyao nawe nousengelwe iivo, ne kihimo kiya ukumhimila miyao, nicho nouhimilwe weye.
+\v 3 Mna nii wakaulisa kabasi ke kwe diziso dya nduguyo, haheina kukaula kasoso kekwe diziso dyako we mwenye?
+\v 4 Vivihi umgambe nduguyo hake goja hulave kabasi ke mwe diziso dyako, mna we mwenye ziso ditungwa ni soso?
+\v 5 Weye mtondwe, hake yanda kulava kasoso ke mwediziso dyako, niho unaone vedi akabasi kemwe diziso dya nduguyo.
+\p
+\v 6 Msekwink'ha makuli kint'hu kikukile, naho mse kuduula vint'hu va ugoli hana nguluwe, kwaviya, sema zinavijatangize no kuwahitukilani niyo zawasabant'hulani.
+\p
+\v 7 Lombezeni nomwink'higwe, zunguleni nombunk'hule, toweni hodi mkomwoelwe.
+\v 8 Kwaviya, akulombeza, neenk'higwe, naho akuzungula, naabunk'hule, na wose nawatowe hodi nawakomoelwe.
+\p
+\v 9 Hegu eyuko mwa nyuwe watate, akuunga amwink'he palamba mwanawe hant'hu hakumwink'ha nk'hade iyo alombeze?
+\v 10 Hegu wadaha kumwink'ha nyoka hant'hu ha kumwink'ha samaki iyo alombeze?
+\v 11 Uneva nyuwe want'hu mwihile, mwadaha kwink'ha wana wenyu vint'hu vedi, Tati yenyu e kulanga, haasump'hule kuwenk'ha vint'hu vedi wose wakulombeza kwakwe?
+\p
+\v 12 Wadamanyileni want'hu viya nyuwe mkuunga kudamanyilwa kwaviya ino niyo miko ya Musa, hamwenga na mahinizo ya walotezi.
+\p
+\v 13 Yombokeleni mwo lwivi lufinyu, kwaviya lwivi luzangalamuka, sila nayo ikuita kwo kubanika zangalamu naho mp'hufu, wakombokela isila iyo wengi.
+\v 14 Mna sila ikuita kwo ugima finyu naho ifint'wa, naho wakuiona wageke.
+\p
+\v 15 Indeni na wengele mwa walotezi wo udant'hi, want'hu wakuunga waweziileni wakanda enga ngoto, mna kundani ni mauzi yaihile.
+\v 16 Nomuwabunk'huile mwe zimbuli zawe wakudamanya. Zabibu hazikwahigwa mwe miwambangoma. Naho matunduja hayahigwe mwe zimbigili.
+\v 17 Ziti dyodyose dyedi, dyeleka matunda yedi, diihile nadyo dyeleka matunda yaihile.
+\v 18 Ziti dyedi hedidahe kweleka matunda yaihile. Ziti diihile nadyo hedyeleke matunda yedi.
+\v 19 Ziti dyodyose, hediikweleka matunda yedi, idyo dya sengwa no kugeligwa moto.
+\v 20 Elo nomuwamanye mwe zimbuli zawe ziya wakudamanya.
+\p
+\v 21 Hiwo wose wakunitanga, ‘Zumbe, wakuunga wengile mwo useuta wa kwe mbingu,’ mna niwadya du wakuunga wadamanye yadya yakumwelela Tate ywa kwe mbingu.
+\v 22 Want'hu wengi mwe dizuwa dyo usengelo nawanigambe, Zumbe, suwe hachadamanye ulotezi kwa zina dyako, naho kwe dizina dyako chalavaga mp'hepo, no kudamanya vihungi!
+\v 23 Niho neniwagambe, Hiwamanyizeni. Halaweni aha hangu, nyuwe mkudamanya uwavu!’
+\p
+\v 24 Elo mnt'hu yeyose akuunga anitegeleze mbuli zangu, niyo adamanya enga ivo, uyo aliganyizwa no mnt'hu azengile nyumba yakwe mnanga mwo luwe.
+\v 25 Fula ize inye, mazi niyo yamema, nk'hung'unto niyo yaikungudisa inyumba, mna haiyukile hasi, kwaviya neizengelwa mwo luwe.
+\v 26 Naho mnt'hu yeyose akuunga anayeve aya hulonga, niyo ase kutenda enga ivo, naaliganywe na mnt'hu mhezi, azengile nyumba yakwe mwe msanga.
+\v 27 Fula niyo yanya mito niyo yamema na kumwaguka, nk'hung'unto niyo yaitowa inyumba niyo yagwa, naho cheleka chakwe ni kikulu.”
+\p
+\v 28 Aho Yesu eze abinde milosi iyo, want'hu weheeleswagwa mwaivo naakahiniza,
+\v 29 kwaviya ahinizaga enga mnt'hu mta udahi naho hiyo enga wahinizi we Miko.
+\c 8
+\cl Mnango wa 8
+\p
+\v 1 Yesu eze auye kulawa kwo mnima, atimilagwa ni mafyo makulu ya want'hu.
+\v 2 Mnt'hu yumwenga mta matana amwiziilaga Yesu akamfikila madi akamgamba, “Zumbe, uneva ukaunga, wadaha kunitenda nisunt'hike.”
+\p
+\v 3 Niyo Yesu achulula mikono yakwe, niyo amkwafa uku aka mhitula kugamba, “Naunga.” “Sunt'hika!” Aaho, niyo yudya mta matana ahona.
+\v 4 Niyo Yesu amgamba, “Kaula usekugambila mnt'hu yeyose. Mna wiite kwa mlava nt'hambiko mkulu ukakelagise kwakwe, unde uwona kwa want'hu wose kugamba kuhona, naho ukalave malavo enga viya Musa asigiilaga.”
+\p
+\v 5 Aho Yesu engilaga Kapelinaumu, mkulu yumwenga ywe Kilumi amwiziilaga akalombeza kwambizwa.
+\v 6 Akagamba, “Zumbe kaya, eyuko mtumwa ywangu mwo lusazi, alumwa unyonge wa kuholomp'hala, alumiswa.”
+\p
+\v 7 Yesu niyo amgamba, “Neniite hamhonye.”
+\p
+\v 8 Yudya mkulu niyo amgamba, “Zumbe, miye hina wedi ukint'hile, vikuunga vileke weye ubule kwe nyumba yangu. Weye longa mbuli du, mndima ywangu naahone.
+\v 9 Kwaviya miye name ni mnt'hu mkulu, naho nna watowani we mwe udahi wangu. Nnamgamba yumwenga, Ita! Aita, hegu nnamgamba mtuhu So! Eza, naho nnamgamba mtumwa ywangu, Tenda ivi! Atenda.”
+\p
+\v 10 Yesu eze eve ivo, eheelwagwa, niyo awagamba, “Nawagambilani ikindedi, hinati kuwona mhuwi mkulu enga uno kwa mnt'hu yeyose aha he Izilaeli.
+\v 11 Naho nawagambilani, mafyo ya want'hu kulawa ulailo wa zuwa no usweelo we dizuwa, niyo wekala hamwenga na Ibulahimu, na Isaka, na Yakobo mwo Useuta wa kulanga.
+\v 12 Mna wadya wakuungwa kunda mwo Useuta nawaduulwe kuse kwo lwiza, nuko nokunde ndilo no kugwegwejula meno.
+\v 13 Yesu niyo amgamba yudya mkulu, “Kweitile kaya, nevinde enga viya ukuhuwila.” Aaho, yudya mtumwa ywo mkulu niyo anda kahona.
+\p
+\v 14 Yesu aitaga kwe kaya kwa Petulo. Uuko ambwiilaga nine mdodo, emwo lusazi, alumwa.
+\v 15 Yesu amtozaga mkono, niyo aaho enuka ahonile, niyo akonga kuwasank'hanila.
+\p
+\v 16 Ize ibule mwalagulo, want'hu wamwigailaga wata mp'hepo, hamwenga na wose wandile heweekukedaha, Yesu niyo awahonya kwa ulosi wakwe.
+\v 17 Aya yose yandaga ni kukint'hiza yadya yalogagwa ni mlotezi Isaya, akagamba, “Yehe mwenye kakihokela usokezi wetu, kakihokela maine yetu.”
+\p
+\v 18 Yesu eze aone idifyo dya want'hu dyamzunguluka, awagambaga wanamp'hina wakwe wajink'hanye nt'hendelo ya kaidi ye diziwa.
+\v 19 Mhinizi yumwenga ywe Miko amwizilaga, niyo amgamba, “Mhinizi,” “Miye nohutimile hohose nouite.”
+\p
+\v 20 Yesu niyo amgamba, “Mabwasiko yana ugono ywawe kwezimp'hanga, madege nayo yana vyaila vawe, mna Mwana Mnt'hu kaswesa ho kuika umtwi wakwe.”
+\p
+\v 21 Yumwenga mwa wanamp'hina wakwe niyo amgamba, “Zumbe, goja hande kummosa tate.”
+\p
+\v 22 Yesu niyo amhitula kugamba, “Waleke wazimu wakaika wawamose msanga wazimu weyawe.”
+\p
+\v 23 Yesu eze engile mwe ngalawa, wanamp'hina wakwe nao niyo wamtimila.
+\v 24 Kwandaga mjubwaniso mkulu mwe bahali, naho ingalawa yandaga aka didimila, mna Yesu andaga kagona.
+\v 25 Wanamp'hina niyo wamwinula, niyo wamgamba, “Zumbe kiyokole!” “Kihagihi no kubanika!”
+\p
+\v 26 Yesu niyo awagamba, “Mwogohai nyuwe mhungukilwe nu mhuwi?” Niyo enuka no kukonga kuditivila idya ink'hung'unt'ho, niyo mjubwaniso wanyamala, niyo kwa tondowala.
+\p
+\v 27 Want'hu wose niyo weehelwa, wakagamba, “Uyu ni mnt'hu ywa vivihi akwivigwa hata ni nk'hung'unt'ho ne mijubwaniso ye bahali!”
+\p
+\v 28 Yesu eze abule ng'ambu mwe isi ya Wagelasi, aduganaga na want'hu waidi wandaga na mp'hepo wandaga wakalawa kwe vikuta. Wandaga wakali vidala, naho hakwandaga na mnt'hu yeyose adahaga kombokela mwe sila iyo.
+\v 29 Niyo wagutiila wakagamba, “Kikubanangai weye mwana Mnungu? Weye kwiza kukisulumiza hekiinati kubula mwo lupisi lwetu lwo kusulumizwa?”
+\v 30 Handaga na fyo dya nguluwe dyandaga dikadya luhalehale.
+\p
+\v 31 Ziya zimp'hepo zamlombezaga Yesu kugamba, “Uneva wakilava mwa want'hu awa, kigambe kikengile mwe zinguluwe.”
+\p
+\v 32 Yesu niyo azigamba, “Iteni.” Niyo zafosa mwa uyo mnt'hu no kwingila mwe zinguluwe. Idifyo dyose dye zinguluwe niyo dyatula nguluko, niyo dyose dyadidimila mwe diziwa dya mazi.
+\v 33 Wadya wadimi we zinguluwe, niyo waguluka kwo mzi niyo wawagambila want'hu mbuli zose, hamwenga na yadya yawalaile wadya wandile ne zimp'hepo.
+\v 34 Niyo mzi wose wagenda kumsingila Yesu. Weze wamuwone, niyo wamlombeza kugamba, amlawe mwe isi yawe.
+\c 9
+\cl Mnango wa 9
+\p
+\v 1 Yesu engilaga mwe ngalawa niyo ajink'hanya mwe digundi ye diziwa, no kwingila mwo mzi wa kwawe.
+\v 2 Want'hu wamwigailaga mnt'hu aholomp'hale alambalikagwa mwo lusazi. Yesu eze aone uwedi utendese wo mhuwi wawe, niyo amgamba yudya aholomp'hale, “Mwanangu, keink'he moyo, kuusilwa wavu wako.”
+\p
+\v 3 Niyo wahinizi wamwenga we miko, walosanyaga wakagamba, “Mnt'hu uyu amhomola Mnungu!”
+\v 4 Yesu abunk'hulaga zifanyanyi zawe niyo awagamba, “Nii mwafanyanya wiihi mwe mioyo yenyu?
+\v 5 Ni kihi kihufu vitendese, kugamba, kuusilwa wavu wako, hegu kugamba, inuka ugende?
+\v 6 Viya naunga niwalagiseni kugamba, Mwana Mnt'hu haswesile udahi mwe isi wo kuwausila want'hu wavu ywawe.” Ivo amgamba yudya aholomp'hale, “Inuka, inula lusazi lwako ukeitile kaya.”
+\v 7 Yudya mnt'hu aholomp'hale akimaalaga na kuita kaya.
+\v 8 Want'hu weze wayaone ayo, weehelagwa na kogoha, niyo wamtogola Mnungu kwa kuwenk'ha want'hu udahi enga uwo.
+\p
+\v 9 Yesu eze ahalawe hadya agendeelaga kulongole, niyo amuona mnt'hu akwitangwa Matayo andaga kekala he nyumba yawe yo uduganyi we kodi. Niyo amgamba, “Nitimile.” Matayo niyo enuka no kumtimila.
+\v 10 Yesu umwo andaga akadya nk'hande kwe nyumba kwa Matayo, watoza kodi watuhu wabindile ingi, hamwenga na wata wavu watuhu wezaga kwikala hamwenga na wanamp'hina wa Yesu ho ludyo.
+\p
+\v 11 Mafalisayo wamwenga weze wayaone ayo, wawauzaga wanamp'hina wakwe kugamba, “Mhinizi ywenyu nii adya na watoza kodi hamwenga na wata wavu?”
+\p
+\v 12 Yesu awevaga, niyo awahitula, “Mnt'hu heiina maine hakuunga ulaguzi, wanamaine nao akuunga ulaguzi.
+\v 13 Kehinizeni mwa mawandiko ivo Mnungu ukulonga. Miye naunga mbazi hikuunga malavo. Miye hizile kuwetanga want'hu wedi, mna wata wavu.”
+\p
+\v 14 Wanamp'hina wa Yohana Mbatizi wamwiziilaga Yesu, niyo wamuuza kugamba, “Suwe na Mafalisayo chafunga. Nii wanamp'hina wako hawakufunga?”
+\p
+\v 15 Yesu niyo awahitula kugamba, “Havikudahika walalikwe kwe ndoza kufunga wakanda wamwenga no mlombi. Mna aho mlombi akeza kuhalawa mwawe, aho niho nawaungwe kufunga.
+\p
+\v 16 Hahana mnt'hu akugela kilaka mwe suke isakale, cheivo kiya kilaka ikihya nekiivutumule kulawa mwe suke iyo isakale, niyo yatenda langa kulu mwe suke iyo.
+\v 17 Naho hahali mnt'hu akugela lude mwe vizembe visakale, cheivo nevitulike niyo ulude ulo lwetika, vizembe ivo navo nevinde vibanika, vituhu vakwe, want'hu wagela lude mhya mwe vizembe vihya, niyo vizembe no uki vanda viikwa vedi.
+\p
+\v 18 Umwo Yesu andaga akalonga ivi, mkulu yumwenga ywa Kiyahudi amwiizilaga na kumfikila madi akamgamba, “Mwanangu ywa kivele kabanika haluse ivi, elo so uka mwiikile mikono, naande mgima.”
+\v 19 Yesu hamwenga na wanamp'hina wakwe enukaga niyo waitanya naye.
+\v 20 Aaho, niyo alaila mvele yumwenga andaga akahuma unyonge wakulawa sakame ibuile myaka mlongo na miidi, amtimilaga Yesu niyo adosa imp'hindilo ye suke ya Yesu.
+\p
+\v 21 Alongaga kimoyomoyo kugamba, “Nnadosa du isuke yakwe, nenihone.”
+\p
+\v 22 Yesu ahitukaga, niyo amuona yudya mvele, niyo amgamba, “Keink'he moyo mwanangu. Mhuwi wako ukuhonya.” Aaho yudya mvele niyo ahona.
+\p
+\v 23 Yesu engilaga mwe nyumba ya yudya mkulu. Awabwiilaga want'hu wakuhongeza
+\v 24 niyo awagamba, “Foseni kuse wose! Mwana uyu habanike, kagona du!” Niyo wose wamseka.
+\v 25 Mna aaho want'hu weze wafose kuse, Yesu engilaga kwe nyumba kudya andaga yudya mndele abanike, amtozaga mkono niyo mndele enuka.
+\v 26 Imbuli idya yenelaga mwe nt'hendelo zose ze isi idya.
+\p
+\v 27 Yesu eze ahalawe hadya, no kugendeela kulongole, mant'hunt'hu waidi, wamwiizilaga wakalonga kwa izwi kulu wakagamba, “Mwana Daudi kionele mbalazi!”
+\v 28 Yesu eze engile, wadya mant'hunt'hu waidi wamtimilaga, niyo awauza kugamba, “Togoleni, mwahuwila kugamba nadaha kuwahonyani?” Niyo wagamba, “Heiye Zumbe, wadaha.”
+\p
+\v 29 Yesu niyo ayatoza meso yawe na kuwagamba, “Nevinde enga viya mhuwile!”
+\v 30 Meso yawe niyo yaona naho. Yesu niyo awafingiza akawagamba, “Msekumgambila mnt'hu yeyose imbuli ino!”
+\v 31 Mna woho weze waite niyo wagendeza zimbuli za Yesu mwe isi idya yose.
+\p
+\v 32 Umwo want'hu wandaga wakahalawa, want'hu watuhu wamwigailaga Yesu mnt'hu kimumu kwaviya andaga ana mp'hepo.
+\v 33 Mna zimp'hepo izo zize zimfose aaho, mnt'hu yudya niyo akonga kulonga, want'hu wose niyo weehelwa wakagamba, “Hakinati kuviona vint'hu enga ivi mwe Izilaeli!”
+\p
+\v 34 Mna Mafalisayo niyo wagamba, “Alava mp'hepo kwa udahi wa mkulu we zimp'hepo”
+\p
+\v 35 Yesu azungulukaga mizi yose ne zikaya. Ahinizaga mwe zinyumba zo kuvikila akabilikiza Mbuli Yedi yo Useuta wa Mnungu, naho ahonyaga kila maine na kila manyonge na wose heweekudaha.
+\v 36 Yesu eze ayaone mafyo ya want'hu, awaonelaga mbazi momoyo wakwe kwaviya nawanda wahwele no kuswesa wambizi enga ngoto heziina wadimi.
+\v 37 Ivo niyo awagamba wanamp'hina wakwe, “Ulozo ulozoka, mna wandima wo kuulozola wageke.
+\v 38 Mlombezeni Zumbe wo ulozo, vileke egale wavuni wo ulozo wakwewagilwa wakwe.”
+\c 10
+\cl Mnango wa 10
+\p
+\v 1 Yesu awetangaga wanamp, hina wakwe mlongo na waidi, niyo awenk'ha udahi mwe zimp, hepo ziihile kuzikwank'hila na kuzigulusa, na kuhonya manyonge ye hengi.
+\v 2 Amazina ya wegala ulosi mlongo na waidi wa Yesu nk'hongo ni Simoni akwitangwa Petulo, na Anduleya nduguye na Yakobo mwanawe Zebedayo na Yohana nduguye,
+\v 3 Filipo na Batolomayo, Tomasi na Matayo andaga mkusanya kodi. Yakobo mwana Alufayo na Tadayo,
+\v 4 Simoni mkaya mtoanila isi na Yuda Isikaliyote, yudya amsezengaga Yesu.
+\p
+\v 5 Yesu niyo awasigila wadya wasigilwa mlongo na waidi, niyo awagamba, “Msekuita kwa want'hu hi Wayahudi, naho msekwingila mwo mzi wowose wa Kisamalia.
+\v 6 Ivedi vakwe, mziitile zingoto zagile za want'hu wa Izilaeli
+\v 7 Iteni mkabilikize kugamba, useuta wa Mnungu wihagihi.’
+\v 8 Honyeni wanyonge, uyuleni want'hu, wakukizeni wata matana, laveni mp'hepo mwa want'hu. Mwink'higwa haheina maliho laveni haheina maliho.
+\v 9 Msekwinula zahabu, hegu shaba mwe mifuko yenyu.
+\v 10 Msekwinula mifuko ya kulombezela vint'hu mwe nt'hambo, naho msekuguha suke ya kusakanya, hegu vilatu, hegu ngoda. Wandima wawagilwa kwink'hwa nk'hande.
+\v 11-13 Mkengila mwo mzi wowose zunguleni akuwagilwa vileke mwikale hakwe mpaka kwe dizuwa mkuhalawila. Mngila he nyumba, walamseni kwa ndamsa ya utondowazi. Uneva nyumba iyo iwagilwa utondowazi, utondowazi wenyu nousigale aaho mna uneva nyumba iyo haiwagilwe utondowazi wenyu uhalawe hamwenga na nyuwe wenye.
+\v 14-15 Naho kwa awo hewewahokeleni hegu kutegeleza ulosi muwegaile, umwo mkahalawa kwawe, kung'unt'heni luvumbi lumwe zinyayo zenyu aho hant'hu. Nawagambileni ikindedi, mizi ya gomola na sodoma kufinyiliza kwe dizuwa dyo usengelo kujink'ha imizi iyo.
+\p
+\v 16 Kauliseni, miye nawasigiilani uko kuse enga ngoto mwe nyika ya mauzi, mwaungwa mnde wabala enga nyoka, naho mnde wajalamu enga suwa.
+\v 17 Indeni na wengele, kwaviya nawawavugaileni, niyo wawegala kwe vitala vawe, nomtoigwe ngoda mwezi nyumba zawe zo kuvikila.
+\v 18 Nomwigalwe kwe vitala va wakulu we isi na mazumbe kwa ajili yangu, enga uwona kwa woho na want'hu wose hi Wayahudi.
+\v 19 Umwo wakawegalani kwe vitala, msekufanyanya fanyanya ivo mkuunga mlonge. Nomwink'higwe yo kulonga Umwo mkaungwa ukulonga.
+\v 20 Kwaviya yadya mkunga mlonge hiyo ya kwenyu nyuwe, mna nayalawe kwa Muye ywa Mnungu akuunga alonge kombokela kwa nyuwe.
+\v 21 Want'hu nawawazunguile wandugu zawe kukomwa, iviya iviya welesi wakigosi nawawazunguile wana ywawe kukomwa. Wana nao nawawahitukize welesi ywawe, na kuwakoma.
+\v 22 Want'hu wose na wawa ihiyeni kwaviya mwanitimila, mna akuunga afinyilize no kubula kwo uheelo, niye akuunga ahone.
+\v 23 “Wakakusunk'ha sunk'ha mwo mzi umwenga sumkila hatuhu. Nawagambilani ikindedi kugamba hombinde mizi yose ya Izilaeli kubula aho mwana mt'hu akei abule.
+\p
+\v 24 Mwanamp'hina hakudaha kunda mkulu kumjink'ha mhinizi ywakwe, mtumwa naye hakudaha kunda mkulu kujink'ha zumbe ywakwe.
+\v 25 Vakint'ha mwanamp'hina aligane na mhinizi ywakwe, na mtumwa naye kuligana na zumbe dyakwe. Uneva mkulu we nyumba ketangwa Belizebuli, wana we inyumba iyo nawakutogole!
+\p
+\v 26 Ivo mse kuwogoha want'hu kwaviya chochose kikefisile nekivumbuke, na kiya kimwe kinyele nekilawile kuse.
+\v 27 Diya huunga niwagambileni mwo lwiza, nyuwe mwaungwa mdilonge kungaile, na diya mkuunga mgambilwe kwe nyumba, nyuwe dilongeleni kwe hant'hu henuke hakumvikila Mnungu.
+\v 28 Use kwogoha wakuukoma umwili niyo wadunduga kuukoma umuye. Nivedi mna mogoha akukoma umwili, akajika naho akoma no umuye mwo moto houkuzima wa ulo na ulo.
+\v 29 Togoleni, mbayuwayu imwenga haikutagwa kwa hela imwenga? Naho haikudaha kugwa imwenga haheina mzungu wa Tati yenyu
+\v 30 Mna nyuwe, zifili zenyu ze mitwi yenyu ziwazigwa zose.
+\v 31 Elo nyuwe msekogoha, nyuwe mwafaha kujink'ha zimbayu wayu zinyingi.
+\v 32 Kwaviya wakuunga wanizumile miye mwe kiyeti cha want'hu kugamba miye ni ywawe, miye name neniwatendele iivo mwa ameso ya Tate e kwe mbingu.
+\v 33 Mna akuunga ananilemele mwe kiyeti, name neni mlemele mwa ameso ya Tate e kwe mbingu
+\p
+\v 34 Mnase kufanyanya kugamba hiza kwigala utondowazi mwe isi. Bule. Hizile kwigala utondowazi, higala nk'hondo.
+\v 35 Hiza kuwachakulani wanakilume na wa Tati zawe, wanakike na wamami zawe, mwana kike na nine vyala.
+\v 36 Naho wank'hondo wa mnt'hu nawalawe mwe mp'huga yakwe.
+\v 37 Yeyose akumuunga ise hegu nine kujink'ha kuniunga miye, hawawagilwe kunda wanamp'hina wangu. Wadya nawo wakuwaungisa wana wawe, hawawagilwe kunda wanamp'hina wangu.
+\v 38 Hewekudaha kwinula viwambilo vawe niyo wanitimila mwezi sila zangu, hawawagilwe kunda wanamp'hina wangu.
+\v 39 Wakuunga wageze kongezela ugima wawe, nawauwaze, mna wakuunga kuuwaza ugima wawe kwa kunizungula miye, nawongezelwe.
+\p
+\v 40 Akuwahokelani nyuwe, anihokela miye, naho akunihokela miye amhokela yehe anitumile.
+\v 41 Akuunga amhokele mlotezi we mbuli ya Mnungu, naahokele iviya viwagilwe ulotezi ywakwe, naho akumhokela mnt'hu ywedi, mwo uwagilwa wakwe naahokele viwagile uwedi wa uyo kwe.
+\v 42 Naho namigambilani kindedi, mnt'hu yeyose akuunga amwink'he yumwenga mwa awa wakunitimila kiyamp'ha cha mazi yahoile kwaviya ni mwanamp'hina ywangu, naahokele mageleko.”
+\c 11
+\cl Mnango wa 11
+\p
+\v 1 Aho Yesu eze ajinke kuwenk'ha mwiko wanamp'hina wakwe wadya mlongo na waidi, ahalawaga hadya niyo agenda kubilikiza kwe mizi ihagihi na hadya.
+\p
+\v 2 Yohana Mbatizi uko kwe divugailo, evaga zimbuli izo Kilisito naakadamanya, niyo awatuma wamwenga mwa wanamp'hina wakwe kwa Yesu.
+\v 3 Niyo wamgamba, “Kigambile, weye niweye chagambilwe ni Yohana Mbatizi kugamba weza, hegu kikawiile mtuhu?”
+\p
+\v 4 Yesu awahitulaga kugamba, “Uyeni mkamgambile Yohana aya mkuyaona na kuyeva,
+\v 5 Mant'hunt'hu waona, waholomp'hale wagenda, wata matana wakukizwa, mant'hunt'; hu weva, wabanike wauyulwa, naho Mbuli Yedi ya Mnungu yabilikizwa kwa want'hu wakiwa.
+\v 6 Nawande na kinyemi kwa wadya wose wakuunga waike mhuwi kwangu.
+\p
+\v 7 Umwo wanamp'hina wa Yohana wandaga wakauya, Yesu akongaga kulonga no mdugano akawauza kugamba, “Viya kudya kwenyika mwaitaga, mwagendaga kukaulai? Mwakawiilaga kuonai? Lunyazi lukuvesulwa ni Muye?
+\v 8 Mwagendaga kukaulai? Mnt'hu availe suke za kiseuta? Mnt'hu akuvala enga ivo ahumula mwe zinyumba ze kiseuta.
+\v 9 Nigambileni, nomgenda kukaulai? Mlotezi? Kindedi, naho kujink'ha mlotezi.
+\v 10 Kwaviya Yohana niye alongagwa mwe mawandiko kugamba, nenigale mwigala mbuli akuunga akulongoele, uyo akuunga akomole isila yako.
+\p
+\v 11 Nawagambilani ikindedi kugamba, Yohana Mbatizi ni mkulu kujink'ha wose walailaga. Mna yeyose emdodo mwo useuta wa kulanga, ni mkulu kumjika Yohana.
+\v 12 Kukongela aho Yohana Mbatizi andaga akabilikiza mpaka mwa mazuwa aya ya dielo, useuta wa kwe mbingu wapatikana kwa ludole, naho wata ludole nawo wakuutaha.
+\v 13 Kwaviya mahinizo yose ya walotezi ne miko ya Musa, yalotelaga mpaka mwa Yohana.
+\v 14 Naho uneva mwadaha kuzumila, uyu Yohana niye yudya Eliya aungigwe eze.
+\v 15 Mta magutwi, neeve!
+\p
+\v 16 Haluse, want'hu wa dielo niwaliganyize na mbwai? Wekala enga wana wakwikala hedigwilo, kawetanga weyawe,
+\v 17 ‘Kimtoelani ngoma mna hamuungile kuvina, naho kimkemelani mila ya kuhongeza mna hamuungile kuhongeza.’
+\v 18 Umwo Yohana ezaga, hadyaga naho hanywele mp'hombe, niyo wamgamba, ‘Ana mp'hepo.’
+\v 19 Umwo Mwana Mnt'hu eze eze, adyaga no kunywa mazi ye zabibu, niyo wamgamba mhank'hu naho mkozi, ana uhamwenga na want'hu wakutoza kodi mwa want'hu na want'hu watuhu wavu, kwavovose, mzungu wa Mnungu nouoneka kunda kindedi, vilawane ne zindima zakwe.”
+\p
+\v 20 Yesu adamanyisaga vihungi, hawaungaga kuleka wavu wawe, vatendaga Yesu awativile.
+\v 21 “Hangi we mwenye, Kolazini! Hangi we mwenye, Betisaida! Yandile vihungi vidamanywe kwenyu vadamanywe Tilo na Sidoni, want'hu wakwe hegu nawakweiila kale, wakavala magunia, kulagisa kugamba, waleka wavu wawe.
+\v 22 Nawagambilani ikindedi, mwe dizuwa dyo usengelo, nyuwe nomsulumiziswe kujink'ha weenyu wa Tilo na Sidoni.
+\v 23 Weye nawe Kapelinaumu, waunga ukekweze we mwenye kulanga! Nouselezwe mpaka kwe isi ya want'hu wabanike. Uneva vihungi vidamanywe kwenyu vadamanywe Sodoma, mzi uwo hegu nounda aaho hata ivi dielo.
+\v 24 Manyiseni kugamba, mwe dizuwa dyo usengelo Mnungu naauonele mbalazi Sodoma, kujink'ha nyuwe.”
+\p
+\v 25 Aho Yesu niyo agamba, “Nakutogola Tate, Zumbe ywa kulanga ne isi. Nakutogola kwaviya mbuli izi kuwafisa wata umanyi na mizungu niyo wawagubuila want'hu wakembe.
+\v 26 Heiye Tate ivi nivo uungile vinde.
+\p
+\v 27 “Hink'higwa vose ni Tate. Hahali ammanyize umwana, hegu Tate, naho hahali ammanyize Tate mna mwana na yeyose yudya mwana aungile kumlavanyila.
+\v 28 Soni kwangu nyose mzamilwe ni nt'hwika zenyu, miye neni wahumuzeni.
+\v 29 Kekakeni, naho hineni kwangu kwaviya miye ni mjalamu naho hikeseleza, nanywe nomnde na kinyemi mwe mioyo yenyu.
+\v 30 Kwaviya, mbuli huunga niwenk'heni nyuwe mpufu, ne nt'hwika huunga niwatwikeni, ihuha.
+\c 12
+\cl Mnango wa 12
+\p
+\v 1 Mwe mazuwa yadya, Yesu andaga akagenda kombokela mwe nk'honde imwenga ya ngano mwe zuwa dya Kuhumula. Wanamp'hina wakwe niyo wakeiva sala, niyo wakonga kukwanyula fundo ye ngano na kukonga kuyadya.
+\v 2 Mafalisayo weze wayaone ayo, niyo wamgamba Yesu, “Kaula ivo wakutenda wanamp'hina wako, wabananga Miko. Hivo vedi kutenda ivo mwe dizuwa dyo Kuhumula.”
+\p
+\v 3 Yesu niyo awahitula, “Nyuwe hamsomile ivo Daudi atendaga viya yehe hamwenga na wadya want'hu viya andaga na sala?
+\v 4 Wengilaga kwe Nyumba ya Mnungu, yehe na weyawe, niyo wadya imikate ilavigwe kwa Mnungu, hamwenga na kugamba hachandaga kint'hu chedi kwa woho kuidya, kwaviya wawagilwe kuidya ni walava nt'hambiko aawo du.
+\v 5 Hegu naho nyuwe hamsomile mwe miko kugamba kila zuwa dyo Kuhumula walava nt'hambiko mwe Nyumba ya Mnungu, wabanangaga miko imwenga, naho hawa kuwazilwa wavu?
+\v 6 Nawagambilani ikindedi, kiyaha kikulu kikujink'ha Nyumba ya Mnungu.
+\v 7 Uneva mwamanyize kugamba, naungisa mbazi, hikuungisa nt'hambiko; hegu homkawasengela want'hu heweina masa.
+\v 8 Kwaviya, Mwana Mnt'hu niye Zumbe we zuwa dyo Kuhumula.”
+\p
+\v 9 Yesu ahalawaga hadya, niyo aita kwe nyumba ya kuvikila.
+\v 10 Uko kwandaga na mnt'hu yumwenga aholomp'halaga mkono. Naho handaga na want'hu waungaga wamgele Yesu mwa masa. Niyo wamuuza, “Hivo vedi mwe Miko yetu kumhonya mnt'hu mwe dizuwa dye Kuhumula?”
+\p
+\v 11 Yesu niyo awahitula kugamba, “Togoleni, niani mwa nyuwe mta ngoto ingile mwe digenge, heekudaha kuilava mwe dizuwa dyo Kuhumula?
+\v 12 Naho mnt'hu ni ugoli utendedese kujink'ha ngoto. Naivo elo, mwe miko haikukufanyanya kudamanya yedi mwe dizuwa dyo Kuhumula.”
+\v 13 Niyo amgamba yudya aholomp'hale mkono, “Chulula mkono wako.” Niyo auchulula mkono wakwe, niyo wanda mgima enga udya umtuhu.
+\v 14 Mafalisayo wamlekaga, niyo wagenda kuika mizungu yo kumkoma Yesu.
+\p
+\v 15 Yesu eze eve mizungu yo kumkoma, niyo ahalawa hadya, mna fyo kulu dya want'hu dya mtimilaga. Awahonyaga wose wandaga wakalumwa,
+\v 16 naho awasigiilaga kugamba, wasekugambila want'hu watuhu zimbuli zakwe.
+\v 17 Atendaga ivi vileke yadya alongaga Mnungu kombokela kwa mlotezi Isaya yakint'he.
+\q
+\v 18 Kaula, mtumwa ywangu nimsagule, niye nimuungise naho hyelelwa naye. Nenimgele Muye ywangu mwakwe. Mbuli yo usengelo wangu naaigendeze kwa want'hu wose.
+\q
+\v 19 Haande mnk'hani naho haagutile, naho haaile kwa izwi kulu mwe sila.
+\q
+\v 20 Haavune mnuli ugolome, naho lumuli lukufunk'ha mosi haaluzime naande aaho mpaka aulete usengelo wo uwagilwa inde na uhumi,
+\q
+\v 21 naho mwa yehe, want'hu wose nawande na kawiilo mwe dizina dyakwe.
+\p
+\v 22 Naho kwandaga na mnt'hu yumwenga andaga nt'hunt'hu wamwigalaga kwa Yesu. Naho hakudaha kulonga kwaviya andaga na mp'hepo. Yesu amhonyaga mnt'hu yudya niyo anda mgima niyo adaha kulonga na kukaula.
+\v 23 Mafyo ya want'hu weehelwagwa kwa yadya adamanyaga Yesu. Niyo wakeuzauza kugamba, “Ivi uyu hiyo Mwana Daudi?”
+\p
+\v 24 Mafalisayo weze weve ivo, niyo wahitula kugamba, “Uyu alava mp'hepo kwajili ya Belizebuli amwink'ha udahi wa kudamanya ivo.”
+\p
+\v 25 Yesu ayamanyaga yose yadya nawafanyanya, niyo awahitula kugamba, “Useuta wowose ukukepanga, venye kwa venye, havikwikalisa. Naho uneva mzi, hegu lukolo lolose lukukepanga, lukolo ulo nolugwe
+\v 26 Ivo uneva mwo useuta wa Mwavu, kila kafyo katoana na keyawe, nuko kugamba, uzumbe uwo ukepanga, naho nousunguze ukugwa.
+\v 27 Nyuwe mwagamba miye nalava mp'hepo kwaviya Belizebuli anink'ha udahi wo kudamanya ivo. Vedi, haluse niani akuwenk'ha wanamp'hina wenyu udahi wo kulava mp'hepo? Kiya wakudamanya wanamp'hina wenyu, nichokikuwasengelani kugamba mwi wavu.
+\v 28 Bule Hiyo mkulu ywa mp'hepo, mna Muye ywa Mnungu niye akunink'ha udahi wa kuzilava mp'hepo. Naivo kulavanya kugamba, useuta wa Mnungu uweziilani kale.
+\p
+\v 29 “Hahali yeyose akudaha kumola nyumba ya mta udahi, niyo aguha vint'hu vakwe, mpaka ande kumkakakiliza mta udahi uyo, niho adahe kuitaha inyumba iyo.
+\p
+\v 30 “Mnt'hu yeyose hehamwenga na miye uyo anitowa nk'hodo, naho heekuduganya na miye, uyo amwaganisa.
+\p
+\v 31 Naivo nawagambilani, want'hu nawausilwe wavu wowose na wiihi wowose wakunga wamlongele Mnungu. Mna mnt'hu akuunga amlongele yaihile Muye ywa Mnungu, haausilwe.
+\v 32 Naho mnt'hu yeyose akuunga alonge dyodyose diihile kwa mwana mnt'hu, adaha kuusilwa wiihi uwo, mna akuunga ayalonge yaihile kwa Muye ywa Mnungu, haausilwe wavu uwo kukongela ivi haluse, na mazuwa yakwiza.
+\p
+\v 33 Mti wedi noweleke matunda yedi, mti wiihile nawo noweleke matunda yaihile. Naho kila mti noumanyike mwe cheleko chakwe.
+\v 34 Nyuwe cheleko cha mazoka! Mwadaha vivihi kulonga mbuli zedi mna nyuwe enye mwiha? Kwaviya mnomo walonga kiya kimemeze umoyo.
+\v 35 Mnt'hu ywedi alava mbuli zedi kulawa mwe kindolo che vint'hu vedi, aihile naye alava vint'hu viihile kulawa mwe kindolo che vint'hu viihile.
+\v 36 Mwikale mkamanya kugamba, mwedizuwa dyo usengelo, kila yumwenga naaungwe kulava ikindedi cha kila ulosi wiihile aulongile.
+\v 37 Kwaivo kwe milosi yako nousengelwe kulumizwa, naho kwe milosi yako nouwazilwe uwagilwa.”
+\p
+\v 38 Niyo wahinizi wamwenga we miko hamwenga na Mafalisayo niyo wamgamba, “Mhinizi, chaunga ukilagise vilagiso.”
+\p
+\v 39 Yesu niyo ahitula akagamba, “Cheleko cha uhabwasi kiihile chazungula vilagiso du hekink'higwe vilagiso, mna vilagiso va mlotezi Yona.
+\v 40 Enga viya Yona ekalaga mazuwa matatu mwe diifu dye samaki, Mwana Mnt'hu nivo neekale mwo moyo we isi mazuwa matatu kilo na msi.
+\v 41 Mwe dizuwa dyo usengelo, want'hu wa Ninawi nawakimale hamwenga ne cheleko iki, naho nawakisengele kunda na wiihi. Kwaviya wamtegelazaga Yona niyo waleka wavu wawe. Nawagambilani ikindedi kugamba, kiyaho kikulu kumjink'ha Yona.
+\v 42 Mwe dizuwa dyo usengelo, malikia wa kwa mwe mzi naakimale na kuwagela mwo usengelo wo wiihi wenyu, kwaviya agendaga kulawa hale kwiza kwiva mzungu wa Sulemani. Naho aha eyaho mkulu kumjink'ha Sulemani.
+\p
+\v 43 Mp'hepo niyo yamfosa mnt'hu, yombokela mwe isi inyaile ikazungula ho kwikala. Uneva ina swesa,
+\v 44 yagamba, ‘Neniuye kwe nyumba yangu.’ Naivo yauya, niyo inabwiila inyumba idya haina chochose, ihagilwa naho ihambwa.
+\v 45 Ivo neiite kuse niyo yawaguha weyawe watuhu mfungate waihile kujink'ha yoho yenye, niyo zeza kwikala mwo mt'hu uyo. Uyo mnt'hu anda kaiihisa kujink'ha hadya nk'hogo. Ivo nivo vikuunga vilaile, mwa awant'hu awa awavu wa mazuwa aya.”
+\p
+\v 46 Umwo nine na wanduguze wamwizilaga, Yesu andaga akagendeela kulonga na want'hu. Woho wakimaalaga kuse kwaviya waungaga walonge naye.
+\v 47 Ivo mwanamp'hina ywakwe yumwenga niyo amgamba, “Nyokwe na wanduguzo wakimala kuse, waunga walonge na weye.”
+\p
+\v 48 Yesu niyo awahitula kugamba, “Wandugu zangu ni wahi? Naho mnala niani?”
+\v 49 Niyo aloloteza kwa wanamp'hina wakwe niyo agamba, “Kauleni awa nao wandugu zangu, naho nao wamnala.
+\v 50 Mnt'hu yeyose akutenda yakumuwagila Tate ywa kwe mbingu, uyo niye lumbu dyangu naho niye ndugu ywangu naho niye mnala.”
+\c 13
+\cl Mnango wa 13
+\p
+\v 1 Mwe dizuwa idia, Yesu ahalawaga hadya he nyumba, niyo aita nt'hendelo ya kwe diziwa. Uko ekalaga hasi niyo akonga kuhiniza.
+\v 2 Mafyo makulu ya want'hu yamzungulukaga, valekaga akengila mwe ngalawa niyo ekala umwo, mna ayo amafyo yandaga mnk'handa mwe bahali.
+\v 3 Ahinizaga mbuli zibindile ingi kwa miliganyizo, “Kwandaga na mnt'hu agendaga kumyaga mbeyu.
+\v 4 Umwo andaga akamyaga zimbeyu zimwenga zatomokaga mwe sila, niyo zadondolwa ni videge.
+\v 5 Zimwenga zatomokaga mwo luwe mwandaga na msanga mgeke. Mbeyu zia niyo zanyuluka, kwaviya msanga nounda mgeke.
+\v 6 Mna zuwa dize dyalike, niyo dyazoka zimbeyu zihotile, naho kwaviya maizi yakwe hayengilisaga hasi, mbeyu ziya zihotile niyo zanyuluka.
+\v 7 Mbeyu zimwenga zatomokelaga mwe miwamba ngoma yakulisaga, niyo yazivigaviga zimbeyu izo zihotile.
+\v 8 Mna mbeyu zimwenga nezitomokela mwo ulongo wedi, niyo zimwenga zeleka mp'huluzi gana, zimwenga milongo mtandatu, imwenga milongo mitatu kujink'ha viya zahandagwa.
+\v 9 Yesu niyo awagamba, Mta magutwi yo kwivila neeve.
+\p
+\v 10 Wanamp'hina wakwe wezaga wakamuuza, “Nii wahiniza kwa miliganyizo umwo ukalonga na want'hu?”
+\p
+\v 11 Yesu awahitulaga akawagamba, “Nyuwe mwink'higwa kumanya kinyele cho umanyi we vint'hu vo useuta wa Mnungu, mna hiyo woho.”
+\v 12 Kwaviya kila mta kint'hu neenk'higwe vituhu no kongezelwa, vileke ande navo vikumkint'ha. Mna heiina kint'hu, naahokigwe hata kiya ikidodo ana nacho.
+\v 13 Vikuleka hahiniza kwa miliganyizo umwo halonga nao, ni kwaviya, wakaula mna hawakuona, wategeleza mna hawakwiva, naho hawakukombaganya.
+\v 14 Ivo yadya alongile mlotezi Isaya yakint'ha kwawe kugamba, kutegeleza nomtegeleze mna homkombaganye. Kukaula nomkaule mna homuwone.
+\p
+\v 15 Kwaviya mioyo ya want'hu awa inda ya lwiza, ni vidala kwiva, naho wayasita magutwi yawe, na meso yawe wafinya. Hegu nawakaula, naho hegu naweva, hegu nawakombaganya mwo ubala wawe, no kunihitukila, name hegu nehiwahonya.’
+\p
+\v 16 Mna kwa nyuwe mna kinyemi kwaviya meso yenyu yaona magutwi yenyu nayo yeva.
+\v 17 Nawagambilani kindedi, walotezi na want'hu wengi wedi nawaungisa kuyaona ayo nyuwe mkuyaona, mna wadundugaga, no kwiva aya nyuwe mkwiva, mna hawadahaga.
+\p
+\v 18 Tegelezeni naho mhine mliganyizo wo mhandi ivo ukulonga.
+\v 19 Wose wadya wakuitegeleza mbuli yo useuta wa Mnungu, mna niyo hawakuukombaganya, awa wekala enga ziya zimbeyu zatomokaga mwe sila. Mwavu niyo eza no kuzingola ziya zimyagigwe mwawe.
+\v 20 Ziya zimbeyu zitomokele mwo luwe, ni enga wadya wakuhokela mbuli ya Mnungu kwa kinyemi, aaho wakeza kwiva du.
+\v 21 Mna hawakuitoza mwe mioyo yawe, naho haikwikalisa, naivo wabwiilana na masulumizo na magezo yakaweziila kwe mbuli idya wahokele, wauya kunyuma.
+\v 22 Zimbeyu ziya zigweele mwe miwambangoma, zakeiga na wadya wose wakuiva mbuli ya Mnungu, wogofi wo wikazi mwe isi, hamwenga nokuungisa ugoli, wazinganiza imbuli niyo waswesa kweleka.
+\v 23 Naho mbeyu ziya zitomokele mwo ulongo wedi zakimala hant'hu ha wadya wakwiva imbuli ya Mnungu no kuikombaganya, naivo ukweleka mp'huluzi, imwenga kwa gana, imwenga milongo mtandatu, nt'huhu milongo mitatu.”
+\p
+\v 24 Niyo Yesu awagambila mliganyizo mtuhu. “Useuta wa Mnungu wikala enga ivi. Mnt'hu ahandaga mbeyu yedi mwo mgunda.
+\v 25 Mna zuwa dimwenga nekilo want'hu wagonile, mwiihi ezaga niyo ahanda mani matuhu mwe nk'honde idya ihandigwe ingano niyo ahalawa.
+\v 26 Mbeyu izo zize zikule no kukonga kugela fundo, mani nayo niyo yakelaviliza.
+\v 27 Niho wandima wakwe wamwiizila no kumgamba, Zumbe, hwa handile mbeyu zedi mwe nk'honde yako? Mani matuhu yalawa nahi?
+\p
+\v 28 Zumbe niyo ahitula, Mwavu niye adamanye ivi, wandima niyo wamuuza, waunga kikayangole mani yadya?
+\p
+\v 29 Yudya zumbe niyo awahitula, ‘Bule, mnase mng'ole hamwenga ne ingano, kwaviya vi hamwenga.
+\v 30 Lekeni zikulanye, vibule mwo kuvunwa, aho niho neniwagambe wavuni, yandeni kung'ola mani matuhu, niyo mwayalunja hamwenga mwe vichanga yokwe moto, mkajika, ingano igeleni kwe digulu dyangu.'”
+\p
+\v 31 Yesu niyo awagambila mliganyizo mtuhu. “Useuta wa Mnungu, wikala enga ivi. Mnt'hu akuguha kabeyu kadodo vitendese niyo aihanda mwo mgunda wakwe.
+\v 32 Ni kabeyu kadodo kujink'ha mbeyu zose, mna kanakula, dyanda ziti kulu kujink'ha miti yose. Dyanda ziti dikutenda madege yeze no kuzenga vyaila vawe mwa matambi yakwe.”
+\p
+\v 33 Yesu awagambila mliganyizo mtuhu. “Useuta wa kulanga wikala enga viya mvele akuguha ugwadu no kuugela mwe vihimo vitatu va unga, niyo wagwaduka wose.
+\p
+\v 34 Yesu niyo awagambilaga want'hu zimbuli zose kwa miliganyizo. Halongaga dyodyose kwa want'hu haheina miliganyizo.
+\v 35 Atendaga ivi yadya alongaga mlotezi yakint'he, “Nenilonge kwa miliganyizo umwo halonga na woho, neniwagambile mbuli heziimanyike kukongela aho ho kuumbigwa isi.”
+\p
+\v 36 Yesu eze awalage awant'hu no kwingila kwe nyumba, wanamp'hina wakwe nawamuitila no kumgamba, “Kigambile, mliganyizo wa mani mo mgunda, nivo wagaaze?”
+\p
+\v 37 Yesu niyo awahitula, “Mhandi we mbeyu izedi ni Mwana ywa Mnungu,
+\v 38 mgunda ni isi, mbeyu izedi ni want'hu wo Useuta, mani ni wadya want'hu wa Mwavu.
+\v 39 Mwavu ahandile zimbeyu ziihile ni Mwavu, uvuni nounde mwo kusila kwe isi, wavuni ni mtumigwa ywa kwe Mbingu.
+\v 40 Enga viya va mani matuhu yakulunganywa no kokigwa mwo moto, kint'hu enga icho nekilaile kwe dizuwa dyo kusila isi.
+\v 41 Mwana Mnt'hu naawegale mtumigwa ywakwe no kuwaduganya wose wekuse yo Useuta wakwe, na wose wawatendile want'hu wadamanye wavu, na wose wakudamanya mbuli ziihile.
+\v 42 Mtumigwa ywa kwe mbingu wa Mnungu nawawaduule mwo moto. Uko nawaile no kugwagwajula meno.
+\v 43 Naho wadya want'hu wedi nawang'ale enga zuwa kwo Useuta wa Tati yawe. Mta magutwi ya kwivila neeve.
+\p
+\v 44 Useuta wa kulanga ukeiga na mnt'hu akuzungula kindolo kifisigwe mwo mgunda. Eze akione, kwa kinyemi niyo agenda kutaga vint'hu vose andile navo niyo eza kuugula umgunda udya.
+\p
+\v 45 “Naho useuta wa kulanga ukeiga na mnt'hu akuzungula kint'hu cha ugoli,
+\v 46 naho eze avumbule iyedi heina ya kuligana nayo, agendaga kutaga vose viya andaga navo, niyo aigula.
+\p
+\v 47 Naho useuta wa kulanga ukeiga na lwavu wa samaki waduulaga lwavu lwawe mwe diziwa niyo wagwila zisamaki zi hengi.
+\v 48 Lwavu lwize lumeme, nawaluvuta kuse ye bahali, wazisagule zi samaki zia izedi wazigela mwe zint'hangulu, na zia ziihile waziduula.
+\v 49 Ivi nivo nevinde mwe dizuwa dyo kusila isi mtumigwa ywa kwe Mbingu nawawaduganye want'hu wavu kulawa mwa awant'hu awedi,
+\v 50 naho nawaduulwe mwe nunda ina moto. Uko nokunde ndilo na kugwegwejula meno.
+\p
+\v 51 Yesu niyo awauza, “Togoleni mwayakombaganya aya?” Niyo wamhitula, “Heiye,”
+\p
+\v 52 Ivo niyo awahitula, “Uku nukugamba, kila mhinizi wa Miko ukunda mwanamp'hina mwo Useuta wa kulanga, naande enga yudya mta nyumba aguile ivint'hu ivihya na kuviusa viya va kale mwe nyumba yakwe.”
+\p
+\v 53 Yesu eze abinde kuwagambila imiliganyizo iyo, ahalawaga hadya
+\v 54 Nokuuya kwawe kaya. Ahinizaga mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu, naho wose wadya wamwivile weheelagwa. Wauzaga, “Uyu kaulavahi umanyi enga uno? Na udamanyi wa udahi enga uno?
+\v 55 Uyu hiye mwana ywa selemala? Nine hi Maliamu, naho wanduguze hi awa wakina Yakobo, na Yusufu, na Simoni, na Yuda?
+\v 56 Walumbuze wose hawa kwikala aaha? Yano yose kayapata hi?”
+\p
+\v 57 Elo niyo wamlemela. Mna Yesu niyo awagamba, “Mlotezi naahokelwe hohose mna hiyo kwawe kaya, na mwe nyumba yawe.”
+\v 58 Kwaviya hawana mhuwi, hakudaha kudamanya vihungi vingi aho.
+\c 14
+\cl Mnango wa 14
+\p
+\v 1 Helode zumbe ywa Galilaya azivaga zimbuli za Yesu,
+\v 2 niyo awagamba wandima wakwe, “Uyo ni Yohana Mbatizi auyuke. Nivo vikuleka ana udahi wa kudamanya vihungi.”
+\p
+\v 3 Kwaviya Helode asiigilaga kugamba Yohana agwilwe niyo akakilizwe mp'hingu na kuvugailwa kwedivugailwe, adamanyaga ivo kwe mbuli ya Helodiya mkaziwe dya mkuluwe Filipo.
+\v 4 Kwaviya zuwa dimwenga, Yohana Mbatizi amgambaga Helode, “Hivo vedi kwa weye kumlomba Helodia.”
+\v 5 Helode aungaga amkome mna andaga akawogoha Wayahudi Kwaviya wammanyaga kugamba andaga mlotezi.
+\p
+\v 6 Mwe dizuwa dyo wila wo kukumbukila ukwelekwa kwakwe Helode, mwanawe we kivele etangwe Helodiya avinaga mwe kieti cha want'hu wose. Helode elelwaga vidala uvini wo mwanawe
+\v 7 vilekile akamgamba, nilombeze chochose name nohwink'he.
+\v 8 Kwa kusongelezwa ni nine, amgambaga ise, “Nink'he haluse ivi umtwi wa Yohana mbatizi mwo lwiga.”
+\v 9 Zumbe azumilagwa, mna kwa kuwogoha wadya wandaga aho wevaga akalonga no mwanawe, niyo asigiila kugamba yudya mwana kike enk'higwe viya aungile.
+\v 10 Yohana niyo akant'hwa umtwi kudya kwe divugailo.
+\v 11 Umtwi niyo wageligwa mwe kaziga niyo enk'higwa yudya mwana kike, naye niyo amwigaila nine.
+\v 12 Wanamp'hina wa Yohana wezaga kuuguha umwili wa Yohana no kuumosa msanga, niyo wagenda kumgambila Yesu.
+\v 13 Yesu eze eve zimbuli za Yohana ahalawaga hadya mwe ingalawa niyo aita hant'hu haikagwa vedi, want'hu wamwivaga, niyo wamtimila kulawa kwe kaya lwa viga.
+\v 14 Yesu niyo afosgaa mwe ngalawa, naho eze auone mdugano mkulu, nakawaonela mbazi awant'hu, awahonyaga wose wandaga wakalumwa.
+\p
+\v 15 Mwalagulo ludya wanamp'hina wakwe wamwizilaga niyo wamgamba, Zuwa diswa na uku ki kwe nyika. Walage awant'hu waite wakakezunguile nk'hande.
+\p
+\v 16 Mna Yesu niyo awagamba, “Hevidahike want'hu awa wahalawe, wenk'heni nyuwe cho kudya.”
+\p
+\v 17 Niyo wamhitula, “Aha suwe kina visamaki vishano du na vebesu viidi va mikate.”
+\p
+\v 18 Yesu niyo awagamba, “Hake vileteni.”
+\v 19 Awagambaga want'hu wekale hasi mwa mani, niyo aguha mikate idya imishano ne visamaki viidi. Niyo akaula kulanga, niyo amtogola Mnungu, aibendulaga mikate idya, niyo awenk'ha wanamp'hina, wanamp'hina nawo niyo wawapasila awant'hu.
+\v 20 Kila yumwenga adyaga, niyo eguta. Wana mp'hina wakwe waduganyaga nt'hangulu mlongo na mbili zimemile vibesu visigale.
+\v 21 Want'hu wadyaga ludyo ulo wandaga gana milongo mishano wagosi awo du, kuleka wavele, na wana.
+\p
+\v 22 Aaho niyo awagamba wanamp'hina wakwe wengile mwe ngalawa, naho walongole kudendeluka diziwa umwo yehe andaga akawalaga awant'hu.
+\v 23 Eze abinde kuwalaga, aitaga kwo mnima ekedu kugenda kumlombeza Mnungu. Kwize kunde mwalagulo Yesu andaga ekedu.
+\v 24 Naho mwo lupisi ulo ngalawa yandaga hale mwe diziwa, ikajubwaniswa kwaviya kwandaga na nk'hung'unto yandaga ikaihingamila ingalawa.
+\v 25 Ize ibuze kilo gati ya saa kane na saa mtandatu, Yesu awabasaga wanamp'hina wakwe akagenda mwa amazi.
+\v 26 Weze amuone akagenda mwa amazi, niyo wogoha wakagamba, “Iki kizuli” Niyo waguta kwa kogoha.
+\v 27 Mna aho Yesu niyo awagamba, “Keink'heni moyo, ni miye. Msekogoha”
+\p
+\v 28 Petulo niyo amhitula akagamba, “Zumbe uneva ni weye nigambe nize uko nigende mwa mazi.”
+\p
+\v 29 Yesu niyo amgamba, “So.” Petulo niyo aseela mwe ngalawa no kugenda mwa amazi akambasa Yesu.
+\v 30 Mna eze aone nk'hun'gunto, niyo ogoha no kukonga kudubwila mwa mazi niyo aguta, “Zumbe niyokole!”
+\p
+\v 31 Aho niyo Yesu amtoza umkono wakwe na kumgamba, “Weye uhungukilwe mhuwi, nii kunda muoga?”
+\v 32 Naho umwo weze wengile mwe ingalawa, nk'hung'unto niyo yanyamala.
+\p
+\v 33 Niyo wose wandaga mwe ingalawa niyo wamvika wakagamba, “Kindedi weye niwe mwana Mnungu.”
+\p
+\v 34 Weze wadendeleke, niyo wabula mwe isi ya Genezaleti,
+\v 35 want'hu wa hadya weze wabunk'hule kugamba ni yehe, niyo wagambilana wose, hamwenga na wanyonge wawegalaga kwa Yesu.
+\p
+\v 36 Niyo wamlombeza kugamba wadose du zimp'hindo ze isuke yakwe, naho wose watendaga ivo wahonaga kindedi.
+\c 15
+\cl Mnango wa 15
+\p
+\v 1 Naho mafalisayo wamwenga na wahinizi we zisigiizi wezaga kulawa Yelusalemu wakamuuza Yesu kugamba,
+\v 2 “Nii wanamp'hina wako hawakutimila mahinizo ya wakale wetu? Hawa kuhaka mazi mwe mikono enga viya vikuungwa wakaunga wadye.”
+\p
+\v 3 Yesu niyo awahitula, “Nii nanywe hakutimila miko ya Mnungu mna mwatimila mahinizo yenyu nyuwe wenye?
+\v 4 Kwaviya Mnungu agambaga, wogoheni watati zenyu na wamami zenyu, naho akuunga amhomole nine hegu ise naakomigwe.
+\p
+\v 5 Mna nyuwe mwahiniza kugamba uneva mnt'hu ananacho cha kumwambiza ise hegu nine mna agamba, kint'hu iki cha Mnungu,
+\v 6 havikuungwa amogohe ise. Kwa ivi hamtimila miko ya Mnungu, vileke mtimile mahinizo yenyu.
+\v 7 Nyuwe watondwe, Isaya awalotelaga vedi aho akagamba,
+\v 8 Want'hu awa wanivika kimnomo, mna mioyo yawe ihale na miye.
+\v 9 Wanivika bule, kwaviya wahiniziza mahinizo ya want'hu, enga kugamba ni miko yangu.”
+\p
+\v 10 Yesu niyo awitanga umdugano, niyo awagamba “Tegelezani naho mkombaganye.
+\v 11 Hiyo kiya kikumwingila mnt'hu kwo mnomo kimtende ande msavu, mna kikufosa mwo mnomo uwo nicho kikumtenda ande msavu.”
+\p
+\v 12 Wanamp'hina wakwe niyo wamwizila wakamgamba, “Kuvimanya kugamba Mafalisayo wank'hondo wa kwe milosi yako?”
+\v 13 Niyo yehe ahitula kugamba, “Ziti dyodyose hedihandigwe ni Tate e kulanga nedi ng'oligwe na maizi.
+\v 14 Msekuwogoha Kwaviya awo ni vilongozi mant'hunt'hu, uneva kilongozi mant'hunt'hu amlongoza mant'hunt'hu miyawe wose waidi nawahubugile mwe dibome.”
+\p
+\v 15 Petulo niyo amgamba, “Kigambile vedi umliganyizo uno.”
+\p
+\v 16 Yesu niyo awauza, “Nanywe mkei kunda wabala du?
+\v 17 Hamkukombaganya kugamba, kikwingila kwo mnomo chaita kwezinda, niyo chafosela kuse?
+\v 18 Mna kikulawa mwo mnomo chalawa kwo moyo naho iki chamgela mnt'hu usavu.
+\v 19 Kwaviya kwo moyo kwalawa fanyanyi ziihile, zikwigala ukomi, uhabwasi, na mbuli nt'huhu za mwo mwili, finju, udant'hi, na kuhomola.
+\v 20 Yano yose nayo yakumgela mnt'hu usavu, mna hiyo kudya haheina kuhaka mikono kukumtenda mnt'hu ande msavu.”
+\p
+\v 21 Yesu ahalawaga hadya niyo aita kwe isi hagihi ne mizi ya Tilo na Sidoni.
+\v 22 Mvele yumwenga wa Kanani amwizilaga akamgamba, “Yesu mwana Daudi. Niyonele mbazi Zumbe, mwanangu wa kike ana mp'hepo, naho yamgela kiyangayanga.”
+\p
+\v 23 Mna Yesu hamhitulaga dyodyose. Wanamp'hina wakwe wamwizilaga, niyo wamgamba, “Mgambe ahalawe kwaviya akitoela lwasu.”
+\p
+\v 24 Yesu niyo ahitula kugamba, “Hitumigwa kwezingoto zagigile za want'hu wa Izilaeli aawo du.”
+\p
+\v 25 Aaho yudya mvele niyo amfikila madi akamgamba, “Zumbe nambize.”
+\p
+\v 26 Yesu niyo ahitula, “Hivo vedi kuguha nk'hande ya awana na kwink'ha makuli.”
+\p
+\v 27 Yudya mvele niyo agamba, “Ni kindedi Zumbe, mna hata makuli nayo yalogotaga visiga vikutomoka mwe meza ya zumbe ywawe.”
+\p
+\v 28 Yesu niyo amhitula kugamba, “Mnala, mhuwi wako ni mkulu, nevinde viya ukuunga.” Aaho yudya mwana kike niyo ahona.
+\p
+\v 29 Yesu ahalawaga no kuita mnk'handa mwe diziwa dya Galilaya, akwela kwo mnima niyo ahumula.
+\v 30 Mdugano mkulu wa mwiizilaga wakamwigaila want'hu waholomp'hale, want'hunt'hu, viwete, vimumu na want'hu wabindile ingi, niyo wawatambalika heviga vakwe niyo awahonya.
+\v 31 Want'hu wehelagwa weze waone vimumu valonga, viwete vagenda, waholomp'hale wahona mant'hunt'hu nawo wasinya, niyo wamtogolesa Mnungu wa Izilaeli.
+\p
+\v 32 Yesu niyo awetanga wanamp'hina wakwe, niyo awagamba, “Naona mbazi nawo mdugano uno mkulu Kwaviya nekindanya mwa mazuwa amatatu yose, mna waswesa chokudya, name hikuzumila kuwalaga haheina kuwenk'ha chokudya, Kwaviya na wagwe mteho mwe sila wakauya kwe kaya.”
+\p
+\v 33 Wanamp'hina wakwe niyo wamgamba, “Chapatahi nk'hande kikint'he mdugano uno wose?”
+\v 34 Yesu niyo auza, “Mnanayo mikate mingahi?” Wana mp'hina wakwe niyo wamhitula, “Mfungate na visamaki vigeke.”
+\p
+\v 35 Ivo Yesu niyo awagamba want'hu wekale hasi ho ulwazo.
+\v 36 Niyo aguha idya mikate mfungate na visamaki, niyo amtogola Mnungu, niyo abendula no kuwenk'ha wanamp'hina. Wanamp'hina nao niyo wawapasila awant'hu.
+\v 37 Wose wadyaga, niyo weguta. Niyo wanamp'hina wakisanya nt'hangulu mfungate zimemile vibesu ve visigale ve mikate.
+\v 38 Want'hu waidyaga wabulaga alufu kane, wagosi aawo du, haheina kuwawaza wana hamwenga na wavele.
+\p
+\v 39 Naho niyo Yesu awalaga want'hu, no kwingila mwe ngalawa niyo aita kwe isi ya Magadani.
+\c 16
+\cl Mnango wa 16
+\p
+\v 1 Mafalisayo na Masadukayo wamwizilaga Yesu wakamwinika kwa kumgamba adamanye vilagiso kulawa kulanga vikuunga vilagise kugamba kalawa kwa Mnungu.
+\p
+\v 2 Mna Yesu awahitulaga kugamba, “Zuwa dikaswa mwagamba kwaunga kunde kwedi, Kwaviya ulanga wink'hundu.
+\v 3 Kukanda mtondo wedi mwagamba kwa ulanga kunde vula kulu kwaviya ulanga wi nk'hundu naho utitihala. Mwadaha kumanya umsimo, mkausinya ulanga mna mdunduga kumanya vilagiso va amazuwa aya.
+\v 4 Cheleko kiihiye naho cha wahabwasi nicho cha awant'hu wa amazuwa aya! Mwaniunga niwenk'heni vilagiso? Bule! No mwink'higwe kilagiso kimwenga cha Yona. Niyo awaleka no kukeitila akeitila.
+\p
+\v 5 Wanamp'hina wandaga wakajink'hanya ng'ambu ye diziwa, wajalaga kuguha mkate wowose udya.
+\v 6 Yesu niyo awagamba, “Mnde na wengele, naho mkedime no ugwadu ya Mafalisayo na Masadukayo”
+\p
+\v 7 Niyo wakonga kulosanya wenye kwa weye kugamba, “Kalonga ivi kwaviya hakiguhile mkate wowose.”
+\p
+\v 8 Mna Yesu ayamanyaga ayo wandaga wakalonga. Niyo awauza, “Nyuwe mhungukilwe ni mhuwi! Nii mwatalaula mwe mbuli yokuswesa mikate?
+\v 9 Mkei kukomboganya hata haluse? Mjala ivo nabendulaga mikate idya mishano niyo wadya want'hu milongo magana mashano? Mwamemezana nt'hangulu nyingahi?
+\v 10 Naho togoleni mikate mfungate wadyaga want'hu milongo magana mane? Mwamemeza nt'hangulu nyingahi?
+\v 11 Vivihi hamkukombaganya viya nehinda hkuilonga imbuli ye mikate? Kedimeni no ugwadu wa Mafalisayo na Masadukayo!”
+\v 12 Aho wanamp'hina wakwe niho wakombaganyaga kugamba hawafundaga wakedime no ugwadu we mikate, mna wakedime na mahinizo ya mafalisayo hamwenga na Masadukayo.
+\p
+\v 13 Umwo Yesu aitaga mwe isi ya Kaisalia Filipi, awauzaga wanamp'hina, “Want'hu wagamba miye ni miye yuhi?”
+\p
+\v 14 Wamhitulaga kugamba, “Wamwenga wagamba ni weye Yohana Mbatizi, wamwenga wagamba Eliya, naho wamwenga wagamba Yelemia hegu u yumwenga mwa walotezi wa Mnungu.”
+\p
+\v 15 Niyo awauza, “Nyuwe mwagamba ni miye yuhi?”
+\p
+\v 16 Simoni Petulo niyo ahitula, “Weye nuyo Kilisito, Mwana ywa Mnungu e mgima.”
+\p
+\v 17 Yesu niyo amhitila, “Una kinyemi weye Simoni mwana Yohana. Kwaviya ikindedi iki hwink'higwe ni mnt'hu yeyose, mna kwink'hwa ni Tate e kulanga.
+\v 18 Naivo nakugambila, weye Petulo u luwe, naho mo luwe ulu neni dizenge fyo dya wahuwila wa Kilisito, naho file yoyose heidahe kudihuma.
+\v 19 Nohwink'he vikomoelo vo useuta wa kwe mbingu, na yadya ukuunga ulemeze mwe isi nekinde kilemezwa kulanga, na kiya ukuunga ukizumile mwe isi nekinde kizumilwa kulanga.”
+\v 20 Niyo Yesu awafunda wanamp'hina wakwe wasekumgambila mnt'hu yeyose kugamba yehe niye Kilisito.
+\p
+\v 21 Kukongela aho Yesu akongaga kuwagambila awanamp'hina wakwe haheina kufisa, kugamba aungwa aite Yelusalemu, na uko na apate masulumizo mengi kulawa kwa wakale na wakulu wa walava nt'hambiko na awahinizi we miko ya Musa enk'higwe Mnungu. Naho naakomigwe na mna zuwa dya katatu naauyuke.
+\v 22 Petulo niyo amguha hank'handa, no kumtivila akamgamba, “Heidahike Zumbe mbuli enga iyo ikubwiile!”
+\p
+\v 23 Yesu niyo amhitukila no amgamba Petulo, “Halawe mwa meso yangu, weye Mwavu, wanikindila kulongole mwe sila yangu, kwaviya ufanyanyi uwo unanao hakulawa kwa Mnungu, uwo wa kimnt'humnt'hu.”
+\p
+\v 24 Niyo Yesu awagamba wanamp'hina wakwe, “Uneva yeyose aunga kunitimila akelave kindedi, aketwike kiwambilo chakwe che masulumizo, niyo anitimila.”
+\v 25 Yeyose akuunga kuuhonya ugima wakwe naauwaze, mna akuuwaza ugima wakwe kwa ajili ya miye nauone.
+\v 26 Uneva mnt'hu anenk'hwa isi yose, mna awaza ugima wakwe, naakeongezelei? Hegu mnt'hu aunga ausakanye ugima wakwe na kint'hu chani?
+\v 27 Kwaviya Mwana Mnt'hu neeze mwo uwedi utendese ise hamwenga na watumigwa wa kwe mbingu, niyo awaliha want'hu kwa kila yumwenga viligane na viya adamanye.
+\v 28 Nawagambilani ikindedi kugamba weyaho mwa woho wakimale aha, hawadugane ne file heweenati kumuwona Mwana Mnt'hu akeza mo useuta wakwe.
+\c 17
+\cl Mnango wa 17
+\p
+\v 1 Yeze yomboke mazuwa mtandatu Yesu awaguhaga. Petulo, Yakobo, hamwenga na Yohana nduguye dya Yakobo aawo du, niyo awalongoza mpaka kulanga mwo mnima.
+\v 2 Ahadya wamuonaga akahituka ifuta yakwe, ifuta yakwe yangalaga enga zuwa, suke zakwe nao zandaga enga ung'azi.
+\v 3 Aaho niyo walailwa ni Musa, hamwenga na Eliya, wakasimuila hamwenga na Yesu.
+\v 4 Petulo niyo amgamba Yesu, “Zumbe viwagila suwe kunda aha, unaunga neni zenge viheha vitatu, kamwenga kako, kamwenga ka Musa, katuhu nako ka Eliya.”
+\p
+\v 5 Umwo andile akagendela kulonga ivo, vunde ding'aile, niyo dyawagubika, izwi kulawa kulanga dyagambaga, “Uyu niye Mwanangu nimuungise, hyelelwa naye. Mtegelezeni yehe.”
+\v 6 Wanamp'hina weze weve diizwi, niyo wenamiza zinyuso zawe hasi kwa kogohesa.
+\p
+\v 7 Mna Yesu niyo eza kuwa dosa niyo awagamba, “Inukileni, msekogoha.”
+\v 8 Niyo wenula meso, mna hawaone mnt'hu ila Yesu eke du.
+\p
+\v 9 Umwo wandaga wakaseela kulawa kwo mnima, Yesu awafundaga wasekugambila yoyose kwa yadya wayaone, mpaka mwana Mnt'hu eze auyuke.
+\p
+\v 10 Wanamp'hina niyo wamuuza, “Vivihi wakuhiniza sigilizi,” Wagamba Eliya naande kwiza?
+\p
+\v 11 Yesu niyo ahitula, “Ikindedi Eliya naande kwiza, naho naayadamanye yose.
+\v 12 Mna nawagambilani kugamba, Eliya keza kale, mna woho wadunduga kummanya, mna namdamanyila kale yose yadya waungile kumdamanyila, enga ivi Mwana Mnt'hu naye akusulumizwa mwe mikono yawe.”
+\v 13 Niyo wanamp'hina wakwe wakombaganya kugamba, naaka wasimulizila mbuli ya Yohana Mbatizi.
+\p
+\v 14 Aho weze wauye kwo mdugano, mnt'hu yumwenga amwizilaga akamfikila madi akamgamba,
+\v 15 Zumbe mfile mbazi mwanangu, ana kifutu naho alumiziswa, adulagwa momoto na mwa mazi.
+\v 16 Nawegailaga wanamp'hina wako mna wadunduga kumhonya.
+\p
+\v 17 Yesu niyo ahitula akagamba, “Nyuwe cheleko kiswesile mhuwi kikwaga. Nenikale na nyuwe mpaka ini? Nigaileni aha uyo ndugu ywetu.”
+\v 18 Yesu aitivilaga idya mp'hepo, niyo yamlawa yudya mbwanga, aaho yudya mbwanga niyo ahona.
+\p
+\v 19 Wanamp'hina wakwe niyo wamwizila Yesu kinyele no kumuuza, “Zumbe, suwe nii kidunduga kuilava mp'hepo?”
+\p
+\v 20 Yesu niyo awahitula, “Kwaviya mswesa kunda na mhuwi ukint'hile. Nawagambilani ikindedi, mwandile no mhuwi ukuligana na kabeyu kwo mvumo, mwadaha kuugamba mnima uno, halawe aha uite hadya, naho niyo waita. Hakihali kikuunga kinde kidala kwa nyuwe.”
+\v 21 (Mna naho, aya yadaha kulavigwa kwa kufunga na kulombeza Mnungu).
+\p
+\v 22 Wanamp'hina wakwe weze weze wose Galilaya, Yesu awagambaga, “Mwana Mnt'hu naagelwe mwe mikono ya want'hu waihile.
+\v 23 Nawamkome, mna mwe dizuwa dya katatu naauyuke.” Wana mp'hina wakwe niyo waihiwa mwo ulosi uwo.
+\p
+\v 24 Na woho weze wabule Kapelinaumu, watoza kodi wamwizilaga Petulo, niyo wamuuza kugamba, “Togola, Mhinizi ywenyu akulihaga kodi ye Nyumba ya Mnungu?”
+\v 25 Petulo niyo amhitula kugamba, “Alihaga, Petulo eze engile kwe nyumba, Yesu niyo akonga kumuuza, “Simoni Petulo, wayafanyanya vihi? Mazumbe we isi waduganyaga maliho kulawa kwaani? Kulawa mwa wanawe wenye, hegu kulawa kwa wata kwiza?”
+\p
+\v 26 Petulo niyo ahitula, “Kulawa kwa wata kwiza.” Yesu niyo amgamba Petulo, “Nivedi, uneva ni ivo wakaya hawakuliha.
+\v 27 Mna vileke kinase kukiguha hant'hu, ita kwe diziwa, kaduule induwano yako, guha samaki ya nk'hongo ukuunga unaigwile. Igubule mnomo wakwe, nouone shilingi mlongo na mbili, ziguhe, niyo unilihile kodi miye hamwenga na weye mwenye.
+\c 18
+\cl Mnango wa 18
+\p
+\v 1 Lupisi ludya wanamp'hina wakwe wamwizilaga Yesu wakamuuza, “Niani umkulu mo useuta wa kulanga?”
+\p
+\v 2 Yesu etangaga kazana kadodo, niyo akakimalisa mgati mwawe,
+\v 3 niyo agamba, “Nawagambilani kindedi, homdahe kwingila kwo useuta wa kwe mbingu uneva hamnahituke no kunda enga kazana aka kadodo.
+\v 4 Elo mnt'hu yeyose akuunga anakeseleze niyo anda enga aka kazana kadodo, uyo niye mkulu kujink'ha wose kwo useuta wa kulanga.
+\v 5 Naho mnt'hu yeyose akuunga akatendele ukise kazana enga aka kwa zina dyangu, mnt'hu uyo anitendela miye.
+\p
+\v 6 “Mna mnt'hu yeyose akuunga analeke yumwenga mwa wadodo awa asekunihuwila miye atenda wavu, viwagilwa uyo akakigwe iwe kulu dya kusagila, mwe singo yakwe, niyo adubwikwa mwo mwina we bahali.
+\v 7 Hangi yenye isi kwaviya umwo mbuli zikuwatenda want'hu waze mhuwi wawe, mbuli enga izo hazikukindilika kulaila, mna hangi yemwenye mnt'hu akuunga aleke zilaile.
+\v 8 “Uneva mkono hegu kiga chako vakutenda udamanye wavu, ukant'he niyo waudula hale, ni vedi kwa weye kwingila kwo ugima hwiina mkono, hegu kiga, kujink'ha kunda ne mikono yose miidi, hegu viga vose viidi niyo waduulwa kwo moto wa ulo na ulo.
+\v 9 Naho sizo dyako dinakutenda unde mwavu, ding'ole, niyo wadiduula. Ni vedi kwa weye kwingila kwo ugima na ziso dimwenga, kujink'ha kunda na meso yose maidi niyo wadulwa kwo moto houkuzima wa ulo na ulo.
+\p
+\v 10 Msinyise msekumbela yeyose mwa wadodo awa, kwaviya nawagambilani, watumigwa wa kwe mbingu mazuwa yose wamkaula Tate uko kwe mbingu.
+\v 11 (Kwaviya Mwana Mnt'hu keza kukombola kiya chagile naho milo0si ino hyaonekaga mwe vitabu vedi va kale).
+\v 12 Mwafanyanya vihi? Uneva mnt'hu mta magoto gana, niyo dimwenga mwa ayo dyaga naatende vivihi? Naayaleke yadya mlongo kenda na mwo lugulu, no kugenda kudizungula diya digoto dimwenga dyagile.
+\v 13 Naho anadiona nawagambilani ikindedi, na ande na kinyemi kikulu kujink'ha yadya milongo kenda heyagile.
+\v 14 Enga iivo Tati yenyu ekulanga, hakuunga yumwenga mwa wadodo awa wage.
+\p
+\v 15 Mnt'hu akuunga anakutendele wiihi, mwiitile niyo wakumlagisa uwavu wakwe. Mna utende ivo kwa kinyele, nyuweenye waidi du, anakwiva nivedi, kumpata umiao.
+\v 16 Mna hanakwivile kaguhe mnt'hu mtuhu yumwenga hegu waidi, vileke dia dikuunga dinalongwe mwakwe dimanyike kwa want'hu waidi hegu watatu.
+\v 17 Uneva anawalemela ao nao mwitangile kwe fyo dya wahuwila wa Kilisito, analemela kwe fyo dya wahuwila wa Kilisito kose, uyo umtende enga mnt'hu he mmanyize Mnungu hegu du uone enga mgwila kodi.
+\v 18 Nawagambilani kindedi, dyodyose mkuunga mdivugale he isi nedinde divugalwa kwe mbingu, diya mkuunga mdikomole he isi nedinde dikomwolwa kwe mbingu.
+\v 19 Naho nawagambilani uneva waidi wenyu wanaivana mwe isi, kwa mbuli yoyose wakuunga wanalombeze neniidamanye kwe dizina dya Tate ekulanga.
+\v 20 Kwaviya aho wakudugana waidi hegu watatu mwe dizina dyangu, name nihamwenga nawo.
+\p
+\v 21 Petulo niyo amwitila Zumbe, niyo amuuza, “Mnt'hu anitendele wavu kengahi name nimlekele? Anitendele malavo mfungate?”
+\p
+\v 22 Yesu niyo amhitula kugamba, “Hiyo malavo mfugate du, mna malavo milongo mfugate malavo mfungate.
+\v 23 Kwaviya seuta wa kulanga ukeiga na mnt'hu yumwenga aungaga kumanya ivo wadamanye awatumwa wakwe.
+\v 24 Aho wakakonga kugambilana, egalagwa mnt'hu yumwanga andaga akatigizwa ni yudya zumbe zabulaga talant'ha milongo magana mlongo.
+\v 25 Kwa mtumwa aswesaga cho kuliha, zumbe aungaga mtumwa atagigwe, yehe mwenye, mkaziwe hegu wanawe, na vose viya wandaga navo vileke alihe.
+\v 26 Yudya mtumwa niyo amgweela akamfikila madi akagamba, nionele mbazi ludodo, nohulihe kila kint'hu.’
+\v 27 Yudya zumbe ywo mtumwa niyo aona mbazi, niyo hamtigize elo na kumleka aite.
+\v 28 Mna umwo yudya mtumwa akaita kuse, niyo amuona mtumwa miyawe naakamtigiza dinali gana, niyo amgwila akamgamba, ‘Nilihe kila kiya hwink'hile.
+\p
+\v 29 Yudya mtumwa miyawe niyo amfikila madi, akamwiila mbazi, niyonele mbazi, nohulihe.’
+\v 30 Mna yehe niyo alemela, niyo amgwila no kumdula kwedivugailo, mpaka ande kuliha.
+\v 31 Awatumwa watuhu weze wayaone yose yadya yalaile nawaona usungu, niyo waita kwa zumbe nokumgambila yose yalaile.
+\p
+\v 32 Niyo zumbe amwitanga yudya mndima kwe nyumba nokumgamba, weye mndima wiihile, nokunilombeza name niyo nakulekela yose yadya nehakutigiza, uguhile kwangu,
+\v 33 We nawe hudahile kumwonela mbazi mndima miyao enga viya miye huonele mbazi?
+\v 34 Kwa maya zumbe ywakwe naye niyo amhitukila nakumgela kwedivugailo alumizwe haheina kulekelwa, vikungwa alihe vose viya akutigizwa.”
+\v 35 “Ivi nivo Tate ekulanga, akuunga amtende yeyose mwa nyuwe heekudaha kuwausila wanduguzeicho wakuwatigiza kwa mbazi kulawa mwo moyo wakwe.”
+\c 19
+\cl Mnango wa 19
+\p
+\v 1 Yesu eze abinde kuyalonga ayo, ahalawaga Galilaya niyo aita mwe isi ya Uyahudi ng'ambu yo mto Yolodani.
+\v 2 Fyo kulu dya want'hu dya mtimilaga niyo awahonya uko.
+\p
+\v 3 Mafalisayo wamwenga wamwiizilaga na kugeza kumgwila kwa kumuuza, “Togola haviihile kwa mnt'hu kumwasa mkaziwe kwa lema dyodyose?”
+\p
+\v 4 Yesu awahitulaga akawagamba, “Hamsomile mawandiko yakukile yakugamba, aho nk'hongo Muumbi aumbaga mgosi na mvele?
+\v 5 Naho Mnungu agambaga, ‘Kwa aya mgosi na awase ise na nine, niyo anda na mkaziwe, naho awa waidi nawande hiyo waidi naho, mna nawande mwili umwenga.
+\v 6 Hawande waidi naho, woho wanda mwili umwenga. Kwa ivo walunganywe ni Mnungu, mnt'hu asekuwapanga.”
+\p
+\v 7 Wakamgamba, “Nii haluse Musa akisigiilaga kugamba mnt'hu adaha kumwink'ha mkaziwe talaka niyo amwasa?”
+\p
+\v 8 Yesu niyo awahitula, “Musa awalekagani muwase wavele wenyu kwaviya mna nk'hani. Mna havandaga enga ivo kukongela kwo kuumbigwa kwe isi.
+\v 9 Naivo wagambilani nyuwe, yeyose akuunga amwase mkaziwe hi kwa mbuli ya uhabwasi, niyo alomba mvele mtuhu, naande mhabwasi. Na akuunga alombe yudya mvele naye, atenda uhabwasi.”
+\p
+\v 10 Wanamp'hina wakwe niyo wamgamba Yesu, “Uneva nivo vili kwa mgosi na mkaziwe, ni vedi mnt'hu asekulomba.”
+\p
+\v 11 Yesu niyo awahitula, “Hiyo wose kuihokela imbuli ino ni kwa wadya du wasagulwe ni Mnungu kunda ivo.
+\v 12 Kwaviya ziuko mbuli heezikuligana zikuleka mnt'hu asekulomba. Wamwenga nivo welekwe, wamwenga watakutendigwa ni want'hu kunda ivo, wamwenga nao hawakulomba kwa kuuzugula useuta wa Mnungu. Yeyose akuidaha imbuli ino naaihokele.”
+\p
+\v 13 Naho niyo egailwa wana wadodo awageleke mikono yakwe awavikile. Mna wanamp'hina wakwe niyo wawativila wadya wawegale.
+\v 14 Yesu niyo agamba, “Walekeni wana wadodo waniizile, msekuwasunk'ha sunk'ha, kwaviya useuta wa kwe mbigu ni wa want'hu enga awana awa.”
+\v 15 Agelekaga mikono yakwe mwa awo wana, niyo ahalawa.
+\p
+\v 16 Mnt'hu yumwenga mgoli amwizilaga Yesu akamgamba, “Mhinizi, naungwa nidamanye mbuli yani yedi vileke nihokele ugima wa ulo na ulo?”
+\p
+\v 17 Yesu niyo amhitula, “Nii waniuza uwedi? Hahali mnt'hu ywedi, ywedi ni Mnungu ekedu. Mna uneva waunga wingile kwo ugima wa mazuwa yose, damanya mwiko viya ukulonga.”
+\p
+\v 18 Yudya mnt'hu niyo amuza Yesu, “Ni zihi?” Yesu niyo amhitula, “Usekukoma, usekunda mgenda na wavele hi wako, usekubawa, usekumlongelezela mnt'hu mbuli hi za kindedi,
+\v 19 uweve iso na nyokwe, naho uwaunge weyao enga viya ukukeunga weye mwenye.”
+\p
+\v 20 Yudya mnt'hu niyo ahitula, “Yose ayo hiyatoza, hisigazai naho?”
+\p
+\v 21 Yesu niyo amgamba, “Ukaunga unde kukint'ha mo uwedi, katage viya unanavo niyo wawapangila wakiwa, ivo naunde na kindolo uko kulanga. Ukajika nitimile.”
+\v 22 Yudya mnt'hu eze eve ivo, ahalawaga aihiwe, kwaviya andaga mgoli mkulu.
+\p
+\v 23 Niyo Yesu alonga na wanamp'hina wakwe kugamba, “Nawagambilani ikindedi, ni vidala vitendese kwa mgoli kwingila kwo useuta wa kwe mbingu.
+\v 24 Navuzagiza ni vihufu ngamia komboka mwa kalanga ke singano, mna hi mgoli kwingila kwo useuta wa Mnungu.”
+\p
+\v 25 Wanamp'hina wakwe weze weve ivo, naweeheleswa, niyo wauza, “Uneva ni ivo, niani naadahe kuhona?”
+\p
+\v 26 Yesu niyo awasinya kwa udahi no kuwagamba, “kwa want'hu hevidahike, mna kwa Mnungu yose ni mahufu.”
+\p
+\v 27 Petulo niyo amhitula, “kaula,” Suwe kileka kila kint'hu niyo chakutimila. “Nekink'higwei?”
+\p
+\v 28 Yesu niyo awahitula akawagamba, “Nawagambilani ikindedi, nyuwe, umwo Mwana Mnt'hu akekala mwe difumbi dyakwe dyo uwedi utendese, niho nyuwe nanywe mkunitimila nomwikale mwe viti mlongo na viidi mkayasengela makabila mlongo na maidi ya Waizilaeli.
+\v 29 Naho yeyose alekile nyumba yakwe, hegu wandugu wa kigosi na walumbuze na ise na nine, hegu wanawe ne zink'honde zakwe, kwa kunizungula miye naahokele malavo gana ya viya avilekile, naho neenk'higwe ugima wa ulo na ulo.
+\p
+\v 30 Mna wengi wa nk'hongo nawaziigile, wadya nao wazigiile nawande wa nk'hongo.
+\c 20
+\cl Mnango wa 20
+\p
+\v 1 Kwaviya useuta wa kwe mbingu ukeiga enga ivi. Mnt'hu mta nk'honde yakwe, akelawaga kilo kilo akawapangile want'hu ndima mwe nk'honde yakwe ye mizabibu.
+\v 2 Naho weze wazumilane kuwaliha maliho ya zuwa dimwenga, niyo awasindikiza kwe nk'honde ye mizabibu.
+\v 3 Ize inde saa nt'hatu, niyo afosa naho kuse yo mgunda ambwilaga watuhu wakimale hedigwilo, heweina chokudamanya,
+\v 4 niyo awagamba, nanywe iteni kwe nk'honde yangu ye mizabibu mkadamanye ndima neniwaliheni viya muwagilwe kulihwa.
+\v 5 Niyo waita. Eze aite naho, ize ibule saa ya mtandatu na saa kenda, adamanyaga enga viya va bosi.
+\v 6 Aitaga naho ize ibule saa ya mlongo na imwenga aonaga watuhu wakimale hagihi, niyo awauza, nyuwe nii mkimala aha msi mgima mswesa ndima?
+\p
+\v 7 Niyo wamhitula, kwaviya hahali akink'hile ndima, niyo awagamba, nivedi, nanywe iteni mkadamanye ndima kwe nk'honde yangu ye mizabibu.’
+\p
+\v 8 Kisingi kize kibule, zumbe wo mgunda niyo amgamba mkimalizi wakwe, wetange wandima wose uwalihe amaliho yawe, akakonga yudya azigiile, kubula kwa uyu wa bosi.
+\v 9 Wadya want'hu wakongile indima saa mlongo na imwenga, nawalihigwa shilingi kila yumwenga.
+\v 10 Ivo weze weze wadya wose wakongaga bosi, nawakamanya kugamba nawalihigwe na maholokela, mna woho nawo nawalihigwa maliho ya zuwa dimwenga kila yumwenga.
+\v 11 Nawasinya yadya maliho niyo wakonga kumkalaliza mta mgunda,
+\p
+\v 12 Wakamgamba, ‘Awa wazigiile wadamanya ndima saa dimwenga du, suwe kiikigwa mwe dizuwa msi mgima, mna wawaliha vikuligana na suwe.’
+\p
+\v 13 Mta mgunda niyo amhitula yumwenga ywawe akamgamba, “mbuyangu, hikuhujile. Hamwenga na ayo kiivana mlihwe maliho ya zuwa dimwenga kwa wose.
+\v 14 Elo guha matundu yako ukeitile. Naunga nimlihe yudya azigiile enga viya hulihile weye.
+\p
+\v 15 Hiwagilwe kuyadamanyila ndima matundu yangu enga ivo huunga? Hegu kwingila finju kwaviya miye ni ywedi?”
+\v 16 Yesu niyo akomeleza kugamba, “Akuziigila ivi haluse, naande ywa nk'hongo, ywa nk'hongo naye naazigile.”
+\p
+\v 17 Umwo Yesu andaga akaita Yelusalemu, awaguhaga wanamp'hina wakwe kwe nyumba, niyo alonga nao haheina want'hu akawagamba.
+\v 18 “Kauleni,” “chaita Yelusalemu, na Mwana Mnt'hu naagelwe mwe mikono ya wakulu wa walava nt'hambiko na wahinizi wa Miko, naho nawamsengele kukomwa,
+\v 19 naho na wamvuze kwa want'hu hi Wayahudi, nawamzesezigile na kumtoa mikotya niyo wamuwamba mwo kiwambilo, mna mwe dizuwa dya katatu kukongela dizuwa dye file yakwe, naande kauyuka.”
+\p
+\v 20 Niyo mkaza Zebedayo hamwenga na wanawe waidi wambasa Yesu niyo wamfikila madi akalombeza kint'hu.
+\v 21 Yesu niyo amgamba, “Waungani?” Yudya mvele niyo agamba, “Sigiila kugamba wanangu awa, yumwenga ekale kulume kwako, na yumwenga naye kumoso uko kwo useuta wako.”
+\p
+\v 22 Yesu niyo amgamba, “Hamkimanyize kia mkulombeza. Ivi mwadaha kukinyweela kiamp'ha changu cha masulumizo kia hunyweela miye?” Niyo wamhitula, “Chadaha.”
+\p
+\v 23 Yesu niyo awagamba, “Yadahika mkadaha kukinyweela ikikombe changu, mna ukwikala kulume hegu kumoso, miye hina ulamuzi. Kulume na kumoso kuikilwa wadya waikilwe lumwe ni Tate.”
+\p
+\v 24 Naho wadya mlongo weze weve zimbuli za wadya wandugu niyo waihiwa.
+\v 25 Mna Yesu niyo awetanga akawagamba, “Mmanya kugamba wakulu wa want'hu hi Wayahudi wawalongoza want'hu kikwank'walu, wakulu wawe nawo wawombosela udahi wawe mwawo.
+\v 26 Mna hevinde ivo kwenyu. Akuunga kunda mkulu umwenyu, vamuunga ande mtumwa ywenyu,
+\v 27 naho mnt'hu akuunga ande ywa nk'hongo, akonge kunda mtumwa ywenyu,
+\v 28 kwaviya Mwana Mnt'hu hezile adamanyilwe ndima ni want'hu mna keza kuwadamanyila ndima want'hu, no kuulava ugima wakwe vileke want'hu wengi wakombolwe.”
+\p
+\v 29 Umwo Yesu na wanamp'hina wakwe wakalawa Yeliko, fyo kulu dya want'hu dyamtimilaga.
+\v 30 Want'hu waidi mant'hunt'hu wekalaga hank'handa he sila. Naho weze weve Yesu omboka, niyo wabongeela wakagamba, “Zumbe Mwana Daudi kionele mbazi.”
+\v 31 Want'hu niyo wawativila no kuwagamba wanyamale, mna woho niyo wagendeela kukweza izwi, “Zumbe Mwana Daudi kionele mbazi.”
+\p
+\v 32 Yesu niyo akimala no kuwetanga, niyo awauza, “Mwaunga niwadamanyileni mbwai?”
+\v 33 Niyo wamhitula, “Zumbe chaunga kidahe kuwona.”
+\v 34 Yesu niyo awaonela mbazi, niyo awadosa meso yawe, aaho niyo wadaha kuwona, no kumtimila.
+\c 21
+\cl Mnango wa 21
+\p
+\v 1 Aho Yesu na wanamp'hina wakwe weze wabule hagihi na Yelusalemu no kubula Betifage mo Mnima we Mizeituni, aho Yesu nakawatuma wanamp'hina wakwe waidi,
+\v 2 akawagamba, “Iteni he kaya iyo ihalongole, nomkabwiile mp'hunda ikakigwe hamwenga na mwanawe. Zidoholeni mnigaile.
+\v 3 Mnt'hu yeyose akuunga awauzeni dyodyose, mgambileni kugamba, Zumbe aziunga, naho naazivuze, nae naawa zumileni.”
+\p
+\v 4 Idi dilaile vileke yadya alongaga mlotezi yakint'he.
+\v 5 “Ugambileni mzi wa Sayuni, kaula Zumbe ywako akwizila, mjalamu wa moyo, emwe mp'hunda, na mwana mp'hunda.”
+\p
+\v 6 Wanamp'hina waitaga, niyo wadamanya enga viya Yesu awasigilaga.
+\v 7 Wamwigaila mp'hunda mwana mp'hunda, watandikaga zisuke zawe mnanga niyo Yesu ekala mnanga mwe mp'hunda.
+\v 8 Mafyo ya want'hu wabindile ingi watandikaga zisuke zawe mwe sila, wamwenga nawo nawasenga mahuto no kuyatandika mwe sila.
+\v 9 Idifyo dya want'hu diya dimlongoele na diya dikumtimila, wandaga wakanga kwa izwi kulu wakagamba, “Nt'hogola kwa Mwana Daudi. Mnungu naamvikile yudya akwiza kwa zina dya Zumbe. Naatogolwe Mnungu uko kulanga.”
+\p
+\v 10 Yesu eze engile Yelusalemu, mzi wose no wituka, wakauza, “Uyu ni ani?”
+\p
+\v 11 Diya idifyo niyo dyawahitula, “Uyu ni Yesu, Mlotezi kulawa Nazaleti ya Galilaya.”
+\p
+\v 12 Yesu engilaga mwe Nyumba ya Mnungu, niyo awakump'husa kuse wadya wose wandaga wakataga no kugula mdya mwe Nyumba ya Mnungu. Azikindulaga zimeza za wadya nawaka sakanya matundu, ne viti va wataga suwa,
+\v 13 akawagamba, “Iwandikwa mwe mawandiko kugamba, nyumba yangu neitangwe nyumba ya kumvika Mnungu. Mna nyuwe mwaitenda mp'hanga ya wabavi.”
+\p
+\v 14 Want'hu viwete na mant'hunt'hu wamwizilaga kudya kwe Nyumba ya Mnungu niyo awahonya.
+\p
+\v 15 Mna wakulu wa Walava nt'hambiko na wahinizi we zi sigilizi, waihiwagwa weze waone yadya ya kweheela akudamanya Yesu, no ukwanga kwa wana wadodo mwe Nyumba idya ya Mnungu wakagamba, “Naatogolwe Mwana Daudi!”
+\p
+\v 16 Niyo wamgamba, “Weva ivo wana awa wakulonga?” Yesu niyo awagamba, “Heiye, neva.” “Hamsomile mwa Mawandiko? mwahiniza wana ne vizana, kulava nt'hogola zikinth'ile.”
+\p
+\v 17 Niyo Yesu awalekaga no kuita kuse yo umzi, aitaga Besania, uko agonaga.
+\p
+\v 18 Mtootondo umwo andaga akeza naho kwo mzi, akeivaga sala.
+\v 19 Eze auone mtini hagihi ne sila, aubasaga, mna haonaga matunda ila na mani du, niyo augamba, “Howize weleke matunda naho ulo na ulo.” Aaho umti udya niyo wanyuluka.
+\p
+\v 20 Wanamp'hina wadya weze wayaone yadya niyo weehelwa wakagamba, “Kwa vivihi mti udya ukanyuluka ludole?”
+\p
+\v 21 Yesu niyo ahitula, “Nawagambilani ikindedi, mnanda namhuwi, naho msekunda na kiyangayanga, nomdahe kudamanya hiyo enga idi du didamanyike dyo mtini, nomdahe hata kuugamba mnima uno, ita kakedule kwe bahali, naho niyo vanda.
+\v 22 Nawagambilani ikindedi mnanda na mhuwila nommhokele kia mkulombeza.”
+\p
+\v 23 Yesu eze engile mwe Nyumba ya Mnungu, Umwo andaga akahiniza, wakulu wa Walava nt'hambiko ne wadala a vilongozi va want'hu wambasaga wakamuuza. “Wayadamanya aya kwa udahi waani? Naho niani akwink'hile udahi uwo?”
+\p
+\v 24 Yesu niyo awahitula, “Neniwauzeni nanywe mbuli imwenga, mna nihitula name neniwa gambileni, kugamba nadamanya aya kwa udahi waani.
+\v 25 Nigambileni, ubatizo wa Yohana walawaga nahi? Walawaga kwa Mnungu, hegu walawaga kwa want'hu?” Watalaulaga woho kwa woho kugamba, “Nekigeeze? Uneva kinagamba, ulawa kwa Mnungu, naakiuze kugamba, nii hamumhuwile Yohana?
+\v 26 Mna naho kinagamba, ulawa kwa want'hu, chogoha want'hu Kwaviya wose nawamanya kugamba Yohana andaga mlotezi ywa Mnungu.”
+\v 27 Ivo niyo wamhitula kugamba, “Hakimanyize” Naye Yesu niyo awagamba, “Name heniwagambileni kugamba nayadamanya aya kwa udahi waani.”
+\p
+\v 28 Mwafanyanya vihi mwe mbuli ino? Kwandaga na mnt'hu andaga na wanawe waidi wa kilume, niyo ambasa wa nk'hongo na kumgamba, mwanangu, uite ukadamanye ndima kwe nk'honde ye mizabibu dielo.
+\p
+\v 29 Yudya mwana niyo ahitula kugamba, hikuunga, mna akajika niyo afanyanya vint'hu niyo aita.
+\p
+\v 30 Niyo Tati ya mnt'hu ambasa yudya mtuhu niyo amlonga enga iviya alongile kwa ywa nk'hongo. Yudya mwana niyo agamba, tate neniite, mna niyo haitile.
+\v 31 Mwa waidi awa, niani adamanye yadya aungile tati yawe?” Niyo wahitula, “Ni yudya ywa kaidi.” Yesu niyo awagamba, nawagambilani ikindedi, wagwila kodi na mapamp'he nawawalongoeleni kwo Useuta wa Mnungu,
+\v 32 kwaviya Yohana awezilagani niyo awalagisani zisila ze kindedi mna hamwamtegelezaga, mna wagwila kodi na mapamp'he nawamwiva niyo wamhuwila. Mna nyuwe hamwenga no ukuyaona aya hamuungile kweiila no kumhuwila.
+\p
+\v 33 Yesu niyo agamba, tegelezeni mliganyizo mtuhu kwandaga na mnt'hu mta nk'honde yakwe, ahandaga mizabibu, niyo aizengela gomela, niyo asimba bome dyo kuhondela no kuzenga hant'hu henuke hakumvikila Mnungu cho wamizi, niyo awiikiza kwa walimi wamwenga, niyo yehe atamba.
+\v 34 Msimo wo kuvuna uze ubuze, atumaga wandima wakwe kwa wadya waikizilwe, wakamguhile amaliho yakwe.
+\v 35 Wadya walimi niyo wawagwila wandima wadya yumwenga wamtoa, yumwenga wamkoma, yudya ywa katatu niyo wamtowa na maiwe.
+\v 36 Mna niyo egala wandima watuhu kwao, wasumpule uwingi kujink'ha wadya wa bosi. Mna naho wadya walimi niyo wawatendela viihile enga wadya wa nk'hongo.
+\v 37 Kwo mzigilizo amwigalaga mwanawe mwenye kwawo akagamba, mafani wadaha kumwogoha.'`
+\p
+\v 38 Mna wadya walimi weze wamuwone umwana, niyo wagambilina kugamba, mkipe keza, nekimkomeni kiguhe ikipe chakwe.
+\v 39 Ivo niyo wamgwila no kumduula kuse ye nk'honde ye mizabibu, niyo wamkoma.
+\v 40 Yesu niyo wauza, “Haluse zumbe wo mgunda we mizabibu akeza naawatende vivihi walimi awo?”
+\p
+\v 41 Niyo wahitula, “Naawakome nao wadya waihi, niyo umgunda wakwe we mizabibu nawaikizile walimi watuhu.”
+\p
+\v 42 Yesu niyo awauza, Togoleni hamnati msome ivo viwandikwe mwa mawandiko? Iwe diya wazesi wadilemele, dinda iwe dikuungiswa. Zumbe niye adamanye ivo, naho ni mbuli ya kwehela mwa meso yetu.
+\p
+\v 43 Yesu niyo agendeela kulonga, “Naivo nawagambilani,” “nomhokigwe Useuta wa Mnungu niyo wenk'hwa want'hu wakudamanya ayedi.”
+\v 44 Akuunga agwe mwe diiwe idyo naavunike vunike, uyo nedimgwele nedimtigint'he ande luvumbi.
+\p
+\v 45 Wakulu wa walavant'hambiko na Mafalisayo weze weve miliganyizo ya Yesu, niyo wabunk'hula kugamba nakawalonga woho,
+\v 46 wazungulaga ubala wakumgwila, mna wandaga wakogoha umdugano, kwaviya want'hu wamanyaga kugamba Yesu ni mlotezi ywa Mnungu.
+\c 22
+\cl Mnango wa 22
+\p
+\v 1 Yesu nakawenk'ha mliganyizo mtuhu akawagamba,
+\v 2 “Useuta wa kulanga wakeiga ivi. Kwandaga na zumbe yumwenga amfunganyilaga mwanawe kilume wila wa ndoza.
+\v 3 Atumaga wandima kwa wose wadya walalikagwa kwe ndoza wakawetange, mna wadya walalikwe walemelaga.
+\v 4 Niyo naho atuma wandima watuhu no kuwagamba, Wagambileni wose wadya walalikwe kugamba, hikeika lumwe fugo yangu, naho hifunganya kila kigimbale na nk'hande zangu, hifunganya kila kint'hu. Soni kwe fugo.”
+\v 5 Mna wadya walalikwe hawaone kugamba ni kint'hu, niyo wakeagala, yumwenga kwe nk'honde, yumwenga naye kwo uchuuzi wakwe,
+\v 6 wamwenga niyo wawagwila wadya wandima watumigwe, niyo wawatenda vihile no kuwakoma.
+\v 7 Yudya zumbe ahigagwa, niyo egala wank'hondo wakwe, niyo wakuwakoma wakomi wadya no kuutimp'ha moto umzi wawe.
+\v 8 Niyo awagamba wandima wakwe, fugo ye ndoza ibula, mna wadya walalikwe hawaungile ukwiza.
+\v 9 Iteni kwezi sila mp'handa, walalikeni wose mkuunga muwabwiile, weze kwe ndoza.
+\v 10 Wandima wadya niyo waita kwe zisila zink'hulu, niyo wawaduganya want'hu wose wawaone, awavu na awedi, ndoza niyo yamema want'hu.
+\v 11 Mna zumbe eze engile, kuwakaula wageni, niyo kwanda na yumwenga hevaile suke yo kuitila kwe ndoza? Mna uyo mnt'hu hahitule dyodyose.
+\v 12 Niyo amuuza, mbuyangu kwingila vivihi aha hwiina suke ya kuvaligwa mwe ndoza?
+\v 13 Yudya zumbe niyo awagamba wandima wakwe, ‘Mkakeni viga ne mikono mkamduule kuse kwo lwiza. Uko nokunde na ndilo no kugwegwejula meno.”
+\v 14 Yesu niyo abindiliza akagamba, “Kwaviya wetangwe wabinda ingi, mna wasagulwe wageke.”
+\p
+\v 15 Mafalisayo waitaga kuse wakaika mizungu na kumtegela Yesu vileke wamgwile mwe milosi yakwe.
+\v 16 Niyo wawatuma wanamp'hina wawe na hamwenga na kafyo kakwe Mahelode kwa Yesu, niyo wamgamba, “Mhinizi,” “kimanya kugamba weye u mnt'hu ywedi, naho wahiniza mbuli ya Mnungu mwe ikindedi, naho hukogoha ukulu wo mnt'hu.
+\v 17 Elo ukigambile weye, waona vihi, ni vedi kumliha kodi uyu Seuta ywe Kilumi hegu vihi?”
+\p
+\v 18 Mna Yesu niyo abunk'hulaga fanyanyi zawe ziihile niyo awagamba, “Nyuwe watondwe! Nii mwanigeza?
+\v 19 Nilagiseni ditundu dikulihila ikodi” Niyo wamwink'ha.
+\v 20 Niyo awauza, “Ifuta imwe ditundu nidi yaani? Zina idi dyaani?”
+\p
+\v 21 Niyo wamhitula kugamba, “Va Seuta ywa Kilumi.” Niyo awagamba, “Mwink'heni Seuta ywa Kilumi viya vimuwagile, viya viwagile Mnungu navo mwink'heni Mnungu.”
+\v 22 Weze weve uhituzi wakwe, weheelagwa, niyo wahalawa.
+\p
+\v 23 Dizuwa idia Masadukayo wadya wakugamba hokunde no kuuyuka, wezaga kwa Yesu niyo wamuuza.
+\v 24 Wakagamba, “Mhinizi, Musa agambaga, uneva mnt'hu anabanika heina mwana kwa mkaziwe, nduguye amlombe mvele uyo vileke amwelekele wana.
+\v 25 Haluse wandaga uko wandugu mfungate wekalaga aha, ywa nk'hongo alombaga, mna niyo abanika, mna kwaviya helekaga, mkaziwe aguhagwa ni nduguye.
+\v 26 Vandaga kwa ywa kaidi na wakatatu, viita ivo vibuile mwa ywa mfungate.
+\v 27 Ko mzigilizo, yudya mvele naye niyo abanika.
+\v 28 Haluse kigambe mwe dizuwa dyo kuuyuka, mvele yudya naande ywaani, Kwaviya nakalombigwa ni wagosi mfungate?”
+\p
+\v 29 Yesu niyo awahitula, “Mna malema, kwaviya hamuyamanyize mawandiko yakukile, no udahi wa Mnungu.
+\v 30 Kwaviya, umwo want'hu wabanike wakauyuka, hokunde na kulomba hegu kulombigwa, kwaviya want'hu nawande enga watumigwa wa kwe mbingu.
+\v 31 Mna imbuli yo kuuyuka, hamsomile ivo Mnungu awagambileni,
+\v 32 ‘Miye ni Mnungu ywa Ibulahimu, Mnungu ywa Isaka, Mnungu ywa Yakobo.’ Ni Mnungu ywa wagima, hiye Mnungu ywa wabanike.”
+\p
+\v 33 Idifyo dya awant'hu dize dive viya, niyo dyeehelwa ukuhiniza kwakwe.
+\p
+\v 34 Mna Mafalisayo weze weve kugamba Masadukayo waswesa dyo kumuuza Yesu, Mafalisayo niyo wekala hamwenga,
+\v 35 yumwenga mwa woho mhinizi we sigilizi, niyo amuuza Yesu akamgeza,
+\v 36 “Mhinizi,” “Mwiko mkulu ni uhi?”
+\p
+\v 37 Yesu niyo ahitula, “‘Umuunge Zumbe Mnungu ywako kwo moyo wako wose, no kwo unt'hu wako wose, no kwo ubala wako wose.’
+\v 38 Ino niyo umwiko mkulu nayo niyo ya nk'hongo.
+\v 39 Nayo iyuko miko kaidi, ikugamba, ‘Umuunge miyao enga viya ukukeunga we mwenye.’
+\v 40 Zisigilizi izi zimbuli ziduganya miko yose na mahinizo ya walotezi.”
+\p
+\v 41 Aho Mafalisayo weze wadugane, Yesu niyo awauza,
+\v 42 “Mwaona vihi mwe mbuli ya Kilisito? Ni mwana ani?” Niyo wamgamba, “Mwana Daudi.”
+\p
+\v 43 Niyo naho awauza, “Vinda vivihi elo mwa Muye ywa Mnungu, Daudi akamwitanga ‘Zumbe?’ Kwaviya agambaga,
+\v 44 ‘Zumbe nakamgamba Zumbe ywangu, wikale kulume kwangu mpaka aho neniwaike wank'hondo wako hasi ye iviga vako.”'?”
+\v 45 Elo haluse Daudi akamwitanga ‘Zumbe’ vanda vivihi naho Kilisito Mkombozi ande Mwanawe?”
+\v 46 Hahandile na yeyose, ahitulaga mbuli hegu mnt'hu yeyose kugeza kumuza mbuli yoyose kukongela zuwa diya.
+\c 23
+\cl Mnango wa 23
+\p
+\v 1 Niho Yesu alonga na want'hu na wanamp'hina,
+\v 2 Awagamba, “Wahinyi we Zimiko hamwenga na Mafalisayo wana udahi wa kuhiniza mahinizo ya Musa.
+\v 3 Ivo elo vaunga muyatoze no kuyadamanya yose yadya wakuwagambilani, mna mse kutimila mwa yadya wakudamanya, Kwaviya hawakudamanya enga viya wakubilikiza.
+\v 4 Woho wakaka madondolo makulu niyo wayahasikiza mwa maega ya want'hu, mna woho wenye hawakuunga hata kuikwafa ne nividole vawe kuwambiza.
+\v 5 Yose wakuyadamanya waungisa watogolwe ni want'hu, wagalamula mapingu yawe no kugenyeza mwe zisuke zawe zint'hali.
+\v 6 Waungisa kwikala mwo fumbi wa kulongole, mwe midugano yo ludyo, na mwe zinyumba za kulombezela Mnungu.
+\v 7 Mwaungisisa kulamswa mwa magwilo no kwitangwa Mhinizi.
+\v 8 Mna nyuwe msekwitangwa ‘Wahinizi,’ Kwaviya Mhinizi ywenyu ni yumwenga nanywe mwi wandugu.
+\v 9 Naho msekumwitanga yoyose aha he isi ‘Tate’ Kwaviya Tati yenyu ni yumwenga ekulanga.
+\v 10 Naho msekwitangwa vilongozi, Kwaviya akuwalongoelani nyuwe ni yumwenga akwitangwa Kilisito.
+\v 11 Umkulu umwenyu aungwa ande mndima ywenyu.
+\v 12 Kwaviya yeyose akukekweza, naaselezwe, yudya nae akukeseleza, naakwezigwe ni Mnungu.
+\p
+\v 13 “Hangi nyuwe wenye wahinizi we miko na Mafalisayo! Watondwe nyuwe! Mkuwavugaila want'hu Useuta wa kwe mbingu, mna nyuwe enye hamkwingila, hamkuwenk'ha sila wakuunga kwingila.
+\p
+\v 14 “Hangi nyuwe wenye wahinizi we zi miko na Mafalisayo! Mkudya nyumba za wadya wabanikilwe ni walume zawe, naho kwa utondwe, mwaketenda kulonga mabuli mengi na mengi mo kumvika Mnungu! Kwaivo nomsulumizwe masulumizo makulu.
+\p
+\v 15 “Hangi nyuwe wenye nyuwe wahinizi we Miko na Mafalisayo! Nyuwe watondwe! Mkuzunguluka mwe isi na mwe ibahali no kumtenda mnt'hu yumwenga kunda enga ivo nyuwe mkuhuwila, naho mkajika mwamtenda kunda mwana wa mo moto houkuzima wa ulo na ulo kuwajink'ha nyuwe wenye ivo mwili.
+\p
+\v 16 Hangi nyuwe wenye vilongozi mant'hunt'hu, mwahiniziza kugamba, ‘Uneva mnt'hu anakwelisila mwe Nyumba ya Mnungu, hicho kint'hu, mna mnt'hu anakwelisila kwe izahabu ye iNyumba ank'hulu ya Mnungu, naande kakegwila mwenye.’
+\v 17 Mant'hunt'hu wahezi nyuwe! Ni ihi ink'hulu, izahabu hegu INyumba ank'hulu ya Mnungu ikugela kilingo kinde kikukizwe?
+\v 18 Iviya iviya, mwagamba, ‘Uneva mnt'hu akwelisila he kilingo cha kulavila nt'hambiko hi kint'hu, mna akwelisila kint'hu kilavigwe mnanga mwe kilingo cho kulavila nt'hambiko naande kakegwila mwenye.’
+\v 19 Nyuwe want'hu mant'hunt'hu, ni kihi kikulu ni malavo hegu kilingo cha kumvikila Mnungu kikukukiza malavo?
+\v 20 Ivo elo akwelisila he kilingo hakumvikila Mnungu, akelisa mwe icho na malavo yose yemwe hant'hu henuke hakumvikila Mnungu.
+\v 21 Naho akwelisila Nyumba ya Mnungu, akelisa kwe iyo hamwenga na Mnungu wenye akwikala uumo.
+\v 22 Naho akukelisila kulanga, akelisa ukalo wa Mnungu no umwenye akwikala uumo.
+\p
+\v 23 Hangi nyuwe wenye wahinizi na Mafalisayo, Watondwe! Mwalava zaka ze zimboga za mani na bizali, ne jila, mna mleka kutimila zimbuli zink'hulu zisiigilwe, zo utondowazi na mbazi no uhuwilwa. Zimbuli izi zink'hulu mwaungwa mzi damanye, haheina kuyajala ayo matuhu.
+\v 24 Vilongozi mant'hunt'hu! Mwatuja mbu mna mwamela mp'hunda!
+\p
+\v 25 Hangi nyuwe wenye wahinizi we Miko na Mafalisayo! Nyuwe watondwe! Mwasunt'ha viyamp'ha ne vihungu kwa kuse, mna kundani kumema yadya myalavile kwo kuwahoka want'hu no ugila.
+\v 26 Nyuwe Mafalisayo mant'hunt'hu! Indeni kusunt'ha kundani ye viyamp'ha ne vihungu, niho kuse nako kunde kukuka.
+\p
+\v 27 “Hangi nyuwe wenye wahinizi we zimiko na Mafalisayo! Mkeiga vikuta vikakigwe, ukavikaula kwa kuse kunda viwakigwa, mna kwa kundani vimema want'hu wabanike, mavuha na nt'hagant'ha zose.
+\v 28 Enga ivo kwa kuse mwa kaulwa kunda want'hu wedi, mna kwa kundani mmema utondwe no wavu.
+\p
+\v 29 Hangi nyuwe wenye wahinizi vilongozi we miko na mafalisayo watondwe! Mwazenga vikuta va walotezi wa Mnungu no kutuluma vikuta va wawagile Mnungu.
+\v 30 Naho mwagamba vandile chandaga uuko, aho watati zetu, hegu hamwandile hamwenga mwo kuwakoma walotezi wa Mnungu.
+\v 31 Ivo elo mwalonga uwona nyuwe wenye kugamba ni nyuwe mwelekwe kwa wadya wose wawakomaga walotezi wa Mnungu.
+\v 32 Gendeeleni elo, vileke mkomeleze kiya wakongaga watati zenyu!
+\v 33 Mazoka nyuwe naho cheleko cha mazoka! Msekugamba nomkehonye no usengelo wo kugeligwa kwo moto houkuzima wa ulo na ulo.
+\v 34 Haluse nawegailani naho walotezi wa Mnungu, want'hu wano umanyi wa Mnungu, na wahiniza Miko. Naho wawenga nomuwakome, wamwenga nao nomuwagele mwe viwambilo, wamwenga nomuwabunt'he mwe nyumba zenyu zo kuvikila, wamwenga nomuwaguluse kulawa mzi umwenga kuita mzi mtuhu.
+\v 35 Naho niyo isakame ya wose wawagilwe ni Mnungu idya itike, neinde umwenyu, kukongela ya Habili mpaka ya Zakalia mwana Balaki, Zakalia mwamkomaga hagati ye Nyumba ya Mnungu na hekilingo hokumvikila Mnungu malavo.
+\v 36 Nawagambilani kindedi, maliho yo ukomi uno wose nayande mwa want'hu wa mazuwa aya.
+\p
+\v 37 Yelusalemu, Yelusalemu, weye ukuwakoma walotezi wa Mnungu na kuwatoa maiwe wadya watumigwe kwako ni Mnungu! Kengahi niungile kuwaduganya hamwenga awanao, enga viya nguku ikuwaduganya wakinda wakwe mwa amawawa yakwe mna haviungile!
+\v 38 Kaula elo nyumba yako neilekigwe hame.
+\v 39 Nakugambilani, kukongela ivi haluse na kugendeela, hounione miye naho mpaka hadya nomgambe, ‘Kavikilwa yehe akwiza kwe dizina dya Zumbe.”
+\c 24
+\cl Mnango wa 24
+\p
+\v 1 Umwo Yesu andaga akahalawa he Nyumba ya Mnungu, wanamp'hina wakwe wamwitangaga vileke akaule mzengo we Nyumba ya Mnungu.
+\v 2 Niyo awagamba, “Kindedi aya yose myakaule vedi. Nawagambilani kindedi, hedisigale iwe mnanga mwo miyawe, yose nayamogoelwe hasi.”
+\p
+\v 3 Umwo Yesu andaga kahumula kwo lugulu lwe Mizeituni, wanamp'hina wakwe wamwiizilaga kinyele wakamgamba, “Kigambile, aya ulongile nayalaile ini naho ni kilagiso chani kugamba weye weza, nokubindilikila kwe isi?”
+\p
+\v 4 Yesu niyo ahitula, “Msinyise, yeyose ase kuwadant'hiliza.
+\v 5 Kwaviya naweze wabindile ingi kwa zina dyangu, wakagamba kila yumwenga niye Kilisito! Naho nawawadant'hilize want'hu wengi.
+\v 6 Nomwive nk'hondo na nt'hegelezi za nk'hondo. Mkaulise, msekwituka kwaviya ayo hayaleke kulaila, mna hokunde nuko kubindilikila kwe isi.
+\v 7 Isi na isi nezitoane, useuta nao kutoana na uzumbe mtuhu, nokunde na magumbo, na visingisa kila hant'hu.
+\v 8 Yose aya nayande enga nk'hongelo ya kulumwa usungu wa mvele kwingila nyumba.
+\p
+\v 9 “Nanywe nawawagwileni no kuwasezenga mtendelwe yaihile, na kuwakoma, naho want'hu we isi zose nawawa ihieni, kwaviya mwanitimila miye.
+\v 10 Aho naho want'hu wengi nawahituke, naho nawa sezengane, naho nawaihiyane.
+\v 11 Naho walotezi wengi wo udant'hi na walaile nokudant'hiliza want'hu wengi.
+\v 12 Naho Kwaviya wavu nougenyele, lukunde kunde lwa want'hu no luhole.
+\v 13 Mna yudya mnt'hu akuunga afinyilize niyo abinda int'hambo niye akuunga ayokolwe.
+\v 14 Naho Mbuli Yedi ya useuta wa Mnungu neibilikizwe enga ulonga uwona kwa isi zose niho kubindilikila kwe isi nokwize.
+\p
+\v 15 Aho mkeza kuwona ihizo dikimala hakukile ha Mnungu, idyo alongaga mlotezi Danieli.” Wakusoma wakombaganye.
+\v 16 “Niho wose we mwe isi ya Yuda, wanyilikile kwe vigulu.
+\v 17 Mnt'hu ekwe digulu dye nyumba yakwe asekuseela aguhe vint'hu vimwe nyumba.
+\v 18 Naho mnt'hu ekwe nk'honde, asekuuya na nyuma kuguha suke yakwe.
+\v 19 Makunt'ho makulu ni kwa wadya awabovu na wadya wakonk'heza mwa mazuwa ayo.
+\v 20 Lombezeni Mnungu kugamba nguluko zenyu zisekunda mwe dizuwa dya mp'heho, naho disekunda mwe dizuwa dya kuhumula.
+\v 21 Kwaviya nokunde na makunt'ho makulu heyenati kulaila kukongela kwo kuumbwa isi, kubula ivi haluse, naho heyeze yalaile vituhu.
+\v 22 Naho vandile Mnungu hahungule mazuwa ayo, hegu hakwahonile mnt'hu yeyose, mna kwaviya weyuko wasagulwe, Mnungu naayahungule mazuwa ayo.
+\p
+\v 23 Naho aho mnt'hu akakugamba, ‘Kaula, Kilisito eyuku!’ Hegu wakagamba, ‘Ehadya!’ Msekuhuwila.
+\v 24 Kwaviya nawalaile wakina Kilisito wo udant'hi na walotezi wa udant'hi, naho nawadamanye vihungi vikulu na mbuli za kwehela, vileke wawazaganye want'hu, vika dahika ni hamwenga na wadya wasagulwe ni Mnungu.
+\v 25 Elo msinyise! Hiwagambilani kale yakwiza kulongole.
+\v 26 “Hegu, yeyose akuwagambani, ‘Kauleni ekwe nyika!’ Msekuita, hegu du akuwagambani, ‘Kauleni e yuku kwe nyumba!’ Mse kumhuwila.
+\v 27 Saviya lumwemwe lukudaha kulaila ulailo wa zuwa, niyo lwaonwa usweelo wa zuwa, nivo vikuunga vinde ukwiza kwa Mwana Mnt'hu.
+\v 28 “Kwaviya hohose hakuunga hande ne kimba, ndege nyika naho nezidugane.
+\p
+\v 29 Aaho mazuwa ya makunt'ho yakeza kwomboka, zuwa nedigelwe lwiza naho umnenge nao houng'ale, nt'hondo nazo nezigwe kulawa kulanga, naho udahi wa kwe mbingu nousingisike.
+\v 30 Niho nokuonekele vilagiso va Mwana Mnt'hu akalaila mo ulanga, naho want'hu wose weisi nawahongeze no kuila aho wakeza kumuwona Mwana Mnt'hu akeza mwa mavunde ya kwe mbingu na udahi no uwedi utendese.
+\v 31 Naawatume watumigwa wakwe hamwenga na izwi kulu dye digunda, naho waduganywe wasagulwa wakwe kulawa nt'hendelo izine ze isi, kukongela uheelo umwenga we isi, kuhinga uheelo mtuhu.
+\p
+\v 32 Elo kwe diziti dikwitagwa mtini, kehinizeni mliganyizo. Aho mkaona amatambi yakwe yadakila no kulava mani mahya, manyeni kugamba uvuni uhagihi.
+\v 33 Enga iivo, mneza kuyaona aya yose, manyeni kugamba Mwana Mnt'hu ehagihi kwiza.
+\v 34 Nawagambilani ikindedi, cheleko iki hekidahe komboka, mpaka vint'hu ivi vose vilaile.
+\v 35 Ulanga ne isi nevomboke, mna milosi yangu heyomboke.
+\p
+\v 36 Hahali mnt'hu yoyose amanyize zuwa hegu sa, hi mtumigwa ywa kwe mbingu, hegu Mwana mwenye. Haheina yeyose, Tate ekedu niye amanyize.
+\v 37 Enga viya vandaga mwe dizuwa dya Nuhu, nivo nevinde ukwiza kwa Mwana Mt'hu.
+\v 38 Kwaviya mwa mazuwa yalongoele ugubiko wa mazi, want'hu wandaga wakanywa no kudya, kulombigwa no kulomba, kubula mwe dizuwa diya Nuhu engile mwe ngalawa,
+\v 39 naho hawamanyaga kint'hu chochose chadahaga kulaila, mpaka hadya wezile kukebwiila wose wagubikwa pele na mazi. Ivi nivo vikuunga vinde imiziile ya Mwana Mnt'hu.
+\v 40 Want'hu waidi nawande henk'honde, yumwenga na aguhigwe yumwenga naasigwe.
+\v 41 Wavele waidi nawande wakasigint'ha, yumwenga na aguhigwe yumwenga naasigwe.
+\v 42 “Ivo mnde meso kwaviya hammanyize aho neezile Zumbe ywenyu.
+\v 43 Mna mmanye kugamba, yandile mta nyumba amanyize kilo kihi mbavi neezile, hegu nakekala meso no kuyamila inyumba yakwe isekumoligwa.
+\v 44 Naivo elo, weye nawe wikale meso, Kwaviya Mwana Mnt'hu naakwizile hadya hwi kawiile.
+\p
+\v 45 Niani elo mtumwa ywedi mhuwilwa akuzumilwa ni Zumbe ywakwe, vikutenda aikwe kunda mkulu mwa wandima watuhu, naho awenk'he nk'hande wandima weyawe kwa hadya hakuungwa?
+\v 46 Nevinde vedi kwo mtumwa enga uyo akuunga abwiilwe ni Zumbe dyakwe akadamanya ivo Umwo akauya.
+\v 47 Nawagambilani ikindedi, naa muike kunda mkulu wo ugoli wakwe wose.
+\v 48 Mna mtumwa yudya aihile, alonga mwo moyo wakwe mwenye kugamba, Zumbe hakusunguza kwiza,
+\v 49 naho niyo akonga kuwatoa wandima weyawe na kudya no kunywa hamwenga na wakozi.
+\v 50 Niho Zumbe ywakwe umtumwa uyo naauye zuwa dimwenga hewe kawiile wandima awo.
+\v 51 Na amsulumize vitendese na kumwiika hamwenga na watondwe, nuko nokunde ndilo no kugwegwejula ameno.
+\c 25
+\cl Mnango wa 25
+\p
+\v 1 Naho, useuta wa kulanga nounde enga ivi. Wali mlongo waguhaga vimuli vawe niyo wagenda kumhokela mlombi.
+\v 2 Washano mwa ao wandaga wahezi, washano watuhu wandaga wabala.
+\v 3 Wadya wahezi waguhaga vimuli vawe, mna hawaguhile hamwenga na mavuta ya kongezela.
+\v 4 Mna wadya wabala vandaga wakeikila mavuta mnenge shupa zawe yo kugela mwe vimuli vawe.
+\v 5 Mlombi uyo hasunguzaga kwiza, vilekile wose wakupile niyo wagona nt'hongo.
+\p
+\v 6 Mna ize ibuze kilo cha gati want'hu niyo wakonga kwanga, ‘Mlombi keza! Mwinuke mumhokele.’
+\v 7 Wadya wali niyo wenuka woseni no kuvidamanya vimuli vawe.
+\p
+\v 8 Wadya wahezi niyo wawagamba wadya wabala, ‘Kink'hageni mavuta ludodo, vimuli vetu vazima.’
+\v 9 Wadya wabala niyo vawagamba, ‘Bule! Haya kikint'he choseni nyuwe na suwe. Iteni kwe duka mkakeguile.’
+\v 10 Mna Umwo wandaga wakaita kokugula mavuta, mlombi niyo engila, wadya wali wakeikilaga lumwe niyo wengilanya no mlombi kwe ndoza, ulwivi niyo lwavugalwa.
+\p
+\v 11 “Halongole, wadya watuhu nawo niyo weza wakagamba, ‘Zumbe! Zumbe! Kikomoele!’
+\v 12 Zumbe niyo awahitula, ‘Nawagambilani ikindedi, hiwamanyizeni.’”
+\p
+\v 13 Yesu niyo abindiliza kwa kugamba, “Elo indeni meso kwaviya hammanyize kwizilwa kwenyu nokunde ni ini.
+\p
+\v 14 Naho useuta wa kulanga noukeige na mnt'hu akuita utafi awetange wandima wakwe niyo awatenda wakaulizi mwo ugoli wakwe wose.
+\v 15 Awenk'haga kila yumwenga enga viya adahile. Yumwenga kaikizilwa matundu mashano, yumwenga kaikizilwa matundu maidi, nt'huhu kaikizilwa dimwenga, kila yumwenga viligane no ludole lwakwe. Niyo yehe akeitila kwo utafi wakwe.
+\v 16 Yudya enk'higwe matunt'hu amashano, niyo akuyadamanyila ndima, niyo elesa mashano matuhu.
+\v 17 Yudya ahokele amatundu maidi, yehe naye niyo elesa matundu maidi matuhu.
+\v 18 Mna yudya ahokele tundu dimwenga, aitaga niyo adisimbila hasi no kudifisa hasi ditundu dyo mkulu ywakwe.
+\p
+\v 19 Yeze yomboke mazuwa mengi, zumbe wa wandima wadya wose auyaga, niyo wekala wakatalaula hamwenga na wandima wakwe yadya awasile.
+\v 20 Mndima yudya ahokele matundu mashano, kegala matuhu mashano, akamgamba mkulu wakwe, ‘Mkulu waikizaga kwangu, matundu mashano.’ ‘Kaula! Hongeleza mashano matuhu.’
+\p
+\v 21 Mkulu wakwe niyo amhitula, ‘Kutenda vedi mtumwa ywedi, kunda mhuwilwa mwe vint'hu vigeke, nohuike kunda mkulu mwe vint'hu vingi. Naho nou unde hamwenga no mkulu ywako mwe kinyemi chakwe.’
+\p
+\v 22 Yudya ahokele matundu maidi naye niyo eza akamgamba mkulu ywakwe, ‘Waniikizilaga matundu maidi, kaula higenyeza matuhu maidi.’
+\p
+\v 23 Yudya mkulu niyo amhitula, ‘Kutenda vedi mndima ywedi naho mhuwilwa!’ ‘Kunda mhuwilwa kwe vint'hu vigeke, nohutende mkulu mwe vint'hu vingi. So kinde hamwenga mwe kinyemi changu.’
+\p
+\v 24 Niyo azigiila yudya ahokelega ditundu dimwenga, naye niyo amgamba mkulu ywakwe, ‘Himanya kugamba umnt'hu mdala, wavuna hadya hwitile mbeyu, naho waduganya hadya hwi myagile mbeyu.
+\v 25 Ivo nehyogoha niyo nagenda kudifisa ditundu dyako mwe sanga, kaula diaha diya idyako.’
+\p
+\v 26 Mkulu ywakwe niyo amhitula, ‘Weye undima wiihile naho umsokezi wa ndima! Ivo nivo umanyize kugamba navuna hadya hii handile, naho naduganya hadya hitile mbeyu?
+\v 27 Mna vedi hegu waikize ditundu dyangu kwe kindolo kikuliha mtendese, kugamba mokuuya kwangu hegu nehihokela hamwenga na upati wangu.
+\v 28 Mhokeni ditundu, mmwink'he yudya mta mlongo.
+\v 29 Kwaviya yeyose mtanacho naogenyezelwe no mtendese niyo vagenyela, mna yudya heiina, hata kiya kidodo ananacho naahokwe.
+\v 30 Naho mduuleni mtumwa mkiwa uyo kwo lwiza, nuko nokunde ndilo no kugwegwejula ameno.’
+\p
+\v 31 Aho Mwana Mnt'hu akeza kwiza mwo wedi wakwe utendese, hamwenga na watumigwa wa kwe mbingu wose, neekale mwe difumbi dyo uwedi wakwe utendese.
+\v 32 Want'hu wose mwe isi zose, nawaduganywe hamwenga, naho naawapagule enga viya mdimi akupagula zingoto mwe difyo dye zimbuzi.
+\v 33 Ngoto naayapaguile kulume kwakwe, zimbuzi naazipaguile kumoso kwakwe.
+\p
+\v 34 Seuta naawagambe wadya wose wekulume, ‘Soni nyuwe mvikilwe ni Tate, guheni kipe chenyu, useuta mwaikilagwa lumwe kukongela aho nk'hongo ho kuumbigwa isi.
+\v 35 Kwaviya nakeivaga sala niyo wanink'ha chokudya, nakeivaga nk'hilu, niyo mwanink'ha chokunywa, nandaga mgeni, niyo mwanitendela ukise.
+\v 36 Nandaga hisakaza niyo mwanink'ha suke, nandaga mnyonge niyo mweza kunikaula, nandaga mvugailwa kwe divugailo, niyo mweza kunitalamkila.’
+\p
+\v 37 Niyo awedi hameso yo Mnungu wamhitula kugamba, ‘Zumbe, niini kikuone una sala niyo chakwink'ha nk'hande? Hegu naho kikuona ini una nk'hilu niyo chakwink'ha chokunywa?
+\v 38 Naho nekikuona ini kugamba weye wi mgeni niyo chakuhokela? Hegu kikuona hi usakaze niyo chakwink'ha suke?
+\v 39 Chakuonaga hii umnyonge, hegu du ukwedivugailo niyo cheza kukutalamkila?’
+\p
+\v 40 Zumbe niyo ahitula kugamba, ‘Nawagambilani ikindedi, vovose viya mumdamanyile yumwenga mwa wadodo awa wandugu zangu, mnidamanyila miye.’
+\p
+\v 41 Naho nawagambe wadya wekumoso kwakwe, ‘Halaweni aha hangu nyuwe mligitwe ni Mnungu, iteni mkengile kwo moto wa ulo na ulo uikilwe lumwe Mwavu na watumigwa wakwe!
+\v 42 Nehinda na sala, hamnink'hile chokudya, nehinda na nk'hilu, hamnink'hile mazi ninywe,
+\v 43 Nandaga mgeni, hamnidamanyile ukise kwenyu, hisakaza, hamnink'hile suke, halumwa, naho nandaga hivugailwa kwe divugailo, hamwizile kunikaula.’
+\p
+\v 44 Niho nawo nawahitule, ‘Zumbe, niini kikuone weye una sala, nk'hilu, hegu niini ukiizile niyo chaswesa kukutendela ukise, naho kikuone usakaze, undile mnyonge, no kuvugailwa kwe divugailo, niyo kiswesa kukudamanyila uwedi?’
+\p
+\v 45 Niho Zumbe naawahitule, ‘Nawagambilani ikindedi, uneva hamuwambize yumwenga mwa awa wabeligwe, mlemela kunambiza miye.’
+\p
+\v 46 Niho nawaite kokulumizwa hokukusila, mna wazumilwe kunda wedi kwa Mnungu nawaite kwo ugima wa ulo na ulo.
+\c 26
+\cl Mnango wa 26
+\p
+\v 1 Yesu eze ajinke kuyalonga yose ayo, niyo awagamba wanamp'hina wakwe,
+\v 2 “Enga viya mmanyize kugamba, yasigala mazuwa maidi kulongole neinde kinyemi che Pasaka, naho Mwana Mnt'hu naagwiligwe naho na awambigwe mwo kiwambilo.”
+\p
+\v 3 Naho wakulu wa walava nt'hambiko na wadala wa want'hu nawakint'hana kwe nyumba ya Mlava nt'hambiko mkulu, etangagwa Kayafa,
+\v 4 naho waikaga mzungu wa hamwenga wa kumgwila kwa kinyele Yesu no kumkoma.
+\v 5 Niyo wagamba, “Isekunda mwe dizuwa dya kinyemi, neinegale nk'humbizi mwa want'hu.”
+\p
+\v 6 Umwo Yesu andaga Besania mwe nyumba ya mnt'hu yumwenga etangagwa Simoni, mnt'hu aho nk'hongo andaga akalumwa unyonge wa ukoma.
+\v 7 Ezaga mvele yumwenga andaga na kijaluba kimemile mavuta yana mhemp'he ya utana utendese, niyo amsogeela Yesu Umwo wandaga ho ludyo, no kumgidila mwo mtwi.
+\v 8 Wanamp'hina wakwe weze wayaone ayo niyo waihiwa, wakalonga mwe mioyo yawe kugamba, “Kwaza uku kwa mbwai?”
+\v 9 Mavuta aya yo mhemp'he hegu yatagigwe kwa utana utendese niyo amatundu wenk'hwa awakiwa.
+\p
+\v 10 Yesu eze ayamanye ayo, niyo awagamba, “Nii mwamsunk'ha sumka mvele uyu? Nakanidamanyila kint'hu chedi miye.
+\v 11 Awakiwa mnanao mazuwa yose aha, mna miye nekinda wose mazuwa yose.
+\v 12 Kwaviya anikumbaga mavuta aya yo mhemp'he mwo mwili wangu, andaga aniikila lumwe kwa file yangu.
+\v 13 Nawagambilani ikindedi, hohose Imbuli Yedi ya Mnungu neibilikizwe mwe isi yose, iki atendile ne kitambulwe kwa kumkumbukila.”
+\p
+\v 14 Yumwenga mwa wadya mlongo na waidi etangagwa Yuda Isikaliyote aitaga kwa wakulu wa walava nt'hambiko,
+\v 15 niyo awauza kugamba, “Nomnink'hei miye nna msezenga Yesu kwenyu?” Wamuwazilaga no kumwink'ha matundu milongo mitatu yakwitangwa shekeli.
+\v 16 Kukongela aho Yuda naakazungula luneka lwa kumsezengela Yesu kwawo.
+\p
+\v 17 Mwedizuwa dyank'hongo dye Mikate heigeligwe Ugwadu, wanamp'hina wezaga kwa Yesu na kumuuza, “Ni hii ukuunga kikaike lumwe kokudiila ludyo lwe Pasaka?”
+\p
+\v 18 Niyo awahitula, “Iteni kwa mnt'hu yumwenga, niyo mwamgamba Mhinizi agamba, ‘Dizuwa dyangu dibula, naunga hadye Pasaka na wanamp'hina wangu mwe nyumba yako.’”
+\v 19 Wanamp'hina niyo watenda enga viya Yesu awasigiile, niyo waiikila lumwe uludyo lwe Pasaka.
+\p
+\v 20 Ize inde mwalagulo, Yesu nakekala yehe hamwenga na wanamp'hina wakwe mlongo na waidi ho ludyo.
+\v 21 Aho wandaga wakadya, agambaga, “Nawagambilani ikindedi, yumwenga mwa nyuwe naanisezenge.”
+\p
+\v 22 Niyo wose wahuza kwa meso, niyo wakonga kulosanya wenye kwa wenye, kila mnt'hu no miyawe, “Zumbe ni miye hegu?”
+\p
+\v 23 Yesu niyo ahitula, “Yeyose yudya akuunga anatweeze hamwenga na miye mwe kihungu naani sezenge.
+\v 24 Mwana Mnt'hu naungwe ayombokele yadya yose awandikilwe mo Mawandiko Akukile, mna naaligitwe yudya mnt'hu akuunga ana msengeze Mwana Mnt'hu! Hegu nevinda vedi mnt'hu enga uyo andile helekwe!”
+\v 25 Niyo Yuda, yudya akuunga anamsengeze agamba, “Mhinizi ni miye hegu?” Yesu niyo amhitula, “Heiye weye kulonga.”
+\p
+\v 26 Aho wandile wakadya Yesu na kaguha mkate, niyo amtogola Mnungu, niyo aubendula no kuwenk'ha wanamp'hina wakwe akagamba, “Guheni mdye. Uno nuwo umwili wangu.”
+\v 27 Naho niyo aguha kiamp'ha niyo alava nt'hogola no kuwenk'ha akagamba, “Nyweni nyose.
+\v 28 Ino niyo isakame yangu ye ndagano ikwitika kwa ajili ya want'hu wengi kwo kuusilwa wavu wawe.
+\v 29 Nawagambilani, heninywe naho mwe cheleko che zabibu, kukongela ivi haluse kubula mwe dizuwa umwo neninywe imp'yahamu hamwenga na nyuwe kwo Useuta wa Tate.”
+\p
+\v 30 Weze wabinde kukema wila niyo wafosa kuita kwo Lugulu lwe Mizeituni.
+\p
+\v 31 Niho Yesu akawagamba, “Kilo cha dielo nomwiihiwe kwajili miye, Kwaviya nivo yawandikagwa, Mnungu kagamba, ‘Nenimtowe mdimi, niyo zingoto ze difyo dyakwe nezikepange.’
+\v 32 Mna hezakwinuka kulawa mwe kikuta, neniwalongoleni kuita Galilaya.”
+\p
+\v 33 Petulo niyo agamba, “Wose uneva nawa kunyilika mna miye hikuvitenda ivo.”
+\p
+\v 34 Yesu niyo amgamba, “Nakugambila ikindedi, Ikilo iki zogolo dikei kuila, nounde kunilemela nk'hana nt'hatu.”
+\p
+\v 35 Petulo niyo agamba, “Uneva ni kukomwa hamwenga na weye nevinde iivo, mna hohuleke.” Niyo wanamp'hina wose walonga iivo.
+\p
+\v 36 Niyo Yesu aita hamwenga na wanamp'hina wakwe, hant'hu hakwitangwa Getisemani, niyo awagamba wanamp'hina wakwe, “Hake ikaleni aha, miye niite halongole ludogo hamlombeze Mnungu.”
+\v 37 Niyo awaguha Petulo na watuhu waidi wana Zebedayo hamwenga na Yehe, niyo akonga kwingilwa ni kinyulu na kiyangayanga.
+\v 38 Niyo awagamba, “Moyo wangu wingila kinyulu kwa usungu, hagihi no kubanika. Ikaleni aaha mnde meso hamwenga na miye.”
+\v 39 Niyo aita halongole ludodo no kufunamiza uso hasi, niyo alombeza. “Tate, uneva vadahika ndima ino indala ikunizila niusile, mna hiyo viya miye huunga, nevinde enga viya uukunga weye.”
+\v 40 Naho niyo auyaga kwa wanamp'hina wakwe, awabwiilaga wagona, niyo amuuza Petulo, “Nyuwe mdunduga kunda na miye hata kwa saa dimwenga du?
+\v 41 Indeni meso, naho mlombeze Mnungu mnase kwingila mo kugezigwa. Moyo wa mnt'hu waungisa kudamanya vedi mna umwili uhwa.”
+\p
+\v 42 Yesu afosaga kaidi kulombeza Mnungu akagamba, “Tate, ivi havikudahika imbuli ino inombokele kunk'handa mpaka inibwiile? Mna nevinde enga viya uungile weye.”
+\p
+\v 43 Eze awauiye vituhu, awabwiilaga wagona, kwaviya meso yawe nayanda yazama.
+\v 44 Awasaga niyo aita naho katatu komlombeza Mnungu akavuzagiza ulosi uudya.
+\v 45 Niyo auya kwa wanamp'hina wakwe awagamba “Mkei gonile? Kauleni, sa ibula yo Mwana Mnt'hu kugeligwa mwe mikono ya want'hu wavu.
+\v 46 Inukeni, kiteni kwaviya yudya akunisezenga keza.”
+\p
+\v 47 Umwo andile akagendeela kulonga, Yuda, yudya yumwenga wawadya mlongo na waidi ezaga hamwenga na fyo dya want'hu wavaile kink'hondo wenule mijungo, hamwenga na malungu. Nawatumigwa wa kwe mbingu ni wakulu wa walava nt'hambiko na wadala vilongozi wa want'hu.
+\v 48 Naho yudya umsezengi nakawenk'ha kilagiso akawagamba, “Mnt'hu uyo huunga nimnamse kwa lukunde, nuuyo, mgwileni.”
+\v 49 Niyo aita ludole kwa Yesu, niyo amlamsa “Mhinizi, ndamsa!” Niyo amnonela.
+\p
+\v 50 Yesu niyo amgamba, “Mbuyangu damanya idya ikutendile wize.” Niyo wamkumpukila Yesu, niyo wamgwila.
+\v 51 Yumwenga mwa wanamp'hina wa Yesu andaga na gola dyakwe mwe yala, niyo adisomola nokumtoa niyo amsenga digutwi mtumwa wo Mkulu ywa walava nt'hambiko.
+\v 52 Yesu niyo amgamba mwanamp'hina ywakwe, “Vuza digola mwe yala yakwe, kwaviya kila akukoma kwa gola naakomwe kwa digola.
+\v 53 Hamamanyize kugamba miye nadaha kumloeza Tate, niyo anigaila mafyo yakujink'ha mlongo na maidi ya mtumigwa ywa nk'hondo haluse ivi?
+\v 54 Mna Mawandiko Akukile udya ukugamba, vaungwa aya yose kulaila, noukint'he vivihi?”
+\p
+\v 55 Aho Yesu awauzaga wadya wezile kumgwila, “Nyuwe mwiza na fundo na malungu vileke mnigwile, mazuwa yose nehinda mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu hahiniza, mna hamwanigwilaga du!
+\v 56 Mna aya yose yalaila vileke yadya yawandikwa na walotezi wa Mnungu yakint'he.” Niho wanamp'hina wakwe wanyilika no kunyilika.
+\p
+\v 57 Wadya wamgwilaga Yesu wamwigalaga kwe nyumba ya Kayafa uyo Mkulu ywa walava nt'hambiko, aho andaga hamwenga na wahinizi we miko na wadala vilongozi wa want'hu.
+\v 58 Petulo naakamtimila luhalehale kubula kwo uwa we nyumba yo Mkulu ywa walava nt'hambiko, engilaga uko kundani, niyo ekala akakaula ya kumlaila Yesu.
+\p
+\v 59 Ivo Wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na want'hu we kitala, wandaga wakazungula mizungu ya udant'hi, vileke Yesu akomigwe,
+\v 60 mna wadundugaga hamwenga na kugamba, wezaga want'hu wengi wakamziga. Uuko uko walailaga want'hu waidi,
+\v 61 na kugamba, “Mnt'hu uyu agambaga hambwe adaha kuimola Inyumba ino ya Mnungu niyo aizenga naho mwa mazuwa matatu.”
+\p
+\v 62 Mkulu wa walava nt'hambiko akimaalaga na kumgamba Yesu, “Hukuhitula kint'hu mwa aya wakuku longeleza?”
+\v 63 Mna Yesu handile no uhituzi wowose. Mkulu wa walava nt'hambiko niyo amgamba, “Nakulapiza mwe dizina dya Mnungu emgima, kigambile hegu kindedi weye niwe Kilisito Mkombozi Mwana ywa Mnungu.”
+\p
+\v 64 Niyo Yesu ahitula, “Heiye ayo ukulonga naayo. Mna nawagambilani nyuwe nyose, mazuwa na yeze aho nommuwone Mwana Mnt'hu akekala kulume kwa Mnungu mta Udahi, akeza mwa mavunde ya kwe mbingu.”
+\p
+\v 65 Aho niyo Mkulu wa walava nt'hambiko atatula isuke yakwe yo ukulu akagamba, “kamlonga vihile, chaungai naho kulawa kwa waona? Mwiva ivo alongile vihile!
+\v 66 Haluse mwagaaze?” Niyo wahitula, “Anamasa, kawagilwa kukomwa.”
+\v 67 Niyo wamtweela mate mwo uso, no kumtoa, akajika wadya wamtoile,
+\v 68 wamgamba, “Kilisito, lotela, niani akutoile!”
+\p
+\v 69 Petulo ekalaga kuse ye kitala, aho eziilagwa ni mvele yumwenga mtumwa wa Mkulu akamgamba, “Weye nawe nokunda hamwenga na Yesu wa Galilaya.”
+\p
+\v 70 Mna aulemelaga ulosi uwo mwa meso yawe wose akagamba, “Hikukimanya kia mkulonga,”
+\p
+\v 71 Niyo Petulo afosa kuse yo nk'hili ye nyumba ye kitala. Mtumwa mtuhu mvele nakamuona niyo awagamba wadya wandile hadya, “Mnt'hu uyu nawandanya na Yesu wa Nazaleti.”
+\p
+\v 72 Petulo niyo akana kaidi kwa kukelisa akagamba, “Nawagambilani ikindedi himmanyize mnt'hu uyu.”
+\p
+\v 73 Lupisi ludodo wadya wakimalaga hadya hagihi na Petulo wamgambaga, “Ikindedi, Petulo nawe uyumwenga mwa woho, kwaviya hata milosi yako yakilagisa.”
+\p
+\v 74 Petulo niyo agamba, “Mnungu kamanya kagamba nalonga kindedi, neniligitwe uneva nadant'ha, himmanyize mnt'hu uyu!” Aaho zogolo niyo dyaila.
+\p
+\v 75 Naho niyo Petulo akumbukila yadya Yesu amgambilaga kugamba, “Zogolo nedinde hadinati kuila weye nounde kunilemela nk'hanana nt'hatu, kugamba hunimanyize.” Aitaga kuse niyo aila kwa usungu mkulu.
+\c 27
+\cl Mnango wa 27
+\p
+\v 1 Mtondo tondo, wakulu wa walava nt'hambiko wose hamwenga ne wadala vilongozi va want'hu wadamanyaga mzungu wawe wa kumkoma Yesu.
+\v 2 Niyo wamkakiliza mp'hingu no kumlongoza wakamwigala kwa Pilato, mkulu wo mkowa asagulwe ni mkulu we Kilumi.
+\p
+\v 3 Aho Yuda msezengi eze aone kugamba Yesu kasengelwa kukomwa, nakakeiva usungu mwo moyo wakwe, niyo ayavuza yadya matundu milongo mitatu, kwa wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na wadala vilongozi wa want'hu.
+\p
+\v 4 Niyo Yuda umsezengi agamba, “Hindamanya wavu kwaviya hisezenga mnt'hu heedamanye lema dyodyose.” Niyo woho wamhitula kugamba, “Iyo haimwetu suwe, noumanye weye mwenye!”
+\v 5 Yuda ayaduulaga amatundu kwe nyumba idya ya Mnungu, niyo ahalawa, no kugenda kukenyulika yehe mwenye.
+\p
+\v 6 Wakulu wa walava nt'hambiko wayalogotaga amatundu wakagamba, “Hivo vedi kuyagela amatundu aya mwe kindolo cho kumlavila Mnungu malavo, kwaviya matundu aya ni ya sakame.”
+\v 7 Weze wazumilane kwa idyo, matundu yadya wayaguilaga nk'honde ya kilongo hande hant'hu ha kuwamosa msanga want'hu wageni.
+\v 8 Naho nivo vikuleka hant'hu aho hetangwa “Mgunda wa Sakame” hata diyelo.
+\p
+\v 9 Niho yadya alongaga mlotezi Yelemia kunda kindedi kugamba, “Nawaguha matundu milongo mitatu, nicho kihimo cha want'hu wa Izilaeli wazumilaga kumliha.
+\v 10 Naho matundu ayo wayaguilaga hant'hu hana ulongo wa kilongo enga viya Zumbe anisigiilaga miye.”
+\p
+\v 11 Yesu akimaalaga ha Pilato mkulu wo Mkoa aho amuuzaga, “Weye ni weye Seuta ywe Kiyahudi?” Yesu niyo amhitula, “Ivo ukulonga ni iivo.”
+\p
+\v 12 Mna hahitulaga dyodyose aho akalongelezwa ni Wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na wadala vilongozi wa want'hu.
+\p
+\v 13 Pilato niyo amgamba, “Wayeva aya yose wakukulongeleza?”
+\v 14 Mna Yesu alemelaga kulonga mbuli yoyose, imtendile Pilato mkulu wo Mkowa kwehelwa.
+\p
+\v 15 Handaga na kihendo kugamba, want'hu wakabula mwe dizuwa dye Pasaka, mkulu wo Mkoa alekela mvugailwa yumwenga wakumuunga.
+\v 16 Elo kwandaga na mvugailwa yumwenga amanyikisaga, etangagwa Balaba.
+\p
+\v 17 Ivo want'hu weze waduganyike, Pilato awauzaga, “Mwaunga miye niwakomoeleni ani mwa wafungwa awa, Balaba hegu Yesu akwitangwa Kilisito mkombozi?”
+\v 18 Awamanyaga vedi kugamba Wayahudi wandaga wakamlongeleza Yesu haheina lema.
+\p
+\v 19 Umwo Pilato andaga kekala mwe difumbi cho usengelo wa masa, mkaziwe amwigailaga ulosi kugamba, “Usekunda na mbuli naye mnt'hu uyo uywedi, kwaviya hionesa makulu mwa yehe, mwe zisozi ze kikilo chomboke.”
+\p
+\v 20 Wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na wadala vilongozi wa want'hu, wawatendaga want'hu kumgamba Pilato amlekele Balaba mna Yesu asengelwe kukomwa.
+\v 21 Mna Pilato awauzaga want'hu kugamba, “Niani mkuunga nimlekele?” Niyo wagamba, “Balaba!”
+\p
+\v 22 Pilato awauzaga naho, “Uyu Yesu akwitangwa Kilisito nimtende vivihi?” Niyo wahitula, “Muwambe mo mti wa masulmizo.”
+\v 23 Pilato niyo auza vituhu, “Kabanangai?” Niyo wakonga kutoa lwasu kwa kukweza maizwi, “Muwambe mo mti wa masulmizo.”
+\p
+\v 24 Pilato eze aone kugamba hakuzumilwa kwa dyodyose, mna henuka nk'humbizi, aguhaga mazi, niyo ahaka mikono yakwe wakamsinya wose, niyo awagamba, “Kukomwa kwo umnt'hu uyu hakwi mwangu, nomkaule nyuwe wenye.”
+\p
+\v 25 Want'hu wose niyo wamhitula, “Sakame yakwe ileke inde mwetu hamwenga na wana wetu.”
+\v 26 Pilato niyo amlekela Balaba, eze Yesu eze atoigwe mikotya, niyo awenk'ha Yesu vileke wakamuwamba mo mti wa masulmizo.
+\p
+\v 27 Wank'hondo wa Pilato niyo wamgela Yesu he nyumba yo mkulu wo Mkowa, niyo wose wamzugulukila.
+\v 28 Niyo wamhambula zisuke zakwe, no kumvala suke ya kiseuta.
+\v 29 Naho niyo wadamanya taji ya miwa, niyo wamtungizila mo mtwi enga taji, niyo wamwink'ha ngoda ya kiseuta momkono wakwe wo kulume, akajika wamfikila madi, niyo wajumbwizila wakagamba, “Ndamsa we Zumbe we Kiyahudi?”
+\v 30 Wamtweelaga mate mwa meso, niyo wamtoa ngoda mwo mtwi.
+\v 31 Weze wabinde kumtendela ujumbwizi, wamhambulaga idya isuke ye kiseuta, no kumvala zia izakwe. Aho niyo wamlongoza kuse kwo kumuwamba mwo mti kiwambilo.
+\p
+\v 32 Umwo wandaga wakaita, wabwiilaga mnt'hu kulawa Kilene etangagwa Simoni, niyo wadya wank'hondo wamtigizaga kukinula kiwambilo cha Yesu.
+\v 33 Wabulaga hamwenga hakwitangwa Goligota, “Hant'hu ha kibela cha Mtwi.”
+\v 34 Niho wamwink'hilaga, mazi ya gwaduke, mna eze alume niyo ayalemela.
+\v 35 Nawamuwamba mo mti wa masulmizo niyo wakepangila izisuke zakwe kwa kuzitoela kula.
+\v 36 Niyo wekala aaho wakamwamila.
+\v 37 Halanga homtwi wakwe wawandikaga ivo viwandikwe yalekile wakamgela mwa masa, ya kugamba, “Uyu niye Yesu, Zumbe ywa Wayahudi.”
+\v 38
+\v 39 Want'hu wandaga wakomboka, wamhomolaga, uku wakasingisa imitwi yawe, na kugamba,
+\v 40 “Weye hiwe wagambaga wadaha kuimola Inyumba ino ya Mnungu niyo izenga naho kwa mazuwa matatu! Uneva niwe Mwana ywa Mnungu keyokole kulawa kwo msalaba.”
+\p
+\v 41 Wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na wahinizi we zi Sigilizi na wadya wadala vilongozi, wamgelaga mabelo wakagamba,
+\v 42 “Ayokolaga weyawe, hakudaha kukeyokola ye mwenye! Yehe hi zumbe wa Waizilaeli? Naakeseleze elo kulawa mwe kiwambilo, naswe nekimhuwile.
+\v 43 Kamhuwila Mnungu no kuke gamba yehe Mwana ywa Mnungu. Vedi, goja kikaule uneva Mnungu amuunga kindedi naa myokole!”
+\v 44 Wadya awahoki wawambigwe hamwenga na yehe nao niyo wamkalaliza.
+\p
+\v 45 Kukongela sa mtandatu, mpaka sa kanda kisingi handaga na ziza mwe isi yose.
+\v 46 Ize ibuze mwe sa kanda Yesu alavaga diizwi akagamba, “Eloi, Eloi, lama sabakitani?” Nuko kugamba, “Mnungu, Mnungu wanasa vivihi?”
+\v 47 Want'hu wamwenga mwa wadya wandaga aaho weze weve, nawagamba, “Uyu amwitanga Eliya.”
+\v 48 Aaho niyo yumwenga aguluka no kuguha nk'hata imemile mazi yagwaduke niyo iisomeka mwo lukombosha nokugeza kumnywesa.
+\p
+\v 49 Wadya wamwenga niyo wagamba, “Mnekeni kikaule uneva Eliya neeze amhonye.”
+\v 50 Yesu niyo akweza diizwi kwa kuila, niyo aseleza umoyo.
+\v 51 Niyo dipazia dyandile mwe Nyumba ya Mnungu dyatatuka hagati, kulawa kulanga mpaka hasi. Isi niyo yasingisika nyuwe niyo zatulika.
+\v 52 Vikuta vagubukaga, want'hu wafaga, wasuntilwa wa Mnungu niyo wafosa mwe vikuta.
+\v 53 Weze wafose mwe vikuta, naho Yesu eze ande kauyuka, waitaga kwo mzi Akukile Yelusalemu, uko waonagwa, ni want'hu wengi.
+\p
+\v 54 Yudya mkulu wa wank'hondo, hamwenga na wank'hondo wadya wandanye wakamwamila Yesu weze waone idisingisa hamwenga ne zimbuli zilaile hadya, wogohesaga, niyo wagamba, “Ikindedi uyu andaga Mwana ywa Mnungu.”
+\p
+\v 55 Kwandaga na wavele wengi, wandaga wakasinya kwa luhale. Woho nawo wamtimilaga Yesu kulawa Galilaya, naho wandaga wakaika mwambiza.
+\v 56 Mwa awoho wandaga aaho maliamu Magedalena, Maliamu nine dya Yakobo na Yusufu, na mkaza Zebedayo.
+\p
+\v 57 Ize inde mwalagulo, mgoli yumwenga kulawa Alimatayo, akwitangwa Yusufu yehe naye andaga mwanamp'hina ywa Yesu.
+\v 58 Amwiitilaga Pilato no kuulombeza umwili wa Yesu. Pilato asiigilaga kugamba Yusufu enk'higwe umwili wa Yesu.
+\v 59 Yusufu niyo auguha umwili wa Yesu no kuuvala sanda yedi,
+\v 60 niyo akuwiika kwe kikuta chakwe mwenye akedamanyilaga, kwa kuupuka mwo luwe lutogile, niyo atongolosa iwe kulu, no kugubika ho mwingiilo we kikuta icho, niyo ahalawa.
+\v 61 Maliamu Magedalena na yudya Maliamu umtuhu, wekalaga hadya wakaika kukaula ikikuta.
+\p
+\v 62 Zuwa ditimile dyandaga zuwa dya Kuhumula. Wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na Mafalisayo wabwilanaga kwa Pilato
+\v 63 niyo wamgamba, “Zumbe, kikumbukila kugamba yudya mdant'hi aho andaga mgima agambaga, ‘Mwe dizuwa dya katatu neninde hiuyuka.’
+\v 64 Sigiila kugamba hadya he kikuta hamilwe kindedi ndedi mwa mazuwa aya matatu, vileke wanamp'hina wakwe wasekudaha kuita, niyo waubawa umwili udya, niyo wawagamba want'hu kugamba, kauyuka. Lulimi ulu lwa kaidi nolunde lwiihisa kujink'ha ludya lwa nk'hongo.”
+\p
+\v 65 Pilato niyo awagamba, “Yamileni,” “Iteni niyo mwamila kikuta kwa udahi wenyu wose”
+\v 66 Ivo wahalawaga niyo wakuika wamizi kwe kikuta, kwa kukanda kikuta, no kuika want'hu wakwamila.
+\c 28
+\cl Mnango wa 28
+\p
+\v 1 Dize dyomboke dizuwa dyo kuhumula, aho kwandaga kukatandazuka, Maliamu Magedalena na yudya Maliamu mtuhu, wagendaga kukaula ikikuta.
+\v 2 Halailaga kisingisa kikulu, kwaviya mtumigwa ywa Zumbe aseelaga kulawa kulanga niyo eza hadya he kikuta, no kuditongolosa diya diiwe, no kwikala mnanga mwakwe.
+\v 3 Ifuta yakwe yandaga ikamweka enga lumwemwe, suke zakwe nazo zang'alaga mbee.
+\v 4 Wadya awamizi wogohesaga weze wamuwone uyo mtumigwa ywa Zumbe, niyo wengila lukengent'ha naho nawanda enga want'hu wabanike.
+\p
+\v 5 Mtumigwa ywa kwe mbingu niyo awagamba wadya wavele, “Msekogoha, himanya mwiza kumkaula Yesu, yudya awambagwa mwo msalaba.
+\v 6 Hahali aha! Kauyuka enga viya alongaga, soni mkaule hadya wamwikaga.
+\p
+\v 7 sunguzeni mwiite mkawagambile wanamp'hina wakwe kugamba, ‘Kauyuka, naho kawalongoela kuita Galilaya, nuko nomkamuwone!’ Kumbukileni ayo niwagambileni.”
+\p
+\v 8 Niyo wadya wavele wasunguza kuhalawa uku wakogoha. Mna nawanda na kinyemi, wagulukaga kugenda kuwagambila wanamp'hina wakwe.
+\v 9 Aho niyo Yesu awalaila naho niyo awalamsa akawagamba, “Ndamsa.” Niyo wambasa no kumtoza mwe viga, niyo wamfikila madi waka mvika.
+\v 10 Yesu niyo awagamba, “Msekogoha, iteni mkawagambile wandugu zangu, waite Galilaya, nuko nawakanione.”
+\p
+\v 11 Umwo wadya wavele wandaga wakaita, wamizi wamwenga waitaga kwo mzi kuwagambila wakulu wa walava nt'hambiko no kuwagambila kila kint'hu kilaile.
+\v 12 Elo nawadugana hamwenga na wadala vilongozi na kuivana kuwenk'ha wadya watowani matundu mengi,
+\v 13 na kuwagamba, “Mgambe ivi, wanamp'hina wakwe naweza nekilo kigonile niyo waubawa umwili wakwe.
+\v 14 Naho imbuli ino inevika kwo mkulu we isi, suwe nekilonge naye, msekunda na kituletule.”
+\v 15 Ivo wamizi niyo waguha matundu nokutenda enga viya wasigiilwe. Naho mbuli iyo yagendezwaga mwe isi yose ya Wayahudi hata mwa mazuwa aya yadielo.
+\p
+\v 16 Wadya wanamp'hina mlongo na yumwenga waitaga kwo lugulu lwa Galilaya, kudya Yesu awagambaga waite.
+\v 17 Weze wamuwone Yesu, niyo wamvika mna wamwenga mwawe wandaga weehelwa vitendese.
+\v 18 Yesu awasogeelaga niyo awagamba, “Hink'higwa udahi wose, kulanga na mwe isi.
+\v 19 Waitileni want'hu wose mwe si zose, muwatende kunda wanamp'hina wangu, mkawabatiza kwa zina dya Tate, na dyo Mwana, na dya Muye ywa Mnungu.
+\v 20 Naho wahinizeni kuyatimila yadya yose niwasigiileni nyuwe. Naho mmanye kugamba miye ni hamwenga na nyuwe mazuwa yose, mpaka kwo uheelo we zimbuli zose.”

42-MRK.usfm

@@ -0,0 +1,947 @@
+\id MRK
+\ide UTF-8
+\h Mark
+\toc1 Mark
+\toc2 Mark
+\toc3 mrk
+\mt Mark
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Ino niyo Mbuli Yedi ya Yesu Kilisito, Mwana Mnungu.
+\v 2 Ikukonga enga ivo iwandikwe ni mlotezi ywa Mnungu Isaya. “Kaula namsigiila mwigala Ulosi ywangu akulongoele, akuunga akudamanyile sila yako.’
+\q
+\v 3 Izwi dya mnt'hu akubongeela kwe nyika, “Ikeni lumwe sila ya Zumbe, chululeni lwombokelo lwakwe.”
+\p
+\v 4 Ivo Yohana Mbatizi alailaga mwe dijangwa, akabilikiza na kubatiza want'hu, akawagamba, “Kweiileni mbatizwe, Mnungu awausileni wavu wenyu.”
+\v 5 Niyo want'hu wose we isi ya Uyahudi na mzi wa Yelusalemu wambasa wamtegeleze Yohana, wakakweiila wavu wawe, niyo wabatiziwa mo mto Yolodani.
+\v 6 Yohana avalaga valo didamanywe kwa mazoya ya ngamia, na mkoa wa nk'hingo mwe kigudi. Nk'hande yakwe yandaga sige na uki.
+\v 7 Andaga akabilikiza kugamba, “Eyuko akwiza uyo miye nimlongoele, naho ana udahi kujink'ha miye. Miye hiwagilwe kufunama no kuhambula sigi ze vilatu vakwe.
+\v 8 Miye nawabatizani kwa mazi, mna uyo akwiza naawabatizeni kwa Muye ywa Mnungu.”
+\p
+\v 9 Mwa mazuwa yadya, Yesu niyo eza kulawa Nazaleti mzi wa Galilaya, niyo abatizwa ni Yohana mwo mto Yolodani.
+\v 10 Aaho eze alawe mwa mazi, aonaga mbingu zikagubuka, Muye ywa Mnungu niyo amwizila enga suwa niyo amkima.
+\v 11 Naho izwi kulawa kwe mbingu dyevikaga dikagamba, “Weye ni weye Mwanangu nikuungise, hyelelwa na weye.”
+\v 12 Aaho Muye ywa Mnungu amlongozaga kuita kwe dijangwa.
+\v 13 Ekalaga uuko mazuwa milongo mine akagezigwa nu Mwavu. Ekalaga na makala ya kwe mbago, mna watumigwa wa kwe mbingu wezaga kumwambiza.
+\p
+\v 14 Yohana eze avugailwe kwe divugailo, Yesu aitaga kwe isi ya Galilaya. Uko naakabilikiza Mbuli Yedi ya Mnungu kugamba,
+\v 15 “Lupisi lubula, Useuta wa Mnungu wi hagihi. Kweiileni wavu wenyu, ihuwileni Mbuli Yedi.”
+\p
+\v 16 Umwo andaga akomboka mnk'handa mwe bahali ya Galilaya. Niyo awaona Simoni na nduguye Anduleya, wadula wavu mwe bahali, kwaviya wandaga walowa samaki. Mnt'hu alowa samaki kwa lwavu.
+\v 17 Yesu niyo awagamba, “Nitimileni, name neniwatendeni mnde walowa wa want'hu.”
+\v 18 Aaho, wazilekaga zinyavu zawe niyo wamtimila.
+\v 19 Eze agendegende awabwiilaga Yakobo hamwenga na nduguye Yohana, wana wa Zebedayo. Woho nawo wandaga mwe ngalawa yawe wakaziika lumwe zinyavu zawe.
+\v 20 Aaho Yesu eze awaone, niyo awetanga. Niyo wamleka Zebedayo tati yawe mwe ngalawa akanda hamwenga na wandima wa maliho, woho niyo wamtimila Yesu.
+\p
+\v 21 Yesu na wanamp'hina wakwe waitaga mwo mzi ukwitangwa Kapelinaumu. Mwe dizuwa dyo kuhumula, Yesu engilaga mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu, niyo akonga kuwahiniza want'hu.
+\v 22 Want'hu wose wamtegelazaga niyo wehelwa ivo andile akahiniza, kwaviya handile akahiniza enga wahinizi wawe we miko, mna ni enga mnt'hu mta udahi.
+\v 23 Mdya mwe Nyumba nk'hulu ya Mnungu mwandaga na mta mp'hepo, ahadya niyo agutila,
+\v 24 “Kina mbwai na weye Yesu wa Nazaleti? Haluse kwiza ukikome? Hikumanya weye ni weye Akukile ywa Mnungu!”
+\p
+\v 25 Yesu niyo aitivila idya mp'hepo, “Nyamala! Naho umfose mnt'hu uyo!”
+\v 26 Idya imp'hepo niyo yamgela yudya mnt'hu kifafa niyo yailisa, akajika niyo yamfosa
+\p
+\v 27 Want'hu wose weheelagwa wakauzana, “Ino mbwai? Mahinizo aya mahya? Kwaviya kwa udahi mnt'hu uyu alava mp'hepo, nazo zamwiva!”
+\v 28 Ivo mbuli zakwe Yesu niyo zagendesa mwe ziisi zose zimnk'handa ye Galilaya.
+\p
+\v 29 Ahadya weze wafose mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu, Yesu aitaga na Yakobo na Yohana, mwe nyumba ya Simoni na Anduleya.
+\v 30 Nine dya mkaziwe Simoni andaga mo lusazi hakudaha. Ahadya weze wabule, niyo wamgambila Yesu mbuli idya.
+\v 31 Yesu niyo asogela hagihi ha yudya mnyonge. Amtozaga mkono no kumwinula. Udya unyonge niyo wamlekela, naye niyo akonga kuwakont'hela.
+\p
+\v 32 Kisingi, zuwa dize diswe, want'hu wamletelaga wanyonge na wata mp'hepo.
+\v 33 Want'hu wabindile ingi nawamema ho lwazo lwe nyumba.
+\v 34 Yesu niyo awahonya want'hu wengi wandaga na maine ye hengi. Naho niyo awalava want'hu mp'hepo nyingi, mnaalo halekele mp'hepo kulonga kwaviya zammanyaga.
+\p
+\v 35 Kilo kilo, Yesu niyo afosa hakaya, aitaga kunt'hu hekwiina want'hu, uko niyo akonga kumlombeza Mnungu.
+\v 36 Simoni na weyawe niyo wamzungula.
+\v 37 Weze wamuwone, niyo wamgamba, “Want'hu wose wakuzungula weye.”
+\p
+\v 38 Mna yehe niyo awagamba, “Kiteni mwe kaya zihagihi habilikize mbuli ya Mnungu uko nako. Kwaviya mbuli iyo niyo ilekile miye nize.”
+\v 39 Niyo agenda mwe isi yose ya Galilaya, abilikiza mwe zinyumba zo kumvika Mnungu no kuzilava mp'hepo.
+\p
+\v 40 Mnt'hu mta matana niyo aita kwa Yesu, amhembelezaga akata kufika madi niyo amgamba, “Ukaunga, wadaha kunikukiza.”
+\p
+\v 41 Yesu niyo amwonela mbazi niyo achulula mkono wakwe, niyo amtoza. Niyo amgamba, “Naunga kukwambiza, ukuke!”
+\v 42 Ahadya niyo matana yakuka mwo mnt'hu yudya, niyo anda mgima.
+\v 43 Yesu amgambaga aite, akamkanya akamgamba,
+\v 44 “Kaulisa, use kumgambila mnt'hu yeyose mbuli ino. Mna ita kakelagise kwa mlava nt'hambiko, naho kwa kukukizwa kwako ukalave malavo enga ivo Musa alongile, inde uwona kwawe.”
+\v 45 Mna yudya mnt'hu niyo afosa no kukonga kubilikiza mbuli idya hant'hu hose, vilekile Yesu adunduge kwingila mwo mzi asekuoneka. Niyo anda hant'hu haheina want'hu. Mna niyo want'hu wambasa kulawa kila hant'hu.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Yeze yomboke mazuwa mageke, niyo Yesu aita Kapelinaumu vituhu, want'hu niyo weva kugamba emwe nyumba.
+\v 2 Niyo want'hu wengi wamema hata hakwasigale chumba, mpaka mo lwazo. Yehe niyo awabilikiza ulosi wakwe kwawe.
+\v 3 Niyo weza want'hu wamwigaile Yesu mnyonge wawe aholole enulwe ni want'hu wane;
+\v 4 Kwaviya want'hu nawamemesa, hawadahile kumbwila Yesu. Niyo waponk'hola langa kulanga kwe nyumba idya, hadya andile Yesu. Niyo waseleza lusazi lwa yudya mnyonge.
+\v 5 Yesu eze aone mhuwi wawe, niyo amgamba yudya mnyonge aholole, “Mwanangu, kuusilwa wavu wako.”
+\p
+\v 6 Wahinizi watuhu we Miko wandile mdya mwe nyumba niyo wakonga kufanyanya mwe mioyo yawe,
+\v 7 “Nii uyu alonga ivi? Amhomola Mnungu! ni ani akudaha kuusa wavu uneva hi Mnungu ekedu?”
+\p
+\v 8 Ahadya Yesu niyo amanya moyo wakwe yadya nawakayafanyanya mwe mioyo yawe. Niyo awauza, “Nii mwafanyanya ivo mwe mioyo yenyu?
+\v 9 Mbuli mp'hufu ni ihi, kumgamba mta kuholola, ‘Kuusilwa wavu wako’, hegu kumgamba, ‘Inuka guha lusazi lwako wiite?’
+\v 10 Mna, vileke mmanye kugamba, Mwana Mnt'hu ana udahi wa kuwausila want'hu wavu wawe mwe isi.” Amgamba du yudya mnt'hu aholomp'hale,
+\v 11 “Nakugamba, kimala, guha lusazi lwako wiite kaya.”
+\p
+\v 12 Ahadya yudya mnt'hu niyo akimaala no kuketwika lusazi lwakwe, niyo ahalawa want'hu wose wakamkaula. Want'hu wose weze waone viya, niyo wehelwa na kumtogola Mnungu wakagamba, “Hakinati kione mbuli enga ino”
+\p
+\v 13 Yesu afosaga no kuita kunk'handa kwe bahali ya Galilaya. Want'hu wose niyo wambasa, yehe naye niyo awahiniza.
+\v 14 Umwo andaga akomboka, niyo amuona mnt'hu akwitangwa Lawi mwana Alifayo kekala mwe nyumba ya kutozela kodi. Niyo Yesu amgamba, “Nitimile.” Lawi niyo enuka no kumtimila.
+\p
+\v 15 Umwo Yesu andile akadya nk'hande mwe nyumba ya Lawi, fyo dya watoza kodi na wadya nawakagambigwa wata wavu nawakadya naye, hamwenga na wanamp'hina wakwe, kwaviya want'hu wengi nawakamtimila.
+\v 16 Wahinizi wamwenga we Miko wa Mafalisayo weze waone adya hamwenga na wata wavu na wakutoza kodi, niyo wawauza wanamp'hina wakwe, “Nii adya na want'hu enga awo?”
+\p
+\v 17 Yesu eze aweve, niyo awahitula, “Want'hu wagima hawakumuunga mlaguzi, mna wanyonge wamuunga. Hizile kuwetanga want'hu hewena wavu, mna wata wavu.”
+\p
+\v 18 Wanamp'hina wa Yohana Mbatizi hamwenga na wa Mafalisayo nawanda wakafunga. Want'hu wamwenga wezaga kwa Yesu kumuuza, “Wanamp'hina wa Yohana na wa Mafalisayo woho wafunga, nii weye wanamp'hina wako hawakufunga?”
+\p
+\v 19 Yesu niyo awahitula, “Want'hu wakwita kwe ndoza wehamwenga no mlombi nawadahe ivihi kufunga? Hawakudaha kufunga kwaviya wehamwenga no mlombi.”
+\v 20 Mna mlombi aneza kuuswa, aho niho nawafunge.
+\p
+\v 21 “Hahali mnt'hu akugela kilaka kihya mwe suke isakale. Uneva atenda ivo, kiya kilaka nekivutumule idya isuke isakale niyo yatenda langa kulu.
+\v 22 Naho hahali mnt'hu akugela divai mp'hya mwe vizembe visakale. Uneva anatenda ivo, idya divai mp'hya neibalange viya vizembe, niyo yetika. Divai mp'hya yaungigwa kugeligwa mwe vizembe vihya”
+\p
+\v 23 Zuwa dimwenga dyo Kuhumula, Yesu na wanamp'hina wakwe nawanda wakomboka mwe nk'honde yo uhemba. Wanamp'hina wakwe nawanda wakavuna uhemba mteke mwe ziya zink'honde.
+\v 24 Mafalisayo weze waone viya, niyo wamuuza Yesu, “Nii wanamp'hina wako wadamanya mbuli zilemezwe mwe dizuwa dyo Kuhumula?”
+\p
+\v 25 Yesu niyo awahitula, “Hamnati msome ivo adamanyaga Daudi hamwenga na weyawe hadya wandile na sala nokuswesa kint'hu cho kudya?
+\v 26 Mwa mazuwa yadya ya mkulu ywa walava nt'hambiko etangagwa Abiazali, Daudi niyo engila mwe Nyumba ya Mnungu, adyaga mikate hevikaungwa idigwe ni yeyose. Mikate iyo neikadigwa ni walava nt'hambiko du. Mna Daudi nakadya na kuwasangila weyawe?”
+\v 27 Yesu niyo awagamba, “Zuwa dya Kuhumula nedinda kwa mbuli ya want'hu, hiyo want'hu kwa mbuli ya Zuwa dya Kuhumula.
+\v 28 Ivo elo Mwana Mnt'hu yehe niye Zumbe ywe dizuwa dyo Kuhumula.”
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Niyo Yesu engila naho mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu, uko Nokunda na mnt'hu mta mkono uholole.
+\v 2 Want'hu watuhu nawakazungula mbuli ya kumlongeleza, niyo wakaula vileke waone uneva naamhonye mnt'hu yudya mwe dizuwa dya Kuhumula.
+\v 3 Niyo Yesu amgamba yudya mnt'hu aholole, “So aha hagati.”
+\v 4 Niyo awauza, “Sigilizi zaunga kidamanye kihi mwe dizuwa dya Kuhumula, kudamanya mbuli yedi hegu iihile? Kuhonya ugima wa mnt'hu hegu kuukoma?” Mna niyo wanyamala twi.
+\v 5 Yesu niyo ahituka nt'hendelo zose akawang'oela meso kwa maya. Niyo awaonela mbazi kwo udala we mioyo yawe. Akajika amgamba yudya mnt'hu, “Kusula mkono wako.” Naye niyo aukusula, ahadya mkono wakwe niyo wanda mgima.
+\v 6 Wadya Mafalisayo niyo wafosa mwe nyumba idya ya Mnungu. Aaho, niyo wadugana na want'hu wa Mahelode, niyo waika mzungu vileke wamkome Yesu.
+\p
+\v 7 Mna Yesu hamwenga na wanamp'hina wakwe wakepagulaga niyo waita kunk'handa kwe bahali. Fyo dya want'hu niyo dyamtimila kulawa mwe ziisi za Galilaya na Uyahudi,
+\v 8 na Yelusalemu, na Idumeya ne ng'ambu ya Yolodani, na nt'hendelo za mizi ya Tilo na Sidoni. Want'hu woseni awo wezaga kwa Yesu weze weve mbuli ziya Yesu adamanye.
+\v 9 Yesu niyo awagamba wanamp'hina wakwe wamwigaile ngalawa vileke akwele kwaviya want'hu wandilisaga wengi, vileke wase kudaha kumvigaviga,
+\v 10 kwaviya nakahonya want'hu wengi, wadya wose wandile wanyonge nawakavigana vigana vileke wamdose.
+\v 11 Na kila wata mp'hepo weze wamwone, mp'hepo niyo zagwa hameso hakwe zikaila naho zikamgamba, “Weye niwe Mwana Mnungu!”
+\v 12 Mna Yesu niyo azitivila zimp'hepo zise kumtenda amanyike kwa want'hu.
+\p
+\v 13 Yesu niyo akwela kwo mnima, uko niyo awetanga wadya awaungile mwenye, woho nao niyo wambasa.
+\v 14 Niyo awasagula mlongo na waidi awetanga (wegala ulosi), niyo awagamba, hiwasagulani mnde hamwenga na miye, naho neniwasigileni mkabilikize,
+\v 15 nanywe nomnde na udahi wa kulava mp'hepo mwa want'hu.
+\v 16 Wano nawo awasagulaga, Simoni niyo amwink'ha zina dya Petulo
+\v 17 Yakobo na nduguye Yohana, wana Zebedayo niyo awenk'ha zina dya Boanege, nuko kugamba, want'hu wa Kiludoleludole,
+\v 18 Anduleya, Filipo, Batolomayo, Matayo, Tomasi, Yakobo mwana Alufayo, Tadayo, Simoni Mkaya mtoanila isi ya Izilaeli,
+\v 19 na Yuda Isikaliyote, mta kumsezenga Yesu.
+\p
+\v 20 Yesu niyo engila kwe nyumba. Fyo kulu dya want'hu niyo dyadugana, vilekile Yesu na wanamp'hina wakwe wadunduge ukudya.
+\v 21 Wanduguze weze weve idyo, niyo wagenda kumgwila kwaviya want'hu nawakagamba, “Kalaluka.”
+\p
+\v 22 Wahinizi watuhu we Sigilizi za Musa wezile kulawa Yelusalemu niyo wagamba, “Ana Belizebuli, awalava want'hu mp'hepo kwa udahi wa mkulu wa mp'hepo.”
+\p
+\v 23 Yesu niyo awetanga, akawagambila kwa mliganyizo, “Ivi Mwavu adaha kumgulusa Mwavu miyawe?
+\v 24 Uneva useuta unaketoa nk'hondo woho wenye, useuta uwo haukudaha kukimala.
+\v 25 Uneva nyumba inaketoa nk'hondo yoho yenye, inyumba iyo haikudaha kukimala.
+\v 26 Ivo uneva useuta wa Mwavu unaketoa nk'hondo woho wenye, niyo wagwa na haukudaha kugendeela.
+\v 27 “Mnt'hu hakudaha kwingila mwe nyumba ya mta udahi na kuvitaha vint'hu vakwe hanandile kumkakiliza yudya mta udahi. Aho niho naadahe kuitaha inyumba yakwe.
+\v 28 “Nawagambilani kindedi, want'hu wadaha kuusilwa wavu wao wose hamwenga na kulonga vihile.
+\v 29 Mna mnt'hu akuunga amhomole Muye ywa Mnungu, hakudaha kuusilwa wavu wakwe, kwaviya katenda wavu wa ulo na ulo.”
+\p
+\v 30 Yesu nivo alongile kwaviya wan'thu watuhu nawagamba, “Ana mp'hepo.”
+\p
+\v 31 Nine na wanduguze Yesu wezaga niyo wakimala kuse, niyo wamtuma mnt'hu vileke akamwitange Yesu.
+\v 32 Na fyo dya want'hu nedikala kumzunguluka. Niyo dyamgamba, “Kaula, nyokwe hamwenga na wanduguzo we kuse wakuzungula.”
+\p
+\v 33 Yesu niyo awahitula, “Mnala na wandugu zangu ni wahi?”
+\v 34 Niyo ahituka akawakaula wadya wekale wamzunguluke niyo agamba “Kauleni! Awa nawo mnala na ndugu zangu!
+\v 35 Mnt'hu yeyose akudamanya yadya akuunga Mnungu niye lumbu dyangu na ndugu yangu naho niye mnala.”
+\c 4
+\cl Mnango 4
+\p
+\v 1 Yesu niyo akonga kuhiniza vituhu kunk'handa mwe bahali ya Galilaya. Want'hu wabindile ingi niyo wammemela, yehe niyo akwela mwe ngalawa na kwikala uumo. Want'hu woseni niyo wasigala hank'handa he bahali.
+\v 2 Niyo awahiniza kwa mliganyizo mbuli zibindile ingi, mwe mahinizo yakwe niyo awagamba.
+\v 3 Tegelezeni, handaga na mhanda mbeyu aitaga kumyaga mbeyu.
+\v 4 Umwo akamyaga, mbeyu nt'huhu nazigwela kunk'handa kwe sila, niyo wadege weza na kuzidya.
+\v 5 Nt'huhu nezigwela mo luwe, haheina ulongo wedi. Niyo zanyala, kwaviya nahanda na msanga mgeke.
+\v 6 Mnaalo zuwa dize difose, mbeyu zidya niyo zahomp'hala, kwaviya nazinda hazina maizi.
+\v 7 Mbeyu nt'huhu nazigwela mwe miwa. Niyo zakula, mnaalo miwa niyo yazifint'ha, vilekile mbeyu ziya zadunduga ukweleka.
+\v 8 Mna mbeyu zimwenga nazigwela mwo ulongo wedi, niyo zakula na kweleka vedi, imwenga milongo mitatu, zimwenga milongo mtandatu, na zimwenga nazo gana.”
+\v 9 Yesu niyo awagamba, “Mta magutwi, neeve!”
+\p
+\v 10 Yesu eze asigale yehe mwenye, wanamp'hina wakwe mlongo na waidi hamwenga na want'hu niyo wamwitila na kumgamba awatambalise idya imiliganyizo.
+\v 11 Niyo awagamba, “Nyuwe mgubuilwa kinyele cho useuta wa Mnungu. Mna wadya we kuse wagambilwa mbuli zose kwa miliganyizo,
+\q
+\v 12 vileke, ‘Wakaule no kukaula, mna wase kuwona, wategeleze na kutegeleza mna wase kukombaganya. Kwaviya wanamanya nawadahe kumuuiya Mnungu, naye niyo awausila wavu wawe.’”
+\p
+\v 13 Yesu niyo awauza, hamuukombaganye mliganyizo uno? Nomuimanye vivihi mituhu?
+\v 14 Mbeyu imyagigwe nu mhandi ni mbuli ya Mnungu.
+\v 15 Want'hu wamwenga ni enga viya vilaile mwe zimbeyu zigwele mwe sila. Waiva imbuli ya Mnungu, ahadya Mwavu eza kuiguha idya imbuli ihandigwe mwe mioyo yawe.
+\v 16 Want'hu wamwenga ni enga viya vilaile mwe zimbeyu zigwele mwo luwe, wanaiiva imbuli ahadya, waihokela kwa kinyemi.
+\v 17 Mna kwaviya hawana maizi mwe mioyo yawe, wafinyiliza ludodo. Niyo hanalaila makunt'ho hegu masulumizo yoyose kwe idya mbuli, ahadya wauya kunyuma.
+\v 18 Want'hu wamwenga nao wakeiga enga viya vilaile mwe zimbeyu zigwele mwe miwa. Wano ni wadya wakutegeleza imbuli,
+\v 19 mna wogofi wo ugima uno na kuunga ugoli na kumunk'hwamunk'hwa kwi hengi mwe mioyo yawe, zaifint'ha idya imbuli, niyo wadunduga kweleka.
+\v 20 Want'hu wamwenga nao wakeiga enga viya vilaile mwe zimbeyu zigwele mo ulongo wedi. Weva imbuli, na kweleka, wamwenga milongo mitatu, wamwenga milongo mtandatu na wamwenga gana dimwenga.”
+\p
+\v 21 Yesu niyo awauza, “Togoleni, lumuli lwaikwa halanga hang'aile hegu lwaikigwa hasi? Hikugamba yaikigwa halanga?
+\v 22 Kwaviya kint'hu chochose kifisigwe nekilondoke na chochose kigubikwe nekigubulwe.
+\v 23 Mta magutwi, neeve!”
+\p
+\v 24 Niyo awagamba, “Mwinde na wengele kwa yadya mkuyeva, kiya kihimo mkuhima nyuwe, nanywe namhimilwe iicho. Naho nyuwe namwongezelwe.
+\v 25 Kwaviya mta kint'hu noongezelwe, mna yudya heiina kint'hu, hata kiya kidodo ananacho naahokigwe.”
+\p
+\v 26 Yesu niyo agamba, “Useuta wa Mnungu ukeiga enga mnt'hu ahandile mbeyu mwe isi.
+\v 27 Niyo enda viya akagona na kufosa ne zindima zakwe. Kilo na msi mbeyu idya niyo yagendeela kukula haheina yehe mwenye kumanya ivo ikukula.
+\v 28 Kwaviya isi yeleka yoho yenye, ikukongela mwe mani, niyo dyeza gola, ho uheelo ngano itogile.
+\v 29 Umwo yakanyala, mnt'hu uyo niyo aita ne hengo kwaviya uvuni ubula.”
+\p
+\v 30 Niyo Yesu agamba, “Kiuliganye na Useuta wa Mnungu? Hegu kiusimuile kwa kuliganya naho?
+\v 31 Ukeiga na kabeyu katendese udodo kakwe haladali, kabeyu aka ni kadodo kujink'ha mbeyu zose zikuhandwa mwe isi.
+\v 32 Mna kanahandwa, kakulisa niyo dyanda ziti kulu kujink'ha maziti yose ya kwe mbago. Dyanda na matambi makulu, hata wadege wa mwo ulanga niyo wadaha kuzenga vyaila mwa matambi yakwe.”
+\p
+\v 33 Yesu nakawabilikiza want'hu mbuli yakwe kwa miliganyizo mingi enga ino, naakalonga nao viligane na ivo nawakadaha kumtegeleza.
+\v 34 Halongaga nawo mbuli yoyose haheina miliganyizo. Mna Umwo andaga na wanamp'hina wakwe weke du, nakawagambila mbuli zose.
+\p
+\v 35 Nekisingi mwe dizuwa idiya, niyo Yesu awagamba wanamp'hina wakwe, “Kijink'hanye kudya ng'ambu ye diziwa.”
+\v 36 Niyo wauleka udya mdugano wa want'hu, wanamp'hina niyo wakwela mwe ngalawa mudya andile Yesu. Iviya iviya nokunda na ngalawa nt'huhu.
+\v 37 Niyo halaila nk'hung'unt'ho nk'hulu, mjubwaniso wa mazi niyo yaitowa idya ngalawa, ingalawa nayo niyo yakonga kumema mazi.
+\v 38 Yesu andaga kagonela mwo mto kunyuma mwe ngalawa. Niyo wanamp'hina wakwe wamwinula, wakamgamba, “Mhinizi, hukuona changamila?”
+\p
+\v 39 Niyo Yesu enuka, akonga kuditivila diya diheho dikulu na kuugamba mjubwaniso, “Nyamala twii!” Diya diheho niyo dyanyamala, niyo kwenda mp'heho tondolo.
+\v 40 Niyo awagamba wanamp'hina wakwe, “Nii mwogoha? Mkeyi kunda na mhuwi?”
+\p
+\v 41 Niyo wogohesa wakakegamba, “Uyu mnt'hu ywa vivihi? Akwivigwa hata ni nk'hung'unt ho ne mijubwaniso ye bahali!”
+\c 5
+\cl Mnango 5
+\p
+\v 1 Yesu na wanamp'hina wakwe niyo wabula ng'ambu ye diziwa dya Galilaya mwe isi ya Wagelasi.
+\v 2 Aho Yesu eze asele mwe ngalawa, niyo adugana na mnt'hu mta mp'hepo akulawa kwe vikuta.
+\v 3 Mnt'hu yudya andaga akekala ukudya kwe vikuta. Naho hahandile na mnt'hu adahile kumtoza na kumkaka minyololo.
+\v 4 Nk'hanana nyingi nakakakigwa mwe viga vakwe na mikono yakwe, mna andaga akaikant'ha mp'hingu na minyololo ikakigwe mwe viga vakwe. Handaga hahana mnth'u adahile kumgwila.
+\v 5 Mazuwa yose msi na kilo andaga akekala kwe vikuta na kwe vigulu, akagutila na kukesenga na maiwe.
+\v 6 Eze amuone Yesu kwa hale, amgulukilaga. Eze ambwiile, amfikilaga madi.
+\v 7 Niyo aila kwa izwi kulu akagamba, “Yesu Mwana Mnungu e Kulanga, waungai kwangu? Kelise kwa zina dya Mnungu kugamba hounisulumize.”
+\v 8 Nakalonga ivo kwaviya Yesu nakamgamba, “Weye mp'hepo, mlawe mnt'hu uyu.”
+\p
+\v 9 Niyo Yesu amuuza, “Zina dyako niwe ani?” Naye niyo amhitula, “Netangwa fyo, kwaviya ki wengi.”
+\v 10 Niyo amwilisa asekuyegala mp'hepo kuse ya idya isi.
+\v 11 Kudya kwo vigulu nokunda na fyo dya nguluwe dyandile dikadya,
+\v 12 niyo ziya zimp'hepo zamwiila Yesu kugamba, “Kigale kikengile mwe zinguluwe.”
+\v 13 Niyo Yesu azumila; ziya zimp'hepo niyo zafosa mwe yudya mnt'hu no kwingila mwe ziya zinguluwe. Fyo gima dya nguluwe milongo magana zagulukaga kugenda kwingila kwe bahali.
+\p
+\v 14 Wadya nawakadima zinguluwe, niyo waguluka na kubwelekeza kose imbuli idya mwe mizi na mwe migunda. Want'hu niyo waita vileke wakakaule diya dilaile.
+\v 15 Weze wabule kwa Yesu, wambwilaga yudya andaga na fyo dye zimp'hepo kekala, naho kavala suke yakwe na ubala wakwe umuuiya, want'hu wose niyo wogoha.
+\v 16 Wadya waone mbuli idya, niyo wawasimuila want'hu kiya kimlaile mnt'hu yudya endile ne zimp'hepo, hamwenga na mbuli ya ziya zinguluwe.
+\v 17 Want'hu niyo wamlombeza Yesu afose mwe isi yawe.
+\p
+\v 18 Yesu eze ande akwela mwe ngalawa, mnt'hu yudya andaga ne zimp'hepo niyo aunga waitanye.
+\p
+\v 19 Mna Yesu hamzumilaga, niyo amgamba, “Keitile kaya ukawagambile ivo Zumbe akutendele na ivo akuonele mbazi.”
+\v 20 Yudya mnt'hu niyo akeitila no kukonga kubilikiza ivo Yesu amtendele uko kwo mzi ukwitangwa Dekapoli naho want'hu wose wevile niyo wehelwa.
+\p
+\v 21 Yesu eze omboke naho kwa ngalawa ng'ambu ye bahali, want'hu wengi niyo wadugana hameso hakwe mk'handa mwe bahali.
+\v 22 Niyo eza mnt'hu yumwenga akwitangwa Yailo, yumwenga wa wakulu we Nyumba ank'hulu ya Mnungu. Eze amwone Yesu, niyo amgweela mwe viga vakwe,
+\v 23 niyo amwiila vidala, amgamba, “Mwanangu wa kivele alumiswa. Nakuiila wize kaya vileke umuikile mikono yako ahone na kunda mgima.”
+\v 24 Yesu niyo aita hamwenga naye, fyo kulu dya want'hu nadikamtimila Yesu na kumvigaviga.
+\p
+\v 25 Mwa wadya want'hu, nomnda na mvele yumwenga andile na unyonge wa kulawa sakame kwa myaka mlongo na miidi.
+\v 26 Yudya mvele nakasulumila vidala kwa wagangana wabindile ingi mna hahonile. Kafoseza vint'hu vakwe vose, mna unyonge wakwe nounda hunati kuhona.
+\v 27 Yudya mvele eze eve mbuli za Yesu, niyo awajink'ha want'hu mwo mdugano, no kumbasa Yesu kwa kunyuma, eze ambwiile, niyo adosa valo dyakwe,
+\v 28 Kwaviya nakalonga mwo moyo wakwe, “Uneva nna dosa valo dyakwe du, nenihone.”
+\v 29 Eze adose du diya divalo, aaho isakame niyo yaleka kumlawa, aaho mwenye niyo abunk'hula mwo mwili kugamba kahona.
+\p
+\v 30 Aaho Yesu niyo amanya kugamba ludole lumfosa. Niyo awahitukila want'hu mwo udya mdugano na kuwauza, “Ni ani adosile valo dyangu?”
+\p
+\v 31 Wanamp'hina wakwe niyo wamuuza, “Weye waona want'hu ivo wakukuvigaviga, mna wauza ni ani akukudosa?”
+\v 32 Mna Yesu niyo agendeela kuhituka mp'hande zose vileke akaule yudya adamanye mbuli idya.
+\p
+\v 33 Yudya mvele niyo kamanya diya dimlaile. Niyo amwitila uku akazingiza kwa kogoha, niyo amgweela mwe viga vakwe na kumgambila ikindedi chose.
+\v 34 Yesu niyo amgamba, “Mwanangu, mhuwi wako ukuhonya. Keitile mp'heho yedi, naho unde mgima.”
+\p
+\v 35 Umwo andile akalonga ivo, niyo weza want'hu kulawa kwe nyumba ya Yailo, yudya mkulu we nyumba yakuvikila Mnungu, niyo wamgamba Yailo, “Mwanao kabanika kale. Kwa ajili yani wagendeela kumkunt'ha Mhinizi?”
+\p
+\v 36 Mna Yesu eze eve wadya want'hu viya wakulonga, niyo amgamba Yailo, “Usekogoha, weye huwila du.”
+\v 37 Yesu haungile kuita na mnt'hu yeyose, mna nakatimilana na Petulo, Yakobo hamwenga na Yohana mvunawe dya Yakobo.
+\v 38 Weze wabule mwe nyumba ya Yailo, Yesu nakaona vugo, na kwiva ndilo na kuhongeza.
+\v 39 Yesu niyo engila kwe nyumba, niyo awagamba, “Kwa ajili yani mwatenda vugo naho uku mwaila? Mwana habanike, kagona du.”
+\v 40 Mna want'hu niyo wamseka, ivo niyo awalava want'hu wose kuse, niyo amguha ise na nine dya yudya mwana na wadya wanamp'hina watatu, niyo wengila mwe chumba kiya andile yudya mwana.
+\v 41 Niyo amtoza yudya mwana mkono na kumgamba, “Talita kumi,” nuko kugamba “Mndele, nakugamba inuka,”
+\v 42 Ahadya yudya mndele niyo enuka na kukonga kugenda. (kwaviya andaga na myaka mlongo na miidi). Dize dilaile idyo, want'hu niyo weheeleswa.
+\v 43 Yesu niyo awafunda wasekuwagambila want'hu mbuli idya. Niyo awagamba wamwink'he nk'hande mndele yudya.
+\c 6
+\cl Mnango 6
+\p
+\v 1 Yesu niyo ahalawa hadya, aita kwo mzi wakwe na wanamp'hina wakwe niyo wamtimila.
+\v 2 Ize ibuze dizuwa dya Kuhumula, niyo Yesu akonga kuhiniza mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu. Want'hu wengi wamwivile niyo weehelwa, naho niyo wauzana, “Kayalavahi aya?” “Naho ubala wa vivihi uno enk'higwe?” “Naho vivihi vihungi ivi vikulu akudamanya?”
+\v 3 “Uyu hi yudya msongoli, mwana Maliamu, naho ndugu yawe dya Yakobo na Yose na Yuda hamwenga na Simoni? Naho walumbuze hikugamba kinanao aaha hetu kaya?” Naho hawelelwe ni Yesu.
+\p
+\v 4 Yesu niyo awagamba, “Mlotezi atunywa kila hant'hu, mna hiyo mwe isi yakwe na mwe kaya yakwe.”
+\p
+\v 5 Naho hadahaga kudamaya kihungi chochose, mna agelekaga mikono mwa wanyonge wageke, niyo awahonya.
+\v 6 Niyo Yesu ehelwa vidala kwaviya want'hu nawaswesa kunda na mhuwi. Yesu niyo azungulukila mwe vijiji vi mgihi akahiniza want'hu.
+\p
+\v 7 Niyo awetanga wadya wanamp'hina mlongo na waidi, awasigila waidiidi. Niyo awenk'ha udahi mwe mp'hepo.
+\v 8 Nakawagamba, msekuguha kint'hu chochose mwe nt'hambo mna ngoda du. Msekuguha nk'hande na mkate na matundu.
+\v 9 Valeni vilatu, mna msekuguha nk'hazu mbili.
+\v 10 Nyumba yoyose nomwingile, ikaleni aho mpaka mkeza kuhalawa mo uwo mzi.
+\v 11 Na hant'hu hohose hamna hokelwe hegu kuwategelezani, halaweni hant'hu aho kungunt'heni mavumbi ya mwe viga venyu inde uwona kuwakanya.”
+\v 12 Niyo waita na wakawabilikiza want'hu waleke uwavu wawe.
+\v 13 Niyo wawalava want'hu mp'hepo nyingi, naho niyo wawahaka mavuta wanyonge wengi na kuwahonya.
+\p
+\v 14 Seuta Helode niyo eva mbuli izo kwaviya dizina dyakwe Yesu nedigendezwa kila hant'hu. Want'hu watuhu nawakagamba, “Yohana Mbatizi kauyuka. Nivo vikuleka ana udahi wa kudamanya vihungi.”
+\v 15 Watuhu niyo wagamba, “Uyu ni Eliya.” Na watuhu nao niyo wagamba, “Uyu mlotezi enga wadya walotezi wa kale.”
+\p
+\v 16 Mna Helode eze eve, niyo agamba, “Uyu ni Yohana Mbatizi nimkant'hile mtwi kauyuka.”
+\p
+\v 17 Kwaviya Helode mwenye nakasigila want'hu vileke Yohana agwiligwe na kwuikwa mwe divugailo. Helode nakadamanya ivo kwa mbuli ya Helodiya andile (mkaza Filipo), nduguye dya Helode akamlomba Helodia.
+\v 18 Yohana Mbatizi naakamgambila Helode hiyo vedi, “Sigilizi zagamba, havikuungwa weye kumlomba mkaza nduguyo.”
+\v 19 Helodiya niyo amwiihia Yohana, naakaunga amkome, mna hadahile kwa ajili ya Helode,
+\v 20 helode naakamwogoha Yohana kwaviya Yohana nakanda mnt'hu wedi naho akukile, ivo elo nakanda mwo kumwamila. Umwo akamtegeleza engilaga kinyulu kitendese, mna andaga na kinyemi akamtegeleza.
+\p
+\v 21 Helodia ketukila kupata luneka mwe dizuwa dya wila wa kukumbukila ukwelekwa kwake Helode, nakawadamanyila wila wakulu wakwe wose na wakulu wa wank'hondo hamwenga na vilongozi wose wa Galilaya.
+\v 22 Niyo mndele wakwe Helodiya engila na kuvina vedi, Helode na wose wandile mo udya wila niyo weleleswa. Seuta Helode niyo amgamba yudya mndele, “Lombeza kint'hu chochose kiya ukuunga, name nohwink'he.”
+\v 23 Helode niyo akelisa akagamba, “Dyodyose ukuunga nohwink'he, hata unaunga hant'hu ho useuta wangu!”
+\p
+\v 24 Yudya mndele niyo afosa akumuuza nine, “Nilombeze kint'hu chani?” Nine niyo amgamba, “Lombeza mtwi wa Yohana Mbatizi.”
+\p
+\v 25 Yudya mndele niyo atenda nguzu kubula kwa seuta na kugamba, “Naunga iivi haluse unink'he mwe kihungu mtwi wa Yohana Mbatizi”
+\v 26 Seuta niyo engilwa ni usungu mkulu, mna kwaviya alavile ikilapi kwa wadya wandile hadya he wila, hadahile kulemela.
+\v 27 Ahadya niyo seuta asigiila mtowani egale mtwi wakwe Yohana Mbatizi. Mtowani niyo aita kwe divugailo na kumkant'ha Yohana mtwi.
+\v 28 Niyo eza nao udya mtwi mwe kihungu na kumwink'ha yudya mndele. Yudya mndele naye niyo amwigaila nine.
+\v 29 Wanamp'hina wakwe Yohana weze weve, niyo wagenda kuguha ikimba chakwe Yohana niyo wakimosela msanga.
+\p
+\v 30 Wegala ulosi niyo wadugana kwa Yesu na kumgambila yadya yose wadamanye na kuhiniza.
+\v 31 Yesu niyo awagamba, “Kiteni hant'hu haheina want'hu vileke muhumule ludodo.” Yesu nakalonga ivo kwaviya na handa na want'hu wengi, watuhu weza, watuhu wauya vilekile Yesu na wanamp'hina wakwe waswese luneka lwa kudya.
+\v 32 Woho wenye niyo wakwela mwe ngalawa na kuita hant'hu haheina want'hu.
+\v 33 Umwo wandile wakaita, niyo want'hu wengi wawaona no kuwamanya. Niyo waguluka kulawa mizi yose, naho niyo wakonga woho kubula.
+\v 34 Yesu eze asele mwe ngalawa, niyo aona want'hu wabindile ingi. Yesu niyo awaonela mbazi kwaviya nawanda enga ngoto heziina mdimi. Niyo akonga kuwahiniza mbuli nyingi.
+\p
+\v 35 Ize ibuze nekisingi, wanamp'hina wakwe niyo wamuitila na kumgamba, “Hant'hu aha ni he nyika, ne dizuwa nadyo dyaswa.
+\v 36 Walage want'hu awa vileke waite mwe migunda hamwenga na zikaya zihagahi wakakeguile nk'hande.”
+\p
+\v 37 Mna Yesu niyo awahitula, “Wenk'heni nyuwe nk'hande.” Niyo wamuuza, “Haluse kikawaguile mikate ya dinali magana maidi weze wadye?”
+\p
+\v 38 Niyo awauza, “Mnanayo mikate mingahi? Iteni mkaikaule.” Weze wamanye, niyo wamhitula, “Kuna mikate mishano hamwenga na samaki mbili.”
+\v 39 Yesu niyo awagamba wanamp'hina wakwe wawagambile want'hu wekale hasi mwa mani wakepange mwe vibunga.
+\v 40 Niyo wekala mwe vibunga va want'hu maganagana, aha milongo mishano shano.
+\v 41 Niyo Yesu aguha idya mikate mishano ne ziya zisamaki zimbili, niyo akaula kulanga kwe mbingu, na kumtogola Mnungu. Niyo abendula idya mikate na kuwenk'ha wanamp'hina wakwe wawapangile want'hu. Naho niyo awapangila want'hu wose ne ziya zisamaki zimbuli.
+\v 42 Want'hu wose niyo wadya no kwiguta.
+\v 43 Wanamp'hina wakwe walogotaga vibesu visigale na samaki na kumemeza nt'hangulu mlongo na mbili.
+\v 44 Wagosi du nao wawazigwe, naho nawanda magana milongo mishano.
+\p
+\v 45 Aaho Yesu niyo awagamba wanamp'hina wakwe wakwele mwe ngalawa wakonge kuita Betisaida, umwo yehe andile akawalaga want'hu wahalawe.
+\v 46 Eze ajike kuwalaga want'hu, niyo aita mwo mnima kumlombeza Mnungu.
+\v 47 Ize ibuze nekisingi, ngalawa ne nda hagati mwe bahali, na Yesu andaga ekedu mnk'handai.
+\v 48 Niyo awaona wanamp'hina wakwe viya wandile wakapayapaya mwe ngalawa kwaviya nawakahigana na heho. Umwo kukacha, niyo awatimila akagenda mnanga mwe mazi. Na kaunga kuwomboka,
+\v 49 mna woho weze wamuwone akagenda mwe mazi, nawakagamba ni mzimu. Niyo waguta nk'hunga
+\v 50 kwaviya wose nawogoha. Yesu niyo awagamba, “Msekogoha! Ni miye! Keink'heni moyo”
+\v 51 Niyo akwela mwe ngalawa mdya weli, heho niyo dyaleka, wanamp'hina wakwe niyo wehelwa
+\v 52 kwaviya nawanda hawamanyize imbuli idya ya kuwenk'ha nk'hande wadya want'hu wengi, mioyo yawe neinda midala.
+\p
+\v 53 Weze wabule nt'hendelo ya kaidi, wabula mwe isi ya Genezaleti, niyo waika nt'hulwe.
+\v 54 Weze wasele mwe ngalawa, ahadya want'hu niyo wammanya Yesu.
+\v 55 Niyo wagulukila mwe isi yose, hohose hadya wevile Yesu andile, wawenula mwe zisazi wose wandile wanyonge, niyo wamwigaila.
+\v 56 Kokose kudya Yesu aitile mwe zikaya hegu mwe mizi hegu mwe migunda want'hu nawawaika wanyonge mwe magwilo. Niyo wamlombeza wadose du valo dyakwe. Wose wadya wadosile, nawahona.
+\c 7
+\cl Mnango 7
+\p
+\v 1 Mafalisayo wamwenga na Wahinizi wa Sigilizi walaile Yelusalemu, waduganaga kwa Yesu.
+\v 2 Niyo waona wanamp'hina wakwe wamwenga wadya nk'hande na mikono misavu; mna hawahakile mikono vedi enga viya ikuungwa.
+\v 3 (Mafalisayo hamwenga na Wayahudi hawakudya nk'hande uneva hawahakile mikono yawe enga viya ikuungwa. Nawakatenda ivo kutimila mahinizo ya wakale wawe.
+\v 4 Naho hawakudaha kudya kint'hu chochose kikulawa kwe digwilo hakinandile kusuntigwa. Iviya iviya yeyuko mahinizo mengi nawakayatimila wayahokelaga, enga viya kusunt'ha viyamp'ha, nyungu na nyiga.)
+\p
+\v 5 Niyo wadya Mafalisayo hamwenga na wahinizi wa Sigilizi wamuuza Yesu, “Nii wanamp'hina wako hawakuyatimila mahinizo ya wakale? Nii wadya nk'hande na mikono misavu?”
+\p
+\v 6 Yesu niyo awagamba, “Isaya nakalotela vedi kwenyu nyuwe watondwe, enga viya iwandikwe. ‘Want'hu awa wanitogola mwe milomo yawe, mna imioyo yawe ihale na miye,
+\q
+\v 7 Naho woho wanivikila bule, wakahiniza miko ya want'hu, wakazitenda enga miko ya Mnungu.’
+\p
+\v 8 “Nyuwe mwiileka miko ya Mnungu, mwatimila mahinizo ya want'hu.”
+\v 9 Yesu niyo agendeela kuwagamba, “Mwagamba mtenda vedi mna mwalemela miko ya Mnungu vileke mtimile mahinizo yenyu.
+\v 10 Musa nakasigila, ‘Wategelezeni watati zenyu na wamami zenyu.’ Naho nakasigila, ‘Mnt'hu akuunga amligite ise hegu nine yaungigwa akomigwe.’
+\v 11 Mna nyuwe mwahiniziza kugamba, mnt'hu ananda na kint'hu cha kuwaambiza ise hegu nine, mna anagamba “Nikindolo cha mwe nyumba ya Mnungu,”' (nuko kugamba ni geleko dya kumwink'ha Mnungu,)
+\v 12 niyo mwagamba mnt'hu uyo, Alekelwa kumwambiza ise hegu nine.
+\v 13 Kwa ivo mahinizo yenyu mkuhinizana yausa imbuli ya Mnungu. Naho viyuko vint'hu vituhu vingi mkuvidamanya vikuligana na ivi.”
+\p
+\v 14 Yesu niyo aditanga idifyo dya want'hu naho kaidi no kuwagamba, “Nitegelezeni nyose, naho mkombaganye.
+\v 15 Hekihali kint'hu chochose kikuse yo mwili wa mnt'hu kikumwingila niyo chamgela usavu. Mna kiya kikufosa mndani mwo mnt'hu nicho kikudaha kumgela usavu.”
+\v 16 Mta kwiva, neeve!
+\p
+\v 17 Yesu eze adileke fyo dya want'hu, niyo engila kwe nyumba, wanamp'hina wakwe niyo wamgamba mliganyizo wa mbuli idya.
+\v 18 Niyo awagamba, “Ivi nanywe mswesa ubala ujink'hile watuhu? Hammanyize kugamba kint'hu chochose ki kuse yo mnt'hu, kinamwingila hakikudaha kumtenda ande msavu?
+\v 19 Kwaviya hakikumwingila mwo moyo mna mwe inda, niyo chafosa mwo mwili.” Mwo kulonga ivo, Yesu kalagisa kugamba nk'hande zose ziwagilwa kudigwa.
+\v 20 Niyo agendeela kulonga, “Kint'hu kikufosa mndani mo mnt'hu niicho kikumgela usavu.
+\v 21 Kwaviya mwo moyo wo mnt'hu numwo mkulawa fanyanyi ziihile, uhabwasi na kukoma,
+\v 22 uhabwasi na ugubaguba na wiihi na udant'hii na finju na kulonga viihile na kukeduvya na ubwalasi.
+\v 23 Vint'hu ivi nivo vikulawa mndani mwo mnt'hu na kumtenda ende msavu.”
+\p
+\v 24 Yesu niyo afosa na kwita mwe isi imgihi no mzi wa Tilo. Engilaga mwe nyumba, naho haungile mnt'hu yeyose kumanya kugamba andaga ahadya. Mnaalo havidahike kukefisa.
+\v 25 Mvele yumwenga andile na mwana kike mta mp'hepo evaga mbuli za Yesu. Ahadya niyo amwitila na kumgweela mwe viga vakwe.
+\v 26 Mvele yudya andaga Mgiliki, elekwe mwo mzi wa Silofoinike mwe isi ya Siliya. Niyo amwiila Yesu amlave mwanawe zimp'hepo.
+\v 27 Yesu niyo amgamba, “Hake goja wana wande kwiguta. Hiyo vedi kuguha nk'hande ya wana na kuyaduila makuli.”
+\p
+\v 28 Yudya mvele niyo amhitula, “Heiye Zumbe, mna hata makuli nayo yadaha kulogota visigazwe na wana hasi ye meza.”
+\p
+\v 29 Yesu niyo amgamba, “Kwa ulosi uwo, keuiye kaya. Uko naukabwile zimp'hepo zimlawa kale mwanawo.”
+\v 30 Niyo yudya mvele auya kaya. Eze abule, ambwiila yudya mwana kagona mo lusazi, na mp'hepo imlawa kale.
+\p
+\v 31 Yesu niyo ahalawa mwe mihaka ya Tilo, akombokela hagati ya Sidoni, akaita kwe diziwa Galilaya na kubula mwe isi ikwitangwa Dikapolisi.
+\v 32 Niyo wamwigaila mnt'hu heekwiva naho mta kigugumo, niyo wamwiila Yesu amwikile mikono.
+\v 33 Yesu niyo amguha no kuita nae kunk'handa hekwiina want'hu. Niyo agela madole mwe magutwi ya yudya mnt'hu. Naho atwa mate na kumdosa mwo lulimi.
+\v 34 Yesu niyo enula meso kulanga, atoa nkwilo, niyo amgamba yudya mnt'hu, “Efata!” Nuko kugamba, “Lohoka!”
+\v 35 Ahadya magutwi ya mnt'hu yudya niyo yakomoka no lulimi lwake nalwo lwalegela. Niyo akonga kulonga vedi vitendese.
+\p
+\v 36 Niyo Yesu awasigiila wasekumgambila mnt'hu yeyose mbuli izo. Mna kila ivo naakawasigiila, woho nivo nawakatendesa kubilikiza kose mbuli izo.
+\v 37 Wadya wose wevile naweheleswa. Wakagamba, “Katenda kila kint'hu vedi. Kawatenda wata magutwi hayeekwiva weve, ne vimumu walonge.”
+\c 8
+\cl Mnango 8
+\p
+\v 1 Mwe mazuwa yadya, fyo tuhu dya want'hu dyadugana naho hamwenga. Wadya want'hu weze waswese cho ukudya, Yesu niyo awetanga wanamp'hina wakwe, awagamba,
+\v 2 “Nawonela mbazi wano want'hu, nawanda na miye mazuwa yose aya matatu, naho ivi haluse waswesa kint'hu cho kudya.
+\v 3 Uneva nnawagamba wauye kaya haheina kuwek'ha nk'hande, wadaha wakagwa mteho mwe sila, kwaviya watuhu weza kulawa hale.”
+\p
+\v 4 Wanamp'hina wakwe niyo wamuuza, “Haluse ni kuhi aha he nyika kikudaha kupata nk'hande ya kuwenk'ha want'hu woseni awa?”
+\p
+\v 5 Yesu niyo awauza, “Togoleni, mnanayo mikate mingahi?” Niyo wamhitula, “Mfungate.”
+\p
+\v 6 Yesu niyo awagamba want'hu wekale hasi. Niyo aiguha idya mikate mfungate na kuivikila. Abendula bendula, awenk'ha wanamp'hina wakwe na kuwasigila wawapangile want'hu, woho nao niyo wadamanya enga viya wasigilwe.
+\v 7 Naho nawanda na wasamaki wageke, Yesu niyo awavikila na kuwenk'ha wanamp'hina wakwe wawapangile want'hu.
+\v 8 Want'hu wose wadyaga na kwiguta. Niyo wanamp'hina wakwe wakasinya vibesu ve nk'hande vikumema nt'hangulu mfungate.
+\v 9 Hadya nahanda na want'hu wajink'hile magana milongo mine. Yesu niyo awalaga,
+\v 10 niyo yehe hamwenga na wanamp'hina wakwe wakwela mwe ngalawa na kwita mwe mzi wa Dalumanuta.
+\p
+\v 11 Mafalisayo wamwenga niyo wamwizila Yesu, wakonga kuhigana naye. Nawakaunga wamtegele, ivo niyo wamgamba adamanye kilagiso cha kihungi kulawa kwe mbingu.
+\v 12 Mna Yesu niyo afanyanya mwo moyo wakwe, niyo agamba, “Nii want'hu we cheleko iki waunga vilagiso va vihungi? Namigambilani ikindedi, hekihali kilagiso chochose wakunga wenk'higwe.”
+\v 13 Yesu niyo awasa na kwingila mwe ngalawa, akonga kuita nt'hendelo nt'huhu.
+\v 14 Wana mp'hina wakwe wajalaga kuguha mikate ya kuwakint'ha, nawanda na mkate umwenga du mwe ngalawa.
+\v 15 Yesu niyo awafunda kugamba, “Hangi nyuwe wenye, indeni na wengele na mkeamile na Mafalisayo na uluvya wa Helode.
+\p
+\v 16 Niyo wakonga kuuzana, “Kalonga ivi kwaviya hakina mikate.”
+\p
+\v 17 Yesu nakamanya viya nawakalonga, niyo awauza, “Nii mwauzana imbuli yo kuswesa mikate? Nyuwe mkei kumanya hegu kukombaganya? Imioyo yenyu ikei midala?
+\v 18 Mnanayo meso mna hamkuona? Mnanayo magutwi mna hamkutegeleza? Hamkukumbukila?
+\v 19 Viya nabendulaga idya mikate mishano na kuwenk'ha want'hu magana milongo mishano wadye? Vino nomlogota nt'hangulu nyingahi zimemile awabesu wasigale?” Niyo wamhitula, “Nakilogota nt'hangulu mfungate na mbili.”
+\p
+\v 20 Niyo Yesu awauza, “Na hadya nabendulaga idya mikate mfungate na kuwenk'ha want'hu magana milongo mine wadye, nomkisanya nt'hangulu nyingahi zimemile?” Niyo wamhitula, “Nekisinya nt'hangulu mfungate.”
+\v 21 Niyo awagamba, “Mkei kukombaganya?”
+\p
+\v 22 Niyo wabula kwo mzi ukwitangwa Betisaida, niyo want'hu wamwigaila Yesu mnt'hu andile nt'hunt'hu. Wakamwiila amdose.
+\v 23 Yesu niyo amguha yudya nt'hunt'hu, aita naye kuse yo mzi. Niyo amtweela mate mwa meso, amwiikila mikono na kumuuza, “Wadaha kuwona kint'hu chochose?”
+\p
+\v 24 Yudya mnt'hu niyo akaula kulanga na kugamba, “Naona enga want'hu wakugenda, wekale enga miti.”
+\v 25 Yesu niyo aika mikono yakwe naho mwa meso ya yudya mnt'hu, meso yakwe niyo yagubuka, anda aona kila kint'hu vedi vitendese.
+\p
+\v 26 Yesu niyo amgamba auye kaya, mna amgambaga, “Usekombokela kwo mzi udya.”
+\p
+\v 27 Yesu hamwenga na wanamp'hina wakwe niyo wafosa no kuita mwe zikaya zi hagihi na Kaisalia ya Filipi. Viya wandile mwe sila, niyo Yesu awauza, “Nigambileni, want'hu wanitanga ni miye ani?”
+\v 28 Niyo wamhitula, “Wamwenga wagamba ni Yohana Mbatizi, watuhu ni 'Eliya' naho kuna watuhu wakugamba ni yumwenga wa walotezi.”
+\p
+\v 29 Niyo awauza woho, “Togoleni, nyuwe mwanitanga ni miye ani?” Petulo niyo amhitula, “Weye niwe Kilisito Myokozi.”
+\p
+\v 30 Yesu niyo awakanya wasekumgambila mnt'hu yeyose mbuli idya.
+\p
+\v 31 Niyo Yesu akonga kuwahiniza wanamp'hina wakwe, Mwana wa Mnt'hu aungigwa kusulumizwa vidala hamwenga na kulemelwa na wadala vilongozi na wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na wahinizi we Miko. Naho naakomigwe, mna mwa mazuwa matatu yakwiza naauyuke.
+\v 32 Yesu nakayalonga aya haheiha kuyafisa kwa woho. Petulo niyo amguha hank'handa, na kukonga kumtivila.
+\v 33 Mna Yesu niyo awahitukila nakuwakaula wanamp'hina wakwe, niyo amfank'hila Petulo, “Halawe aha Mwavu! Hwikufanyanya mbuli za Mnungu, mna wafanyanya mbuli za kimnt'hu.”
+\p
+\v 34 Niyo etanga fyo dya want'hu hamwenga na wanamp'hina wakwe no kuwagamba, “Uneva mnt'hu yeyose aunga kunitimila, akelemele mwenye, aguhe umsalaba wakwe anitimile.
+\v 35 Mnt'hu akuunga aukombole ugima wakwe, naauwaze, mna mnt'hu akuunga auwaze ugima wakwe kwa ajili ya miye na kwa ajili ya Mbuli Yedi ya Mnungu, naayokolwe.
+\v 36 Ivi mnt'hu naapatise mbwai anapata isi yose mna anauwaza ugima wakwe?
+\v 37 Hakihali k'hint'hu chochose akudaha kulava, avuzilwe naho ugima wakwe?
+\v 38 Mnt'hu akunionela soni miye hamwenga na mahinizo yangu mwe cheleko iki cho wavu hekimmanyize Mnungu, Mwana wa Mnt'hu namuwonele soni akeza kwiza mwo uwedi utendese wa Ise hamwenga na watumigwa wa kwe mbingu wakukile.”
+\c 9
+\cl Mnango 9
+\p
+\v 1 Niyo agendeela kuwagamba, “Kindedi nawagambilani kindedi, weaho want'hu wamwenga aha hawabanike mpaka hadya nawauone useuta wa Mnungu ukeza kwa udahi.”
+\p
+\v 2 Yeze yomboke mazuwa mtandatu, Yesu niyo awaguha Petulo na Yakobo hamwenga na Yohana no kukwela nawo kwo mnima wekedu. Uko Yesu niyo ahituka umwili wa Yesu niyo wahitukila mwa meso yawe.
+\v 3 Suke zakwe niyo zamwekamweka, ukumweka kwakwe hahali mnt'hu yeyose mwe isi akudaha kunyukula zimweke enga ivo.
+\v 4 Niyo wadya wanamp'hina wakwe watatu wawaona Eliya hamwenga na Musa wakasimuila na Yesu.
+\v 5 Petulo niyo amgamba Yesu, “Mhinizi, ni vedi vitendese suwe kinde aha. Nekizenge waheha watatu, kamwenga kako na katuhu kakwe Eliya na kakwe katatu kakwe Musa.”
+\v 6 (Petulo na weyawe nawogohesa vilekile waswese dyo kulonga.)
+\p
+\v 7 Naho niyo halaila vunde dyawagubika. Mwe divunde diya izwi niyo dyevika, dikagamba, “Uyu niye Mwanangu humuungisa, mtegelezeni yehe.”
+\v 8 Ahadya weze wabagaze, hawaone mnt'hu mtuhu mna Yesu ekedu hamwenga na woho.
+\p
+\v 9 Viya wandile wakasela kulawa kwo mnima, Yesu niyo awagamba, “Msekumgambila mnt'hu yeyose mbuli ziya muwone mpaka Mwana wa Mnt'hu eze auyuke kulawa mwe file.”
+\v 10 Niyo wazumila kiya awagambile, mna wakonga kuhitulana woho kwa woho wakagamba, “Kuuyuka kulawa mwe file niyo mbwai?”
+\p
+\v 11 Niyo wamuuza Yesu, “Nii wahinizi wa miko wagamba Eliya aungigwa ande kwiiza?”
+\p
+\v 12 Yehe niyo awahitula, “Ni kindedi Eliya naande kwiza vileke aikile lumwe vint'hu vose. Hamwenga na ayo, nii mawandiko Yakukile yagamba Mwana wa Mnt'hu naasulumizwe na kulemelwa?
+\v 13 Mna nawagambilani, Eliya nakeza kale niyo want'hu wamtendela viya waungile, enga viya yakolonga mawandiko.”
+\p
+\v 14 Weze wahangane na wadya wanamp'hina watuhu, waonaga fyo kulu dya want'hu diwazunguluke, na wamwenga wa wahinizi wa miko wakahituilana nawo milosi.
+\v 15 Want'hu wose weze wamuwone Yesu, niyo weheleswa, niyo wamgulukila kumlamsa.
+\v 16 Yesu niyo awauza wanamp'hina wakwe, “Mwahituilana milosi yani na woho?”
+\p
+\v 17 Mnt'hu yumwenga mwe difyo diya niyo amhitula Yesu, “Mhinizi, nehikwigaila mwanangu kwaviya ana mp'hepo ikumtenda ande kimumu.
+\v 18 Naho mp'hepo iyo inamwingila, humgwesa hasi, na kulawa fulo mo mnomo, meno nayo yagwegwejula naho anda katoga. Nehilonga na wanamp'hina wako uleke wailave imp'hepo iyo, mna niyo wadunduga.”
+\p
+\v 19 Yesu niyo awahitula, “Nyuwe cheleko hekiina mhuwi, nenikale na nyuwe mpaka ini? Neniguhilane na nyuwe mpaka ini? Nigaileni miye”
+\v 20 Niyo wamwigala yudya mwana kwa Yesu. Ahadya imp'hepo idya ize imuwone Yesu, niyo yamgela kifutu yudya mwana, yamkinya hasi, naye kakonga kusamp'ha na kulawa fulo.
+\v 21 Yesu niyo amuuza ise. “Kanda ivi kukongela ini?” Ise niyo amhitula, “Kukongela udodo wakwe.”
+\v 22 “Nk'hanana nyingi mp'hepo iyo yagezaga kumkoma ikamduula mwo moto na mwa mazi. Kionele mbazi, uchambize uneva ukadaha.”
+\p
+\v 23 Yesu niyo agamba, “Uneva ukadaha? Mbuli yoyose yadahika kwa yudya mta mhuwi.”
+\p
+\v 24 Ahadya ise dya yudya mwana niyo alonga kwa izwi kulu, “Nna mhuwi, mna haukukit'ha. Nambize ninde na mhuwi ukint'hile!”
+\p
+\v 25 Yesu eze aone difyo dya want'hu dyawasogeela, niyo aitivila idya imp'hepo, “Weye mp'hepo yo umumu no unt'hunt'hu, nakugamba, mlawe mwana uyu, naho usekumuuiya naho.”
+\p
+\v 26 Mp'hepo idya iihile niyo yaila na kumgwesa kifutu yudya mwana na kumlawa. Yudya mwana niyo anda enga abanike, want'hu niyo wagamba, “Kabanika,”
+\v 27 Mna Yesu niyo amtoza mkono yudya mwana niyo amwambiza ukwinuka, naye niyo akimaala.
+\p
+\v 28 Yesu eze engile kwe nyumba, wanamp'hina wakwe wamuuzaga kwa kinyele, “Kwajili yani suwe kidunduga kuilava imp'hepo idya iihile?”
+\p
+\v 29 Yesu niyo awahitula, “Hahana sila nt'huhu ikudaha kuilava mp'hepo enga iyo, mna kwa kulombeza Mnungu du.”
+\p
+\v 30 Yesu na wanamp'hina wakwe wahalawaga hadya, niyo waita wakombokela mwo mzi we Galilaya. Yesu haungile mnt'hu yeyose amanye hadya endaga,
+\v 31 kwaviya andaga akawahiniza wanamp'hina wakwe. Niyo awagamba, “Mwana ywa Mnt'hu naaik'hizwe mwa want'hu wakuunga wamkome. Mna mwe dizuwa dya katatu naande kauyuka.”
+\v 32 Wanamp'hina wakwe hawayakombaganye mahinizo yadya, mna nawakogoha kumuuza.
+\p
+\v 33 Niyo wabula Kapelinaumu. Umwo wandaga mwe nyumba, Yesu awauzaga wanamp'hina wakwe, “Nomkaagaze mwe sila?”
+\v 34 Niyo wanyamala kwaviya mwe sila nawakauzana milosi kugamba ni ani mkulu mgati mwawe.
+\v 35 Yesu niyo ekala hasi no kuwetanga wanamp'hina wakwe mlongo na waidi, niyo awagamba, “Mnt'hu akuunga kunda ywa nk'hongo yaungwa aketende mwenye kunda wakuzigiila mwa wose, naho ande mndima ywa wose.”
+\v 36 Niyo amguha mwana mdodo no kumkimalisa hameso yawe, niyo amkumbatila na kuwagamba,
+\v 37 “Mnt'hu yeyose naamhokele mwana enga uyu kwe dizina dyangu anihokela miye. Naho mnt'hu ananihokela miye, hakunihokela miye du, amhokela hata yudya anisigiile miye.”
+\p
+\v 38 Yohana niyo amgamba Yesu, “Mhinizi, nekimuwona mnt'hu akulava mp'hepo kwa dizina dyako. Niyo chamkindila kwaviya hiyo miyetu.”
+\p
+\v 39 Yesu niyo awagamba, “Msekumkindila,” kwaviya hahana mnt'hu akudaha kudamanya vihungi kwa zina dyangu, naho akajika anilongele mbuli ziihie.
+\v 40 Kwaviya mnt'hu yeyose heekukihiga suwe, uyo ni miyetu.
+\v 41 Nawagambilani kindedi, mnt'hu yeyose akuunga awenk'he nyuwe mazi yo kunywa kwaviya nyuwe mwi want'hu wa Kilisito, naahokele nt'hunyo.
+\p
+\v 42 Naho mnt'hu yeyose akuunga amtende yumwenga mwa awa wadodo kuhuwila atende wavu, nevinde vedi kwa mnt'hu uyo akakigwe iwe kulu mwe singo yakwe, no kuduulwa mwe bahali.
+\v 43 Uneva mkono wako wakutenda udamanye wavu ukant'he. Ni vedi wingile kwo ugima wa ulo na ulo na kagunk'ho, kujink'ha kwingila kwo moto “houkuzima.” wa ulo na ulo na mikono miidi.
+\v 44 Mafuza ya ukwo hayakubanika, naho moto wakwe haukuzima).
+\v 45 Uneva kiga chako kinakutenda udamanye wavu kikant'he. Ni vedi wingile kwo ugima wa ulo na ulo na kiga kimwenga, kujink'ha kunda ne viga vose viidi niyo waduulwa kwo moto houkuzima wa ulo na ulo.
+\v 46 ‘Madudu ya ukwo yakuwadya hayakubanika, no moto wa ukwo ukuwoka haukuzima’
+\v 47 Iviya iviya uneva ziso dyako dinakutenda udamanye wavu, ding'ole. Neinde vedi wingile kwo Useuta wa Mnungu na ziso dimwenga, kujink'ha kunda na meso maidi niyo waduulwa kwo moto houkuzima wa ulo na ulo.
+\v 48 Madudu ya uko yakuwadya hayakubanika, naho moto wa uko haukuzima.
+\p
+\v 49 Kwaviya kila yumwenga naagelwe munyu kwa moto.
+\v 50 “Munyu ni wedi, mna munyu unabanika no utendigwe vivihi unde munyu wedi? “Indeni na munyu wa uhamwenga mgati mwenyu, naho mwikale kwa utondowazi kila yumwenga na miyawe.”
+\c 10
+\cl Mnango 10
+\p
+\v 1 Yesu ahalawaga ahadya niyo aita Uyahudi akombokela Yolodani. Fyo dya want'hu dyamwiziilaga, niyo yehe awahiniza enga viya azoele.
+\v 2 Mafalisayo watuhu wamwizilaga, niyo wamuuza kwa kumgeza wakamgamba, “Ni vedi mgosi kumwasa mkaziwe?”
+\p
+\v 3 Yesu niyo awahitula kwa kuwauza, “Musa awasigiilagai?”
+\p
+\v 4 Woho niyo wamhitula, “Musa nakazumila mgosi amwink'he talaka na kumwasa mkaziwe.”
+\p
+\v 5 Yesu niyo awagamba, “Musa awawandikilagani miko iyo, kwaviya mioyo yenyu ni midala mwo kuhinizwa.
+\v 6 Viligane na ivo viwandikwe mwa Mawandiko, ‘Kukongela nk'hongo mwe kuumbigwa isi, Mnungu nakamuumba mgosi na mvele.’
+\v 7 Kwa ivo, mgosi naamwase ise na nine, niyo alungana hamwenga na mkaziwe,
+\v 8 naho awaidi awa nawande mwili umwenga.’ Ivo hawande waidi naho, mna mnt'hu yumwenga.
+\v 9 Kwa ivo kilunganywe ni Mnungu, mnt'hu yeyose asekukipanga.”
+\p
+\v 10 Umwo wandaga kwe nyumba, wanamp'hina wakwe niyo wamuuza Yesu idya imbuli.
+\v 11 Yesu niyo awagamba, “Mnt'hu yeyose anamwasa mkaziwe niyo alomba mvele mtuhu, naande mhabwasi.
+\v 12 Mvele naye anamwasa mgosiwe niyo alombigwa ni mgosi mtuhu, yehe naye naande mhabwasi.”
+\p
+\v 13 Niyo want'hu wamletela Yesu wana wadodo vileke awageleke mikono. Mna wanamp'hina wakwe niyo wawativila wadya want'hu.
+\v 14 Yesu eze aone, niyo aihiwa no kuwagamba wanamp'hina wakwe, “Walekeni wana wadodo weze kwangu, msekuwakindila, kwaviya useuta wa Mnungu umwe wana wadodo.
+\v 15 Nawagambila kindedi, mnt'hu yeyose hana uzumile useuta wa Mnungu enga mwana mdodo, heengile mbwitu.”
+\v 16 Niyo awakumbatila no kuwagelekela mikono na kuwavikila.
+\p
+\v 17 Umwo Yesu andaga akakonga naho int'hambo yakwe, mnt'hu yumwenga niyo amgulukila, niyo amfikila madi na kumuuza, “Mhinizi wedi, nitende vivihi vileke ninde mkipe ywo ugima wa ulo na ulo?”
+\p
+\v 18 Yesu niyo amuuza, “Nii wanitanga ywedi? Hahali mnt'hu ywedi mna Mnungu ekedu.
+\v 19 Miko kuimanya, ‘Usekukoma, usekunda mhabwasi, usekubawa, usekunda mdant'hi naho weive welesi wako.’”
+\p
+\v 20 Yudya mnt'hu niyo amgamba, “Mhinizi, hizitoza sigilizi izo kukongela udodo wangu.”
+\p
+\v 21 Yesu kwa kumuungisa, niyo amkaula na kugamba, “Kuhungukilwa kint'hu kimwenga. Ita ukatage vint'hu vose unanavo, uwenk'he matundu wakiwa, nawe nounde na kindolo kwe mbingu kwa Mnungu. Ukajika wize unibase.”
+\v 22 Yudya mnt'hu eze eve ivo, niyo aihiwa, niyo ahalawa kwa usungu kwaviya andaga mgoli.
+\v 23 Yesu niyo abagaza na kuwagamba wanamp'hina wakwe, “Nevindilise vidala kwa want'hu wagoli kwingila kwo useuta wa Mnungu!
+\v 24 Wanamp'hina wakwe niyo wehelwa kwa mbuli ziya alongile Yesu. Mna Yesu niyo agendeela kulonga, “Wanangu, ni vidala kwingila mwo useuta wa Mnungu!
+\v 25 Nainde vidala kwa mgoli kwingila mwo Useuta wa Mnungu kujink'ha ngamiya kombokela mwe nt'hundu ye singano.”
+\p
+\v 26 Woho niyo weheleseswa, wakauzana, “Haluse ni ani akuunga ayokolwe?”
+\p
+\v 27 Yesu niyo awakaula na kuwagamba, “Kwa want'hu haikudahika, mna kwa Mnungu hiyo ivo, naho kwa Mnungu mbuli zose zadahika.”
+\p
+\v 28 Petulo niyo amgamba, “Kaula, suwe kileka kila kint'hu kikutongele weye”
+\p
+\v 29 Yesu niyo awagamba, “Heiye, namigambilani ikindedi, mnt'hu yeyose asile kaya na wanduguze we kigosi na walumbuze na nine na ise na wanawe na migunda kwa ajili ya miye hamwenga na Mbuli Yedi,
+\v 30 naahokele vitendese mwe mazuwa aya, naho nahokele malavo gana, zinyumba na wandugu we kigosi na walumbuzei na wana na migunda, hamwenga na masulumizo. Na mwe isi ikwiza naahokele ugima wa ulo na ulo.
+\v 31 Mna want'hu wengi wakutogolwa na wande wa kubelwa na wadya wa kubelwa nawande wakutogolwa.”
+\p
+\v 32 Yesu hamwenga na wanamp'hina wakwe nawanda mwe sila wakakwela kuita Yelusalemu. Yesu nakawalongoela wanamp'hina, niyo wanamp'hina wehelwa, na want'hu nawakamtimila wenda wogoha. Yesu awaguha wadya wanamp'hina mlongo na waidi kunk'handa na kukonga kuwagambila mbuli zikuunga zimlaile.
+\v 33 Niyo awagamba, “Tegelezeni, chakwela kuita Yelusalemu. Uko Mwana wa Mnt'hu naalavigwe kwa wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na wahinizi we miko. Woho nawamsengele kubanika na kumlava kwa want'hu hiyo Wayahudi.
+\v 34 Woho nawambele hamwenga na kumtweela mate, nawamtoe ngoda na kumkoma. Mna yanomboka mazuwa matatu, naauyuke.”
+\p
+\v 35 Yakobo hamwenga na Yohana, wana wakwe Zebedayo niyo wambasa na kumgamba, “Mhinizi, kuna kint'hu kikuunga ukidamanyile.”
+\p
+\v 36 Yesu niyo awauza, “Kint'hu chani icho?”
+\p
+\v 37 Niyo wamhitula, “Unekala mwe difumbi dyako dye kiseuta na mwo uwedi wako utendese, chaunga ukitende suwe kikande na weye, yumwenga kulume kwako na mtuhu kumoso kwako.”
+\p
+\v 38 Mna Yesu niyo awagamba, “Hammanyize icho mkulombeza. Haluse mwadaha kunyweela mwe kikombe che masulumizo hunga ninywele miye? Hegu kubatizwa viya huunga nibatizigwe miye?”
+\p
+\v 39 Woho niyo wahitula, “Chadaha.” Yesu niyo awagamba, “Kikombe huunga nikinywele nomnywele kindedi, naho mwadaha kubatizwa enga viya nibatizwe miye.
+\v 40 Mna hikudaha kusagula yudya akuunga ekale kulume kwangu hegu kumoso kwangu. Ni Mnungu akuunga awek'he ukalo uwo wadya awasagule.”
+\p
+\v 41 Niyo wadya wanamp'hina watuhu mlongo weze weve kiya Yakobo na Yohana walombeze, niyo wawafila maya.
+\v 42 Yesu niyo awetanga wose na kuwagamba, “Wadya wakugambigwa vilongozi wakulu wa want'hu hiyo wayahudi wawalongoza want'hu kwa ludole, naho wana udahi mkulu kwa want'hu.”
+\v 43 Mna kwa nyuwe hiyo ivo. Mnt'hu yeyose akuunga kunda mkulu kwenyu aungigwa ende mndima wenyu,
+\v 44 naho mnt'hu yeyose mgati mwenyu akuunga ende wa nk'hongo yaungigwa ende mtumwa wa wose.
+\v 45 Kwaviya Mwana wa Mnt'hu hezile kudamanyilwa ndima, mna keza kunda wandima wa want'hu, na kulava ugima wakwe vileke awakombole want'hu wengi.”
+\p
+\v 46 Wabulaga Yeliko. Yesu na wanamp'hina wakwe hamwenga na fyo kulu dya want'hu weze wande wahalawa, nt'hunt'hu yumwenga etangwagwa Batimayo mwana Timayo, andaga akekala hank'handa he sila akalombeza vint'hu mwa want'hu.
+\v 47 Eze eve ni Yesu wa Nazaleti andile akomboka, akongaga kubongeela, “Yesu! Mwana Daudi! Niyonele mbazi!”
+\v 48 Want'hu wengi niyo wamtivila vileke anyamale. Mna yehe niyo agendeela kubongeelesa, “Mwana Daudi, nionele mbazi!”
+\p
+\v 49 Yesu akimalaga niyo agamba, “Mwitangeni.” Wamwitanga yudya mnt'hu niyo wamgamba, “Keink'he moyo. Inuka, akwitanga.”
+\v 50 Yehe naye aduulaga valo dyakwe, niyo apilika na kuita kwa Yesu.
+\p
+\v 51 Yesu niyo amuuza, “Waunga hudamanyilei” Yudya t'hut'hu niyo amhitula, “Naunga nione naho.”
+\p
+\v 52 Yesu niyo amgamba, “Keitile, mhuwi wako ukuhonya.” Meso yakwe yagubukaga ahadya, niyo aona naho, niyo amtimila Yesu mwe sila.
+\c 11
+\cl Mnango 11
+\p
+\v 1 Weze wande hagihi na Yelusalemu, kwe mizi ya Betifage hamwenga na Besania, wabulaga mwo mnima we Mizeituni. Niyo Yesu awatuma wanamp'hina wakwe waidi wawalongoele.
+\v 2 Niyo awagamba, “Iteni mwe kaya ikulongole yenyu. Mnabula, nambwile mwana mp'hunda ageligwe luzigi, naho akei kwinula mnt'hu. Mfunguleni niyo mwaniletela.
+\v 3 Uneva mnt'hu anawauzani, ‘Nii mwadamanya ivo?’ Mgambeni, ‘Zumbe amuunga, nenisunguze kumvuza.’”
+\p
+\v 4 Waitaga niyo wambwila mwana mp'hunda kakakigwa hank'handa he sila ho lwivi lwe nyumba. Weze wakonge kumfungula,
+\v 5 want'hu wandile haguhi niyo wawauza, “Nii mwamfungula uyo mwana mp'hunda?”
+\v 6 Wanamp'hina wadya niyo wawahitula enga viya wasigilwe ni Yesu. Wadya want'hu niyo wawaleka waite naye.
+\p
+\v 7 Niyo wamwigaila Yesu yudya mwana punda, niyo watandika zisuke zawe mnanga mwa yudya mwana mp'hunda, Yesu niyo ekala mnanga mwake.
+\v 8 Want'hu wengi niyo watandika zisuke zawe mwe sila, watuhu nawo niyo wanjaza matambi ye miti wayakat'hile mwe migunda wakamsingila.
+\v 9 Want'hu wadya walongole na wadya wakutimila kunyuma niyo wabongela wakagamba, “Zumbe atogolwe! Kavikilwa yudya akwiza kwa dizina dya Zumbe!
+\v 10 Uvikilwa useuta ukwiza wa tati yetu Daudi, atogolwe Mnungu ekwe mbingu”
+\p
+\v 11 Yesu niyo engila mo mzi we Yelusalemu, aita kwe Nyumba nk'hulu ya Mnungu niyo akaula kila kint'hu. Mna kwaviya yandaga mwalagulo, aitaga hamwenga na wanap'hina wakwe mlongo na waidi kwo mzi wa Besania.
+\p
+\v 12 Zuwa dya kaidi weze wande walawa Besania, Yesu andaga na sala.
+\v 13 Aonaga kwa hale mtini umemile mani, niyo aubasaga vileke akakaule uneva naapate tini. Eze abule, abwiila mani ayo du kwaviya yandaga hiyo msimo wakwe wo kweleka.
+\v 14 Yesu niyo augamba mtini, “Kukongela dielo na ulo na ulo hahali mnt'hu naadye matunda kulawa kwako.” Wanamp'hina wakwe niyo wamwiva viya alongaga.
+\p
+\v 15 Aho weze wabule Yelusalemu, Yesu niyo engila mwe Nyumba ya Mnungu niyo akonga kuwagulusa want'hu wandile wakachuuza hamwenga na kugula vint'hu. Niyo akindula zimeza za wadya wandile wakasakanya matundu, hamwenga na mafumbi ya wadya wandile wakachuuza suwa.
+\v 16 Naho hamlekele mnt'hu yeyose kufosa na kint'hu chochose mwe nk'hili ye nyumba ya Mnungu.
+\v 17 Niyo awahiniza kugamba, “Iwandikwa mwa Mawandiko Yakukile, ‘Nyumba yangu neitangwe nyumba ya kuvikila kwa want'hu wose.’ Mna nyuwe mwiihitula kunda mp'hanga ya wabavi.”
+\v 18 Wakulu wa walavant'hambiko hamwenga na wahinizi we Miko wevaga zimbuli izi niyo wakonga kuzungula sila vileke wamkome Yesu. Mna niyo wogoha kwaviya fyo dya want'hu nawakehelwa mwa yadya andile akahiniza.
+\v 19 Ize inde mwalagulo, Yesu hamwenga na wanamp'hina wakwe niyo wahalawa ho mzi udya.
+\p
+\v 20 Mtondotondo Zuwa dya kaidi, umwo wandile wakomboka, wauwonaga udya mtini uligitwe ni Yesu unyala kukongela kwa maizi.
+\v 21 Petulo niyo akumbukila yadya yalaile, niyo amgamba Yesu, “Mhinizi, hake kaula! Udya mtini uuligite unyala.”
+\p
+\v 22 Yesu niyo awahitula, “Mhuwileni Mnungu.
+\v 23 Nawagambilani ikindedi, mnt'hu yeyose anaugamba mnima uno, genda kakeduule mwe bahali, handile na kiyangayanga mwo moyo wakwe, mna anahuwila kugamba mbuli zose akuzilonga zadahika, naadamanyilwe ayo.
+\v 24 Kwa ivo namigambilani: mnanda mwo kuvika na kulombeza kint'hu chochose, mhuwile kugamba mhokela, nanywe nomwik'hwe kiya mkulombeza.
+\v 25 Nanywe mnanda mkavika, wausileni want'hu wavu wawe vileke Tati yenyu ekwe mbingu naye amiusileni uwavu wenyu.
+\v 26 (Mna uneva nyuwe hamkuwausila uwavu watuhu, Tati yenyu ekwe mbingu naye haamiusileni uwavu wenyu).”
+\p
+\v 27 Niyo wabula naho Yelusalemu. Yesu umwo eze ande mwe Nyumba nk'hulu ya Mnungu, Wakulu wa walava nt'hambiko na wahinizi wa Sigilizi hamwenga na wadala vilongozi wamwiitilaga
+\v 28 niyo wamuuza, “Weye wadamanya zimbuli izi kwa udahi wa ani?” Naho ni ani akwink'hile udahi wa kudamanya aya?”
+\p
+\v 29 Mna Yesu niyo awahitula, “Name neniwauzeni mbuli imwenga, umwo mnanihitula, neniwagambileni nadamanya aya kwa udahi wa ani.
+\v 30 Nigambileni, ubatizo wa Yohana walawaga kwa ani? Walawaga kwa Mnungu eli kwe mbingu hegu kwa want'hu?”
+\p
+\v 31 Niyo wakonga kukeuza woho wenye, “Nekigeeze? Kinamhitula, ‘Walawaga kwa Mnungu eli kwe mbingu,’ naakiuze, ‘Nii hamwamhuwile?’
+\v 32 Naho hakikudaha kugamba, ‘Walawaga kwa want'hu.’” Nawakawogoha want'hu kwaviya want'hu wose nawamanya kugamba Yohana andaga mlotezi we kindedi.
+\v 33 Ivo niyo wamhitula, “Hakimanyize.” Yesu naye niyo awagamba, “Miye name hikumigambilani kugamba nadamanya mbuli izi kwa udahi wa ani.”
+\c 12
+\cl Mnango 12
+\p
+\v 1 Niyo akonga kulonga nawo kwa miliganyizo. “Handaga na mnt'hu yumwenga ahandile zabibu mwe mgunda wakwe. Niyo azungulusila nk'hindilo, asimba bome dya kukamuila zizabibu, hamwenga na kuzenga kinala. Eze ajike, niyo aika wandima mwenye, niyo aita nt'hambo. Want'hu waidi wakujatangiza zabibu mwe dibome dyo kukamila divai
+\v 2 Lupisi wize lubule wa kwaha zizabibu, niyo amsigila mtumwa kwa wadya wandima vileke wamwink'he hant'hu hakwe mwa kiya kipatikane.
+\v 3 Wadya wandima niyo wamgwila, wamtoa, na kumgamba auye haheiina kumwiink'ha kint'hu chochose.
+\v 4 Mta mgunda niyo amsigila mtumwa mtuhu. Yudya naye niyo wamgela nkwenge za mwo mtwi hamwenga na kumdamanyizila soni.
+\v 5 Niyo amsigila mtuhu, uyo niyo wamkoma. Naho niyo awasigila watumwa watuhu wengi, mna wadya wandima niyo wawatowa hamwenga na kuwakoma watuhu.
+\v 6 Asigale wo kumsigila andaga mwanawe we kilume amuungise. Niyo amsigila kwa wadya wandima kwaviya nakagamba, ‘Uyu nawa mwive kwaviya ni mwanangu.”
+\v 7 Mna wadya wandima niyo wagambilana, ‘Uyu niye mwana mkipe wa mta mgunda. Kimkome vileke mgunda uno winde wetu.”
+\v 8 Ivi niyo wamgwila yudya mwana na kumkoma. Niyo kudula kimba chakwe kuse kwo mgunda wa mizabibu.”
+\v 9 Yesu niyo awauza, “Haluse na atende ivivihi yudya zumbe mta mgunda we mizabibu? Naeze na kuwakoma wadya want'hu, naho mgunda udya we mizabibu naawenk'he want'hu watuhu.
+\v 10 Hamnati kusoma mawandiko? ‘Diiwe diya dyalemelagwa ni wazesi, dinda iwe kulu kujink'ha yose.
+\v 11 Vint'hu ivi navitendwa ni Zumbe, navo vihungi mwa meso yetu?’”
+\p
+\v 12 Niyo wageza kumgwila Yesu kwaviya nawabunk'hula kugamba umliganyizo udya nouwalonga woho. Mna nawakaogoha fyo dya want'hu, niyo wamleka waita zawe.
+\p
+\v 13 Mafalisayo watuhu hamwenga na want'hu wamwenga we dibunga dya zumbe Helode nawasigilwa kwa Yesu wakamgeze vileke wamgwile mwe milosi yakwe.
+\v 14 Niyo wamwiziila wamgamba, “Mhinizi, kimanya weye umta ikindedi, naho hukogoha ukulu wa mnt'hu, mna wahiniza ikindedi cha Mnungu kwa want'hu. Kigambile, ni vedi suwe kuliha kodi kwa Seuta ywa Kilumi? Haluse kilihe hegu kisekuliha?”
+\p
+\v 15 Mna Yesu niyo amanya udya utondwe wawe. Niyo awahitula, “Kwa mbwai mwanigeza miye? Nink'heni ditundu vileke nidikaule.”
+\v 16 Niyo wamlagisa, Yesu niyo awauza, “Futa ne dizina idi va ani?” Niyo wamhitula, “Ni va Kaisali”
+\p
+\v 17 Yesu niyo agamba, “Vedi, mwink'heni Kaisali ayo ayakwe, yadya ya Mnungu nayo mwink'heni Mnungu.” Niyo wamwehelwa Yesu.
+\p
+\v 18 Niyo want'hu wamwenga mwe dibunga dya Masadukayo, wadya want'hu wakugamba hakuhali kuuyuka kulawa mwe file, wamwizilaga Yesu na kumgamba,
+\v 19 “Mhinizi, Musa nakakiwandikila miko kugamba, ‘Uneva mnt'hu anabanika niyo asa mvele heena mwana, nduguye adaha kumguha yudya mvele uleke amwelekele mwana nduguye yudya abanike.’
+\v 20 Nahenda na ndugu mfungate, yudya wa nk'hongo nakalomba mvele, niyo abanika mna hasile mwana,
+\v 21 wa kaidi naye niyo amguha yudya mvele, yehe naye niyo abanika haheina kwasa mwana. Niyo yalaila enga ivo kwa ndugu wa katatu.
+\v 22 Niyo woseni wadya wasigale wampala yudya mvele, mna wabanika haweina mwana weleke. Niho elo yudya mvele naye abanika.
+\v 23 Haluse mwe dizuwa dya kuuyuka kulawa mwe file, yudya mvele naande wa ani mwe wadya wose? Kwaviya woseni mfungate nawamlomba yudya.”
+\p
+\v 24 Yesu niyo awahitula, “Mwaga, mmanya nii? Kwaviya hamumanyize mawandiko hamwenga no udahi wa Mnungu.
+\v 25 Kwaviya waneza kuuyuka, hawalombe mna kulombigwa. Nawende enga mtumigwa ywa kwe mbingu.
+\v 26 Kwe mbuli yo kuuyuka kwa want'hu wabanike, ivi hamsomile mwe kitabu cha Musa mbuli ya kaziti kakukweela? Hadya iwandikwe kugamba, Mnungu nakamgamba Musa, ‘Miye ni Mnungu wa Ibulahimu na Mnungu wa Isaka na Mnungu wa Yakobo.’
+\v 27 Yehe ni Mnungu wa wagima, hiyo Mnungu wa wadya wabanike. Ivo nyuwe mwagilisa.”
+\p
+\v 28 Mhinizi yumwenga wa miko andaga hadya naho nakeva milosi. Eze aone Yesu nakamhitula vedi yudya Sadukayo, niyo amwizila Yesu na kumuuza, “Mwe Sigilizi zose, Sigilizi ink'hulu ni ihi?”
+\p
+\v 29 Yesu niyo amhitula, “Sigilizi ink'hulu ni ino. ‘Tegeleza weye Izilaeli, Zumbe Mnungu ywetu ni Zumbe yumwenga ekedu.
+\v 30 Muungise Zumbe Mnungu ywako kwo umoyo wako wose naho kwa ubala wako wose no ludole lwako lwose.’
+\v 31 Na mwiko wa kaidi mkulu, ‘Muunge miyao enga viya ukukeunga weye mwenye.’ Haihali sigilizi nt'huhu ikujink'ha izi zimbili.”
+\p
+\v 32 Yudya mhinizi we miko niyo amgamba Yesu, “Mhinizi, kulonga kindedi, kugamba Mnungu ni yumwenga naho hahali Mnungu mtuhu mna yehe.
+\v 33 No kumuunga Zumbe Mnungu ywako kwo moyo wako wose na kwa ubala wako wose na kwa ludole lwako lwose, no kumuunga miyao enga viya ukukeunga weye mwenye ni vedi kujink'ha kumlavila Mnungu nt'hambiko na malavo yo kokigwa.”
+\p
+\v 34 Yesu naye eze aone yudya mnt'hu kamhitula vedi, niyo amgamba, “Weye hwihale no useuta wa Mnungu.” Kukongela hadya hahandile mnt'hu yeyose amuuzile mbuli yoyose.
+\p
+\v 35 Yesu eze ande ahiniza mwe Nyumba ya Mnungu, niyo awauza, “Wahinizi we miko wadaha vivihi kugamba Kilisito naalawe mwo welekwa wa Daudi?
+\v 36 Daudi mwenye nakalonga kwa udahi wa Muye ywa Mnungu. ‘Zumbe nakamgamba, Zumbe dyangu, Wikale kulume kwangu, mpaka aho huunga niwaike wank'hondo wako hasi he viga vako.’
+\v 37 Daudi mwenye nakamgamba ni ‘Zumbe.’ Yanda vivihi Kilisito ande ywo welekwa wa Daudi?” Idifyo dya want'hu wandile hadya nawakamtegeleza Yesu kwa kinyemi.
+\p
+\v 38 Niyo awagambila mwe mahinizo yakwe, “Indeni na wengele na wahinizi we miko. Wakuungisa kugenda wavaile nk'hanzu na kulamswa kwa kutunywa mwa magwilo,
+\v 39 naho waungisa kwikala mwo ukalo wa kulongole mwe Nyumba ya Mnungu na mwe zifugo.
+\v 40 Wawahujila wabanikilwe ni wagosi zawe, uku wakaketenda kumlombeza Mnungu kwa milosi mingi. Mwe dizuwa dyo usengelo nawasengelwe masulumizo makulu”
+\p
+\v 41 Yesu ekalaga hagihi ne kindolo akawakaula kaula want'hu ivo wakugela malavo yawe mwe kindolo. Wagoli wengi wagelaga matundu mengi.
+\v 42 Niyo eza mvele yumwenga mkiwa abanikilwe ni mgosiwe, niyo alava watundu wakwe waidi wadodo.
+\v 43 Yesu niyo awetanga wanamp'hina wakwe na kuwagamba, “Nawagambilani ikindedi, uyu mvele mkiwa abanikilwe ni mgosiwe kagelesa kujink'ha wose wakugela matundu mwe kindolo.
+\v 44 Kwaviya wose nawakagela visump'hule mo ugoli wawe, mna uyu mvele mo ukiwa wakwe, kagela vose viya endile navo.”
+\c 13
+\cl Mnango 13
+\p
+\v 1 Yesu viya endile naakalawa mwe Nyumba ya Mnungu, yumwenga mwe wadya wanamp'hina wakwe niyo amuuza, “Mhinizi, hake kaula ivo yeli yedi aya maiwe na mazengo!”
+\v 2 Yesu niyo amhitula, “Wayaona aya amazengo makulu? Hadihali iwe dikuunga disigale mnanga mwa miyawe, nayamoligwe yose.”
+\p
+\v 3 Yesu ekalaga mwo mnima we Mizeituni akakaula kwe Nyumba ya Mnungu, umwo Petulo na Yakobo na Yohana na Anduleya wamwizilaga kwa kinyele.
+\v 4 Niyo wamuuza, “Hake kigambile, mbuli izi nezilaile ini? Naho vilagiso vakwe ni vihi kugamba mbuli izi zi hagihi kulaila?”
+\p
+\v 5 Yesu niyo akonga kuwagambila, “Hangi nyuwe wenye, mnt'hu asekuwadant'hilizani.
+\v 6 Want'hu wengi wakadidamanyila ndima dizina dyangu kila yumwenga akagamba, ‘ni miye Kilisito!’ Ivo nawawadant'hilize wengi.
+\v 7 Msekogoha umwo mkeva nk'hunga za nk'hondo na seselo za nk'hondo; yose ayo yaungwa kulaila, mnaalo udya uheelo ukei.
+\v 8 Isi na itowane na isi, na useuta nawo nautowane na useuta mtuhu. Naho kila hant'hu na hande na visingisa va isi, naho na kwinde na gumbo. Mbuli izi nezinde enga viya usungu wa mvele akwingila nyumba.
+\p
+\v 9 Nyuwe nanywe kauliseni. Namgwiligwe na kwigalwa mwo kusengeelwa. Namtoigwe mwe Nyumba ya Mnungu. Namguhigwe hameso ye vilongozi na maseuta kwajili yangu vileke muwone uwona wangu hameso yawe.
+\v 10 Uheelo ukei kubula, Mbuli Yedi ya Mnungu yaungigwa kubilikizwa kwa want'hu wa isi zose.
+\v 11 Naho wanawagwila na kuwegala mwe vitala, msekogoha mkafanyanya yadya mkunga mlonge. Dyodyose mkunga mwink'higwe mwo lupisi ludya longeni idyo. Kwaviya hiyo nyuwe mkulonga, mna ni Muye ywa Mnungu.
+\v 12 Want'hu nawawalongele udant'hi ndugu zawe vileke wakomigwe, na tate nawadamanye enga ivo kwa wana wawe. Wana nawawahituke welesi uleke wakomigwe.
+\v 13 Want'hu wose nawamwiihieni kwa ajili yangu. Mna yudya akuunga afinyilize na kubula kwo uheelo, niye akuunga ayokolwe.
+\p
+\v 14 Aho mkeza kuwona kikuihiza naho kikubananga kikanda hant'hu hiyo hakwe, (mnt'hu akusoma akombaganye), niho wadya wandile Uyahudi wanyilikile kwe vigulu.
+\v 15 Yudya endile kulanga ye nyumba asekuseela hasi naho asekwingila mwe nyumba yakwe kuguha kint'hu.
+\v 16 Mnt'hu endile kwo mgunda asekuuya kaya kuguha suke yakwe.
+\v 17 Mnaalo wata nda na wadya wakonk'heza nawo wakunga waonese mwe mazuwa ayo!
+\v 18 Mlombezeseni Mnungu mazuwa ayo yanase yalaile mwe nk'hungunt'ho.
+\v 19 Kwaviya mazuwa ayo nayande na masulumizo, kukongela aho Mnungu aumbile isi mpaka dyelo, naho heize ilaile vituhu.
+\v 20 Naho uneva Zumbe hanayakant'hize mazuwa ayo, hahali hata mnt'hu yuwenga akuunga ayokolwe. Mnaalo kwajili ya wadya want'hu wakwe awasagule, kayatenda mazuwa ayo yende mageke.
+\v 21 Mwe mazuwa ayo, uneva mnt'hu anawagambani, ‘Kauleni, Kilisito eyuku!’ Hegu, ‘Ekudya!’ Msekumhuwila.”
+\v 22 Kwaviya nawalaile wakilisito wo udat'hi hamwenga na walotezi wo udant'hi. Nawadamanye vilagiso hamwenga na vihungi vileke wawadant'he hata wadya wasagulwe ni Mnungu, vinadahika.
+\v 23 Ivo nyuwe kauliseni! Kwaviya himigambilani kale yadya yakuunga yalaile.
+\p
+\v 24 Mwe mazuwa yadya makunt'ho yakaheza, zuwa nadigeligwe lwiza. Mnenge nawo haulave ungazi wakwe,
+\q1
+\v 25 nt'hondo nazo nezigwe kulawa kwe mbingu, ludole lwa kwe mbingu nolusingisike.
+\v 26 Aho Mwana wa Mnt'hu naalaile akeza mwa mavunde kwa udahi mkulu no uwedi utendese.
+\v 27 Naye naasigile mtumigwa ywa kwe mbingu nt'endelo zose za isi vileke wawaduganye want'hu wose wasagulwe ni Mnungu, kulawa nt'hendelo imwenga ya isi mpaka nt'hendelo ya mbingu.
+\p
+\v 28 Hineni hinizo idi dya mliganyizo kulawa kwo mtini. Ditambi dyakwe dinanda teke na kusuka mani, mwamanya fula zi hagihi.
+\v 29 Nyuwe nanywe iviya, mnaziona zimbuli izi zikalaila, mmanye Mwana wa Mnt'hu e hagihi kwo lwivi kwiza.
+\v 30 Naho manyeni cheleko iki hechomboke, mpaka ayo yose yakint'he.
+\v 31 Mbingu ne isi nazomboke, mna ulosi wangu hawomboke.
+\v 32 Hahali mnt'hu yeyose adimanyize dizuwa hegu isa, hi mtumigwa ywa kwe Mbingu hegu Mwana, mna ni Tate mwenye du amanyize.
+\v 33 Indeni meso, mwikale lumwe kwaviya hammanyize isa iyo neizile.
+\v 34 Neinde enga mnt'hu akuhalawa kaya, awasile wandima awo awenk'hile udahi wa kudamanya. Niyo amsiigila mwamizi ande na wengele.
+\v 35 Indeni meso, kwaviya hammanyize aho akwizila zumbe mta inyumba, yadaha ikanda nekisingi hegu kilogati hegu mazilizili hegu kilokilo.
+\v 36 Anasekwiza luholuho niyo awabwiilani mgona.
+\v 37 Idi huwagambilani nyuwe nawagambila na want'hu watuhu, indeni meso!”
+\c 14
+\cl Mnango 14
+\p
+\v 1 Nayasigala mazuwa maidi kubula mwe zuwa dya kinyemi dye Pasaka na zuwa dya kinyemi dye mikate heigeligwe ugwadu. Wakulu wa walavant'hambiko hamwenga na wahinizi wa sigilizi niyo wazungula sila uleke wamgwile Yesu kwa ubala, uleke wamkome.
+\v 2 Nawalonga, “Kisekumgwila mwe wila we Pasaka inase kulaila want'hu wakatenda nk'humbizi.”
+\p
+\v 3 Viya Yesu andile Besania mwe nyumba ya Simoni uyo ahumaga matana, naho andaga akadya, niyo eza mvele yumwenga na kashupa kana mavuta yedi, naho yakuguligwa na matundu mengi. Niyo akagubula kadya kashupa na kuyetila yadya mavuta mo mtwi wa Yesu.
+\v 4 Want'hu wandile hadya nawaihiwa na mbuli idya, niyo wauzana, “Ni mbwai mavuta aya matana yasambazika?
+\v 5 Kwaviya nayakadahika kutagwa kwa uwedi utendese niyo amatundu ayo wenk'higwa wakiwa.” Niyo wamtivilisa yudya mvele.
+\p
+\v 6 Yesu niyo alonga, “Mlekeni. Nii mwamvigaviga? Mbuli adamanye kwangu ni mbuli yedi vitendese.
+\v 7 Kwaviya mazuwa yose mnanao wakiwa, naho mwadaha kuwambiza lupisi lwolwose viya mkuunga. Mna miye hakihamwenga mazuwa yose.
+\v 8 Mvele uyu kadamanya viya adahile. Kalongola kuugela mavuta yedi umwili wangu kwa ajili ye kumoswa msanga.
+\v 9 Ikindedi nawagambilani, hohose hadya hakubilikizwa Mbuli Yedi mwe isi yose, ivi adamanye uyu nevilongigwe kwa nk'humbukizi yakwe.”
+\p
+\v 10 Yuda Isikaliyote, yumwenga ya wadya wanamp'hina mlongo na waidi niyo waita kwa wakulu wa walavant'hambiko vileke amsezenge Yesu.
+\v 11 Walavant'hambiko wakulu weze weve, niyo welelwa, waika ndagano kumwink'ha matundu. Niyo Yuda azungula sila ye kumsezenga Yesu.
+\p
+\v 12 Mwe zuwa dya nk'hongo dye mikate heigeligwe ugwadu, zuwa dya kuchinja mwanangoto wa Pasaka, wanamp'hina wakwe niyo wamuuza, “Ni kuhi ukuunga kiite kikaike lumwe vileke uidye nk'hande ya Pasaka?”
+\p
+\v 13 Niyo awasigila waidi mwe wanamp'hina wakwe, awagamba, “Iteni kwo mzi, nombwilane na mgosi enule dibiga dya mazi. Mtongeleni,
+\v 14 na hadya akuunga engile, mgambileni mta inyumba, Mhinizi auza, ‘Kikuhi ichumba cha wata kwiza vileke niidye nk'hande ye Pasaka hamwenga na wanamp'hina wangu?”
+\v 15 Yehe mwenye naawalagise chumba kikulu kimnanga kiikigwe lumwe, aho tengeni.”
+\v 16 Wanamp'hina niyo waita kwo mzi, niyo wabwila iviya Yesu awagambile. Niyo waikila lumwe ink'hande ya Pasaka.
+\v 17 Ize ibuze nekisingi, Yesu niyo abula hamwenga na wanamp'hina wakwe mlongo na waidi.
+\p
+\v 18 Weze wende mwo ukudya, Yesu niyo alonga, “Ikindedi nawagambileni, yumwenga wenyu, naho adya hamwenga na miye, naanisezenge.”
+\p
+\v 19 Niyo wengilwa ni kinyulu, no kukonga kumuuza Yesu yumwe yumwe, “Haluse ni miye?”
+\p
+\v 20 Yesu niyo awagamba, “Ni yumwenga mwa nyuwe mlongo na waidi, naho yehe akuunga achank'hize hamwenga na miye mwe nyiga
+\v 21 Mwana wa Mnt'hu aita enga viya awandikilwe. Mna nk'hondo yakwe mnt'hu yudya akumsezenga. Neviwagilwa asekwelekwa”
+\p
+\v 22 Viya wandile wakadya, niyo Yesu aguha mgate, auvikila, niyo aubendula na kawenk'ha wanamp'hina wakwe, niyo awagamba, “Guheni, uno nuwo umwili wangu.”
+\v 23 Akajika niyo aguha ikikombe cha divai, amtogola Mungu na kuwenk'ha, wose niyo wakinyweela.
+\v 24 Niyo awagamba, “Ino niyo isakame yangu ye ndagano ikwitika kwa want'hu wengi.
+\v 25 Nawagambilani ikindedi, miye heninywele naho icheleko cho mzabibu mpaka zuwa diya huunga nize ninywe yedi vitendese mwo useuta wa Mnungu.”
+\v 26 Viya weze wajike ukukema wila, niyo waita kwe lugulu lwe Mizeituni.
+\p
+\v 27 Yesu niyo awagambila, “Kilo cha dyelo, nyose nomninyilike, enga viya iwandikwe, ‘Nenimtowe mdimi, na ngoto nazisambale.’
+\v 28 Mnaalo ninauyuka, neniwalongoele kwiita Galilaya.”
+\p
+\v 29 Petulo niyo amgamba, “Woseni wananyilika, mna hiyo miye.”
+\p
+\v 30 Mnaalo Yesu niyo amgambila, “Ikindedi nakugambila weye, kilo cha dyelo, viya zogolo dikei kwila kaidi, nounilemele nk'hanana nt'hatu.”
+\p
+\v 31 Mnaalo Petulo niyo agendeela ukulonga, “Hata naungigwe kubanika hamwenga na weye, hehulemele.” Niyo wanamp'hina wose walonga iivo.
+\p
+\v 32 Niyo waita mpaka hant'hu hakwitangwa Getisemani. Yesu niyo awagambila wanamp'hina wakwe, “Ikaleni aha ludodo vileke nilombeze.”
+\v 33 Niyo awaguha Petulo na Yakobo hamwenga na Yohana, na kukonga kwingila kinyulu na usungu mo moyo.
+\v 34 Niyo awagambila, “Usungu nnanawo mwo moyo, ukula vitendese, vikudaha kunikoma. Ikaleni aha mcheleze.”
+\v 35 Niyo agendeela ludodo, agwa kifudifudi na kulombeza uneva inadahika asekwingila mwe isa idya ya masulumizo.
+\v 36 Niyo alombeza, “Aba, Tate, Mbuli zose kwako zadahika. Nihausile ikikombe iki cha masulumizo, mna hiyo enga viya huunga miye, mna viya ukuunga weye.”
+\v 37 Aze eze, niyo awabwiila wadya wanamp'hina wakwe watatu wagona nt'hongo. Niyo amgamba Petulo, “Simoni, haluse kugona? Hudahile kucheleza sa dimwenga du?
+\v 38 Niyo awagamba wanamp'hina wose, “Lombezeni msekwingila mwo kugezigwa. Muye waunga, mna umwili uhwa.”
+\v 39 Niyo aita vituhu kulombeza, na kulonga iviya iviya.
+\v 40 Niyo eza vituhu na kuwabwila wagona kwaviya meso yawe nayanda yakakupila. Naho nawanda hawamanyize dya kumgambila.
+\v 41 Niyo eza nk'hanana ya katatu na kuwagamba, “Haluseelo goneni muhumule. Yakint'ha! Isa ibula, kaula Mwana wa Mnt'hu agelwa mwe mikono ya wata wavu.
+\v 42 Kimaleni, kiteni. Kauleni yudya akuunga anisezenge e hagihi.”
+\p
+\v 43 Viya andile mwo kulonga, Yuda, yumwenga ya wadya wanamp'hina mlongo na waidi niyo abula. Hamwenga na yehe, andaga na fyo dya want'hu wenule mabamba na malungu. Nawasigilwa ni wakulu wa walavant'hambiko na wahinizi wa Sigilizi hamwenga na wadala vilongozi.
+\v 44 Yuda nakawenk'ha kilagiso kugamba, “Yudya huunga ni mlamse kwa kumbusu ni yehe mkumunga, mgwileni na kumwigala kwa kumwamila anase anyilike.”
+\v 45 Ahadya Yuda eze abule, niyo aita kwa Yesu na kugamba, “Mhinizi!” Niyo amlamsa kwa kilagiso cha lukunde
+\v 46 Wadya want'hu niyo wamgwila na kumkaka.
+\v 47 Yumwenga mwa wadya wakimale hadya niyo aguha dibamba dyake, amtowa nadyo mtumwa ywo mkulu wa walavant'hambiko na kumsenga digutwi dyakwe.
+\p
+\v 48 Yesu niyo awagamba, “Haluse kwa mbwai kwiza na mabamba na malungu kunigwila miye enga mbavi?
+\v 49 Mazuwa yose nahinda na nyuwe hawahiniza mwe Nyumba ya Mnungu, mna hamnigwiile. Mna aya yalaila vileke Mawandiko Yakukile yakint'he.”
+\p
+\v 50 Niyo wanamp'hina wakwe wose wamleka na kunyilika.
+\v 51 Mbwanga yumwenga akegubike mgolole andaga akamtimila Yesu. Viya wandile wakaunga kumgwila,
+\v 52 niyo auleka udya mgolole wakwe, aguluka kimbwigili.
+\p
+\v 53 Niyo wamwigala Yesu kwa mlavant'hambiko mkulu wa walava nt'hambiko, wahinizi wa sigilizi hamwenga na wadala vilongozi wose niyo wadugana.
+\v 54 Petulo naye niyo amtimila Yesu kwa luhalehale, niyo engila kwo uwa we nyumba ya mkulu wa walavant'hambiko niyo ekala hamwenga na wamizi, akaotela moto.
+\v 55 Niyo wakulu wa walavant'hambiko hamwenga na want'hu wose we kitala chose cha Wayahudi wazungula uwona vileke wamkome Yesu, mnaalo hawaone.
+\v 56 Want'hu wengi nawamlongela Yesu mbuli zo udant'hi, mnaalo uwona wawe hauligane.
+\v 57 Mna want'hu watuhu niyo wakimala wakamsongeleza mwe mbuli zo udant'hi kugamba,
+\v 58 “Suwe nekimwiva akalonga, ‘Miye neniimole ino Nyumba ya Mnungu idamanywe kwa mikono ya want'hu, naho mwe mazuwa matatu, nenizenge nyumba nt'huhu heizengigwe kwa mikono ya want'hu.’”
+\v 59 Mna hata ivo uwona uwo hauligane.
+\p
+\v 60 Niyo mkulu wa walavant'hambiko, akimala hagati na kumuuza Yesu, “Haukuhitula kint'hu chochose mwa ayo wakukulongeleza?”
+\v 61 Mna yehe niyo anyamala, hawahitule kint'hu chochose. Mkulu wa walavant'hambiko niyo amuuza vituhu, “Weye ni weye Kilisito, Mwana wakwe Mnungu Mtogolwa?”
+\p
+\v 62 Yesu niyo agamba, “Heye, miye ni yehe. Nanywe nyose nomumuwone Mwana wa Mnt'hu kekala kulume kwa Mnungu mta udahi, naho nommuwone akeza mwa mavunde ya kwe mbingu.”
+\p
+\v 63 Mkulu wa walavant'hambiko niyo atatula valo dyakwe na kugamba, “Hakikuunga naho uwona wowose?
+\v 64 Mwiva ivo akumlonga vihile Mnungu. Haluse mwagaaze mwa yehe?” Wose wamsengela akomwe.
+\p
+\v 65 Want'hu watuhu niyo wakonga kumtweela mate, naho nawamfupa meso na kumtowa na kumgamba, “Lotela ni ani akutoile?” Niyo wank'hondo wamguha na kumtowa mikotya.
+\p
+\v 66 Umwo Petulo andaga akei hadya ho uwa, mvele yumwenga andaga mtumwa ywa mkulu wa walavant'hambiko amwizilaga.
+\v 67 Eze amwone Petulo akotela moto, niyo amkaulisa na kumgamba, “Weye nawe nokunda hamwenga na Yesu Mnazaleti.”
+\p
+\v 68 Mna Petulo niyo alemela na kugamba, “Himmanyize naho hikukombaganya kiya ukulonga.” (Niyo afosa hadya he nk'hili, na ahadya dizogolo niyo dyaila).
+\p
+\v 69 Yudya mndima eze amuone hadya andile, akongaga kuuiya kulonga kwa wadya wakimale hadya akagamba, “Uyu naye ni yumwenga mwa woho.”
+\p
+\v 70 Petulo niyo alemela naho. Ludodo ahadya naho, niyo wadya wakimale hagihi na Petulo wamgamba, “Hukudaha kulemela kugamba weye hwi yumwenga mwa woho, kwaviya weye nawe wi Mgalilaya.”
+\p
+\v 71 Petulo niyo akelisa kugamba, “Namigambilani ikindedi, Mnungu naanik'he diihiye uneva hikulonga kindedi! Himmanyize uyo mkulonga zimbuli zakwe!”
+\p
+\v 72 Ahadya niyo zogolo dyaila kaidi, niyo Petulo akumbukila viya Yesu amgambilaga, “Kilo cha diyelo, viya zogolo dikei kwila kaidi, nounilemele nk'hanana nt'hatu.” Petulo eze akumbukile ailisaga.
+\c 15
+\cl Mnango 15
+\p
+\v 1 Mtondotondo, wakulu wa walavant'hambiko na wadala vilongozi na wahinizi wa Sigilizi hamwenga na wat'hu wose we kitala nawaika mzungu. Weze wajike niyo want'hu wamgela sigi Yesu na kumwigala kwa Pilato.
+\v 2 Pilato niyo amuuza Yesu, “Weye niye Zumbe wa Wayahudi?” Yesu niyo amhitula, “Heiye, enga ivo ukulonga weye.”
+\v 3 Wakulu wa walavant'hambiko niyo wamziga Yesu kwa kumlongeleza mbuli nyingi.
+\v 4 Pilato niyo amuuza Yesu vituhu, “Hukuunga kuhitula mbuli! Hukuona weyao ivo wakukulongeleza kwa mbuli nyingi?”
+\v 5 Yesu niyo agendeela kunyamala, Pilato niyo ehelwa.
+\p
+\v 6 Pilato azoelaga kumlekela mvugailwa yumwenga want'hu wakumuunga mwe kila zuwa dya kinyemi dye Pasaka.
+\v 7 Mwe lupisi, nahanda na mnt'hu yumwenga andile mwe divugailo akwitangwa Balaba. Yehe hamwenga na wat'hu watuhu nawasaguka hamwenga na kukoma wat'hu.
+\v 8 Want'hu niyo wamwizila Pilato na kumlombeza vileke amkomwoele mtumwa yumwanga enga viya akutendaga.
+\v 9 Pilato niyo awauza wadya want'hu, “Haluse mwaunga miye nimkomoele zumbe wa Wayahudi?”
+\v 10 Nakalonga ivo kwaviya nakamanya wakulu wa walavant'hambiko nawamlava Yesu kwa kumuwonela finju.
+\v 11 Mna wakulu wa walavant'hambiko wawatigiza want'hu wamgambile Pilato awakomoele Balaba.
+\v 12 Niyo Pilato awauza vituhu, “Haluse mwaunga miye nidamanye mbwai na uyu mkumwitanga zumbe wa Wayahudi?”
+\p
+\v 13 Niyo watowa lwasu, “Muwambe mo mti wa masulmizo!”
+\p
+\v 14 Pilato niyo awauza naho vituhu, “Viya ni wiihi wani uwo adamanye?” Mna niyo wose kwa hamwenga watowa lwasu kugamba, “Awambigwe mo msalaba!”
+\v 15 Pilato nakaunga awabwedeze wadya want'hu, niyo amkomoela Balaba. Na kumlava Yesu atoigwe mikotya, akajika awambigwe mo mti wa masulmizo.
+\p
+\v 16 Wank'hondo niyo wamguha Yesu na kumwigala kwe nk'hili ya nyumba ya Pilato, mkulu we isi. Niyo want'hu wose we kitala wadugana hamwenga.
+\v 17 Niyo wamvala valo dya langi ye zambalau, niyo wadamanya taji ya miwa, no kumvala Yesu mwo mtwi.
+\v 18 Naho wakongaga kumlamsa kwa kumbela, “Ndamsa, Zumbe ywa Wayahudi!”
+\v 19 Niyo wamtowa na ngoda mo mtwi, wamtweela mate, no wamfikila madi na kumfunamila.
+\v 20 Weze wajike kumbela, niyo wamhambula diya divalo dye zambalau, niyo wamvala valo dyakwe mwenye na kumguha kuse vileke wamuwambe mo mti wa masulmizo.
+\p
+\v 21 Mwe sila, niyo wadugana na mnt'hu yumwenga akwitangwa Simoni, mnt'hu ywa isi ya Kilene, (tati yawe Alekizanda na Lufo); niyo wamkakalisa enule msalaba wa Yesu.
+\v 22 Niyo wamwigala Yesu mpaka hant'hu hakwitangwa Goligota, nuko kugamba “Hant'hu ha Kibela.”
+\v 23 Niyo wamwink'ha divai ihangaywe na mti wa kunywa ukwitangwa manemane, mna Yesu kalemela kuinywa.
+\v 24 Niyo wamuwamba no kutoela simbi mavalo yakwe kwa kupilisa tundu kugamba yuhi enk'higwe ihi.
+\p
+\v 25 Naho neinda yabula saa nt'hatu mtondo hadya wamuwambile mwo mti wa masulmizo.
+\v 26 Halanga ho msalaba hawandikagwa mbuli zikumlongeleza. “Seuta ywa Wayahudi.”
+\v 27 Hamwenga na yehe, nahanda na wabavi waidi wawambigwe mwe viwambilo, yumwenga mkono wake wa kulume na mtuhu mkono wakwe wa kumoso.
+\v 28 (Ivo, Mawandiko yakint'ha yadya yakugamba), “Nakawambigwa hamwenga na wata uwavu.”
+\v 29 Want'hu wandile wakomboka mwe sila, nawakamhomola wakasingisasingisa mitwi yawe wakagamba, “Ha! Weye ukudaha kuimola Nyumba ya Mnungu na kuizenga mwe mazuwa matatu!
+\v 30 Kehonye we mwenye, usele aho ho msalaba!”
+\p
+\v 31 Wakulu wa walavant'hambiko hamwenga na wahinizi wa sigilizi niyo wambela Yesu wakalonga woho kwa woho, “Nakahonya watuhu, mna hakudaha kukehonya yehe mwenye.
+\v 32 Leka kimuwone Kilisito, Zumbe wa Waizilaeli aseele kulawa mwo msalaba mwo mti wa masulmizo, naswe nekimhuwile!” Wadya want'hu waidi wawambigwe mwe viwambilo hamwenga na Yesu nawo niyo wamzezenga.
+\p
+\v 33 Ize ibuze saa mtandatu nomsi, niyo handa na lwiza mwe isi yose, naho mpaka saa kenda nomsi.
+\v 34 Saa kenda nomsi, Yesu niyo alonga kwa izwi kulu kugamba, “Eloi, Eloi, lama sabakitani?” Nuko kugamba, “Mnungu wangu, Mnungu wangu, nii kunasa?”
+\p
+\v 35 Want'hu watuhu wandile hadya niyo wagamba, “Tegelezeni, amwitanga Eliya.”
+\p
+\v 36 Mnt'hub yumwenga niyo aguluka, na kumemeza siki mwe divono na kuika mnanga mwo mti wa kuwambila, na kumwink'ha vileke anywe. mnt'hu yumwenga niyo agamba, “Gojela kione uneva Eliya neezei.”
+\v 37 Niyo Yesu ailisa kwa izwi kulu na kubanika.
+\v 38 Dipazia dya mwe Nyumba ya mnungu niyo dyatatuka vihande viidi kukongela kulanga mpaka hasi.
+\p
+\v 39 Mkulu yumwenga ywa wank'hondo akimale hadya eze aone viya Yesu akaseleza umoyo, niyo agamba, “Ikindedi, mnt'hu uyu andaga Mwana wa Mnungu.”
+\v 40 Nahanda na wavele wakimale kwa hale wakakaula. Wavele awo nawanda ni Maliamu Magedalena, Maliamu mami yawe dya Yakobo mdodo na Yose hamwenga na Salome.
+\v 41 Wano niyo watimilane naye viya andile Galilaya kwa kuwatuma. Wavele watuhu wengi wezile naye kulawa Yelusalemu nawanda ahadya.
+\p
+\v 42 Neinda kisingi cha zuwa dya kwika lumwe kwe dizuwa dya Kuhumula.
+\v 43 Yusufu akulawa kwo mzi wa Alimatayo, mnt'hu we kitala cha Wayahudi akutegelezeswa niyo abula. Mnt'hu uyo naakagoja kwiza kwo useuta wa Mnungu. Niyo ambasa Pilato haheina kogoha na kumlombeza amwink'he umwili wa Yesu.
+\v 44 Pilato niyo ehelwa kwiva Yesu kabanika kale. Niyo amwitanga mkulu wa wank'hondo na kumuuza uneva Yesu kabanika kale.
+\v 45 Naye eze agambilwe ni yudya mnk'hondo kugamba kindedi Yesu kabanika kale, niyo amgamba Yusufu akauguhe umwili wa Yesu.
+\v 46 Yusufu niyo agula isanda, auseleza umwili wa Yesu hadya halanga na kuuvika sanda. Niyo auwika mwe kikuta kisongolwe mwe diiwe dikulu. Akajika, atongolosa iwe kulu na kudiika mwo mnango wa kiya kikuta.
+\v 47 Maliamu Magedalena hamwenga na Maliamu nine dya Yose wahaona hant'hu hadya uikigwe umwili wa Yesu.
+\c 16
+\cl Mnango 16
+\p
+\v 1 Dizuwa dya Kuhumula dize dyomboke, Maliamu Magedalena na Maliamu nine dya Yakobo hamwenga na Salome niyo wagula mavuta yedi vileke wakauhake mavuta umwili wa Yesu.
+\v 2 Mazilizili mwe dizuwa dya nk'hongo, nawaita kwe kikuta.
+\v 3 Umwo wandile mwe sila, nawakeuza woho wenye, “Ni ani akuunga akakitongolosele diiwe diya mwo mnango we kikuta?”
+\v 4 Mna weze wakaule, niyo waona diiwe diya dikulu dyandile hadya ho mnango wa kikuta ditongoloswa kale.
+\p
+\v 5 Niyo wengila mwe kikuta no kumbwiila ndugu ywetu availe mavalo yang'alise.
+\v 6 Niyo awagamba, “Msekwehelwa, himanya mwamzungula Yesu Mnazaleti andile kawambigwa. Hahali aha, kauyuka! Kauleni hant'hu wamwikile.
+\v 7 Haluse iteni mkawagambile wanamp'hina wakwe hamwenga na Petulo kugamba, ‘Yesu kawalongoela kwiita Galilaya, kudya nomkamuwone enga viya awagambilagani.’”
+\v 8 Niyo wafosa kuse ye kikuta, niyo waguluka uku wakazingiza na kwehelwa. Hawamgambilga mnt'hu yeyose mbuli idya kwaviya nawakogoha.
+\p
+\v 9 Yesu eze auyuke kulawa mwe file, mtootondo mwe dizuwa dya kaidi, niyo amlaila Maliamu Magadalena, yudya amlavaga mp'hepo mfungate.
+\v 10 Yudya mvele naye niyo aita na kuwagambila weyawe, wadya andile wakagendeela kuila na kuhongeza.
+\v 11 Weze weve viya akulonga Yesu kauyuka naho kamlaila, hawahuwile.
+\v 12 Niho elo Yesu awalaila wanamp'hina wakwe waidi mwe futa nt'huhu viya wandile mwe sila wakaita kwe kaya.
+\v 13 Niyo wauya na kuwagambila wadya watuhu wamtimile Yesu, mna woho hawahuwile.
+\v 14 Niho elo Yesu awalaila wanamp'hina mlongo na yumwenga Umwo wandile wakadya. Niyo awativila kwaviya waswesile mhuwi, naho nawanda wadala kuwahuwila wadya wamuwone.
+\p
+\v 15 Niyo awagamba, “Iteni mwe isi yose mkabilikize Mbuli Yedi kwa want'hu wose.
+\v 16 Mnt'hu yeyose naahuwile na kubatizwa, naayokolwe, mna mnt'hu yeyose heekuhuwila naasengelwe.
+\v 17 Wadya wakuhuwila naweenk'higwe udahi wo kudamanya vilagiso, kwa zina dyangu, nawalave mp'hepo, na nawalonge kwa milosi mihya.
+\v 18 Wanatoza nyoka hamwenga na kunywa kint'hu chochose cha kukoma, hawakudaha kubanangwa. Nawageleke mikono mwa wanyonge, na wanyonge nao nawahone.”
+\p
+\v 19 Ivo Zumbe Yesu eze ajike kulonga na woho, niyo enulwa kulanga kwe mbingu no kwikala kulume kwa Mnungu.
+\v 20 Wanamp'hina niyo waita na kubilikiza Mbuli Yedi kila hant'hu. Naho Zumbe nakadamanya ndima na woho, na kalagisa kugamba ehamwenga na woho kwe vilagiso nevitimilane ne milosi yawe.

43-LUK.usfm

@@ -0,0 +1,1608 @@
+\id LUK
+\ide UTF-8
+\h Luka
+\toc1 Luka
+\toc2 Luka
+\toc3 luk
+\mt Luka
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Want'hu wengi wagezaga vedi kwaviya wadahile kuwandika izimbuli ze vint'hu vilaile mgati mwetu.
+\v 2 Wawandikaga vint'hu viya kisimuilwe ni wadya waonaga vint'hu ivo kukongela nk'hongo, na wadya wabilikizaga Imbuli Yedi.
+\v 3 Kwaviya name hizungula ukindedi we zimbuli izi kukongela nk'hongo, hiona vedi niwawandikile kwa uwedi vint'hu ivo vose vilaile, mkulu Teofilo.
+\v 4 Hitenda ivi vileke weye nawe umanye kindedi che vint'hu vose uhinizwe.
+\p
+\v 5 Umwo Helode andaga seuta ywa Uyahudi, handaga na mlava nt'hambiko zina dyakwe Zakalia. Uyo andaga yumwenga mwe difyo dya walava nt'hambiko dya Abiya. Mkaziwe etangagwa Elizabeti, naye andaga ni ywa lukolo lwa mlava nt'hambiko etangwe Haluni.
+\v 6 Wose waidi wandaga wazumilwa kunda wedi ha Mnungu, naho waitozaga kwa kindedi Imiko yose ya Zumbe.
+\v 7 Wandaga hawana mwana kwaviya Elizabeti andaga hana cheleko, naho wose waidi wadalahalisaga.
+\p
+\v 8 Zuwa dimwenga Zakalia andaga mwe Nyumba nk'hulu ya Mnungu akadamanya ndima yakwe yo ulava nt'hambiko, enga ivo akudamanyaga mwo luzo lwakwe.
+\v 9 Viligane na ivo chandaga kihendo cha walava nt'hambiko, usaguzi wamgweelaga Zakalia kwingila mwe Nyumba ya Zumbe kufunk'hiza ubani.
+\v 10 Fyo dya want'hu nadyo dyandaga dikuse dikamlombeza Mnungu umo ubani wandaga ukafunk'hizwa.
+\v 11 Niyo mtumigwa ywa Zumbe amlaila no kukimala hakulume he kilingo cho kufunk'hizila ubani.
+\v 12 Zakalia eze amuone, etukaga na kwingilwa ni wogofi.
+\v 13 Mna yudya mtumigwa ywa kwe Mbingu niyo amgamba Zakalia, “Usekogoha Mnungu keva kulombeza kwako. Mkazio Elizabeti naakwelekele mwana kilume, nawe noumwitange niye Yohana.
+\v 14 Weye nawe nounde na kinyemi na kusekeela, naho want'hu wose nawande na kinyemi kwa kwelekwa kwakwe.
+\v 15 Naande mkulu ha Zumbe, naho haanywe divai hegu mp'hombe yoyose. Naamemezwe Muye ywa Mnungu kukongela dizuwa dyo kwelekwa kwakwe.
+\v 16 Naawavuze want'hu wengi wa Izilaeli kwa Zumbe Mnungu ywawe.
+\v 17 Naye naamlongoele Zumbe kwa Muye na ludole lwa Eliya, na aihitule mioyo ya welesi vileke waivane na wana wawe. Naawavuze want'hu wasaguke vileke wande wedi ha Mnungu no kumwiikila Mnungu want'hu waikilwe lumwe.”
+\p
+\v 18 Zakalia niyo amgamba mtumigwa ywa kwe Mbingu, “Nenimanye vivihi zimbuli izi? Miye hidalahala, naho hata mkazangu naye kadalahala.”
+\p
+\v 19 Mtumigwa ywa kwe mbingu niyo amgamba, “Ni miye Gabilieli hukimala ha Mnungu anitumile nize nilonge na weye na kukugambila mbuli ino iyedi.
+\v 20 Mna kwaviya huhuwile ulosi wangu, houdahe kulonga kubula mwe dizuwa idyo, aho zimbuli izo nezilaile.”
+\p
+\v 21 Want'hu wandile kuse wakamgoja Zakalia, niyo weheelwa kwaviya ekalise kufosa kwe Nyumba ink'hulu ya Mnungu.
+\v 22 Eze afosele kuse, niyo anda hakudaha kulonga nawo. Woho nawo niyo wabunk'hula kugamba nakaona maona mwe Nyumba nk'hulu ya Mnungu. Kwaviya andaga hakudaha kulonga, andaga akalonga nawo kwa vilagiso.
+\p
+\v 23 Zakalia eze abinde indima yakwe niyo auya kaya.
+\p
+\v 24 Yeze yomboke mazuwa mageke, Elizabeti uyo mkaziwe niyo enula ubovu, ivo andaga hahalaile he nyumba yakwe kwa miezi mishano.
+\v 25 Niyo agamba, “Zumbe kanidamanyila mbuli ino! Haluse kanionela mbazi, naho kaniusila soni zangu mwa want'hu.”
+\p
+\v 26 Mwo mwezi wa mtandatu wo ubovu wa Elizabeti, Mnungu amtumaga mtumigwa ywa kwe Mbingu etangwe Gabilieli kwe isi ye Galilaya, mwo mzi ukwitangwa Nazaleti.
+\v 27 Nakanda na ulosi kwa mwali na mazanga akwitangwa Maliamu. Mndele uyu andaga katumizwa ni mgosi yumwenga etangagwa Yusufu, andaga ywo lukolo lwa zumbe Daudi.
+\v 28 Mtumigwa ywa kwe mbingu amwizilaga mwali uyo niyo amgamba, “Ndamsa! Zumbe e hamwenga na weye, naho kakuvikila vitendese.”
+\v 29 Maliamu engilwagwa ni kinyulu kwo ulosi udya wo mtumigwa ywa kwe mbingu, naho niyo ehelwa mbuli idya nivo yagaaze.
+\v 30 Mna mtumigwa ywa kwe mbingu niyo amgamba, “Maliamu, usekogoha! Mnungu kakulagisa uwedi wakwe.
+\v 31 Kaula, nowinule ubovu, naho noweleke mwana kilume, zina dyakwe noumwitange niye Yesu.
+\v 32 Naande mkulu naho neetangwe Mwana ywa Mnungu e Kulanga. Zumbe Mnungu naamwink'he difumbi dyo useuta enga ivo andaga mkale ywakwe Daudi.
+\v 33 Naande Seuta ywe cheleko cha Yakobo mazuwa yose, naho uzumbe wakwe ni wa ulo na ulo.
+\p
+\v 34 Maliamu niyo amgamba yudya mtumigwa ywa kwe mbingu, “Miye ni mwali na mazanga. Elo neinde vihi mbuli ino?”
+\v 35 Mtumigwa ywa kwe mbingu niyo amhitula, “Muye ywa Mnungu naakwizile, naho ludole lwa Mnungu ekulanga nelukugubike. Kwaivo mwana akuunga elekwe neetangwe, akukile Mwana Mnungu.
+\v 36 Naho, kaula nduguyo Elizabeti kenula ubovu wa mwana kilume mwo udala wakwe naho uno ni mwezi wa mtandatu. Naakalongwa hakudaha kweleka, mna ivi haluse mbovu ywa miezi mtandatu iivo adalahale.
+\v 37 Kwaviya hadihali Mnungu heekudaha kudidamanya!”
+\p
+\v 38 Maliamu niyo amgamba, “Miye ni mndima ywa Zumbe, nevinde kwangu enga ivo ukulonga.” Mtumigwa ywa kwe mbingu niyo ahalawa no kuita.
+\p
+\v 39 Akajika aho, Maliamu niyo akeika lumwe na kusunguza kwiita kwo mzi umwe vigulu va isi ya Uyahudi.
+\v 40 Niyo engila kwe nyumba ye Zakalia na kumlamsa Elizabeti.
+\v 41 Elizabeti eze eve Maliamu akamlamsa, kazana kandaga mwe nda yakwe katugusaga. Elizabeti andaga kamemezwa Muye ywa Mnungu,
+\v 42 niyo alonga kwa izwi kulu, “Weye kuvikilwa kujink'ha wavele wose, mwana naye ukuunga umweleke kavikilwa!
+\v 43 Nii mbuli ino ink'hulu ikanilaila miye, nine dya Zumbe ywangu akeza kunitalamkila?
+\v 44 Nize nive du indamsa yako, kazana kwe zinda zangu niyo katugusa kwa kinyemi.
+\v 45 Kaula kinyemi unanacho weye uhuwile mbuli ya Zumbe, kwaviya neinde kindedi kwako.”
+\p
+\v 46 Maliamu niyo agamba, “Moyo wangu wamtogola Zumbe,
+\q
+\v 47 no muye wangu welelwa kwa mbuli ya Mnungu, Myokozi ywangu,
+\q
+\v 48 kwaivo anikumbukile miye mndima ywakwe mkiwa kukongela dielo na kugendeela, want'hu wose nawanitange mvikilwa,
+\q
+\v 49 kwe zimbuli zakwe zink'hulu Mnungu wo udahi anidamanyile. Zina dya Mnungu dikuka.
+\q
+\v 50 Kukongela cheleko iki na kugendeela kalagisa mbazi kwa wadya wakumhuwila.
+\q
+\v 51 Kadamanya vint'hu vikulu kwa udahi wakwe. Kawatenda wadya wakukefenya mwe mioyo yawe wasambale.
+\q
+\v 52 Kawakinya maseuta kulawa mwe difumbi dyo useuta, na kuwenula want'hu waoneke kunda wasokezi.
+\q
+\v 53 Kawegusa wata sala kwa vint'hu vedi, naho kawagulusa wagoli heweena kint'hu.
+\q
+\v 54 Kamwambiza mtumwa ywakwe Izilaeli, naho hajaile kulagisa zimbazi zakwe
+\v 55 (kwa tati yetu Ibulahimu) hamwenga na cheleko chakwe ulo na ulo.”
+\p
+\v 56 Maliamu nakekala na Elizbeti miezi mitatu, niyo auya kaya kwakwe.
+\p
+\v 57 Lupisi lwa Elizabeti wa kweleka uze ubule, niyo eleka mwana kilume.
+\v 58 Want'hu we haguhi naye hamwenga na wanduguze weze weve ivo Zumbe kamuwonela mbazi, niyo wanda na kinyemi hamwenga naye.
+\v 59 Umwana eze abule mazuwa mnane, niyo want'hu wagenda kumvina. Waungaga wamwink'he zina niye Zakalia, idizina dya ise.
+\v 60 Mna nine niyo alemela no kuwagamba, “Bule! Dizina dyakwe neetangwe Yohana.”
+\v 61 Niyo wamgamba, “Mna hahali mnt'hu mwe lukolo lwenyu mta dizina idyo.”
+\v 62 Niyo wamuuza ise kwa vilagiso vileke awagambile kugamba umwana etangwe ani.
+\v 63 Zakalia niyo alombeza kabao kakwe kwo kuwandikila, niyo awandika mwe kabao kadya, “Zina dyakwe niye Yohana.” Want'hu wose niyo weheleswa!
+\v 64 Ahadya Zakalia adahaga kulonga naho, niyo akonga kumtogola Mnungu.
+\v 65 Want'hu we haguhi naye wengilwagwa ni wogofi, niyo imbuli idya yagendezwa mwe vigulu ve isi ya Uyahudi.
+\v 66 Naho wose weviga zimbuli izo niyo nawakeuza mwe mioyo yawe, “Mwana uyu na ande mwana ywa vivihi? Kwaviya ludole lwa Zumbe lwihamwenga naye.
+\v 67 Zakalia, ise dya Yohana niyo amemezwa Muye ywa Mnungu, niyo akonga kulotela.
+\q
+\v 68 “Atogolwe Zumbe, Mnungu ywa Izilaeli! Kwaviya keza kuwambiza want'hu wakwe no kuwakombola.
+\q
+\v 69 Kakikimalisila uyokozi una ludole, mwe nyumba ya Daudi mndima ywakwe.
+\q
+\v 70 Enga ivo alongaga kwa milomo ya walotezi wakwe wakukile kukongela uko kale
+\q
+\v 71 kugamba naakiyokole kulawa mwa wank'hondo wetu, na kulawa mwo ludole lwa wadya wose wakukiihiya.
+\q
+\v 72 Nakagamba nawaonele mbazi wakale wetu, naho naakumbukile ndagano yakwe ikukile.
+\q
+\v 73 Amlaganaga Ibulahimu mkale ywetu
+\q
+\v 74 kugamba naakikombole suwe kulawa mwe mikono ya waihi wetu. Naho naakitende kidahe kumdamanyila ndima haheina wogofi,
+\q
+\v 75 kwa kukuka na kuzumilwa kunda wedi hameso hakwe, mwa mazuwa yose yo ugima wetu.
+\p
+\v 76 Nawe mwanangu, nowitangwe mlotezi ywa Mnungu ekulanga vitendese. Kwaviya noumlongoele Zumbe, umdamanyile isila,
+\q
+\v 77 kuwagambila want'hu wakwe kugamba nawayokolwe kwa kuusilwa wavu wawe.
+\q
+\v 78 Kwe zimbazi no ywedi wa Mnungu ywetu, akink'ha ung'azi wa ukombola kulawa kwe mbingu,
+\q
+\v 79 awang'gazile want'hu wose wakwikala kwe kizuli che file, na kuzilongoza nk'hacho zetu mwe sila yo utondowazi.”
+\p
+\v 80 Yudya mwana niyo akula no kongezekela umwili hamwenga no muye. Niyo ekala kwe nyika mpaka mwe dizuwa diya awalailaga want'hu wa Izilaeli.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Mazuwa yadya, Agusto, seuta ywa Kilumi asigiilaga kugamba luwandikwe ludongo lwa mazina ya want'hu wose mwe isi zose.
+\v 2 Ludongo ulu nulo lwandaga lwa nk'hongo want'hu kuwazigwa, aho Kolinelio andaga mkulu wa isi ya Asilia.
+\v 3 Ivo want'hu wose niyo wagenda kuwazigwa kwawe kila yumwenga.
+\v 4 Yusufu naye ahalawaga kwo mzi wa Nazaleti mwo mkowa wa Galilaya, niyo akwela kuita Uyahudi mwo mzi wa Betelehemu, hant'hu elekagwa zumbe Daudi. Nakaita ukwo kwaviya yehe andaga mwo lukolo lwa Daudi
+\v 5 vileke awandikwe hamwenga na Maliamu, uyo amposaga, mna andaga mbovu.
+\v 6 Umwo wandaga uukwo, mazuwa ya Maliamu yo kwingila nyumba yabulaga.
+\v 7 Niyo amweleka mwana kilume wa nk'hongo, no kumvika suke zo kumkindila na mp'heho, niyo amtambalika mwo luhondo lwo kudiila ng'ombe kwaviya hahandaga na hant'hu mwe nyumba ya wata kwiza.
+\p
+\v 8 Naho mwe isi idya kwandaga na wadimi wakwikala mwe zink'honde wakudima ngoto zawe kwa luzo nekilo.
+\v 9 Niyo mtumigwa ywa kwe mbingu awalaila, uwedi wa zumbe utendese wa Zumbe niyo wawang'aila nt'hendelo zose, niyo wengilwa ni wogofi mkulu.
+\v 10 Yudya mtumigwa ywa kwe mbingu niyo awagamba, “Msekogoha! Nawegailani mbuli yedi ya kinyemi kikulu kwa want'hu wose.
+\v 11 Kwaviya dielo mwo mzi wa Daudi kelekwa Myokozi ywenyu, nuyo Zumbe Kilisito.
+\v 12 Na iki nicho kilagiso kwenyu. Namumbwile mwana, kavikigwa suke za mwana, naho katambalikwa mwo luhondo lwo kudiila ng'ombe.”
+\p
+\v 13 Ahadya fyo kulu dya watumigwa wa kwe mbingu kulawa kulanga dyadugana na yudya mtumigwa yumwenga, niyo wakonga kumtogola Mnungu wakagamba,
+\q1
+\v 14 “Uwedi utendese ni wa Mnungu ywa kwe mbingu, na utondowazi kwa want'hu elelwe nawo mwe isi.”
+\p
+\v 15 Watumigwa wadya weze wauye Kulanga, wadya wadimi niyo wagambana, “Haya kiteni mpaka Betelehemu kikakaule idyo dilaile, kigambilwe ni Zumbe.”
+\v 16 Niyo wasunguza kuita, wawabwila Maliamu hamwenga na Yusufu na yudya mwana katiti katambalikwa mwo luhondo lwo kudiila ng'ombe.
+\v 17 Wadimi awo weze wakaone kazana niyo wasimuila viya mtumigwa ywa kwe mbingu awagambile mwe mbuli ya yudya mwana.
+\v 18 Wose wevile niyo wehelwa kwa ayo wagambilwe ni wadimi.
+\v 19 Mna Maliamu niyo awiika ulosi uwo wose akaufanyanya mwo moyo wakwe.
+\v 20 Wadya wadimi niyo wauya kwe nyika, wakamwink'ha uwedi utendese na kumtogola Mnungu kwa mbuli zose wevile na kuwona enga ivo mtumigwa ywa kwe mbingu awagambilaga.
+\p
+\v 21 Yeze yabule mazuwa mnane, zuwa dyo kumvina mwana dize dibule, niyo wamwink'ha zina niye Yesu. Dizina idyo nakenk'higwa ni mtumigwa ywa kwe Mbingu kukongela aho andaga akei kwelekwa.
+\p
+\v 22 Lupisi lwabulaga lwa Yusufu hamwenga na Maliamu kudamanya kihendo cho kukukizwa enga viya miko ya Musa ivo ikulonga. Niyo wamguha umwana na kumwigala kwo mzi wa Yelusalemu kumwigala kwa Zumbe
+\v 23 enga viya iwandikwe mwe miko ya Zumbe kugamba, “Kila mwana kilume kifungula nda aungwa kwigalwa hameso ya Zumbe.”
+\v 24 Niyo wagenda kulava malavo enga viya ikuungwa mwe miko ya Zumbe. “Suwa mbili hegu makinda maidi ya mp'hugi.”
+\p
+\v 25 Mwo lupisi kiya, hadya Yelusalemu handaga na mnt'hu yumwenga zina dyakwe Simioni. Mnt'hu uyo andaga ywedi, akumwogoha Mnungu. Naakagoja kwiza kwo kusangalazwa kwa wa Izilaeli, na Muye ywa Mnungu andaga na yehe.
+\v 26 Naye nakagambilwa ni Muye ywa Mnungu kugamba haabanike uneva akei kumuwona Kilisito ywa Zumbe.
+\v 27 Welesi wa Yesu weze wamwigale umwana kwe Nyumba Ink'hulu ya Mnungu vileke wamdamanyile enga ivo miko ya Musa ikuwaunga, niyo Muye ywa Mnungu amlongoza Simoni kwingila kwe nyumba iyo Ink'hulu ya Mnungu.
+\v 28 Simoni niyo amhokela umwana mwe mikono yakwe, niyo amtogola Mnungu akagamba,
+\q1
+\v 29 “Haluse Zumbe mlekele mtumwa ywako aite mp'heho, enga ivo ulongile.
+\q1
+\v 30 Kwaviya kwa meso yangu hiuona ukombola wako,
+\q1
+\v 31 uutendile uoneke kwa want'hu wose.
+\q1
+\v 32 Ung'azi wa kulagisa viya ukuunga weye kwa want'hu hi Wayahudi, no kunda uwedi utendese wako kwa want'hu wako wa Izilaeli.”
+\p
+\v 33 Ise na nine ywa Yesu niyo wehelwa kwa yadya yandile yakalongwa ni Simoni.
+\v 34 Simioni niyo awavikila, akamgamba Maliamu nine dya Yesu, “Kaula, mwana uyu kasagulwa ni Mnungu kwa kugwa na kwinuka kwa want'hu wengi mwe Izilaeli. Naande kilagiso kulawa kwa Mnungu, na want'hu wengi nawamnemele.
+\v 35 We mwenye nawe dibamba nadikwingile mo umoyo wako vileke zigubulwe fanyanyi za mioyo mingi.”
+\p
+\v 36 Nahanda na mlotezi yumwenga we kivele, dizina dyakwe Ana mwana wa Fanueli we kabila dya Asheli. Mvele uyu nakekala na mgosi kwa myaka mfungate kukongela ukulombigwa kwakwe.
+\v 37 Niyo andaga abanikilwe ni mgosiwe, na lupisi icho andaga na myaka milongo mnane na mine. Lupisi chose icho andaga hakulawa mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu, andaga Umwo kilo na msi akavika kwa kufunga ukudya na kulombeza.
+\v 38 Isa iidya, mvele uyo alaila na kumtogola Mnungu no kulonga mbuli za yudya mwana kwa want'hu wose wandile wakaugoja ukombola wa Yelusalemu.
+\p
+\v 39 Yusufu na Maliamu weze wajike kuyadamanya yose enga viya yasigilwe mwe miko ya Zumbe, niyo wauya Galilaya mpaka kwo mzi wawe wa Nazaleti.
+\v 40 Yudya mwana niyo akula, ongezeka ludole, amema zihekima na uwedi wa Mnungu neziinda na yehe.
+\p
+\v 41 Welesi wakwe Yesu nawenda na kihendo cha kwiita Yelusalemu kila mwaka mwa mazuwa ya zuwa dya kinyemi ye Pasaka.
+\v 42 Mbwanga Yesu eze abule myaka mlongo na miidi, niyo waita Yelusalemu enga viya kihendo kikuwaunga.
+\v 43 Weze wabinde zuwa dya kinyemi, niyo wakonga kuuya kaya. Yesu niyo asigala Yelusalemu haheina welesi wakwe kumanya.
+\v 44 Woho nawakafanyanya kugamba e hamwenga na fyo dya want'hu mo utafi, niyo wagenda msi mgima. Niyo wakonga kumzungula kwa ndugu zawe hamwenga na wambuya zawe.
+\v 45 Weze wamswese, niyo wauya Yelusalemu wakamzungula.
+\v 46 Mwe dizuwa dya katatu, niyo wambwila mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu kekala hamwenga na wahinizi we Kiyahudi, nakawategeleza na kuwauza mbuli.
+\v 47 Woseni wamtegeleze niyo wahelwa kwa yadya mahituzi yakwe viya yendile ya ubala.
+\v 48 Welesi wakwe weze wamuwone, niyo weheleswa. Nine niyo amgamba, “Mwanangu, ni mbwai ukakitenda ivi? Kaula, miye na tati yako nekinda kikakuzungula kwa kwangadika.”
+\v 49 Yesu niyo awahitula, “Kwa mbwai kunizungula? Hammanyize kugamba hiungigwa ninde mwe nyumba ya Tate?”
+\v 50 Mna woho hawakombaganye ulosi uwo awagambile.
+\v 51 Niyo auya nawo Nazaleti, naye andaga akawategeleza. Nine niyo ayaika ayo yose mo umoyo wakwe.
+\p
+\v 52 Yesu niyo ongezekela kukula na kunda na mizungu, akamwelela Mnungu hamwenga na want'hu.
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Mwaka wa mlongo na mishano wo useuta wakwe seuta ywa Kilumi etangwe Tibeliyo, Pontio Pilato andaga mkulu we isi ya Uyahudi na Helode naye andaga mkulu wa Galilaya na Filipo nduguye andaga mkulu wa Ituleya ne isi ya Tilakoniti, Lisania andaga mkulu we Abilene.
+\v 2 Anasi na Kayafa wandaga wakulu wa walava nt'hambiko. Lupisi ulo Mbuli ya Mnungu yamwizilaga Yohana mwana Zakalia ukwo kwe nyika.
+\v 3 Niyo aita kila hant'hu mwe isi yose yo mto Yolodani akawabilikiza want'hu, “Lekeni uwavu wenyu mkabatizwe, Mnungu naawausileni uwavu wenyu.”
+\v 4 Enga viya iwandikwe mwe kitabu cho mlotezi ywa Mnungu Isaya. “Mnt'hu akubongeela kwe nyika, ‘Ikeni lumwe sila ya Zumbe, chululeni lwombokelo lwakwe.
+\q1
+\v 5 Kila kolongo dyaungwa kusilizwa, na kila lugulu na kagulu nevitunyulwe. Sila zigonjile zaungwa kugololwa, sila za makolongo zaungwa kusalahazwa.
+\q1
+\v 6 Naho want'hu wose nawauone ukombola wa Mnungu.”
+\p
+\v 7 Niyo Yohana awagamba want'hu wambasile vileke wabatizwe, “Nyuwe cheleko che nyoka! Ni ani awagambileni kugamba mwadaha kunyilika maya ya Mnungu yakwiza?
+\v 8 Lagiseni kwa udamanyi kugamba muuleka uwavu wenyu. Naho msekukegamba, ‘Ibulahimu ni tati yetu!’ Nawagambilani, Mnungu adaha kuguha maiwe aya niyo amdamanyila Ibulahimu welekwa mwa maiwe aya.
+\v 9 Na ivo haluse hoya diikigwa kale mwe zink'holo ze miti, mti wowose howiina cheleko chedi nousengwe no kokigwa mwo moto.”
+\p
+\v 10 Want'hu niyo wamuuza, “Haluse kitende vivihi?”
+\p
+\v 11 Niyo awahitula, “Mta nk'hazu mbili naamwink'he heena nk'hazu, naho mta nk'hande atende iivo.”
+\p
+\v 12 Wakuduganya kodi nao niyo weza wakaunga kubatizwa. Niyo wamuuza, “Mhinizi, suwe naswe kitende vivihi?”
+\p
+\v 13 Niyo awahitula, “Msekuguha vint'hu kujink'ha viya mkuungwa kuguha.”
+\p
+\v 14 Watowani watuhu nao niyo wamuuza, “Suwe naswe kidamanyei?” Niyo awahitula, “Msekuguha matundu kwa mnt'hu yeyose haheina mwivano, naho mzumilane na maliho yenyu.”
+\v 15 Kwaviya want'hu nawanda wakagoja kwiza kwa Kilisito, ivo niyo wakonga kukeuza mwe mioyo yawe, mwe mbuli ya Yohana “Hangi uyu niye Kilisito?”
+\v 16 Yohana niyo awahitula, “Miye nawabatizani na mazi, mna eza mta ludole kunijink'ha miye. Miye hina wedi hata kunda mtumwa ywakwe. Yehe naawamibatizeni kwa Muye ywa Mnungu na kwa moto wa usengelo.
+\v 17 Uyo ana lungo mwo mkono wakwe, ahetele ngano yakwe na kuiika mwe digulu dyakwe, mna mahofya naayoke mwo moto houkuzima.”
+\p
+\v 18 Naho kwa milosi mituhu mingi Yohana nakawabilikiza want'hu Mbuli Yedi.
+\v 19 Mna Yohana nakamtivila zumbe Helode, mkulu wa Galilaya kwaviya nakamlomba Helodiya, mkaza mvunawe, na kwa vint'hu vituhu vingi viihile ivo Helode adamanye.
+\v 20 Niyo Helode adamanya wiihi utendese kwa kumgela Yohana mwe divugailo.
+\v 21 Want'hu wose weze wajike kubatizwa, niyo Yesu naye abatizwa. Umwo andile akalombeza Mnungu, mbingu niyo zagubuka,
+\v 22 Muye ywa Mnungu niyo aseela no kumkima mnanga mwakwe enga wa suwa. Naho izwi dyevikaga kulawa kwe mbingu dikagamba, “Weye niwe mwanangu, hukuungisa. Weye kunelela.”
+\v 23 Yesu akongaga ndima yakwe umwo akanda na myaka milongo mitatu. Want'hu wandaga wakagamba andaga mwana Yusufu, mwana Eli.
+\v 24 Eli andaga mwana wa Matati, andile mwana Lawi, mwana Meliki, mwana Yana, mwana Yusufu,
+\v 25 mwanawe Matatiya, mwana Amosi, mwana Nahumu, mwana Esili, mwana Nagai,
+\v 26 mwana Maati, mwana Matatiya, mwana Semeyi, mwana Yoseki, mwana Yuda,
+\v 27 mwana Yoana, mwana Lesa, mwana Zelubabeli, mwana Shealitieli, mwana Neli,
+\v 28 mwana Meliki, mwana Adi, mwana Kosamu, mwana Elimadamu, mwana Eli,
+\v 29 mwana Yoshua, mwana Eliezeli, mwana Yolimu, mwana Matati, mwana Lawi,
+\v 30 mwana Simioni, mwana Yuda, mwana Yusufu, mwana Yonamu, mwana Eliakimu,
+\v 31 mwana Meleya, mwana Mena, mwana Matasa, mwana Natani, mwana Daudi,
+\v 32 mwana Yese, mwana Obedi, mwana Boazi, mwana Salimoni, mwana Nahashoni,
+\v 33 mwana wa Aminadabu, mwana Alamu, mwana Heziloni, mwana Pelesi, mwana Yuda,
+\v 34 mwana Yakobo, mwana Isaka, mwana Ibulahimu, mwana Tela, mwana Naholi,
+\v 35 mwana Selugi, mwana Lagau, mwana wa Pelegi, mwana Ebeli, mwana Sala,
+\v 36 mwana Kenani, mwana Alifakisadi, mwana Shemu, mwana Nuhu, mwana Lameki,
+\v 37 mwana Metusela, mwana Henoko, mwana Yaledi, mwana Mahalaleli, mwana wa Kenani.
+\v 38 mwana Enoshi, mwana Seti, mwana Adamu, mwana Mnungu.
+\c 4
+\cl Mnango  4
+\p
+\v 1 Yesu eze afose mwo mto Yolodani, andaga na udahi mkulu wa Muye ywa Mnungu. Niyo uyo Muye amlongoza kuita mpaka kwe dijangwa.
+\v 2 Uko agezagwa nu Mwavu kwa mazuwa milongo mine. Mazuwa ayo yose, andaga hakudya kint'hu, niyo akeiva sala.
+\v 3 Mwavu niyo amgamba, “Uneva weye niwe Mwana wa Mnungu, digambe diiwe idi dinde mkate.”
+\p
+\v 4 Yesu niyo amhitula, “Iwandikwa, ‘Mnt'hu haande mgima kwa ludyo du.”
+\p
+\v 5 Mwavu niyo akweza Yesu kwo lunenengwa no kumlagisa useuta wose we isi yose kwa lupisi lugihi.
+\v 6 Mwavu niyo amgamba, “Nohwink'he weye useuta wose na uwedi wakwe utendese kwaviya vose vimwe mikono yangu, name namwink'ha yoyose enga ivo huunga.
+\v 7 Ivo vose nevinde vako weye uneva unanivika.”
+\p
+\v 8 Yesu niyo amhitula, “Iwandikwa, vaungwa umvike Zumbe, Mnungu ywako, naho umdamanyile ndima yehe ekedu.”
+\p
+\v 9 Naho Mwavu niyo amwigala Yesu aite Yelusalemu no kumkweza kwo lunenengwa lwe nyumba nk'hulu ya Mnungu. Niyo amgamba, “Uneva weye niwe Mwana Mnungu, keduule hasi
+\v 10 kwaviya iwandikwa, ‘Mnungu naawagambe watumigwa vileke wakwamile,
+\v 11 wakupoele mwe mikono yawe vileke usekukobadisa ikiga chako mwe diiwe.”
+\p
+\v 12 Mna Yesu niyo ahitula, “Iwandikwa, ‘Usekumgeza Zumbe Mnungu ywako.”
+\p
+\v 13 Aho Mwavu eze abinde kumgeza kwa kila sila, amnekaga kwa lupisi.
+\p
+\v 14 Yesu niyo auya mwe isi ya Galilaya, kamema ludole lwa Muye ywa Mnungu. Niyo mbuli zakwe zagendezwa Galilaya na mwe si zose zi mgihi.
+\v 15 Naye andaga akahiniza mwe nyumba za Mnungu, naho andaga akatogolwa ni want'hu wose.
+\p
+\v 16 Niyo Yesu aita Nazaleti, hant'hu alekelwe. E enga ivo kili kihendo chakwe Yesu, mwe dizuwa dyo kuhumula engila mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu niyo akimaala vileke asome Mawandiko Yakukile.
+\v 17 Niyo enk'higwa kitabu cha mlotezi Isaya. Akigubulaga, niyo asoma hant'hu hawandikwe kugamba,
+\q1
+\v 18 “Muye wa Zumbe wimnanga mwangu, kwaviya kanisagula miye niwabilikize wakiwa mbuli yedi. Naho kanisigiila hawagambile wavugailwa kulekelwa kwawe, na mant'hunt'hu kuwona vituhu, no kuwakombola wata makunt'ho.
+\q1
+\v 19 Hamwenga na kubilikiza kugamba lupisi lwa Zumbe lwa kuwakombola want'hu wakwe lubula.”
+\p
+\v 20 Niyo Yesu akigubika ikitabu no kumwink'ha mndima, niyo ekala. Want'hu wose wandile mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu wamn'goelaga meso.
+\v 21 Akongaga kuwagamba, “Mawandiko aya diyelo yakint'ha enga ivo mwivile.”
+\p
+\v 22 Want'hu wose wamzumilaga wakehelwa kwa milosi yo uwedi ayo alongaga. Wakagamba, “Ivi uyu hiyo mwana Yusufu?”
+\p
+\v 23 Yesu niyo awagamba, “Himanya nomnigambile mliganyizo uno kugamba, ‘Mlaguzi kelagule mwenye! Mbuli zose kivile uzidamanye uko Kapelinaumu, zidamanye aha naho he isi yako mwenye.’”
+\v 24 Niyo agendeela kuwagamba, “Mlotezi hakuzumilwa mwe isi yakwe mwenye.
+\v 25 “Mna nawagambilani ikindedi handaga na wavele wengi wafiilagwa ni wagosi zawe mwe isi ya Izilaeli mwo lupisi ulo Eliya andaga aho. Lupisi ludya fula hainyele kwa myaka mitatu na miezi mtandatu niyo kwanda na gumbo kulu mwe isi yose.
+\v 26 Mna Eliya niyo hatumigwe kwa mnt'hu yeyose mwe isi ya Izilaeli ila kwa abanikilwe ni mgosiwe andile akekala Salefati mwe isi ya Sidoni.
+\v 27 Naho mwo lupisi lwa mlotezi Elisha, nahanda na want'hu wengi wata matana mwe isi ya Izilaeli. Mna hahali mnt'hu yoyose akukizwe mna ni Naamani du, mnt'hu wa isi ya Siliya.
+\v 28 Want'hu wose wandile mwe idya Nyumba ank'hulu ya Mnungu weze weve zimbuli izo, niyo wengila maya.
+\v 29 Niyo walundumka, no kumfoseza Yesu kuse kwo mzi no kumkweza ho lunenengwa vileke wamdule hasi.
+\v 30 Mna yeye niyo omboka mgati mwawe niyo akeitila.
+\p
+\v 31 Niyo aita mpaka Kapelinaumu, mzi wi Galilaya. Ukwo ahinizaga mwe dizuwa dyo Kuhumula.
+\v 32 Niyo weheeleswa kwa mahinizo yakwe kwaviya andaga akahiniza kwa udahi.
+\v 33 Mdya mwe idya Nyumba ank'hulu ya Mnungu, mwandaga na mnt'hu mta mp'hepo aihile. Niyo agutila akagamba,
+\v 34 “Uuwi! Yesu wa Nazaleti, waunga ukitendei? Kwiza ukikome? Hikumanya kugamba weye niwe ani. Weye wi Akukile ywa Mnungu!”
+\p
+\v 35 Yesu niyo aitivila idya imp'hepo iihile, “Nyamala, naho umlawe mnt'hu uyo!” Niyo mp'hepo idya yamkinya hasi uyo mnt'hu mgati mwawe no kumfosa haheina kumlumiza.
+\p
+\v 36 Want'hu wose niyo wehelwa no kukonga kuuzana kugamba, “Ino mbuli yani? Mnt'hu uyu ana udahi na ludole lwa kuwativila mp'hepo waihile, nawo niyo wafosa!”
+\v 37 Ivo mbuli za Yesu niyo zagendezwa kila hant'hu mwe isi idya.
+\p
+\v 38 Yesu afosaga Nyumba ank'hulu ya Mnungu, niyo aita kwe inyumba ya Simoni. Nine dya mkaziwe Simoni andaga mwo lusazi hakudaha, niyo wamlombeza Yesu vileke amhonye.
+\v 39 Yesu niyo akimala hagihi na yudya mvele, aufank'hila udya unyonge niyo wamlekela. Ahadya niyo mvele yudya enuka no kuwadamanyila ndima.
+\p
+\v 40 Zuwa dize diswe, want'hu wose niyo wamwigaila Yesu want'hu wata maine ye hengi, niyo aika mikono yakwe mnanga mwa kila yumwenga no kuwahonya wose.
+\v 41 Mp'hepo nawo niyo wawalawa want'hu wengi wakagutila wakagamba, “Weye wi Mwana Mnungu!” Yesu niyo awafank'hila, naho hawalekele walonge kwaviya nawammanya kugamba nuyo Kilisito.
+\p
+\v 42 Kwize kuche, Yesu niyo afosaga niuyo aita hant'hu haheina want'hu. Want'hu niyo wakonga kumzungula, weze wamuwone waunga wamlemeze asekuhalawa kwawe.
+\v 43 Mna niyo awagamba, “Naungwa habilikize Mbuli Yedi ya Useuta wa Mnungu mwe mizi mituhu, kwaviya iki niicho Mnungu anisiigile kudamanya.”
+\v 44 Niyo abilikiza mwe zinyumba zo kumvika Mnungu mwe isi ya Uyahudi.
+\c 5
+\cl Mnango 5
+\p
+\v 1 Zuwa dimwenga Yesu andaga kakimala hank'handa he diziwa dya Genezaleti. Want'hu wengi nawammemela no kukefint'hafint'ha wakategeleza Mbuli ya Mnungu.
+\v 2 Niyo aona ngalawa mbili zandile mnk'handa mwe diziwa zilekigwe ni walowa wandile wakasunt'ha zinyavu zawe.
+\v 3 Yesu niyo engila mwe ngalawa imwenga, naho neinda yakwe Simoni, niyo amuunga aigale hale ludodo kulawa mnk'handa mwe diziwa. Yesu ekalaga mnanga mwe ngalawa no kukonga kuhiniza.
+\v 4 Eze abinde kulonga, niyo amgamba, “Simoni igale, ingalawa kwa mazi matali vileke mkalowe zisamaki.”
+\p
+\v 5 Simoni niyo amhitula, “Zumbe,” “kidamanya ndima kilo kigima haheina kupata kint'hu chochose. Mna kwaviya weye kulonga, chalowa naho!”
+\v 6 Weze wadule zinyavu, niyo walowa samaki nyingi vitendile zinyavu zawe zinde hagihi na kukant'hika.
+\v 7 Niyo wawahungila mikono weyawe wandile mwe ngalawa nt'huhu weze wawambize. Niyo weza no kumemeza samaki mwe ngalawa zose mbili, nazo zaungaga kudidimila mwe mazi.
+\v 8 Simoni Petulo eze aone diya dilaile, niyo amfikila madi Yesu, agamba, “Zumbe, halawe hangu! Miye ni mta wavu!”
+\v 9 Simoni hamwenga na weyawe niyo wehelwa kwa zisamaki zinyingi wapatile.
+\v 10 Naho weyawe wa Simoni, Yakobo na Yohana wana wa Zebedayo nawo wehelwa. Yesu niyo amgamba Simoni, “Usekogoha, kukongela ivi haluse nounde walowa want'hu.”
+\v 11 Niyo zingalawa zawe wazigamiza mp'wani, walekaga kila kint'hu niyo wamtimila Yesu.
+\p
+\v 12 Yesu eze atende emwe mzi umwenga, nahenda na mnt'hu mta matana. Naye eze amwone Yesu, niyo amfikila madi no kumnombeza, niyo agamba, “Zumbe, ukaunga, wadaha kunisunt'ha.”
+\p
+\v 13 Yesu naye niyo akusula umkono wakwe, amdosa na kumgamba, “Naunga, sunt'hika!” Ahadya matana niyo yamlawa mnt'hu yudya.
+\v 14 Yesu niyo amgamba, “Usekumgambila mnt'hu yoyose imbuli ino. Mna ita ukakilagise kwa mlava nt'hambiko, ukalave malavo kwa mbuli ya kusunt'hika kwako enga viya Musa alagize uleke want'hu wose wamanye kugamba kuhona.”
+\v 15 Mna izimbuli za Yesu niyo zatendesa kugendezwa kila hant'hu. Want'hu wengi niyo weza wakamtegeleza na kuhonyigwa maine yawe.
+\v 16 Mna Yesu niyo aita hant'hu haheina want'hu, niyo amlombeza Mnungu.
+\p
+\v 17 Zuwa dimwenga Yesu andaga akahiniza. Mafalisayo wamwenga hamwenga na wahinizi wa Sigilizi walaile mwe kila mzi wa Galilaya na Yudeya na Yelusalemu nawanda aho. Na udahi wa Zumbe nawinda aho uleke ahonye.
+\v 18 Niyo weza want'hu wenule mwo lusazi mnt'hu aholomp'hale. Nawakaunga wamwigale kundani uko andaga Yesu.
+\v 19 Mna kwaviya want'hu nawamema, niyo wadunduga kumwigala kundani. Ivo wamkwezaga kulanga kwe nyumba, niyo waponk'hola langa no kumseleza mwo lusazi lwakwe na kumwika hagati he difyo dya want'hu, hameso ha Yesu. Want'hu wane wakamseleza mnyonge mwe dilanga.
+\v 20 Yesu eze aone mhuwi wawe, niyo amgamba yudya mnyoge, “Mbuyangu, kuusilwa wavu wako.”
+\p
+\v 21 Niyo wahinizi we zimiko hamwenga na Mafalisayo wakongaga kulafya wakagamba, “Uyu ni ani akumlonga vihile Mnungu? Ni ani akudaha kuusila uwavu? Mnungu ekedu niye akudaha kuusila uwavu?”
+\p
+\v 22 Yesu nakamanya viya wakubanikanyanya, niyo awagamba, “Nii mwafanyanya mbuli izo mwe mioyo yenyu?
+\v 23 Dihuhile ni dihi, kugamba, ‘Kuusilwa uwavu wako,’ hegu kugamba, ‘Inuka uite’?
+\v 24 Mna naunga mmanye kugamba, Mwana wa Mnt'hu ananao udahi wo kuwausila want'hu uwavu wawe.” Niyo amgamba yudya mnt'hu aholomp'hale, “Nakugamba, kimala, inula lusazi lwako wite kaya kwako.”
+\v 25 Ahadya mnt'hu yudya niyo akimaala hameso yawe, niyo aketwika lusazi lwakwe, niyo aita kaya kwake uku akamtogola Mnungu.
+\p
+\v 26 Want'hu wose niyo weheleswa na kwingilwa ni wogofi, niyo wamtogola Mnungu wakagamba, “Dyelo kiona mbuli za kwehela.”
+\p
+\v 27 Akajika, Yesu niyo afosa kuse. Amuonaga mnt'hu andile akakisanya kodi akwitangwa Lawi kekala he nyumba ya kukisanyila kodi. Yesu niyo amgamba, “Nitimile.”
+\v 28 Lawi niyo enuka, niyo aleka kila kint'hu no kumtimila Yesu.
+\p
+\v 29 Akajika Lawi niyo amdamanyila Yesu wila mkulu mwe nyumba yakwe. Fyo kulu dya watoza kodi hamwenga na want'hu watuhu wandaga aho.
+\v 30 Niyo Mafalisayo wamwenga hamwenga na wahinizi wamwenga we miko walaile mwe difyo dyawe wakongaga kuwakalaliza wanamp'hina wa Yesu wakagamba, “Nii mwadya no kunywa hamwenga na wakutoza kodi na wata uwavu?”
+\p
+\v 31 Yesu niyo awahitula, “Want'hu wagima hawakumuunga mlaguzi, mna wanyonge nayo wakumuunga mlaguzi.
+\v 32 Hizile kuwetanga want'hu wedi ila wata wavu wakweiile wavu wawe, ila wata wavu.”
+\p
+\v 33 Niyo want'hu wamwenga wamgambaga Yesu, “Nkanana nyingi wahamp'hina wa Yohana hamwenga na wa Mafalisayo wafunga na kumlombeza Mnungu, mna wanamp'hina wako wadya no ukunywa!”
+\p
+\v 34 Mna Yesu niyo awagamba, “Ivi want'hu walalikwe kwe ndoza wadaha vivihi kufunga wakanda hamwenga no mlombi? Haikudahika!
+\v 35 Mna mazuwa nayeze hadya mlombi akuunga ahauswe. Mna nedize zuwa aho mlombi neze auswe kwawe, aho niho nawafunge.”
+\p
+\v 36 Niyo Yesu awagambila mliganyizo, “Hahali mnt'hu akusenga kilaka kulawa mwe suke mp'hya na kukigela mwe suke isakale. Uneva anadamanya ivo, naatatule idya suke mp'hya, naho kiya kilaka che idya suke mp'hya hakiligane ne suke ibunt'hike.
+\v 37 Naho hahali mnt'hu akugela divai mp'hya mwe vizembe visakale. Uneva anatenda ivo, idya idivai imp'ya neivitule viya vizembe, naho neiitike, vizembe navo nevibanike.
+\v 38 Mna divai mp'hya yaungigwa kugeligwa mwe vizembe vihya.
+\p
+\v 39 Naho hahali mnt'hu akuunga kunywa idivai mp'hya ananywa idya ya kale. Kwaviya naagambe, ‘Divai ya kale niyo iyedi.”
+\c 6
+\cl Mnango  6
+\p
+\v 1 Mwe dizuwa dimwenga dyo Kuhumula, Yesu na wanamp'hina wakwe wandaga wakaita kombokela mwe migunda ya uhemba. Niyo awanamp'hina wakwe wakonga kukwanyula vikole vo uhemba, naho nawakauhugusa no kuvidya.
+\v 2 Mafalisayo wamwenga niyo wauza, “Nii nyuwe mwadamanya kint'hu kilemezwe kudamanywa mwe dizuwa dyo Kuhumula?”
+\p
+\v 3 Yesu niyo awahitula, “Ivi hamsomile kiya adamanyaga Daudi na weyawe umwo andaga na sala?
+\v 4 Yehe engilaga mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu, niyo aguha mikate alavilwe Mnungu, kaidya no kuwenk'ha weyawe. Naho Sigilizi zawafingiza want'hu watuhu kuidya imikate iyo, mna ni walava nt'hambiko du.”
+\v 5 Niyo Yesu awagamba, “Mwana Mnt'hu niye Zumbe we dizuwa dyo Kuhumula.”
+\p
+\v 6 Mwe dizuwa dituhu dyo Kuhumula, Yesu agendaga kuhiniza kwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu. Mna mwe idya nyumba mwandaga na mnt'hu aholole mkono wa kulume.
+\v 7 Wahinizi we miko hamwenga na Mafalisayo watuhu nawanda wazungula mzungu wo kumgwiila Yesu. Niyo wakaula uneva naamhonye yudya mnyonge mwe dizuwa dyo Kuhumula.
+\v 8 Mna Yesu niyo abunk'hula ivo wakufanyanya, niyo amgamba yudya mta mkono uholole, “Inuka ukimale hagati.” Yudya mnt'hu niyo enuka na kukimala hagati.
+\v 9 Niyo Yesu awagamba, “Nawauzani nyuwe, ivi miko yetu yakigamba suwe kidamanyei mwe dizuwa dyo Kuhumula? Kudamanya mbuli zedi hegu mbuli ziihiye? Kuhonya ugima wa mnt'hu hegu kuukoma?”
+\v 10 Ahitukaga nt'hendelo zose akawakaula, niyo amgamba yudya mnt'hu mta mkono uholole, “Chulula mkono wako.” Yudya mnt'hu niyo atenda enga ivo agambilwe, mkono wakwe niyo wanda mgima naho.
+\v 11 Wose niyo wafa maya, nakufanyanya woho kwa woho kugamba wamtendei Yesu.
+\p
+\v 12 Mwa mazuwa yadya, Yesu niyo ahalawa no kuita kwo lugulu, uko amlombezaga Mnungu kilo kigima.
+\v 13 Mtondo mwe dizuwa ditimile, Yesu ewetangaga wanamp'hina wakwe. Niyo asagula mlongo na waidi mwa awo no kuwetanga wegala ulosi
+\v 14 Simoni uyo enk'higwe zina dya Petulo ni Yesu na Anduleya nduguye na Yakobo na Yohana hamwenga na Filipo na Batolomayo,
+\v 15 Matayo na Tomasi na Yakobo mwana Alufayo na Simoni akwitangwa Zelote,
+\v 16 Yuda mwana wa Yakobo na Yuda Isikaliyote, uyo amsezenge Yesu.
+\p
+\v 17 Yesu eze aseele kulawa kwo mnima na wegala ulosi wakwe, akimalaga hant'hu hatindimale. Fyo kulu dya wanamp'hina wakwe dyandaga aaho. Naho handaga na want'hu wengi kulawa Uyahudi na Yelusalemu ne mizi ya mp'wani ya Tilo na Sidoni.
+\v 18 Want'hu awo wezaga kumtegeleza Yesu hamwenga na kuhonywa maine yawe. Hata wadya wandile wakasulumizwa ni zimp'hepo, wezaga niyo wahonywa.
+\v 19 Want'hu wose waungisaga wamdose Yesu kwaviya ludole nolukafosa mwakwe niyo lwawahonya want'hu wose.
+\v 20 Yesu awakaulaga wanamp'hina wakwe niyo agamba, “Mna kinyemi nyuwe awakiwa, kwaviya Useuta wa Mnungu ni wenyu!
+\v 21 Mvikilwa nyuwe mne sala ivi haluse, kwaviya nomwigute! Mvikilwa mkuila ivi haluse, kwaviya nomseke.
+\p
+\v 22 Mvikilwa uneva want'hu wana waihiyani, no kuwalemelani no kuwahomolani no kuwa onani kugamba mwiwasavu, mna kwa mbuli ya Mwana wa Mnt'hu.
+\v 23 Indeni na kinyemi na kwanga uneva ayo yakalaila, kwaviya nt'hunyo ni nk'hulu kwe mbingu. Kwaviya wakale wawe nivo wawatendaga walotezi wawalongoeleni nyuwe.
+\p
+\v 24 Mna hangi nyuwe wenye wagoli, kwaviya mpata kale wikazi wedi!
+\v 25 Hangi nyuwe wenye nyuwe mwigute ivi haluse, kwaviya nomwize mnde na sala! Hangi nyuwe wenye mkuseka ivi haluse, kwaviya nomwize muile hamwenga na kuhongeza.
+\v 26 Hangi nyuwe wenye uneva mnatogolwa ni want'hu! Kwaviya wakale wawe nivo wawatendelaga walotezi wo udant'hi.
+\p
+\v 27 Mna nyuwe mkunitegeleza nawagambani, waungeni wadya wank'hondo wenyu, wadamanyileni yedi wose wakuwatendelani yaihile.
+\v 28 Wavikileni wakuwaligitani, naho walombezeleni yedi kwa Mnungu wadya wakuwaihiyani.
+\v 29 Uneva mnt'hu anakutowa funda imwenga, mleke akutowe na ya kaidi. Naho uneva mnt'hu akukuhoka koti dyako, mwink'he ne nk'hazu nayo.
+\v 30 Mwink'he yeyose akukulombeza, naho uneva mnt'hu anakuhoka kint'hu chako usekuunga akuvuzile.
+\v 31 Watendeleni want'hu watuhu enga viya nyuwe mkuunga want'hu wawatendeleni.
+\p
+\v 32 “Uneva mnawaunga want'hu wadya wakuwaungani, ivi mwalagisa uwedi wani? Kwaviya hata wata wavu wawaunga wadya wakuwaunga!
+\v 33 Naho uneva mnadamanya mbuli zedi kwa wadya wakuwadamanyizila mbuli zedi du, ivi mwalagisa uwedi wani? Hata wata uwavu watenda iivo!
+\v 34 Naho uneva mnawenk'ha wadya mkumanya wadaha kuwaliha, ivi mwalagisa uwedi wani? Kwaviya hata wata uwavu wadamanya iivo, wakakawiila kuvuzilwa.
+\v 35 Mna waungeni wadya wakuwaihia na wadamanyileni mbuli zedi, wakopesheni want'hu naho msekukawiila kuvuzilwa. Niho nt'hunyo yenyu neinde nk'hulu, nanywe nomnde wana wa Mnungu e Kulanga vitendese. Kwaviya yehe ni ywedi kwa heweena nt'hogola na waihi.
+\v 36 Naho indeni na mbazi, enga viya eli Tati yenyu.
+\p
+\v 37 Msekuwasengela want'hu, na nyuwe homsengelwe. Msekuwalligita wamwenga, na nyuwe homligitwe. Walekeleni watuhu na nyuwe nomlekelwe.
+\v 38 Wenk'heni want'hu vint'hu, Mnungu naye naamwink'heni nyuwe. Nomhokele kihimo kimemile na kusint'hwa na kusegeswa kwitika, nicho Mnungu naakiike mwe mikono yenyu. Kwaviya kihimo kiya ukuwahimila watuhu, nicho Mnungu naawahimileni.”
+\p
+\v 39 Yesu niyo awagambila mliganyizo, “Mant'hunt'hu hakudaha kumlongoza mant'hunt'hu miyawe. Uneva anatenda ivo, nawaingile wose mwe dibome.
+\v 40 Mwanamp'hina hakudaha kumjink'ha mhinizi ywakwe. Mna kila mwanamp'hina akabinda mahinizo yakwe, adaha kuligana na mhinizi ywakwe.
+\p
+\v 41 “Nii wakaula putiputi mwe diziso dya nduguyo mna weye una basi mwe diziso dyako?
+\v 42 Hegu, noudahe vivihi kumgamba nduguyo, ‘Ndugu yangu, goja huuse putiputi mwe diziso dyako,’ mna hukudiona dibasi di mwe diziso dyako? Weye mtondwe! Konga kuusa idibasi di mwe diziso dyako, niho noudahe kukausa kaputiputi mwe diziso dya nduguyo.
+\p
+\v 43 “Hahana mti wedi ukudaha kunda na cheleko kiihile, naho hahana mti wiihile ukudaha kunda na cheleko chedi.
+\v 44 Kwaviya kila mti wamanyika kwa cheleko chakwe. Want'hu hawakudaha kwaha tini kulawa mwe miwa, naho hawakudaha kwaha zabibu mwe miwambangoma.
+\v 45 Mnt'hu ywedi alava yadya ayedi kulawa mwe kindolo chakwe chedi cho umoyo wakwe, mna mnt'hu mwavu alava yadya yaihile kulawa mwe kindolo chakwe kiihile cho moyo wakwe. Kwaviya mnt'hu alonga yadya yamemile mwo moyo wakwe.
+\p
+\v 46 “Naho nii mwanitanga ‘Zumbe, Zumbe,’ mna hamkudamanya yadya hulonga?
+\v 47 Mnt'hu yoyose akwiza kwangu na kwiva ulosi wangu na kuudamanya
+\v 48 uyo naande enga mnt'hu azengile nyumba, naho nk'hongelo yakwe kaizenga moluwe. Fula nk'hulu ize inye, mazi mengi yaitowa idya inyumba, mna haigwele kwaviya izengigwa vedi.
+\v 49 Mna mnt'hu yoyose akwiva zimbuli zangu mna hanatendile ivo zikumuunga, uyo naande enga mnt'hu azengile nyumba yakwe mwo msanga haheina nk'hongelo. Fula nk'hulu ize inye, mazi niyo yaitowa, yaisingisa no kuikinya, niyo yabanikisa.
+\c 7
+\cl Mnango  7
+\p
+\v 1 Yesu eze ajike kulonga zimbuli izo kwa want'hu, niyo ahalawa na kuita Kapelinaumu.
+\v 2 Mtumwa ywa mkulu yumwenga ywa watowani wa Kilumi andilisaga mnyonge. Naho mkulu uyo naakamuungisa.
+\v 3 Mkulu uyo eze eve zimbuli za Yesu, niyo asigiila wadala vilongozi wamwenga wa Kiyahudi kwa Yesu wamlombeze vileke eze amhonye mtumwa ywakwe.
+\v 4 Nawo weze wabule kwa Yesu, wamweilisa wakamgamba, “Mnt'hu uyu kawagilwa umtendele imbuli ino
+\v 5 kwaviya nakawaungisa want'hu, naho kakizengela Nyumba ya Mnungu.”
+\p
+\v 6 Ivo Yesu niyo aita hamwenga nawo. Hata eze ande e haguhi ne kaya ya yudya mkulu wawa watowani, niyo yudya mkulu ywa watowani asigiila mnt'hu kwakwe akamgamba, “Zumbe, usekwangadika kwiza kwangu, kwaviya miye hina wedi ukukutenda weye wingile kwangu,
+\v 7 naho miye name hina wedi wakunitenda kwiza kwako. Mna longa mbuli du, mtumwa ywangu naahone.
+\v 8 Kwaviya miye name ni mnt'hu mta udahi, naho nnanawo watowani we hasi yangu. Hamgamba yumwenga, ‘Ita!’ Naye aita, naho hamgamba mtuhu, ‘So!’ Eza, naho hamgamba mtumwa ywangu, ‘Damanya ivi!’ Adamanya.”
+\p
+\v 9 Yesu eze eve ayo, niyo ehelwa, niyo awahitukila want'hu wandile wakamtimila no kuwagamba, “Nawagambilani, hinati nione mnt'hu mta mhuwi enga uno mwe isi ya Izilaeli!”
+\v 10 Naho wadya want'hu watumigwe weze wauye kaya kwa yudya mkulu wawa watowani, niyo wambwiila yudya mtumwa mnyonge kahona.
+\p
+\v 11 Eze ajike aho, niyo Yesu hamwenga na wanamp'hina wakwe waita kwo mzi ukwitangwa Naini. Fyo kulu dya want'hu niyo dyawatimila.
+\v 12 Weze wabule he nk'hili yo mzi, waduganaga na want'hu wenule mnt'hu abanike, wagenda kumosa msanga. Mbwanga uyo abanike andaga mwana ikedu ywa mvele yumwenga andile kabanikilwa ni mgosiwe, naho want'hu wengi wo mzi uwo nawanda hamwenga naye.
+\v 13 Zumbe eze amuone yudya mvele abanikilwe ni mgosiwe, niyo amwonela mbazi, niyo amgamba, “Usekuila.”
+\v 14 Niyo asogela no kudidosa dijeneza, wadya wadinule niyo wakimala. Yesu niyo agamba, “Mbwanga, nakugamba, inuka!”
+\v 15 Yudya mbwanga niyo enuka no kwikala, niyo akonga kulonga. Yesu niyo amwink'hiza kwa nine.
+\p
+\v 16 Want'hu wose niyo wengilwa ni wogofi, niyo wakonga kumtogola Mnungu no kugamba, “Mlotezi mkulu keza kwetu, naho Mnungu kawakombola want'hu wakwe”
+\v 17 Niyo mbuli za Yesu zagendezwa mwe isi yose ya Uyahudi na mwe ziisi za hagihi.
+\p
+\v 18 Wanamp'hina wa Yohana niyo wamgambila Yohana zimbuli izo zose. Yohana niyo awetanga waidi wawe,
+\v 19 niyo awasigila kwa Zumbe vileke wakamuuze kugamba, “Ivi weye ni yudya Yohana agambile neeze, hegu kimgojele mtuhu?”
+\p
+\v 20 Weze wabule kwa Yesu, niyo wamgamba, “Yohana Mbatizi kakituma kwako kikuuze kugamba, weye ni yudya akwiza, hegu kikawiile mtuhu?”
+\p
+\v 21 Umwo wandaga wakamuuza, Yesu nakahonya want'hu wengi wandile wanyonge na wata masungusungu no kulava mp'hepo ziihile, naho awatendaga mant'hunt'hu wengi wadahe kuwona.
+\v 22 Niyo Yesu awahitula wanamp'hina wa Yohana kugamba, “Iteni mkamgambile Yohana yadya muyaone na kuyeva, mant'hunt'hu waona, viwete wagenda, wata matana wakukizwa, wata magutwi heyekwiva weva, wabanike wauyuka, na wakiwa wabilikizwa Mbuli Yedi.
+\v 23 Wavikilwa want'hu wadya heihizwe kwa yadya huyadamanya.”
+\p
+\v 24 Wadya want'hu watumigwe ni Yohana weze wahalawe, niyo Yesu akonga kuwagambila want'hu mbuli za Yohana. “Mwize mwiite kwe nyika, ivi nomgenda kukaulai? Kukaula kanyazi kakusingiswa ni mp'heho?
+\v 25 Ivi nomgenda kukaulai? Mnt'hu availe suke zedi? Manyeni kugamba want'hu wavaile suke zedi na want'hu wana wikazi wedi weyuko kwe mazumba ye kiseuta!
+\v 26 Mna nigambileni, ivi nomgenda kukaulai? Mlotezi? Heiye, naho eli mkulu kujink'ha mlotezi.
+\v 27 Kwaviya Yohana niye awandikilwe mwa Mawandiko Yakukile kugamba, ‘Mnungu agamba, kaula namtuma mwigala mbuli ywangu akulongowele, uyo naakwikile lumwe sila yako.’
+\p
+\v 28 Yesu niyo agamba, nawagambilani,” “Hahali mkulu kumjink'ha Yahana mwe want'hu wose we isi ino. Mna mnt'hu yoyose mdodo kujink'ha wose mwo Useuta wa Mnungu, uyo ni mkulu kumjink'ha Yohana.”
+\p
+\v 29 Want'hu wose, hata waduganya kodi weze weve ayo, wamzumilaga uwedi wa Mnungu kwaviya nawabatizwa ubatizo wa Yohana.
+\v 30 Mna Mafalisayo na wahinizi we zimiko nawalemela kumzumila Mnungu kwaviya hawabatizwe ni Yohana.
+\p
+\v 31 Yesu niyo agamba, “Ivi niwaliganye na kint'hu chani want'hu we cheleko iki? Ivi want'hu awa waligana na mbwai?
+\v 32 Waligana na wana wekale kwe digwilo. Fyo dimwenga dikwitangana na tuhu kugamba, ‘Nakiwatoela mluli mna hamvinile, naho nekiwakemela wila wa kuhongeza mna hamwiile.’
+\v 33 Yohana Mbatizi nakeza, hakudya nk'hande naho hakunywa divai, nanywe niyo mwagamba, ‘Ana mp'hepo!’
+\v 34 Mwana Mnt'hu keza, akadya no kunywa, nanywe niyo mwagamba, ‘Mkauleni mnt'hu uyu, mhank'hu naho mkozi. Wambuyaze ni waduganya kodi na wata wavu!’
+\v 35 Mna mzungu wa Mnungu uoneka kunda kindedi kwa want'hu wose wakuuzumila.”
+\p
+\v 36 Mnt'hu yumwenga Mfalisayo niyo amlalika Yesu kaya kwakwe akadye nk'hande ya kilo. Yesu niyo aita kwe nyumba ya yudya Mfalisayo no kwikala vileke adye.
+\v 37 Mwo mzi udya, kwandaga na mvele yumwenga mta wavu. Niyo eva kugamba Yesu adya nk'hande mwe nyumba ya yudya Mfalisayo. Niyo eza na kashupa kandaga na mavuta yana mhemp'he.
+\v 38 Niyo akimala kunyuma, hagihi ne iviga va Yesu, niyo aila masozi yakwe yatomokela mwe viga va Yesu. Akajika mvele yudya avihangusa iviga va Yesu kwafili zakwe na kuvinonela hamwenga na kuvihaka mavuta ya mhemp'he.
+\v 39 Yudya Mfalisayo amlalike Yesu eze aone viya, niyo alonga mwo umoyo wakwe, “Mnt'hu uyu uneva andile mlotezi, nakamanya mvele uyu akumdosa kugamba ni mnt'hu ywa vivihi, hegu nakamanya kugamba ni mta uwavu!”
+\p
+\v 40 Yesu niyo amhitula yudya Mfalisayo na kugamba, “Simoni, iyuko mbuli huunga hugambile.” Simoni niyo agamba, “Heiye, longa Mhinizi!”
+\v 41 Niyo Yesu amgamba, “Kwandaga na want'hu waidi wakopaga matundu kwa mnt'hu akukopesha. Yumwenga akopaga dinali magana mashano na wakaidi akopaga dinali milongo mishano.
+\v 42 Wose waidi niyo hawana cho kuliha, ivo mnt'hu yudya awakopeshe niyo awalekela wose. Ivi mwe awo waidi, ni yuhi akuunga amuungise yudya mnt'hu awakopeshe?”
+\p
+\v 43 Simoni niyo amhitula, “Naona ni yudya alekelwe ase kuliha matundu mengi” Yesu niyo amgamba, “Kulonga vedi.”
+\v 44 Yesu niyo amhitukila yudya mvele na kumgamba Simoni, “Kumuwona uyu mvele? Hingila kwako, mna hunink'hile mazi ya kuhaka viga vangu, mna uyu kasunt'ha iviga vangu kwa masozi yakwe hamwenga na kuvihangusa ne zifili zakwe.
+\v 45 Weye huninonele, mna mvele uyu kukongela ivo ningile halekile kuvinonela iviga vangu.
+\v 46 Hunihakile mavuta mwo mtwi wangu, mna uyu kanihaka iviga vangu mavuta ya mhemp'he.
+\v 47 Nakugambila, kwaviya uwavu wakwe mwingi uusigwa, ivo yehe naye kaungisa. Mna mnt'hu akuusilwa uwavu mgeke, yehe naye aunga ludogo.”
+\v 48 Yesu niyo amgamba yudya mvele, “Uwavu wako uusigwa.”
+\p
+\v 49 Want'hu wamwenga wandile hadya niyo wakonga kulonga mwe imioyo yawe, “Mnt'hu uyu ni mnt'hu ywani hata auwausile want'hu wavu?”
+\p
+\v 50 Mna Yesu niyo amgamba yudya mvele, “Mhuwi wako ukuyokola. Keitile kwa utondowazi.”
+\c 8
+\cl Mnango  8
+\p
+\v 1 Yeze yajike ayo, Yesu naakazungulukila mwe mizi na mwe zikaya, akabilikiza Mbuli Yedi yo Useuta wa Mnungu. Wadya wanamp'hina mlongo na waidi wandile nae,
+\v 2 hamwenga na wavele wamwenga walavigwe mp'hepo na kuhonyigwa maine yawe. Wavele awo wandaga ni Maliamu akwitangwa Magedalena alavigwe mp'heho mfungate,
+\v 3 na Yoana mkaza Kuza andile mkulu mwe kitala cha Helode, na Susana na wavele watuhu wengi wandile wakamdamanyila ndima Yesu na wanamp'hina wakwe kwa vint'hu vawe.
+\p
+\v 4 Want'hu wengi wandaga wakamwizila Yesu kulawa kila mzi. Fyo kulu dya want'hu dize didugane hamwenga, Yesu alongaga nawo kwa mliganyizo uno.
+\v 5 “Mhandi agendaga kuhanda mbeyu. Umwo akazimyaga, zimwenga zagweelaga mwe sila, niyo zajatangizwa, wadege niyo wazidya.
+\v 6 Zimwenga zagweelaga mwo luwe, zize zikonge kuhota, niyo zahomp'hala kwa kuswesa uwolo.
+\v 7 Zimwenga zagweelaga mgati mwe miwa, imiwa niyo yakula hamwenga nazo, niyo yazivigaviga.
+\v 8 Zimwenga zagweelaga mwo ulongo wedi. Zakulaga no kweleka, kila imwenga malavo gana.”
+\p
+\v 9 Wanamp'hina wakwe niyo wa muuza Yesu, “Mliganyizo uwo nivo wagaaze?”
+\v 10 Yesu niyo awahitula, “Nyuwe hiwagambilani mbuli zo Useuta wa Mnungu. Mna kwa want'hu watuhu nalonga kwa miliganyizo, vileke wakakaula wase kuwona, wakategeleza, wase kukombaganya.
+\p
+\v 11 “Uno nuwo ulosi wo mliganyizo uno, mbeyu, ni Imbuli ya Mnungu.
+\v 12 Mbeyu ziya zigweele mwe sila zaliganywa na want'hu wakuiva Imbuli ya Mnungu, mna Mwavu eza kuiusa mwe mioyo yawe vileke wanase kuhuwila no kuyokolwa.
+\v 13 Mbeyu zigweele mwo luwe, zaliganyizwa na want'hu wakuiva imbuli ya Mnungu, niyo waihokela kwa kinyemi, mna haikuika maizi kwaviya waswesa ulongo. Wahuwila ludodo du, wakagezigwa nu Mwavu, wadunduga no kuuleka mhuwi wawe.
+\v 14 Mbeyu zigweele he miwa zaliganyizwa na want'hu wakuiva imbuli ya Mnungu, mna wakagendeela, mbuli iyo yavigwavigwa ni wogofi wo wikazi uno, no ugoli no kuungisa vint'hu ve isi. Want'hu awa hawakwelela chochose.
+\v 15 Mbeyu zigwele mwo ulongo wedi zaliganyizwa na want'hu wakuiva Imbuli ya Mnungu, niyo waihokela na kuihuwila mwe mioyo yawe, naho wafinyiliza mpaka weleke matunda.
+\p
+\v 16 “Hakuli mnt'hu akukweleza lumuli no kulugubika ne kihungu hegu kulwiika kwe divungu, mna alwiika henukile vileke kila akwingila auone ung'azi wakwe.
+\v 17 “Kwaviya kila mbuli igubikwe neigubulwe, naho ifisigwe, neilaile kung'aile.
+\v 18 “Elo indeni na wengele kwa ayo mkuyeva, kwaviya kila mta kint'hu noongezelwe, mna mnt'hu heina kint'hu naahokigwe hata kiya kidodo akufanyanywa kunda nacho.”
+\p
+\v 19 Nine na wanduguze dya Yesu niyo wambasa, mna hawadahile kumsogeela hagihi kwaviya fyo dya want'hu nedindilisa kulu.
+\v 20 Mnt'hu yumwenga niyo amgamba Yesu, “Nyokwe na wanduguzo we kuse, waunga wakuone.”
+\p
+\v 21 Yesu niyo awagamba want'hu wose, “Mnala na wandugu zangu ni wadya wakuiva Mbuli ya Mnungu no kuihuwila.”
+\p
+\v 22 Zuwa dimwenga Yesu hamwenga na wanamp'hina wakwelaga mwe ngalawa. Niyo awagamba, “Nekijink'hanyeni int'hendelo int'huhu ye diziwa.” Ivo niyo wakonga kuita.
+\v 23 Weze wakonge kuita, Yesu niyo agona nt'hongo. Aaho, nk'hung'unt'ho nk'hulu yakongaga kuvumila mwe bahali, ngalawa niyo yakonga kumema mazi, niyo wanda hagihi no kwangamila.
+\p
+\v 24 Wana mp'hina wamwinulaga, wakamgamba, “Zumbe, Zumbe! Chabanika pele!” Yesu niyo enuka, niyo aitivila ink'hung'unt'ho idya hamwenga na mazi ye diziwa, niyo kwanda mp'heho tondolo.
+\p
+\v 25 Niyo Yesu awagamba wanamp'hina wakwe, “Wikuhi mhuwi wenyu?” Weheelagwa na kogoha, wakagambana, “Uyu ni mnt'hu ywa vivihi? Akutivila nk'hung'unt'ho ne mijubwaniso ye bahali, navo vamwiva?”
+\p
+\v 26 Yesu na wanamp'hina wakwe niyo wagendeela ne nt'hambo, niyo wabula mwe isi ya Wagelasi imwe nt'hendelo nt'huhu ye bahali ya Galilaya.
+\v 27 Yesu eze afose mwe ingalawa, aduganaga na mt'hu yumwenga wo mzi uwo mta mp'hepo. Mnt'hu uyo andaga kimbwigili mazuwa mengi, naho haakekala kwe kaya mna yehe naakekala kwe vikuta.
+\p
+\v 28 Eze amuone Yesu, niyo aila kwa izwi kulu, niyo amgweela Yesu he viga na kuguta, akagamba, “Yesu, Mwana Mnungu e kulanga! Togola, waunga unitende vivihi? Nakeiila kwako, use kunisulumiza!”
+\v 29 Yudya mnt'hu nakalonga ivo kwaviya Yesu nakamgamba yudya mp'hepo amlawe. Nk'hanana nyingi mp'hepo yudya naakamwizila. Naho hamwenga mnt'hu uyo naakata kwamilwa kwa kuvugailwa kwe divugailo no kukakigwa mp'hingu na kwe viga ne mikono, mna naakadaha kuzikant'ha zimp'hingu akakilizwe nazo, niyo mp'hepo zamwigala kwe nyika.
+\p
+\v 30 Yesu amuuzaga, “Weye wetangwa ani?” Niyo ahitula, “Netangwa Fyo.” Ahitulaga ivo kwaviya andaga na mp'hepo waihile wabindile ingi.
+\v 31 Niyo mp'hepo wadya wakeiila kwa Yesu asekuwagulusila kwe isi ya want'hu wabanike.
+\v 32 Hagihi na hadya handaga na fyo kulu dya nguluwe dyandaga dikadima mwe diwandamo dyo mnima. Niyo mp'hepo wadya wakweiila kwa Yesu vileke wakengile mwe difyo idyo. Yesu niyo awazumila.
+\v 33 Niyo wadya mp'hepo wamlawa yudya mnt'hu no kwingila mwe difyo idyo. Difyo nadyo niyo dyagulukisa kuhinga kwe bahali, niyo dyanywa nk'habu.
+\p
+\v 34 Wadimi wa nguluwe weze waone diya dilaile, niyo wanyilika no kugendeza kose imbuli mwo mzi na mwe migunda.
+\v 35 Want'hu niyo wagenda kukaula diya dilaile. Weze wabule kwa Yesu, niyo wamuona yudya mnt'hu alavigwe mp'hepo kekala he viga va Yesu, kavala suke zakwe, naho ana ubala ukint'hile. Wose niyo wogohesa.
+\v 36 Wadya wayaone ayo niyo wawatambalisa weyawe ivo yudya mnt'hu andile na mp'hepo waihile ahonyigwe.
+\v 37 Niyo want'hu wose we isi ya Wagelasi wamnombezaga ahalawe mwe isi yawe kwaviya nawengilwa ni wogofi. Ivo Yesu engilaga mwe ngalawa no kuhalawa.
+\v 38 Yudya mnt'hu alavigwe mp'hepo waihile, amlombezaga Yesu kugamba waitanye, mna Yesu niyo amsigiila, akamgamba,
+\v 39 “Uya kaya ukawagambile want'hu ivo Mnungu akutendele.” Yudya mnt'hu niyo aita kila hant'hu, akawagambila ivo Yesu amdamanyile.
+\p
+\v 40 Yesu eze auye kwe nt'hendelo nt'huhu ye diziwa, want'hu wamhokelaga kwa kinyemi, kwaviya wose wandaga wakamgoja.
+\v 41 Niyo eza mnt'hu yumwenga akwitangwa Yailo, naye ni mkulu we nyumba yo kuvikila. Eze ambwiile Yesu, amgweela mwe viga, akeiila kwa Yesu waitanye kwakwe
+\v 42 kwaviya mwanawe ywa kike heendile na miyawe naakatoweela. Mwana uyo andile na myaka mlongo na miidi. Umwo Yesu andile akaita, want'hu nawakamgela lugovyagovya nt'hendelo zose.
+\v 43 Mwa awo want'hu, andaga umwo mvele yumwenga andaga na unyonge wa kulawigwa ni sakame kwa malavo mlongo na miidi. Mvele uyo azaga vint'hu vingi kwa kuwenk'ha walaguzi, mna hakwandile na yoyose adahile kumhonya.
+\v 44 Niyo amwiziila Yesu kwa kumtimila kunyuma, niyo adosa imp'hindilo ye suke ya Yesu. Aaho, niyo isakame yaleka kumlawa.
+\v 45 Yesu niyo auza, “Ni ani anidosile?” Want'hu wose weze wakane, Petulo niyo amgamba, “Zumbe, fyo dikuzunguluka na kukuvigaviga!”
+\p
+\v 46 Mna Yesu niyo agamba, “Eyuko mnt'hu anidosile. Hibunk'hula ivo kwaviya hiona ludole lukanilawa.”
+\v 47 Yudya mvele eze aone hakudaha kukekifisa, niyo amwiziila Yesu akazingiza, niyo akeduula heviga va Yesu. Ahadya mwekiyeti cha want'hu amgambilaga Yesu kiya chamtendile akamdosa, na ivo ahonile aaho eze amdose.
+\v 48 Yesu niyo amgamba yudya mvele, “Mwanangu, mhuwi wako ukuhonya, ita na utondowazi.”
+\p
+\v 49 Umwo Yesu andile akalonga ayo, ezaga mnt'hu kulawa kwe kaya ya Yailo. Niyo amgamba Yailo, “Use kumgela lugovyagovya Mhinizi. Mwanao kabanika kale.”
+\p
+\v 50 Mna Yesu eze eve ayo, niyo amgamba Yailo, “Use kogoha, weye huwila du, mwanao naa hone.”
+\v 51 Eze abule kwe kaya ya Yailo, hazumile mnt'hu yoyose engile naye kwe nyumba, ila Petulo na Yohana na Yakobo, hamwenga na ise na nine dya yudya mwana.
+\v 52 Want'hu wose nawanda wakaila no kuhongeza ifile ya yudya mwana. Yesu niyo awagamba, “Msekuila, mwana habanike, kagona du!”
+\v 53 Want'hu niyo wamsekesa kwaviya nawamanya kugamba mwana yudya kabanika kale.
+\v 54 Mna Yesu niyo amtoza mkono niyo amgamba, “Mwanangu, inuka!”
+\v 55 Ugima wakwe niyo wamuuiya, aaho niyo enuka. Yesu niyo awagamba wamwink'he nk'hande.
+\v 56 Welesi wakwe niyo weheleswa, mna Yesu niyo awafingiza wasekumgambila mnt'hu yoyose diya dilaile.
+\c 9
+\cl Mnango  9
+\p
+\v 1 Yesu niyo awetanga wadya mlongo na waidi, awenk'haga ludole na udahi wa kulava mp'hepo wose waihile na kuhonya maine.
+\v 2 Niyo awasigiila waite kokubilikiza mbuli yo Useuta wa Mnungu hamwenga na kuhonya wanyonge,
+\v 3 akawagamba, “Msekuguha kint'hu mwe nt'hambo yenyu. Msekuguha nk'home, hegu nk'hoba, hegu nk'hande, hegu matundu, naho msekuguha hata nk'hazu mbili.
+\v 4 Nyumba yoyose mkwingila niyo mwetikilwa, ikaleni umwo mpaka mhalawe mwo mzi uwo.
+\v 5 Want'hu wanalemela kuwahokela, foseni mwo mzi uwo, naho mkafosa kung'unt'heni luvumbi mwe viga venyu inde uwona kugamba wawalemelani.”
+\v 6 Niyo wasambala wakazunguluka mwe zikaya zose wakabilikiza Mbuli Yedi hamwenga na kuhonya want'hu kila hant'hu.
+\p
+\v 7 Zumbe Helode niyo eva zimbuli zose zilaile, niyo engilwa ni wogofi kwaviya want'hu wamwenga nawakagamba Yohana Mbatizi kauyuka.
+\v 8 Wamwenga nawo nawakagamba Eliya kalaila, watuhu nawo nawakagamba yumwenga mwa walotezi wa kale kauyuka.
+\v 9 Mna Helode niyo agamba, “Yohana nehimkant'ha umtwi. Haluse uyu naye ni ani hwiva zimbuli zakwe?” Niyo aunga kumuwona Yesu.
+\p
+\v 10 Wadya wegala ulosi weze wauye, niyo wamgambila Yesu mbuli zose zidamanyike uko. Yesu niyo awaguha no kuita mpaka kwo mzi ukwitangwa Betisaida.
+\v 11 Fyo dya want'hu dize dive, niyo dyambasa, Yesu naye awahokelaga niyo alonga nawo mbuli zo Useuta wa Mnungu na kuwahoya want'hu waungile kuhonywa.
+\p
+\v 12 Kwize kunde kisingi, wadya wanamp'hina wakwe mlongo na waidi niyo wambasa na kumgamba, “Walage want'hu waite mwe zikaya ne zink'honde zimgihi vileke wakazungule nk'hande hamwenga na hant'hu ha kugona kwaviya aha ni he nyika.”
+\p
+\v 13 Mna Yesu niyo awagamba, “Wenk'heni nyuwe nk'hande.” Niyo woho wamhitula, “Hakina kint'hu ila mikate mishano na samaki mbili du. Haluse waunga suwe kiite kikagule nk'hande kwa fyo dyose idi?”
+\p
+\v 14 Wagosi du awo wandaga aaho wabulaga magana milongo mishano. Yesu niyo awagamba wanamp'hina wakwe wawekazeni want'hu hasi mwe vibunga vya want'hu milongo mishano shano.
+\v 15 Wanap'hina weze wajike kuwekaza,
+\v 16 Yesu niyo aguha idya mikate mishano ne zisamaki ziya zimbuli. Niyo akaula kulanga kwe mbingu no kumtogola Mnungu kwa ivo, avibendula no kuwenk'ha awanamp'hina wakwe wawapangile want'hu.
+\v 17 Want'hu wose niyo wadya no kwiguta, naho niyo waduganya wabesu wasigale wakubula nt'hangulu mlongo na mbili.
+\p
+\v 18 Zuwa dimwenga, Yesu akanda mwenye ekedu andaga mwo kulombeza Mnungu. Wanamp'hina wakwe nawamwiitila, yehe niyo awauza, “Ivi want'hu wanigamba miye ni miye ani?”
+\p
+\v 19 Niyo wamhitula, “Wamwenga wagamba weye niye Yohana Mbatizi, wamwenga wagamba niwe Eliya na watuhu nao wagamba weye u yumwenga mwe walotezi wa kale wauyuke wa Mnungu.”
+\p
+\v 20 Yesu niyo awauza, “Nyuwe nanywe mwanigamba miye ni miye ani?” Petulo niyo amhitula, “Weye niwe Kilisito ulaile kwa Mnungu.”
+\p
+\v 21 Mna Yesu niyo awafingiza wasekumgambila mnt'hu yoyose mbuli idya.
+\v 22 Niyo agendeela kugamba, “Mwana ywa Mnt'hu naapatise masulumizo, naho naalemelwe ni wadala vilongozi na wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na wahinizi we Zisigilizi. Naho naakomigwe, mna zuwa dya katatu kukongela hadya akomigwe naauyuke.
+\p
+\v 23 Niyo awagamba want'hu wose, “Mnt'hu yoyose akuunga kunibasa, yaungwa akekane ye mwenye, enule msalaba wakwe kila zuwa, niyo eza kwangu.
+\v 24 Kwaviya mnt'hu akuunga kuukombola ugima wakwe nawazaganye, mna yoyose akuunga awazaganye ugima wakwe kwa kunizungula miye naa uyokole.
+\v 25 Ivi mnt'hu anapata kila kint'hu mwe isi yose, mna anawazaganya ugima wakwe, mnt'hu uyo naapatei?
+\v 26 Uneva mnt'hu ananionele soni miye hamwenga na mbuli zangu, Mwana ywa Mnt'hu naye naamuwonele soni mnt'hu uyo akezakwiza mwo wedi wakwe utendese na wa Ise na watumigwa wa kwe mbingu wakukile.
+\v 27 Nawagambilani kindedi, weyuko watuhu aha hawabanike mpaka aho nawauone Useuta wa Mnungu.”
+\p
+\v 28 Yeze yomboke mazuwa mnane kukongela hadya eze alonge ayo, niyo awaguha Petulo na Yohana na Yakobo niyo akwela nawo kwo lugulu vileke akalombeze Mnungu.
+\v 29 Umwo andile mwo kulombeza, futa yakwe yahitukaga, zisuke zakwe nazo zandaga na ung'azi wa kumwekamweka.
+\v 30 Ahadya want'hu waidi wandaga want'hu waidi wandaga wakasimuila hamwenga na yehe. Want'hu awo wandaga ni Musa na Eliya
+\v 31 waonekaga mwo uwedi utendese wa kwe mbingu wakalonga na Yesu ivo naakaungwa kubindiliza yadya aungile Mnungu, kwa yehe kubanika kukuunga kulaile Yelusalemu.
+\v 32 Petulo hamwenga na weyawe wandaga wagona nt'hongo. Weze wenuke, niyo wauona uwedi utendese wa Yesu na wadya want'hu waidi wakimale hamwenga naye.
+\v 33 Wadya want'hu weze wamwase Yesu, Petulo niyo amuuza, “Zumbe, kaula ivo vili vedi suwe kinde aha! Nekidamanye viheha vitatu, kamwenga kako, katuhu ka Musa na katuhu ka Eliya.” Petulo hamanyaga yadya naakalonga.
+\v 34 Umwo Petulo andile akalonga, niyo halaila vunde dyagubikaga, woho niyo wogohesa umwo weze wagubikwe ni diya divunde.
+\p
+\v 35 Izwi niyo dyevika kulawa kwe mbingu dikagamba, “Uyu niye Mwanangu nimsagule, mtegelezeni yehe!”
+\v 36 Izwi idyo dize divike, Yesu niyo aoneka ekedu. Wanamp'hina niyo wanyamala, hawamgambile mnt'hu yoyose zimbuli ziya wazione.
+\p
+\v 37 Zuwa ditimile, Yesu hamwenga na wadya wanap'hina watatu waseelaga kulawa kudya kwo lugulu. Fyo kulu dya want'hu niyo dyadugana na Yesu.
+\v 38 Mnt'hu yumwenga mwe difyo diya niyo agutila, “Mhinizi! Nakulombeza mkaule mwanangu, mwanangu nuuyo du!
+\v 39 Nkanana nyingi mp'hepo aihile akamwizila, amtenda agutile, naho amgela kifutu na kulawa fulo. Hakumlekela mpaka amlumizise, niho amlekela.
+\v 40 Nehiwalombeza wanamp'hina wako wamlave, mna wadunduga.”
+\p
+\v 41 Yesu niyo awahitula, “Nyuwe cheleko hekikuhuwila, chagile! Nenikale na nyuwe na kugigimiza mpaka ini?” Niyo amgamba yudya mnt'hu, “Mlete mwanao aha.”
+\v 42 Umwo yudya mbwanga andile akegalwa kwa Yesu, mp'hepo aihile niyo amkinya hasi na kumgela kifutu. Yesu niyo amtivila yudya mp'hepo, niyo amhonya yudya mbwanga na kumvuza kwa ise.
+\v 43 Want'hu wose niyo wehelwa kwa udahi mkulu wa Mnungu. Mna want'hu wandile wakehelwa kwe zimbuli naakadamanya Yesu, niyo awagamba wanamp'hina wakwe,
+\v 44 “Msekujala kiya huwagambilani. Mwana ywa Mnt'hu agenda kugeligwa mwe mikono ya want'hu.”
+\v 45 Mna wanamp'hina hawaimanyaga imbuli idya kugamba yagaaze, kwaviya neifisigwa kwawe vileke wase kuikombaganya, naho nawakogoha kumuuza Yesu.
+\p
+\v 46 Niyo wanamp'hina wa Yesu wakonga kuuzana kugamba ni ani akuunga ande mkulu mgati mwawe.
+\v 47 Yesu nakamanya ivo wakufanyanya mwe mioyo yawe, niyo amguha mwana mdodo na kumkimalisa haguhi naye.
+\v 48 Niyo awagamba, “Mnt'hu yoyose akumhokela mwana enga uyu kwa ajili yangu, anihokela miye. Yudya naye akuunga anihokele miye, amhokela yudya akisigiile. Kwaviya e mdodo mwa nyuwe, niye mkulu kujink'ha wose.”
+\p
+\v 49 Yohana niyo amgamba Yesu, “Zumbe, nekimuwona mnt'hu akulava mp'hepo waihile kwa dizina dyako, niyo chamfingiza kwaviya hakutimilana na suwe.”
+\p
+\v 50 Yesu niyo amhitula Yohana, “Msekumfingiza, kwaviya mnt'hu yoyose heekuhigana na nyuwe e hamwenga na nyuwe.”
+\p
+\v 51 Mazuwa ya Yesu yo kuguhigwa kulanga yeze yande hagihi kubula, aungisaga kuita Yelusalemu.
+\v 52 Awasigilaga want'hu wamlongoele, awo waitaga niyo wengila mwe kaya ya Wasamalia wakaike lumwe kila kint'hu.
+\v 53 Mna wakaya wa Samaliya hawamhokele kwaviya wamanyaga kugamba andaga akaita Yelusalemu.
+\v 54 Wanamp'hina wakwe, Yakobo na Yohana weze waone ayo, niyo wagamba, “Zumbe, waunga kilagize moto usele kulawa kulanga uwakome pele wose?”
+\v 55 Yesu niyo awahitukila na kuwativila.
+\v 56 Niyo Yesu na wanamp'hina wakwe waita kwe kaya nt'huhu.
+\p
+\v 57 Umwo wandile mwe sila, mnt'hu yumwenga niyo amgamba, “Nohutongele kokose kudya ukunga wiite!”
+\p
+\v 58 Yesu niyo amgamba, “Mauzi yana mp'hanga, na wadege wa mwo ulanga nawo wana masasa, mna Mwana ywa Mnt'hu hana hant'hu ho kuke humuza.”
+\v 59 Yesu niyo amgamba mnt'hu mtuhu, “Nitongele.” Mna mnt'hu yudya niyo amgamba, “Zumbe, goja hande kummosa msanga tate.”
+\p
+\v 60 Yesu niyo amhitula, “Waleke want'hu wabanike wawamose msanga wabanike weyawe, mna weye ita ukabilikize Useuta wa Mnungu.”
+\p
+\v 61 Mnt'hu mtuhu niyo amgamba Yesu, “Zumbe, nohubase, mna goja hawalage wandugu zangu kaya.”
+\p
+\v 62 Yesu niyo amgamba, “Mnt'hu yoyose anawaluka mna niyo akaula kunyuma, hakuzumilwa kwo Useuta wa Mnungu.”
+\c 10
+\cl Mnango 10
+\p
+\v 1 Yeze yajike ayo, Zumbe asagulaga watuhu milongo mfungate na waidi, no kuwatuma wamlongoele kwa kila mzi na kila kaya, kudya yemwenye akawiile kuita.
+\v 2 Niyo awagamba, “ulozo utenda mwingi, mna wavuni wageke. Mlombezeni Zumbe wo ulozo egale wavuni.
+\v 3 Iteni! Nawegalani enga ngoto mwe difyo dya mauzi.
+\v 4 Msekuguha mfuko hegu nk'hoba hegu vilatu, naho mse kwikalisa mkalamsa want'hu mwe sila.
+\v 5 Uneva mkengila he nyumba, walamseni mkagamba, ‘Utondowazi unde mwe nyumba ino.’
+\v 6 Uneva naande aaho awagilwe utondowazi, lekeni ndamsa yenyu ikale naye, mna uneva hahali, iguheni indamsa yenyu yo utondowazi.
+\v 7 Ikaleni mwe nyumba iiyo, dyeni, no kunywa vovose nomwink'higwe, kwaviya, wandima wawagilwa maliho. Msekusama sama kulawa nyumba ino, kuita nt'huhu.
+\v 8 Mneva mnaita kwo mzi niyo want'hu wakwe wanawahokelani, dyeni viya mkuunga mwiikilwe ho ludyo,
+\v 9 honyeni wanyonge mwo mzi uwo, naho muwagambe want'hu wa aho, ‘Useuta wa Mnungu ubula hagihi na nyuwe.’
+\v 10 Mna mnaita mwo mzi niyo hawa wahokeleni, halaweni aho, niyo mkabula kwe sila gambeni,
+\v 11 ‘No luvumbi lulawile mwo mzi wenyu, lung'ang'anile mwe viga vetu, chawakunk'hunt'hilani. Mna mmanye kugamba, Useuta wa Mnungu wiza hagihi na nyuwe!’
+\v 12 Nawagambilani kindedi kugamba, mwe di zuwa dyo usengelo Mnungu naawafiile mbazi Sodoma, kujink'ha umzi uwo.
+\p
+\v 13 “Hangi we mwenye, Kolazini, hangi we mwenye Betisaida, kwaviya vihungi vidamanywe kwako vadamanywe Tilo na Sidoni, hegu wa keiilaga kale kwa Mnungu, wakavala suke za magunia, na kuhaka maivu.
+\v 14 Mna kwe dizuwa dyo usengelo, Mnungu naalagise mbazi kwa Tilo na Sidoni kuwajink'ha nyuwe.
+\v 15 Weyawe Kapelinaumu, Noukekweze mpaka kulanga? Bule, noukulumulwe mpaka hasi kwe isi ya wabanike
+\p
+\v 16 Yesu niyo awagamba wanamp'hina wakwe, “Yeyose akuwategeleza nyuwe anitegeleza miye, na yudya akuwalemela nyuwe anilemela miye na yudya akunilemela miye amlemela yudya anigale.”
+\p
+\v 17 Niyo wadya milongo mfungate na waidi wauya kwa kinyemi kikulu wakagamba, “Zumbe, hata mp'hepo ziihile zikiva kwe dizina dyako.”
+\v 18 Yesu niyo awahitula, “Nehimuwona Mwavu, akagwa enga lumwemwe kulawa kulanga.
+\v 19 Kauleni, hiwenk'ha udahi wa kujata nyoka na visuse hamwenga na kuluhuma ludole lwose lwo Mwavu, naho hakihali kint'hu kikuunga kiwanyulikeni.
+\v 20 Mna msekunda na kinyemi Kwaviya mp'hepo zimivani, mna indeni ne kinyemi Kwaviya amazina yenyu yawandikwa kwa Mnungu”
+\p
+\v 21 Lupisi uludya Yesu nakamemezwa kinyemi na Muye ywa Mnungu no kugamba, “Tate ywa Mazumbe wa kulanga na hasi, nakutogola kwaviya kuwalagisa heweemanyize viya vifisigwe kwa wamanyize na wadya wasomile. Heiye Tate ivi nivo uungile vilaile.”
+\v 22 “Tate kanink'ha vint'hu vose. Hahali ammanyize Mwana ila ni Tate naho hahali ammanyize Tate ila ni umwana, na wadya umwana awasagule wamanye.”
+\p
+\v 23 Yesu niyo awahitukila wanamp'hina wakwe na kuwagamba, kwa kinyele, “Wavikilwa wadya wakuwona zimbuli izi mkuziona.
+\v 24 Namigambilani, walotezi hamwenga na mazumbe wengi nawakaunga kuyaona aya muyaone, mna hawayaone. Naho nawakaunga kwiva yadya mwivile mna hawadahile.”
+\p
+\v 25 Mhinizi we Miko na keza vileke amgeze Yesu, “Mhinizi, Nitendei vileke nihokele ugima wa ulo na ulo”?
+\p
+\v 26 Yesu niyo amhitula, “Mawandiko Ukukile yagaaze? Weye waukombaganya vivihi?”
+\p
+\v 27 Yudya mnt'hu niyo amhitula Yesu, “‘Muunge Zumbe Mnungu ywako, kwa moyo wako wose, na kwa ugima wako wose no udahi zako zose, no ubala wako wose’, naho ‘umuunge miyao enga viya ukukeunga weye mwenye.’”
+\p
+\v 28 Yesu niyo amhitula, “Kulonga kindedi. Damanya ayo naunde no ugima.”
+\p
+\v 29 Mna vileke aketende ywedi, niyo amuuza Yesu, “Miyangu ni ani?”
+\p
+\v 30 Yesu niyo amhitula, “Mnt'hu yumwenga naakasela kulawa Yelusalemu kuita Yeliko, Niyo want'hu waihile wamgwila no kumhambula zisuke, niyo wamtoa na kumlumizisa, niyo wanyilika wamwasa hagihi no kubanika.
+\v 31 Niyo mlava nt'hambiko yumwenga aselaga ne sila idya, eze amuone yudya mnt'hu niyo ombokela kunk'handa.
+\v 32 Niyo eza Mlawi, yehe naye eze amuone niyo ombokela kunk'handa.
+\v 33 Niyo msamalia yumwenga ombokela hadya haguhi, eze amuone niyo amuwonela mbazi.
+\v 34 Niyo amfunga zink'wenge zakwe, no kuzigela mafuta na divai, niyo amguha yudya mnt'hu no kumkweza mwe mp'hunda yakwe na kumwigala mwe nyumba ya wageni vileke wamkaule.
+\v 35 Zuwa ditimile niyo aguha matundu na kuwenk'ha wadya wata inyumba, no kumgamba, ‘Umkaule uyu mnt'hu, kint'hu chochose kiya akuunga umwink'he miye nenize nilihe hauya.’”
+\v 36 Yesu niyo abindiliza kwa kugamba, “Mwa want'hu ao watatu, ni ani miyawe dya yudya akump'hukilwe ni wahoki?”
+\p
+\v 37 Yudya mhinizi we miko iyo ahitula, “Ni yudya amwonele mbazi.” Yesu ni amhitula, “Ita ukadamanye enga ivo.”
+\p
+\v 38 Umwo Yesu na wanamp'hina wakwe wandaga mwo utafi wawe, wengilaga mwe kaya imwenga niyo mvele yumwenga akwitangwa Masa, awahokelaga kwe nyumba yakwe.
+\v 39 Naho andaga na lumbudye etangagwa Maliamu, ekale he viga va Zumbe akamtegeleza mahinizo yakwe.
+\v 40 Masa andaga akangadika ne zindima, niyo eza na kumgamba, “Zumbe hukuona hiyo vedi uyu ndugu yangu kunasila zindima nikedu? Hake mgambe eze anambize.”
+\p
+\v 41 Zumbe niyo amhitula, “Masa! Masa wangadika no kwingila kinyulu mwe kudamanya mbuli nyingi!”
+\v 42 Mna kint'hu kimwenga du kikuungwa, naho Maliamu kasagula mbuli yedi naho heiuswe mwakwe.
+\c 11
+\cl Mnango  11
+\p
+\v 1 Aho Yesu eze abinde kulombeza Mnungu, yumwenga mwa wanamp'hina wakwe niyo amgamba, “Zumbe ukihinize kumlombeza Mnungu enga viya Yohana awahinize wanamp'hina wakwe'.”
+\p
+\v 2 Yesu niyo awagamba, “Mnanda mwo kumlombeza Mnungu, gambeni, ‘Tati yetu wi kwe mbingu, zina dyako ditogolwe, useuta wako wize.
+\v 3 Ukink'he ludyo lwetu lwa dielo.
+\v 4 Kiusile uwavu wetu, enga viya suwe kikuwausila wavu wawe wadya wakidamanyile wavu, naho usekukigela mwa magezo.”
+\p
+\v 5 Yesu niyo awagamba wanamp'hina wakwe, “Uneva yumwenga ywenyu aita kwa mbwiyaye kilogati niyo amgamba yudya mbwiyaye, ‘Mbuyangu nikopeshe mikate mitatu.
+\v 6 Hizilwa ni mbuyangu akulawa nt'hambo, naho hina kint'hu cha kumwink'ha adye!’
+\p
+\v 7 Naho uneva mbuyayo anakuhitula kulawa kwe nyumba, ‘Usekunigela nk'huswank'huswa! Hivugala kale lwivi, naho miye hamwenga wana wangu kigona kale hikudaha kwinuka hwi'nkhe kint'hu chochose.’
+\v 8 Neenuke niyo amwink'ha, hiyo kwaviya ni mbwiyaye du, mna neenuke niyo amwink'ha kwaviya halekile kumlombeza kwe yadya akuunga.
+\v 9 “Naho namigambilani, lombezeni namhokele, zunguleni naho namuwone, gambeni, Kuno, nomkomoelwe.
+\v 10 Kwaviya wadya wakulombeza nawahokele, wadya nawo wakuzungula nawaone, naho lwivi naukomwolwe kwa wadya wakugamba, Kuno.
+\v 11 Hegu eyuko mwa nyuwe akwitangwa tate, uneva mwanawe amlombeza samaki yehe naamwink'he nyoka?
+\v 12 Hegu naamwink'he kisuse analombeza tagi?
+\v 13 Togoleni want'hu waihile enga nyuwe, mna mwadaha kuwenk'ha wana wenyu vint'hu vedi, Togoleni havitendese kwa Tati yetu ywa kwe mbingu kuwenk'ha Muye ywakwe akukile wadya wakumlombeza?”
+\p
+\v 14 Yesu andaga akalava mp'hepo aihile ywa kimumu, naho mp'hepo yudya aihile eze afose yudya mnt'hu niyo akonga kulonga, want'hu niyo weheelwa,
+\v 15 Mna want'hu watuhu niyo wagamba, “Alava mp'hepo waihile kwa udahi wa Belizebuli, Mkulu wa mp'hepo waihile.”
+\v 16 Watuhu niyo wamgeza Yesu wakaunga vilagiso vikulawa kwa Mnungu.
+\p
+\v 17 Yesu niyo amanya zifanyanyi zawe niyo awahitula, “Useuta ukukediila gaina woho wenye, nounde uke pusa, naho nyumba ina nk'humbizi haikutoga.
+\v 18 Naho uneva Mwavu kakediila gaina yehe mwenye, useuta wakwe noukimale vivihi? Kwaviya nyuwe mwagamba Belizebuli anink'ha udahi wa kulava mp'hepo.
+\v 19 Uneva miye nalava mp'hepo kwa udahi wa belizebuli, wana wenyu walava vivihi? Wadya wakumitimilani wamanya kugamba, mna masa.
+\v 20 Mna uneva miye nalava mp'hepo kwa udahi wa Mnungu, Useuta wa Mnungu umizilani kale.
+\p
+\v 21 “Mnt'hu mta ludole aguhile vitoanilo vakwe anayamila inyumba yakwe, yose neinde mp'heho tondolo.
+\v 22 Mna uneva mnt'hu mta ludole kujink'ha izakwe anamwizila no kumhuma, naamhoke vitowanilo vakwe vose akuvihuwila no kuwapanganiza wadya awatahile.
+\v 23 “Mnt'hu he hamwenga na miye, uyo e kinyume na miye, naho mnt'hu uyo hakuduganya mna amwaganisa.
+\p
+\v 24 “Mp'hepo iihile inamfosa mnt'hu, yombokela hant'hu haheina mazi, ikazungula hant'hu ho kuhumuila, hanahaone akegamba, ‘Neniiuiye inyumba yangu nilaile.’
+\v 25 Mna anauya niyo aibwila inyumba ihagilwa na kuhambwa,
+\v 26 naho, naaite no kuguha mp'hepo watuhu waihile kujink'ha yehe mwenye niyo wengila na kwikala umwo, naho mnt'hu yudya hali yakwe yanda iha kujink'ha idya ya nk'hongo.”
+\p
+\v 27 Umwo Yesu andile akalonga ivo, mvele yumwenga mwe difyo iyo niyo alonga kwa izwi kulu, “Kavikilwa mvele akweleke, hamwenga na kukulela.”
+\v 28 Mna Yesu niyo ahitula niyo amgamba, “Wavikilwa wadya wakwiva ulosi wa Mnungu no kuutimila!”
+\p
+\v 29 Want'hu viya wandile wakammemela niyo akonga kulonga, “Cheleko iki kiha, chazungula vilagiso, mna hakihali kilagiso mkuunga mwink'higwe ila kilagiso cha Yona.
+\v 30 Enga viya Yona andile kilagiso kwa want'hu wa Ninawi, nivo akuunga ande mwana Adamu mwe cheleko iki.
+\v 31 Dizuwa dyo usengelo dikabula malikia kulawa Seba naakimale nokuwasengela want'hu wa dielo, kwaviya agendaga kulawa kwe isi yakwe kugenda kumtegeleza Seuta Selemani na mahinizo yakwe ya mizungu. Naho nawagambilani, hana kint'hu aha kikulu kumjink'ha Selemani.
+\v 32 Want'hu wa Ninawi nawakimale nawo mwe dizuwa dyo usengelo no kuwasengelani nyuwe kunda na masa kwaviya wahituka kulawa mwo wavu wawe weze weve mabilikizi ya Yona. Naho nawagambilani ikindedi eyuko mkulu aha kumjink'ha Yona.
+\p
+\v 33 “Hahali mnt'hu akukweleza lumuli no kulwiika hant'hu hakefisile hegu no kulugubika ne nyungu, mna lwaikwa henukile vileke wakwingila waone ung'azi wakwe.
+\v 34 Lumuli lwo umwili ni diziso, uneva ziso dyako dinanda dyedi umwili wako wose nao wanda wedi, mna dinanda dibanika umwili wako wose wanda na ziza.
+\v 35 Elo kaulisa, ung'azi unanao mwo mwili wako unase kunda ziza.
+\v 36 Uneva umwili wako wose una ung'azi hahana hant'hu hana ziza, umwili wako wose nounde no ung'azi enga viya lumuli lukukumulikila.”
+\p
+\v 37 Umwo andile akalonga ayo Falisayo yumwenga niyo amwitanga aite kwakwe akadye nk'hande, niyo engila no kwikala adye nk'hande.
+\v 38 Falisayo uyo eze amwone Yesu adya nk'hande haheina kuhaka mikono enga viya ikuungwa niyo ehelwa.
+\v 39 Zumbe niyo amgamba, “Nyuwe Mafalisayo mwasunt'ha vint'hu va kudiila kwa kuse, mna mndani mwenyu mmema wavu na wiihi.
+\v 40 Nyuwe wahezi! Mnungu hiye yehe avidamanye va kuse na vakundani?
+\v 41 Mna wenk'heni wakiwa vint'hu vimwe vikombe na mwe zinyiga, vose mkuunga mnadamanye, nevinde vedi kwa Mnungu.
+\p
+\v 42 Hangi nyuwe wenye Mafalisayo, kwaviya mwalava zaka za mnanaa, no mchicha hamwenga ne zimboga naho mwaleka mbuli za mahinizo yedi no lukunde lwa Mnungu, mwaungigwa mdamanye ayo haheina kuyaleka yadya matuhu.
+\v 43 “Hangi nyuwe wenye nyuwe Mafalisayo, kwaviya mwaungisa kwikala mwo ukalo wa kulongole mwe zinyumba zo kumvikila Mnungu hamwenga na kulamswa kwa kogohwa mwa magwilo.
+\v 44 Hangi nyuwe wenye kwaviya mwikala enga vikuta heviwakigwe, naho want'hu wakwomboka mnanga mwawe hawavimanyize.”
+\p
+\v 45 Mnt'hu yumwenga mwe wahinizi we Miko iyo amhitula, “Mhinizi, ukalonga ayo wakilongeleza hata suwe.”
+\p
+\v 46 Yesu niyo ahitula, “Hangi nyuwe wenye, nyuwe wahinizi we Miko mwawatwika want'hu nt'wika hezikwinulika, mna nyuwe wenye hamkuzidosa zint'wika izo hata na wadole wenyu.
+\v 47 Hangi nyuwe wenye, kwaviya mwaviwaka vikuta va walotezi mna watati zenyu nawo wawakomile.
+\v 48 Kwa ivo mwalonga uwona na kuzumila yadya yadamanywe ni watati zenyu, woho nawawakoma nyuwe nanywe mwaviwaka vikuta vawe.
+\v 49 Kwe mbuli iyo mzungu wa Mnungu nougamba, ‘Kaula, neniwegaile walotezi na wegala ulosi, woho nawawakome, hamwenga na kuwasulumiza wamwenga.’
+\v 50 Kwe mbuli iyo want'hu we cheleko iki nawasengelwe kwa kuwakoma walotezi kukongela kuumbigwa kwe isi.
+\v 51 Kukongela sakame ya Habili mpaka sakame ya Zakalia, akomigwe hagati ye vilingo ne Nyumba ank'hulu ya Mnungu. Naho nawagambilani ikindedi kugamba, sakame iyo naiungigwe kulawa mwe cheleko iki.
+\v 52 “Hangi nyuwe wenye nyuwe wahinizi we miko kwaviya mkiusa kiya kikomoelo cho ubala wo kwingila kwa Mnungu, wenye hamwingile wadya nawo wandile wakengila mwawafingiza.”
+\p
+\v 53 Yesu eze afose umwo, wahinizi we Miko na Mafalisayo, nawakamviga viga hamwenga na kumgeza kwa maswali yabindile ingi.
+\v 54 Naho nawakamongola vileke wamgwile kwa mbuli ikulawa mwo mnomo wakwe.
+\c 12
+\cl Mnango 12
+\p
+\v 1 Mo wingi wa want'hu wamzungulukaga Yesu, niyo want'hu wata kujatana, Yesu niyo akonga kuwagambila wanamp'hina wakwe, “Indeni na wengele mkeamile no ugwadu wa mafalisayo.
+\v 2 Mna haihali mbuli ya kifiso heize imanyike naho hata diya difisigwe nedize dimanyike.
+\v 3 Kwa ivo yadya yose myalongele mwo lwiza nayeze yevike kungaile, na yadya mtile kutakamizana kwe chumba kundani, nayeze yabilikizwe kulanga kwe zinyumba.
+\p
+\v 4 “Nawagambilani nyuwe wambuya zangu, mse kuwogoha wadya wakudaha kukoma umwili niyo hawakudaha kudamanya chochose kiihile,
+\v 5 mna neniwalagise yudya mkuungigwa mmogohe, mwogoheni Mnungu yehe akudaha kukoma mnt'hu na kumgela mwo moto houkuzima wa ulo na ulo, namigambilani mwogoheni uyo.
+\v 6 Watolondo waidi hawakutagigwa kwa matundu mageke? Naho hakakujaligwa hata kamwenga mwa meso ya Mnungu.
+\v 7 Mna hata fili zimwe imitwi yenyu zoseni ziwazwa, msekogoha nyuwe wedi vitendese, kujink'ha madege.
+\p
+\v 8 Nawagambilani ikindedi yudya akuunga ana nzumile mwa meso ya want'hu, mwana wa Mnt'hu naye naamzumile hameso ya mtumigwa ywa Mnungu.
+\v 9 Mna yoyose akuunga anilemele, kwa want'hu, name nenimlemele mwa meso ya mtumigwa ywa kwe Mbingu ywa Mnungu.
+\v 10 “Yeyose akumlongela mbuli yeyose iihile mwana wa mnt'hu, naausilwe wavu wakwe, mna akumhomola Muye ywa Mnungu haausilwe wavu wakwe.
+\v 11 “Wanamigalani mwe nyumba za Mnungu, hamwenga na kwa maliwali na wata udahi, msekogoha mkafanyanya viya mkunga muwahitule na kulonga.
+\v 12 Kwaviya Muye ywa Mnungu naawahinizize yadya mkuunga mlonge.”
+\p
+\v 13 Mnt'hu yumwenga mdya mwo diya difyo, niyo amgambila Yesu, “Mhinizi, mgambile ngugu ywangu anink'he kipe changu mwo udya chasilwe ni tati yetu.”
+\p
+\v 14 Yesu niyo ahitula, “Mbuyangu, ni ani anitendile miye ninde mlamuzi mwa nyuwe?”
+\v 15 Niyo awagamba, “Hangi nyuwe wenye, msekunda na ugubaguba wi hengi, Kwaviya, ugima wa, mnt'hu haumuli mwe wingi we vint'hu vakwe ananavo.”
+\p
+\v 16 Yesu niyo awagambila mliganyizo, “Mgunda wa mnt'hu yumwenga mgoli na welekesaga,
+\v 17 Mnt'hu yudya niyo akonga kubanikanyanya kwo umoyo wakwe, na kugamba, ‘Nenitende vivihi Kwaviya hina hant'hu ho kuikila ulozo uno?
+\v 18 Niyo agamba, nenidamanye ivi,’ nenimole magulu yangu yose niyo nazenga matuhu makulu, ‘mwa magulu ayo neniike nk'hande yangu yose na vint'hu vangu.
+\v 19 Aho, neniugambe umoyo wangu, haluse hikwiikila nk'hande ye myaka yose, kehumuile, udye, unywe, unde ne kinyemi Yesu niyo awagambila mliganyizo, “Mgunda wa mnt'hu yumwenga mgoli na welekesaga, Mnt'hu yudya niyo akonga kubanikanyanya kwo umoyo wakwe, na kugamba, ‘Nenitende vivihi Kwaviya hina hant'hu ho kuikila ulozo uno? Niyo agamba, nenidamanye ivi,’ nenimole magulu yangu yose niyo nazenga matuhu makulu, ‘mwa magulu ayo neniike nk'hande yangu yose na vint'hu vangu. Aho, neniugambe umoyo wangu, haluse hikwiikila nk'hande ye myaka yose, kehumuile, udye, unywe, unde ne kinyemi.”
+\p
+\v 20 Mna Mnungu niyo amgamba, weye u mhezi, kilo iki cha dyelo waunga umoyo wako, ivint'hu vose wiikile ne vinde vaani?’”
+\p
+\v 21 Yesu niyo abindiliza kwa kugamba, “Nivo vili kwa mnt'hu akukeikila ugoli mna hakukeika lumwe kwe mbuli ya Mnungu.
+\p
+\v 22 Niyo Yesu awagamba wanamp'hina wakwe, “Kwa mbuli iyo nawagambilani, msekufanyanya nomdyei, hegu nomvalei.
+\v 23 Kwaviya ugima wajink'ha nk'hande, umwili nao wajink'ha suke.
+\v 24 Hake kauleni amakungulu, hayakuhanda, hayakuvuna naho hayana magulu, mna Mnungu ayenk'ha nk'hande. Nyuwe mwi wedi vitendese kujink'ha wadege.
+\v 25 Ni yuhi mwa nyuwe akudaha kukeongezela utali wakwe hata mkono umwenga?
+\v 26 Uneva hamkudaha dodo sa idyo, ni kugoha izimbuli zint'huhu?
+\v 27 Kauleni mabwali ivo yakuhota, haya kudamanya ndima naho hayakukedamanyila suke, namigambilani, hata zumbe Sulemani no uwedi utendese wakwe akei kuvaligwa vedi enga bwali dyodyose mwa aya.
+\v 28 Uneva Mnungu ayavala vedi mani ya kwe mbago, yoho dielo yeaho mna luvi yaduulwa kwe mbago, ivo haawadamanyileni nyuwe vitendese, nyuwe mhungukilwe ni mhuwi!
+\v 29 “Nyuwe msekwangadika kwa kiya mkuunga mdye na kiya mkuunga mnywe, naho msekunda na kituletule,
+\v 30 kwaviya ayo yose want'hu we isi, wangadika wakayazungula. Mna Tati yenyu wa kwe mbingu kamanya kugamba mwayaunga ayo.
+\v 31 Kongeni kuuzungula Useuta wa Mnungu ayo yose namwongezelwe.
+\p
+\v 32 “Nyuwe bunga dodo, msekogoha, kwaviya Tati yenyu kelelwa kuwenk'hani Kiseuta.
+\v 33 Tageni ivint'hu venyu vose mkawenk'he wakiwa, kedamanyileni nk'hoba hezikusakala, kindolo heikuhunguka ukwo kwe mbingu hant'hu hahakubuligwa ni mbavi naho hezidingwe ni vuvu.
+\v 34 Kwaviya vindolo venyu hadya vikuunga vinde naaho imioyo yenyu ikuunga ikale.
+\p
+\v 35 “Keikeni lumwe kwa mbuli yoyose idya ikuunga ilaile, naho vimuli venyu vinde vakweela.
+\v 36 Nanywe indeni enga want'hu wakumgojela zumbe ywawe akuunga auye kulawa kwe ndoza, vileke aneza na kugamba kuno, wasunguze kukomwoela.
+\v 37 Wavikilwa wadya wandima zumbe ywawe uneva akauya naawabwiile we meso. Nawagambilani ikindedi, naahambule dikoti dyakwe niyo awagamba wahumule hasi niyo awaikila nk'hande.
+\v 38 Wavikilwa uneva aneza mwe kilo gati niyo awabwiila we meso.
+\v 39 Mna mmanye kugamba, mta nyumba amanyize lupisi akwizila mbavi hegu nakekala meso, seka nyumba yakwe ikamoligwa.
+\v 40 Nyuwe nanywe keikeni lumwe, kwaviya mwana Mnt'hu neeze mwo lupisi ludya hemwilumanyize.
+\p
+\v 41 Petulo niyo amgamba, “Zumbe mliganyizo uno wetu suwe, hegu wa want'hu wose?”
+\p
+\v 42 Zumbe niyo amhitula, “Ni ani elo mndima mhuwilwa mbala, akuunga aikigwe ni zumbe ywakwe kunda mkimalizi mwo undima wakwe wose, akuwenk'ha nk'hande mwo lupisi ludya lukuungwa?
+\v 43 Kavikilwa mtumwa uyo, umwo zumbe ywakwe akauya ambwiila akadamanya enga ivo.
+\v 44 Ikindedi nawagambilani, naamwiike ande mkimalizi we vint'hu vakwe vose.
+\v 45 Mna uneva mtumwa yudya analonga mwo moyo wakwe kugamba, mkulu ywakwe hakusunguza kuuya niyo akonga kuwatoa wandima watuhu, we kigosi na we kivele, hamwenga na kukonga kudya na kunywa no kukolwa,
+\v 46 mkulu ywakwe mtumwa uyo naauye zuwa hedikumanyika naho mwo lupisi helukumanyika. Uyo mkulu ywakwe naamsengele niyo amwiika hamwenga na wadya hi wahuwilwa.
+\v 47 “Mna mtumwa yudya amanyize ivo akuunga mkulu ywakwe, mna hadamanye viya akuunga uyo mkulu nywakwe naamsulumizise.
+\v 48 Mna yudya hemmanyize mna kadamanya vikuungwa naatoigwe ludodo. Naho kila enk'higwe vingi kulawa kwakwe neviungwe vingi, naho yudya amwikile ukulu we vint'hu vingi kulawa kwakwe awaunge vingi.
+\p
+\v 49 “Hiza vileke isi inde mwo moto, naho ivi naluse moto ukimp'huka.
+\v 50 Mna nnanawo ubatizo nikuungigwa nibatizwe, name nna makunt'ho yatendese mpaka niyakint'hize.
+\v 51 Togoleni mwagamba hiza kwigala utondowazi mwe isi? Hiyo ivo hiza vileke kunde na kupangana.
+\v 52 Kukongela ivi haluse, nyumba ya want'hu washano ne inde ikepanga, watatu kwa waidi, waidi kwa watatu.
+\v 53 Watate hawaivane na wana wawe wana nawo hawaivane na watati zawe. Wamnala nao hawaivane na wana wawe we kike, wana kike nawo hawaivane na wamamizawe. Wamnala hawaivane na wake wana wawe, wake wana nawo hawaivane na wamamizawe vyala.
+\p
+\v 54 Yesu alonga na want'hu naho kugamba, “Mnaona vunde ditandala kwo uswelo wa zuwa, mwagamba fula yeza naho yanda ivo,
+\v 55 Mnaona mp'heho nk'hali yavuguta, mwagamba nokubwikane, naho vanda iivo.
+\v 56 Nyuwe watondwe Mwamanya kubunk'hula hali ye isi no ulanga, yanda vihi kunda hammanyize kuvumbula zimbuli zo lupisi ulu?
+\p
+\v 57 Nii hamkudaha kulamula nyuwe wenye mbuli zo wedi zo kudamanya?
+\v 58 Kwaviya unatimilana na yudya akukulogeleza mkaita kwa mlamuzi, kombeka mwivane umwo mwe sila, mnase kukwigala mlamuzi, yudya mlamuzi naakwigale mtowani akuunga akugele mwa masa naho naakuvugaile mwe divugailo.
+\v 59 Nakugambila, houfose umwo mpaka ulihe pele tundu ukutigizwa.
+\c 13
+\cl Mnango 13
+\p
+\v 1 Mwo lupisi ludya handaga na want'hu wamgambilaga Yesu mbuli ya Wagalilaya wakomigwe ni Pilato umwo wandaga wakalava nt'hambiko kwa Mnungu.
+\v 2 Yesu niyo awahitula akawagamba, “Nyuwe mwagamba wadya wagalilaya nawandilisa wavu, kujink'ha wagalilaya watuhu, vikaleka wakomwe?
+\v 3 Nawagambani hiyo ivo, mna nyuwe nanywe hamnakweiile wavu wenyu, nanywe nombanike enga viya wabanike woho.
+\v 4 Hegu wadya mlongo na mnane, wagweelwe nu mnala kudya Siloamu niyo wabanika, mwagamba watenda wavu kujink'ha watuhu wose wakwikala Yelusalemu?
+\v 5 Ikindedi hiyo ivo, Naho nawagambilani kugamba, hamna kweiile wavu wenyu, nombanike enga viya wabanike woho.”
+\p
+\v 6 Niyo Yesu awagambila mliganyizo uno ukugamba, “kwandaga na mnt'hu ahandaga tini mwe nk'honde ye mizabibu. Agendaga kukaula uneva naapate tunda dyakwe, mna niyo aswesa.
+\v 7 Niyo amgamba yudya akwamila, kaula myaka mitatu hinda heza vileke nikaule ntini mwo mtini uno, mna hikuona chochose, usenge ugwe hasi niiwakula kwa kubananga isanga bule?
+\p
+\v 8 Mna yudya mwamizi niyo amhitula, ‘Zumbe, vileke naho mo umwaka uno, niuhailile na kuugeela uwolo.
+\v 9 Niho, u neva uneleka mo mwaka ukwiza, nevindilise ni vedi, mna hauneleke wadaha kuusegela hasi!”
+\p
+\v 10 Zuwa dimwenga dyo kuhumula, Yesu andaga aka hiniza mwe nyumba yo kuvikila.
+\v 11 Aaho handaga na mvele yumwenga andaga na mp'hepo, yamtendaga ande mnyonge kwa myaka mlongo na mnane, naho nakabunt'hika, heekudaha kukimaala kwa kuchuluka.
+\v 12 Yesu eze amuone niyo amwitanga, no kumgamba mnala kuhonyigwa unyonge wako.
+\v 13 Niyo amwikila mikono, ahadya mwili wakwe niyo wachuluka, niyo akonga kumtogola Mnungu
+\p
+\v 14 Mna mkulu we nyumba ya kuvikila, ahigagwa kwaviya Yesu amhonyaga Mnt'hu mwe dizuwa dyo kuhumula, ivo niyo awagamba want'hu, “yeyuko mazuwa nt'hatu ya kudamanya ndima, ivo mwize mwa mazuwa ayo mwize mhonywe.”
+\p
+\v 15 Mna Zumbe Yesu niyo amhitula, “Nyuwe watondwe! Kila yumwenga ywenyu hakukomoela mp'hunda yakwe hegu ng'ombe kulawa kwe didewa no kugenda kuinywesa kwa mazi mwe di zuwa dyo kuhumula?
+\v 16 Uyu mvele ni ywa cheleko cha Ibulahimu, kazinganizwa ni Mwavu kwa myaka mlongo na mnane, togola hivo vedi kuhonyigwa mwe dizuwa dyo kuhumula?”
+\v 17 Eze alonge ayo wahigani wakwe wose wengilaga soni, mna want'hu waonaga kinyemi kwe zimbuli ziya Yesu andamanyaga.
+\p
+\v 18 Yesu niyo auza, “Useuta wa Mnungu ni kint'hu chani? Naho niuliganyize nai?
+\v 19 Wikala enga ivi. Mt'hu yumwenga aguhaga kabeyu kadodo kujink'ha vibeyu vose vidodo vi mwe isi, niyo akamyaga mwe nk'honde yakwe, niyo kakula no kutenda ziti kulu, niyo madege yeza kuzenga masasa yawe mwa matambi yakwe.
+\p
+\v 20 Niyo auza naho, “Neni uliganyize na kint'hu chani Useuta wa Mnungu?
+\v 21 Wikala enga ivi, Mvele yumwenga aguhaga kint'hu cho ugwadu, niyo ahanganya na mp'hishi milongo mine yo unga, niyo unga wose wagwaduka.”
+\p
+\v 22 Yesu ombokelaga mwe mizi na mwe zi kaya, akahiniza want'hu no kugendeela ne nt'hambo yakwe kuita Yelusalemu.
+\v 23 Mnt'hu yumwenga niyo amwuza, “Zumbe, niwant'hu wageke wakuunga wayokolwe?” Yesu amhitulaga kugamba,
+\v 24 “Mkombeke kombokela mwo lwivi lufinyu, kwaviya want'hu wengi nawaungise kwingila mwo lwivi ulo, mna hawadahe.
+\v 25 Aho mta inyumba naakimale no kuvugala ulwivi, niho mkeza kukimaala kuse no kuita ho lwivi no kugamba, ‘Kikomoele Zumbe!’ Naawahituleni kugamba, ‘Hiwamanyizeni uko mkulawa!’
+\p
+\v 26 Niho nomkonge kugamba suwe niwadya nekikadya no kunywa hamwenga na weye, nawe nouka kihiniza mwe mizi yetu.
+\p
+\v 27 Mna naahitule kugamba, ‘Hiwamanyizeni uko mkulawa, halaweni aha nyuwe awavu!’
+\v 28 Niho nokunde na ndilo no kugwegwejula meno, aho nomuwaone Ibulahimu, Isaka na Yakobo na walotezi wa Mnungu wose mo useuta wa Mnungu, umwo nyuwe mkaduulwa kuse.
+\v 29 Want'hu naweze kulawa uailo na usweelo wa zuwa, na nt'hendelo zose ze isi, nokwikala hasi ho Useuta wa Mnungu.
+\v 30 Nivo wose weko uheelo nawande wa nk'hongo, wadya wa nk'hongo nawo nawazigiile.”
+\p
+\v 31 Lupisi uludya Mafalisayo wamwenga wambasaga Yesu, niyo wamgamba, “Halawe aha wiite hant'hu hatuhu, kwaviya Helode aunga akukome.”
+\p
+\v 32 Yesu niyo awahitula, “Iteni mka digambile idyo diuzi kugamba, ‘diyelo na luvi nagulusa mp'hepo na kuhonya wanyonge, naho zuwa dya katatu neni bindilize indima yangu.’
+\v 33 Hata ivo vaniunga kutoza sila yangu dielo na luvi na kisindo, kwaviya hivo vedi kwa mlotezi kukomwa hant'hu hohose ila mwe Yelusalemu.
+\p
+\v 34 “Yelusalemu! Weye, Yelusalemu, wawakoma walotezi na kuwatoa maiwe wadya wasigiilwe ni Mnungu kwako, malavo nyingahi niungile niwakunyatile want'hu wako enga viya nguku ikuya kunyatila hamwenga makinda yakwe, mna weye huungile.
+\v 35 Kauleni nawasilani inyumba yenyu. Nawagambilani ikindedi homnione naho, mpaka aho nomwize mgambe, ‘kavikilwa ni Mnungu yehe akwiza kwa zina dya Zumbe.'”
+\c 14
+\cl Mnango 14
+\p
+\v 1 Zuwa dimwenga dya kuhumula Yesu nakaita kudya mkande kwe kaya ya mnt'hu yumwenga kilongozi ywa Mafalisayo, aho handaga na want'hu wandaga wakampelemba Yesu.
+\v 2 Naho, handaga na mnt'hu yumwenga andile na unyonge wa belebele amwizilaga Yesu.
+\v 3 Yesu niyo awauza wahinizi we Miko hamwenga na Mafalisayo kugamba ni vedi, “Miko yetu yakilekela kiwahonye want'hu mwe dizuwa dyo kuhumula?”
+\v 4 Mna niyo wanyamala. Yesu amtozaga yudya mnyonge niyo amhonya niyo amlekela akeitile.
+\v 5 Eze ajike, niyo wawagamba, “Uneva yumwenga ywenyu anamwana hegu ng'ombe yakwe ingile mwe dibome, naho ni mwe dizuwa dyo kuhumula, haailave kwaviya ni zuwa dya kuhumula?”
+\v 6 Niyo wadunduga kumhitula mbuli ino.
+\p
+\v 7 Yesu nakaona wadya walalikwe ivo nandaga wakasagula nk'halo zikulongole niyo awagambila mliganyo uno,
+\v 8 “Uneva unalalikwa mwe ndoza, use kwikala mwe zink'halo zikulongole inase kunda kuna mtuhu kukujink'ha weye alalikwe nu mkulu,
+\v 9 yudya naye awalalike aneza naakugambe, ‘Mwink'he sila miyao ekale mwo ukalo uno.’ Niho kwa soni noukekale kwo ukalo wa kunyuma.
+\v 10 Mna unalalikwa, ita ukekale kwo ukalo ukunyuma, vileke yudya akulalike aneza akugambe, ‘Mbuyangu, so uku kulongole.’ Ino neikwink'he uwedi utendese mwa meso ya wose mwikalanye hamwenga.
+\v 11 Kwaviya wadya wakukekweza, nawaselezwe yudya naye akukeseleza naakwezwe.”
+\p
+\v 12 Yesu niyo amgamba yudya amlalike mwo wila, 'Uneva unadamanya wila, usekulalika wambuyazo, hegu nduguzo, hegu ugoli, kwa idi unase kunda kulihigwa kwa yadya udamanye.
+\v 13 Mna unadamanya wila, uwalalike wadya hewena kint'hu, hamwenga na wadya hewekudaha kugenda, waholomp'hale, na hamwenga na mant'hunt'hu,
+\v 14 unatenda ivo no unde kuvikilwa kwaviya woho hawana kint'hu cha kukuliha, noulihigwe mwo kuuyulwa kwa wadya wedi wasagulwe ni Mnungu.”
+\p
+\v 15 Mnt'hu yumwenga mwa wadya wekale na Yesu he nk'hande eze eve ivo niyo amgamba Yesu, “Nawande na kinyemi wadya wose wakuunga wekale hamwenga na Zumbe ho ludyo kwo Useuta wa Mnungu!”
+\p
+\v 16 Yesu niyo amhitula, “Mnt'hu yumwenga na kadamanya wila mkulu niyo alalika want'hu wengi.
+\v 17 Wila wize ubule niyo amsigiila mtumwa ywakwe akawetange wadya wose awalalike kwaviya kila kint'hu nekiika lumwe.”
+\p
+\v 18 Kila yumwenga mwa wadya walalikwe wandaga hawabuile. Ywa nk'hongo agambaga, ‘higula nk'honde, ivo vaniunga hailaule, nakweiila, nnekele haikaule.’
+\p
+\v 19 Mtuhu niyo agamba, ‘Higula ng'ombe mlongo za kulimila ivo nagenda kuzigeza, nilekele niite.’
+\p
+\v 20 Mtuhu niyo amgamba, ‘Hilomba mvele, kwaivo henize.’
+\p
+\v 21 Yudya mtumwa auyaga niyo amgambila zumbe ywakwe mbuli zose ivo zilaile. Yudya mkulu ahigagwa niyo amgamba mtumwa ywakwe, ‘Ita kwe zisila zi mk'handa na mwo mzi ukawaguhe haweena kint'hu ne viwete, na mant'hunt'hu, hamwenga na wadya waholomp'hale.’
+\p
+\v 22 Yudya mtumwa eze auye niyo agamba, ‘zumbe, hidamanya enga viya ulagize mna nyumba ikei kumema.’
+\p
+\v 23 Zumbe niyo amgamba mtumwa ywakwe, ‘Ita mwe zisila mp'handa na kwe mihaka yo mzi ukawatigize want'hu weze vileke nyumba yangu imeme.
+\v 24 Kwa ivo nawagambilani hahali hata yumwenga mwe wadya walalikwe nk'hongo, akuunga auvine uwila wangu.’
+\p
+\v 25 Aho, Yesu awahitukilaga want'hu wengi awo wandaga wakamtimila, no kuwagamba,
+\v 26 “Uneva mnt'hu yeyose anibasa, hakudaha kunda mwanamp'hina ywangu uneva hakuniungisa miye kujink'ha welesi wakwe, na mkaziwe na wanawe na nduguze wa kigosi, na walumbuze, hamwenga na kujink'ha ivo akuungisa ugima wakwe mwenye.
+\v 27 Heekudaha kwinula msalaba wakwe niyo anibasa hakudaha kunda mwanamp'hina ywangu.
+\v 28 “Nauza, Ni yuhi mwa nyuwe anaunga kuzenga mnala hakwikala hasi na kuwaza ndima akuunga aidamanye na maliho yakwe vileke amanye kugamba ana matundu yakudaha kuibinda indima?
+\v 29 Anase akadunduga kubindiliza anajika kusimba ink'hongelo du, niyo want'hu wose wamseka,
+\v 30 wakagamba, ‘Mnt'hu uyu akakongaga kuzenga mna habindile.”
+\p
+\v 31 “Hegu eyuko zumbe yeyose anaunga kugenda kutoana na zumbe miyawe, hakwikala hasi na kufanyanya kugamba yehe hamwenga na want'hu alufu nawadahe kutowana na yudya akwiza na want'hu alufu mbili?
+\v 32 Hegu anaona haadahe, neegale ulosi aunge utondowazi, umwo yudya zumbe miyawe akei ehale.
+\v 33 Enga kila yumwenga ywenyu” uneva hakudaha kwasa viya “ananavo hakudaha kunda mwanamp'hina ywangu.
+\p
+\v 34 “Munyu, wedi, mna unabanika noutendigwe vivihi vileke unde wedi naho?
+\v 35 Haikuwagila mwe isi, hegu du hata kwe dizala, waduulwa hale vitendese. Mta magutwi neeve.”
+\c 15
+\cl Mnango 15
+\p
+\v 1 Zuwa dimwenga watoza ushulu wengi hamwenga na wata wavu wagendaga kumtegeleza Yesu,
+\v 2 Mafalisayo na wahinizi we Miko iyo wakongaga kulafya, “Mnt'hu uyu awetanga wata wavu naho adya nao.”
+\p
+\v 3 Yesu niyo awagambila mliganyizo uno,
+\v 4 “Uneva yumwenga ywenyu ana ngoto gana imwenga niyo yaga, naatende vivihi? Naazileke ziya milongo kenda na kenda niyo aita kuizungula idya yagile mpaka aione.
+\v 5 Anaiona akepika mwa maega kwa kinyemi,
+\v 6 Akabula kaya awetanga wambuyaze na nduguze niyo awagamba, ‘Indeni na kinyemi, kwaviya hiiona ingoto yangu yagile.’
+\v 7 Namigambilani, ivo nivo kukuunga kunde na kinyemi kwe mbingu kwa mbuli ya mta wavu yumwenga alekile wavu wakwe, kujink'ha wadya milongo kenda na kenda wandile wedi kwa Mnungu.
+\p
+\v 8 “Hegu eyuko mvele yeyose mta matundu yakwe mlongo, anaza dimwenga haakweleze lumuli lwakwe no kuhagila nyumba ingima niyo azungula mpaka adione?
+\v 9 Anadiona naawetange wambuyaze na wemgihi niyo kuwagamba, ‘Indeni na kinyemi kwaviya ne hyaza tundu dyangu mna hidiona.’
+\v 10 Nawagambilani ikindedi, viligane na ivo, nivo wakunda na kinyemi watumigwa wa kwe mbingu uneva mnt'hu yumwenga mta wavu anamuuiya Mnungu.”
+\p
+\v 11 Yesu niyo agendeela kulonga, “Mnt'hu yumwenga na kanda na wana waidi,
+\v 12 yudya umdodo niyo amgamba ise, ‘Tate nink'he ukipe wangu.’ Ise azumilaga niyo kumwink'ha.
+\v 13 Yeze yomboke mazuwa mageke yudya mwana niyo aguha vint'hu vakwe vose no kutamba isi ya hale. Niyo abinda ugoli wakwe wose kwa mbuli ya uhabwasi.
+\v 14 Eze abinde vose viya endile navo niyo kwengila gumbo kulu mwe isi yose idya, yehe naye niyo anda hana kint'hu.
+\v 15 Niyo alombeza ndima kwa mnt'hu yumwenga mwe idya isi. Yudya mnt'hu niyo amwigala kwe nk'honde yakwe akenk'hize zinguluwe nk'hande.
+\v 16 Naaka munk'hwa adye usiga zisigaze zinguluwe, mna hahali mnt'hu amwink'haga.
+\v 17 Eze ekale hasi na kufanyanya, niyo alonga mo moyo wakwe, ‘Kudya kaya, tate ana wandima wakudya nk'hande na kusigaza, mna miye nafa sala!
+\v 18 Neniite kwa tate niyo namgamba, Tate, hitenda wavu kwa Mnungu hamwenga na weye,
+\v 19 hiwagilwe kwitangwa mwanao, nitende enga yumwenga mwa watumwa wako.”
+\v 20 Niyo akonga nt'hambo ya kuuya kwa ise. “Eze ande hagihi na kaya, ise niyo amuona. Eze amuone, niyo amgulukila kwa mbazi na kumlamsa kwa kumkumbatila.
+\v 21 Yudya mwana niyo amgambila ise, ‘Tate hidamanya wavu kwa Mnungu hamwenga na kwako, hiwagilwe kwitangwa mwanao naho.’
+\p
+\v 22 Mna ise niyo awagamba wandima wakwe, ‘Sunguzeni mmwigaile suke yedi mumvike, mgeleni na mp'hete mwa kadole niyo mwamvala vilatu.
+\v 23 Leteni ndama igimbale muichinje vileke kidye no kunda na kinyemi.
+\v 24 Kwaviya uyu mwanangu andaga enga kabanika mna kauyuka naho agaga mna kaoneka.’ Niyo wakonga kwanga.
+\p
+\v 25 “Yudya mwanawe mkulu andaga kwe nk'honde umwo andile akauya na kubula hagihi ne nyumba niyo eva want'hu wakwanga.
+\v 26 Niyo amwitanga mtumwa yumwenga no kumuuza, ‘Kuna mbwai?’
+\v 27 Yudya mtumwa niyo amhitula, ‘Nduguyo kauya,’ ‘naho iso kamchinjila ndama igimbale kwaviya kampata akei mgima.’
+\p
+\v 28 Yudya mwana mkulu niyo aihiwa no kulemela kwingila kaya. Ise niyo afosa kuse na kumhembeleza engile kwe nyumba.
+\v 29 Mna niyo amhitula ise, ‘Tate hake kaula, mazuwa yose nakudamanyila ndima enga mtumwa, naho hikwihiye mwe mbuli yoyose. Kunink'hai? Hunink'hile hata kabuzi vileke nidamanye wila na wambuyazangu,
+\v 30 mna uyu mwanao adile ugoli wako hamwenga na mapamp'he, eze auye niyo wamchinjila ndama idya igimbale.
+\p
+\v 31 Ise niyo amhitula, ‘mwanangu,’ ‘weye wi hamwenga na miye mazuwa yose, chochose kiya nnanacho ni chako.
+\v 32 Nevinda vedi kudamanya wila na kunda na kinyemi kwaviya uyu nduguyo andaga enga kabanika, mna kauyuka naho agaga mna kalondoka.”
+\c 16
+\cl Mnango 16
+\p
+\v 1 Yesu niyo awagamba wanamp'hina wakwe, “Na handa na mnt'hu yumwenga, mgoli andile na mkimaila mbuli ywakwe. Nakalongelezwa kugamba naakabulunk'hanya ugoli wakwe.”
+\v 2 Yudya mgoli niyo amwitanga no kumuuza, “Ino mbuli yani hwiva umwako? Nink'he uwazilo wo ukimalizi wako kwaviya hukudaha kugendeela kunda mkimalizi.”
+\p
+\v 3 Yudya mkimalizi mbuli niyo akelongela mwo umoyo wakwe, “Nitende vivihi? Kwaviya zumbe ywangu aunga aniuse mwe ndima ino. Miye name hikudaha kulima naho hata kulombeza naona soni!
+\v 4 Himanya idyo huunga nidamanye vileke wananifoseza mwo umkimalizi wanizumile mwe zinyumba zawe.
+\v 5 Niyo awetanga wadya wose wakudaiwa ni zumbe ywakwe, kukongela mnt'hu ya nk'hongo mpaka kwa mtuhu, niyo akonga kumgamba yudya ywa nk'hongo, “Zumbe ywangu ukudai yombe dyani?”
+\p
+\v 6 Niyo amhitula, “Mavuta misungi gana.”
+\p
+\v 7 Niyo amwuza mgeni mtuhu, “Weye wadaiwa yombe dyani?” Niyo amhitula, “Uhule magunia gana dimwenga.” Yudya mkimalizi niyo amgamba, “Guha ikalatasi yako ye dideni uwandike milongo mnane.”
+\v 8 Yudya zumbe niyo amtogola yudya mkimalizi aihile kwa yadya adamanye kwa ubala, kwaviya wana we isi ino mwe cheleko chawe wanda na ubala kujink'ha wana wo ung'azi.
+\v 9 Yesu niyo agamba, “Name nawagambilani, ketendeleni wambuya kwa ugoli wa wiihi wa mwe isi, vileke unasila wawalalikeni mwo mzi wa ulo na ulo.
+\v 10 Mnt'hu yeyose mhuwilwa mwe mbuli ndodo na ende mhuwilwa mwe mbuli nk'hulu. Yudya naye hi mhuwilwa mwe mbuli ndodo na ande hi mhuwilwa mwe mbuli nk'hulu.
+\v 11 Uneva nyuwe hamwandile wahuwilwa mwe mbuli ziihile za mwe isi, niani akuunga awahuwile mwo ugoli wa kulanga?
+\v 12 Hegu mkaswesa uhuwilwa mwe vint'hu va want'hu, niyuhi akuunga awenk'heni vint'hu venyu nyuwe wenye?
+\v 13 Hahali mtumwa akudaha kunda mtumwa ywa mazumbe waidi, kwaviya naamwihie yumwenga na kumwungisa mtuhu, hegu naaivane na yumwenga na kulemana na mtuhu. Hamkudaha kumdamanyila ndima Mnungu na kuudamanyila ndima ugoli.
+\p
+\v 14 Mna kwaviya mafalisayo wenye wandaga wakaungisa matundu, weze weve ayo yose, niyo wamtendela lubezo Yesu.
+\v 15 Yesu niyo awagamba, “Nyuwe mwaketenda want'hu wedi kujink'ha watuhu, mna Mnungu kamanya imioyo yenyu, kwaviya kint'hu kikuoneka kunda chedi kwa want'hu, kwa Mnungu chaoneka hi kint'hu.
+\p
+\v 16 “Sigilizi za musa enk'higwe ni Mnungu hamwenga na mawandiko ya walotezi vandaga uko mpaka mwe lupisi che Yohana mbatizi, kukongela aho Useuta wa Mnungu wabilikizwa naho kila yumwenga awingila kwa ludole.
+\v 17 Mna ni vihufu vitendese mbingu ne Isi komboka, mna haikudahika kuusa hata helufi imwenga mndani mwe miko.
+\p
+\v 18 Mnt'hu yoyose akumwasa mkaziwe niyo alomba mtuhu, ahabwasa. Na yudya akuunga amlombe yudya aasigwe ni mhabwasi.
+\p
+\v 19 “Handaga na mnt'hu yumwenga mgoli, Availe suke zedi vidala na kwikala wikazi wedi vitendese.
+\v 20 Naho, handaga na mkiwa yumwenga akwitangwa Lazalo, mkiwa uyo na kanda na nkhenge mwili wose, want'hu nawakamgoneza ho lwivi we inyumba ya yudya mgoli.
+\v 21 Yudya mkiwa naakaungisa adye masigazi yatomokaga hasi kulawa mwe meza idya akudiila mgoli. Naho makuli nayakeza yakamlambita mwezinkwenge zakwe hadya agonile.
+\v 22 “Yudya mkiwa niyo abanika, mtumigwa ywa kwe Mbingu niyo wamguha akwikala haguhi na Ibulahimu. Yudya mgoli naye niyo abanika na kumoswa msanga.
+\v 23 Mgoli niyo anda na masulumizo vidala kudya masinyungu, eze enule meso yakwe, kwa hale niyo amuwona Ibulahimu kekala hagihi na Lazalo.
+\v 24 Niyo etanga kwa Izwi kulu, ‘Tate Ibulahimu, nonele mbazi. Mgambe Lazalo achank'hize kadole mwa mazi vileke ausangalaze lulimi lwangu. Kwaviya ni mwe masulumizo makulu mwo umoto uno.’
+\p
+\v 25 “Ibulahimu niyo amhitula, ‘Mwanangu, kumbukila weye viya uhokele yedi mwe wikazi wako kwe isi, mna Lazalo nakahokela yaihile. Mna ivi haluse yehe ahokela yedi mna weye wasulumizwa.
+\v 26 Naho mna, hagati hetu, nyuwe na suwe hana bome kulu vileke wadya wakunga kulawa nt'hendelo imwenga kwita nt'huhu wasekudaha.’
+\p
+\v 27 Yudya mgoli niyo agamba, ‘Haluse, Tate nakulombeza umsigile kwe inyumba ya wandugu zangu,
+\v 28 kwaviya nnanawo wandugu washano vileke akawagambile, woho nao wanase wabule hant'hu aha ha masulumizo.’
+\p
+\v 29 Mna Ibulahimu niyo amgamba, ‘Wanduguzo nawamtegeleze Musa hamwenga na walotezi wa Mnungu watuhu.’
+\p
+\v 30 Mna yudya mgoli niyo agamba, ‘Hiyo ivo tate Ibulahimu uneva mnt'hu anauyuka kulawa uku nawamhitukile Mnungu.’
+\p
+\v 31 Mna Ibulahimu niyo amhitula, ‘Uneva hawanawevile Musa na walotezi wa Mnungu watuhu, hata anauyuka mnt'hu anawabasa hawamwive.
+\c 17
+\cl Mnango  17
+\p
+\v 1 Yesu niyo awagamba wanamp'hina wakwe, “Mbuli zikumtenda mnt'hu agwe mwe wavu zaungigwa zilaile, mna naakaulise mnt'hu uyo akutenda mbuli izo zilaile.”
+\v 2 Ne vinda vedi mnt'hu uyo iwe kulu difungigwe mwe singo yakwe akadulwe mwe bahali. Mna kujink'ha kumwazaganya yumwenga mwa wadodo awa niyo wadamanya wavu.
+\v 3 Keamileni. Uneva nduguyo anakutendela viihile mkanye, naho anakeiila mlekele.
+\v 4 Hegu anakwihiza malavo mfungate mwe zuwa dimwenga na kwiza kwako malavo mfungate na kukugamba hikudamanyila viihile! Muusile uwavu!”
+\p
+\v 5 Wegala ulosi niyo wamgamba, “Zumbe uchongezele mhuwi.”
+\p
+\v 6 Zumbe naye niyo awahitula, “Mwandile na mhuwi mdodo enga mbeyu ye haladali, namkadaha kuugambila mti uno, ‘Ng'oka wite kwe bahali, nao niyo wakutegeleza.
+\p
+\v 7 “Uneva yumwenga wenyu ana mtumwa ywakwe akulima kwo mgunda, hegu akudima magoto naho anauya kulawa kwo mgunda naamgambe, soo udye nk'hande?
+\v 8 Haikudahika! Naamgambe, ‘Nitengele nk'hande yangu, naho nigojele ninde kudya hakuheza naaho weye ukonge kukedamanyila nk'hande yako?
+\v 9 Naamtogole yudya mtumwa kwaviya katimila yadya agambilwe?
+\v 10 Iviya, hata nyuwe mnadamanya yadya yose mgambilwe gambeni, ‘Suwe kiwandima mzungu kint'hu naho kidamanya yadya nekikaungigwa kidamanye.’
+\p
+\v 11 Umwo Yesu andile mwe int'hambo ya kwita Yelusalemu, nakombokela mwe imihaka ye Samalia na Galilaya.
+\v 12 Viya andile akengila mwe kaya, niyo adugana na want'hu mlongo wandile wakahuma matana. Wakimalaga hale,
+\v 13 niyo wakweza izwi wakagamba, “Zumbe Yesu, ukionele mbazi,”
+\p
+\v 14 Eze awaone niyo awagamba, “Iteni kwa walava nt'hambiko, mkakelagise.” Mna Umwo wakaita, niyo amatana yawe yahona.
+\v 15 Yumwenga eze aone kahonywa niyo auya uku akamtogola Mnungu kwa izwi kulu.
+\v 16 Niyo amfikila Yesu madi na kumtogola, naho mnt'hu uyo andaga Msamalia.
+\v 17 Yesu niyo agamba, “Wahonyigwe na wanda mlongo, wadya kanda weihi?
+\v 18 Hahali mtuhu auiye kwiza kumtogola Mnungu mna nu uyu Mgeni du?”
+\v 19 Yesu niyo amgamba, “Kimala ukeitile, mhuwi wako ukuhonya.”
+\p
+\v 20 Mafalisayo watuhu niyo wamuuza Yesu kugamba, Useuta wa Mnungu nowize ini? Yesu niyo awahitula, “Useuta wa Mnungu howize kwa kuukaula kaula.
+\v 21 Naho hahali akudaha kugamba, ‘Kaula!’ Wi uku. ‘Hegu wi kudya!’ kwaviya Useuta wa Mnungu wi mndani mwenyu.”
+\p
+\v 22 Niyo awagamba wanamp'hina wakwe, “Mazuwa yeza yadya nomuungise kuwona dimwenga mwa mazuwa ya mwana ywa mnt'hu, mna homuwone hata dimwenga.
+\v 23 Naho want'hu nawamigambeni, ‘Kauleni e kudya hegu e uku!’ Msekuita naho msekuwatimila.
+\v 24 Kwaviya enga lumwemwe ukukweela na kulangaza uko na uko nivo nainde imiziile yakwe mwana wa Adamu mwe dizuwa idyo.
+\v 25 Mna aungigwa ande kusulumizwa na kulemelwa na want'hu wa amazuwa aya.
+\v 26 Enga viya vandile mwe ulupisi cha Nuhu, nivo vikunga vinde mwe ulupisi cha Mwana wa Adamu.
+\v 27 Want'hu nawakadya na ukunywa, nawakalomba na kulombigwa mpaka lupidi ludya Nuhu eze engile mwe safina. Mazi niyo yalaila na kuwakoma wose.
+\v 28 Nainde enga viya valailaga mwe ulupisi cha Lutu, want'hu nawakadya na ukunywa, wakagula na kutaga, wakamyaga na kuzenga.
+\v 29 Mna mwe zuwa diya Lutu eze ahalawe mwe Isi ye Sodoma niyo kwalaila moto wa kibiliti kulanga na kuwakoma want'hu wose.
+\v 30 Ivo niivo vikunga vinde zuwa dia akwizila Mwana wa Mnt'hu.
+\v 31 “Zuwa idyo mnt'hu yeyose emnanga mwe digulu asekuseela kwita kwe nyumba kuguha ivint'hu vakwe. Sa ivo mnt'hu ekwe nk'honde asekuuya kaya.
+\v 32 Kumbukileni yadya yampataga mkaza Lutu
+\v 33 Mnt'hu yeyose akuunga awazaganye umoyo wakwe naauhonye, na yudya akuunga auhonye na awaze.
+\v 34 Nawagambilani, mwe kilo cha zuwa idyo, want'hu waidi nawende wagona hamwenga, yumwenga naaguhigwe, na mtuhu naasigwe.
+\v 35 Wavele waidi nawande hamwenga mwo kubunda, yumwenga naaguhigwe na mtuhu naasigwe. Want'hu waidi nawande kwo mgunda yumwenga naguhigwe yudya mtuhu naasigwe.”
+\p
+\v 37 Wana mp'hina niyo wamuuza Yesu, “Zumbe ni kuhi?” Yesu niyo awahitula, “Hadya hane kimba naho hakukimala ndege nyika.”
+\c 18
+\cl Mnango  18
+\p
+\v 1 Yesu niyo awagambila wanamp'hina wakwe mliganyizo, uwahinize kugamba, waungwa kulombeza haheina kuhwa moyo.
+\v 2 “Kwandaga na mlamuzi mwo mzi umwenga, hemogohaga Mnungu hegu mnt'hu yeyose.
+\v 3 Umwo mwandaga na mvele yumwenga abanikilagwa ni mgosiwe. Nakamwitila itila yudya mlamuzi akamgamba ‘Hake kilamuile miye no mwiihi ywangu!’
+\p
+\v 4 Kwa mazuwa mengi yudya mlamuzi andaga akalemela, mna vize vigendeele niyo agamba hata uneva hikumogoha Mnungu na want'hu,
+\v 5 kwe nk'huswa nk'huswa akunink'ha uyu mvele, neni ikaule imbuli yakwe nimwink'he yadya awagilwe. Hinamwink'hile naanisokeze kwa kunibasa basa.”
+\v 6 Naho Zumbe agendelaaga akagamba, “Tegelezeni mlamuzi aihile ivo alongaga.
+\v 7 Togleni! Kigambe Mnungu haawatowanile wadya awasagule wakumwiila kilo na msi? Naho naande na kisese mo kuwambiza awant'hu awo?
+\v 8 Nawagambilani, naawenk'he ludole yadya wawagilwe. Mna Mwana wa Mnt'hu naabwiile mhuwi umwo akeza?”
+\p
+\v 9 Iviya iviya Yesu nakawagambila mliganyizo want'hu wadya wakukeona wedi naho wawasinyaga watuhu.
+\v 10 Kwandaga na want'hu waidi waitaga kwo kumlombeza Mnungu, yumwenga andaga mfalisayo, mtuhu naye andaga mtoza kodi.
+\v 11 Yudya mfalisayo niyo akimaala akamlombeza Mnungu kwo umoyo wakwe akagamba, “Mnungu, nakutogola kwaviya miye hiyo enga want'hu watuhu wagubaguba, hewekuhuwilwa, wahabwasi, naho hiyo enga uyu mtoza kodi.
+\v 12 Miye nafunga mazuwa maidi mwa kila mazuwa mfungate naho naliha imwenga ya mlongo mwe viya hupata.”
+\p
+\v 13 Mna mtoza kodi, akimaalaga luhale niyo yanda ogohaga hata kwinuila meso yakwe kulanga, akatowa mwe kifua chakwe na kugamba, “Mnungu, nifiile mbazi miye mwavu:
+\v 14 Yesu niyo agamba, “Nawagambilani, mtoza kodi, aitaga kaya amuwagile Mnungu, kujink'ha yudya mfalisayo, kwaviya yudya akukekweza naaselezwe, mna akukebela naatunywe.”
+\p
+\v 15 Want'hu niyo wamwigaila Yesu wana wadodo vileke awagelekele mikono. Wanamp'hina weze wawaone, niyo wawativila.
+\v 16 Mna Yesu niyo awetanga wadya wana akagamba, “Walekeni wana wadodo weze kwangu, msekuwafingiza, kwaviya wana wadodo enga awa Useuta wa Mnungu wiikiwa want'hu enga awa.
+\v 17 Nawagambilani ikindedi, mnt'hu yeyose hakuuhokela Useuta wa Mnungu enga mwana mdodo heingile uko.”
+\p
+\v 18 Kilongozi yumwenga ywa dini, amuuzaga Yesu akamgamba, “Mhinizi ywedi, nitende vivihi vileke ningile kwo ugima wa ulo na ulo?”
+\p
+\v 19 Yesu niyo amuuza, “Nii wanigamba ywedi? Hakuli mnt'hu ywedi, ywedi ni yumwenga du, naye ni Mnungu ekedu.
+\p
+\v 20 Kuimanya imiko, ‘Usekunda mhabwasi, usekukoma, usekubawa, usekudant'ha, uwogohe nyokwe na iso.
+\p
+\v 21 Yudya mnt'hu niyo ahitula kugamba, “Ayo yose hiyatoza kukongela udodo wangu.’
+\p
+\v 22 Yesu eze eve ivo, niyo amgamba yudya mnt'hu, “Kusigaza kint'hu kimwenga cho kudamanya. Taga vose viya unanavo, uwapangile wakiwa amatundu, niho nounde no ugoli uko kulanga, akajika wize unitimile.”
+\v 23 Mna yudya mnt'hu eze eve ivo, niyo engila kinyulu, kwaviya andilisaga mgoli.
+\v 24 Yesu nakamuona yudya mnt'hu kugamba kengilwa ni kinyulu, “Niyo agamba, ni vidala vitendese kwa mgoli kwingila kwo Useuta wa Mnungu!
+\v 25 Naho ni vihufu vitendese ngamia kombokela mwe dilanga dye singano kujink'ha mgoli kwingila mo Useuta wa Mnungu.”
+\p
+\v 26 Wadya want'hu weze weve niyo wamuuza Yesu, “Haluse ni ani naayokolwe?”
+\p
+\v 27 Yesu niyo ahitula, “Heyekudahika kwa want'hu, kwa Mnungu yadahika.”
+\p
+\v 28 Petulo niyo amgamba, “Kaula suwe kileka kaya zetu niyo chakutimila weye.”
+\p
+\v 29 Yesu niyo awagamba, “Heiye, naho nawagambilani ikindedi, yeyose akuleka kaya yakwe, na mkaziwe na wandugu na welesi wakwe, kwa kuuzungula Useuta wa Mnungu,
+\v 30 naahokele vitendese ivi haluse, akajika naho ugima wa ulo na ulo kwa mazuwa ya kwiza.”
+\p
+\v 31 Yesu niyo awaguha wadya mlongo na waidi no kuwagamba, “Kauleni chaita Yelusalemu, kudya kila kiya kiwandikwe na walotezi, mo Mwana ywa Mnt'hu nekilaile.
+\v 32 Kwaviya naageligwe mwe mikono ya want'hu hewemmanyize Mnungu, nawambele, nawamtendele kasidi, nokumtweela mate.
+\v 33 Nawamtowe mikotya no kumkoma mna mwe dizuwa dya katatu, naauyuke.”
+\v 34 Mna hawakombaganye dyodyose mwa ayo alongile, kia alongile nekikefisa kwawe, naho hawamanyize yadya alongile.
+\p
+\v 35 Yesu eze ande hagihi na Yeliko, handaga na mnt'hu yumwenga mant'hunt'hu, ekale hagihi ne sila akalombeza.
+\v 36 Eze eve idifyo dya want'hu dyomboka, niyo auza, “Kuna mbwai?”
+\p
+\v 37 Niyo wamgamba, “Yesu wa Nazaleti omboka.
+\p
+\v 38 Niyo agutila akagamba, 'Yesu, Mwana Daudi nifiile mbazi.’
+\v 39 Wadya want'hu walongole niyo wamtivila no kumgamba anyamale, Mna yehe niyo ongezelesa kugutila akagamba, “Mwana wa Daudi nifiile mbazi.
+\p
+\v 40 Niyo Yesu akimaala no kusigila wamwigale kwakwe yudya mant'hunt'hu. Eze abule hagihi niyo Yesu amuuza,
+\v 41 “Waunga hutendelei?” Niyo ahitula, “Zumbe, naunga nivuzilwe ukuona.”
+\p
+\v 42 Yesu niyo amgamba, “Ona, mhuwi wako ukuhonya.”
+\v 43 Aaho niyo anda akaula vedi, niyo amtimila Yesu akamtogola Mnungu. Want'hu weze waone ayo niyo wamtogola Mnungu.
+\c 19
+\cl Mnango  19
+\p
+\v 1 Yesu niyo engila mo mzi wa Yeliko, Umwo akajink'ha mwe izisila zo mzi uwo,
+\v 2 niyo alaila mn'thu yumwenga zina dyakwe Zakayo. Uyo na kanda kilongozi mkulu wa watoza ushulu naho andaga mgoli.
+\v 3 Zakayo naakaungisa amwone Yesu, mna Kwaviya no kunda na lukudidi lwa want'hu lulongozane na yehe andaga mgihi ivo niyo adunduga kumuwona.
+\v 4 Mna niyo aguluka kulongole, nokukwela mnanga mwo mkuyu vileke amwone Yesu viya akomboka.
+\v 5 Mna Yesu eze abule hadya ho mkuyu niyo asinya kulanga, amgamba Zakayo, “Zakayo sela, dyelo nenisinde kwe inyumba yako.”
+\v 6 Zakayo niyo asela nguvu, nakumhokela kwa kinyemi.
+\v 7 Want'hu wose weze waone ayo, niyo wakonga kunung'uzika wakagamba, “Kagenda kwikala na mnt'hu mta wavu.”
+\p
+\v 8 Mna Zakayo niyo akimaala nokumgambila Yesu, “Zumbe, tegeleza, miye neniwenk'he wakiwa hindi dyo ugoli wangu, naho hegu himhoka mnt'hu kint'hu chochose nenimvuzile malavo kane.”
+\p
+\v 9 Yesu niyo amgamba, “Dyelo uhonyi ubula mwe nyumba ino, Kwaviya uyu naye ni mwe lukolo lwa Ibulahimu.
+\v 10 Kwaviya mwana wa Adamu keza kuzungula hamwenga na kuhonya kiya chagile.”
+\p
+\v 11 Viya want'hu wandaga wagendeela kumtegeleza, Yesu niyo awagambila mliganyo, Kwaviya na kanda hagihi na Yelusalemu, naho woho nawamanya kugamba Useuta wa Mnungu u haguhi kwiza.
+\v 12 Yesu niyo awagamba, “Na handa na mnt'hu yumwenga mkulu aitaga nt'hambo kwe isi ya hale vileke ahokele ukulu we kiseuta, niyo auya.
+\v 13 Mna viya andile akei kuhalawa niyo awetanga wandima wakwe mlongo, niyo awenk'ha kila yumwenga tundu dye zahabu, no kuwagamba, Kauleni ivo mkuunga mdamanye na amatundu aya Umwo nnanda kwe nt'hambo.”
+\p
+\v 14 Mna want'hu we Isi idya na wanda hawakumuunga yudya mkulu, ivo niyo wasigila want'hu waite wakamgambile, “Hakikumuunga mnt'hu uyu kunda Zumbe dyetu.”
+\v 15 Yudya mnt'hu na kaupata kale Useuta, eze auye niyo awetanga wandima wadya awenk'hile amatundu vileke amanye upati uwo wapatile.
+\p
+\v 16 Mndima wa nk'hongo niyo alaila na kumgamba, “Mkulu, hipata kint'hu malavo mlongo kulawa mwe diya tundu dimwenga.”
+\p
+\v 17 Niyo amgamba, “Vedi, weye wi mndima mhuwilwa. Kwaviya kudamanya vedi mwe mbuli ndodo na winde mdahi mwe mizi mlongo.”
+\p
+\v 18 Mndima wa kaidi niyo eza na kugamba, “Mkulu hipata kint'hu malavo shano kulawa mwe diya tundu dimwenga unink'hile.”
+\p
+\v 19 Yudya naye niyo amgamba, “Nounde mkulu mwe mizi mishano.”
+\p
+\v 20 Mndima mtuhu niyo eza, nokumgamba, `Zumbe, “Guha tundu dyako, nahidifundika vedi mwe kitambala.
+\v 21 Ne hukogoha Kwaviya weye wi mdala, wahausa kint'hu hukiikile naho wavuna hant'hu hwi hahandile.”
+\p
+\v 22 Niyo amgamba, “Weye ni mtumwa wiihile, nousengelwe kwa yadya ulongile weye mwenye. Kumanya kugamba miye ni mnt'hu mdala nahausa kint'hu hikiikile no kuvuna hant'hu hihandile.
+\v 23 Ni huikize tundu dyangu kwe kindolo hegu nedyeleka?”
+\v 24 “Niyo awagamba wadya wakimale hagihi, ‘Guheni ditundu idyo ananadyo nokumwink'ha yudya mta matundu mlongo.’
+\p
+\v 25 Mna niyo wamgamba, ‘Mkulu, mna uyu mna ananayo mlongo.”
+\p
+\v 26 Mna Yesu niyo awahitula, mta ikint'hu noongezelwe na yudya heena kint'hu hata kiya kidodo ananacho naahokigwe.
+\v 27 Naho wadya hewekuunga ninde Zumbe wawe, waleteni aha muwakome.”
+\p
+\v 28 Yesu eze abinde kulonga ayo, niyo awalongoela kwita Yelusalemu.
+\v 29 Viya eze atende ehagihi na Betifage na Besania, hagihi no lugulu lwe mizeituni, niyo awasigila wanamp'hina wakwe waidi,
+\v 30 niyo awagamba, “Iteni mwe kaya i hagihi na nyuwe, nombwiile mwana mp'hunda kakakigwa luzigi naho akei kwinula mnt'hu yeyose. Mfunguleni mumnetele aha.”
+\v 31 Uneva mnt'hu yeyose anamiuzani, nii mwamfungula mwana mp'hunda, mgambileni ivi, Zumbe amwunga.
+\v 32 Niyo waita, nakumbwiila yudya mwana mp'hunda enga viya wagambilwe.
+\p
+\v 33 Umwo wakamfungula yudya mp'hunda, wenye niyo wauza, “Nii mwaifungula imp'hunda iyo?”
+\p
+\v 34 Niyo wahitula, “Zumbe aiunga.”
+\v 35 Niyo waigala idya mp'hunda kwa Yesu, niyo watandika izisuke zawe mnanga mwe mp'hunda, Yesu niyo akwela mnanga.
+\v 36 Yesu niyo agendeela ne int'hambo mnanga mwe imp'hunda, na want'hu watandikaga izisuke zawe mwe isila.
+\p
+\v 37 Eze atende ehagihi na Yelusalemu mwe seleza yo lugulu lwe mizeituni, wanamp'hina wakwe wangaga wakamtogola Mnungu kwe mbuli nk'hulu wazione.
+\v 38 Niyo wakonga kugamba, “Katogoleswa Zumbe akwiza kwa zina dya Mnungu, utondowazi kwe mbingu na uwedi utendese kwa Mnungu!”
+\p
+\v 39 Mafalisayo watuhu wadile mwe difyo niyo wamgamba, “Mhinizi, wagambile wanamp'hina wako wanyamale.”
+\p
+\v 40 Yesu niyo awahitula, 'Nawagambilani wanakimala awa, amaiwe yadaha kutoa nk'helegele.’
+\p
+\v 41 Eze abule hagihi na kuusinya udya umzi wa yelusalemu, Yesu niyo awiila.
+\v 42 Niyo amgamba, uneva wamanyize yadya yakuungigwa dyelo kwe mbuli yo utondowazi, mna ivi haluse ifisigwa kwako.
+\v 43 Mna mazuwa nayabule, wadya hewe kukuunga nawakuzungulusile ukuta, na kukukump'hukila mp'hande zose.
+\v 44 Nawakukome weye na wanao, hawakwasile iwe mnanga mwe iwe Kwaviya hwamanyize umuda wa Mnungu kwiza kukukombola.”
+\p
+\v 45 Yesu niyo engila mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu na kukonga kuwalava wadya wandile wakataga ivint'hu,
+\v 46 niyo awagamba, “Iwandikwa, inyumba yangu ne inde nyumba ya kulombeza Mnungu, mna nyuwe mwaitenda mp'hanga ya wabavi.”
+\p
+\v 47 Kila zuwa Yesu naakahiniza mwe iNyumba ank'hulu ya Mnungu, mna wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na wahinizi we miko na vilongozi nawakazungula sila uleke wamkome.
+\v 48 Mna hawaone sila ya kumkomela, Kwaviya want'hu wose na wakamtegeleza vedi vidala.
+\c 20
+\cl Mnango  20
+\p
+\v 1 Zuwa dimwenga Yesu umwo andaga mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu akahiniza want'hu, hamwenga na kubilikiza Mbuli Yedi ya Mnungu, wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na wahinizi we miko, na wadala vilongozi niyo weza.
+\v 2 Niyo wagamba, “Kigambile, wadamanya mbuli izi kwa udahi waani?”
+\p
+\v 3 Yesu niyo awahitula, “Name neniwauzeni mbuli imwenga. Nigambileni,
+\v 4 Yohana naakabatiza kwa udahi kulawa kwo ulanga hegu kwa want'hu?”
+\p
+\v 5 Mna niyo wakonga kulafya woho wenye, “Nemkigeeze? ‘Kinagamba yalawa kwa Mnungu,’ yehe naye naakiuze, ‘Nii hamwamhuwilaga?’
+\p
+\v 6 Naho kinagamba noulawa kwa want'hu, want'hu awa wadaha kukitoa maiwe, Kwaviya nawamhuwila Yohana kugamba ni Mlotezi.”
+\v 7 Mna niyo wamhitula, “Hakimanyize uko ulaile.”
+\p
+\v 8 Yesu niyo awagamba, “Name hikuwagambilani nadamanya aya, kwa udahi wa ani.”
+\p
+\v 9 Yesu niyo agendeela kuwagambila mliganyizo uno, “Mnt'hu yumwenga nakalima mgunda wakwe we mizabibu, niyo aikiza kwa wandima, yehe mwenye niyo atamba kwiita isi ya hale na kwikala uko kwa lupisi mtali.
+\v 10 Lupisi uvuni wize ubuze, yudya mnt'hu niyo amsigila mtumwa ywakwe kwa wadya wandima akaguhe ulozo yapatikane. Mna wadya wandima niyo wamtoa yudya mtumwa na kumleka auye haheina kumwink'ha kint'hu chochose.
+\v 11 Yudya mnt'hu niyo amsigila mtumwa mtuhu, yudya nae niyo wamtoa enga viya wamtoile yudya wa nk'hongo, na kumtendela viihile na kumvuza heheina kumwink'ha kint'hu chochose.
+\v 12 Niyo asigila mtuhu wa katatu, uyu naye niyo wamtoa na kumgela nkwenge niyo naho wamdula kuse.
+\v 13 Yudya zumbe mta mgunda niyo afanyanya, ‘Nentende vivihi? Nenimsigiile mwanangu humwungisa, wadaha wakamwiva.’
+\p
+\v 14 Wadya wandima weze wamuwone yudya mwana niyo wagambilana, ‘Uyu nuyo mkipe, haluse kimkome vileke uno ulisi unde wetu.’
+\v 15 Niyo wamlava mwe idya ink'honde, wamkoma. Yesu niyo auza, “Uyu zumbe mta mgunda naatende mbwai na wadya wandima?”
+\v 16 “Neeze awakome wadya wandima na kuwenk'ha wandima watuhu idya ink'honde.” Want'hu weze weve zia izimbuli niyo wamhinga wagamba, “Iyo ivo haikudahika.”
+\p
+\v 17 Yesu niyo awakaula na kuwauza, “Haluse uno Mawandiko Akukile yanakibwani? ‘Iwe wadilemele wazesi, Ditenda iwe kulu dikuungiswa kujink'ha yose.’
+\p
+\v 18 Mnt'hu yeyose anagwa mnanga mwe diya idiiwe naakant'hike vitilitili, naho dinamgwela mnt'hu yeyose nemdimtigint'he tiki tiki.”
+\p
+\v 19 Wahinyi we miko hamwenga na wakulu wa walava nt'hambiko niyo wazungula kumgwila lupidi ludya mna niyo wogoha want'hu Kwaviya nawamanya mliganyo udya naukawalonga woho.
+\v 20 Mna niyo wazungula mizungu ya kumgwila Yesu, nawasigila want'hu waketendile enga want'hu wedi vileke wamgwile mwo kulonga kwakwe uleke wamwigale kwe uzumbe na kwa wata udahi.
+\v 21 Wadya wasigilwe niyo wamgamba Yesu, “Mhinizi kimanya kugamba walonga na kuhiniza mbuli za kindedi, naho hukukaula ukulu wa mnt'hu mna wahiniziza mbuli ya Mnungu.
+\v 22 Hake kigambile, ni vedi kuliha kodi kwa Seuta ywa Kilumi?”
+\p
+\v 23 Mna Yesu nakamanya ubala wawe niyo awagamba,
+\v 24 nilagiseni iditundu. Ifuta ne dizina ni va ani? Niyo wamhitula, “Va Seuta ywa Kilumi.”
+\p
+\v 25 Yesu niyo awagamba, “Vedi, mwink'heni Seuta ywa Kilumi va Kaisali na Mnungu mwink'heni vakwe.”
+\v 26 Niyo elo, hawadahile kumgwila kwa mbuli yoyose hadya ha want'hu, nawekehelwa na viya endile akawahitula niyo wanyamala.
+\p
+\v 27 Mna masadukayo, wadya wakugamba hakuhali kuuyuka, niyo wamuuza Yesu,
+\v 28 Mhinizi, “Musa nakakiwandikila kugamba, ‘Uneva mnt'hu anabanikilwa na nduguye mta mvele mna hana mwana yudya mnt'hu adaha kumguha yudya mvele uleke ampatile nduguye mwana.
+\v 29 No kunda na wandugu mfungate, wa nk'hongo nakalomba mvele niyo abanika hana mwana.
+\v 30 Wakaidi niyo amguha yudya mvele nae niyo abanika haheina kwasa mwana,
+\v 31 na wakatatu. Niyo vanda ivo kwa ndugu wose mfungate. Wose niyo wafa haheina kweleka mwana.
+\v 32 Niyo yudya mvele naye abanika.
+\v 33 Haluseelo, mwe dizuwa dyo kuuyuka kwa wabanike, yudya mvele na ande mkazaani Kwaviya wose nawamlomba.’
+\p
+\v 34 Yesu niyo awahitula, “Want'hu mwe ino isi walomba na kulombigwa,
+\v 35 mna wadya wakunga wauyulwe kulawa kwe file na kwikala kwa Mnungu, hawakulomba na kulombigwa.
+\v 36 Naho hawabanike vituhu, Kwaviya na watende enga mtumigwa ywa kwe Mbingu. Na wende wana wa Mnungu Kwaviya wauyuka kulawa kwe file.
+\v 37 Mna mbuli ya kuuyuka nk'hindedi, hata Musa kailonga mwa maandiko Akukile wakwe. Mwe mbuli idya ya kadya kaziti kakuhya, hadya amwitange Zumbe kugamba ni ‘Mnungu wa Ibulahimu, na Mnungu wa Isaka na Yakobo.’
+\v 38 Yehe ni Mnungu wa wadya wa wagima hiyo wadya wabanike Kwaviya kwa yehe wose wana ugima.”
+\p
+\v 39 Wahinyi watuhu we miko iyo wamhitula no kugamba, “Mhinizi kuhitula vedi vidala.”
+\v 40 Niyo hawamuuzile vituhu.
+\p
+\v 41 Yesu niyo awauza, “Want'hu wagaaze kugamba Kilisito ni mwana wa Daudi?
+\v 42 ‘Kwaviya Daudi ye mwenye nakalonga mwe ikitabu chakwe che zabuli, zumbe nakamgamba zumbe ywangu ikala nt'hendelo yangu ya kulume,
+\q
+\v 43 Mpaka niwatende wadya waihi wako kunda kint'hu che kwiikila iviga vako.’
+\p
+\v 44 Daudi amwitanga Yesu ‘Zumbe’ naatende vivihi mwanawe?”
+\p
+\v 45 Umwo want'hu wandaga mwo kumtegeleza niyo awagamba wanamp'hina wakwe,
+\v 46 Wakauliseni wahinizi we miko wakuungisa kugenda wavaile nk'hanzu na kulamswa mwa magwilo hamwenga na kwikala mwe nyumba za Mnungu na mwo ukalo wakulongole mwe zifugo.
+\v 47 Wakudya mwe zinyumba za wabanikilwe ni wagosi wawe. Kwa udant'hi wawe wamlombeza Mnungu kwa milosi mingi, woho nawasengelwe.’
+\c 21
+\cl Mnango  21
+\p
+\v 1 Yesu niyo enula meso yakwe na kukaula wagoli ivo wakulava, malavo mwe kindolo.
+\v 2 Naho niyo amuwona mvele yumwenga abanikilwe ni mgosiwe alavile watundu wakwe waidi.
+\v 3 Yesu niyo agamba, “Nawagambilani ikindedi, mvele uyu abanikilwe ni mgosiwe kalava malavo makulu mwe iki kindolo kujink'ha wose.
+\v 4 Kwaviya want'hu wose walava malavo yawe mwe amatundu yadya yongezekele, mna uyu mvele na ukiwa ananao kalava kia kikuunga kimwambize mwe wikazi wakwe.”
+\p
+\v 5 Want'hu watuhu nawakalonga mbuli ye Nyumba ank'hulu ya Mnungu, uwedi wakwe na viya dihambigwe kwa maiwe hamwenga na malavo want'hu nawakalava, Yesu niyo agamba,
+\v 6 “Yano yose mkuyakaula, mazuwa yeza hadisigale iwe mnanga mwa mnyawe hedimoligwe.”
+\p
+\v 7 Mna niyo wamwuza, “Mhinizi mbuli izo nezilaile ini? Naho mbuli zani zikunga zilagise kugamba mbuli izo zihagihi kulaila?”
+\p
+\v 8 Yesu niyo awahitula, “Kauleni sema mnadantilizwe. Kwaviya want'hu wengi naweze kwe dizina dyangu wakagamba, ‘Miye nuyo Yesu!’ na ‘udya umuda wihagihi!’ mna nyuwe msekuwabasa.
+\v 9 Mna mneva mbuli za nk'hondo, na seselo za nk'hondo msekogoha, mbuli izo zaungigwa zinde kulaila. Mna udya umwisho nounde ukei.”
+\p
+\v 10 Yesu niyo agendeela kuwagambila, “Isi naitoane na isi nt'huhu, na useuta nautoane na useuta mtuhu.”
+\v 11 Nokunde na visingisa va isi kila hant'hu, na gumbo, na unyonge wa tauni kila hant'hu na mbuli za wogofi hamwenga na vilagiso kulawa kulanga.
+\v 12 Umwo yose ayo hayanati kulaila, nawamigwileni na kuwatoa, hamwenga na kuwegalani mwe zinyumba za Mnungu na kuwavugaila mndani, na mlongelezwe kwa mazumbe na maliwale mwe mbuli ye dizina dyangu.
+\v 13 Aho elo naho mkuungigwa mlonge uwona mwe mbuli yedi ya Mnungu.
+\v 14 Mna msekogoha na kubanikanyanya mwe imioyo yenyu kugamba nomlonge mbwai.
+\v 15 Kwaviya neniwenk'heni mbuli zedi zo ukulonga zikunga zileke wakumihiya wasekudaha kuhigana nanywe.
+\v 16 Nomlemelwe na welesi wenyu na wandugu zenyu hamwenga na wambuya zenyu, na watuhu nao nawamikomeni.
+\v 17 Want'hu wose nawamiihieni Kwaviya mkunitimila miye.
+\v 18 Mna hata fili imwenga mwe imitwi yenyu heyage.
+\v 19 Kwaviya mkufinyiliza, nomhonye imioyo yenyu.
+\p
+\v 20 Aho mkunga muwone mzi wa Yelusalemu uzungulukwa na wank'hondo, naho kumbukileni kugamba umuda wakwe wa kubanangwa ubula.
+\v 21 Niyo elo wadya we Yudeya wagulukile kwe imilima, wadya we kwo mzi wafose, na wadya we kwe zink'honde wasekuya kwo mzi wa yelusalemu.
+\v 22 Kwaviya mazuwa ayo ni amazuwa ya masulumizo, vileke yakelavilize yadya yawandikwe.
+\v 23 Nk'hondo ina wavele wabovu na wadya wakonk'heza mwe amazuwa ayo, Kwaviya nokunde na masulumizo mengi mwe isi na maya ya Mnungu nayawezile want'hu awa.
+\v 24 Watuhu nawakomwe na mabamba, watuhu nawatahigwe kulawa mwe zisi zose, na mzi wa Yelusalemu nouguhigwe na want'hu wa isi nt'huhu mpaka lupisi wawe wize usile.
+\p
+\v 25 Nokutende na vilagiso kwe dizuwa, no umnenge na kwe zint'hondo. Isi zose nezitende na masulumizo, wose nawengile mtuso kwo msindo wo mjubwaniso we ibahali.
+\v 26 Want'hu wengilaga kizingizo cha wogofi, kwa yadya yakuunga yalaile mwe isi yose, kwaviya udahi wa kwe mbingu nousingisike.
+\v 27 Aaho niho nawamwone Mwana wa Adamu akaseela na mavunde kulawa kwa Mnungu, kamema udahi mkulu na uwedi utendese.
+\v 28 Umwo izimbuli izo zikakonga kulaila sangalaleni, nokwinula imitwi yenyu Kwaviya uhonyi wenyu uhagihi.
+\p
+\v 29 Yesu niyo awagambila umliganyizo uno, “Ukauleni ivo wili mtini ne miti mituhu yose.
+\v 30 Mtini unakonga kusuka mani, aho nommanye umuda we kiangazi wihaguhi.
+\v 31 Saivo, mneza kuwona mbuli izo zikalaila mmanye kugamba Useuta wa Mnungu wihagihi.
+\v 32 “Nawagambilani ikindedi, cheleko iki, hechomboke ayo yakanda yakei kulaila.
+\v 33 Mbingu ne isi vyose nevomboke, mna ulosi wangu howomboke na zuwa.
+\p
+\v 34 “Mkekaulise, imiyoyo yenyu, inase ikazamilwa ni uhank'hu na ukolwa ne zimbuli zo wikazi aya, zuwa diya niyo dyamizilani enga viya mtego ukugwila.
+\v 35 Kwaviya zuwa idyo nediwezile enga viya mtego ukufyuka kwa wose wakwikala mwe Isi.
+\v 36 Sinyiseni, lombezeni Mnungu mazuwa yose vileke mpate udahi ukunga vileke mjink'he vedi mwe izimbuli zose zikunga zilaile, naho uleke mnde na udahi wakukimala kwakwe mwana wa Adamu.”
+\p
+\v 37 Kila zuwa Yesu naakahiniza mwe nyumba ya nk'hulu ya Mnungu, naho nekilo naakaita kwo kugona kwo lugulu lwe mizeituni.
+\v 38 Want'hu wose na wakaita kwe Nyumba nk'hulu ya Mungu vileke wamtegeleze.
+\c 22
+\cl Mnango  22
+\p
+\v 1 Zuwa dye kinyemi che mikate heigeligwe ugwadu, dikwitangwa pasaka, dyandaga hagihi.
+\v 2 Wakulu wa walava nt'hambiko, na wahinizi wasigilwe, wandaga wakawogoha want'hu, na ivo wandaga wakageza kuzungula mizungu ya kumkoma Yesu kinyele.
+\p
+\v 3 Mwavu amwingilaga Yuda akwitangwa Isikaliyote yumwenga mwa wadya mlongo na waidi.
+\v 4 Yuda niyo agenda kulonga na wakulu wa walava nt'hambiko, wakulu wa wank'hondo, wamizi we Nyumba ink'hulu yo kuvikila, ivo akuunga amsezenge Yesu.
+\v 5 Welelagwa vidala niyo wamgeleka matundu.
+\v 6 Yuda azumilaga, niyo akonga kuzungula luneka lwedi, lwakumgela Yesu mwe mikono yawe kwa kinyele.
+\p
+\v 7 Niyo dyabula di zuwa dye mikate heigeligwe ugwadu, dizuwa dyo kuchinja ingoto ye pasaka
+\v 8 Niyo Yesu awasigiila Petulo, na Yohana akawagamba, “Iteni mka kiikile lumwe ludyo lwe pasaka kize kidye.”
+\p
+\v 9 Niyo wamuuza, “Waunga kikaikilehi lumwe ludyo lwe pasaka?”
+\p
+\v 10 Niyo awagamba, “Umwo mkengila mo mzi, nombwiilane na mnt'hu aketwikile biga dya mazi, mtimileni mkengile kwenyumba akugenda kwingila.
+\v 11 Mgambeni mta inyumba, ‘Zumbe auza chumba akuunga adiile uludyo lwe pasaka hamwenga na wanamp'hina wakwe?”
+\v 12 Naawalagiseni chumba kikulu chedi kwe digulu, uko nombwiile vint'hu vose viikilwa lumwe.”
+\v 13 Waitaga niyo wakubwiila enga viya Zumbe Yesu awagambile, niyo nao waikila lumwe uludyo lwe pasaka.
+\p
+\v 14 Umwo sa ize ibuze niyo ekala ho ludyo hamwenga na wegala ulosi wakwe.
+\v 15 Niyo awagamba wanamp'hina wakwe, “Hionesa kunda vedi vitendese kudya pasaka ino hamwenga na nyuwe, hinati kusulumizwa.”
+\v 16 Kwaviya nawagambilani, heniidye naho ino mpaka ikeza kukelaviliza mwo useuta wa Mnungu.”
+\v 17 Niyo naho Yesu akiguha kikombe, nokutogola Mnungu, niyo agamba, “Nyweeleni nyose mwe kikombe iki.
+\v 18 Nawagambilani kugamba, heniywe naho mazi aya ye zabibu mpaka Useuta wa Mnungu wize.”
+\v 19 Niyo auguha mkate, atogola Mnungu, niyo aubendula nokuwenk'ha akawagamba, “Uno nuwo umwili wangu ukulavilwa kwajili yenyu, tendeni ivi kwa kunikumbukila.”
+\v 20 Viligane naivo, weze wabinde ludyo lwa mwalagulo, niyo awenk'ha kikombe akawagamba, “Ikikombe iki niyo indagano imp'ya ya Mnungu mwe sakame yangu, ikwitika kwajili yenyu.
+\v 21 “Mna kauleni, yudya akunisezenga ehamwenga na miye ha ludyo.
+\v 22 Mwana Mnt'hu naafe enga viya Mnungu aungile Mna naaligitwe mnt'hu yudya akuunga amsezenge.”
+\p
+\v 23 Niyo wakonga kuuzana woho wenye kwa wenye ni ani mwa woho akuunga atende ivo.
+\p
+\v 24 Niyo kwalaila mahigano mwa wanamp'hina, kugamba ni ani mwa woho akufanyanywa kunda mkulu ywawe.
+\p
+\v 25 Yesu niyo awagamba, “Maseuta wa want'hu hewe mmanyize Mnungu we kindedi, wana udahi mwa want'hu wawe, na wakulu nawo wakeink'ha ukulu wakakegamba, ‘Wambuya wa want'hu.
+\v 26 Mna kwenyu hivo ivo, mkulu umwenyu, aungwa ande mdodo kujink'ha wose, naho, kilongozi naye, aungwa ande mtumwa wa want'hu.
+\v 27 Mna niani mkulu, ni yudya akwikala hasi ho ludyo, hegu yudya akunda mndima? Ikindedi ni yudya akuhumula hasi. Mna hata inanda ivo miye ni mwenyu enga mndima.
+\p
+\v 28 Nyuwe mnda na miye mo kugezigwa kwangu,
+\v 29 naho enga viya Tate aniikile mo Useuta, miye name nawaikani mo uzumbe uuwo.
+\v 30 Nomdye na kunywa ho ludyo kwo uzumbe wangu, naho nomwikale mwe difumbi dyo useuta kuzilamula kabila mlongo na mbili za Izilaeli.
+\p
+\v 31 Yesu niyo agamba, “Simoni! Simoni! Kaula Mwavu kenk'wa kuwageza nyuwe nyose, kuwapanga awedi na waihile, enga viya mlimi akuiheta ingano.
+\v 32 Mna hikulombezela kwa Mnungu weye, Simoni, unase kuhungukilwa nu mhuwi, vileke ukeza kuniuiya uwagele nguvu wanduguzo.”
+\p
+\v 33 Petulo niyo amhitula, “Zumbe miye hikeika lumwe kugenda kuvugailwa kwedi vugailo naho hegu kubanika nife hamwenga na weye.”
+\p
+\v 34 Yesu niyo amgamba, “Nakugambila Petulo, zogolo he diile, weye nounde kunilemela malavo nt'hatu kugamba hunimanyize.”
+\p
+\v 35 Yesu niyo awauza wanamp'hina wakwe, “Viya nawasigilagani, hewiina pochi hegu mkwiji na vilatu, mwahungukilagwa ni chochose?” Niyo wamhitula, “Hachahungukilwe na chochose.”
+\p
+\v 36 Yesu niyo agamba, “Mna haluse, mta pochi hegu mkwiji, naaguhe, heena bamba, naaungwe kutaga dikoti vileke agule sime.
+\v 37 Kwaviya nawagambilani, yadya niwandikilwe yakugamba, ‘Naawazigwe hamwenga na wabanangi,’ yaungwa yakelavilize naho kindedi yadya niwandikilwe haluse yabula.”
+\p
+\v 38 Wana mp'hina niyo wagamba, “Zumbe kaula, aha kina mabamba maidi.” Yesu niyo agamba, “Ni vedi.”
+\p
+\v 39 Yesu ahalawaga ho mzi niyo aita kwo mlima we mizeituni, enga ivo akutendaga, wanamp'hina nao niyo waita nae.
+\v 40 Eze abule hant'hu aho niyo awagamba, “Mlombeze kugamba msekugwa mwo kugezigwa.”
+\v 41 Niyo asogela hank'handa nao uhale wa kuvigita iwe, niyo afika madi na kumnombeza Mnungu akagamba.
+\v 42 Niyo agamba, “Tate, uneva waunga, niusile masulumizo aya, hiyo kwa kuunga kwangu, mna viya ukuunga weye nevinde.”
+\v 43 Mtumigwa ywa kwe mbingu wa Mnungu amwiziilaga na kumgela nguvu.
+\v 44 Kwaviya andile mwe makunt'ho, ongezaga kumnombeza Mnungu, niyo kiluke chakwe chanda enga matwent'he ya sakame ya kutomoka mwe sanga.
+\v 45 Eze alawe mo kumnombeza Mnungu niyo awauiya wanamp'hina wakwe, niyo awabwiila wagona Kwaviya nawanda na kinyulu.
+\v 46 Niyo Yesu awagamba, “Nii mwagona? Inukeni mlombeze Mnungu, mnase kwingila mo kugezigwa.”
+\p
+\v 47 Umwo Yesu andile akagendeela kulonga, dyabulaga fyo dikalongozwa ni Yuda, yumwenga mwa wadya wanamp'hina mlono na waidi. Ezaga na kumbusu Yesu.
+\v 48 Mna Yesu niyo amgamba, “Yuda wamsezenga Mwana wa Mnt'hu kwa utondwe?”
+\p
+\v 49 Umwo wadya wanamp'hina weze wayaone yadya yakulaila niyo wamuuza, “Zumbe, togola kiwasenge na mabamba yetu?”
+\v 50 Yumwenga wawe niyo amtowa mtumwa ywo mkulu wa mlava nt'hambiko, na kumsenga digutwi dyo kulume.
+\p
+\v 51 Mna Yesu niyo agamba, “Yaungigwa muyazumile yano!” Niyo amtozaga yudya mnt'hu digutwi dyakwe disengigwe, nakumhonya.
+\v 52 Awagamba wakulu wa walava nt'hambiko na wadya wakulu wa wamizi we nyumba ink'hulu ya Mnungu, hamwenga ne wadala vilongozi, awo wezaga kumgwila Yesu, “Mwiza na mabamba na malungu, enga miye ni mhoki?
+\v 53 Nandaga na nyuwe mazuwa yose mwe nyumba nk'hulu ya Mnungu mna hamwagezile kunigwila. Mna dielo dibula dizuwa dyenyu, udahi wo uzumbe we diziza kukehuwila.”
+\p
+\v 54 Wamgwilaga Yesu niyo waita nae kwe nyumba yo mlava nt'hambiko mkulu Petulo naye andaga akatimila kwa luhale.
+\v 55 Weze wande wagima moto hagati he kiwasa cho usengelo, Petulo alunganaga na wadya wandaga wekale hamwenga.
+\v 56 Mvele yumwenga eze amuone Petulo kekala hadya ho moto, amngoelaga meso Petulo akagamba, “Mnt'hu uyu nae nawandanya na Yesu!”
+\p
+\v 57 Mna Petulo niyo alemela akagamba, “We mvele, miye himmanyize mt'hu uyo!”
+\p
+\v 58 Ludodo naho mgosi yumwenga nakamuona Petulo, niyo agamba, “Weye nawe uyumwenga mwa woho,” Mna Petulo niyo amgamba, “Weye mnt'hu, himanyize icho ukulonga.”
+\p
+\v 59 Sa nt'huhu lupisi, mnt'hu mtuhu niyo alonga kwa kubilikiza, akagamba, “Hana kindedi chose kugamba, mnt'hu uyu nae nawandanya na Yesu, kwaviya yehe nae Mgalilaya!”
+\p
+\v 60 Mna Petulo niyo amhitula, “Weye mnt'hu, himanyize icho ukulonga!” Aho, niyo zogolo dyaila.
+\p
+\v 61 Zumbe Yesu niyo ahituka no kumkaula Petulo, Niyo Petulo akumbukila yadya agambilwe ni Yesu kugamba, “Zogolo hadinati kuila nekilo, nounde kunilemela malavo nt'hatu kugamba hunimanyize.”
+\v 62 Petulo niyo aita kuse, niyo ailisa kwa usungu.
+\p
+\v 63 Wadya wandaga wakamwamila Yesu niyo wamtendela lubezo no kumtoa mikotya.
+\v 64 Wamsitaga ameso niyo wamuuza wakamgamba, “Ni ani akutoile?”
+\v 65 Niyo wamlonga mbuli nyingi za kumhomola.
+\p
+\v 66 Kwize kuche, difyo dye vilongozi wa want'hu, wakulu wa walava nt'hambiko, na wahiniza miko, waduganaga hamwenga niyo Yesu aletwa he kitala.
+\v 67 Niyo wamgamba, “Kigambile, weye ni weye Kilisito?” Niyo ahitula, “Hata uneva nna wagambilani, homnihuwile.
+\v 68 Naho nnawauzani, homnihitule.
+\v 69 Mna, kulawa ivi haluse, Mwana ywa Mnt'hu naande kekala kulume kwo Useuta wa Mnungu ywo Udahi wose.”
+\p
+\v 70 Niyo wose wagamba, “Haluse, weye niwe Mwana Mnungu?” Niyo awahitula, “Ivo mkulonga nivo nili.”
+\v 71 Niyo wagamba, “Chazungula ikindedi kihi naho? Kiva yehe mwenye ivo alongile.”
+\c 23
+\cl Mnango  23
+\p
+\v 1 Want'hu wose niyo wenuka, wamlongaza Yesu kwita kwa Pilato.
+\v 2 Uko wakongaga kumlongeleza wakagamba, “uyu mnt'hu kimbwiila akawadant'hiliza want'hu, naakawaluvya want'hu wasekuliha kodi kwa Seuta ywa Kilumi, naho nakagamba yehe mwenye niye Zumbe Yesu Kilisito.”
+\p
+\v 3 Pilato niyo amuuza Yesu, “Weye wi Zumbe wa Wayahudi?” Yesu niyo amhitula, “ivo ukulonga niivo”
+\p
+\v 4 Pilato niyo awagamba wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na wadya wose wandile hadya, “Hikuona wavu wowose mwe uyu mnt'hu.”
+\p
+\v 5 Mna wose niyo wagamba, “Awadant'hiliza want'hu na mahinyo yakwe mwe isi yose yo Uyahudi, kakongela Galilaya mna ivi haluse eyaha.”
+\p
+\v 6 Pilato eze eve ayo niyo auza, “Ivi mnt'hu uyu ni mkaya wa Galilaya?”
+\v 7 Eze amanye kugamba Yesu kalawa mwo udahi wa Helode, niyo amwigala kwa Helonde, lupisi ulwo Helode andaga Yelusalemu.
+\v 8 Helode niyo ehelwa vidala eze amwone Yesu. Kwaviya nakeva kale izimbuli zakwe, ivo naakaungisa amwone. Naho naakakawiila amwone Yesu akadamanya vihungi.
+\v 9 Ivo niyo amuuza Yesu maswali yabindile ingi, mna yehe Yesu hahitule dyodyose.
+\v 10 Wakulu wa walava nt'hambiko na wahinizi we Sigilizi, niyo wakimala wakamlongeleza kwa kuvilikiza vidala.
+\v 11 Ivo Helode hamwenga na watowani wakwe, niyo wamtendela lubezo Yesu, na kumlongela mbuli za soni, niyo wamvala suke za kiseuta na kumvuza kwa Pilato.
+\v 12 Mwe dizuwa diya Helode na Pilato niyo watenda wambuya aho nk'hongo (wanda want'hu walemane).
+\p
+\v 13 Ivo Pilato niyo etanga kitala cha wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na vilongozi na want'hu watuhu,
+\v 14 awagamba, “Mniletela mnt'hu uyu mwagamba nakawadant'hiliza want'hu. Mna miye hiona izimbuli zakwe mwa meso yenyu naho hione mbuli yoyose iihile mwe ziya mumlongeleze.
+\v 15 Naho hiyo miye du, Helode naye haone wavu wowose, nivo vilekile kamvuza kwangu. Ni kindedi kugamba mnt'hu uyu hadamanye dyodyose dikuleka akantilwe kukomwa.
+\v 16 Miye nenizumile mumtoe niyo namlekela aite.”
+\v 17 (Kwaviya neikamunga kuwakomwoela mvugailwa yumwenga mwe zuwa dyo wila we Pasaka).
+\p
+\v 18 Mna niyo wose watoa lwasu kwa lumwe, wakagamba, “Muuse uyo umfungule Balaba.”
+\v 19 Balaba nakavugailwa kwa kusaguka na kwajili yakukoma want'hu.
+\v 20 Pilato nakaunga amlekele Yesu, “Ivo niyo alonga naho vituhu.”
+\p
+\v 21 Mna woho niyo watoa lwasu wakagamba, “Muwambe, muwambe.”
+\v 22 Pilato niyo awauzaga malavo ya katatu, “Mna kadamanya wiihi wani? Hikuona kint'hu chochose kiihile icho adamanye kikumuunga abanike. Nanizumile mumtoe akajika nenimlekele aite.”
+\v 23 Mna woho wagendeela kutoesa lwasu kugamba,” Yesu aungigwa awambigwe. Niyo elo lwasu lwawe lwahuma.
+\v 24 Pilato niyo azumila kugamba wadamanye ivo wakunga.
+\v 25 Niyo amkomwoela kulawa kwe divugailo yudya wakumuunga, yudya ageligwe kwedivugailo kwa kusaguka na kukoma want'hu. Pilato amlavaga Yesu kwawe vileke wamtendele viya wakuunga.
+\p
+\v 26 Umwo wakamwigala, wabwilana na mnt'hu yumwenga akwitagwa Simoni mnt'hu wa Kilene, andile akalawa kwo mgunda, niyo wamtwika msalaba kunyuma haguhi na Yesu.
+\v 27 Fyo dya want'hu nedikamtimila, naho no kunda na wavele wandile wakamwiila Yesu.
+\v 28 Yesu niyo awahitukila na kuwagamba, “Nyuwe wavele wa Yelusalemu, msekuniila miye keiileni nyuwe wenye na wana wenyu.
+\v 29 Kwaviya mazuwa nayeze aho wakunga wagambe, ‘nevinde nivedi kwa wadya hewena wana, nawadya heweleke na kulela wana.
+\v 30 Aho noubuze lupisi want'hu wakunga wayagambe amagulu, yawagweele na kuwagubika vileke wafe.
+\v 31 Kwaviya uneva nawatenda ivo mwo mti heunyaile, neinde vivihi umti unanyala?”
+\p
+\v 32 Niyo wegalwa want'hu watuhu waidi wandile wabanangi vileke wawambigwe hamwenga na Yesu.
+\v 33 Weze wabule hant'hu hakwitangwa kibela cho mtwi, niyo wamuwamba Yesu hamwenga na wadya wabanangi waidi, yumwenga kulume kwakwe na mtuhu kumoso.
+\v 34 Yesu niyo agamba, “Tate uwausile wavu wawe, kwaviya hawamanyize idyo wakudamanya,” Niyo wapangilana izisuke zakwe kwa kutoa kula.
+\v 35 Want'hu nawakimala hadya wakakaula, vilongozi nawakambela, wakagamba, “Kayokola watuhu haluse naakeyokole mwenye, uneva yehe nuyo Kilisito asagulwe ni Mnungu.”
+\p
+\v 36 Wank'hondo nawo niyo wambela, nawambasa Yesu hagihi niyo wamwink'ha siki.
+\v 37 Wamgamba, “Uneva kindedi weye u Zumbe ywa wayahudi, keyokole weye mwenye!”
+\v 38 Halanga ho msalaba wakwe na hawandika, “Uyu niye Seuta ywa Wayahudi.”
+\p
+\v 39 Yumwenga mwe wadya wadamanye wiihi wawambigwe mwe viwambilo, niyo amhomola Yesu akamgamba, “Weye hikugamba niwe Kilisito? Hake keyokole wemwenye hamwenga na suwe.”
+\p
+\v 40 Mna yudya mtuhu niyo amtivila miyawe akamgamba, “Weye hukumogoha Mnungu! Mna umwe usengelo enga iyo?
+\v 41 Weye na miye kiwagilwa kwink'higwa usengelo enga ino, mwe yadya kidamanye mna uyu hadamanye mbuli yoyose iihile.”
+\v 42 Eze abinde ukulonga niyo agamba Yesu, “We Yesu unikumbukile Umwo ukeza mo Useuta wako.”
+\p
+\v 43 Yesu niyo amhitula amgamba, “Nakugambila, dyelo ino nekindanye kwa Useuta wa Mnungu.”
+\p
+\v 44 Ize ibuze saa mtandatu niyo kwenda na lwiza mwe isi yose, mpaka mwe saa kanda.
+\v 45 Zuwa niyo dyatenda na lwilwa, pazia dye nyumba nk'hulu ya Mnungu niyo dyatatuka hagati.
+\v 46 Yesu niyo aila kwa izwi kulu, “Tate mwe mikono yako nauika umoyo wangu.”
+\p
+\v 47 Yudya mkulu wa wank'hondo eze aone izimbuli viya zilaile, niyo amtogola Mnungu agamba, “Kindedi uyu mnt'hu na kanda mnt'hu wedi.”
+\v 48 Want'hu wose wadugane hadya, he idya imbuli, weze waone izimbuli zilaile, niyo wauya mwe zikaya zawe wakaketoa mwe vifuwa kwa usungu.
+\v 49 Mbuyaze Yesu hamwenga na wadya wavele wezile kulawa Galilaya nawakimala kwa hale ludodo wakakaula idyo dikulaila.
+\p
+\v 50 No kunda na mnt'hu yumwenga zina dyakwe Yusufu, mnt'hu uyo na kanda mnt'hu ywedi naho naakekala mo mzi umwenga wa wayahudi ukwitangwa Alimasaya.
+\v 51 Na kanda mnt'hu wa Alimatayo mzi umwenga wa Wayahudi, ywedi akutogolwa, naakagoja ukwiza kwa Useuta wa Mnungu.
+\v 52 Ivo yehe niyo aita kwa Pilato, aulombeza umwili wa Yesu.
+\v 53 Eze azumilwe niyo auseleza kwe umsalaba, auvika sanda yedi niyo akuumosa mwe mp'hanga ipukigwe mwo luwe lukulu, naho ne dinda hadinati kumwoselwa mnt'hu.
+\v 54 Zuwa idyo na inda ijumaa, ye dizuwa dya kuhumula nayakonga.
+\v 55 Wadya wavele wezile na Yesu kulawa Galilaya, nawamtimila Yusufu, niyo waiona idya imp'hanga uikigwe umwili wa Yesu.
+\v 56 Niyo wauya kwe zikaya zawe, waika vedi mafuta yedi yakuuhaka umwili wa Yesu. Zuwa dyo ukuhumula niyo wahumula hahena ndima yoyose, enga viya Umwiko ikulonga.
+\c 24
+\cl Mnango 24
+\p
+\v 1 Jumapili mtootondo, wadya wavele niyo waita kwe mp'hanga na yadya mavuta yawe yo mhemp'he ayo wayaikile lumwe.
+\v 2 Niyo wadibwila dia diiwe ditongoloswa hale ne imp'hanga. IIwe ditongoloswa hale ne mp'hanga”
+\v 3 Niyo wengila mndani mna hawauone umwili wa Zumbe Yesu.
+\v 4 Umwo wandile wakei wakehelwa, niyo kwalaila want'hu waidi wakimale hagihi na woho, wavalaga suke zikumwekamweka.
+\v 5 Wadya wavele niyo wengilwa ni wogofi na kufunama hasi uku wakanda wafika madi, wadya want'hu niyo wawagamba, “Nii mwamzungula mgima mwe want'hu wabanike?
+\v 6 Hahali, kauyuka, kumbukileni ivo amigambilgani umwo andaga Galilaya.
+\v 7 ‘Vaungwa mwana mnt'hu alavigwe mwe want'hu waihile na kuwambigwa mo msalaba na kuuyuka zuwa dya katatu.’”
+\v 8 Aaho, wadya wavele niyo wakumbukila ulosi wakwe.
+\v 9 Niyo wahalawa kudya kwe imp'hanga niyo wagenda kuwagambila wadya wanamp'hina wakwe mlongo na yumwenga hamwenga na want'hu watuhu izimbuli zose.
+\v 10 Wavele wadya wandaga ni Maliamu Magedalena na Yoana na Maliamu nine dya Yakobo, hamwenga na wadya wavele wandile we hamwenga, woho nawo wawagambile wegala ulosi izimbuli zose.
+\v 11 Mna wadya wanamp'hina nawakafanyanya kugamba yadya wagambigwe ni wadya wavele na hayandaga hiyo kindedi.
+\v 12 Mna Petulo niyo afosa niyo atula nguluko mpaka kwe imp'hanga niyo afunama asungile mndani, mna aonaga isanda iyo du. Niyo ehelwa kwa mbuli ziya azione niyo auya kaya.
+\p
+\v 13 Mwe dizuwa idyo, want'hu waidi mwe wanamp'hina wakwe nawakaita mwe kaya imwenga ikwitagwa Emau, kaya iyo ihale no mzi wa Yelusalemu enga lugendo lwa masa maidi.
+\v 14 Naho nawakalonga woho wenye diya dilaile,
+\v 15 Umwo nawakalonga na kuuzana wo wenye, Yesu mwenye niyo alaila alongozana nawo,
+\v 16 Nawamuona kwa meso mna hawammanyize kugamba ni Yesu.
+\v 17 Yesu niyo awagamba, “Mwasimuila mbuli yani uku mwagenda?” Woho niyo wakimala wanyamale wamemile kugela mbazi mwo uso.
+\p
+\v 18 Yumwenga akwitangwa Kileopa, niyo amuuza, “Weye wi mgeni mo mzi uno wa Yelusalemu, vikutende humanyize idyo dilaila mwe yano amazuwa?”
+\p
+\v 19 Yesu niyo awauza, “Kulaila mbwai?” Woho niyo wamhitula, “Mbuli za Yesu wa Nazaleti,” yudya endile mlotezi, “Mta udahi wa kudamanya na kulonga hameso ha Mnungu na want'hu wose.
+\v 20 Wakulu wa walava nt'hambiko na awakulu wetu hamwenga na vilongozi, nawamsengela kubanika niyo wamuwamba.
+\v 21 Naho suwe nakikakawiila kugamba yehe nuyo akuunga aikombole Izilaeli, mna dyelo ni zuwa dya katatu kukonge hadya zilaile izo izimbuli.
+\v 22 Naho weyuko wavele wachehele, nawaita mtootondo kwe kikuta,
+\v 23 mna hawaubwiile umwili wakwe! Wauya nakugamba, walailwa ni mtumigwa ywa kwe Mbingu niyo awagambila kugamba, Kauyuka.
+\v 24 Weetu watuhu nawaita kwe kikuta niyo waona ivo walotezi wadya awavele, mna yehe hawamuwone.”
+\p
+\v 25 Niyo Yesu awagamba, “Nii mwi wahezi ivo? Nii mwi wadala kuhuwila mbuli walotezi wa Mnungu!
+\v 26 Haiungigwe Kilisito kusulumizwa mwe zimbuli zose, na kwingila mwo uwedi utendese wo Useuta wakwe?”
+\v 27 Niyo awagambila zimbuli zose awandikilwe mwa maandiko Akukile, kukongela mlotezi Musa mpaka walotezi wa Mnungu wose.
+\p
+\v 28 Weze wabule hagihi ne ikaya idya nawakaita, Yesu niyo awageza enga agendeela ne int'hambo,
+\v 29 niyo woho wamlombeza kugamba, “Usekwita, zuwa diswa.” Ivo niyo engila he ikaya na kwikala nao.
+\v 30 Eze ekale na kudya nk'hande hamwenga nao, aguhaga mkate no kuuvikila, niyo aubendula no kuwenk'ha.
+\v 31 Ahadya meso yawe niyo yagubulwa, no wabunk'hula kugamba ni Yesu, mna naho niyo ahalawa mwa meso yawe iviya wakakaula.
+\v 32 Niyo wagambana, “Togoleni, imyoyo yetu haikimpuke moto mndani, aho naakalonga naswe mwe sila, no kukigubuila Mawandiko Akukile?”
+\v 33 Niyo wahalawa isa idya, no kuuya Yelusalemu. Uko wawabwilaga wadya mlongo na yumwenga, wadugana hamwenga na wadya watuhu.
+\p
+\v 34 Niyo wagamba, “Zumbe, kauyuka kindedi, naye kamlaila simoni!”
+\v 35 Niyo wawasimwiila yadya yalaile kwe sila, na viya wambunkhule Zumbe mwe kuubendula mkate.
+\p
+\v 36 Umwo nawakawagambila ayo, Yesu mwenye niyo alaila no kukimala hagati hawe, awagamba, “Utondowazi unde na nyuwe.”
+\v 37 Niyo wehelwa no kwingilwa ni wogofi mkulu, wakafanyanya kugamba walailwa ni mzimu.
+\v 38 Mna yehe awagamba, “nii mwanda na kinyulu? Nii mwanda na shaka mwe imioyo yenyu?
+\v 39 Kauleni mikono ne iviga vangu, vileke mmanye ni miye. Nitozeni mnione, Kwaviya mzimu hauna mwili na mavuha enga ivi mkuniyona.”
+\v 40 Eze alonge ayo, niyo awalagisa miko ne iviga.
+\v 41 Umwa wandile wakei khuila kwa kinyemi wandile nacho, Yesu niyo awauza, “Mna kint'hu chochose cho kudya?”
+\v 42 Niyo waamwink'ha nt'hili ye samaki ikasigwe.
+\v 43 Yesu aiguhaga, na kuidya iviya wose wakamkaula.
+\p
+\v 44 Niyo awagamba, “Ino niyo imbuli nawagambilagani, viya chandile hamwenga, kugamba nehiungigwa kuyombokela yose nawandikilagwa mwe miko ya Musa enk'higwe ni Mnungu na mwe vitabu va walotezi hamwenga na mwe kitabu che Zabuli.”
+\v 45 Niyo zifanyanyi zawe zagubuka, wakombaganya Mawandiko Yakukile.
+\v 46 Naho niyo awagamba, “Ivo nivo iwandikwe kugamba. Kilisito naasulumizwe mna mwe dizuwa dya katatu naauyuke.
+\v 47 Naho kwa zina dyakwe, want'hu wose kukongela Yelusalemu, nayabilikizwe kugamba want'hu waungigwa wakeiile vileke wausilwe wavu wawe.
+\v 48 Naho ni nyuwe muwone izi zimbuli.
+\v 49 Miye mwenye neniwegaileni yudya Tate alagane naamtume kwenyu, mna ikaleni umu mo mzi mpaka mwink'higwe udya udahi ukulawa kulanga.”
+\p
+\v 50 Niyo awalongoza mpaka Besania, uko nuko enulaga mikono yakwe no kuwavikila.
+\v 51 Umwo akawavikila, niyo akepagula no kuwasa, niyo aguhigwa kulanga kwe mbingu.
+\v 52 Wamvikaga niyo wauya Yelusalemu uuku wana kinyemi kitendese.
+\v 53 Nawo nawekekala kwe inyumba nk'hulu ya Mnungu mazuwa yose, wakamtogola Mnungu.

44-JHN.usfm

@@ -0,0 +1,1141 @@
+\id JHN
+\ide UTF-8
+\h Yohana
+\toc1 Yohana
+\toc2 Yohana
+\toc3 jhn
+\mt Yohana
+\c 1
+\cl Mnango  1
+\p
+\v 1 Aho nk'hongo handaga na Ulosi, naho uyo Ulosi andaga hamwenga na Mnungu, naho uyo Ulosi andaga Mnungu.
+\v 2 Kukongela nk'hongo Ulosi andaga hamwenga na Mnungu.
+\v 3 Yehe niye atendaga vose vikalaila, andile hiyo yehe, hegu hakwalaile kint'hu chochose.
+\v 4 Yehe andaga chotoko cho ugima. Naho udya ugima wandaga ung'azi wa want'hu.
+\v 5 Ung'azi wang'ala mwe diziza, naho diziza hadikuudaha.
+\p
+\v 6 Halailaga mnt'hu asiigilwe ni Mnungu, etangagwa Yohana.
+\v 7 Uyo ezaga vileke alonge uwona wo ung'azi, vileke want'hu wose wahuwile kwombokela kwa uwo.
+\v 8 Mna yehe andaga hiyo udya ung'azi mna ezaga vileke alonge uwona wo ung'azi.
+\v 9 Uno wandaga ung'azi we kindedi, ung'azi ukwiza kwe isi no kuwang'azila want'hu wose.
+\p
+\v 10 Andaga mwe Isi naho kwombokela yehe, Mnungu aumbaga isi, mna want'hu we isi waswesa kumkombaganya.
+\v 11 Ezaga mwe isi yakwe mwenye mna want'hu we isi yakwe hawamhokele.
+\v 12 Mna wadya wamhokele na kuhuwila dizina dyakwe, awenk'haga udahi wa kunda wana Mnungu.
+\v 13 Hawelekwe kimnt'humnt'hu kunda wana Mnungu hegu kwa miungile ya mnt'hu, mna ni kwa kuunga kwakwe Mnungu.
+\p
+\v 14 Yudya Ulosi niyo anda mnt'hu no kwikala kwetu, naswe nekiuona uwedi wakwe utendese, uwedi utendese enga wa Mwana haheina mtuhu enga yehe alaile kwa Tate, kamema uwedi ne ikindedi.
+\p
+\v 15 Yohana naakawagambila want'hu ikindedi che zimbuli za yudya Ulosi kwa kubongeela akagamba, “Uyo niye nalongaga zimbuli zakwe, ‘Eyuko akwiza kunyuma kwangu mna nakanilongoela kwaviya andaga uuko, umwo miye nandaga hinati kunda uuko.”
+\v 16 Kulawa mwo uhuwilwa wakwe, chose kihokela uvikilwa, kakink'ha suwe uvikilwa ubindile wingi.
+\v 17 Kwaviya nakenk'hiza miko kombokela kwa Musa, uwedi ne kindedi vegalagwa ni Yesu Kilisito.
+\v 18 Hahali mnt'hu amuonaga Mnungu lupisi lwolwose, mna Mwana haheina mtuhu enga yehe eli Mnungu, andile hagihi na Mnungu Tate, niye atendile amanyike.
+\p
+\v 19 Uno nuwo uwona ulavigwe ni Yohana mwa Wayahudi wasigiilagwa ni walava nt'hambiko hamwenga na Walawi kulawa Yelusalemu waite kwa Yohana wakamuuze, “Weye ni weye ani?”
+\v 20 Yohana halemele kuwahitula, awagambilaga haheina kifiso akawagamba, “Miye hiyo Kilisito.”
+\v 21 Niyo wamuuza, “Haluse weye ni weye ani? Weye niweye Eliya.” Niyo awahitula, “Miye hiyo Eliya.” Niyo wamuuza vituhu, “Haluse ni yudya mlotezi?” Niyo awagamba, “Hiyo miye.”
+\v 22 Naho niyo wamuuza, “Haluse weye ni weye ani? Vileke kikawagambile wadya wakitumile. Weye mwenye wakegamba ni weye ani?”
+\v 23 Yohana niyo awahitula kugamba, “Miye ni yudya alongaga mlotezi Isaya ywa Mnungu mwe zimbuli zangu kugamba, ‘Izwi dya mnt'hu akubongeela kwe nyika. Ichululeni sila ya Zumbe.”
+\p
+\v 24 Naho wadya wasigiilwe, watumwagwa ni Mafalisayo.
+\v 25 Niyo wamuuza kugamba, “Nii wabatiza want'hu uneva weye hiyo Kilisito, naho hiyo Eliya hegu mlotezi yudya?”
+\v 26 Yohana niyo awahitula, “Miye nabatiza kwa mazi mna mgati mwenyu eyaho akimale uyo nyuwe hemwimmanyize.
+\v 27 Yehe eza kunyuma kwangu mna miye hiwagilwe mbwitu kuhambula luzigi lwe vilatu vakwe.”
+\p
+\v 28 Mbuli izi zalailaga Besania ng'ambu yo mto Yolodani, kudya Yohana andaga akabatiza.
+\p
+\v 29 Zuwa ditimile Yohana niyo amuona Yesu eza kwakwe, niyo agamba, “Kauleni, Mwana ngoto ywa Mnungu akuusa wavu we isi.
+\v 30 Uyu ni yudya nandaga halonga izimbuli zakwe, ‘Eyuko akwiza kunyuma kwangu mna ni mkulu kujink'ha miye kwaviya andaga uuko kukongela aho miye nandaga hinati nelekwe.’
+\v 31 Naho miye hyammanyize, mna ni kwa kuunga Izilaeli wammanye, nivo valekile heza kubatiza want'hu kwa mazi.”
+\p
+\v 32 Naho Yohana nakalonga uwona kugamba, “Nehimuona Muye ywa Mnungu akaseela kulawa kwe mbingu enga suwa, no kukima mwa Yesu.
+\v 33 Naho miye hyammanyize, mna yudya aniletile miye nibatize want'hu kwa mazi niye anigambile, ‘Yudya ukuunga unamuwone Muye akaseela na kumkima hamwenga na kwikala mwakwe, uyo niye akubatiza kwa Muye ywa Mnungu.’”
+\v 34 Yohana nakagamba, “Miye mwenye hiona naho nalonga uwona kugamba uyu niye Mwana Mnungu.”
+\p
+\v 35 Zuwa ditimile Yohana andaga kakimala naho hamwenga na wanamp'hina wakwe waidi.
+\v 36 Yohana naakamkaula Yesu umwo andile akagenda niyo agamba, “Kaula uyu nuyo Mwana ngoto ywa Mnungu!”
+\v 37 Wadya wanamp'hina wakwe waidi weze weve ivo alongile, niyo wamtimila Yesu.
+\v 38 Yesu niyo ahituka no kuwaona wamtimila, niyo awagamba, “Mwaungai?” Niyo wamgamba, “Labi, nuko kugamba mhinizi wekalahi?”
+\v 39 Niyo awahitula, “Soni mkaule.” Ivo wagendaga kuhaona hadya akwikala niyo wasindanya naye msi wose, naho iyo yandaga kisingi cha saa mlongo.
+\p
+\v 40 Anduleya nduguye dya Simoni Petulo andaga yumwenga ywa wadya waidi wamwivile Yohana niyo wamtimila Yesu.
+\v 41 Bosi, niyo Anduleya amzungula mkuluwe Simoni niyo amgamba, “Kimuona Masiha.” Uyo niye Kilisito Mlokozi.
+\v 42 Niyo amwigala kwa Yesu. Yesu niyo amkaula no kummgamba, “Weye niwe Simoni Mwana Yohana. Weye nowitangwe Kefa.” Kwa Kigiliki kuko kugamba, (Petulo hegu “iwe').
+\p
+\v 43 Zuwa ditimile Yesu aonaga vedi aite Galilaya, kudya ambwiilaga Filipo niyo amgamba, “Nitimile.”
+\v 44 Filipo andaga mkaya ywa Betisaida, mzi ukwo wakwikala Anduleya hamwenga na Petulo.
+\v 45 Filipo niyo ambwiila Natanaeli niyo amgamba, “Kimuona yudya Musa alongaga zimbuli zakwe mwe miko naho walotezi nao nawawandika zimbuli zakwe, Yesu Mwana Yusufu mnt'hu ywa Nazaleti.
+\v 46
+\v 47 Natanaeli amgambaga, “Kauleni Mwizilaeli ywe kindedi heena nyambi yoyose.”
+\v 48 Natanaeli niyo amuuza Yesu, “Weye kunimanya vivihi?” Yesu niyo amhitula, “Nehikuona hasi yo mtini umwo Filipo andile akei kukwitanga.”
+\v 49 Natanaeli niyo amhitula, “Mhinizi, weye ywi Mwana Mnungu, Seuta ywa Izilaeli.”
+\v 50 Yesu niyo amgamba, “Kwaviya nehikugamba hikuona hasi ho mtini, nivo vilekile ukahuwila? Nouone mbuli nk'hulu zikujink'ha izi.”
+\v 51 Niyo amgamba, “nawagambilani ikindedi, namuwone ulanga ugubuke, watumigwa wa kwe mbingu wa Mnungu wakakwela na kuseela mwo Mwana Mnt'hu.”
+\c 2
+\cl Mnango  2
+\p
+\v 1 Zuwa dya katatu niyo kwanda na ndoza uko Galilaya kwo mzi ukwitangwa Kana, nine dya Yesu naye andaga uuko.
+\v 2 Yesu hamwenga na wanamp'hina wakwe nawalalikwa mwe indoza iyo.
+\v 3 Divai ize isile nine dya Yesu niyo amgamba, “Divai yawe isila.”
+\v 4 Yesu niyo amgamba nine, “Mnala, kina mbwai miye na weye? Isa yangu ikei kubula.”
+\v 5 Nine niyo awagamba wandima, “Dyodyose akuunga awagambileni, damanyeni.”
+\v 6 Kwandaga na mabiga makulu mtandatu yakuikila mazi yo kuhaka viligane ne vihendo ve Kiyahudi, yadamanywe kwa maiwe, kila dimwenga dikudaha kumema mabiga ya mazi yakubula mtandatu kubula mfungate.
+\v 7 Yesu niyo awagamba, “Memezeni mazi mwa mabiga makulu.” Niyo wayamemeza mazi.
+\v 8 Niyo awagamba, “Tekeni amazi mmwigaile umkulu ywe ndoza,” Niyo watenda ivo.
+\v 9 Yudya umkulu ywe ndoza eze ayalume yadya mazi yahitukaga divai naho hamanyize uko ilaile mna wandima nawamanya, wadya wayatekile yadya mazi Yudya mkulu ywe ndoza amwitangaga yudya mlombi,
+\v 10 niyo amgamba, “Want'hu wose waikaga lumwe divai yedi, wakajika ukunywa idya iyedi niho wegale idya iihile, weye kuika divai yedi kubula ivi haluse.”
+\v 11 Vilagiso ivi va nk'hongo, Yesu avidamanyaga uko Kana ya Galilaya vileke aulavanye uwedi wakwe utendese. Wanamp'hina wakwe niyo wamhuwila.
+\p
+\v 12 Akajika, Yesu na nine na wanduguze, hamwenga na wanamp'hina wakwe, waitaga Kapelinaumu niyo wekala uko mazuwa mageke.
+\p
+\v 13 Wila wa Wayahudi we Pasaka nounda uhagihi, Yesu niyo akwela kuita Yelusalemu.
+\v 14 Mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu niyo aona want'hu wakutaga, ng'ombe, ngoto hamwenga na suwa manga. Naho no kunda na watuhu wakusakanya matundu.
+\v 15 Yesu alukaga kube no kudifundika fundo, no kukonga kuwagulusa kwa kuwatoa wose wandile mwe Nyumba ya Mnungu, hamwenga na magoto ne zing'ombe na wadya wandile wakasakanya matundu, niyo ayetila matundu yawe hamwenga nakuzikindula zimeza zawe.
+\v 16 Niyo awagamba wadya nawakataga suwa manga, “Foseni aha msekuitenda nyumba ya Tate kunda hant'hu ha uchuuzi.”
+\v 17 Wanamp'hina wakwe niyo wakumbukila ivo iwandikwe, “Neningilwe ni finju ye nyumba yako.”
+\p
+\v 18 Wayahudi niyo wamgamba, “Iki ni kilagiso chani kwa aya ukudamanya?”
+\v 19 Yesu niyo awahitula, “Imoleni Inyumba ino ya Mnungu, miye neni izenge mwa mazuwa matatu.”
+\v 20 Wadya wayahudi niyo wamhitula, “Nyumba ino ya Mnungu neizengigwa kwa myaka milongo mine na mtandatu, mna weye wagamba nouizenge kwa mazuwa matatu du?”
+\v 21 Mna iNyumba ank'hulu ya Mnungu andile akaisimuila nu umwili wakwe.
+\v 22 Aho eze auyuke wanamp'hina wakwe niyo wakumbukila viya alongaga. Niyo wayahuwila mawandiko ya Mnungu hamwenga na ivo alongaga Yesu.
+\p
+\v 23 Umwo andile Yelusalemu mwo we Pasaka, want'hu wengi wahuwilaga dizina dyakwe kwaviya wavionaga vilagiso vingi andaga akavidamanya.
+\v 24 Mna Yesu hawahuwilise woho, kwaviya nakawamanya wose.
+\v 25 Hakwaungigwe mnt'hu yeyose ywa kumlongela zimbuli zawe kwaviya yehe mwenye amanyaga zimbuli zi mwe mioyo yawe.
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Handaga na mnt'hu yumwenga ywa Mafalisayo zina dyakwe etangwagwa Nikodemo naho andaga kilongozi wa Wayahudi.
+\v 2 Amwizilaga Yesu kilo kimwenga niyo amgamba, “Labi, kikumanya weye u mhinizi wizile kulawa kwa Mnungu, kwaviya hahali mnt'hu yeyose akudaha kudamanya vihungi ukudamanya weye uneva Mnungu hehamwenga na yehe.”
+\v 3 Yesu niyo amgamba, “Nakugambila ikindedi, mnt'hu hanelekwe kaidi hakudaha kuuona useuta wa Mnungu.”
+\v 4 Nikodemo niyo amgamba, “Yadahika vivihi mnt'hu kwelekwa kaidi uneva kadalahala kale? Neidahike vivihi kwingila mwe inda ya nine niyo elekwa kaidi?”
+\v 5 Yesu niyo amhitula, “Nakugambila ikindedi mnt'hu hanelekwe kwa mazi na kwa Muye Akukile, hakudaha kwingila kwo useuta wa Mnungu.
+\v 6 Mwili weleka mwili mna Muye weleka Muye.
+\v 7 Usekwehelwa kwa mbuli iyo hugambile kwaviya waungwa kwelekwa kaidi.
+\v 8 Mp'heho yavuma ivo ikuunga naho mvumilo wakwe wevika mna hukumanya uko ikulawa na uko ikuita naho nivo vili kwa mnt'hu elekwe ni Muye ywa Mnungu.”
+\v 9 Nikodemo niyo amhitula Yesu kugamba, “Mbuli izi zadahika ivivihi.”
+\v 10 Yesu niyo amgamba, “Weye umhinizi wa Izilaeli mna zimbuli izi hukuzimanya?
+\v 11 Nakugambila kindedia, ‘Diya kikudimanya chadilonga, na diya kidione chadilongela uwona, mna uwona wetu hamkuuzumila.
+\v 12 Uneva himigambilani mbuli za mwe isi mna hamhuwile, nomhuwile vivihi nnawagambilani mbuli za kwe mbingu?
+\v 13 Naho hahali mnt'hu akweile kwe mbingu, ila yehe ezile kulawa uko, uyo Mwana Mnt'hu.
+\v 14 Enga iviya Musa ainulaga inyoka idya ye shaba mnanga mwo mti kudya kwe nyika, niivo vili kwa Mwana Mnt'hu, naye neenulwe kulanga,
+\v 15 vileke kila yumwenga akumhuwila ande na ugima wa ulo na ulo mwa Yehe.
+\p
+\v 16 Kwaviya Mnungu awaungisaga want'hu wa mwe isi niyo amwigala Mwanawe heena miyawe vileke kila akumhuwila asekwaga mna ande no ugima wa ulo na ulo.
+\v 17 Kwaviya Mnungu hamletile Mwanawe mwe isi vileke awasengele want'hu wa mwe isi, mna keza vileke isi iyokolwe kwombokela yehe.
+\v 18 “Akumhuwila Mwana hakusengelwa, mna wose hewe kumhuwila wasengelwa kale, kwaviya hawadihuwile dizina dya Mwana Mnungu eli ikedu.
+\v 19 Naho usengelo wenye nuuno, ung'azi nowiza mwe isi, want'hu niyo waungisa ulwiza no kuulemela ung'azi, kwaviya udamanyi wawe nounda wiha.
+\v 20 Kila akudamanya yaihile aulemela ung'azi naho hakwiza kwo ung'azi kwaviya hakuunga yadya akudamanya yaoneke.
+\v 21 Mna yeyose akudamanya yadya yakumwelela Mnungu eza kwo ung'azi vileke, yadya akudamanya yaoneke yadamanywa kwa kumwogoha Mnungu.”
+\p
+\v 22 Ize yajike iyo, Yesu hamwenga na wanamp'hina wakwe waitaga mwe isi ya Uyahudi, niyo asinda uuko hamwenga na wanamp'hina wakwe, akabatiza want'hu.
+\p
+\v 23 Yohana naye andaga akabatiza kint'hu kukwitangwa Ainoni, hagihi na Salimu kwaviya nokunda na mazi mengi, want'hu niyo waita kwakwe vileke wakabatizwe.
+\v 24 Ayo yalailaga umwo Yohana andaga akei kuvugailwa mwe divugailo.
+\v 25 Niyo wahigana wanamp'hina wa Yohana Mbatizi hamwenga na Myahudi yumwenga mwe mbuli yo kukuka.
+\v 26 Waitaga kwa Yohana niyo wamgamba, “Mhinizi, yudya mwandanye hamwenga kudya ng'ambu yo mto Yolodani, Yudya walongaga zimbuli zakwe, abatiza naho want'hu wose waita kwakwe.”
+\v 27 Yohana niyo awahitula, “Hakudaha mnt'hu kuhokela kint'hu uneva henk'higwe kulawa kwa Mnungu.
+\v 28 Nyuwe wenye mwasimuila kugamba miye nehilonga, ‘miye hiyo Kilisito Mkombozi mna himlongoela yehe.’
+\v 29 Mta mlombigwa niye Mlombi, mna mbwiyaye dyo mlombi akukin'ha no kumtegeleza, anda na kinyemi kikulu akeva diizwi dyo mlombi. Haluse! Ikinyemi changu kigenyela
+\v 30 Yehe aungwa kunda mkulu miye name ninde mdodo.”
+\p
+\v 31 Yehe akwiza kulawa kwe mbingu ni mkulu ywa yose. Yeyose alaile mwe isi ni wa mwe isi, naho alonga zimbuli za mwe isi. Yehe akwiza kulawa kulanga, ekulanga kwa mbuli zose.
+\v 32 Yadya ayaone nakuyeva nayo akuyasimuila, naho hahali akuzumila yadya akulonga.
+\v 33 Yehe akuuzumila ulosi wakwe, kazumila kugamba, Mnungu ni mkindedi.
+\v 34 Yehe asigiilwe ni Mnungu alonga mbuli za Mnungu, kwaviya kenk'higwa Muye ywa Mnungu haheina kihimo.
+\v 35 Tate amuungisa Mwanawe naho kamwink'ha vose mwe mikono yakwe.
+\v 36 Akumzumila Umwana naande no ugima wa ulo na ulo. Mnt'hu akumlemela Umwana hana ugima, naho naande mwe masulumizo ya Mnungu.
+\c 4
+\cl Mnango  4
+\p
+\v 1 Mafalisayo na weva kugamba Yesu andaga na wanamp'hina wengi hamwenga nakubatiza kujink'ha Yohana.
+\v 2 Ikindedi Yesu yemwenye habatize want'hu, mna wanamp'hina wakwe nao nawakabatiza want'hu.
+\v 3 Ivo Yesu eze eve ivo nawakalonga alawa Yudeya no kuuya naho Galilaya.
+\v 4 Naho nevimuunga ombokele Samalia.
+\v 5 Niyo abula kwo mzi wa Samalia ukwitangwa Sikali, hagihi na udya mgunda wa Yakobo amwink'haga mwanawe Yusufu.
+\v 6 Hadya handa na sima dya Yakobo, mna kwaviya Yesu na andaga kasokela kwajili ye nt'hambo yakwe, niyo ekala hagihi ne disima. Naho ne inda nomsi.
+\v 7 Niyo heza mvele wa Kisamalia aungaga ateke mazi. Yesu niyo amgamba, “Nink'he mazi ninywe.”
+\v 8 Wanamp'hina wakwe nawaitaga kwo mzi wakagule nk'hande.
+\v 9 Yudya mvele we Kisamalia niyo amgamba Yesu, “Inda vivihi weye Myahudi unilombeze miye mvele we Kisamalia amazi yo ukunywa?” Kwaviya Wayahudi na Wasamalia hawakuhangana.
+\v 10 Yesu niyo amhitula, “Wamanyize uwedi wa Mnungu, naho ni ani akukulombeza mazi yo ukunywa, hegu nawe waungile no kumlombeza, heye amazi, hegu nakakwink'ha mazi yo ugima.”
+\v 11 Yudya mvele niyo amhitula, “Zumbe, weye huna kint'hu cho kutekela mazi sima nadyo tali, haluse kulavahi amazi ayo yo ugima?
+\v 12 Haluse weye umkulu kujink'ha Tati yetu Yakobo akink'hile idisima idi, niyo yehe mwenye anywa amazi ye disima idi hamwenga na wanawe ne mifugwa yakwe yose?”
+\v 13 Yesu niyo amhitula, “Akunywa amazi aya naaone nk'hilu naho,
+\v 14 Mna mnt'hu akuunga anywe mazi aya yo ugima huunga nimwink'he, heeze aone nk'ilu naho, yadya mazi yo ugima huunga nimwink'he nayatende nch'oko za mazi yo ugima zikubwiluka mndani mwakwe, no kwink'hiza ugima wa ulo na ulo.”
+\v 15 Yudya mvele niyo amgamba, “Zumbe nink'he miye mazi ayo nise kunda na nk'hilu naho, nisekwiza kuteka mazi ahaha naho.”
+\p
+\v 16 Yesu niyo amgamba, “Ita ukamwitange Mgosio wize naye aha.”
+\v 17 Yudya Mvele niyo amhitula, “Hina mgosi.” Yesu niyo amgamba, “Kulonga vedi, ‘Hina mgosi.’
+\v 18 Kwaviya no kunda na wagosi washano, naho yudya unanaye ivi haluse hiyo ywako, aho kulonga kindedi!”
+\p
+\v 19 Yudya mvele niyo amgamba, “Zumbe, naona weye umlotezi.
+\v 20 Wakale wetu wavikaga mwo lugulu ulu mna nyuwe Wayahudi mwagamba hant'hu hawagilwe kumvika Mnungu ni Yelusalemu.”
+\v 21 Yesu niyo amgamba, “Mvele unihuwile, isa yeza, naho homumvike Tate mwo lugulu ulu, hegu kudya Yelusalemu.
+\v 22 Nyuwe mwamvika hemkummanya, suwe chavika yudya kimmanyize, kwaviya ukombola walawa kwa Wayahudi.”
+\v 23 Mna isa yeza naho ibula, wadya wakuvika kindedi nawamvikile Tate mwe kindedi mwe mioyo. Kwaviya Tate awazungula want'hu enga awo wakumvika.
+\v 24 Mnungu ni Muye woho nao wakumvika waungwa wamvike mwe mioyo yawe na kwa kindedi.”
+\v 25 Yudya mvele niyo amgamba, “Himanya neeze Masiha akwitangwa Kilisito, uyo aneza naakigambile kila kint'hu.”
+\v 26 Yesu niyo amgamba, “Miye hulonga na weye nu uuyo.”
+\p
+\v 27 Aaho wanamp'hina wakwe wauyaga mna weheelagwa kwaviya Yesu andaga akalonga na mvele, mna hakwandaga na yeyose amuuzile kugamba “Waungai?” Hegu nii walonga naye?
+\p
+\v 28 Yudya mvele niyo aleka idibiga dyakwe, nokuita kwo mzi niyo awagamba want'hu,
+\v 29 “Soni mkaule mnt'hu anigambile mbuli zangu zose nidamanye, mafani uyu niye Kilisito.”
+\v 30 Niyo wahalawa kwo mzi na kuita kudya eli Yesu.
+\p
+\v 31 Umwo wandile woho wenye, wanamp'hina wakwe wamhembelezaga wakamgamba Mhinizi dya nk'hande.
+\v 32 Niyo awagamba, “Miye nnanayo nk'hande hemkuimanya.”
+\v 33 Wanamp'hina wakwe niyo wauzana woho wenye, “Haluse eyuko mnt'hu amwigaile nk'hande?”
+\v 34 Yesu niyo awagamba, “Ikande yangu ni ino,” nidamanye yadya “akuunga yudya aniletile niibindilize indima yakwe.
+\v 35 Nyuwe hamkulongaga isigala miezi mine vileke kibule mwo uvuni? Mna miye nawagambilani, inuleni meso yenyu mkaule migunda, iikwa lumwe kwa kuvuna.
+\v 36 Na yudya akuvuna ahokela maliho hamwenga na kukisanya matunda kwa mbuli yo ugima wa ulo na ulo, vileke yudya akuhanda na yudya akuvuna welelwe hamwenga.
+\v 37 Kwaviya aho elo ulosi watenda kindedi kugamba, yumwenga ahanda na mtuhu avuna.
+\v 38 Miye nehiwasigiila mkavune yadya hamyadamanyile ndima, watuhu nawadamanya ndima, nanywe mwengila mwe ndima.”
+\p
+\v 39 Wasamalia wengi wo mzi udya, niyo wamhuwila kwa yadya alongile yudya mvele kugamba, “Kanigambila zimbuli zangu zose nidamanye.”
+\v 40 Niyo wadya wasamalia weze waite kwakwe, nawamhembelezesa vileke ekale kwawe. Yehe naye niyo ekala kwawe mazuwa maidi.
+\v 41 Want'hu wengi vitendese, niyo wahuwila kwa mbuli ya udya ulosi wakwe.
+\v 42 Niyo wamgamba yudya mvele, “Haluseelo kihuwila naho hiyo kwa yadya ulongile du, mna kiiva suwe wenye naho chamanya ikindedi mnt'hu uyu nie mlokozi ywe Isi.”
+\p
+\v 43 Yeze yajike mazuwa maidi niyo ahalawa kudya no kuita Galilaya.
+\v 44 Kwaviya Yesu ye mwenye nakalonga uwona kugamba, mlotezi hakutologwa kwawe, mwe Isi yakwe ye mwenye.
+\v 45 Viya eze abule Galilaya wadya want'hu wa Galilaya niyo wamhokela Kwaviya nawaziona mbuli zose Yesu adamanye kudya Yelusalemu mwe wila, Kwaviya wadya nao nawaita kwe wila.
+\v 46 Niyo abula vituhu mo Mzi wa Kana wandile Galilaya hadya ahitule amazi kunda divai. Nahanda na mkulu yumwenga wa selikali, Mwanawe na kanda mnyonge uko Kapelinaumu.
+\v 47 Uyo eze eve Yesu keza kulawa Uyahudi mpaka Galilaya niyo aita kwake, amlombezaga vileke asele, aite akamhonye Mwanawe ywa kibwanga, kwaviya na kanda hagihi na kubanika.
+\v 48 Yesu niyo amgamba, “Haheina kuwona kilagiso na vihungi, hamkudaha kuhuwila.”
+\v 49 Yudya mkulu wa selekali niyo amgamba, “Zumbe hakeseleza seka Mwanangu anabanike.”
+\v 50 Yesu niyo amgamba, “Keitile, mwanao mgima!” Yudya mt'hu niyo ahuwila viya Yesu amlongile niyo atimila sila no kuita kwake.
+\v 51 Viya ndile akei mwe sila, wandima wakwe niyo wambwila na mbuli kugamba, “mwanawe kahona kale udya unyonge!”
+\v 52 Eze awauze umuda mwanawe ahonile niyo wamgamba, “Unyonge umleka gulo msi wa saa mfungate.”
+\v 53 Aaho ise niyo amanya umuda ni udya agambilwe na Yesu, “Mwanao, mgima kahona.” Niyo ahuwila yehe hamwenga na wose wandile mwe nyumba yakwe.
+\p
+\v 54 Icho ni kilagiso cha kaidi adamanye Yesu viya alaile Uyahudi kubula Galilaya.
+\c 5
+\cl Mnango 5
+\p
+\v 1 Niyo handa na zuwa dya kinyemi ya Wayahudi, Yesu nae niyo akwela kwita Yelusalemu.
+\v 2 Naho Yelusalemu, hagihi ne nk'hili ikwitangwa nk'hili ya ngoto handaga na kawa dya mazi dikwitangwa kwa kiibulania Betisaza, naho nedinda na wazila washano wazunguluke wa kombokela.
+\v 3 Naho wanyonge wengi, mant'hunt'hu, viwete na waholole, nawagona mwe ziya zisila zo kombokela.
+\v 4 Nawakagoja mazi yatibulwe, Kwaviya hamwenga aha mtumwa ywa Mnungu naakeza he dikawa na kuyatibula amazi. Mnyonge ywa nk'hongo kwingila mwa mazi umwo mmazi yakanda yatibulwa naakahona unyonge wowose andile nao.
+\v 5 Hadya nahanda na mnt'hu andile mnyonge kwa myaka milongo mitatu na mnane.
+\v 6 Yesu eze amuone yudya agonile, amanyaga kugamba andaga iivo kwa lupisi lutali, niyo amuuza, “Waunga unde mgima?”
+\v 7 Yudya mnyonge niyo amhitula, “Zumbe, miye hina mnt'hu akuunga anigele mwe dikawa dya mazi viya mazi yanatibulwa, viya miye heza, kuna mnt'hu mtuhu akunilongoela.”
+\v 8 Yesu niyo amgamba, “Kimala ketwike kigonelo chako wiite.”
+\v 9 Ahadya yudya mnyonge niyo anda mgima, aketwika kigonelo chakwe na kugenda, naho zuwa diya nedinda dya kuhumula.
+\v 10 Vilongozi wa Wayahudi niyo wamgamba yudya ahonyigwe, “Dyelo ni zuwa dya kuhumula naho havikuungwa kwa weye kwinula ikigonelo.”
+\v 11 Niyo awahitula, “Yudya atendile miye ninde mgima niye anigambile niketwike ikigonelo nigende.”
+\v 12 Niyo wamuuza, “Mnt'hu uyo akugambile uketwike wiite ni ani?”
+\v 13 Mna yudya mnt'hu ahonyigwe andaga hammanyize yudya amhonyile, Kwaviya hadya na handa na want'hu wengi Yesu andaga kahalawa.
+\p
+\v 14 Niyo elo Yesu ambwiila Yudya mt'hu mwe nyumba yo kumvika Mnungu, Yesu niyo amgamba, “Kaula kunda mgima, usekudamanya wavu naho, dinase dikakubwiila buli tuhu diihile kujink'ha idi.”
+\v 15 Yudya mnt'hu niyo akeitila nokuwagambila vilongozi wa Wayahudi mnt'hu amhonyile ni Yesu.
+\v 16 Kwaviya Yesu nakahonya mnt'hu mwe dizuwa dya kuhumula Wayahudi niyo wakonga kumsunk'hasunk'ha.
+\v 17 Yesu niyo awagamba, “Tate adamanya ndima mpaka ivi haluse, miye name nadamanya.”
+\v 18 Mwe zimbuli izo, vilongozi wa Wayahudi niyo watendesa kuzungula sila yo kumkoma, naho hiyo du kwa mbuli ya kudamanya ndima mwe zuwa dya kuhumula, mna hamwenga na kumwitanga Mnungu ise mwenye, naho nakuketenda kaligana na Mnungu.
+\p
+\v 19 Yesu niyo awahitula, “Ikindedi nawagambilani, Mwana hakudaha kudamanya ndima yoyose kwa udahi wakwe, mna idya amwuone Ise akadamanya Kwaviya yadya akudamanya Tate, naayo akuyadamanya Mwana.
+\v 20 Kwaviya Tate amuungisa Mwana naho amlagisa yose akudamanya yehe mwenye, naho naamlagise mbuli nk'hulu ikujink'ha izi, nanywe nomwehelwe.
+\v 21 Enga viya Tate akuuyula want'hu wabanike nakuwatenda wande wagima, iviya iviya Mwana naye awatenda wagima wadya akuwaunga.
+\v 22 Naho Tate hakumsengela mnt'hu yeyose mna udahi wo usengelo kamwink'ha Mwana,
+\v 23 vileke want'hu wamwive Mwana enga viya wakumwogoha Tate amwigale Umwana. Mnt'hu heekumwogoha Mwana, hakumwogoha Tate amwigale Umwana.
+\v 24 “Namigambilani ikindedi, mnt'hu akuutegeleza ulosi wangu hamwenga nokumhuwila yudya aniletile ana ugima wa ulo na ulo, naho hakwingila mo usengelo mna na ande komboka kulawa kwo file kengila kwo ugima wa Mnungu.
+\p
+\v 25 Namigambilani ikindedi, isa yeza, naho ibula, wadya wabanike naweve izwi dya Mwana wa Mnungu naho wadya wakunga weve nawande wagima.
+\v 26 Enga viya Tate kunda ni chotoko cho ugima, kwe sila iiyo kamtenda Umwana naye kunda chotoko cha ugima.
+\v 27 Naye niyo amwink'ha Umwana udahi wa kusengela, Kwaviya yehe ni Mwana wa Mnt'hu.
+\v 28 Msekwehelwa, Kwaviya isa yeza want'hu wose wandile mwe vikuta naweve izwi dyakwe.
+\v 29 Naho nawauyuke, wadya watendile mbuli zedi kwa uuyulo wo ugima, na wadya watendile mbuli ziihile kwa uuyulo wo masulumizo.
+\v 30 Hikudaha kudamanya mbuli kwa udahi wangu miye mwenye, nalamula enga viya Mnungu anilagize, naho usengelo wangu miye wa kindedi, Kwaviya hikuzungula yadya huunga miye mwenye mna ya yudya aniletile.
+\p
+\v 31 “Mbuli zangu nnazilonga miye mwenye, nezinde hiyo kindedi.
+\v 32 Mna eyuko mnt'hu akunilongela mbuli zangu, naho miye himanya mbuli ziya akunilongela ni za kindedi.
+\v 33 Nyuwe nomsigila want'hu kwa Yohana naye niyo alonga uwona we kindedi mwe zimbuli zangu.
+\v 34 Mna miye hikuhokela uwona uwo wakulonga want'hu, mna nalonga ivi vileke nyuwe myokolwe.
+\v 35 Yohana na kanda enga lumuli lukukwela kulangaza, naho nyuwe nomkeikila lumwe kuonela kinyemi ulumuli ulo kwa lupisi.
+\v 36 Mna uwona nnanawo miye ni mkulu kujink'ha udya wa Yohana Kwaviya zindima ziya anink'hile Tate nizidamanye zanilongela, naho zalagisa kugamba Tate niye anisigiile miye.
+\v 37 Tate aniletile kalonga kale uwona mwa miye, nyuwe hamnati mmuwone ifuta yakwe, naho hata kwiva izwi dyakwe.
+\v 38 Ulosi wakwe haumuli mwe mioyo yenyu, Kwaviya nyuwe hamkumhuwila yudya asigilwe.
+\v 39 Mwakaulisa yadya yawandikwe kwaviya mmanya mndani mwakwe umwo mna ugima wa ulo na ulo. Mawandiko wenye wanilongela miye.
+\v 40 Hamkuunga kwiza kwangu vileke mnde na ugima.
+\p
+\v 41 Hiyo kugamba nazungula kutogolwa kulawa kwa want'hu.
+\v 42 Mna hiwamanyani kugamba mwe mioyo yenyu hamna lukunde kwa Mnungu.
+\v 43 Miye hiza kwa udahi wa Tate, mna nyuwe hamkunihokela, mna mtuhu aneza kwe dizina dyakwe yehe mwenye uyo nomumhokele.
+\v 44 Nomdahe ivivihi kunihuwila nyuwe mkuhokela ukulu kulawa mwenyu, mna hamkuzungula ukulu kulawa kwa Mnungu?
+\p
+\v 45 Msekugamba neniwalongelezeni kwa Tate, eyuko akuwalongelezeni nyuwe, yehe ni Musa yudya nyuwe mkumkawiila.
+\v 46 Uneva mwamhuwile Musa, hegu nomnihuwila name Kwaviya yehe nakawandika zimbuli zangu.
+\v 47 Mnaalo Kwaviya hamyahuwile yadya awandike Musa, nomhuwile vivihi aya miye hulonga?
+\c 6
+\cl Mnango  6
+\p
+\v 1 Akajika ayo yose, Yesu niyo aita ng'ambu ye bahali ya Galilaya iyo ukwitangwa bahali ya Tibelia.
+\v 2 Fyo kulu dya want'hu dyamtimilaa kwaviya nawaviona vilagiso awadamanyile wanyonge.
+\v 3 Yesu niyo akwela kwo lugulu no kwikala uko na wanamp'hina wakwe.
+\v 4 Wila wa wayahudi ye pasaka neinda ihagihi.
+\v 5 Yesu niyo enula meso yakwe, eze akaule niyo aona want'hu wengi wakumtimila, niyo amgamba Filipo, “Chakugulahi nk'hande ikuunga iweguse want'hu awa?”
+\v 6 (Nakalonga viya vileke amgeze filipo, kwaviya yehe mwenye nakamanya kiya naakaunga adamanye).
+\v 7 Filipo niyo amhitula, “Hata chandile na matundu yakubula dinali magana maidi, haya kudaha kugula mikate niyo kila yumwenga adye egute.”
+\v 8 Yumwenga ywa wanamp'hina wakwe akwitangwa Anduleya mvunawe dya Simoni Petulo, niyo agamba,
+\v 9 “Kuna ndugu ywetu yumwenga ana mikate mishano na samaki mbili. Mna ivi nevikint'he mbwai mwa want'hu enga awa?”
+\v 10 Yesu niyo awagamba, “Wekazeni want'hu hasi.” Kwaviya na handa na mani mengi want'hu niyo wekala hasi, wagosi na wanda wabula elufu shano.
+\v 11 Yesu niyo aguha idya mikate nakumtogola Mnungu niyo awenk'ha wadya want'hu wekale hasi hamwenga na viya visamaki viidi kila yumwenga viya vikumkint'ha.
+\v 12 Want'hu wose weze wegute niyo awagamba wanamp'hina wakwe, “Kisanyeni wabesu wasigale kusekwaga kabesu kokose.”
+\v 13 “Niyo waduganya awabesu wadya no kumemeza nt'hangulu mlongo na mbili.”
+\p
+\v 14 Want'hu weze waone vilagiso viya adamanye Yesu, niyo wagamba, “Ikindedi uyuo ni yudya mlotezi chandile kikagoja.”
+\v 15 Yesu eze amanye nawakaunga kumtozeleza vileke ande Zumbe wawe, niyo ahalawa ikedu nokuita kwo lugulu.
+\p
+\v 16 Ize ibuze nekisingi wanamp'hina wakwe niyo waseleza kuita kwe diziwa.
+\v 17 Niyo wengila kwe ngalawa no kukonga kujink'hanya kuita Kapelinaumu, umuda uo kaziza nakakonga kwingila, Yesu nae na kanda akei kulaila.
+\v 18 Lupisi uo heho kulu nedikavumila, ibahali nayo neikonga kuhilukila.
+\v 19 Wana mp'hina wakwe weze wagambigwe wagendalugendo ukubula maili mnane, niyo wamuona Yesu agenda mnanga mwa mazina ehagihi ne ngalawa, wogohesa.
+\v 20 Mna Yesu niyo awagamba, “Ni miye msekogoha.”
+\v 21 Niyo wanda na kinyemi kikulu no kumhokela mwe ingalawa, lupisi ulo niyo wanda wabula kudya wandile wakaita.
+\p
+\v 22 Zuwa dya kaidi wadya want'hu wekale nt'hendelo idya ya kaidi nawaona kugamba handaga na ngalawa imwenga du, naho Yesu na kanda haitile na wanamp'hina wakwe, awanamp'hina wakwe nawahalawa woho wenye.
+\v 23 (Mna zimashua nt'huhu kulawa Tibelia nazinda hagihi nakubula hadya hant'hu wadile imikate viya Yesu eze amtogola Mnungu).
+\v 24 Wadya want'hu weze wabunk'hule Yesu na kanda hahali hamwenga na wanamp'hina wakwe niyo wengila mwe zia zingalawa na kwiita Kapelinaumu kumzungula.
+\p
+\v 25 Weze wambwile Yesu gundi ye diziwa niyo wamuuza, “Mhinizi, kubula ini uku?”
+\v 26 Yesu niyo awahitula, “Nyuwe hamkunizungula kwaviya vilagiso hamwenga na vilagiso viya hudamanya, mna mwanizungula kwaviya no mdya imikate niyo mweguta.
+\v 27 Msekuidamanyila ndima nk'hande ikubanika mna damanyileni ndima nk'hande heikusila, nk'hande yo ugima wa ulo na ulo ink'hande iyo nomwink'higwe ni Mwana wa Mnt'hu naho Tate Mnungu ye mwenye kalagisa kugamba, kamsagula na kumzumila.”
+\p
+\v 28 Niyo wamuuza, “Haluse kitende vivihi vileke kidahe kudamanya viya Mnungu akuunga kidamanye?”
+\v 29 Yesu niyo awahitula, “Kiya mkuungwa ni Mnungu mdamanye ni kugamba, mumhuwile yudya asigilwe.”
+\v 30 Niyo wamgamba, “Noudamanye kilagiso chani kikione vileke kikuhuwile? Noudamanye kint'hu chani?
+\v 31 Wakale wetu, nawadya nk'hande ikwitangwa mana mwe nyika enga yadya yawandikwe yakulonga, ‘Nakawenk'ha mikate kulawa kwa Mnungu niyo wadya.”
+\p
+\v 32 Yesu niyo awahitula, “Nawagambileni ikindedi, hiyo Musa awenk'heni imikate kulawa kwo ulanga Tate niye awenk'heni mkate we kindedi kulawa kwo ulanga.
+\v 33 Kwaviya mkate wa Mnungu ni yudya aseele kulawa kwa Mnungu na yehe niye akwink'hiza ugima want'hu wa mwe Isi.”
+\p
+\v 34 Niyo wamgamba, “Zumbe, kink'he iyo nk'hande mazuwa yose.”
+\v 35 Yesu niyo awagamba, “Miye niye nk'hande ikwink'hiza ugima, mnt'hu akwiza kwangu haaone sala naho, naho yudya akunihuwila heeze aone nk'hilu.
+\v 36 Mna himigambilani, mwaniyona mna mkei hamkuunga kunihuwila.
+\v 37 Wadya wose Tate anink'hile naweze kwangu naho yudya akwiza kwangu henimduule kuse.
+\v 38 Kwaviya hizile kulawa kwa Mnungu vileke nidamanye yadya huunga miye, mna hiza vileke nidamanye yadya akuunga yudya akisigiile.
+\v 39 Viya akuunga yudya akisigiile ni ivi. Nisekumwaza hata yumwenga mwe wadya anink'hile mna vileke niwauyule wose mwe dizuwa diya dyo uheelo.
+\v 40 Kwaviya mbuli akuunga Tate ni ino, wose wamuwone umwana no kumhuwila wande na ugima wa ulo na ulo name neniwauyule mwe dizuwa dyo uheelo.
+\p
+\v 41 Wayahudi niyo wakonga kun'gung'uzika Kwaviya naakagamba, “Miye ni mkate nizile kulawa kulanga kwa Mnungu.”
+\v 42 Niyo wauza, “Uyo hiyo Yesu mwana ywa Yusufu? Naho ise na nine hikugamba kiwamanya? Haluse ni mbwai akigamba kaseela kulawa kwa Mnungu?”
+\v 43 Mna Yesu niyo awagamba, “Mse kungunguzika,
+\v 44 Hahali mnt'hu akudaha kwiza kwangu uneva Tate anitumile miye hamletile kwangu, name nenimuuyule mwe zuwa dyo uheelo.
+\v 45 Enga walotezi wa Mnungu viya wawandike, ‘Wose nawahinizwa na Mnungu.’ Yehe akumtegeleza Tate hamwenga na kuhina kulawa kwakwe, neeze kwangu.
+\v 46 Uko nuko kugamba hakuna mnt'hu amuone Tate, mna ni yudya alaile kwa Mnungu, nie amuone kale Tate.
+\v 47 Namigambilani ikindedi, akunihuwila ananao ugima wa ulo na ulo.
+\v 48 Miye niye nk'hande yo ugima,
+\v 49 Tati zenyu na wadya mana kwe dijangwa mna niyo wabanika.
+\v 50 Mna aha hana nk'hande ilaile kwa Mnungu, naho mnt'hu yeyose anadya haabanike,
+\v 51 Miye niyo ink'hande ilaile kwa Mnungu, Mnt'hu yeyose anadya iyo ink'hande neekale ulo na ulo. Naho nk'hande yenye niino, umwili wangu huunga niulave vileke want'hu wose mwe isi wande na ugima.”
+\p
+\v 52 Aho wayahudi niyo wakonga kuhigana wenye kwa wenye wakauzana, “Mnt'hu uyu adaha vivihi kukink'ha suwe umwili wakwe kiudye?”
+\v 53 Yesu niyo awagamba, “Namigambilani ikindedi, hamna udile umwili wakwe Mwana wa Adamu hamwenga na kuinywa isakame yakwe, hamkudaha kunda na ugima mndani mwenyu.
+\v 54 Wadya wakuudya umwili wangu hamwenga na kuinywa isakame yangu wananao ugima wa ulo na ulo. Naho miye neniwauyule mwe dizuwa dyo uheelo.
+\v 55 Kwaviya umwili wangu niyo nk'hande ye kindedi na isakame yangu nicho cho ukunywa che kindedi.
+\v 56 Wakuudya umwili wangu nakuinywa isakame yangu wekala mndani mwangu name nekala mndani mwawe.
+\v 57 Tate emgima kanisigila miye, miye name ni mgima kwa Tate, Ivi yudya akuunga anidye naende mgima umwangu.
+\v 58 Ino niyo ink'hande ikuseela kulawa kwa Mnungu hiyo enga viya Tati zenyu wadile idya nk'hande niyo wafa, mna akuunga adye ino nk'hande naande mgima ulo na ulo.
+\v 59 Mbuli izi nakazilonga mwe nyumba yo kuvikila uko Kapelinaumu.
+\p
+\v 60 Wanamp'hina wakwe wengi weze weve mabilikizi yakwe niyo wagamba, “Mabilikizi yakwe ni madala, akuunga ayatongele ni ani?”
+\v 61 Mwe umoyo wakwe Yesu niyo abunk'hula kugamba, wanamp'hina wakwe wangunguzika mwe yadya alongile, niyo awagamba, “Haluse ulosi uno umilumizani mwe mioyo?
+\v 62 Haluse neinde vivihi mkamuona Mwana wa Adamu akwela akaita kudya alawaga?
+\v 63 Kikugela ugima ni Muye ywa Mnungu, mnt'hu hana udahi wowose. Mbuli nimigambileni nuwo ugima, na Muye ywa Mnungu.
+\v 64 Mna mwa nyuwe kuna watuhu wakei kuhuwila” Yesu na kanda kamanya kukongela aho nk'hongo yudya hehuwile hamwenga na yudya akuunga amsenge.
+\p
+\v 65 Niyo agendeela ukulonga, “Ivo nivo vilekile hamigambilani, hahali mnt'hu akudaha kwiza kwangu uneva Tate haungile.”
+\p
+\v 66 Mbuli iyo niiyo ilekile wengi mwa wanamp'hina wakwe wauye kunyuma waleke kumtimila.
+\v 67 Yesu niyo awagamba wadya mlongo na waidi, “Togoleni nyuwe nanywe mwaunga mhalawe?”
+\v 68 Simoni Petulo niyo amhitula, “Zumbe kiite kwaani? Weye una mbuli zo ugima wa ulo na ulo.
+\v 69 Suwe kikuhuwila naho kibunk'hula kugamba weye niwe msuntilwa ywa Mnungu.”
+\v 70 Yesu niyo amhitula, “Togoleni, miye himisaguleni nyuwe mlongo na waidi mna yumwenga ywenyu ni Mwavu?”
+\v 71 Naakalonga Yuda mwana ywa Simoni Isikaliyote. Yehe na kanda yumwenga mwa wanamp'hina wa Yesu mna niye andile nakaunga amsezenge.
+\c 7
+\cl Mnango 7
+\p
+\v 1 Akajika Yesu andaga akagenda uko Galilaya, andaga hakuunga akomboka mwo Uyahudi kwaviya Wayahudi nawanda wakamzungula vileke wamkome.
+\v 2 Naho dizuwa dya kinyemi dya Wayahudi dye viheha nedinda dihagihi.
+\v 3 Nduguze niyo wamgamba, “Halawe aha uite Uyahudi, vileke wanamp'hina wako wakaule zindima zako ukudamanya.
+\v 4 Kwaviya hahali mnt'hu akuunga adamanye zindima kwa kinyele, mna ye mwenye aunga amanyike. Kwaviya weye wadamanya izimbuli izi, leka want'hu wose wa mwe Isi wakumanye.”
+\v 5 Kwaviya hata wanduguze na wanda hawakumhuwila.
+\v 6 Yesu niyo awagamba, “Lupisi lwangu ukei kubula, kila lupisi niwedi kwenyu.
+\v 7 Want'hu wa mwe isi hawakudaha kumiihieni, mna waniihia miye, Kwaviya miye nalonga uwona mwa yehe kugamba udamanyi wakwe wiha.
+\v 8 Nyuwe iteni kwe wila mna miye nikei Kwaviya umuda wangu ukei kubula.”
+\v 9 Yesu nakalonga ivi niyo asigala ukudya Galilaya.
+\p
+\v 10 Nduguze weze waite kwe wila Yesu nae niyo aita, Mna nakaita kwa kifiso vileke asekuoneka.
+\v 11 Wakulu wa wayahudi nawakamzungula kudya kwe wila wakauzana, “E kuhi uyu?”
+\v 12 Want'hu wengi na wanda mwe vibungi wakasimuila zi mbuli zakwe. Wamwenga nawakagamba, “uyuno ni mnt'hu ywedi.” Awatuhu nao niyo wagamba, “Hiyo mnt'hu ywedi Kwaviya awazaganya want'hu.”
+\v 13 Mna hahali mnt'hu alongile mwe kieti Kwaviya nawaka wogoha wayahudi.
+\p
+\v 14 Mgati mwe wila Yesu niyo akwela no kwingila mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu no kukonga kuhiniza.
+\v 15 Wayahudi niyo wehelwa wakagamba, “Uyu kalavai umanyi wa aya yose nae hasomile heusomile?”
+\v 16 Yesu niyo awahitula, “Yano huhiniza hiyo mahinyo yangu, mna lawa kwa Tate aniletile miye.
+\v 17 Mnt'hu akuunga adamanye zimbuli ziya Mnungu akuunga, naamanye uneva aya huhiniza yalawa kwa Mnungu hegu ni yangu miye mwenye.
+\v 18 Mnt'hu akukelongela ye mwenye aunga akeink'he uwedi utendese ye mwenye. Mna yudya akuunga amwinule yudya amletile uyu niwakindedi naho hauhali wiihi mndani mwakwe.
+\v 19 Musa hawenk'heni miko? Mna hahali hata yumwenga mwa nyuwe azitozile. Nii mwaunga mnikome miye?”
+\p
+\v 20 Idifyo diya dya want'hu niyo dyamhitula, “Una mp'hepo! Uyo akuunga akukome weye ni ani?”
+\v 21 Yesu niyo awahitula, “Nehidamanya kihungi nyuwe nyose niyo mwehelwa.
+\v 22 Musa nakawasigila muwavinile wana wenyu wa kigosi (mna neinda hiyo Musa aungile na wanda Tati zenyu walongole) naho mwavinila wana mwe dizuwa dyo kuhumula.
+\v 23 Uneva mwana wa kigosi kavinilwa mwe dizuwa dya kuhumula, vileke miko ya Musa isekubanangwa, nii mwanifila maya Kwaviya nitendile mnt'hu ande mgima mwe zuwa dyo kuhumula?
+\v 24 Msekulava usengelo kwa kukaula kwa kuse mna laveni usengelo kwa kukaula ikindedi.
+\p
+\v 25 Want'hu watuhu we Yelusalemu niyo wagamba, “Yuno hiyo yudya mnt'hu wakunga wamkome?
+\v 26 Kauleni alonga mwe kiyeti mna hawakulonga dyodyose. Togoleni, vilongozi wamanya ikindedi kugamba yuno niye Kilisito?
+\v 27 Mna Kilisito aneza hahali mnt'hu akuunga amanye uko alaile. Mna suwe chose kimanya kudya akulawa yuno mnt'hu.”
+\p
+\v 28 Yesu eze enda ahiniza mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu niyo alonga kwa izwi kulu, “Icho nk'hindedi kugamba mnimanya miye, na kudya nilaile. Hizile kwa udahi wangu miye mwenye. Yudya anigale miye, yehe ni mkindedi, mna hamummanyize.
+\v 29 Mna miye himmanya Kwaviya hiza kulawa kwakwe naho yehe niye aniletile.”
+\p
+\v 30 Niyo want'hu wengi mwe difyo diya wamhuwila na kulonga,
+\v 31 “Aho aneza Kilisito, naadamanye vilagiso vingi enga ivi adamanye yuno?”
+\v 32 Mafalisayo niyo weva viya want'hu wakungungula mwe mbuli izi za Yesu, niyo woho hamwenga na wakulu wa walava nt'hambiko wasigila wamizi we Nyumba ya Mnungu uleke waite wakamgwile Yesu.
+\p
+\v 33 Yesu niyo alonga, “Usigala lupisi mdodo wa kunda na nyuwe, nikakuheza neniite zangu kwa yudya aniletile.
+\v 34 Namunzungule mna hamnione, kwaviya hamkudaha kwiita kudya huunga ninde.”
+\v 35 Niyo wayahudi wauzana, “Ni kuhi uko aite, uko hekimuwone? Haluse aunga aite kwe mizi ye Wagiliki kudya want'hu wetu wakwikala nakuwahiniza Wagiliki?
+\v 36 Nivo naakagaaze umwo akagamba, nomnizungule mna hamnione naho homdahe kwiita kudya huunga niite?”
+\p
+\v 37 Mwe zuwa dya uheelo, zuwa diya kulu mwe zuwa dya kinyemi, Yesu niyo akimaala alonga kwa izwi kulu, “Mnt'hu yudya ane nk'hilu eze kwangu anywe.
+\v 38 Enga viya iwandikwe, yudya akunihuwila, vizuto va mazi yo ugima navilawe kulawa mndani mwakwe.”
+\v 39 Yesu nakalonga ivi kwa mbuli ye Muye ywa Mnungu, yudya wadya wakumhuwila nawamhokele. Mwe lupisi kiya Muye na kanda akei kwiza kwaviya Yesu na kanda akei kutogoleswa ni Mnungu.
+\p
+\v 40 Want'hu wamwenga naweva viya alongile niyo walonga, “Mnt'hu uyu, kindedi ni Mlotezi.”
+\v 41 Want'hu watuhu niyo wagamba, “Uyu ni Kilisito!” Mna watuhu niyo wagamba, “Vyadahika Kilisito kulawa Galilaya?
+\v 42 Mawandiko wakigambila, Kilisito naalaile mwo lukolo lwa Zumbe Daudi naho neelekigwe Betelehemu mzi ekalaga Daudi?
+\v 43 Niyo handa na kupangana kwa want'hu kwa mbuli yakwe Yesu.
+\v 44 Watuhu nawakaunga kumgwila, mna hahali amtozile.
+\p
+\v 45 Wadya wamizi wa Nyumba ank'hulu ya Mnungu wasigilwe weze wauye, wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na Mafalisayo niyo wawauza, “Nii hammwigale?”
+\v 46 Wadya wamizi wa Nyumba ya Mnungu niyo wahitula, “Hahalailaga hata mnt'hu yumwenga akulonga enga mnt'hu uyu.”
+\v 47 Mafalisayo niyo wawauza, “Hata nyuwe mwazaganywa?”
+\v 48 “Nyuwe mummanya yeyeso mwe Vilongozi hegu mwe Mafalisayo akumhuwila yehe?
+\v 49 Want'hu wano hawamanyize miko ya Musa, waligitwa ni Mnungu.”
+\p
+\v 50 Mwe wadya mafalisayo, Nikodemo andagaaho, yudya aitaga kwa Yesu, niyo awagambila weyawe,
+\v 51 “Mwe miko ya kwetu hakikudaha kumsengela mnt'hu uneva kikei kumtegeleza na kumanya idyo adamanye.”
+\v 52 Niyo wamhitula, “Weye nawe kulaila Galilaya? Kaula mo Mawandiko Akukile naho nauone hahali mlotezi ezile kulawa Galilaya.”
+\p
+\v 53
+\f + \ft Ukaulise: Mwo ulosi wa Yohana 7:53-8:11 hayamuli mwo uwedi wa milosi ya kale. \f* Niyo kila yumwenga aita kwakwe.
+\c 8
+\cl Mnango 8
+\p
+\v 1
+\f + \ft Ukaulise: Ukombaganye utambalisi wa Yohana 7:53-8:11 aho halanga. \f* Yesu niyo aita kwo Mnima lwe Mizeituni.
+\v 2 Mtootondo, niyo auya naho kwe Nyumba ya Mnungu. Want'hu wose wamzungulukaga niyo yehe ekala hasi no kukonga kuwahiniza.
+\v 3 Wahinizi we miko hamwenga na Mafalisayo niyo wamwigaila mvele agwiligwe akadamanya uhambwasi, niyo wamkimalisa hameso ya want'hu wose.
+\v 4 Niyo wamgamba Yesu, “Mhinizi, mvele uyu kagwiligwa akadamanya uhabwasi.
+\v 5 Mwe miko yetu Musa kakigamba, mvele enga uyu aungigwa atoigwe maiwe mpaka abanike. Weye wagaaze?”
+\v 6 Nawalonga ivi kumtegela Yesu vileke wamlongeleze. Mna yehe niyo afunamaga hasi niya akonga kuwandika hasi na kadole kakwe.
+\v 7 Weze wande wakagendeela kumuuza maswali, Yesu akimaalaga nakuwagamba, “Mnt'hu yeyose mwenyu heena wavu ande ywa nk'hongo kumduila iwe.”
+\v 8 Niyo afunama naho nakuwandika hasi.
+\v 9 Weze weve ivi, wose niyo wahalawa, yumwe yumwe wakakongela wadala vilongozi. Yesu niyo asigala ekedu na yudya mvele endile akei kakimala.
+\v 10 Yesu niyo akimaala, amgamba yudya mvele, “Wekuhi? Hasigale hata yumwenga akukulongeleza?”
+\v 11 Yudya mvele niyo amhitula, “Zumbe hawahali.” Yesu niyo agamba, “Vedi. Hata miye hikukusengela keitile, mna unasekudamanya wavu naho.”
+\p
+\v 12 Yesu niyo alonga vituhu na Mafalisayo, “Miye niye ung'azi we isi.” Niyo agendeela, “Yudya akunitimila na ande na ung'azi wa ugima naho haagendele mwo lwiza.”
+\v 13 Mafalisayo niyo wamgamba, “Weye walava uwona wako mwenye, na izo ukukelongela uwona hiyo za kindedi.”
+\v 14 Yesu niyo awahitula, “Hata nnakelongela uwona mbuli idya hukelongela ni kindedi, Kwaviya himanya kudya hulawa na kudya huita. Nyuwe hammanyize kudya hulawa hamwenga na kudya huita.
+\v 15 Nyuwe mwasengela kimnt'humnt'hu, miye himsengele mnt'hu yeyose.
+\v 16 Mna uneva nnadamanya ivo, usengelo wangu nounde wakindedi. Kwaviya miye hikedu, Tate yudya anigale e hamwenga na miye.
+\v 17 Iwandikwa mwe miko yenyu kugamba, ‘Uneva want'hu waidi wanalava uwona ukuligana, icho wakulonga, ni kindedi.’”
+\v 18 “Nalonga uwona wa miye mwenye, Tate yangu nae anigale anilongela uwona.”
+\p
+\v 19 Niyo wamuuza, “Iso eihi?” Yesu niyo awahitula, “Hamnimanyize miye naho hamummanyize Tate. Mwanimanyize miye hata Tate hegu nomummanya.”
+\v 20 Yesu nakalonga yose aya viya andile akahiniza mwe Nyumba ya Mnungu. Mwe chumba kikuikigwa ikindolo cha malavo Naho hahali hata yumwenga amgwiile Kwaviya umuda wakwe no unda ukei kubula.
+\p
+\v 21 Yesu niyo alonga nao vituhu, “Nenihalawe nanywe nomnizungule, mna nomfe mwo wavu wenyu. Hamkudaha kuita kudya miye huita.”
+\v 22 Vilongozi wa Wayahudi niyo wagamba, “Agamba hakikudaha kuita kudya akuunga aite, haluse kigambe aunga akekome yehe mwenye?”
+\v 23 Yesu niyo awahitula, “Nyuwe ni wa aha he isi, mna miye hiza kulawa kulanga kwa Mnungu. Nyuwe mwalawa mwe isi ino mna miye hiyo wa ino isi.
+\v 24 Ivo nivo vilekile hamigambilani nomfe kwo wavu uwo mnanawo, naho nomfe mwo wavu wenyu uneva hamkuhuwila kugamba, ‘Miye ni Yehe.’”
+\p
+\v 25 Niyo wamuuza, “Weye ni ani?” Yesu niyo awahitula, “Idiya nawagambilani kukongela aho nk'hongo.
+\v 26 Nnanazo mbuli nyingi za kulonga mwa want'hu wose wamwe isi, na za kuwasengela nyuwe, yudya anigale miye yehe ni Mkindedi. Naho nawagambila want'hu diya nivile kulawa kwakwe.”
+\p
+\v 27 Hawabunk'hule kugamba Yesu nakawagambila mbuli ya Ise.
+\v 28 Yesu niyo awagamba, “Mnamwinula Mwana wa Mnt'hu nommanye, ‘Miye niye Yehe.’ Naho nommanye hikudamanya mbuli yoyose kwa udahi wangu miye mwenye, mna nalonga dia Tate anisigiile nnonge.
+\v 29 Naho yudya anigale miye e hamwenga na miye, hakunasa nikedu, Kwaviya nadamanya mbuli ziku mbwedeza.”
+\v 30 Want'hu wengi wamhuwilaga Yesu aho weze wamwive ivo andaga akayalonga ayo.
+\p
+\v 31 Yesu niyo awagamba wadya Wayahudi wakumhuwila, “Mnayazumila amahinizo yangu, nomnde wanamp'hina wangu kindedi,
+\v 32 naivo nommanye ikindedi, naho icho ikindedi nekiwaikeni ulekelwa.”
+\v 33 Niyo wamhitula, “Suwe kiwelekwa wa Ibulahimu, naho hakinati kinde watumwa wa mnt'hu yeyose. Nii wakigamba, ‘Nomnde walekelwa?”
+\v 34 Yesu niyo awagamba, “Namigambilani ikindedi, kila mnt'hu akudamanya wavu, mtumwa wo wavu.
+\v 35 Mtumwa hiyo mwana ywa mwe kaya mazuwa yose, mna mwana mwelekwa, yehe ni ywa umudya mndani mazuwa yose.
+\v 36 Uneva Mwana anawatenda mnde walekelwa, nomnde vilekelwa we kindedi.”
+\v 37 Hiwamanyani nyuwe ni cheleko cha Ibulahimu, mna mwaunga mnikome, kwaviya hamkuyaunga mahinizo yangu.
+\v 38 Miye nalonga diya Tate anilagise, mna nyuwe mwadamanya diya mgambilwe ni tati yenyu.”
+\p
+\v 39 Niyo wamhitula, “Tati yetu ni Ibulahimu.” Yesu niyo awahitula, “Uneva mwandile wana Ibulahimu, hegu mwadamanye zimbuli enga ziya adamanye.
+\v 40 Yose nidamanye, nikumigambilani kindedi nivile kulawa kwa Mnungu mna mwaunga mnikome. Ibulahimu hadamanye mbuli enga izi!
+\v 41 Mwadamanya mbuli enga ziya tati yenyu adamanye.” Niyo wamhitula, suwe hachelekwe mwo uhabwasi. “Kina Tate yetu yumwenga du niye Mnungu.”
+\v 42 Yesu niyo awagamba, “Mnungu andile tati yenyu kindedi, hegu nomniunga kwaviya nalawa kwakwe naho hiza. Hizile miye mwenye mna yehe niye aniletile.
+\v 43 Nii hamkukombaganya diya hulonga? Kwaviya hamkuunga kwiva ulosi wangu.
+\v 44 Nyuwe wana wa tati yenyu Mwavu, naho mwaunngisa kuyatimila yadya tati yenyu akuyaunga. Kukongela nk'hongo na kanda mkomi, naho akei ande mwe kindedi, Kwaviya hamna ikindedi mndani mwakwe, kwaviya aho akalonga uudant'hi, alagisa viya eli, kwaviya yehe mwenye ni mdant'hi na tate wo udant'hi.
+\v 45 Name Kwaviya nalonga ikindedi nivo vikuleka hamkunihuwila.
+\v 46 Ni yuhi mwa nyuwe akudaha kulagisa kugamba miye hidamanya wavu? Miye nnalonga ikindedi nii nyuwe hamkunihuwila?
+\v 47 Mnt'hu ywa Mnungu eva yadya ya Mnungu, Mna nyuwe hamkwiva Kwaviya hiyo wa Mnungu.”
+\p
+\v 48 Wayahudi niyo wamhomola Yesu wakagamba, “Haluse suwe hakikulonga ikindedi kugamba weye hwi Msamalia naho una mp'hepo?”
+\v 49 Yesu niyo awahitula, “Miye hina mp'hepo. Namtunya Tate, mna nyuwe hamkunitunya.
+\v 50 Mna miye hikuzungula ukulu, eyuko akuzungula ukulu uwo, niyehe akuunga asengele.
+\v 51 Ikindedi namigambilani, mnt'hu aneva yadya hulonga haabanike mbwitu.”
+\p
+\v 52 Mna Wayahudi niyo wamgamba, “Haluse kibunk'hula kugamba una mp'hepo iihile. Ibulahimu kabanika hamwenga na walotezi wose mna weye wagamba, Mnt'hu anatoza mahinizo yako haabanike chu.”
+\v 53 Weye umkulu kujink'ha tati yetu Ibulahimu abanike. Na walotezi wose wa Mnungu wabanika, weye waketenda niwe ani?
+\v 54 Yesu niyo amhitula, “Uneva nnakeink'ha ukulu miye mwenye, nt'hunyo yangu hiyo kint'hu, akunitunya ni Tate, yudya nyuwe mkugamba Mnungu ywenyu.
+\v 55 Naho nyuwe hamummanyize mna miye himmanya, nnagamba himmanyize neninde mlulimi enga nyuwe, mna miye himmanya naho hitoza ulosi wakwe.
+\v 56 Tati yenyu Ibulahimu na kanda na kinyemi kikulu, Kwaviya akuunga adione dizuwa dyo kwiza kwangu naho niyo adiona na kwelelwa.”
+\p
+\v 57 Wayahudi niyo wamgamba, “Weye ukei kubuza myaka milongo mishano mna kumuwona Ibulahimu!”
+\v 58 Yesu niyo awagamba, “Ikindedi nawagambileni,” “Ibulahimu umwo andaga akei kwelekwa, ‘Miye ni aho.’”
+\v 59 Niyo walogota maiwe vileke wamtoe, Yesu niyo akefisa nakufosa mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu no kuhalawa.
+\c 9
+\cl Mnango 9
+\p
+\v 1 Umwo Yesu andile akomboka, amuwonaga mnt'hu andaga mant'hunt'hu kukongela kwelekwa kwakwe.
+\v 2 Wanamp'hina wakwe niyo wamuuza, “Mhinizi, mnt'hu uyu na wadya wamweleke ni yuhi adamanye wiihi vilekile akalekwa mant'hunt'hu?”
+\v 3 Yesu niyo ahitula, “Yuno hadamanye wiihi naho hata wadya wamweleke. Mna ivi vilaila vileke ndima za Mnungu zioneke.
+\v 4 Naho yaungigwa kizidamanye zindima zakwe yehe akisigiile kukei nomsi, kilo cheza naho mnt'hu haadahe kudamanya ndima.
+\v 5 Lupisi nili mwe isi, miye ni ung'azi we isi.”
+\p
+\v 6 Eze ajink'he kulonga ivo, niyo atwa mate hasi, adamanya nt'hope kwa yadya mate, amhaka int'hope idya mwa meso, yudya andile nt'hunt'hu.
+\v 7 Niyo amgamba, “Ita ukahake mwe dibilika dya Siloamu.” (Zina Siloamu ni ulosi wa Kiibulania, nuko kugamba, “Atumigwe).” Basi niyo aita nao kuhaka mazi, niyo auya meso yakwe yaona.
+\v 8 Want'hu we haguhi naye na wadya wamuwone kale viya endile hakuona, naho viya endile mlombezi, niyo wauza, “Haluse yuno hi yudya endile akekala na kulombeza?”
+\v 9 Watuhu niyo wagamba, “Hiyo yehe mna kakaeiga du.” Mna yehe mwenye niyo agamba, “Ni miye.”
+\v 10 ivo wamuuzaga wakamgamba, “Meso yako yafinyulwa vivihi?”
+\v 11 Yehe niyo awahitula, “Mnt'hu yudya akwitangwa Yesu nakadamanya nt'hope, niyo anihaka mwe meso, anigamba, ‘Ita Siloamu ukahake.’ Niyo naita nahaka mazi vatenda naona.”
+\v 12 Niyo wamgambila, “E kuhi uyo?” Yehe nae niyo awahitula, “Miye himanyize.”
+\p
+\v 13 Niyo wamwigala kwe Mafalisayo yudya endile hakuona.
+\v 14 Naho na inda mwe zuwa dya Kuhumula viya Yesu adamanye ziya nt'hope na kumgela yudya mnt'hu akanda aona.
+\v 15 Mafalisayo niyo wamuuza vituhu viya vendile niyo meso yakwe yanda yaona. Yehe niyo awagamba, “Nakanigela nt'hope mwe meso niyo nahaka mazi valekile ivi haluse naona.”
+\v 16 Mafalisayo watuhu niyo wagamba, “Mnt'hu uyo halaile kwa Mnungu, kwaviya hakuitoza miko ya zuwa dya kuhumula.” Mna watuhu niyo wauza, “Yadahika vivihi mnt'hu mta wiihi kudamanya vilagiso va vihungi?” Niyo woho wenye wanda wapangana.
+\v 17 Mafalisayo niyo wamuza vituhu uyo mnt'hu endile matunt'hu, “Togola, we mwenye wamgaze mnt'hu uyo akufumbule ameso yako?” Niyo awagamba, “Mnt'hu uyo ni mlotezi!”
+\p
+\v 18 Vilongozi wa Wayahudi niyo wenda hawakuhuwila kugamba mnt'hu uyo andaga hakuona mpaka weze wawetange wadya wamweleke.
+\v 19 Niyo wawauza kugamba, “Yuno niye mwana wenyu mkugamba nakelekwa hakuona? Inda vivihi inde aona?”
+\v 20 Welesi wakwe niyo wawahitula, “Suwe kimanya yuno niye mwana wetu, naho kimanya nakelekwa matunt'hu.
+\v 21 Mna inda vivihi akanda aona, suwe hakimanyize, naho hakimanyize uyo atendile akaona. Muuzeni yehe mwenye, Kwaviya yehe ni mnt'hu mkulu naawagambileni.”
+\v 22 Welesi wakwe nawalonga ivo Kwaviya nawakawogoha vilongozi wa Wayahudi Kwaviya vilongozi awo nawagambilana kugamba, mnt'hu yeyose analonga kugamba Yesu ni Kilisito naaguluswe mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu.
+\v 23 Nivo vilekile welesi wakwe wakalonga, “Ni mnt'hu mkulu muuzeni yehe mwenye.”
+\p
+\v 24 Niyo wamwitanga kaidi yudya andile nt'hunt'hu, niyo wamgamba, “Mwink'he uwedi utendese Mnungu, ulonge kindedi! Suwe kimanya mnt'hu uyo ni mta wavu.”
+\v 25 Yudya mnt'hu niyo awahitula, “Uneva yehe ni mta wavu miye himanyize, himanya mbuli imwenga, nehinda nt'hunt'hu mna ivi haluse naona.”
+\v 26 Basi niyo wamuuza, “Nakakudamanyila mbwai? Nakakugubula meso vivihi yani?”
+\v 27 Niyo awahitula, “Himigambilani, mna hamkunihuwila. Kwa mbwai mwaunga kwiva naho vituhu? Nyuwe nanywe mwaunga mwinde wanamp'hina wakwe?”
+\v 28 Niyo wamhomola kugamba, “Weye u mwanamp'hina wakwe! Suwe ki wanamp'hina wa Musa.
+\v 29 Suwe kimanya Mnungu nakalonga na Musa, mna yudya hakimmanyize uko alaile.”
+\v 30 Yudya mnt'hu niyo awahitula, “Mbuli iyo ni ya kwehelesa! Nyuwe hammanyize uko alaile mna katenda meso yangu yande yaona.
+\v 31 Kimanya kugamba Mnungu hakuwategelaza wata wavu, awategeleza want'hu wakumwogoha Mnungu na kudamanya yadya akuunga.
+\v 32 Kukongela nk'hongo ye isi hakinati kive kugamba kuna mnt'hu agubule meso ya mnt'hu elekwe matunt'hu.
+\v 33 Uneva mnt'hu uyo halaile kwa Mnungu, heedahile kudamanya mbuli yoyose.”
+\v 34 Niyo wamhitula, “Weye nokwelekwa na kukuila mo wavu! Ivi wadaha kukihiniza suwe?” Niyo wamgulusa kuse.
+\p
+\v 35 Yesu niyo eva kugamba wamgulusa mwe nyumba, umnt'hu yudya amhonyile, eze amuone, niyo amuuza, “Weye wamhuwila Mwana wa Mnt'hu?”
+\v 36 Yudya mnt'hu niyo amhitula, “Zumbe, ni yuhi uyo vileke nimhuwile?”
+\v 37 Yesu niyo amhitula, “Kumuwona, naho yudya akulonga na weye ivi haluse ni yehe!”
+\v 38 Yudya mnt'hu niyo amvika nokumgamba, “Zumbe, nahuwila.
+\p
+\v 39 Yesu niyo agamba, “Miye hiza umu mwe isi kwa mbuli ya usengelo wadya hewekuona waone, na wadya wakuanyanya kugamba waona wande mant'hunt'hu.”
+\v 40 Mafalisayo watuhu wandile hamwenga na yehe niyo weva viya alongile, niyo wamgamba, “Haluse wakigamba suwe naswe kimant'hunt'hu?”
+\v 41 Yesu niyo awagamba, “Mwandile mant'hunt'hu hegu mwandile no wavu mna mwagamba ‘Chaona’ ivo elo uwavu wenyu wekala.”
+\c 10
+\cl Mnango 10
+\p
+\v 1 Yesu niyo awagamba, “Namigambilani ikindedi, yehe hekwingila mwe nk'hili ye didewa dye zingoto mna ombokela kunk'handa uyo mbavi naho mhoki.
+\v 2 Akwingila mwo lwivi yehe niye mdimi ywe zingoto.
+\v 3 Mwamizi amkomoela mdimi kwaviya ngoto zammanya dizwi dyakwe, naho kwaviya kazimanya amazina yawe azitanga no kuzigala kuse.
+\v 4 Ngoto zakwe zose zina fosa kuse yehe alongola naho ngoto zamtimila kwaviya zidimanya diizwi dyakwe.
+\v 5 Mtakwiza hazikumtimila kwaviya hazimmanyize diizwi dyakwe.”
+\p
+\v 6 Yesu nakawagambila mliganyizo uwo, mna woho hawakombaganye imbuli iyo awagambile.
+\v 7 Yesu niyo awagambila vituhu, “Ikindedi nawagambilani, miye nie ulwivi lwa magoto.
+\v 8 Wose wanilongoele ni wabavi naho wahoki, naho magoto hayaweve.
+\v 9 Miye nulo ulwivi. Mnt'hu akuunga engile kwa kombokela kwangu naahone, neengile na kufosa naho naapate nk'hande.
+\v 10 Mbavi aneza eza vileke abawe, achinje, hamwenga na kubananga, miye hiza vileke wandilise na ugima.
+\p
+\v 11 Miye nie mdimi ywedi, mdimi ywedi adaha kulava ugima wakwe kwajili yamagoto yakwe.
+\v 12 Mnt'hu akulihwa hiyo mdimi, kwaviya yehe zingoto hiyo zakwe, anayaona magwema yeza azileka zingoto no kunyilika. Naho digwema dyazigwila na hamwenga nakuzimwaganisa.
+\v 13 Yehe anyilika kwaviya ni mnt'hu ywa kulihwa naho mbuli ye zingoto hiyo kint'hu kwakwe.
+\v 14 Miye nuyo mdimi ywedi, wadya wakwangu hiwamanya, wadya awangu wanimanya miye.
+\v 15 Enga viya Tate akunimanya, miye name nammanya. Miye naulava ugima wangu kwa mbuli ye zingoto.
+\v 16 Naho nnanazo ngoto nt'huhu zandile hiyo zo umngo uno, zoho nazo naungigwa nizilete, naho nezive mluzi wangu. Naho nakunde na fyo dimwenga na mdimi yumwenga.
+\v 17 “Ivo elo nivo vilekile Tate akaniungisa, kwaviya naulava ugima wangu akajika nauguha naho vituhu.
+\v 18 Hahali mnt'hu akuulava ugima wangu mna ni miye mwenye. Name nnanawo udahi wakuulava, nnanawo udahi wa kuuguha naho vituhu. Ivo nivo anisiigile Tate.”
+\p
+\v 19 Nia kwanda na kupangana mwe wayahudi kwa mbuli ye yadya Yesu alongile.
+\v 20 Awengi wawe niyo wagamba, “Uyu ana mp'hepo iihile naho mhezi. Mwamtegeleza wai?”
+\v 21 Watuhu niyo wagamba, “Ulosi uwo hiyo wa mta mp'hepo iihile, haluse mp'hepo iihile yadaha kumtenda mnt'hu aone?”
+\p
+\v 22 Kudya Yelusalemu no kunda na zuwa dya kinyemi ya kukumbukila ukuki we Nyumba ank'hulu ya Mnungu naho neinda ni mwe nyota.
+\v 23 Yesu andaga akagenda mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu mwe ukumbi ya Sulemani.
+\v 24 Wayahudi niyo wamzunguluka wakamgamba, “Haluse noukigele nk'huswank'huswa mpaka ini? Uneva weye niwe Kilisito Mkombozi hake kigambile ikindedi.
+\v 25 Yesu niyo awahitula, “Nehiwagambila mna nyuwe hamkunihuwila, ndima izi hudamanya kwa zina dya Tate niizo zikunilavila uwona.
+\v 26 Mna nyuwe hamkuunga hamkunihuwila Kwaviya hiyo ngoto zangu.
+\v 27 Zigoto zangu zawiva mluzi wangu, miye hizimanya zoho nazo zanitimila.
+\v 28 Miye name nazink'ha ugima wa ulo na ulo, nazo hezibanike, naho hahali mnt'hu akuunga azipokole kulawa mwe mikono yangu.
+\v 29 Tate anink'hile awant'hu awa ni mkulu kujink'ha wose. Naho hahali mnt'hu akudaha kuwaguha kulawa mwe mikono ya Tate.
+\v 30 Miye na Tate ni kitu kimwenga.”
+\p
+\v 31 Wayahudi niyo walogota maiwe vituhu vileke wamtoe.
+\v 32 Yesu niyo awahitula, “Zindima zedi nyingi zikulawa kwa Tate hiwalagisani, mwe indima ihi mwe izo ikutenda mnitoe maiwe?”
+\v 33 Wayahudi niyo wamhitula, “Mwe zindima izedi hakikukutoa maiwe, mna kwe mbuli ya kumlonga vihile Mnungu, naho Kwaviya weye umnt'hu mna waketenda Mnungu.”
+\v 34 Yesu niyo awahitula, “Togoleni haiwandikwe mwe miko yenyu kugamba, ‘miye hilonga nyuwe milungu?’
+\v 35 Kimanya kugamba diya diwandikwe mwe Mawandiko Akukile nikindedi mazuwa yose, naho Mnungu kawetanga wadya want'hu milungu, want'hu wadya wenk'higwe ulosi wakwe.
+\v 36 Tate kanisagula miye naho kanisigila mwe isi, togoleni ivi mwadaha kugamba namhomole Kwaviya hilonga miye nuuyo Mwana ywa Mnungu?
+\v 37 Uneva hikudamanya zindima za Tate zia akuunga nizidamanye, msekunihuwila.
+\v 38 Mna nnazidamanya uneva hamkunihuwila miye huwileni zindima, vileke mmanye Tate ekala mndani mwangu name nekala mndani mwa Tate.”
+\p
+\v 39 Niyo wazungula naho kumgwila, mna niyo achupuluka mwe mikono yawe.
+\p
+\v 40 Niyo akeitila gundi yo mto Yolodani mpaka hadya hant'hu Yohana andile akabatiza want'hu, niyo ekala uko.
+\v 41 Want'hu wengi niyo wambasa wakagamba, “Yohana hadamanye kilagiso chochose mna yose ayalongile Yohana mwe milosi na yanda ya kindedi.”
+\v 42 Niyo want'hu wengi hadya wamhuwila Yesu.
+\c 11
+\cl Mnango 11
+\p
+\v 1 Kuna mnt'hu akwitangwa Lazalo endile akekala Besania, mnt'hu uyu andaga mnyonge. Besania na winda mzi akwikala Maliamu na lumbudye Masa.
+\v 2 Maliamu uyu ni yudya amhakile mavuta Zumbe, yo mhemp'he mwo mtwi wakwe nakumhangusa ne zifili zakwe. Mkuluwe akwitangwa Lazalo nie andaga mnyonye.
+\v 3 Wadya walumbuze niyo wamwigaila ulosi Yesu, kugamba, Zumbe “mbuyayo Lazalo alumwa.”
+\v 4 Yesu eze eve mbuli ino niyo alonga, “Unyonge uno homtende Lazalo abanike, unyonge uno ulaila vileke Mnungu enk'higwe ukulu ino naitende Mwana wa Adamu ahokele ukukile.”
+\v 5 Yesu nakawaunga Masa na lumbudye hamwenga na Lazalo.
+\v 6 Yesu eze eve Lazalo mnyonge niyo enda ukudya endile kwa mazuwa matuhu maidi.
+\p
+\v 7 Niyo awagamba wanamp'hina wakwe, “Kiteni zatu Yudeya.”
+\v 8 Wanamp'hina wakwe niyo wamhitula, “Mhinizi, mazuwa mageke yomboke Wayahudi kudya nawakaunga kukutowa maiwe naho waunga kuuya uko?”
+\v 9 Yesu niyo awahitula, “Msi hikugaa una masaa mlongo na maidi, naho mnt'hu anagenda mwo ungazi wa nomsi hakukehamiza Kwaviya kuna ungazi.
+\v 10 Mna anagenda nekilo naagwe kwaviya kuna ziza.”
+\p
+\v 11 Yesu nakalonga ivi naho niyo ongezela, “Miyetu Lazalo kabanika mna neniite hamwinule.”
+\v 12 Wanamp'hina wakwe niyo wamhitula, “Zumbe uneva kagona mnyonge naahone.”
+\v 13 Mna Yesu na kanda na ivo vo kugamba kabanika, mna woho nawakagamba na kanda kabanika kagona.
+\v 14 Yesu niyo awagambila pwilili, “Lazalo kabanika.”
+\v 15 Mna miye nna kinyemi Kwaviya nekinda hakihamwenga na yehe vikuunga nyuwe mhuwile, haluseelo kiteni kwakwe.
+\v 16 Tomasi yudya akwitangwa pasa niyo awagambila wanamp'hina weyawe, “Kiteni chose hamwenga na mhinizi vileke kibanike hamwenga.”
+\p
+\v 17 Yesu eze abule niyo abwiila lazalo kabanika mwe mazuwa matatu yomboke.
+\v 18 Besania na handa hagihi na Yelusalemu, enga maili zikubula nt'hatu,
+\v 19 naho wayahudi wengi na weza kuwasangalaza Masa hamwenga na Maliamu kwa mbuli ya file ya ndugu yawe.
+\v 20 Masa eze eve Yesu keza niyo afosa kuse vileke wadugane, mna Maliamu niyo asigala kundani kwe nyumba.
+\v 21 Masa niyo amgambila Yesu, “Zumbe, wandile aha mkulu ywangu hegu habanike.
+\v 22 Mna himanya Mnungu adaha akakwika dyodyose diya ukunga ulombeze hata ivi haluse.”
+\v 23 Yesu niyo amgammba, “nduguyo naauyuke.”
+\v 24 Masa niyo amhitula, “Himanya naauyuke mwe zuwa dya uheelo.”
+\v 25 Yesu niyo amgamba, “Miye nuwo uyulo no ugima. Wose wakunihuwila, wakeza kubanika nawande wagima.
+\v 26 Naho wose wakwikala na kunihuwila haweze wabanike. Weye wahuwila mbuli ino?”
+\v 27 Niyo amhitula, “Heiye Zumbe!” “Nahuwila kugamba weye ni we Kilisito, Mwana Mnungu naakaungwa kwiza.”
+\p
+\v 28 Masa eze ajike kulonga ayo auyaga niyo amwitanga Maliamu lumbudye kwa kinyele akamgamba, “Mhinizi e aha naho akuuza weye.”
+\v 29 Malia eze eve niyo atenda nguvu aita kuse vileke akadugane naye.
+\v 30 Yesu na kanda akei kubula mwe kaya mna na kanda hant'hu abwiilane na Masa.
+\v 31 Elo Wayahudi wandile hamwenga na Maliamu wakamhembeleza niyo wamtimila weze wamuwone atenda nguvu kwinuka na kwiita kuse. Nawakagamba aita kwe kikuta kwiila uko.
+\p
+\v 32 Maliamu niyo abula hadya andaga Yesu, eze ambwiile niyo agwa mwe viga akamgamba, “Zumbe wandile aha ndugu yangu hegu haabanike.”
+\v 33 Yesu niyo amkaula ivo andaga akaila, niyo akaula wadya Wayahudi wandile hamwenga na Maliamu ivo nawakaila. Yesu niyo engilwa ni mbazi mwo moyo wakwe.
+\v 34 Yesu niyo awauza, “Mummoselahi msanga?” Niyo wamhitula, “Zumbe so ukaule.”
+\v 35 Yesu niyo aila.
+\v 36 Wayahudi niyo wagamba, “Kauleni ivo naakamuungisa.”
+\v 37 Watuhu niyo wagamba, “Hikugamba awatendaga mant'hunt'hu waone, nii hamtendile Lazalo asekubanika?”
+\p
+\v 38 Yesu umwo andile akei na kinyulu mwo moyo abulaga he kikuta, iyo yandaga mp'hanga igubikwe na iwe mnanga mwo lwingiilo lwakwe.
+\v 39 Yesu niyo awagamba. “Diuseni diiwe.” Masa lumbudye dya mto kubanika niyo amhitula, “Zumbe, anunk'ha kwaviya ana mazuwa mane kukongela aho eze abanike”
+\v 40 Yesu niyo amgamba, “Hikugambile una huwila nauone ukulu wa Mnungu?”
+\p
+\v 41 Niyo wadihausa diiwe, Yesu niyo akaula kulanga no kugamba, “Tate nakutogola kwaviya wanitegeleza.
+\v 42 Mna nalonga ivi kwa mbuli ya awa want'hu vileke wahuwile kugamba weye niwe unisigiile.”
+\v 43 Eze ajink'he kulonga ivi niyo alonga kwa izwi kulu, “Lazalo, so kuse!”
+\v 44 Lazalo niyo afosa kuse, mikono yakwe hamwenga na viga vikakigwa sanda, kihanga chakwe nacho kigubikwa kitambala. Yesu niyo awagamba, “Mhauseni isanda, naho mlekeni aite.”
+\p
+\v 45 Elo Wayahudi wengi wezile kwa Maliamu niyo waiona mbuli idya Yesu adamanyaga, wamhuwilaga.
+\v 46 Mna watuhu waitaga kwa Mafalisayo niyo wawagambaila ivo Yesu adamanye.
+\v 47 Wakulu wa walava nt'hambiko na Mafalisayo hamwenga na wakulu wose niyo wadugana ne kitala chose wakagamba, “Kitende vivihi haluse? Kauleni vihungi ivo akudamanya!”
+\v 48 Uneva kinamleka agendeele na ivi akudamanya, want'hu nawamhuwile naho Walumi naweze niyo na kuguha kila kint'hu hant'hu hetu nanisi yetu.”
+\p
+\v 49 Yumwenga ywawe andaga aketangwa Kayafa andaga mkulu wa walava nt'hambiko mwo mwaka udya niyo awagamba, “Nii mwanda wahezi!
+\v 50 Haluse hammanyize nevinde vedi mnt'hu yumwenga abanike kwa mbuli ya want'hu wengi kujink'ha kuleka isi ngima ikabanika?”
+\v 51 Ikindedi halongile ivi kwa mbuli yakwe yehe mwenye, mna kwa kunda mlava nt'hambiko mkulu mwaka udya, naakalotela ukubanika kwa Yesu naafe kwa ajili ya Wayahudi.
+\v 52 Naho hiyo kwa woho du Mna kuwaduganya hamwenga mo umwili umwenga want'hu wose wa Mnungu wasaguke.
+\v 53 Kutimila zuwa diya, Wayahudi niyo wazungula sila ya kumkoma Yesu.
+\p
+\v 54 Yesu hagendaga akaoneka mwa Wayahudi. Ahalawaga niyo aita hant'hu hagihi ne dijangwa kwo mzi ukwitangwa Efulaimu ukwo ekalaga hamwenga na wanamp'hina wakwe.
+\p
+\v 55 Wila wa Wayahudi wa Pasaka wandaga hagihi. Want'hu wakwelaga kulawa kwe zink'honde zawe kwiita Yelusalemu, vileke wakekukize kwaviya na wakeika lumwe kwa Pasaka.
+\v 56 Niyo wamzungula Yesu. Umwo weze wadugane mwe nyumba ya kumvika Mnungu, niyo wakonga kuuzana woho kwa woho, “Wafanyanya mbwai? Kigambe haeze mwe zuwa dya kinyemi!”
+\v 57 Wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na Mafalisayo nawasigila kugamba uneva kuna mnt'hu yeyose avile uko Yesu eli alonge vileke wamgwile.
+\c 12
+\cl Mnango 12
+\p
+\v 1 Mazuwa sita kubula mwe zuwa dya Pasaka Yesu niyo aita Besania kaya kwa Lazalo yudya Yesu amuuyula kulawa kwe file.
+\v 2 Niyo wamwambikila nk'hande ya nomsi, Masa niyo amdamanyila ndima. Lazalo na kanda yumwenga ya wadya wekale hamwenga na Yesu
+\v 3 Niyo Maliamu aguha nusu lita ya mavuta ya mhemp'he, amhake mavuta ayo Yesu mwe viga, naho niyo amhangusa ne zifili zakwe. Niyo idya inyumba yose yanda na mhemp'he wedi.
+\p
+\v 4 Yumwenga mwe wanamp'hina wa Yesu akwitangwa Yuda Isikaliyote, Yudya akuunga eze amsezenge niyo agamba,
+\v 5 “Nii mavuta yano yedi yasekutagwa kwa matundu mengi naho niyo wenk'higwa want'hu haweena kint'hu?”
+\v 6 Nakalonga ivi naho hiyo Kwaviya naakawaungisa want'hu haweena kint'hu, mna Kwaviya na kanda mbavi naho yehe niye naakatoza umkoba wandile na matundu.
+\v 7 Mna Yesu niyo alonga, “Mlekeni! Adamanya ivi kwa mbuli ye maziko yangu.
+\v 8 Mazuwa yose mnanao want'hu haweena kint'hu mna homnde na miye mazuwa yose.”
+\p
+\v 9 Wayahudi wengi niyo weva kugamba Yesu emwo mzi wa Besania niyo waita kudya andile naho hiyo Kwaviya Yesu na kanda kudya, mna uleke wakamkaule Lazalo, yudya Yesu amuuyule mwe file.
+\v 10 Naho niyo wakulu wa walava nt'hambiko wazungula sila vileke wamkome Lazalo,
+\v 11 Kwaviya mbuli idya neikatenda Wayahudi wengi kuwalemela woho nakumhuwila Yesu.
+\p
+\v 12 Zuwa dya kaidi want'hu wengi wezile mwe wila ye Pasaka niyo weva kugamba Yesu keza Yelusalemu.
+\v 13 Niyo waguha matambi ye mitende nakugenda kumsingiila, kwa izwi nawakagamba, “Zumbe atogolwe, Mnungu amwink'he uvikilwa yudya akwiza kwa zina dya Zumbe, Mnungu amwink'he uvikilwa Zumbe we Izilaeli.”
+\v 14 Yesu niyo akwela mp'hunda enga viya iwandikwe,
+\q
+\v 15 “Mzi wa Sayuni usekogoha Zumbe ywako eza akweile mwana mp'hunda.”
+\p
+\v 16 Wanamp'hina wakwe hawabunk'hule imbuli idya, mna Yesu eze atogolwe niyo wabunk'hula viya iwandikwe.
+\p
+\v 17 Want'hu wandile na Yesu hadya amwitange Lazalo kulawa mwe kikuta na kunda mgima niyo wasimwila viya vilaile.
+\v 18 Ivo niivo valekaga want'hu wengi wakamwizila kwaviya na weva ivilagiso ve vihungi viya adamanye.
+\v 19 Mafalisayo niyo wagambilana, “Kauleni ivo kikudunguga naho ulumwengu mgima wamtimila Yehe.”
+\p
+\v 20 Mwe wadya want'hu wezile Yelusalemu mwe zuwa dya kinyemi watuhu nawanda Wagiliki.
+\v 21 Niyo waita kwa Filipo, mnt'hu wa Betisaida mwe isi ya Galilaya wamgamba, “Zumbe, chaunga kimwone Yesu.”
+\v 22 Filipo niyo agenda kumgambila Anduleya, wose waidi niyo waita wakumgambila Yesu.
+\v 23 Yesu niyo awahitula, “Isa ibula Mwana wa Mnt'hu akuunga atogolwe.
+\v 24 Nawagambilani ikindedi, mp'huluzi ye uhemba neisigale iivo imwenga hainahandigwe mwe ulongo niyo yafa. Uneva inabanika neyeleke mp'huluzi nyingi.
+\v 25 Wadya wakuuunga wikazi wawe nawazaganye na wadya hewekuunga wikazi wawe mwe ino isi nawawiike kwa mbuli ya wikazi wa ulo na ulo.
+\v 26 Yudya akuunga kunidamanyila ndima miye naanitongele Kwaviya hadya huunga ninde mtumwa ywangu naande naye aho. Naho yudya akuunga anidamanyile ndima Tate naamwink'he ukulu.”
+\p
+\v 27 “Haluse moyo wangu una kinyulu, haluse nigeeze? ‘Tate niyokole mwo lupisi ulu lukunizila.’ Mna iyo nivo vilekile miye heza vileke nombokele mwo lupisi ulo lwa masulumizo.
+\v 28 Tate, uketogole dizina dyako.” Niyo Izwi dyevika kulawa kwo ulanga, “Hiketogola kale naho neniketogole naho.”
+\v 29 Fyo dya want'hu wandile hadya niyo weva diya izwi, watuhu niyo walonga, “Neinda mtint'hilo naho watuhu niyo wagamba na kanda mtumigwa ywa kwe Mbingu alongile.”
+\v 30 Mna Yesu niyo awagambila, “Izwi idi hadivike kwa mbuli yangu miye mna kwa mbuli ya nyuwe.
+\v 31 Naho uno nuwo umuda wa ino isi kusengelwa, naho Mwavu mkulu we isi ino, naadulwe kuse.
+\v 32 Umwo nnenulwa kulawa hasi, neniwaguhe want'hu wose kwangu.”
+\v 33 Mwo kulonga ivi, naakalongela ifile yakwe.
+\p
+\v 34 Fyo dya want'hu niyo wamhitula, “Miko yakigambila Kilisito neekale mazuwa yose, nii weye naho wakigamba Mwana wa Mnt'hu neenulwe kulanga? Uyu Mwana ywo Mnt'hu ni yuhi?”
+\v 35 Yesu niyo awahitula, “Ung'azi nounde na nyuwe kwa lupisi luguhi, gendeleeni kwaviya mna ung'azi, ziza dinase kuwahumani, kwaviya yudya akugenda mwe diziza hamanyize kudya akwiita.
+\v 36 Kwaviya mnanao ung'azi uhuwileni, vileke mnde want'hu wo ung'azi. Yesu eze ajink'he kulonga ivi niyo ahalawa na kugenda kukefisa.”
+\v 37 Hamwenga nakugamba Yesu nakadamanya vilagiso mwa meso yawe mna woho hawahuwile.
+\v 38 Ivo niyo viya valongagwa ni Mlotezi Isaya vakelaviliza. “Zumbe, ni ani akuhuwila mbuli kikulonga? Ni kwa ani udahi wa Mnungu ukunga ukelavilize?”
+\v 39 Naho nawenda hawakuunga kuhuwila, Kwaviya Mlotezi Isaya nakalonga naho,
+\v 40 “Mnungu kawagela u nt'hunt'hu ameso yawe, hamwenga na kuitenda mioyo yawe inde midala, wanase wakanihitukila vileke niwahonye. Naho mioyo yawe inase ikakombaganya, wanase wakanihitukila, vileke miye niwahonye,”
+\p
+\v 41 Isaya nakalonga ivi Kwaviya nakauona ukulu wakwe Yesu na kuzilonga zimbuli zakwe.
+\p
+\v 42 Naho mwe wakulu we Wayahudi nomnda na watuhu wengi wandile wakamhuwila Yesu, mna kwa ajili ye Mafalisayo nawanda hawakulonga imbuli ino mwe kiyeti wanase wakaguluswa kulawa mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu.
+\v 43 Kwaviya nawakaungisa kwink'higwa ukulu na want'hu kujink'ha ikwink'higwa ukulu na Mnungu.
+\p
+\v 44 Yesu niyo alonga kwa kubongeela, “Yudya akunihuwila miye hiyo anihuwila miye du, mna amhuwila na yudya aniletile.
+\v 45 Yudya anione miye kamuwona hata yudya aniletile.
+\v 46 Hiza mwe Isi ninde ung'azi vileke yudya akunihuwila miye asekwingila mwo lwiza.
+\p
+\v 47 Yudya akwiva ulosi wangu niyo hakuutimila hikumsengela, miye hizile kwa mbuli ya kuwasengela want'hu wa isi mna kuwahonya.
+\v 48 Wadya wakunilemela miye hamwenga na ulosi wangu eyuko yumwenga akuunga awasengele. Ulosi udya nilongile nuwo ukuunga uwasengele mwe dizuwa dya uheelo.
+\v 49 Iki ni kindedi kwaviya hilongile kwa udahi wangu miye mwenye mna Tate yudya aniletile miye nie anisigiile yo kulonga.
+\v 50 Naho himanya miko yakwe zenk'hiza ugima wa ulo na ulo, yadya nilongile ni yadya Tate akisigiile miye nilonge.”
+\c 13
+\cl Mnango 13
+\p
+\v 1 Neinda disigala zuwa dimwenga kubula zuwa dya Pasaka. Yesu nakamanya isa yakwe ibula ya kuhalawa mwe isi na kuita kwa Ise. Naho naakawaunga wadya wandile wakwe mwe isi. Mazuwa yose naakawaunga.
+\v 2 Yesu na wanamp'hina wakwe nawanda mwe nk'hande ya nekilo. Mwavu nakamwingila kale Yuda mwana wa Simoni Isikaliyote mo umoyo uleke amsezenge Yesu.
+\v 3 Yesu nakamanya kugamba Tate kaika kila kint'hu mwo udahi wakwe. Nakamanya keza kulawa kwa Mnungu naho naauye uko kwa Mnungu.
+\v 4 Niyo akimaala hadya andile niyo aita kunk'handa no kuhambula isuke yakwe yandile mnanga mwe kitambala kituhu, niyo akekaka mwe kigudi.
+\v 5 Yesu niyo agela mazi mwe dikalai, no kukonga kuwasunt'ha wanamp'hina wakwe iviga hamwenga na kuwahangusa na kitambala chandile mwe kigudi.
+\p
+\v 6 Niyo abula kwa Simoni Petulo, mna Simoni niyo amuuza, “Zumbe, weye unisunt'he iviga vangu?”
+\v 7 Yesu niyo amhitula, “Haukudaha kukombaganya ivi haluse imbuli ino hudamanya, mna nouwize ubunk'hule mwa mazuwa yakwiza.”
+\v 8 Petulo niyo amgambila Yesu, “Weye hukudaha kunisunt'ha miye iviga vangu.” Yesu niyo amhitula, “Hinakusunt'hile iviga vako, hukudaha kunda mwanamp'hina ywangu.”
+\v 9 Simoni Petulo niyo amhitula, “Zumbe usekunisunt'ha iviga vangu du mna hata mikono hamwenga no mtwi wangu.”
+\v 10 Yesu niyo agamba, “Ahakile kale hakuungwa kuhaka umwili mna ahaka iviga du. Kwaviya kakuka kale umwili wakwe. Nyuwe mkuka mna hiyo wose.”
+\v 11 Yesu nakamanya yudya akuunga amsezenge nivo vilekile akalonga, “Hiyo wose mkukile.”
+\p
+\v 12 Yeu eze ajinke kuwasunt'ha iviga vawe niyo avala idya isuke yakwe na kuuya hadya hant'hu hakwe andile nakekala no na kuwauza wanamp'hina wakwe, “Togoleni, mwakombaganya ayo nimidamanyileni?”
+\v 13 “Mwanitanga miye Mhinizi hamwenga na Zumbe, naho mwadamanya vedi ivo mkudamanya, kwaviya ivo niivo nili.
+\v 14 Miye ni Zumbe na Mhinizi ywenyu naho hiwasunt'ha iviga vyenyu nyuwe nanywe mwaungwa msunt'hane iviga.
+\v 15 Hidamanya mliganyizo vileke nyuwe nanywe mdamanye enga viya miye niwa damanyileni.
+\v 16 Namigambilani ikindedi, mtumwa hiyo mkulu kujink'ha zumbe ywakwe, naho mwigala ulosi hiyo mkulu kujink'ha yudya amwigale.
+\v 17 Naho ivo mmanyize kindedi neinde vedi mdamanye enga ivo mmanyize.
+\v 18 “Hikulonga kwa nyuwe nyose, hiwamanya wadya niwasagule, mna vileke yadya yawandikwe yakint'he, kugamba, ‘Yumwenga kikudya hamwenga kanihituka no kunitendela vihile.’
+\p
+\v 19 Namigambilani, mbuli ino ikei kulaila vileke inalaila mhuwile kugamba, ‘Miye ni Yehe.’
+\v 20 Nawagambilani kindedi, yudya akumhokela yudya ni mwigale anihokela miye, na akunihokela miye amhokela yudya anigale miye.”
+\p
+\v 21 Yesu eze ajink'he kulonga ivi, niyo abanika mnyunk'humilo mo umoyo wakwe. Niyo awagamba, “Namigambilani ikindedi yumwenga ywenyu naanisezenge.”
+\v 22 Wanamp'hina wakwe niyo wakaulana woho wenye, wakauzana uyo akulongigwa.
+\v 23 Mwanamp'hina yumwenga, yudya naakaungiswa na Yesu nakeekala hagihi na Yesu.
+\v 24 Simoni Petulo niyo amhungila mkono akamgamba, “Muuze Zumbe uyo akulongigwa ni ani?”
+\v 25 Niyo yudya mwanamp'hina asogelesa hagihi na Yesu na kumuuza, “Zumbe, mnt'hu uyo ni ani?”
+\v 26 Yesu niyo amhitula, “Uyo huunga nimchank'hizile mkate mwe kaziga, na kumwink'ha ni yehe.” Niyo aguha kabesu kwo mkate na kukachank'hiza mwe kaziga na kumwink'ha Yuda mwana Simoni Isikaliyote.
+\v 27 Yuda eze ajink'he kuudya udya mkate Mwavu niyo amwingila. Yesu naye niyo amgamba, “Tenda nguvu idyo ukudamanya.”
+\v 28 Naho hahali hata mnt'hu yumwenga akombaganye, nii Yesu nakalonga viya kwa Yuda.
+\v 29 Kwaviya Yuda andaga akatoza mkoba wa matundu, wanamp'hina watuhu nawakafanyanya kugamba Yesu nakamsigila aite kokuguha vint'hu nevikaungigwa kwa mbuli ye zuwa dya kinyemi ye Pasaka hegu kuwenk'ha wakiwa.
+\v 30 Yuda niyo ahokela umkate nakufosa kuse, naho neinda nekilo.
+\p
+\v 31 Yuda eze afose Yesu niyo agamba, “Haluse elo Mwana ywa Mnungu katogolwa na Mnungu Katogolwa mndani mwakwe.
+\v 32 Uneva ukulu wa Mnungu ugubulwa mndani mwo Mwana, Ivo Mnungu na alagise ukulu wo Mwana mndani mwakwe mwenye Naho naatende ivo nguzu.
+\p
+\v 33 Wana wangu, heninde na nyuwe lupisi lutali mna nomnizungule, nawagambila viya niwagambile wakulu wa Wayahudi, ‘Hamkudaha kuita kudya huunga nite miye.
+\v 34 Naho ivi haluse nawenk'hani sigilizi mp'hya, ‘Muungane enga viya miye niwaungile, kila yumwenga amuunge miyawe.’
+\v 35 Mnaungana, kila yumwenga naamanye kugamba muwanamp'hina wangu.”
+\p
+\v 36 Simoni Petulo niyo amuuza Yesu, “Zumbe waitahi?” Yesu amhitula, “Uko huita hukudaha kunitimila haluse, mna nowize unitimile.”
+\v 37 Petulo niyo amuuza, “Zumbe, nii hikudaha kukutimila ivi haluse, miye nadaha kubanika kwa mbuli yako weye.”
+\v 38 Yesu niyo amhitula, “Kindedi weye wadaha kubanika kwa mbuli yangu miye? Nakugambila ikindedi, iviya zogolo dikei kuila, diyelo naulonge nk'hanana nt'hatu kugamba hunimanyize!”
+\c 14
+\cl Mnango 14
+\p
+\v 1 “Msekogoha, mwamhuwila Mnungu, nihuwileni miye name.
+\v 2 Mwe nyumba ya Tate, mna wikazi mwingi, naho miye nagenda kuwaikilani lumwe hant'hu ho kwikala, vandile hiyo ivo hegu nehimigambilani.
+\v 3 Nnaita nnajika kumiikilani lumwe, nenize niwaguheni vileke mnde hadya huunga ninde miye.
+\v 4 Naho muimanya isila idya huunga niite.”
+\p
+\v 5 Tomasi niyo amgamba Yesu, “Zumbe hakimanyize kudya ukuita haluse nekimanye vivihi isila ikuunga ikibuze uko?”
+\v 6 Yesu niyo amhitula, “Ni miye sila ne ikindedi, no ugima, Hahali akuunga aite kwa Tate hanombokele kwangu.”
+\v 7 Yesu niyo awagamba, “Kwaviya mnimanya miye nomumanye Tate naye, naho kukongela ivi haluse mummanya Tate naho mmuona.”
+\p
+\v 8 Filipo niyo amgamba, “Zumbe, suwe icho kikuunga ukilagise Tate.”
+\v 9 Yesu niyo amhitula, “Filipo kwa lupisi lutali nehinda na nyuwe nyose, mna hamnimanyize? Anione miye, kamuona Tate. Nii naho mwanigamba, ‘Kilagise Tate?’
+\v 10 Mkei hamkuhuwila kugamba miye nimndani mwa Tate, na Tate naye emndani mwangu? Ulosi humigambilani haukulawa kwangu” mna Tate emndani mwangu niye akudamanya izindima.
+\v 11 Huileni viya hulonga kugamba, Tate emndani mwangu miye name ni mndani mwakwe. Uneva hukuhuwila idyo huwila ziya zindima hudamanya.
+\v 12 Namigambilani ikindedi, wadya wakunihuwila nawadamanye yadya hudamanya miye, kindedi, naho nawadamanye mbuli zikujink'ha izi, kwaviya miye naita kwa Tate.
+\v 13 Naho nenidamanye chochose kiya mkuunga kwa zina dyangu, vileke ukulu wa Mnungu uoneke kombokela kwa Mwanawe.
+\v 14 Mnalombeza chochose kwa zina dyangu, neniwadamanyileni.
+\p
+\v 15 Mnaniunga miye, nomyatoze yadya huwasigiilani.
+\v 16 Nenimlombeze Tate naho naawenk'heni mwambizi mtuhu akuunga ekale na nyuwe ulo na ulo.
+\v 17 Yehe ni Muye akulonga ikindedi cha Mnungu. Want'hu wa mwe isi hawakudaha kumhokela Kwaviya hawakudaha kumuwona naho hawammanyize. Mna nyuwe mummanya Kwaviya ekala na nyuwe naho e mndani mwenyu.
+\v 18 Heniwaleke mnde mkedu; neniuye kwenyu.
+\v 19 Mwo lupisi lukwiza want'hu wa mwe Isi hawakudaha kuniyona naho vituhu, mna nyuwe namnione, naho Kwaviya ni mgima hata nyuwe na mwinde wagima.
+\v 20 Zuwa idyo dinabula, nammanye kugamba miye nimndani mwa Tati ywangu naho na nyuwe mndani mwangu, enga viya miye nendile mndani mwenyu.
+\v 21 Wadya wakutimila miko yangu na kudamanya, awo nawo wakuniunga. Tate naawaunge wadya wakuniunga miye, hata miye neniwaunge nakukelaviliza kwa woho.”
+\p
+\v 22 Yuda, mna hiyo Yuda Isikaliyote niyo amgambila Yesu, “Zumbe, nainde vivihi kwa weye kukelaviliza kwa suwe naho hiyo kwa want'hu wa mwe Isi?
+\v 23 Yesu niyo amhitula, “Yudya akuniunga naayazumile mahinyo yangu, Tate naambwede, naho miye hamwenga na Tate nakize kwakwe nakwikala kwakwe.
+\v 24 Yudya hakuniunga miye, hakuyazumila mahinizo yangu, naho mahinizo myevile hiyo yangu, mna yeza kulawa kwa Tate yudya aniletile miye mwe ino Isi.
+\v 25 Himigambilani ivi, Kwaviya nikei nili na nyuwe.
+\v 26 Mwambizi, Muye ywa Mnungu, Yudya Tate akuunga amwigale kombokela dizina dyangu, naawahinizize nyuwe kila kint'hu, naho naawakumbuseni nyuwe mbuli zose niwahinizizeni.
+\v 27 Utondowazi namwasilani nyuwe, utondowazi wangu nawenk'kani. Hikuwenk'hani enga viya isi ikuwenk'ha. Msekogoha naho msekunda na kinyulu.
+\p
+\v 28 Na mwiva miye himigambilani, ‘Namwasani mna nenize naho vituhu.’ Uneva namniunga namuunga kugamba miye naita kwa Tate, Kwaviya yehe ni mkulu kujink'ha miye.
+\v 29 Himigambilani mbuli izi zikanda zikei kulaila, vileke yanalaila nyuwe mhuwile.
+\v 30 Hikudaha kugendeela kulonga na nyuwe, Kwaviya yudya akulongoza ino isi eza. Hana udahi kunijika miye,
+\v 31 mna si zose zaungwa zimanye kugamba namuunga Tate, ivo nivo vilekile nadamanya kila kint'hu kiya akunigamba nidamanye. “Soni! Kihalaweni aha hant'hu.
+\c 15
+\cl Mnango  15
+\p
+\v 1 Ni miye mzabibu we kindedi, naho Tate yehe niye mnimi.
+\v 2 Kila tambi hedikweleka adihausa mwangu, naho ayahogowela vedi matambi yadya yakweleka vedi, vileke yande hang'aile yelekese.
+\v 3 Nyuwe mkukizwa kale kwo ulosi udya niwek'heni.
+\v 4 Ikaleni mndani mwangu, name nenikale mndani mwenyu. Tambi hadikudaha kweleka dikanda dikedu, mna dyadaha dikeleka dinanda mwo mzabibu, enga iivo, nyuwe hamkudaha kweleka hamnekale mndani mwangu.
+\p
+\v 5 Ni miye mzabibu nyuwe nanywe mwi matambi. Wadya wakwikala mndani mwangu, miye name mndani mwawe, nawelekese kwaviya hamkudaha kudamanya dyodyose hamnandile na miye.
+\v 6 Mnt'hu hanekale mndani mwangu naadulwe kuse enga tambi niyo dya nyala, matambi ayo nayaduganywe hamwenga nakugeligwa mwo moto vileke yahye.
+\v 7 Mnekala mndani mwangu niyo ulosi wangu wekala mndani mwenyu, lombezeni chochose mkuunga, nanywe nomwink'higwe.
+\v 8 Nyuwe mnadamanya mbuli zedi Tate naatogolwe, naivo neimanyike kindedi kugamba mwi wanamp'hina wangu.
+\p
+\v 9 Miye nawaunga enga ivo Tate akuniunga miye.
+\v 10 Mnazumila miko yangu nomwikale mwo lukunde lwangu, enga ivo miye nizumile miko ya Tate nakwikala mwo lukunde lwakwe.
+\v 11 Himigambilani ivi vileke kinyemi changu kinde mndani mwenyu nacho kikint'he.
+\v 12 Sigilizi yangu ni ino. Muungane enga ivo miye niwaungile nyuwe.
+\v 13 Lukunde lutendese mnt'hu ananalo ni ludya lwo kuulava ugima wakwe kwajili ya wambuyaze.
+\v 14 Nyuwe mnde wambuya zangu mkadamanya yadya huwagambalani.
+\v 15 Miye hikuwetangani naho nyuwe watumwa, kwaviya mtumwa hamanyize yadya akudamanya Zumbe ywakwe, mna nawetanga wambuya kwaviya hiwagambilani kila kint'hu nikivile kulawa kwa Tate.
+\v 16 Nyuwe hamnisagule miye, mna miye hiwasagulani nyuwe na kuwasigiilani mwiite mkeleke matunda yakuunga yekale. Naho Tate naawenk'he kint'hu chochose kiya nomuunge kombokela dizina dyangu.
+\v 17 Ino nivo humigambilani, Muungane kila yumwenga na miyawe.
+\p
+\v 18 Uneva want'hu wanawaihiyani mmanye kugamba nawakonga kuniihia miye.
+\v 19 Uneva nyuwe ni wa ino isi, want'hu we isi hegu nawawaungani kwaviya ni wa isi ino. Mna hiwasagulani nyuwe kulawa mwe ino isi, icho nicho kilekile want'hu wakawaihiyani.
+\v 20 Kumbukileni ivo niwagambileni, wandima hiyo wakulu kujink'ha Zumbe ywawe, uneva want'hu nawanisulumiza miye hata nyuwe nawawasulumizeni, uneva nawatimila mahinizo yangu nawatimile ya kwenyu.
+\v 21 Mna nawawadamanyizile mbuli zose izi kwaviya nyuwe mwi wangu, Kwaviya hawammanyize yudya anisigiile miye nize.
+\v 22 Uneva hezile na kulonga nawo hegu hawandile na wiihi enga ivi haluse kwaviya hawana dyodyose wakudaha kukegombela.
+\v 23 Mnt'hu akuunga aniihiye miye amwihiya Tate.
+\v 24 Uneva hidamanye mbuli izo niwadamanyileni, naho hahali mnt'hu yeyose akudaha kudamanya, nawande hawana masa yo wiihi, mna nawaona ivo miye nidamanye niyo wani ihiya miye hamwenga na Tate.
+\v 25 Mna ino ilaila vileke imbuli iwandikwe mwo mwiko ukelavilize, ‘Nawaniihiya haheina lema dyodyose.’
+\p
+\v 26 Mwambizi neeze, Muye akuunga alavilize ikindedi cha Mnungu, yehe akulawa kwa Tate. Muye ywe kindedi naalonge uwona mwa miye.
+\v 27 Naho hata nyuwe namlonge mbuli zangu kwaviya mwandaga na miye kukongela aho nk'hongo.
+\c 16
+\cl Mnango 16
+\p
+\v 1 Nahiwagambileni vileke mnasemkaileka imani yenyu.
+\v 2 Namguluswe mwe zinyumba za kumvikila Mnungu, naho lupisi naubuze, want'hu nawamanye kugamba yudya akuwakoma nyuwe naende mwe kudamanya Ibada kwa Mnungu.
+\v 3 Want'hu nawawadamanyizileni vint'hu ivi Kwaviya hawammanyize Tate.
+\v 4 Mna himigambilani ivi vileke umuda unabula wa woho kudamanya ivi, nakumbukile ivo miye niwagambileni. “Aho nk'hongo himigambilani ivi Kwaviya na hinda hamwenga na nyuwe.
+\p
+\v 5 Mna ivi haluse naita kwa yudya aniletile, mna hahali hata yumwenga akunuuza uko hwiita.
+\v 6 Mna Kwaviya himigambilani imioyo yenyu inda na kinyulu.
+\v 7 Mna nawagambilani ikindedi, na inde vedi kwa nyuwe uneva nnaita Kwaviya hinaitile mwambizi heeze kwenyu, mna nnaita naho waleteleni umwambizi.
+\v 8 Aho aneza naawa lavanyile want'hu we isi ino kugamba hawe mwe kindedi mwe mbuli yo wavu hamwenga na mbuli zo kwelela na usengelo wa Mnungu.
+\v 9 Mwe imbuli yo wavu waga Kwaviya hawakunihuwila miye.
+\v 10 Mwe mbuli ye ikindedi waga Kwaviya naita kwa Tate naho hamnione,
+\v 11 Naho waga mwe imbuli ye usengelo Kwaviya mkulu we isi ino kasengelwa kale.
+\p
+\v 12 Nnanazo mbuli nyingi zakuwagambila mna ivi haluse homdahe kuyafinyiliza.
+\v 13 Muye aneza akuunga alavilize ikindedi cha Mnungu naawaigale mwe kindedi, haalonge zimbuli zakwe yehe mwenye mna naalonge zimbuli ziya akutegeleza, naho naawagambileni mbuli ziya zikwiiza.
+\v 14 Yehe eze anitogole miye Kwaviya naaguhe yadya miye hulonga nakuwagambilani nyuwe.
+\v 15 Yose ananayo Tate ni yangu miye ivo nivo vilekile miye halonga, Muye naaguhe ya kwangu miye nakuwagambilani nyuwe.
+\p
+\v 16 “Mwe lupisi mdodo ukwiza hamnione, naho mwe lupisi mdodo ukwiza namnione vituhu”
+\v 17 Wanamp'hina wakwe niyo wauzana woho wenye, “Ino ina maana yani? Kakigambila kugamba, mwe lupisi mdodo ukwiza hakimuwone naho, vituhu mwe lupisi mdoodo ukwiza nakimuwone, naho kalonga, ‘Kwaviya naita kwa Tate.’
+\v 18 Na kanda na maana yani viya akalonga, ‘Lupisi mdodo?’ Hakimanyize idyo akulonga.”
+\p
+\v 19 Yesu na kamanya kugamba waunga wamuuze niyo awagamba, “Hilonga, ‘Mwe lupisi kidodo hamnione, naho mwe lupisi mdodo namnione.’ Mbuli ino niyo mkukiuza nyuwe wenye?
+\v 20 Namigambilani ikindedi, na mwiile na kwiila, mna want'hu wa isi na wande na kinyemi. Na minde na kiholozi mna ikiholozi chenyu na kihituke kunda kinyemi.
+\v 21 Mvele ananda haguhi a kweleka, anda na kinyulu kwaviya lupisi lwakwe lwe masulumizo lubula, mna uneva mwana anelekwa ajala amasulumizo yose, kwaviya ana kinyemi kwa mwana elekwa mwe isi.
+\v 22 Ivo niivo mnanavo nyuwe. Ivi haluse mna kinyulu, mna nakaona naho vituhu mioyo yenyu imemile kinyemi. Ikinyemi icho hahali mnt'hu akuunga awahoke.
+\v 23 “Mwa dizuwa idyo, homniuze kint'hu chochose. Nawagambilani ikindedi, Tate naawenk'he chochose mlombeza kwa zina dyangu.
+\v 24 Kubula ivi haluse mkei kulombeza kint'hu chochose kwa dizina dyangu, lombezeni naho nomhokele vileke ikinyemi chenyu kikint'he.
+\p
+\v 25 “Hilonga kwa miliganyizo kuwagambilani zimbuli izi, mna lupisi nolubule henilonge naho kwa miliganyizo. Mna nenilonge pwilili mwe mbuli ya Tate.
+\v 26 Mwe dizuwa idyo, nomlombeze kwa zina dyangu. Naho hikuwagambilani kugamba, neniwalombezeleni,
+\v 27 kwaviya Tate mwenye awaungani. Awaunga kwaviya nyuwe nanywe mwaniungaga, naho mhuwila kugamba hiza kulawa kwa Mnungu.
+\v 28 Hiza kulawa kwa Tate naho hiza kwe isi, naho ivi haluse nahalawa mwe isi naita kwa Tate.”
+\p
+\v 29 Niyo wanamp'hina wakwe wamgamba, “Ivi haluse walonga haheina kifiso, naho hiyo kwa miliganyizo.
+\v 30 Kimanya ivi haluse kugamba wamanya kila kint'hu. Hukuunga mnt'hu akuuze mbuli. Kwa ivi cha huwila kugamba kulawa kwa Mnungu.”
+\p
+\v 31 Yesu niyo awahitula, “Haluse mwahuwila?
+\v 32 Lupisi lweza naho lubula, hadya nyuwe nyose nomsambale kila yumwenga naaite kwe kaya naho nomnase nikedu. Mna miye hikedu kwaviya Tate e hamwenga na miye.
+\v 33 Himigambileni ivi vileke mnde na utondowazi mwa miye mani kwa kunda mlunganyika hamwenga na miye. Mwe si mna makunt'ho, mna keink'heni moyo miye hiihuma si.”
+\c 17
+\cl Mnango  17
+\p
+\v 1 Yesu eze abinde ukulonga yano niyo akaula kulanga na kulonga, “Tate udya lupisi ubula, Mtogole mwanao ulehe yehe naye akutogole.
+\v 2 Kwaviya nakumwink'ha mwanao udahi mwa want'hu wose, vileke awenk'he ugima wa ulo na ulo wadya wose umwink'hile.
+\v 3 Na ugima wa ulo na ulo ni uno, kukumanya wenye we ekedu Mnungu wa kindedi hamwenga na Yesu Kilisito umsigile.
+\v 4 Miye hikutogola hano he isi, naho hiibindiliza idya ndima unink'hile niidamanye.
+\v 5 Haluse Tate, unink'he ukulu udya nandile nao aho isi ikei kuumbigwa.
+\p
+\v 6 “Hikutenda umanyike kwa wadya want'hu unink'hile kulawa kwe isi, nawanda want'hu wako ni weye wanink'ha wande want'hu wangu nawo wauzumila ulosi wako.
+\v 7 Haluse wamanya kugamba kila kiya unink'hile kilawa kwako.
+\v 8 Miye hiwenk'ha udya ulosi unink'hile, woho nao wauhokela naho wamanya kindedi kugamba ulawa kwako hamwenga na kuzumila kugamba kindedi hilawa kwako naho weye niye unisigile.
+\v 9 “Nawalombelezela woho, hikuilombelezela isi mna nawalombelezela wadya unink'hile, Kwaviya ni wako.
+\v 10 Yose nnanayo ni yako, naho ya kwako ni ya kwangu, naho ukulu yangu wonekana kwa wadya unink'hile.
+\v 11 Naho ivi haluse neza kwako, himuli mwe isi mna woho wamwe isi, Tate msuntilwa kwa udahi dizina dyako unink'hile, naungisa uwaike wande kint'hu kimwenga enga viya sue kili umwenga.
+\v 12 Viya nendile hamwenga nao nahiwaika vedi kwa udahi we dizina dyako unink'hile. Miye nahiwaamila naho hahali hata yumwenga mwe woho agile, mna ni yudya mwana agile uleke Mawandiko Akukile ukelavilize.
+\p
+\v 13 Mna ivi haluse neza kwako, mna hilonga mbuli izi mwe isi vileke washiliki hamwenga na miye ikinyemi nnanacho.
+\v 14 Miye hiwenk'ha ulosi wako naho want'hu wa isi niyo wawaihiwa Kwaviya woho hiyo wa isi enga viya miye name hiyo wa isi.
+\v 15 Hikulombeza uwahause kulawa mwe isi, mna nalombeza uwahonye na yudya Mwavu.
+\v 16 Woho hiyo wa mwe isi enga viya miye.
+\v 17 Waike wande wakukizwe mwe kindedi, ulosi wako ni kindedi.
+\v 18 Enga viya unisigile miye mwe isi, miye name nawasigila woho mwe isi.
+\v 19 Naho kwa mbuli ya woho miye mwenye nakeika nikukizwe vileke woho nawo wande wakukizwe mwe kindedi.
+\p
+\v 20 “Hikuwalombezela woho du mna Nawalombeza hata woho wakunga wahuwile kwa ulosi wao.
+\v 21 Nalombeza vileke wose wande kint'hu kimwenga. Tate, Nalombeza wande mndani mwetu enga viya weye undile mndani mwangu name mndani mwako. Nalombeza wande kint'hu kimwenga uleke want'hu wa mwe isi wahuwile kugamba weye niye unisigile.
+\v 22 Miye hiwenk'ha ukulu udya unink'hile miye vileke wande kint'hu kimwenga enga viya suwe kili umwenga.
+\v 23 Miye ninde mndani mwawe nawe mndani mwangu, nalombeza wakint'hizwe kunda kint'hu kimwenga, vileke isi imanye kugamba ni weye wanisigiile. Naho wawaungisa woho enga viya ukuniungisa miye.
+\p
+\v 24 “Tate naunga wadya unink'hile wande hamwenga na miye hadya huunga nili, vileke wauone udya ukulu wangu unink'hile kwaviya weye waniungaga kukongela aho isi ikei kuumbigwa.
+\p
+\v 25 Tate ywedi, isi haikukumanya, mna miye hikumanya. Wano nao wakumanya kugamba weye niye unisigile.
+\v 26 Hikutenda umanyike kwawe naho nenigendeele kukutenda ivo, vileke lukunde wandile nao kwangu unde mndani mwawe name ninde mndani mwawe.”
+\c 18
+\cl Mnango 18
+\p
+\v 1 Yesu eze alonge ayo, niyo aita ng'ambu yo mto Keduloni, hamwenga na wanamp'hina wakwe. Hant'hu aho handaga na bustani, Yesu niyo engila Umwo hamwenga na wanap'hina wakwe.
+\p
+\v 2 Yuda, Yudya amsezenge Yesu, nakahamanya hant'hu aho kwaviya nk'hanana nyingi Yesu naakadugana na wanamp'hina wakwe uko.
+\v 3 Niyo, Yuda aguha kafyo ka watowani na wamizi kulawa kwa wakulu wa walava nt'hambiko na Mafalisayo, nokwizanao kwe ibustani. Nawanda na vimuli na magala hamwenga na vitoanilo.
+\v 4 Yesu, Kwaviya nakamanya yadya yose yakuunga yamlaile niyo awezila na kuwauza, “Mwamzungula ani?”
+\v 5 Woho nao niyo wamhitula, “Yesu Mnazaleti!” Yesu niyo awagamba, “Ni miye.” Yuda yudya akumsezenga na kanda kakimala haguhi na woho.
+\v 6 Umwo Yesu eze awagambe, “Ni miye.” Niyo wauya kunyuma, na kugwa hasi.
+\v 7 Yesu awauza naho, “Mwamzungula ani?” Niyo wamhitula, “Yesu Mnazaleti!”
+\v 8 Yesu niyo awagamba, “Hiwagambilani kale kugamba ni miye, haluse uneva mwanizungula miye walekeni wano watuhu wakeitile.”
+\v 9 Nakalonga ivo vileke yadya alongaga yakelavilize, “Tate hezile hata yumwenga mwe wadya unink'hile.”
+\p
+\v 10 Simoni Petulo andaga na sime, niyo aisomola no kumsenga digutwi dya kulume mtumwa wa mlava nt'hambiko mkulu. Mndima uyo naaketangwa Maliko.
+\v 11 Yesu niyo amgamba Petulo, “Vuza isime yako mwe yala. Togola, nisekunywela ikikombe che masulumizo anink'hile Tate?”
+\p
+\v 12 Wadya wank'hondo wawayahudi, niyo wamgwila Yesu na kumkakiliza luzigi,
+\v 13 naho niyo wanda kumwigala kwa Anasi. Anasi na kanda ise vyala dya Kayafa yehe andile mlava nt'hambiko mkulu mwe mwaka uwo.
+\v 14 Naho Kayafa nuyo awagambile Wayahudi kugamba, yaungigwa mnt'hu yumwenga abanike hant'hu ha want'hu wengi.
+\p
+\v 15 Simoni Petulo hamwenga na mwanamp'hina niyo wamtimila Yesu. Yudya mwanamp'hina mtuhu na kanda kamanyika kwa mlava nt'hambiko mkulu, niyo engila hamwenga na Yesu kundani hant'hu hakuduganikila ha mlava nt'hambiko mkulu.
+\v 16 Mna Petulo andaga kakimala kuse hagihi no umnango, Mna yudya mwanamp'hina mtuhu andile akamanyika na Mlava nt'hambiko mkulu niyo afosa kuse na kulonga na mvele yumwenga andile ho mnango amlekela Petulo engile kundani.
+\v 17 Yudya mvele ho mnango niyo amgamba Petulo, “Weye wi yumwenga mwa wanamp'hina wa uyu mnt'hu?” Petulo niyo amhitula, “Miye hiyo mwa woho.”
+\v 18 Wandima hamwenga na wamizi nawakweleza moto niyo wanda wotela Kwaviya na kunda na mp'heho. Petulo naye na kanda hamwenga na woho akotela moto.
+\p
+\v 19 Niyo mlava nt'hambiko mkulu amuuza Yesu, mwe mbuli ya wanamp'hina wakwe hamwenga na mahinizo yakwe.
+\v 20 Yesu niyo amhitula, “Nehilonga na kila mnt'hu haheina kukefisa, Lupisi wose nahihiniza mwe zinyumba nk'hulu za Mnungu hamwenga na mwe nyumba za Mnungu mdya wakuduganikila wayahudi wose naho hina idyo nilongile kwa kukefisa.
+\v 21 Ni mbwai kuniuza miye? Wauze wadya wanivile. Wauzeni yadya niwagambile, wayamanya yadya niwagambile.”
+\v 22 Eze alonge ayo mwamizi yumwenga andile kakimala aho niyo amtowa Yesu, no kumgamba, “Togola, nivo ukumhitula mlava nt'hambiko mkulu?”
+\v 23 Yesu amhitula, “Uneva hilonga vihiye, lagisa uwo wiihi. Mna uneva hilonga vedi, wanitoelai?”
+\v 24 Niyo Anasi amwigala Yesu ivo akakilizwe, kwo mlava nt'hambiko mkulu uyo Kayafa.
+\p
+\v 25 Simoni naye Petulo andaga akei aaho akotela moto. Basi, niyo wamuza, “Togola, weye nawe wiyumwo mwa wanamp'hina wakwe?” Petulo niyo ahitula. “Bule, hiyo miye.”
+\v 26 Yumwenga mwa wandima wa mlava nt'hambiko mkulu yudya akantigwe idigutwi ni Petulo, amuzaga, “Togola, miye hikuwone weye kwe bustani hamwenga na uyu?”
+\v 27 Petulo alemelaga naaho, aaho zogolo niyo dyaila,
+\p
+\v 28 Basi, niyo wamguha Yesu kulawa kwa Kayafa, no kumwigala kwe nyumba ye kiseuta. Yandaga kilokilo, vileke wadahe kudya pasaka, hawengile mwe nyumba yo uzumbe wanase kugeligwa usavu.
+\v 29 Kwa ivo, Pilato awabasaga uko kuse no agamba, “Mna mlahowani no mnt'hu uyu?”
+\v 30 Niyo wamhitula, “Uneva uyu hiyo Mwavu hegu hakimletile kwako.”
+\v 31 Pilato niyo awagaba, “Hayani, mguheni nyuwe wenye, mkamsengele vikuligana ne miko yenyu.” Wayahudi niyo wamhitula, “Suwe hakina udahi wa kumkoma mnt'hu yoyose.”
+\v 32 Nevinda ivo vileke ukelavilize ulosi udya Yesu alongaga kugamba, naafe file yani.
+\p
+\v 33 Pilato niyo engila vituhu kwenyumba ikwitangwa ikulu, amwitanga Yesu na kumuza, “Hambwe weye niwe Zumbe ywa Wayahudi?”
+\v 34 Yesu niyo amhitula, “Togola, izi ni mbuli zako hegu want'hu wakugambilaga zimbuli zangu?”
+\v 35 Pilato niyo amhitula, “Togola, Miye ni Myahudi? Kabila dyako naho wakulu wa walava nt'hambiko wakuleta kwangu. Kubanangai?
+\v 36 Yesu niyo amhitula, “Useuta wangu hiyo we isi ino, Uneva Useuta wangu wandile we isi ino, wandima wangu na wanigombela nisekugeligwa mwe mikono ya Wayahudi. Mna haluse Useuta wangu hiyo wa aha.
+\v 37 Aho Pilato niyo amgamba, “Haluse weye wi Zumbe.” Yesu amhitula, “Weye kulonga kugamba miye ni Zumbe. Miye hyelekwa kwa mbuli ino imwenga, kulonga ikindedi, mkindedi yeyose naanitegeleze.”
+\v 38 Pilato niyo amgamba, “Ikindedi ni kint'hu chani?” Pilato eze alonge ivo, niyo awabasa naho Wayahudi niyo awagamba, “Miye hione mbuli yoyose iihile kwakwe.
+\v 39 Mna yaungigwa miye niwakomoele mvugailwa yumwenga mwe pasaka. Haluse mwaunga niwakomoele Zumbe ywa Wayahudi?”
+\v 40 Aho niyo wata kubongeela, “Bule! Hiyo uyo, kikomoele Balaba!” Uyo Balaba andaga mhoki wa vint'hu want'hu.
+\c 19
+\cl Mnango 19
+\p
+\v 1 Niyo Pilato amguha Yesu no kugenda kumtoa mikotya.
+\v 2 Wank'hondo niyo wadamanya nk'hofia ya miwa niyo wamvala mwo mtwi, naho niyo waguha suke ye zambalau nakumvala.
+\v 3 Niyo wamwizila nakumgamba, “Wikale mp'heho Zumbe ywa Wayahudi.” Naho niyo wagendeela kumtowa.
+\p
+\v 4 Pilato niyo afosa kuse kaidi nokudigamba idifyo dya want'hu. “Kauleni, mguheni mnt'hu uyu vileke mmanye kugamba miye hikuona wiihi wowose mwo mnt'hu uyu.”
+\v 5 Niyo Yesu afosa kuse availe nk'hofia ye miwa mwo mtwi naho kavaligwa suke ya zambalau. Pilato niyo awagamba, “Suyoni Mnt'hu ywenyu.”
+\p
+\v 6 Niyo wadya wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na wandima wawe weze wamuwone wakonga kugutila wakagamba, “Muwambe! Pilato Muwambe!”
+\v 7 Wayahudi niyo wamhitula, “Kina miko ikugamba aungwa kukomwa, kwaviya aketanga Mwana wa Mnungu.”
+\p
+\v 8 Pilato eze eve ivo niyo engilwa na wogofi mkulu.
+\v 9 Niyo auya kwe nyumba yo ulava nt'hambiko no kumuuza Yesu, “Weye kulawahi?” Mna Yesu hamhitule.
+\v 10 Pilato niyo amgamba Yesu, “Hukuunga kulonga na miye? Umanye, nna udahi wa kukulekela weye unde mwenye nyumba naho nna udahi wakukuwamba mwo mti wa masulmizo.”
+\q
+\v 11 Yesu niyo amhitula, “Una udahi mwa miye Kwaviya nokwink'higwa ni Mnungu, yudya aniletile kwako anawiihi mkulu.”
+\p
+\v 12 Pilato eze eve ivo, niyo azungula sila ya kumlekela Yesu. Mna idifyo dya Wayahudi niyo dyagutila, “Uneva unamlekela hounde mbuya na Seuta ywa Kilumi, mnt'hu yeyeso anaketenda Zumbe naende haaivane na seuta ywa Kilumi.”
+\p
+\v 13 Pilato eze eve ivo want'hu nawakalonga, niyo amguha Yesu no kuita naye kuse no kwikala mwe ukalo wakwe wo usengelo hant'hu hakwitangwa sakafu ya maiwe kwa ulosi wa Kiibulania nahaketangwa, Gabasa.
+\p
+\v 14 Naho neinda nomsi want'hu wakakeika lumwe kwa pasaka. Pilato niyo awagamba Wayahudi, “Zumbe wenyu uyu eaha.”
+\p
+\v 15 Niyo wagutila, Mkome, mkome, muwambe! Pilato niyo awauza, “Nyuwe mwaunga miye nimkome Zumbe wenyu?” Wakulu wa walava nt'hambiko niyo wamhitula, “Suwe hakina Zumbe yeyose mna Seuta ywa Kilumi uuyo du.”
+\p
+\v 16 Pilato niyo amwink'hiza mwe mikono yawe vileke awambigwe.
+\p
+\v 17 Yesu niyo afosa kuse no kwinula msalaba wakwe wa masulumizo mpaka hant'hu hakwitangwa “Kibela cha mtwi” kwa Kiibulania Goligota.
+\v 18 Wamuwambaga hadya, hamwenga na want'hu watuhu waidi, Yumwenga kumoso na wakaidi mkono wakwe wa kulume, Yesu nae andaga hagati.
+\p
+\v 19 Pilato nakawandika mwe kabao niyo kaikigwa halanga he msalaba, “YESU MNAZALETI ZUMBE WA WAYAHUDI.”
+\v 20 Wayahudi wengi nawasoma Kwaviya hant'hu hadya Yesu awambilwe na handa hiyo hale na ho mzi. Naho nayaandikwa kwa Kiibulania, kilumi hamwenga na Kigiliki.
+\p
+\v 21 Mlava nt'hambiko mkulu niyo amgamba Pilato, “Usekuwandika, ‘Zumbe wa wayahudi mna uyu mnt'hu naakagamba, miye ni miye Zumbe wa wayahudi.’”
+\p
+\v 22 Pilato niyo awahitula, “Yadya niwandike haya kuhitulwa.”
+\p
+\v 23 Wank'hondo weze wajike kumuwamba Yesu, niyo waguha isuke yakwe nakuipanga mafungu mane, kila yumwenga na fungu dyakwe. Naho niyo waguha nk'hazu yakwe naho nk'hanzu idya ne inda haisumigwe mna ita kufumigwa kukongela kulanga.
+\v 24 Wadya wank'hondo niyo wagambana, “Kisekuitatula mna kitowe kula kikaule ni ani akuunga aink'higwe.” Uleke ukelavilize Mawandiko Akukile udya Mawandiko Akukilegwe, “Naawakepangila zisuke zangu, no kuitoela kula nk'hanzu yangu.” Iivi nivo wadamanye wadya wank'hondo.
+\p
+\v 25 Wandaga hagihi no msalaba hadya awambilwe Yesu wandaga, ni nine dya Yesu, lumbudye dya nine dya Yesu, Maliamu mkaziwe dya Kiliopa, hamwenga na Malia Magedalena.
+\v 26 Yesu niyo amuwona nine hamwenga na yudya mwanamp'hina amuungisaga wakimala, niyo amgamba nine, “Uyo nuyo umwanao.”
+\q
+\v 27 Naho niyo amgamba yudya mwanamp'hina ywakwe, “Uyo nuyo nyokwe.” Kukongela aho yudya mwanamp'hina niyo amgumha yudya nine no kugenda kwikala nae kwe nyumba yakwe.
+\p
+\v 28 Kukongela hadya, Yesu nakamanya kugamba kila kint'hu nechajika, naho vileke kila Mawandiko Akukile ukint'he, niyo agamba, “Naona nk'hilu.”
+\v 29 Nahanda na kiyamp'ha kimemile siki, niyo watufika ditambala idyo mwe kiyamp'ha kine siki, niyo wadi zinganiza mwa kaziti katali, niyo wamwink'hiliza mwo mnomo.
+\v 30 Yesu eze ajink'he kuinywa idya siki niyo afunamiza mtwi hasi akagamba, “Isila.”
+\p
+\v 31 Niyo wadya wakulu wa wayahudi waita na kumlombeza Pilato vileke awenk'he kuwavuna iviga wadya want'hu wawambigwe, hamwenga no kuiseleza imili yawe. Nawamuuza ivi Kwaviya neinda ijumaa, naho hawaungile imili iyo ikale mwe misalaba viwambilo mwe dizuwa dyo kuhumula.
+\v 32 Niyo wank'hondo waita na kuvuna iviga va yudya mnt'hu wa nk'hongo hamwenga na mtuhu, wadya want'hu wawambigwe hamwenga na Yesu.
+\v 33 Mna weze wabule kwa Yesu niyo wambwila kabanika kale vilekile hawamvunile iviga vakwe.
+\v 34 Mnk'hondo yumwenga niyo mtunga Yesu na mjungo wakwe mwo lubavu lwakwe, aaho niyo mwalawa sakame na mazi.
+\v 35 Yudya aone na kalonga naho yadya alongile ni ya kindedi naho kamanya kugamba alonga kindedi naho alonga ivo vileke nyuwe nanywe mhuwile.
+\p
+\v 36 Ino na inda ivi vileke yadya yawandikwe yande kindedi, “Hadihali hata vuha dyakwe dimwenga divunigwe.”
+\v 37 Naho yeyuko Mawandiko matuhu ya Mnungu yakugamba, “Want'hu nawamkaule yudya wamjungile mjungo.”
+\p
+\v 38 Yeze yajike, na handa na mnt'hu yumwenga etangagwa Yusufu, endile akekala kwo mzi wa Alimatayo, niyo aita kwa Pilato na kumlombeza umwili wa Yesu, Mnt'hu uyu andaga mwanamp'hina Yesu kwa kinyele Kwaviya naakawogoha vilongozi we Kiyahudi. Pilato niyo amzumila uleke auguhe mwili wa Yesu, Yosefu aitaga niyo auguha umwili wa Yesu.
+\v 39 Nikodemo yudya aitaga kwa Yesu nekilo, niyo aita hamwenga na Yusufu naho nakaguha manemane hamwenga na udi ukubula madebe maidi.
+\v 40 Wagosi awa waidi niyo wauguha umwili wa Yesu na kuuvunganiza sanda, enga viya wayahudi wandaga wakadatenda, mwo kuuikia lumwe umwili vileke umoswe msanga.
+\v 41 Na handa na nk'honde haguhi na hadya Yesu awambigwe, naho na handa na kikuta chandile kikei kumosa msanga mnt'hu yeyose
+\v 42 Kwaviya neinda mwe kuikila lumwe kwa Wayahudi mwa zuwa ya kuhumula, niyo wauwika umwili wa Yesu kwe mp'hanga yandile hagihi.
+\c 20
+\cl Mnango 20
+\p
+\v 1 Mtootondo zuwa dya nk'hongo dya juma, umwo kwandile kukei mazilizili, Maliamu Magedalena aitaga kwe kikuta, niyo abwiila diiwe dihauswa kulawa mwe mwe nk'hili ye kikuta.
+\v 2 Niyo aguluka kuita kwa Simoni Petulo hamwenga na mwanamp'hina mtuhu yudya Yesu naakamuungisa, niyo awagambila, “Wauguha umwili wa Zumbe mwe kikuta, naho hakimanyize aho waikile.”
+\p
+\v 3 Niyo Petulo hamwenga na wanamp'hina watuhu waita mwe kikuta.
+\v 4 Waidi wawe niyo waguluka, mna yudya mwanamp'hina mtuhu niyo agulukisa kumjink'ha Petulo, awo wanda wa nk'hongo kubula he kikuta.
+\v 5 Niyo afunama akaula kundani, no kuiona isanda ihank'handa, mna heingile kundani.
+\p
+\v 6 Kunyuma kwakwe niyo eza Simoni Petulo, yehe niyo engila kundani kwe kikuta. abwiilaga vitambala ve sanda vihank'handa.
+\v 7 Hamwenga na suke afungilwe Yesu mwo mtwi wakwe. Havandile hamwenga ne sanda, ila neivunyangizwa hank'handa yoho yenye.
+\v 8 Niyo mwanamp'hina mtuhu yudya andaga ywa nk'hongo kubula he kikuta, naye engilaga kundani kwe kikuta niyo aona na kuhuwila.
+\v 9 Niyo wanda hawakombaganye Mawandiko yakukile yadya nayakagamba naauyuke.
+\p
+\v 10 Niyo wadya wanamp'hina wauya kaya.
+\v 11 Maliamu niyo akimaala akaila haise he kikuta. Viya andile akei akaila, niyo afunama akakaula kundani mwe kikuta.
+\v 12 Niyo awaona watumigwa waidi wavaile suke zing'aile wekale hant'hu handile no umwili wakwe Yesu, yumwenga kwo mtwi ywa kaidi naye kwe viga.
+\p
+\v 13 Niyo wamuuza, “Mvele wailai?” Niyo amhitula, “Wamguha Zumbe ywangu, naho himanyize uko wamwiikile.”
+\v 14 Niyo ahituka kunyuma amuwona Yesu kakimala, mna habunk'hule kugamba andaga ni Yesu.
+\q
+\v 15 Yesu niyo amuuza, “Mvele wailai? Wamzungula ani?” Maliamu akafanyanya kugamba uyo andaga ni yudya akukikaula ikiunga, akamgamba, “Mkulu, nigambile uko umwikile name nehamguhe.”
+\p
+\v 16 Yesu niyo amgamba, “Maliamu!” Niyo amhitukila niyo alonga naye mwe Kiibulania, “Laboni!” Nuko kugamba, “Mhinizi.”
+\q
+\v 17 Yesu niyo amgamba, “Usekunitoza, kwaviya nikei kuuya kulanga kwa Tate. Mna ita ukawagambile ndugu zangu kugamba, nauya kwa Tate naho hata woho ni Tati yawe. Mnungu ywangu naho Mnungu ywawe.”
+\q
+\v 18 Niyo Maliamu Magedalena aita nakuwagambila wanamp'hina kugamba kamuona Zumbe. Naho kamsigiila eze awagambile.
+\p
+\v 19 Yandaga kisingi zuwa dya nk'hongo dya juma, wanamp'hina nawanda we mwe nyumba wakevugaila zinyivi kwaviya nawakawogoha wakulu wa Wayahudi. Yesu awalailaga na kukimaala hagati hawe na kuwagamba, “Utondowazi unde na nyuwe.”
+\v 20 Eze ajike kulonga ivi, niyo awalagisa mikono yakwe hamwenga no lubavu lwakwe. Wanamp'hina wakwe niyo wanda na kinyemi kikulu Kwaviya wamuwone Zumbe.
+\p
+\v 21 Yesu niyo awagamba naho, “Utondowazi unde na nyuwe, enga viya tate anisigiile miye, miye name nawasigiilani nyuwe.”
+\v 22 Eze ajike kulonga ayo niyo awavikila no kuwagamba, “Hokeleni Muye ywa Mnungu.”
+\v 23 Mnawausila want'hu wavu wawe nawausilwe, hamna wausile hawakudaha kuusilwa.
+\p
+\v 24 Yumwenga mwe wadya mlongo na waidi, akwitangwa Tomasi hegu pasa, andaga hahali hamwenga na wadya wanamp'hina weyawe umwo Yesu akawalaila.
+\v 25 Wanamp'hina watuhu niyo wamgamba, “Kimuona Zumbe!” Tomaso niyo awagamba, “Uneva hione zink'hovu ze mitunga mwe mikono yakwe hamwenga na kugela kadole mwe zink'hovu na kugela mkono mwo lubavu lwakwe, hikudaha kuhuwila.”
+\p
+\v 26 Juma dimwenga dizedyomboke wanamp'hina na wanda hamwenga kwe nyumba, Tomasi na kanda hamwenga na woho. Ulwivi wandaga uvugalwa mna Yesu niyo eza no kwingila niyo akimaala hagati na kuwagamba, “Utondowazi unde na nyuwe.”
+\q
+\v 27 Yesu niyo amgamba Tomasi, “Gela kadole kako aha, naho kaula mikono yangu. Naho lete umkono wako uugele mwo lubavu lwangu. Usekukunda hwiina mhuwi, uhuwile.”
+\q
+\v 28 Tomasi niyo amhitula, “Zumbe ywangu na Mnungu ywangu!”
+\q
+\v 29 Niyo Yesu amgamba, “Kuhuwila kwaviya kaniona? Wavikilwa wadya wakuhuwila haheina kuniyona.”
+\p
+\v 30 Mwa meso ya wanamp'hina wakwe Yesu nakadamanya vilagiso vingi heviwandikwe mwe kitabu iki.
+\v 31 Mna aya yawandikwa vileke want'hu wahuwile kugamba Yesu niye Kilisito Mwana Mnungu, na kwa kuhuwila mdahe kunda na ugima kwa ludole lwe dizina dyakwe.
+\c 21
+\cl Mnango  21
+\p
+\v 1 Yesu eze awalaile naho wanamp'hina wakwe kwe bahali ya Tibelia, vandaga ivi,
+\v 2 Simoni Petulo na Tomasi akwitangwa pasa hamwenga na Natanaeli mkaya wa Kana ya Galilaya na wana waidi wa Zebedayo hamwenga na wanamp'hina wakwe watuhu waidi.
+\v 3 Simoni Petulo niyo awagamba, “Nagenda kulowa zisamaki.” Niyo wamhitula, “Nekiitanye hamwenga na weye.” Niyo waita kuse na kwingila mwe ngalawa, mna mwe kiya kilo chose hawapatile samaki.
+\p
+\v 4 Mtondo zuwa dika tontomoka, Yesu niyo akimaala hank'handa he bahali, mna wanamp'hina wakwe na wanda hawabunk'hule kugamba ni yehe.
+\q
+\v 5 Niyo Yesu awetanga no kuwauza, “Wambuyazangu, togoleni! Hamgwiile chochose?” Niyo wamhitula, “Hakipatile kint'hu.”
+\q
+\v 6 Niyo awagamba, “Duleni lwavu lwenyu mkono wo kulume we ingalawa, nomlowe.” Ivo niyo waduula no kudunduga kwinula lwavu kundani kwe ngalawa kwaviya nawalowa samaki zibindile ingi.
+\v 7 Niyo yudya mwanamp'hina aungiswe ni Yesu amgamba Petulo, “Uyu ni Zumbe Yesu.” Simoni Petulo eze eve kugamba yudya andaga ni Zumbe Yesu, niyo akevala suke yakwe idya aihambule umwo andile mwa mazi, niyo apilika mwa mazi.
+\v 8 Wanamp'hina wamwenga niyo wamtimila ne ngalawa wakavuta lwavu lumemile samaki, kwaviya na wanda hawehale no kunk'handa kwe bahali, na wanda enga nk'hacho gana dimwenga, kubula kunk'handa kwe bahali.
+\v 9 Weze waseele hasi, niyo wabwiila moto hamwenga na samaki ikokigwa, hamwenga na mkate.
+\p
+\v 10 Yesu niyo awagamba, “Nink'heni samaki izo mlowile.”
+\v 11 Niyo Simoni Petulo aita mwe ngalawa akonga kuvuta ulwavu kulawa kwa mazi lumemile samaki nk'hulu zikubula gana dimwenga na milongo mishano na nt'hatu. Samaki nezinda nyingi mna lwavu halutatuke.
+\p
+\v 12 Yesu niyo awagamba, “Soni mdye!” Hahali hata mwanamp'hina yeyose amuuzile Yesu kugamba, “Weye niwe ani?” Kwaviya nawammanya andaga ni Zumbe.
+\v 13 Yesu niyo aguha mkate nokuwenk'ha, niyo atenda iivo kwe samaki.
+\v 14 Naho ino neinda malavo ya Yesu ya katatu akawalaila wanamp'hina wakwe umwo eze ande kauyuka.
+\p
+\v 15 Weze wajike ukudya, Yesu niyo amgamba Simoni Petulo, “Simoni mwana Yohana, weye waniunga kujink'ha woseni awa?” Simoni niyo amhitula, “Heiye Zumbe, kumanya kugamba nakuungisa.” Yesu niyo amgamba, “Dima Zingoto zangu.”
+\p
+\v 16 Kaidi naho, Yesu niyo amgamba, “Simoni mwana Yohana, waniungisa?” Niyo ahitula, “Heiye Zumbe, kumanya kugamba nakuungisa.” Yesu niyo amgamba, “Dima zingoto zangu.”
+\p
+\v 17 Katatu naho, Yesu niyo amgamba, “Simoni mwana Yohana, waniunga?” Petulo niyo engilwa ni kinyulu kwaviya Yesu nakamuuza nk'hanana ya katatu “Weye waniunga?” Niyo amgamba, “Zumbe kumanya kila kint'hu, kumanya kugamba miye nakuunga!” Yesu niyo amgamba, “Dima zingoto zangu.
+\p
+\v 18 Ikindedi nakugambila, umwo wandile mdodo noukahina na kuita kokose kudya noukaunga, mna unadalahala nowinule mikono yako niyo mnt'hu mtuhu akuguha nakukwigala kunt'hu hwikukuunga.”
+\v 19 Yesu alongaga ivi akalagisa ivo Petulo akuunga abanike nakumwink'ha Mnungu ukulu. Yesu niyo amgamba, “Nitimile.”
+\p
+\v 20 Petulo niyo ahituka kunyuma, niyo amuwona yudya mwanamp'hina naakaungiswa ni Yesu atimila. Niye yudya ekeegamile mwe kifua cha Yesu umwo wandile holudyo no kumuuza, “Zumbe akuunga akusezenge niani?”
+\v 21 Petulo eze amuone, niyo amuuza Zumbe Yesu, “Zumbe, uyu mnt'hu naye?”
+\p
+\v 22 Yesu niyo amhitula, “Uneva naunga ekale mpaka aho heza kuuya, weye waiungilai!”
+\v 23 Niyo mbuli idya yagendezwa mwa wandugu awo kugamba mwanamp'hina yudya haabanike. Mna Yesu halongile kugamba habanike mna nakagamba, “Uneva nnaunga ekale mpaka aho heza kuuya, weye wayaungilai?”
+\p
+\v 24 Mwanamp'hina uyu niye alongile zimbuli izi, naho ni yehe ayawandike, naho nakamanya yadya naakayalonga ayawandike ya kindedi.
+\p
+\v 25 Naho kuna mbuli zibindile ingi Yesu azidamanye, uneva zose zawandikagwa imwe imwe, nikindedi kugamba si yose hayakint'hile, ivitabu ivo.

45-ACT.usfm

@@ -0,0 +1,1386 @@
+\id ACT
+\ide UTF-8
+\h Imitendele
+\toc1 Imitendele
+\toc2 Imitendele
+\toc3 act
+\mt Imitendele
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Kitabu cha kale nakiwandikaga, Teofilo hagamba yose Yesu akongaga kuyadamanya na kuhiniza,
+\v 2 mpaka mwe dizuwa diya ahokelagwa kulanga. Ino neinde mwo kwajika kulava sigilizi kombokela muye Muye Akukile kwa wegala ulosi awo awasagule.
+\v 3 Mwo kwajika masulumizo yakwe, yehe aonekaga kwawe akanda mgima, naho vint'hu vingi vikaona. Kwa mazuwa milongo mine akelavanye kwawe, alonga mwo useuta wa Mnungu.
+\p
+\v 4 Naho umwo wandaga hamwenga awenk'haga sigilizi ino, akawagamba. “Msekuhalawa mwe Yelusalemu, mna gojeleni nt'hunyo idya niwagambileni, lagano, Tate awaikilagani.
+\v 5 Yohana abatizaga na mazi, mna mwa mazuwa mageke ya kwiza no mbatizwe kwa Muye Akukile.”
+\p
+\v 6 Umwo wanamp'hina wandaga hamwenga na Yesu, wamuuzaga wakamgamba, “Zumbe, togola ivi haluse nivo waunga uvuze useuta kwa want'hu wa Izilaeli?”
+\v 7 Yesu niyo awagamba, “Haimwenyu kumanya lupisi no msimo. Tate niye ayaikile mwo udahi wakwe.”
+\v 8 Mna, nomhokele udahi umwo akawezilani Muye ywa Mnungu, nomnde walonga uwona wangu, mwo mzi wa Yelusalemu na mwe isi yose ya Yuda ne isi ya Samalia na mwe si zose.
+\v 9 Eze abinde kulonga ivi, niyo enulwa kulanga iivi wakamsinya, niyo vunde dya mgubika iivi wakamsinya.
+\p
+\v 10 Umwo wandile wakei wenule meso yawe kulanga umwo Yesu andile akaita, wagosi waidi wavaile suke zing'aile mbe, wakimalaga hagihi yawe.
+\v 11 Niyo wawagamba, “Nyuwe want'hu wa Galilaya mkimalizwa nii aho mkakaula kulanga? Uyu Yesu aguhuhigwe kulawa mwenyu, naauye enga iivi mmuwone akaita kwe mbingu.
+\p
+\v 12 Niyo wanamp'hina wa Yesu wauya mwo mzi wa Yelusalemu kulawa kwo lugulu lwe Mizeituni, hana uhale wa lugendo lwa mazuwa mfungate kulawa kwo mzi.
+\v 13 Wengilaga mwo mzi no kwita mpaka kwe chumba ukwo nawakekala. Awo wandaga ni wakina Petulo na Yohana na Yakobo na Anduleya na Filipo na Tomasi na Batolomayo na Matayo na Yakobo mwana Alufayo hamwenga na Simoni akwitangwa “Mtowanila isi ya Izilaeli” na Yuda mwana Yakobo.
+\v 14 Awa wose wandaga wakamvika Mnungu hamwenga na wavele wamwenga, wakina Maliamu nine dya Yesu na wanduguze.
+\p
+\v 15 Mazuwa mageke kulongole kwandaga na mdugano wa wandugu wahuwila, wabulaga gana na milongo miidi woseni kwa hamwenga. Petulo akimalaga niyo agamba.
+\v 16 Wandugu zangu wahuwila, mawandiko yakukile yaungwa yakint'he, yudya Muye ywa Mnungu alongaga kombokela kwa Daudi mwe mbuli ya Yuda uyo awalongozaga wadya wamgwilaga Yesu,
+\v 17 Yuda andaga ni yumwenga mwe difyo dyetu, kwaviya naye asagulagwa kunda miyetu mwe ndima yetu.
+\p
+\v 18 Na matundu yadya Yuda aguhaga kwa mbuli yo wiihi wakwe agulaga mgunda aho agwaga no kubanika, atulikaga izinda niyo utumbo wakwe wafant'hukila kuse.
+\v 19 Want'hu wose nawakekala Yelusalemu waivaga imbuli iyo, na ivo mwe milosi yawe wenye wawitanga mgunda udya Akelidama, nuko kugamba “Mgunda wa sakame.”
+\p
+\v 20 Mwe kitabu cha Zabuli hiwandika goja hant'hu hakwe hande mank'hala naho haikuungwa hata yumwenga kwikala aho naho lekela mnt'hu aguhe ulongozi hant'hu hakwe.
+\p
+\v 21 Ivo vaungwa, kwaviya yumwenga wa wagosi uyo andile na suwe mwo lupisi Zumbe Yesu umwo afosaga no kwingila mwa suwe,
+\v 22 Kukongela mwo ubatizo wa Yohana mpaka mwe zuwa diya abanikaga, vaungwa ande muona mwo uuyulo hamwenga na suwe.
+\p
+\v 23 Wawaika kulongole wagosi waidi, Yusufu akwitanga Banaba, uyo etangwe Yusuto na Masia.
+\v 24 Woho na walombeza wakagamba, weye Zumbe wamanya myoyo ya want'hu wose, ivo ika pwilili ni yuhi mwa awa waidi umsagule,
+\v 25 kuguha hant'hu ho undima, kwaviya Yuda admanyaga uwihi na kwita hant'hu hakwe,
+\v 26 na kutoa kula kwaajili yawe, na kula niyo yamgweela Masia uyo awazagwa hamwengana wadya wegala ulosi mlongo na yumwenga.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Dizuwa dye Pent'hekosite dize dibule, wahuwila wose waduganaga hant'hu hamwenga.
+\v 2 Aaho niyo halaila mvumilo kulawa mwo ulanga mvumilo enga peho kulu dikuvumila, niyo dya memeza inyumba yose mdya wandile wakekala.
+\v 3 Niyo waona enga ndilija za moto zitilwe niyo zawekaila kila yumwenga ywawe.
+\v 4 Wose wamemezagwa ni Muye ywa Mnungu, na kukonga kulonga kwa milosi mituhu, enga ivo Muye ywa Mnungu awenk'haga udahi wo kulonga.
+\p
+\v 5 Kwandaga na Wayahudi uko Yelusalemu, wandaga wakamvika Mnungu, walawaga mwe kila isi.
+\v 6 Weze weve divumilo diya dikulu niyo wakeduganya. Wose wehelwagwa kwaviya kila yumwenga ywawe awevaga wahuwila wakalonga kwa milosi yawe wenye.
+\v 7 Kwa kwehelwa no kuhungila, niyo wagamba, “Togola want'hu awa wakulonga enga ivi hiyo Wagalilaya?
+\v 8 Yanda vivihi suwe choseni chaweva ivo wakulonga, mwe milosi yetu wenye?
+\v 9 Suwe kilawa Pasia wamwenga Media na Waelamu na watuhu ni wakaya wa Mesopotamia na Yuda na Kapadokia na Ponto na Asia,
+\v 10 wamwenga kulawa Filigia na a Pamfilia, wamwenga kulawa Misili na nt'hendelo za Libiya hagihi na Silene, wamwenga mwa suwe ni kulawa Lumi,
+\v 11 want'hu woseni, Wayahudi na want'hu hi Wayahudi watendigwe kutimila dini ye Kiyahudi, naho wamwenga wetu walawa Kilete na kwa Waalabu, mna suwe chose kikei cheva walonga mwe milosi yetu udamanyi mkulu wa Mnungu.”
+\v 12 Wehelwagwa no kwaganikilwa, niyo wakeuza kila yumwenga wakagamba, “Ino niyo imbwai?”
+\v 13 Mna wamwenga niyo wawabela wakagamba, “Want'hu awa wakozi.”
+\p
+\v 14 Mna Petulo akimaalaga hamwenga na wadya wegala ulosi mlongo na yumwenga, naho kwa izwi kulu niyo akonga kulonga ne difyo diya dya want'hu akagamba, “Wambuya zangu Wayahudi, na nyuwe nyose mkwikala mwe Yelusalemu, nitegelezeni niwagambileni ino niyo imbwai.
+\v 15 Want'hu awa hiyo wakozi enga ivo mkuwafanyanya, ivi haluse ni mtondo wa saa nt'hatu.
+\v 16 Naho ino niyo alongaga Mlotezi Yoeli.
+\p
+\v 17 Mnungu agambaga, ‘Ivo nivo nenitende mwa mazuwa yo kubindiliza, nenigele Muye ywa Mnungu, mwa want'hu wose. Wana kilume na wakike nawabilikize ulosi wangu, q wana wenyu we kilume nawaone maona, na wadala wenyu nawalote sozi.
+\v 18 Heiye, hata mwa wandima wangu, wagosi na wavele, nenitile Muye ywangu mwa mazuwa ayo, nawabilikize mbuli yangu.
+\v 19 Nenidamanye vilagiso mnanga mo ulanga na vilagiso hasi he isi. No kunde sakame, moto na zosi dizamile,
+\v 20 Zuwa nedigeligwe lwiza, no mnenge nawo noudumile unk'hundu enga sakame wiziilo we dizuwa dikulu dyo ukulu wa Zumbe umwo dikanda dikei kwiza.
+\v 21 Aho yeyose naamwitange Zumbe kwa wambizi, naayokolwe.’
+\p
+\v 22 Tegelezeni zimbuli izi nyuwe wambuya zangu we Izilaeli, Yesu wa Nazaleti andaga mnt'hu mta udahi kulawa kwa Mnungu ulavilizwe kwenyu kwa vihungi no kweheela kudamanywe ni Mnungu kombokela kwakwe. Nyuwe wenye ni waona wa aya, kwaviya yalailaga mwenyu.
+\v 23 Kwaviya aungile mwenye Mnungu, Yesu nakaungwa kugeligwa mwe mikono yenyu, naho mwamkomaga kwa kuwalekela want'hu wata wavu wamkome kwa kumuwamba mo msalaba.
+\v 24 Mna Mnungu amuuyulaga no kumtenda kunda mlekelwa mo usungu we file, kwaviya havadahike file imtozeleze.
+\p
+\v 25 Kwaviya Daudi alongaga mwa yehe kugamba, ‘Himuona Zumbe kanilongoela mazuwa yose, yehe ehagihi na miye ivo henizingize.
+\v 26 Na ivo miye himema kwelelwa, ne zimbuli zangu zimema kinyemi, hata handa no mwili wo kubanikaq nenikale kwa kukawiila,
+\v 27 kwaviya weye Mnungu hounase mwe isi ya wazimu houmlekele mtumwa ywako Akukile aowele kwe kikuta.
+\v 28 Kunilagisa miye sila ikunilongoza kwo ugima, naho undiilo wako, nounimemeze kinyemi.’
+\p
+\v 29 Wambuya zangu, niwagambileni haheina kogoha, zimbuli zo mkale ywetu mkulu Daudi, abanikaga niyo amoswa msanga, naho kikuta chakwe kiaha hetu hata mwa mazuwa aya.
+\v 30 Daudi andaga mlotezi, naho amanyaga kiya Mnungu alagisaga kwa kilapi, Mnungu amwikilaga kilapi kugamba naamwink'he yumwenga mwo welekwa wakwe kunda seuta enga viya Daudi andaga.
+\v 31 Daudi amanyaga kiya Mnungu nakaunga adamanye kulongole, na ivo asimuilaga imbuli yo kuuyuka kwa Kilisito Mkombozi asagulwe ni Mnungu umwo akagamba, ‘Haasigale mwe isi ya wazimu, mwili wakwe mwe kikuta.’
+\p
+\v 32 Mnungu nakamuuyula Yesu, naswe kilonga uwona we kindedi.
+\v 33 Kenulwa na kuikwa mwo Useuta wa Mnungu, ise, naho ahokelaga Muye ywa Mnungu kulawa kwakwe, enga viya amwikilaga ndagano. Iki mkukiona no kukiva.
+\v 34 Kwaviya Daudi hiyo yehe enulwe kulanga, mna niye agambaga. ‘Zumbe amgambaga Zumbe dyangu. Ikala kulume kwangu
+\v 35 mpaka niwaike wank'hondo wako hasi ye viga vako.’
+\p
+\v 36 “Want'hu wose wa Izilaeli, wamanye ikindedi kugamba yudya Yesu Kilisito mwa muwambaga mwo msalaba niye atendigwe ni Mnungu kunda Zumbe na Mkombozi.”
+\p
+\v 37 Want'hu weze weve ivo, niyo wengilwa ni kinyulu mwe mioyo yawe nokumgamba Petulo na wegala ulosi watuhu, “Haluse wandugu zetu, kitende vivihi?”
+\p
+\v 38 Petulo niyo awahitula kugamba, “Kila yumwenga ahituke kulawa mo wavu, no kubatizwa mwe dizina dya Yesu Kilisito, vileke muusilwe wavu wenyu, niho nomhokele geleko dya Muye ywa Mnungu.
+\v 39 Kwaviya indagano aikile Mnungu ni kwa nyuwe na wana wenyu na wose wehale, wose wetangwe ni Zumbe Mnungu kwakwe mwenye.”
+\v 40 Petulo abilikizaga kwa milosi mingi awakanyaga akagamba, “Keyokoleni nyuwe wenye kulawa mwa maya ya Mnungu yakukiziila cheleko iki cho wavu!”
+\p
+\v 41 Wengi wahuwilaga mo ulosi wakwe niyo wabatizwa, want'hu wabuile magana milongo mitatu nawongezekela mwe dizuwa idyo.
+\v 42 Niyo wanda wakahinizwa ni wegala ulosi, wekalaga hamwenga mwe midugano ya wahuwila, wakabendula mkate no kumvika Mnungu. Wikazi wa Wahuwila.
+\p
+\v 43 Vihungi vingi na va kwehela nevikadamanywa ni wegala ulosi, kila yumwenga niyo engilwa ni wogofi.
+\v 44 Wahuwila wose wagendeelaga kunda hamwenga na kuhangila vint'hu vawe kwa kila yumwenga.
+\v 45 Na wakataga vint'hu, no ugoli wawe na kukepangila matundu kuligana na viya kila yumwenga naakaviunga.
+\v 46 Kila zuwa dikutimila na wakadugana enga viya fyo mwe Nyumba ya Mnungu, naho nawakadya ndala, wakadya kwa kinyemi na mioyo ya ukise,
+\v 47 wakamtogola Mnungu no kuwatende want'hu wose welelwe. Naho kila zuwa Zumbe naakawagenyeza kwe difyo dyawe, kwa wadya nawakayokolwa.
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Zuwa dimwenga Petulo na Yohana wandaga wakaita hamwenga kwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu saa kenda kisingi, mwe sa yo kumvika Mnungu.
+\v 2 Hadya he Nk'hili Int'hana enga ivo ikwitangwa, handaga na mnt'hu aholomp'hale viga mo wikazi wakwe wose. Mazuwa yose naakegalwa kwe nk'hili akalombeze matundu kulawa kwa want'hu wandaga wakaita kwe Nyumba ya Mnungu.
+\p
+\v 3 Eze awaone Petulo na Yohana wakengila mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu, awalombezaga wamwink'he chochose.
+\v 4 Petulo na Yohana wamkaulisaga mnt'hu uyo, niyo Petulo amgamba, “Kikaule suwe.”
+\v 5 Ivo niyo awakaulisa akakawiila kwink'higwa chochose.
+\v 6 Mna Petulo amgambaga, “Miye hina matundu, mna nakwink'ha kiya nnanacho, kwe dizina dya Yesu Kilisito ywa Nazaleti, nakugamba Kimala ugende.”
+\v 7 Niyo amwinula kwa mkono wakwe wo kulume, no kumwambiza akimale. Aaho iviga ne zink'hungu ze viga vakwe vapataga ludole.
+\v 8 Niyo apilika no kukimala ne viga vakwe, naho niyo akonga kugenda genda, niyo engila nawo kwe Nyumba ya Mnungu, akagenda na kupilika pilika akamtogola Mnungu.
+\p
+\v 9 Want'hu nawamuona akagenda no kumtogola Mnungu,
+\v 10 naho umwo weze wamuwone kugamba ni yudya kilombezi andaga akekala he nk'hili ikwitangwa Nnk'hili Nt'hana, wose weehelagwa na kuhungwa mwe kiya kimlaile yudya mnt'hu.
+\v 11 Umwo yudya mnt'hu andaga hamwenga nawo Petulo na Yohana, want'hu wose weheelesagwa, naivo niyo wawagulukila hant'hu hakwitangwa ho ukumbi wa Sulemani.
+\p
+\v 12 Petulo eze awaone awant'hu niyo awagamba, Wandugu zetu wa Izilaeli, nii mwehelwa mwe mbuli ino, naho nii mwakikaulisa suwe? Nyuwe mwagamba aya yadamanyika kwa udahi wetu suwe, hegu kwo uwedi kinanao kimtenda mnt'hu uyu agende?
+\v 13 Mnungu ywa Ibulahimu na ywa Isaka na ywa Yakobo na Mnungu ywa wakale wetu, kamwink'ha ukulu mtumwa ywakwe Yesu, mna no mumgela mwe mikono ya maseuta, niyo mwamlemela hameso ha Pilato, hata hadya Pilato aungaga amlekele.
+\v 14 Nakanda mnt'hu akukile naho azumilwe ni Mnungu, mna mwamlemelaga, vitendese no mumlombeza Pilato awambizeni kumlekela yudya mkomi.
+\v 15 Nomumkoma yudya akulongoza kwita kwo ugima mna Mnungu nakamuuyula, naswe nisuwe kiyaone ayo.
+\v 16 Nu udahi we dizina dyakwe umgeile ludole uyu mnt'hu agende. Uyu mkumuona mummanya kadamanyilwa ayo kwa mhuwi kwa zina dya Yesu, nu mhuwi mwa Yesu nuwo umhonyile, enga ivo nyose mkudaha kuwona.
+\p
+\v 17 Naho elo, ndugu zangu, hiyamanya yadya mumdamanyile Yesu nyuwe ne vilongozi wenyu, mdamanya kwaviya nomnda hamanyize.
+\v 18 Mnungu ayalongaga kombokela walotezi wakwe kugamba Kilisito Mkombozi nasulumizwe, naho haluse kayatenda yadamanyike kwe sila ino.
+\v 19 Kweiileni, mumhitukile Mnungu, vileke Mnungu awausile wavu wenyu. Mnatenda ivo,
+\v 20 lupisi va kugeligwa ludole nolwize kulawa kwa Zumbe, naho naawegaileni Yesu uyo Kilisito uyo asagulwe kwajili yenyu.
+\v 21 Neekale uko kulanga mpaka Umwo vikabubula aho vint'hu vose nevidamanywe uhya, enga viya Mnungu alongile kombokela kwa walotezi wakwe awo wandaga uuko kale.
+\v 22 Kwaviya Musa agambaga, ‘Zumbe Mnungu wenyu naawasaguileni mlotezi mgati mwa wandugu zenyu enga ivo anigale miye, naho naande yumwenga mwa want'hu wa kwenyu, muyategeleze yose naawagambileni myadamanye.
+\v 23 Uneva mnt'hu yeyose hana mtegeleze mlotezi uyo, naalavigwe kulawa mwa want'hu wa Mnungu niyo kukomwa.’
+\v 24 Walotezi wose wandile no ulosi, Samweli na wose wamtimile woho nawo walongaga iki kikulaila mwa mazuwa aya.
+\v 25 Ndagano za Mnungu kwombokela kwa walotezi wakwe ni kwa nyuwe, naho mwihamwenga mwe yadya Mnungu alagane na wakale wenyu. Enga ivo alongaga na Ibulahimu, ‘Kombokela kwo lukolo neniwavikile want'hu wose mwe isi.’
+\v 26 Naivo Mnungu kamsagula mtumwa ywakwe naho nk'hongo kamwigala kwenyu, kuwavikila kwa kuwatenda kila yumwenga ywenyu kuhituka kulawa mwe zisila zenyu ziihile.”
+\c 4
+\cl Mnango 4
+\p
+\v 1 Petulo na Yohana wandaga wakei kusimuila na want'hu umwo walava nt'hambiko na Mkulu wa wamizi we Nyumba ya Mnungu hamwenga na Masadukayo waweziilaga.
+\v 2 Wandaga na maya kwaviya wegala ulosi awa waidi wawahinizaga want'hu kugamba Yesu auyukaga, kikwigala uwona kugamba, wabanike nawauyuke.
+\v 3 Ivo niyo wawagwila nokuwavugaila kubula zuwa ditimile, kwaviya zuwa nediswa.
+\v 4 Mna wose wawivaga uwo ulosi wahuwilaga, naho mwa awo wagosi du wandaga milongo magana mashano.
+\p
+\v 5 Mwe dizuwa dya kaidi, vilongozi wa Wayahudi na wadala vilongozi hamwenga na wahinizi wa sigilizi, wakeduganyaga mwo mzi wa Yelusalemu.
+\v 6 Waduganaga hamwenga na Mlava nt'hambiko Mkulu Anasi, hamwenga na Kayafa na Yohana, na Alekizanda hamwenga na watuhu we nyumba yo Ulava nt'hambiko Mkulu.
+\v 7 Wawaikaga wegala ulosi, Petulo na Yohana hameso yawe niyo wawauza, “Mwayadamanya aya kwa ludole lwaani? Naho kwa udahi wa dizina dyaani?”
+\p
+\v 8 Petulo akanda kamema Muye ywa Mnungu, niyo awahitula, “wadala Vilongozi wa want'hu, na wakulu,
+\v 9 uneva kiletwa dielo nakuuzwa kilonge izimbuli izedi adamanyilwe uyo aholomp'hale, naivo ahonyigwe,
+\v 10 nyuwe nyose hamwenga na want'hu wose wa Izilaeli mmanye. Mnt'hu uyu akimale iivi mkasinya, mgima ngungulu, kwa zina dya Yesu Kilisito ywa Nazaleti, yudya mwamuwambaga mo msalaba, uyo auyulwe ni Mnungu.
+\p
+\v 11 Uyu Yesu niye yudya awandikagwa mwo Mawandiko Yakukile kugamba, ‘Diiwe diya mwadilemelaga nyuwe wazesi, dinda iwe kulu hediikuungwa kusweswa kujink'ha yose.’
+\v 12 Uyokozi walawa kwa yehe ekedu, mwe isi yose hadihali zina dyodyose hasi ye mbingu kink'higwe ni Mnungu dikudaha kukiyokola.”
+\p
+\v 13 Want'hu we kitala weheelegwa kuuona weduvi wa Petulo na Yohana, nokubunk'hula kugamba wandaga ni enga want'hu watuhu wose ivo weli, naho heweina umanyi. Wabunk'hulaga naho kugamba wandaga hamwenga na Yesu.
+\v 14 Mna hawandaga na dyodyose wadahile kulonga kwaviya nawamuona yudya mnt'hu ahonile kakimala hamwenga na wakina Petulo na miyawe Yohana.
+\p
+\v 15 Ivo niyo wawagamba wafose kuse ye kitala, niyo vilongozi we kitala cha Wayahudi wakonga kutalaula wohowenye.
+\v 16 Wakeuzaga wenye wakagamba, “Nekitende vivihi mwa want'hu awa?” “Kila mnt'hu mwo mzi wa Yelusalemu kamanya kia kihungi kikulu kidamanywe ni Petulo na Yohana, naho hakikudaha kukilemela.
+\v 17 Mna chaungwa kuwafingiza want'hu awa wasekulonga naho na mnt'hu yeyose kwa zina dya Yesu, vileke imbuli ino ise kugendesa mwe isi yose.”
+\v 18 Ivo niyo wawetanga naho kwe nyumba no kuwafingiza kugamba wasekulonga naho mwekieti hegu kuhiniza kwa zina dya Yesu.
+\p
+\v 19 Mna Petulo na Yohana niyo wawahitula kugamba, “Lamuleni nyuwe kiya ichedi kikwelela ha meso ya Mnungu, kuwatimilani nyuwe hegu kumtimila Mnungu.
+\v 20 Kwaviya hakikudaha kuleka kulonga kiya kikione na kukiva suwewenye.”
+\p
+\v 21 Ivo vilongozi we kitala wagendeelaga kuwafingiziza, niyo chawalekela. Nawaona kugamba nevinda vidala kuwasulumiza, kwaviya want'hu nawakamwink'ha ukulu Mnungu kwe kiya kilaile.
+\v 22 Yudya mnt'hu adamanyilwe ikihungi andaga na myaka ijink'hile milongo mine.
+\p
+\v 23 Aaho Petulo na Yohana weze walekelwe, wauyaga kwa weyawe no kuwagambila kiya wakulu wa walava nt'hambiko na wadala vilongozi ivo walongile.
+\v 24 Umwo wahuwila weze weve ivo, wakeduganyaga hamwenga kwa kumlombeza Mnungu kwa moyo umwenga wakagamba, “Zumbe Muumbi wo ulanga ne isi ne bahali na vose vimndani mwawe!
+\v 25 Walongaga no mkale ywetu Daudi, mtumwa ywako, kwa udahi wa Muye ywa ywako, ukagamba, ‘Nii want'hu we isi yose waihiwa, nii want'hu waikaga minyanyiko ya kihezi?
+\q
+\v 26 Mazumbe we isi wakeika lumwe, vilongozi nao wakeduganya hamwenga wakamhiga Zumbe na Kilisito Mkombozi amsagule.”
+\p
+\v 27 Kwaviya ikindedi Helode na Pontio Pilato waduganaga mwo mzi hamwenga na want'hu hi Wayahudi na want'hu wa Izilaeli kumhiga Yesu, Mndima ywako Akukile, uyo umsagule, Kilisito Mkombozi.
+\v 28 Nawadamanya kila kint'hu kiya ukiikile lumwe kwa udahi no kuunga kwako kugamba nekilaile.
+\p
+\v 29 Naho haluse, weye Zumbe, kaula ukutisa kwawe, naho ukizumile suwe wandima wako, kibilikize ulosi wako kwa kukeduvya.
+\v 30 Chulula mkono wako uwahonye want'hu, naho damanya vilagiso va na kwehela kwa kombokela zina dyo mtumwa ywako Yesu Akukile.”
+\p
+\v 31 Weze wabinde kulombeza Mnungu, hadya wandile niyo hasingisika. Wose hadya niyo wamemezwa Muye ywa Mnungu no kubilikiza Mbuli ya Mnungu kwa weduvi.
+\p
+\v 32 Fyo dya wahuwila wandaga wamwenga mwe zifanyanyi zawe na mwe mioyo yawe. Hakwandile na yeyose adahile kugamba kint'hu chakwe mwenye, ila wahangilaga vint'hu vose wandaga navo.
+\v 33 Kwa udahi mkulu wegala ulosi walavaga uwona mwe mbuli yo kuuyuka kwa Zumbe Yesu, naho niyo Mnungu awenk'ha uwedi utendese.
+\v 34 Mwo umwenga wawe hakwandaga na yumwenga andaga na uswesi wa kint'hu. Wamwenga wandaga na vint'hu vawe wavitagaga no kwink'hiza matundu yalaile mwediyombe,
+\v 35 nokuzink'hiza kwa wegala ulosi, naho matundu nayapangigwa kwa kila mnt'hu kuligana viya akuviunga.
+\p
+\v 36 Kwandaga na Mlawi yuwenga mwelekwa ywa Kipulo, akwitangwa Yusufu, uyo wegala ulosi wakumwitanga Banaba nuko kugamba “Mgela moyo want'hu”,
+\v 37 atagaga nk'hode yakwe, niyo kuyaguha matundu nokuyenk'hiza kwa wegala ulosi.
+\c 5
+\cl Mnango 5
+\p
+\v 1 Kwandaga na mnt'hu yumwenga etangagwa Anania, hamwenga na mkaziwe Safila, nao watagaga mgunda wawe.
+\v 2 Anania afisaga matundu yamwenga, mkaziwe naye amanyaga, niyo enk'hiza yadya yasigale kwa wegala ulosi.
+\p
+\v 3 Petulo niyo amgamba, “Anania, nii ukamlekela Mwavu umoyo wako, niyo wamdant'hiliza Muye ywa Mnungu kwa kufisa matundu yamwenga uyapatile mokutaga umgunda wako?
+\v 4 Umwo wandile ukei kuutaga mgunda, nounda wako, naho hata wize uutage matundu nayanda yako. Haluse nii ukapata ulamuzi wa kudamanya ivo? Huwadant'hilize want'hu, mna kumdant'hiliza Mnungu!”
+\v 5 Aaho Anania eze eve ivo, niyo agwa hasi no kubanika. Want'hu wose wevaga imbuli iyo wengilagwa niwogofi mkulu.
+\v 6 Wabwanga wezaga no kuuvika sanda kimba chakwe no kugenda kukimosa msanga uko kuse.
+\p
+\v 7 Lupisi lwa masaa matatu ivi, mkaziwe nakengila mwe nyumba idya akanda hamanyize chochose kilaile.
+\v 8 Petulo niyo amgamba, “Nigambile, matundu aya nayo ye diyombe dye kindedi mtagile umgunda?” Yudya mvele niyo amhitula, “Heiye, naayo.”
+\v 9 Ivo Petulo niyo amuuza Yudya mvele, “Nii weye na mgosiyo mwivana kumgeza Muye ywa Zumbe? Want'hu wammosaga msanga mgosiyo weyaha homnango, naho nawakwinule weye nawe!”
+\v 10 Aaho yudya mvele niyo agwa no kubanika. Wadya wabwanga niyo weza no kuwona kugamba nakafa, ivo niyo wamwinula no kummosa msanga hagihi na mgosiwe.
+\p
+\v 11 Fyo dya wahuwila wa Kilisito dyose na want'hu watuhu nawengilwa ni wogofi.
+\p
+\v 12 Vihungi vingi na vakwehela nevikadamanywa ni wegala ulosi mgati mwa want'hu. Wahuwila wose nawakadugana kwa moyo umwenga mwo ukumbi wa Sulemani.
+\v 13 Hakwandile na yeyose wakuse ye dibunga agezile kukelunga nawo hata vandile want'hu nawaka walongela vedi.
+\v 14 Mna want'hu wengi wagosi na wavele nawakelunga mwe difyo dyao, nokutenda fyo dya wakumhuwila Zumbe dyongezekela.
+\v 15 Niyo vanda mwa yadya nayakadamanywa ni wegala ulosi, wanyonge nawakenulwa mwe zisila no kuikwa mwe vigonelo vileke kizuli du cha Petulo kiwagubike wamwenga umwo akomboka.
+\v 16 Naho mafyo ya want'hu yezaga kulawa kwe mizi izunguluke Yelusalemu, wakawegala wose wandile wakalumwa, wadya wandile na mp'hepo, na wose wahonyagwa.
+\p
+\v 17 Wakulu wa walava nt'hambiko, hamwenga na want'hu wose we dibunga dya Masadukayo, niyo wengila finju kwe wegala ulosi, ivo nawalamula kuwa tendela vihile.
+\v 18 Nawawagwila wegala ulosi niyo wawagela kwe divugailo.
+\v 19 Mna kilo ikia mtumigwa ywa Zumbe akomolaga ulwivi lwe divugailo, na kuwalava kuse wegala ulosiwa, niyo awagamba,
+\v 20 “Iteni mkakimale kwe Nyumba ya Mnungu, muwagambile want'hu mbuli zose zo ugima mhya.”
+\v 21 Wagela Ulosi niyo watoza isigilizi, iviya kisingi wengilaga kwe Nyumba ya Mnungu no kukonga kuhiniza. Wakulu wa walava Nt'hambiko hamwenga na weyawe, wawetangaga want'hu wose we kitala na wadala vilongozi we Kiizilaeli, niyo wasigila uko kwe divugailo kuwaguha wegala ulosi no kuwaleta hameso yawe.
+\v 22 Mna wamizi we Nyumba ya Mnungu weze wabule, hawawaonaga wegala ulosi awo mwe divugailo, ivo wauyaga kwe Kitala no kuwagambila,
+\v 23 “Kize kibule kwe divugailo nekidibwila divugailo divugalwa ndindili, naho wamizi wose nawanda meso mwe zink'hili, mna kize kikomole zinyivi hakione mnt'hu yeyose kundani.”
+\v 24 Umwo wakulu wa walava nt'hambiko na yudya mkulu wa wamizi we Nyumba ya Mnungu weze weve ivo, weheelwa kugamba wegala ulosi wadigwa nii.
+\p
+\v 25 Niho aweziilaga mnt'hu akawagamba, “Tegelezeni! Want'hu wadya muwavugaile kwedivugailo wekwe Nyumba ya Mnungu, wahiniziza want'hu.”
+\v 26 Ivo mkulu wa wamizi, hamwenga na want'hu wakwe, wagendaga kuwavuza kwa mp'hahalahole kwaviya wogohaga want'hu sema wana watowe maiwe.
+\p
+\v 27 Wawengizaga kundani, na kuwakimalisa hameso ye kitala, niyo mkulu wa walava nt'hambiko awauza mbuli wegala ulosi.
+\v 28 Niyo awagamba, “Nyuwe nekiwalemezesa mse kubilikiza kwa dizina dyo mnt'hu uyu. Mna kauleni ivo mdamanye! Mgendeza mahinizo yenyu mwe Yelusalemu yose, naho mwaunga mkitende kugamba suwe nisuwe kimkomile.”
+\v 29 Niyo Petulo na wegala ulosi weyawe wahitula, “Chaungwa kumwogoha Mnungu, hiyo mnt'hu.
+\v 30 Mnungu ywa wakale wetu amuuyulaga Yesu aho nyuwe mwize mumkome kwa kuhweleza mwo mti.
+\v 31 Mnungu amwikaga mwe nt'hunyo yakwe kwa kumtenda kilongozi na mlokozi, kuwenk'ha Wazilaeli luneka lwa kweiila no kuusilwa wavu wawe.
+\v 32 Nisuwe kikulonga uwona we zimbuli izi, hamwenga na Muye ywa Mnungu, uyo niye enk'hizwe kwa wose wakumwiva Mnungu.”
+\v 33 Wadya want'hu we kitala weze weve ivo niyo wafa maya, wakaunga wawakome wadya wegala ulosi.
+\p
+\v 34 Mna yumwenga mwa Mafalisayo etangagwa Gamalieli andaga mhinizi wa sigilizi, naho uyo azumilagwa vitendese ni want'hu wose, akimaalaga he Kitala, niyo awagambaga wegala ulosi wande kufosa kuse ludodo.
+\v 35 Niyo awagamba want'hu we Kitala, “Wambuyazangu Waizilaeli mnde na wengele kwa kia mkuunga muwadamanyile want'hu awa.
+\v 36 Mwakumbukila kugamba alailaga Teuda mazuwa yomboke akaketogola kunda mnt'hu mkulu, niyo want'hu wabulaga magana mane wamzumilaga na kukelunga naye, Mna niyo akomwa, wose nawakamtimila niyo wa mwaganika, kafyo kakwe niyo kaganika.
+\v 37 Akajika naho, niyo alaila Yuda ywa Wagalilaya, mo kuwaza want'hu, uyu naye apataga want'hu wabindile wingi mna naye akomagwa, niyo want'hu wamtimila wamwaganika.
+\v 38 Naivo nawagambilani, mwe mbuli ino msekuwatenda dyodyose want'hu awa, walekeni wenye. Uneva iki wakudamanya chalawa mwe zifanyanyi za want'hu, nekisunguze kwaganika,
+\v 39 Mna uneva ni cha Mnungu, homdahe, kwaviya nomkebwiile mmo kuhigana na Mnungu!” Ivo nawaluvigwa na milosi yakwe.
+\v 40 Wawetangaga naho awo wegala ulosi, niyo wawatowa mikotya, no kuwafingiza wase kuhiniza naho kwe dizina dya Yesu niyo wawalekela.
+\p
+\v 41 Wagela Ulosi weze wafose mwe kitala wandaga na kinyemi kwaviya Mnungu awenk'haga kuwagilwa kugeligwa soni kwajili ye dizina dya Yesu.
+\v 42 Naho mazuwa yose mwe Nyumba ya Mnungu na mwe zinyumba za want'hu, wegala ulosi wagendeelaga kuhiniza no kubilikiza Mbuli Yedi ya Yesu Kilisito kugamba niye Mkombozi asagulwe.
+\c 6
+\cl Mnango 6
+\p
+\v 1 Ize yajike aho, enga ivo wanamp'hina nawakongezekela, kwa swesaga muivano mwa Wayahudi wakulonga Kigiliki, na Waibulania. Wayahudi wakulonga Kigiliki nawakalabila kugamba wavele wakwawe wabanikilwe na walume zawe, wajaligwa mwo upasi we nk'hande wa kila zuwa.
+\p
+\v 2 Kwa ivo wadya wegala ulosi mlongo na waidi niyo wetanga idifyo digima dya wanamp'hina wose na kuwagamba, haviwagilwe kwa suwe kuleka kubilikiza mbuli ya Mnungu, vileke kikaule mbuli yo upasi we vint'hu.
+\v 3 Elo wandugu zetu, saguleni want'hu mfungate mwa nyuwe wamanyike kunda na Muye ywa Mnungu no umanyi, nekiwaike kunda wakimalizi we mbuli ino yo upasi.
+\v 4 Naivo suwe nekinde ne ndima yo kumlombeza Mnungu no kubilikiza.”
+\p
+\v 5 Fyo dyose dyelelagwa ne zifanyanyi za wegala ulosi, niyo wawasagula Sitefano mnt'hu mta mhuwi mkulu na Muye ywa Mnungu na Filipo na Pulokola na Nikono na Timoni na Palamena hamwenga na Nikolasi hi myahudi kulawa Antiokia, uyo atendagwa kunda mwe dini ye Kiyahudi aho nk'hongo.
+\v 6 Kafyo ako kegalagwa kwa wegala ulosi, niyo wegala ulosi wawageleka mikono no kuwavikila.
+\p
+\v 7 Naivo mbuli ya Mnungu yageendelaga kugendezwa, wanamp'hina mwe Yelusalemu wagenyelaga na kugenyela, naho walava nt'hambiko wabindile ingi wamhuwilaga Yesu.
+\p
+\v 8 Sitefano enk'hagwa uwedi wa Mnungu vitendese na kwink'hwa udahi ni Mnungu, adamanyaga vilagiso na kweheela mwa want'hu.
+\v 9 Mna na ahigagwa ni want'hu wamwenga we nyumba yo mviko neiketangwa nyumba ya walekelwa, yawaduganyaga hamwenga Wayahudi kulawa Kilene, na Alekizandilia. Awa wandaga Wayahudi wandaga watumwa, mna wenk'hagwa ulekelwa wawe. Vandaga ni hamwenga na Wayahudi kulawa Kilene na Ekizandilia. Woho na wayahudi watuhu kulawa mikoa ya Kilikia na Asia wakongaga kuhigana na Sitefano.
+\v 10 Mna Muye ywa Mnungu amwink'haga Sitefano umanyi wedi naho umwo andile akalonga, hawadahile kumhuma.
+\p
+\v 11 Ivo wazungulaga want'hu no kuwenk'ha matundu vileke walonge lulimi kugamba, “Nekimwiva akambela vihile Musa na kumbela Mnungu.”
+\v 12 Kwa ivo na wakasongeleza want'hu, wadala vilongozi, na wahinizi wa miko ya Musa. Wamgwilaga Sitefano kumwigala kwe Kitala.
+\v 13 Niyo wetanga want'hu kwiza kulonga udant'hi mwa Sitefano. Niyo wagamba, “Mnt'hu uyu hakuleka kuibela vihile Nyumba ikukile ya Mnungu, hamwenga ne miko ya Musa.
+\v 14 Chamwivaga akagamba, uyu Yesu wa Nazaleti naaimole INyumba ank'hulu ya Mnungu no kuihitula miko yose kiihokele kwa Musa!”
+\p
+\v 15 Wose wekalaga he kitala wamn'goelaga meso Sitefano no kuwona kugamba ifuta yakwe yang'alaga enga futa ya mtumigwa ywa kwe mbingu.
+\c 7
+\cl Mnango 7
+\p
+\v 1 Mlava nt'hambiko Mkulu amuuzaga Sitefano, “Iki kindedi?”
+\p
+\v 2 Sitefano niyo ahitula, “Wandugu zangu, nitegelezeni! Umwo mkale ywetu Ibulahimu andaga akei kuita uko Halani, Mnungu ywo ukulu amlailaga uko Mesopotamia
+\v 3 niyo amgamba, ‘Waleke want'hu wako ne isi yako naho uite kwe isi huunga hulagise.’
+\p
+\v 4 Ibulahimu ailekaga isi yakwe ya Wakalidayo niyo agenda kwikala Halani. Aho ise dya Ibulahimu eze abanike, Mnungu amtendaga Ibulahimu asogele mwe isi ino mkwikala ivi haluse.
+\v 5 Mnungu hamwink'haga hohose mwe isi iyo kunda hakwe hata hant'hu hadodo mwe isi, Mna Mnungu amwikilaga ndagano kumwink'ha isi iyo, naho iyo neikanda yakwe hamwenga ne cheleko chakwe. Umwo Mnungu aikaga indagano iyo Ibulahimu andaga heina mwana.
+\v 6 Naivi nivo alongaga Mnungu kwa Ibulahimu, ‘Cheleko chako nekikale kutanga, naho uko nawande watumwa, naho nawatendelwe yaihile kwa myaka milongo mine.
+\v 7 Mna nenombose usengelo kwa wadya wa kuwatendani watumwa, Mnungu kagamba, akajika nenikilave cheleko chenyu mwe isi iyo naivo nawanivike miye hant'hu aha.’”
+\v 8 Niyo Mnungu atenda wila wa kumvina Ibulahimu kunda kilagiso che ndagano. Ivo Ibulahimu niyo amvina Isaka mazuwa mtandatu du eze elekwe, Isaka niyo eza kumvina mwanawe Yakobo, Yakobo naye niyo eza kuwavina wadya wanawe mlongo na waidi, awakale wo lukolo lwetu.
+\p
+\v 9 Wana Yakobo wamuwonelaga finju ndugu ywawe Yusufu niyo wamtaga kwo utumwa uko Misili. Mna Mnungu andaga hamwenga naye Yusufu,
+\v 10 niyo amkombola mwa makunt'ho yakwe. Mnungu amwink'haga Yusufu uwedi wakwe na umanyi hameso ya seuta ywa Misili akwitangwa Seuta ywa Misili, Yudya Seuta ywa Misili niyo amtenda Yusufu kunda mkulu mwe isi na mwe nyumba yakwe yose.
+\p
+\v 11 Niyo kwalaila gumbo kulu mwe isi ya Misili ne isi ya Kanani, yawatendaga wakale wetu kunda na makunt'ho makulu. Wakale wetu hawadahaga kupata chochose cho kudya.
+\v 12 Yakobo eze eve kugamba Misili kuna nk'hande, niyo awatuma wadya wanawe awo wakale wetu, waite Misili malavo yao ya nk'hongo.
+\v 13 Mwe nt'hambo yawe ya kaidi Yusufu akelavanyaga kwa wanduguze, Seuta ywa Misili niyo aimanya imp'huga ya Yusufu.
+\v 14 Yusufu egalaga want'hu kwa ise Yakobo, amgambile hamwenga ne mp'huga yose, uwazilo wawe wandaga ni milongo mfungate na shano, weze Misili.
+\v 15 Ivo Yakobo aitaga Misili yehe hamwenga na wakale wetu watuhu, na uko nuko wafiilaga.
+\v 16 Vimba vawe vegalagwa mpaka Shekemu, niyo wamosigwa msanga mwe kikuta agulaga Ibulahimu kwa want'hu wa kabila dya Hamoli kwa matundu heyemanyike uwazilo wakwe.
+\p
+\v 17 Want'hu wetu kudya Misili wagenyelaga niyo wanda wabindile ingi aho Mnungu andaga akaunga akint'hize indagano yakwe aikaga na Ibulahimu.
+\v 18 Kulongole, seuta yumwenga hammanyaga Yusufu, akongaga kunda seuta ywa Misili.
+\v 19 Awatendelaga want'hu wetu ukwank'walu, kuwadamanyila wiihi kuwatigiza wawaduule kuse wana wawe wakembe vileke wabanike.
+\p
+\v 20 Aho niho elekagwa Musa mwana mkembe mtana. Alelagwa kwawe kaya kwa miyezi mitatu,
+\v 21 eze aikigwe kuse ye kaya yawe, mwana kindele ywa Seuta ywa Misili amguhaga Musa no kumlela enga mwanawe. Musa ahinizwagwa umanyi wose wa Wamisili, niyo akula kwa milosi na udamanyi.
+\v 22 Musa ahinizwagwa umanyi wose wa Wamisili, niyo akula kwa milosi na udamanyi.
+\p
+\v 23 Musa eze abule myaka milongo mine afanyanyaga kuwaona wanduguze Waizilaeli.
+\v 24 Aonaga Mzilaeli yumwenga akatoigwa nu Mmisili, niyo agenda kumwambiza no kumlihizila kwa kumkoma uyo Mmisili.
+\v 25 Agambaga mafa wanduguze Wazilaeli wadahaga kumanya kugamba Mnungu aunga awakombole kwa kombokela yehe Musa, mna hawakombaganyaga.
+\v 26 Zuwa ditimile awaonaga Wazilaeli waidi wakatoana, agezaga kuwalamula. ‘Tegelezeni, nyuwe want'hu, mwindugu wa hamwenga Wazilaeli, Mwatowanilanai?’
+\v 27 Mna yudya yumwenga naakamtoesa miyawe niyo amsindikila kunk'handa Musa, akamgamba, ‘Niani akuikile kunda mkulu na mlamuzi ywetu?’
+\v 28 ‘Waunga mnikome enga viya umkomile Mmisili gulo?”
+\v 29 Musa eze eve ivo, niyo anyilika Misili kuita Midiani. Uko elekaga wana wakilume waidi.
+\p
+\v 30 “Ize yomboke myaka milongo mine, Mtumigwa ywa kwe mbingu amlailaga Musa mwo lulija lukwaka mwa kasaka, ukwo kwe dijangwa hagihi no mnima wa Sinai.
+\v 31 Musa ehelwagwa kwa ayo ayaonaga, niyo asogela hagihi hakasaka vileke akaule vedi. Mna niyo eva izwi dya Zumbe.
+\v 32 ‘Ni miye Mnungu ywa wakale wako, Mnungu ywa Ibulahimu, Mnungu ywa Isaka na Yakobo.’ Musa ogohaga na kuzingiza hagezile kukaula.
+\v 33 Zumbe niyo amgamba Musa, ‘Hambula vilatu vako, aho ukimale ni hant'hu hakukile.
+\v 34 Hiuona ukwank'walu uwo wakutendelwa want'hu wangu ukwo Misili. Hiiva indilo yawe, hiseela vileke niwakombole. Nohusigiile uwite Misili.’
+\p
+\v 35 Musa niye yudya alemelwagwa ni Waizilaeli. Wamuuzaga. ‘Niani akugambile unde mkulu na kunda mlamuzi ywetu?’ Niyehe uyo atumigwe ni Mnungu kuwalongoza want'hu no kuwakombola kwa wambizi wa mtumigwa ywa kwe mbingu, uyo amlailaga mwa kasaka kakukweela moto.
+\v 36 Awalongozaga mwo kufosa Misili, akadamanya vilagiso na kwehela ukwo Misili na kwe bahali ink'hudu, na kwe dijangwa kwa myaka milongo mine.
+\v 37 Musa niye awagambaga watu wa Izilaeli, ‘Mnungu na awasaguileni Mlotezi enga miye, kulawa mwa wandugu zenyu.’
+\v 38 Niye yudya andaga hamwenga na want'hu wa Izilaeli wakeduganyaga kwe dijangwa, andaga uuko hamwenga na wakale wetu hamwenga no mtumigwa ywa kwe Mbingu alongaga naye kwo mnima wa Sinai, naho ahokelaga milosi yo ugima eze akigambile suwe.
+\p
+\v 39 “Mna wakale wetu wamlemelaga kumwiva niyo wamsukumizila kunk'handa, no kunyemwa nyemwa kuuya Misili.
+\v 40 Wamgambaga Haluni, ‘Kidamanyile mnungu akuunga akilongoze, kwaviya hakikumanya ayo yambwiile Musa, uyo akilavile Misili.’
+\v 41 Wadamanyaga hili dikeigile njeku, wakaditendela nt'hambiko, wakavika kint'hu wakidamanye woho wenye.
+\v 42 Ivo Mnungu niyo awasa, na kuwaleka wavike nt'hondo zo ulanga, enga ivo viwandikwe mwe kitabu cha walotezi kugamba. ‘Nyuwe want'hu wa Izilaeli! Hamwandile mwi wangu hiyo miye nomkanilavila nt'hambiko kwa malavo milongo mine mwe dijangwa?
+\v 43 Nyuwe nomwinula heha dya Moleki, ne kizuli cha Lefani, yumwenga mwe milungu nt'hondo yenyu, nayanda mahili mwayadamanyaga nt'hambiko. Ivo elo neniwasamizeni mwite kujink'ha Babiloni.’
+\p
+\v 44 “Wakale wetu wandaga ne Dihema dya ulonga uwona uko kwedijangwa. Dyadamanyagwa enga viya mwenye Mnungu amsigiilaga Musa, kugamba didamanywe enga iviya Musa alagiswe.
+\v 45 Akajika naho, wakale wetu wadihokelaga diheha kulawa kwa watatizawe wandaga nadyo umwo wakanda na Yoshua, no kuzitaha ziisi kulawa kwe zink'holo zia Mnungu azigulusaga enga viya waziguhaga. Naho nedikala mpaka mwa mazuwa ya Daudi.
+\v 46 Daudi ahokelaga uwedi, niyo amlombeza Mnungu amwink'he hant'hu hakumzengela wikazi Mnungu ywa Yakobo.
+\v 47 Mna niyo Sulemani amzengela Mnungu nyumba.
+\p
+\v 48 Mna Mnungu ekulanga mwa yose hakwikala mwe zi nyumba zizengigwe ni mikono ya want'hu enga viya mlotezi akulonga,
+\q
+\v 49 Zumbe agamba, ‘Mbingu nidyo difumbi dyangu dyo Useuta, isi niyo huikila iviga vangu. Ni nyumba ya vivihi mkudaha kunizengela? Heihi aho miye huunga nikale?
+\v 50 Vint'hu ivi voseni himiye nividamanye?’
+\p
+\v 51 Niyo Sitefano agendeela kulonga, “Nyuwe mna kigungu mtwi! Mioyo yenyu inda midala, magutwi yenyu hayakwiva ulosi wa Mnungu! Mnda enga wakale wenyu, nyuwe nanywe mwaungisa kumhiga Muye ywa Mnungu!
+\v 52 Togoleni eyuko mlotezi yeyose hesulumizwe ni wakale wenyu? Wawakomaga walotezi, awo walongaga ukwiza kwa yudya Mndima wo Uwedi. Naho haluse mumsezenga no kumkoma.
+\v 53 Ni nyuwe mwaihokelaga miko ya Mnungu idya yegalagwa ni mtumigwa ywa kwe Mbingu, mna mwiibela.”
+\p
+\v 54 Umwo wadala we kitala weze weve ivo Sitefano akulonga, wafaga maya niyo wagwegwejula meno kwa maya.
+\p
+\v 55 Mna Sitefano, amemigwe ni Muye ywa Mnungu, asinyaga kulanga no kuuona ukulu wa Mnungu, Yesu naye kakimala kulume kwa Mnungu.
+\v 56 Niyo Sitefano agamba, “Kauleni nauona ulanga ukomoka, naho Mwana Mnt'hu kakimala kulume kwa Mnungu.”
+\p
+\v 57 Wadala we Kitala wagutilisaga, kwa mikono yawe wasitaga magutwi. Niyo wose kwa hamwenga wamkump'hukila,
+\v 58 no kumduula kuse yo mzi niyo wamtowa maiwe. Wadya waone niyo waika suke zawe kwa ndugu ywetu akwitangwa Sauli.
+\v 59 Umwo wandile wakamtowa maiwe Sitefano, yehe amlombezaga Mnungu akagamba, “Zumbe Yesu, hokela umuye wangu.”
+\p
+\v 60 Afikaga madi niyo aila kwa izwi kulu akagamba, “Zumbe! Use kukumbukila wavu wawe!” Alongaga ivo niyo abanika.
+\c 8
+\cl Mnango 8
+\p
+\v 1 Naho Sauli alongaga uwona wo ukomi wakwe. Mwe dizuwa diya want'hu wamhuwile Kilisito mwe Yelusalemu wakongaga kukunt'hizwa kikwank'walu. Want'hu wose, kuleka wegala ulosi, wasambalaga uko Yuda na Samalia.
+\v 2 Want'hu wa Mnungu wamwenga wammosaga msanga Sitefano, no kumhongezela kwa ndilo nk'hulu.
+\v 3 Sauli agezaga kudisulumiza difyo dya wahuwila wa Kilisito. Awalavaga kuse ye zinyumba Zawe awo wahuwila, na kuwagela kwe divugailo.
+\p
+\v 4 Wadya wahuwila wasambalaga kose kudya wanyilikilaga wabilikizaga Mbuli Yedi.
+\v 5 Filipo aitaga kwe mizi ya Samalia na kumbilikiza kugamba Yesu Kilisito niye Mkombozi.
+\v 6 Mafyo ya want'hu wandaga na nt'hegelezi mwa yadya naakalonga Filipo, kwaviya nawakamwiva, no kuwona vilagiso vingi adamanyaga.
+\v 7 Mp'hepo nezikawafosa want'hu kwa maizwi makulu ya ndilo, na wose wabindile ingi waholomp'hale ne viwete wose wahonyagwa.
+\v 8 Naivo kwandaga na kinyemi kikulu mwo mzi udya.
+\p
+\v 9 Kwandaga na mnt'hu yumwenga ekalaga aho, zina dyakwe etangagwa Simoni, awehelaga want'hu wo mzi wa Samalia kwa kudamanya usai wakwe. Naaka keduvya kugamba yehe andaga mnt'hu yumwenga mkulu,
+\v 10 naho kila yumwenga mwo mzi uwo mwa malika yose, wamwogohesaga, wakagamba, “Yehe niye udahi wa mnungu amanyike enga ‘Udahi Mkulu’,”
+\v 11 Nawakamwogohesa kwaviya kwa lupisi lutali naaka wehela kwo usai wakwe.
+\v 12 Umwo weze wahuwile Filipo akabilikiza Mbuli Yedi yo Useuta wa Mnungu, na za Yesu Kilisito, wabatizagwa wose wogosi kwa wavele.
+\v 13 Simoni mwenye naye ahuwilaga, naho ize inde kabatizwa, ekalaga hagihi na Filipo naho ehelagwa umwo aonaga vakwehela vikulu na vihungi vandaga vikadamanywa.
+\p
+\v 14 Wegala Ulosi wa Yelusalemu wevaga kugamba want'hu wa Samalia wahokela mbuli ya Mnungu, ivo niyo wawegaila Petulo hamwenga na Yohana.
+\v 15 Weze wabule nawalombezelaga kwa Mnungu vileke wahokele Muye ywa Mnungu.
+\v 16 Kwaviya Muye ywa Mnungu andaga akei kwiza kwa yeyose mwawe, nawabatizwa du kwe dizina dya Zumbe Yesu.
+\v 17 Niho Petulo na Yohana wawageleka mikono mwawe, niyo wahokela Muye ywa Mnungu.
+\p
+\v 18 Simoni aonaga kugamba wahuwila wahokela Muye ywa Mnungu aho wegala ulosi weze wawageleke mikono. Ivo aungaga kuwenk'ha matundu Petulo na Yahana,
+\v 19 no kuwagamba, “Nink'heni udahi uno name vileke inde kila huunga nimgeleke mikono ahokele Muye ywa Mnungu.”
+\p
+\v 20 Mna Petulo niyo amhitula kugamba, “Weye na matundu yako kagiileni hale, kwaviya weye wagamba udahi wa Mnungu waguligwa kwa matundu.
+\v 21 Huna hant'hu, hegu kuhangila mwe ndima yetu kwaviya moyo wako hauwagilwe mwa meso ya Mnungu.
+\v 22 Kwaivo mhitukile Zumbe vileke zifanyanyi zako ziihile, naho mnombeze vileke akuusile weye zifanyanyi enga izi.
+\v 23 Naona kugamba kumemwa ni finyu naho umvugailwa wa wavu.”
+\p
+\v 24 Simoni niyo awagamba Petulo na Yohana, “Nilombezeleni kwa Zumbe, disekunilaila dyodyose mwa aya mkulonga.
+\p
+\v 25 Petulo na Yohana weze wajike kulava uwona no kugendeza kose ulosi wa Zumbe, niyo wauya Yelusalemu. Umwo mwe sila wabilikizaga Mbuli Yedi ya Mnungu mwe zikaya zibindile ingi za Samalia.
+\p
+\v 26 Mtumigwa ywa Zumbe amgambaga Filipo, “Keike lumwe wiite kwa mwenye mzi, kwe sila ikulawa Yelusalemu kuita Gaza.” Sila ino haikugendwa mazuwa aya.
+\v 27 Filipo akeikaga lumwe niyo aita. Mnt'hu yumwenga ywa Isiopia andaga mgosi afunt'higwe, naho andaga mnt'hu mkulu amanyike, mkulu we kindolo chose cha Kandake, seuta ywe kivele ywa Isiopia. Andaga uko Yelusalemu akamvika Mnungu,
+\v 28 andaga akauya kaya Mwe ditololi dyakwe. Umwo andaga akagendeza, andaga kagubula kitabu cha mlotezi Isaya.
+\p
+\v 29 Muye ywa Mnungu niyo amgamba Filipo, “Ita hagihi ne diya ditololi, unde hagihi nadyo.”
+\p
+\v 30 Filipo adigulukila niyo amwiva yudya mnt'hu akasoma kulawa mwe kitabu cho mlotezi Isaya. Filipo amuuzaga, “Togola wakombaganya icho ukusoma?”
+\p
+\v 31 Mkulu niyo ahitula, “Nenikombaganye vivihi haheina mnt'hu wa kunitambalisa?” Niyo amgamba Filipo akwele mwe ditololi no kwikala hamwenga naye.
+\p
+\v 32 Uwo Mawandiko Yakukile naakasoma uyo mnt'hu yandaga ivi. “Enga viya ngoto ikwigalwa kwo kuchinjwa, enga viya Mwanangoto heekuila akamogigwa mazoya, halongile mbuli.
+\q
+\v 33 Nakagelekwa uhuza, na kuswesa kuwagilwa kwakwe. Niani akudaha kusimuila, mbuli ze cheleko chakwe, Kwaviya wikazi wakwe mwe isi ubula kwo uheelo.”
+\p
+\v 34 Yudya mkulu niyo amgamba Filipo, “Hake nigambile, niyuhi akulongwa nu mlotezi? Akelonga mwenye, hegu eyuko mtuhu?”
+\v 35 Filipo akongaga kulonga, akakongela nk'hongo yo ulosi wo Mawandiko Yakukile, akamgambila Mbuli Yedi ya Yesu.
+\p
+\v 36 Umwo wandile wakagenda hasi mwe sila, wabulaga hant'hu hana mazi, niyo mkulu yudya agamba, “Aha hana mazi, nafingizwa nii nisekubatizwa?”
+\v 37 Filipo niyo amgamba, “Wadaha kubatizwa uneva wahuwila kwo umoyo wako wose.” Yudya mnt'hu niyo ahitula, “Nahuwila, nahuwila kugamba Yesu Kilisito ni Mwana ywa Mnungu.”
+\v 38 Yudya mkulu niyo asigiila ditololi dikimale, niyo Filipo hamwenga na yudya Mkulu waseela hasi mwa mazi, niyo Filipo ambatiza.
+\v 39 Umwo weze wafose mwa mazi, Muye ywa Mnungu niyo amguha Filipo, niyo ahalawa ha meso ya yudya mkulu. Yudya mkulu hamuwone naho, mna nakagendeela no utafi wakwe amemigwe ni kinyemi.
+\p
+\v 40 Filipo naketukila kabula uko Azoto, niyo agendeela no kubula Kaisalia, mwe sila abilikizaga Mbuli Yedi ya Mnungu mwe kila mzi.
+\c 9
+\cl Mnango 9
+\p
+\v 1 Mna Sauli agendeelaga kutisa na kufanyanya kuwakoma wanamp'hina wa Zumbe. Aitaga kwa Mlava nt'hambiko Mkulu
+\v 2 niyo alombeza baluwa zikumwink'ha udahi wa kuita kwe zinyumba zo kuvika uko Damesiki, vileke anawabwiila want'hu we sila iyo ya Zumbe wagosi na wavele, awagwile no kuwegala Yelusalemu.
+\p
+\v 3 Sauli eze abule hagihi no mzi wa Damesiki, aaho ung'azi kulawa kulanga wa mmwekelaga nt'hendelo zose.
+\v 4 Agwaga hasi niyo eva izwi dikumwitanga, “Sauli! Sauli! Nii wanigela manisulumiza?”
+\v 5 Sauli niyo auza, “Weye niwe ani, Zumbe?” Izwi niyo dya hitula, “Ni miye Yesu, ukunigela makunt'ho.”
+\v 6 “Mna kimala wingile mwo mzi, ukwo noukagambilwe yo kudamanya.”
+\v 7 Wadya want'hu wandaga hamwenga na Sauli, wakimalaga heweeina dya kulonga, wadiivaga idizwi mna hawaonaga mnt'hu yeyose.
+\v 8 Sauli akimaalaga na kufinyula meso yakwe, mna haonaga chochose. Ivo niyo wamtoza mkono no kumlongoza kwo mzi wa Damesiki.
+\v 9 Kwa mazuwa matatu hadahaga kukaula, aho hose andaga hakudya naho hakunywa chochose.
+\p
+\v 10 Kwandaga na mwanamp'hina yumwenga mwo mzi wa Damesiki etangagwa Anania. Enk'hagwa uwona ni Mnungu akamgamba, “Anania!” Anania niyo etika, “Woe, Zumbe”
+\v 11 Zumbe niyo amgamba, “Keike lumwe uite kwe sila ichumile, kwe nyumba ya Yuda, ukauze mnt'hu alaile Taso zina dyakwe Sauli. Alombeza Mnungu
+\v 12 naho mwo uwona wakwe, kaona mnt'hu akwitangwa Anania akengila no kumgeleka mikono vileke adahe kuwona kaidi.
+\p
+\v 13 Anania niyo amhitula, “Zumbe, want'hu wengi wanigambila zimbuli zo mnt'hu uyo, no makunt'ho yose awatendele want'hu wako uko Yelusalemu.
+\v 14 Naho ivo keza Damesiki akanda na udahi kwa kutumigwa ni wakulu wa walava nt'hambiko, awagwile wose wakukuvika weye.”
+\p
+\v 15 Zumbe niyo amhitula Anania, “Ita, kwaviya himsagula kunda mndima ywangu, kuditenda zina dyangu dimanyike kwa wadya hi Wayahudi, na kwa mazumbe, na kwa want'hu wa Izilaeli.
+\v 16 Naho miye mwenye nenimlagise yose akuunga asulumizwe kwe dizina dyangu.”
+\p
+\v 17 Ivo Anania aitaga no kwingila mwe nyumba idya andaga umwo Sauli, nokumgeleka mikono. Anania niyo amgamba Sauli, “Ndugu yangu Sauli, Zumbe Yesu yudya akulaile mwe sila umwo wandile ukeza aha, kanituma vileke wink'we kuwona vituhu, naho uhokele Muye ywa Mnungu.”
+\v 18 Aho vint'hu vikwinga makobembe ya samaki yatomokaga kulawa mwa meso ya Sauli, niyo adaha kukaula naho. Akimaalaga niyo abatizwa,
+\v 19 eze adye nk'hande niyo nguvu zamuuiya naho Sauli ekalaga kwa mazuwa mengi na wanamp'hina uko Damesiki.
+\p
+\v 20 Aitaga luholuho kwe nyumba yo kuvikila no kukonga kubilikiza kugamba Yesu, mwana Mnungu.
+\v 21 Wose wamwivaga Sauli wehelagwa na kuuza, “Uyu hiye yudya andaga akawakoma wose nawakamvika Yesu kudya Yelusalemu? Naho hezile aha mwe mbuli yo kuwagwila want'hu no kuwegala kwa wakulu wa walava nt'hambiko?”
+\v 22 Mna mabilikizo ya Sauli yagendeelaga kunda na udahi mkulu, no ulavanyi wakwe kugamba Yesu niye Kilisito Mkombozi asagulwe ni Mnungu, nouwatenda Wayahudi wandaga wakekala Damesiki wase kudaha kuuza dyodyose.
+\p
+\v 23 Mazuwa mengi yeze yande yagendeela, Wayahudi wekalaga hamwenga wakaika mzungu wo kumkoma Sauli,
+\v 24 mna Sauli nakagambilwa mizungu yawe. Kilo na msi nawakamongola mwe mizi vileke wamkome.
+\v 25 Mna kilo kimwenga, wanamp'hina awo wandaga na Sauli wamguhaga mwe digahu dinyinyigwe luzigi niyo wamlava kwa kumseleza mwe dilanga dyo lukazi lwa zungulukaga muzi.
+\p
+\v 26 Sauli aitaga Yelusalemu niyo ageza kukelunga na wanamp'hina mna hawamzumilaga kugamba andaga mwanamp'hina kindedi, naho wose wandaga wakamogoha.
+\v 27 Banaba ezaga kumguhuha na kumwambiza kumwigala kwa wanamp'hina. Awatambalisaga vedi ivo Sauli amuone Zumbe na ivo walonganye. Awagambilaga iviya iviya ivo Sauli naakabilikiza uko Damesiki kwa kwe duvila dizina dya Yesu.
+\v 28 Sauli ekalaga nawo naho waitanyaga Yelusalemu wakabilikiza kwa weduvi mwe dizina dya Zumbe.
+\p
+\v 29 Naho atalaulaga na Wayahudi wakulonga Kigiliki mna hawamzumile, naho wagezaga kumkoma.
+\v 30 Wandugu wahuwila weze wabunk'hule ivo, wamwigalaga Sauli kwo mzi wa Kaisalia, no kumtuma aite Taso.
+\p
+\v 31 Naivo aho niyo idifyo dya want'hu wamhuwile Kilisito dyekala mp'heho tondolo, mose mwe Yuda na Galilaya na Samalia. Kwa wambizi wa Muye ywa Mnungu, want'hu wa Mnungu nawenk'higwa udahi naho na wagenyela wakalongozwa ni Zumbe.
+\p
+\v 32 Petulo andaga akagenda kila hant'hu. Zuwa dimwenga agendaga kuwatalamkila want'hu wa Mnungu wandaga wakekala mzi waLida.
+\v 33 Kudya abwiilaga mnt'hu yumwenga etangagwa Ainea, andaga kaholomp'hala, naho hadahaga kwinuka mwo lusazi kwa miyaka mnane.
+\v 34 Petulo niyo amgamba, “Ainea, Yesu Kilisito akuhonya. Kimala udamanye lusazi lwako.” Aaho niyo Ainea akimaala.
+\v 35 Want'hu wose nawakekala Luda na Shaloni nawamuona Ainea, niyo wose wamhitukila Zumbe.
+\p
+\v 36 Kwandaga na mvele yumwenga uko Yopa etangagwa Tabisa, andaga mhuwila. Zina dyakwe kwe Kigiliki etangwa Dokasi, nuko kugamba kapala yehe ni mdamanya yedi mazuwa yose, na kuwambiza wakiwa.
+\v 37 Ahumaga niyo abanika, umwili wakwe wahakagwa mazi no kulambalikwa mwe chumba cha halanga.
+\p
+\v 38 Yopa hakwandaga hale vitendese kulawa Luda, naho wanamp'hina wezeweve kugamba Petulo eyuko Lida, wawatumaga want'hu waidi wenk'higwe baluwa ikugamba, “Usunguze kwiza kwetu.”
+\v 39 Ivo Petulo akeikaga lumwe niyo waitanya. Eze abule wamwigalaga kwe chumba cha halanga, uko wose wabanikilwe niwagosi zawe wamzungulukaga Petulo wakaila, no kumlagisa zisuke zia Dokasi adamanyaga umwo andaga mgima.
+\v 40 Petulo awalavaga kuse ye chumba want'hu wose, niyo afika madi no kumlombeza Mnungu, Niyo amhitukila yudya abanike no kumgamba, “Tabisa, inukila!” Niyo agubula meso yakwe, eze amuone Petulo niyo atakwikala.
+\v 41 Petulo amtozaga mkono no kumwambiza kukimala, niyo awetanga wadya wahuwila wa Yesu wose hamwenga na wadya wafilwe ni wagosi zawe, niyo awenk'ha uyo Tabisa akanda mgima.
+\v 42 Mbuli ino niyo ya gendezwa mwe Yopa yose, naho want'hu wengi niyo wamhuwila Zumbe.
+\v 43 Petulo ekalaga mazuwa mengi aho Yopa hamwenga na Simoni mdamanya nk'hingo.
+\c 10
+\cl Mnango 10
+\p
+\v 1 Kwandaga na mnt'hu mwe Kaisalia etangagwa Kolinelio, andaga mkulu wa fyo dya wank'hondo wa Kilumi dyetangagwa, “Fyo dya Kiitalia.”
+\v 2 Andaga mnt'hu ywa Mnungu, yehe ne mp'huga yakwe mwe nyumba wandaga ni want'hu wakumvika Mnungu. Iviya iviya adamanyaga yabindile ingi yakuwambiza wakiwa, naho naakamvika Mnungu mazuwa yose.
+\p
+\v 3 Yandaga saa kenda kisingi umwo aonaga maona ayo. Mwa maona yao amuonaga mtumigwa ywa Mnungu akamwizila kwe nyumba no kumgamba, “Kolinelio!”
+\p
+\v 4 Niyo amkaulisa kwa kogoha, niyo amgamba, “Kuna mbwai Zumbe?” Yudya mtumigwa ywa kwe Mbingu niyo amhitula, “Mnungu kelelwa na malavo yako hamwenga ne ndima yako yo ukise naho haakujale, kakeika lumwe kukuhitula.
+\v 5 Haluse tuma want'hu waite Yopa, kwa mnt'hu yumwenga akwitangwa Simoni Petulo.
+\v 6 Yehe ni mgeni mwe nyumba ya mnt'hu yumwenga mdamanya nk'hingo akwitagwa Simoni, akwikala hagihi ne bahali.”
+\v 7 Yudya mtumigwa ywa kwe Mbingu niyo akeitila, Kolinelio etangaga watumwa wakwe waidi, naho mnk'hondo ywakwe yumwenga andaga mnt'hu amwelele Mnungu mwa wandima wakwe.
+\v 8 Awagambilaga yose yalaile niyo awatuma kuita Yafa.
+\p
+\v 9 Zuwa ditimile umwo wandaga wakaita, weze wande hagihi na Yopa, umwo yandaga msi wa gati, Petulo akwelaga kulanga kwe nyumba vileke akamlombeze Mnungu.
+\v 10 Akeivaga sala niyo aunga kint'hu cha kudya, umwo nk'hande yandaga ikaikwa lumwe aonaga maona.
+\v 11 Aonaga ulanga ukagubuka, no kuwona kint'hu kikaseela hasi kikale enga golole kulu dikuselezwa ditozigwe zimp'hembe zakwe izine.
+\v 12 Umwo, mwandaga na nk'holo zose za makala na magondo na madege.
+\v 13 Evaga Izwi dikamgamba, “Petulo, kimala guha uchinje udye!”
+\p
+\v 14 Mna Petulo niyo agamba, “Havikudahika Zumbe. Hyanda nidye chochose kisavu.”
+\p
+\v 15 Izwi niyo dyalonga naye naho, “Use kukifanyanya kunda kisavu chochose kitendigwe ni Mnungu kunda kikukile.”
+\v 16 Ino yalailaga nk'hanana nt'hatu. Ize yajike niyo kint'hu kiya chavuzwa kulanga.
+\p
+\v 17 Umwo Petulo andaga akafanyanya amaona ya nivo yagaaze, wadya want'hu watumigwe kulawa kwa Kolinelio weze waimanye inyumba ya Simoni, na wakimala kulongole kwe nk'hili.
+\v 18 Wetangaga wakauza, “Hana mnt'hu mgeni aha akwitangwa Simoni Petulo?
+\p
+\v 19 Petulo andaga akagendeela kufanyanya kugamba maona yadya nivo yagaaze, Muye ywa Mnungu amgambaga, “Tegeleza! Want'hu watatu wakuzungula.
+\v 20 Ivo keike lumwe useele hasi, naho usekunda na nk'hangamizi kunda nawo kwaviya ni miye niwatumile.”
+\p
+\v 21 Ivo Petulo aseelaga hasi niyo awagamba wadya want'hu. “Nimiye mnt'hu yudya mkumzungula. Haya hunguleni?”
+\p
+\v 22 Niyo wahitula, “Mkulu ywa wank'hondo Kolinelio kakituma, yehe ni mnt'hu ywedi akumvika Mnungu naho Wayahudi wose wamhuwilisa. Mtumigwa ywa kwe mbingu kamgamba akulalike kwakwe, akutegeleze kiya ukulonga.”
+\v 23 Petulo kawahokela want'hu awo kwe nyumba no kuwenk'ha hant'hu ha kugona. Zuwa ditimile Petulo nakakeika lumwe niyo aitanya nawo naho wandugu wamwenga kulawa Yopa walongolaga hamwenga naye.
+\p
+\v 24 Zuwa ditimile abulaga Kaisalia, uko Kolinelio naakamgoja hamwenga na wanduguze na wambuya wa hagihi naye, wadya awalalike.
+\v 25 Umwo Petulo andaga akengila kwe nyumba, Kolinelio amsingilaga, niyo amgweela heviga vakwe, no kumwinamila hasi hakwe.
+\v 26 Mna Petulo niyo amwinula akamgamba, “Kimala, miye name ni mnt'hu du enga weye.”
+\p
+\v 27 Petulo agendeelaga kulonga na Kolonelio umwo andile akengila kwe nyumba, uko abwiilaga want'hu wengi wadugane.
+\v 28 Awagambaga want'hu awo, “Nyuwe mmanya vedi kugamba Wayahudi hawawagilwe, kwe dini yawe kuwatalamkila hegu kukehanganya na want'hu hi Wayahudi, mna Mnungu kanilagisa miye kugamba, hikuungwa kumfanyanya mnt'hu yeyose kugamba msavu.
+\v 29 Ivo mwize mnitumile want'hu nehiza ha heina nk'hangamizi yoyose. Nawauzani elo mnitumilai want'hu?”
+\p
+\v 30 Kolinelio niyo ahitula, “Neinda saivi haluse, mazuwa matatu yomboke kugamba nandaga halombeza Mnungu kwe nyumba yangu saa kenda kisingi, Luholuho nakimailagwa kulongole kwangu ni mnt'hu availe suke zikumweka
+\v 31 niyo anigamba, ‘Kolinelio! Mnungu keva kulombeza kwako naivo hajaile zindima zako zo ukise.
+\v 32 Tuma mnt'hu aite Yopa kwe mnt'hu yumwenga akwitangwa Simoni Petulo, Yehe ni mgeni mwe nyumba ya Simoni mdamanya nk'hingo, akwikala hagihi ne bahali.’
+\v 33 Naivo niyo zasunguza kukutumila mnt'hu, naho nevinda vedi kwa weye kwiza. Haluse wose kiaya mwo undiilo wa Mnungu, kikageza kwiva chochose Zumbe akuunga akusigiile kulonga.
+\p
+\v 34 Petulo akongaga kulonga akagamba, “Haluse namanya ni kindedi kugamba Mnungu awatendela want'hu wose yakuligana.
+\v 35 Wadya wose wakumvika no kudamanya ayedi naawazumile hata uneva walawa kokose.
+\v 36 Muumanya ulosi awegaile want'hu wa Izilaeli, udya ukulonga Mbuli yedi ya Mnungu yo utondowazi kombokela kwa Yesu Kilisito uyo Zumbe ywa want'hu wose.
+\v 37 Mmanya yalaile mwe isi ye Wayahudi kukongela mwe Galilaya aho Yohana eze abilikize ulosi wo ubatizo.
+\v 38 Mummanya Yesu wa Nazaleti na ivo Mnungu ammemeze Muye ywakwe no udahi. Aitaga kila hant'hu akadamanya mbuli zedi no kuwahonya wose wekailwe ni ludole lwo mwavu, kwaviya andaga na Mnungu.
+\p
+\v 39 Nisuwe kione no kulonga kila kint'hu kiya adamanye mwe isi yo Uyahudi na mwe Yelusalemu. Naho wamkomaga kwa kumuwamba mwo msalaba.
+\v 40 Mna Mnungu amuuyulaga mwe dizuwa dya katatu no kumtenda akelavilize,
+\v 41 hiyo kwa kila mnt'hu, ila kwa wadya waona wakwe wasagulwe lumwe ni Mnungu, nao ni suwe kidile na kunywa hamwenga na yehe aho eze auyuke.
+\v 42 Nakakisigiila kubilikiza Mbuli Yedi kwa want'hu, no kuwawenk'ha kindedi kugamba Yesu niye asagulwe ni Mnungu kuwasengela wagima na wabanike.
+\v 43 Walotezi wose nawalonga mwa yehe kugamba, wose wakuunga wanande, na mhuwi mwa yehe, wavu wawe nouusigwe kwo udahi we dizina dyakwe.”
+\p
+\v 44 Umwo Petulo andile akagendeela kulonga, Muye ywa Mnungu aseelaga mwa wose wadya nawakamtegeleza mwo ulosi wakwe.
+\v 45 Wahuwila we Kiyahudi wezaga hamwenga na Petulo kulawa Yopa, weehelwagwa digeleko dya Muye ywa Mnungu hata kwa wadya hi Wayahudi wose.
+\v 46 Kwaviya nawaweva wakalonga kwe milosi mihya, na kuutogola ukulu wa Mnungu. Petulo niyo agamba.
+\v 47 “Want'hu awa wahokela Muye ywa Mnungu, enga viya suwe chahokelaga. Mnt'hu yeyose hakudaha kuwa kindila wase kubatizwa na mazi?”
+\v 48 Ivo niyo alagiza wabatizwe kwe dizina dya Yesu Kilisito. Niyo wamlombeza Petulo ekale nawo kwa mazuwa mageke.
+\c 11
+\cl Mnango 11
+\p
+\v 1 Wegala ulosi na wanduguy weli uko Yudea wevaga kugamba want'hu wazumilaga ulosi wa Mnungu.
+\v 2 Petulo umwo ezaga uko yelusalemu, diya idfyo dya nwant'hu hewevinilwe dyakongaga kumzaganya, wakagamba,
+\v 3 Kunda hamwenga na want'hu nhewevinilwe na kudya nawo hamwenga!”
+\p
+\v 4 Petulo niyo awagambila ikindedi ivo mbuli iyo ilaile kukongela nk'hongo.
+\v 5 “Umwo nandile halombeza Mnungu mwo mzi wa Yopa, naonaga maona. Naonaga kint'hu chaseelaga kulawa kulanga, chandaga, enga mgolole mkulu ukakuselezwa utozigwe mwe zimp'hembe zakwe zine, niyo dyeza halongole kwa hadya miye nandile.
+\v 6 Nadisinyaga kwa hagihi mndani mwakwe, naonaga mifugwa na makala mbago, magondo, na madege ulanga.
+\v 7 Niyo neva Izwi dikunigamba. ‘Petulo inuka uchinje udye!’
+\p
+\v 8 Mna nahitulaga kugamba, ‘Havikudahika, Zumbe! Mnomo wangu haunati wingile ni kint'hu kisavu na zuwa dimwe.’
+\p
+\v 9 Izwi dyalongaga na miye kaidi, ‘Use kukigamba kisavu, kiya Mnungu akitendile kunda kikukile.’
+\v 10 Mbuli ino ilaila nk'hanana nt'hatu, akajika niyo yavuzwa kwe mbingu.
+\p
+\v 11 Ahadya want'hu watatu watumagwa kwangu kulawa Kaisalia, wabulaga he nyumba hadya nandaga.
+\v 12 Muye ywa Mnungu anigambaga niite nawo haheina nk'angamizi, Wandugu wahuwila awa mtandatu kulawa Yopa wanisindikizaga kuita Kaisalia, niyo chose chaita kwe nyumba ya Kolinelio.
+\v 13 Nakakigambila ivo amuone mtumigwa ywa kwe Mbingu akimale he nyumba yakwe amgambile, ‘Tuma mnt'hu aite Yopa kwa mnt'hu akwitangwa Simoni Petulo.
+\v 14 Naalonge mbuli kwako, mwe imbuli Yedi iyo weye ne nyumba yako yose nomyokolwe.”
+\v 15 Naho nize nikonge kulonga, Muye ywa Mnungu aweziilaga kulawa kulanga enga viya vandaga kwetu suwe kudya nk'hongo.
+\v 16 Niho nakumbukile kiya alongaga Zumbe, ‘Yohana abatizaga kwa mazi, mna nyuwe nombatizwe kwa Muye ywa Mnungu.”
+\v 17 Naho imanyika kugamba Mnungu kawenk'ha wose hi wayahudi, digeleko diya akink'haga suwe umwo chamhuwilaga Zumbe Yesu Kilisito Mkombozi, Miye ni miye ani inde nimhige Mnungu!”
+\p
+\v 18 Weze weve ivo niyo waleka kulonga ila kumtogola Mnungu wakagamba, “Mnungu kawenk'ha want'hu hi Wayahudi nawo vileke wakweiile no kwingila kwo ugima.”
+\p
+\v 19 Wahuwila wamwenga wadya wasambalaga kwa masulumizo yalailaga umwo Sitefano akomagwa, waitaga hale Foeniki na Kipulo na Antiokia wakabilikiza mwa Wayahudi aawo du.
+\v 20 Mna wahuwila watuhu waitaga Antiokia, wakombokela Kipulo na Kilene wakabilikiza kwa Wayahudi we Kigiliki, Mbuli Yedi ya Zumbe Yesu.
+\v 21 Udahi wa Zumbe nounda hamwenga nawo, fyo kulu dya want'hu dyahuwilaga no kumhitukila Zumbe.
+\p
+\v 22 Ulosi uwo wawabwiilaga want'hu wamhuwile Kilisito wa uko Yelusalemu, ivo niyo wamtuma Banaba aite Antiokia.
+\v 23 Umwo eze abule no kuwona Mnungu ivo awenk'hile want'hu uwedi wakwe, nakelelwa no kuwagela moyo wande no mhuwi we kindedi kwa Zumbe mwe mioyo yawe.
+\v 24 Banaba andaga mnt'hu ywedi amemile Muye ywa Mnungu no mhuwi, naho want'hu wengi wegalagwa kwa Zumbe.
+\p
+\v 25 Banaba niyo aita Taso akamkaule Sauli.
+\v 26 Eze amuone amguhaga niyo waitanya Antiokia, naho mwo mwaka mgima waidi awa wadugana na fyo dya wahuwila wa Kilisito wakahiniza fyo kulu dya want'hu. Ni kudya Antiokia aho wanamp'hina wakongaga kwitangwa wakilisito.
+\p
+\v 27 Mwo lupisi ulo walotezi wamwenga waitaga Antiokia wakalawa Yelusalemu.
+\v 28 Yumwenga mwa woho etangagwa Agabo, akimalaga kwa udahi wa Muye ywa Mnungu akalotela kugamba gumbo kulu nedingile mwe isi. Gumbo idyo dyalailaga mwo lupisi lwa Kilaudia.
+\v 29 Wanamp'hina wa Kilisito wafanyanyaga kugamba nawakadaha kila yumwenga mo udahi wakwe, kuwambiza wandugu zawe wahuwila nawekekala Uyahudi.
+\v 30 Wadamanyaga ivo no kwigala matundu kwe wadala vilongozi we idifyo dya wahuwila wa Kilisito kwa kombokela kwa Banaba no miyawe Sauli.
+\c 12
+\cl Mnango 12
+\p
+\v 1 Aha niho seuta Helode akongaga kuwakunt'hiza want'hu we difyo dya wahuwila wa Kilisito.
+\v 2 Mkuluwe dya Yohana uyo naaketangwa Yakobo, akomigwa kwa kukant'higwa mtwi kwa sime.
+\v 3 Eze aone diya diwelela Wayahudi agendeelaga kwa kumgwila Petulo. Ino yalailaga aho kwandaga na zuwa dya kinyemi dya mikate heigeligwe ugwadu.
+\v 4 Petulo eze agwilwe niyo ageligwa kwe divugailo, uko naakamilwa ni vibunga vine vina wamizi wane kila kabunga kamwenga, Helode akawiilaga kumlavila he kiyeti cha want'hu umwo Pasaka ikajika.
+\p
+\v 5 Ivo Petulo Avugailwagwa kwedivugailo mna want'hu wamhuwile Kilisito, wamlombezela Mnungu kwajili yakwe.
+\v 6 Nekilo Helode akei kugenda kumlava Petulo kwe kitala kwa want'hu, Petulo agonaga hagatigati ha wank'hondo waidi wandaga wakamdima, akakilizagwa mp'hingu mbili umwenga kulume na mtuhu kumoso, naho kwenk'hili kwandaga na wamizi.
+\v 7 Aaho mtumigwa ywa kwe Mbingu ywa Zumbe akimalaga hadya no kugela ung'azi mwe chumba chose. Mtumigwa ywa kwe mbingu amsingisaga Petulo mwediyega, akamgamba, “sunguza kwinuka!” Aho idya mp'hingu niyo yatomoka kulawa mwe mikono ya Peulo.
+\v 8 Yudya mtumigwa ywa kwe Mbingu niyo amgamba Petulo, “Sunguza, vala vilatu vako no mkoa wako.” Petulo atendaga ivo mtumigwa ywa kwe Mbingu amgambilaga, Naho niyo mtumigwa ywa kwe Mbingu ywa Mnungu amgamba Petulo, “Vala suke yako unitimile.”
+\v 9 Petulo niyo amtimila kuse ye divugailo, hamanyize dyodyose, uneva ayo naakayadamanya uyo mtumigwa ywa kwe Mbingu uneva nayanda ya kindedi, Petulo naakagamba yadya akuona ni maona.
+\v 10 Wombokaga ho mwamizi ywa nk'hongo, na ywa kaidi, niyo weza kubindiliza kwe nk'hili ye chuma ikuhinga kwo mzi, nk'hili yakomokaga yoho yenye, niyo wafosa kuse. Wandaga wakagenda mwe sila imwenga aaho yudya mtumigwa ywa kwe Mbingu niyo amleka Petulo.
+\v 11 Niyo Petulo akombaganya kiya kilaile no kugamba, “Haluse namanya kugamba iki ni kindedi kugamba Zumbe kanitumila mtumigwa ywa kwe Mbingu kunikombola kulawa kwo udahi wa Helode no kulawa kwe kila kint'hu kikauilwe ni Wayahudi kulaila.”
+\p
+\v 12 Petulo eze amanye ivo vili, aita kwe kaya ya Maliamu, nine dya Yohana Maliko, uko want'hu wengi wandaga wakadugana wakalombeza Mnungu.
+\v 13 Petulo atoaga hodi, niyo mwambizi etangagwa Loda ezaga kumkomoela.
+\v 14 Nakadikombaganya diizwi dya Petulo, niyo engilwa ni kinyemi mwo moyo, vilekile agulukaga kuuya kunyuma kwe nyumba haheina kukomola umnango no kuwagambila kugamba Petulo andaga kakimala kuse.
+\v 15 Niyo wamgamba, “Weye umkilalu!” Mna niyo akombeka kulonga kugamba ni kindedi. Ivo niyo wahitula, “Yadahika ni mtumigwa ywa kwe Mbingu.”
+\v 16 Mna Petulo nakagendeela kutoa hodi, niyo wamkomoela umnango, naho weze wamuwone Petulo naweehelwa.
+\v 17 Niyo awahunga mkono vileke wanyamale, naho niyo awagambila ivo Zumbe amfoseze kulawa kwe divugailo akagamba, “Mgambileni Yakobo na wandugu wahuwila watuhu,” niyo ahalawa no kuita kunt'hu kutuhu.
+\p
+\v 18 Kwize kuche niyo kwanda na nk'humbizi mwa wamizi kugamba Petulo kaitahi?
+\v 19 Helode asigiilaga kumzungula Petulo, mna hawadahile kumuwona. Awetangaga awo wamizi no kuwauza mbuli, niyo asigiila wamizi awo wakomigwe. Yeze yomboke ayo, Helode alawaga Uyahudi no kugenda kwikala mwe isi ya Kaisalia.
+\p
+\v 20 Helode awaihiyaga want'hu wa Sidoni na Tilo. Want'hu awo we mizi iyo miidi, wakeduganyaga hamwenga wakamuone. Nk'hongo wamluvyaga Bulasito vileke ande kwawe, uyo mnyamp'hala mkulu ywe nyumba yo uzumbe no kumlombeza wekale kwa utondowazi kwaviya isi zawe nezink'higwa nk'hande kulawa kwe isi ze kiseuta.
+\v 21 Mwe dizuwa disagulwe, Helode avalaga suke zakwe ze kiseuta no kwikala mwe difumbi dyo useuta, niyo akonga kuwabilikiza want'hu.
+\v 22 Niyo wanga wakagamba, “Idi hidyo izwi dya mnt'hu, ni izwi dya yumwenga ywe milungu!”
+\v 23 Aaho mtumigwa ywa kwe Mbingu amkubilaga Helode mpaka hasi, kwaviya Helode alemelaga kumwink'ha ukulu Mnungu ivo niyo adigwa mimango niyo kubanika.
+\p
+\v 24 Mna mbuli ya Mnungu yagendeelaga na kwenela na kukula.
+\p
+\v 25 Banaba na Sauli wabindaga ubilikizi wawe, na kuuya Yelusalemu wakanda hamwenga na Yohana etangagwa Maliko.
+\c 13
+\cl Mnango 13
+\p
+\v 1 Wamwenga mwe difyo dya wahuwila wa Kilisito dya Antiokia, wandaga walotezi, watuhu nao wandaga wahinizi. Banaba na Simioni etangagwa Mtitu, hamwenga na Lukia kulawa Kilene na Sauli, na Manaeni alelagwa ni Helode.
+\v 2 Umwo wandaga wakamvika Zumbe no kufunga, Muye ywa Mnungu awagambaga, “Nipaguileni hank'handa Banaba na Sauli, wadamanye ndima idya niwetangile.”
+\v 3 Wafungaga na kumlombeza Mnungu no kuwageleka mikono, no kuwatuma awo Banaba na Sauli waite.
+\p
+\v 4 Weze wegalwe ni Muye ywa Mnungu, Sauli na miyawe Banaba waitaga Seleukia watambaga mwe bahali kubula mwe visiwa va Kipulo.
+\v 5 Weze wabule kudya Salami, wabilikizaga Mbuli ya Mnungu mwe zinyumba zo kuvikila za Kiyahudi. Wandaga hamwenga na Yohana mndima ywawe, akawambiza indima.
+\p
+\v 6 Umwo wandaga wakajink'hanya kisiwa kuita Pafo, kudya waduganaga na mnt'hu yumwenga msai etangagwa Bali Yesu, Myahudi agambagwa kunda mlotezi.
+\v 7 Andaga hamwenga na mbwiyaye ywo mkulu we kisiwa etangagwa Segio Paulo, andaga no udahi wo ukombaganyi. Uyo mkulu awetangaga Sauli na Banaba kwaviya aungaga ategeleze mbuli ya Mnungu.
+\v 8 Mna msai yumwenga etangagwa Elima kwaviya idyo ni zina dyakwe mwe Kigiliki, awahigaga kwa kugeza kuvuza kunyuma uhuwilwa.
+\v 9 Sauli uyo Paulo umwo andaga amemile Muye ywa Mnungu amng'oelaga meso yudya msai
+\v 10 niyo amgamba, “Weye mwana wo Mwavu! Weye ywi mnk'hondo ywa kila kint'hu kikuzumilwa kunda chedi, kumema upapala wi hengi wiihile naho mazuwa yose wageza kuhitula sila zichumile za Zumbe kunda udant'hi?
+\v 11 Mkono wa Zumbe noukutoe ivi haluse, nounde nt'hunt'hu naho houone ung'azi wo umsi kwa lupisi.” Aaho Elima aonaga lwiza lukagubika ameso yakwe, niyo akonga kutunt'husa akazungula mnt'hu wa amlongoze kwa kumtoza mkono.
+\v 12 Yudya mkulu eze aone kiya kilaile, ahuwilaga, kwaviya eheelagwa kwa mahinizo ya Zumbe.
+\p
+\v 13 Paulo na weyawe watambaga ne ngalawa kulawa Pafo no kubula Pega, mzi wa Pamfilia, kudya Yohana uyo Maliko awasaga woho no kuuya Yelusalemu.
+\v 14 Wagendeelaga kulawa Pega no kubula Antiokia mo mzi wa Pisidia. Mwe dizuwa dyo kuhumula wengilaga mwe nyumba yo kuvikila ya Wayahudi niyo wekala hasi.
+\v 15 Weze wajike kusoma mwe kitabu che miko ya Musa na mwa Mawandiko Yakukile ya walotezi, mkulu we nyumba ya kuvika Mnungu niyo awegaila ulosi akawagamba, “Wandugu zangu, chaunga mlonge na want'hu uneva mna ulosi wowose wa kuwagela moyo.”
+\p
+\v 16 Paulo akimaalaga, akawahunga no mkono niyo agamba, “Wambuya zangu Wazilaeli na want'hu wose aha mkumvika Mnungu, mnitegeleze.
+\v 17 Mnungu wa want'hu wa Wazilaeli, awasagulaga wakale wetu niyo awatenda want'hu kunda taifa kulu umwo wandaga wageni mwe si ya Misili, Mnungu awaguhaga kulawa Misili kwa udahi mkulu,
+\v 18 naho kwa myaka milongo mine, kafinyiliza mwa woho uko kwe dijangwa.
+\v 19 Ayakomaga makabila mfungate, mwe isi ya Kanani no kuwenk'ha want'hu wakwe isi idya inde yawe.
+\v 20 Yano yose yaguhaga myaka magana mane na milongo mishano. “Yeze yajike aya, awenk'haga walamuzi, mpaka kubula mwa Mlotezi Samweli.
+\v 21 Naho weze walombeze kwinkwa Zumbe, Mnungu awegailaga Sauli, mwana Kishi, kabila dya Benjamini kunda seuta ywawe kwa myaka milongo mine.
+\v 22 Eze ausigwe, Mnungu amwikaga Daudi kunda Zumbe ywawe, naivi nivo Mnungu alongaga mwa yehe kugamba, ‘Hiyo na kugamba Daudi mwana Yese ni mnt'hu mwa wadya huunga, ni mnt'hu akudamanya yose yadya huunga yehe adamanye.’
+\p
+\v 23 Andaga ni Yesu mwana Daudi atendigwe ni Mnungu kunda Mlokozi ywa Wazilaeli, enga viya amwink'hile ndagano.
+\v 24 Umwo Yesu andaga akei kukonga indima yakwe, Yohana mbatizi awabilikizaga want'hu wose wa Izilaeli waleke wavu wawe no kubatizwa.
+\v 25 Yohana eze ande abindiliza indima yo ubilikizi, niyo awagamba want'hu, ‘Mwagamba ni miye Mkombozi? Miye hiye yudya mkumgoja, mna tegelezeni! Eza kunyuma yangu, naho hiwagiliswe kuhambula vilatu vakwe kulawa mwe viga vakwe.’
+\p
+\v 26 Wandugu zangu Wazilaeli, cheleko cha Ibulahimu, na want'hu watuhu wose aha wakumvika Mnungu, ulosi uno wo kukombolwa kigailwa suwe.
+\v 27 Kwaviya want'hu wakwikala Yelusalemu ne vilongozi vawe, hawamanyaga kugamba yehe nie Mkombozi, hawakombaganyaga milosi ya walotezi wa Mnungu yaikilagwa lumwe kila zuwa dya kuhumula. Waitendaga milosi ya walotezi wa Mnungu kunda kindedi kwa kumsengela Yesu.
+\v 28 Naho hamwenga na kugamba hawadahile kuwona vikuleka wamsengele kukomwa, wamlombezaga Pilato amsengele kumkoma.
+\v 29 Naho weze wande wadamanya kila kiya kiwandikwe mwa maandiko Akukile kwa yehe, wamselezaga kulawa mwo msalaba niyo wamtambalika mwe kikuta.
+\v 30 Mna Mnungu amwinulaga mo kubanika,
+\v 31 Naho kwa mazuwa mengi awalailaga wadya wose wagendaganya kulawa Galilaya kuita Yelusalemi. Haluse woho ni waona, kwa yehe mwa want'hu wa Yelusalemu.
+\v 32 Nasuwe kiaha kuwegailani Mbuli Yedi. Kiya Mnungu awenk'haga ndagano wakale wetu
+\v 33 nicho akudamanya kwetu, suwe ivyezukulu vawe, kwa kumwinula Yesu mwo kubanika enga viya viwandikwe mwe Zabuli ya kaidi kugamba, ‘Weye hwi Mwanangu ywa kilume, dielo hinda nimiye Iso.’
+\p
+\v 34 Na ivi nivo alongaga Mnungu yo kuuyuka kwa Yesu, haaole mwe kikuta, ‘Nohwink'he uvikilwa we kindedi udya namwink'haga ndagano Daudi.’
+\v 35 Naho alonga mo Mawandiko Akukile mtuhu kugamba, ‘Mnungu haamneke mtumwa ywakwe msuntilwa aole mwe kikuta.’
+\v 36 Mna hiyo Daudi abindaga ndima ya Mnungu, niyo eze abanike wanawe niyo wammosa msanga mwe kikuta, niyo mwili wakwe waola Umwo mwe kikuta.
+\v 37 Mna hivo ivo vilaile kwa yudya auyulwe ni Mnungu mo kubanika.
+\p
+\v 38 Wandugu zangu Wazilaeli chaunga mmanye kugamba, kwa sila ya Yesu mwabilikizilwa imbuli yo kuusilwa wavu,
+\v 39 na kugamba kila yumwenga akuunga amhuwile Yesu naande mlekelwa kwo wavu udya miko ya Musa heikudaha kuwakombolani.
+\v 40 Mkaulisise, sema yadya yalongigwe na walotezi wa Mnungu yanase yawalaileni nyuwe, kugamba,
+\q
+\v 41 ‘Nyuwe wabezi! Ehelweni naho mfe! Kwa kiya hudamanya dielo kint'hu hamkudaha kuhuwila, hata uneva mnt'hu ana wagambilani.”
+\p
+\v 42 Umwo Paulo na Banaba wandaga wakahalawa he nyumba yo kuvikila, want'hu wawalalikaga, weze naho kwe dizuwa dituhu dya kuhumula vileke weze wawongezele kuwagambila zimbuli izi.
+\v 43 Want'hu weze wahalawe ho mdugano, Paulo na Banaba watimilagwa ni Wayahudi wabindile ingi hamwenga na want'hu watuhu watendigwe kunda Wayahudi, Yesu wawagelaga moyo wadya wegala ulosi kugamba wekale mwo uwedi wa Mnungu.
+\p
+\v 44 Zuwa dyo kuhumula ditimile, awengi mo mzi, wezaga kwiva mbuli ya Zumbe.
+\v 45 Wayahudi weze waone idifyo dya want'hu wengilagwa ni finju, niyo wawafingiza want'hu mwa mahinizo ya Paulo no kumhomola.
+\v 46 Paulo na Banaba wagendeelaga kulonga kwa weduvi mkulu wakagamba, “Neviungwa Mbuli ya Mnungu inde kubilikizwa kwenyu aho nk'hongo, mna Kwaviya mlemela, naho hamkukewaza nyuwe wenye kwo ugima wa ulo na ulo, nekimilekeni niyo chaita kwa want'hu hi Wayahudi.
+\v 47 Kwaviya ivi nivo akisigiile Zumbe, ‘Himitendani nyuwe mng'aze want'hu hi Wayahudi, vileke want'hu wose we isi wakombolwe.”
+\p
+\v 48 Want'hu hi Wayahudi weze weve ivo, niyo wengilwa ni kinyemi no kugamba Ulosi wa Mnungu ni mtogolwa, na wadya wose wasagulwe kwingila kwo ugima wa ulo na ulo wandaga wakuhuwila Mnungu.
+\v 49 Ulosi wa Zumbe wenelaga kila hant'hu mwe isi idya.
+\p
+\v 50 Vilongozi Wayahudi wawasongelezaga vilongozi we isi na wavele hi Wayahudi wandaga want'hu wakulu wandaga wakamvika Mnungu, niyo wakonga kuwasulumiza Paulo na Banaba no kuwagulusa kulawa mwe isi yawe.
+\v 51 Paulo na Banaba wakung'unt'haga int'hifu ye sanga yandaga mwe viga vawe enga kilagiso cha kuwakanya want'hu wo mzi uwo, niyo wahalawa kuita Ikonia.
+\v 52 Wanamp'hina wa Kilisito wa Antiokia wandaga na kinyemi kikulu, no kumemwa ni Muye Akukile.
+\c 14
+\cl Mnango 14
+\p
+\v 1 Kint'hu enga iicho nekilaila uko Ikonia. Paulo na Banaba wengilaga mwe nyumba yo kuvikila no kubilikiza, vitendile wayahudi wengi na want'hu hi Wayahudi wande wahuwila.
+\v 2 Mna wadya Wayahudi wandaga hiwahuwila, wawachakulaga want'hu awo wahuwila hi Wayahudi, na kuwatenda wande wawahiga awa wandugu wahuwila.
+\v 3 Wegala ulosi wekalaga ahadya kwa lupisi lutali wakabilikiza kwa weduvi mwe mbuli ya Mnungu uyo awalagise mo uwedi wakwe na kuwenk'ha udahi wa kudamanya vilagiso na vihungi.
+\p
+\v 4 Want'hu mwo mzi wakepangaga, wamwenga kwa Wayahudi, wamwenga nawo kwa wegala ulosi.
+\v 5 Naho wayahudi wamwenga, hamwenga ne vilongozi vawe, wafanyanyaga kuwatendela vihile Wagela Ulosi no kuwatoa maiwe.
+\v 6 Wagela Ulosi weze wabunk'hule ayo wanyilikilaga kwe mizi ya Lisitila na Debe, mwe isi ya Likonia na isi zimgihi mwakwe,
+\v 7 uko wabilikizaga Mbuli Yedi.
+\p
+\v 8 Uko Lisitila kwandaga mnt'hu aholomp'hale iviga heekudaha kugenda kukongela kwelekwa kwakwe.
+\v 9 Ekalaga aho akategeleza milosi ya Paulo, Paulo amuonaga kugamba ahuwilaga naho naakadaha kuhonyigwa, ivo niyo amkaulisa mnt'hu uyo
+\v 10 no kumlonga kwa izwi kulu, “Kimala uchuluke ne viga vako,” Yudya mnt'hu niyo akimaala no kupilika niyo akonga kugenda.
+\p
+\v 11 Idifyo dyose dya want'hu dize dione kiya Paulo adamanye, wakongaga kugutila mwe milosi yawe ya Kilikonia, “Milungu indile enga want'hu iza kwetu!”
+\v 12 Wamwink'haga Banaba zina dya Zeusi, Paulo naye zina dya Hemesi, kwaviya niye andile mlongi umkulu.
+\v 13 Mlava nt'hambiko ywa Zeusi yumwenga mwe milungu mta nyumba yakwe yandile kuse ludodo ye mzi, egalaga majeku no unga he nk'hili, kwaviya yehe ne difyo dya want'hu waungaga kulava nt'hambiko kwe wegala ulosi wa Yesu.
+\p
+\v 14 Umwo Banaba na Paulo weze weve ivo nawakaunga watende, walwebulaga zisuke zawe kulagisa kulemela kiya nekikalaila, niyo wagenda kukimala mgati mwe nk'hisanyo ya want'hu wakalonga kwa izwi kulu.
+\v 15 “Nii mwadamanya ivi? Suwe na swe kiwant'hu enga nyuwe! Kiaha kwa kubilikiza mbuli ya Mnungu, kuwahitula mfose mwezimbuli hezina ukulu kwa Mnungu ywetu mto udahi aumbile ulanga ne isi ne bahali ne vose viumo.
+\v 16 Uko kale awalekelaga want'hu wadamanye viya wakuunga wenye.
+\v 17 Mna alavaga vilagiso vikulavanya ikindedi cho undiilo wakwe kwa mbuli zedi akudamanya, amwink'hani fula kulawa kulanga, no uwedi kwa hadya ukuunga, amink'hani mkande no kuwenk'hani kinyemi mwe mioyo.”
+\v 18 Hamwenga ne milosi iyo ye wegala ulosinevinda vidala kwa kuwafingiza want'hu awo kuwatambikila wegala ulosi.
+\p
+\v 19 Wayahudi wamwenga kulawa Antiokia, uko Pisidia, na Ikonia, wawaluvyaga weyawe no kukelunga nao niyo wamtoa Paulo kwa maiwe no kumbulumuila kuse yo mzi wakamanya kugamba kabanika kale.
+\v 20 Mna wanamp'hina wa Kilisito weze wamduganyikile hamwenga, enukilaga niyo auya kwo mzi. Zuwa ditimile yehe na Banaba waitaga uko Debe.
+\v 21 Paulo na Banaba wabilikizaga Mbuli Yedi uko Debe na want'hu wengi wahuwilaga. Weze walawe aho niyo wauya Lisitila na uko Ikonia hamwenga na Antiokia uko Pesidia.
+\v 22 Wawagelaga nguvu wanamp'hina no kuwasangalaza wekale kindedi mo mhuwi. Wahinizaga kugamba, “Chaungwa kombokela mwe mank'hunto mengi kwo kwingila kwo useuta wa Mnungu,”
+\v 23 Mwe kila fyo dya wahuwila wa Kilisito, dyasagulaga wadala vilongozi, naho kwa kufunga no kumlombeza Mnungu wawaikaga mo udimi wa Zumbe, waikaga ukawiilo wawe mwa Yehe.
+\p
+\v 24 Weze waite kombokela mwe isi ya Pisidia wabulaga Pamfilia.
+\v 25 Kudya wabilikizaga ulosi uko Pega niyo naho waita Atalia,
+\v 26 naho weze walawe aho, wagendelaga mwe ngalawa kuuya Antiokia, kudya kunt'hu wakeikaga mo udimi wa uwedi wa Mnungu, no undiilo wakwe kwe ndima idya waibindilize.
+\v 27 Wagela Ulosi weze wabule antokia wawaduganyaga hamwenga want'hu we difyo dya wahuwila wa Kilisito, nokuwagambila yose yadya Mnungu adamanye hamwenga nao, na ivo Mnungu awakomoele wayahudi isila yo kuhuwila.
+\v 28 Naho wekalisaga nawo wanamp'hina.
+\c 15
+\cl Mnango 15
+\p
+\v 1 Wezaga want'hu wamwenga walawile Yudeya kwiza Antiokia, no kukonga kuwahiniza wadya wandugu wahuwila kugamba, “Homdahe kuyokolwa uneva hamnavinilwe enga viya miko ya Musa zikuunga.”
+\v 2 Paulo na Banaba wengilaga moulafya nawo mwe mbuli ino, ivo yafanyanyagwa kugamba Paulo na Banaba hamwenga na watuhu uko Antiokia waungagwa waite Yelusalemu wakawaone Wegala ulosi hamwenga ne wadala vilongozi we idifyo dya wahuwila wa Kilisito mwe mbuli ino.
+\p
+\v 3 Kwaivo nawegalwa ni want'hu wamhuwile Kilisito, naho umwo wandile wakaita kombokela Foeniki Samalia walongaga ya want'hu hi Wayahudi wamhitukilaga Mnungu, ulosi uno wawatendaga wandugu wahuwila wose welelwe.
+\v 4 Weze wabule Yelusalemu wahokelwagwa ni want'hu wamhuwile Kilisito na wegala ulosi, hamwenga na wadala Violongozi. Awo wawagambilaga yose wayadamanye kwa udahi wa Mnungu.
+\p
+\v 5 Mna wahuwila wamwenga we mwe dibunga dya Mafalisayo, wakimalaga na kugamba, “Want'hu hi Wayahudi vaungwa wavinilwe no kugambigwa watimile Miko ya Musa.”
+\p
+\v 6 Wegala ulosi hamwenga ne wadala vilongozi waduganaga hamwenga kutalaula ulosi uwo.
+\v 7 Ulafya uwo mtali wize womboke niyo Petulo akimaala niyo kugamba, “Wandugu zangu mmanya kugamba mazuwa mengi yomboke Mnungu anisagulaga miye mwenyu nibilikize Mbuli Yedi kwa want'hu hi Wayahudi, naivo wadahe kwiva no kuhuwila.
+\v 8 Naho Mnungu amanyize fanyanyi za kila yumwenga, kalonga uwona kwa want'hu hi Wayahudi, kwa kuwenk'ha Muye ywa Mnungu enga viya akitendele suwe.
+\v 9 Kakitenda chose kunda wamwenga, suwe na woho, kawakukiza mioyo yawe kwaviya wahuwila.
+\v 10 Mwaungilai kumgeza Mnungu kwa kuwatwika wanamp'hina zint'wika izo zidundugwe ni wakale wetu na, hata suwe wenye hakikudaha kuzinula?
+\v 11 Bule! Chahuwila naho wahonywa nu uwedi wa Zumbe Yesu, enga woho ivo weli.”
+\p
+\v 12 Fyo dyose dyanyamalaga kwaviya nawakawategeleza Banaba na Paulo wakalonga ulosi we vilagiso no kweheela ivo Mnungu avidamanye, mwa ya want'hu hi Wayahudi kombokela kwawe.
+\p
+\v 13 Weze wajike kulonga, Yakobo niyo agamba, “Wandugu zangu nitegelezeni!
+\v 14 Simoni kasimuila ivo Mnungu mwe nk'hongo alagise kuwazumila kwakwe want'hu hi Wayahudi, kwa kuwasagula wamwenga wawe wande wakwe.
+\v 15 Mbuli ino yazumilana no ulosi wa walotezi wa Mnungu, enga viya Mawandiko Akukilegwe.
+\q
+\v 16 Zumbe agamba, ‘Akajika neniuye, no kuizenga idya nyumba ya Daudi. Neniyadamanye mahame yakwe no kuyatenda yatoge naho.
+\v 17 Naivo want'hu watuhu wose, want'hu we isi zose niwetange wande wangu, nawamzungule Zumbe.
+\v 18 Nivo akulonga Zumbe, aitendile imbuli ino imanyike kukongela aho kale.
+\p
+\v 19 Yakobo agendeelaga kulonga, “Niyo ifanyanyi yangu kugamba kisekuwagela nk'huswank'huswa, want'hu hi Wayahudi wakumhitukila Mnungu.
+\v 20 Vituhu vakwe kiwawandikileni kuwagambila wasekudya nk'hande zigeligwe usavu kwa kutambikilwa milungu, wakenege no uhabwasi, wasekudya sakame.
+\v 21 Kwaviya mazuwa mengi milosi ya Musa inda ikasomigwa mwe zinyumba zo kuvikila kila zuwa dyo kuhumula, naho mbuli zakwe zibilkizwa mwe kila mzi.”
+\p
+\v 22 Wegala ulosi ne wadala vilongozi, hamwenga ne fyo dya wahuwila wa Kilisito wasagulaga want'hu mwawe no kuwawatuma kuita Antiokia wakanda wose na Paulo na Banaba. Wasagulaga want'hu waidi wazumilagwa ni wandugu wahuwila, uyo Yuda akwitangwa Balisaba, na miyawe Sila,
+\v 23 niyo wawenk'ha baluwa ino, “Suwe wegala ulosi hamwenga na wadala vilongozi, chawalamsani nyuwe wandugu zetu hi Wayahudi, nyuwe mkwikala Antiokia, Asilia, na Kilikia.
+\v 24 Kiva kugamba want'hu watuhu kulawa uku kwetu, wawahanganyani kwe milosi yawe, niyo waigela mioyo yenyu nk'huswank'huswa, Mna wadamanya ivo kwafanyanyi zawe hazilaile kwetu.
+\v 25 Naivo kwa hamwenga kiivana kusagula want'hu no kuwatuma kwenyu. Hamwenga na Banaba na Paulo awo kiwaungile,
+\v 26 wakuwink'ha ugima wawe kwajili ye dizina dya Zumbe dyetu Yesu Kilisito.
+\v 27 Elo ivo chawatuma Yuda na Sila kwenyu, nawawagambileni woho wenye yadya kiwawandikileni.
+\v 28 Naivo Muye ywa Mnungu hamwenga nasuwe kizumila kisekuwatwikani ntwika zijink'hile mbuli izi zikubidi,
+\q1
+\v 29 msekudya nk'hande zilavigwe nt'hambiko kwe vizi mnt'hu, msekunywa sakame, msekudya nyama itile kunyulikwa, naho wink'heni sila uhabwasi, nomde mdamanya vedi uneva hamna yadamanye ayo. Muye yedi.”
+\p
+\v 30 Weze wawalage, wasigilwa awo wahingaga Antiokia, uko wawaduganyaga wahuwila wa Kilisito niyo wawenk'ha ibaluwa iyo.
+\v 31 Weze waisome iyo ibaluwa, milosi yakwe neiwagela moyo niyo welelwa vitendese.
+\v 32 Yuda na Sila kwaviya nawo nawanda walotezi, wasimuilaga mbuli nyingi na wandugu wahuwila wa Kilisito wakawagela moyo no kuwatenda watoge.
+\p
+\v 33 Weze wekale ikale uuko, wandugu wahuwila wa Antiokia niyo wawalaga kwa utondowazi niyo wauya kwa wadya wawatumile.
+\v 34 Mna Sila andaga na ulamuzi wa kwikala ahadya.
+\v 35 Paulo na Banaba wekalaga uuko Antiokia kwa lupisi hamwenga na want'hu watuhu wengi, wahinizagwa no kubilikiza mbuli ya Zumbe.
+\p
+\v 36 Mazuwa yeze yomboke Paulo niyo amgamba Banaba, “Kiuye kikawatalamikile wandugu wadya mwa kila mzi kudya kibilikize mbuli ya Zumbe, kikakaule ivo wakugendeela.”
+\v 37 Banaba naakaunga amguhe na Yohana akwitangwa Maliko hamwenga nawo,
+\v 38 mna Paulo haone kugamba neviwagilwa wamguhe Yohana Maliko, kwaviya awasaga aho nk'hongo kudya Pamfilia.
+\v 39 Kwandaga na mahigano makulu, niyo wapangana. Banaba amguhaga Yohana Maliko nokukwela ngalawa kuita Kipulo.
+\v 40 Paulo eze amsagule Sila nokuhalawa wandugu wahuwila wa aho nawawaika mo wamizi wo uwedi wa Zumbe.
+\v 41 Mwe nt'hambo iyo nawombokela Asilia, na Kilikia, wakayatenda mafyo ya wahuwila wa Kilisito yatoge
+\c 16
+\cl Mnango 16
+\p
+\v 1 Paulo abulaga Debe na Lisitila, uko ekalaga mwanamp'hina yumwenga akwitangwa Timoseo. Nine naye andaga mhuwila ywa Kilisito, andaga Myahudi, Mna ise andaga Mgiliki.
+\v 2 Wandugu wahuwila wa Kilisito wa uko Lisitila na Ikonia walongaga uwona wedi mwa Timoseo.
+\v 3 Paulo naakaunga wande wose mwe nt'hambo, ivo niyo amvinila. Nakadamanya ivo kwaviya Wayahudi wose wekale hamwenga mwe ziisi izo nawamanya kugamba ise dya Timotheo andaga Mgiliki.
+\p
+\v 4 Umwo wandile wakomboka mwe imizi idya wawenk'haga wadya want'hu miko yalavagwa ni wadala vilongozi ne wegala ulosikudya Yelusalemu niyo wawagamba wazitoze.
+\p
+\v 5 Naivo mafyo ya wahuwila wa Kilisito yatendagwa kunda yatogile mwo mhuwi, nokongezekela kwa wahuwila kila zuwa.
+\p
+\v 6 Nawombokela Filigia na Galatia na kwaviya Muye ywa Mnungu hawalekele kubilikiza uwo ulosi uko Asia.
+\v 7 Weze wabule mwe mihaka ya Misia, Wagezaga kwingila mwe isi ya Besania, mna Muye ywa Mnungu ywa Yesu hawalekele kutenda ivo.
+\v 8 Ivo nawagenda vedi kombokela, Misia no kuita Toloa.
+\v 9 Mwe kilo kiya Paulo aonaga Maona, akaona want'hu wa Makedonia wakimale wakakeila kwakwe wakagamba, “Paulo wize kaidi Makedonia wize uchambize!”
+\v 10 Aaho Paulo eze aone maona ayo, nakakeikila lumwe kale kuilawa Makedonia, haheina kucheelwa kwaviya nekimanya kugamba Mnungu kakitanga kwiza kubilikiza Mbuli Yedi kwa want'hu wa kudya.
+\p
+\v 11 Nekilawa Toloa, nokutamba kwa ngalawa, mpaka Samosileki, niyo luvi yakwe chaika nt'hulwe Neapoli.
+\v 12 Kilawa uko nokuita mpaka Ufilipi mzi mkulu we wilaya ya nk'hongo ya Makedonia naho wandaga ni uzumbe wa Waloma. Chahekalisaga hadya.
+\p
+\v 13 Zuwa dyo kuhumula chafosaga kuse niyo chaita hank'handa yo mto, hant'hu Wayahudi wakutendelaga mviko kwa Mnungu, chekalaga kikasimuila na wavele wakeduganyaga aho.
+\v 14 Mwa wadya wandaga wakakitegeleza, andaga umwo mvele yumwenga, akumvika Mnungu, akwitangwa Ludia, mkaya ywa Tiatila andaga akataga suke za utana utendese. Zumbe niyo augubula umoyo wakwe niyo ayahokela yadya alongile Paulo.
+\v 15 Uyo mvele hamwenga na nine na wandugu zawe weze wajike kubatizwa, niyo akilalika akagamba, “Uneva nikindedi muwona kugamba miye namhuwila Zumbe, soni mwikale kwe nyumba yangu.” Niyo akilombeza kiite.
+\p
+\v 16 Zuwa dimwenga umo chaitaga mwo kuvika na mndele mtumwa yumwenga andaga na mp'hepo yandaga ika mwink'ha udahi kukawiila mbuli zikwiza, uyo mtumwa mndele naakawapatila mazumbe wakwe matundu yabindile ingi yakulawa mo ulaguzi wakwe.
+\v 17 Mndele uyo ambasaga Paulo na suwe, akagutiila akagamba, “Want'hu awa ni wandima wa Mnungu Mkulu! Nawagambileni ivo mkudaha kukombolwa!”
+\p
+\v 18 Niyo anda akadamanya ivo kwa mazuwa mengi, mpaka zuwa dimwenga Paulo niyo aihiwa, no kumhitukila no kumgamba yudya mp'hepo, “Nakuunga umlawe mnt'hu uyo haluse ivi, kwe dizina dya Yesu Kilisito!” Aaho niyo mp'hepo yamlawa.
+\v 19 Wadya wagoli weze waone makawiilo yawe yo kupata matundu yasila, niyo wawagwila Paulo na miyawe Sila, niyo wawabulumula mpaka kwe kitala kwa wakulu.
+\v 20 Wawegalaga kwe kitala wakawalongeleza kugamba, “Want'hu awa ni Wayahudi wakigela nk'humbizi mo mzi wetu.
+\v 21 Wahiniza vihendo hivo vetu, suwe kiwa Lumi, hakikudaha kuvizumila na kuvidamanya.”
+\v 22 Niyo want'hu wose kwahamwenga wawa kumpukilaga Paulo na Miyawe Sila. Wasenga masa wawahambulaga zisuke Paulo na Sila, niyo wenk'hiza miko ya kutoigwa mikotya Paulo na miyawe.
+\v 23 Weze wajike kutoigwa kwa usungu niyo wasukumilwa kwe divugailo, niyo wadya wamizi wasigiilwa kuwakakiliza mp'hingu.
+\v 24 Weze wahokele miko iyo, wamizi we divugailo wawagelaga, kwe chumba cha kundani mwedivugailo niyo wakakilizwa iviga vawe.
+\p
+\v 25 Mwe kilogati Paulo na Sila wandaga wakakema mila ya kumlombeza Mnungu, na wadya wavugailwa weyawe wandaga wakawategeleza.
+\v 26 Aaho niyo halaila kisingisa, chasingisaga milango ye divugailo niyo yakomoka, ne zimp'hingu wakakilizilwe wadya wavugailwa zatohokaga.
+\v 27 Mwamizi we divugailo nakenuka o kuwona zinyivi ze divugailo zikomoka, naakagamba wavugailwa wanyilika ivo niyo asomola digola dyakwe akaunga akekome.
+\v 28 Mna Paulo niyo agutila kwa izwi kulu, “Usekukekoma! Suwe chose kiaha.”
+\v 29 Mwamizi alagizaga lumuli no kugulukila kundani, uku akazingiza he viga va Paulo na Sila.
+\v 30 Niyo awalongoza kuse nokuwauza, “Nyuwe wakulu, nitende vivihi niyokolwe?”
+\v 31 Niyo wamhitula, “Mhuwile Zumbe Yesu, nouyokolwe weye na want'hu mwe nyumba yako.”
+\p
+\v 32 Niyo wabilikiza mbuli ya Zumbe kwa yudya mwamizi na want'hu watuhu wose mwe inyumba yakwe.
+\v 33 Kukongela hadya, yudya mwamizi awaguhaga Paulo na Sila no kusunt'ha zinkwenge zawe, aaho niyo yehe hamwenga na wanawe wabatizwa.
+\v 34 Niyo awaguha Paulo na Sila kwe kaya yakwe no kuwenk'ha nk'hande. Yehe na wanawe wose wandaga na kinyemi kikulu kwaviya haluse nawakamhuwila Mnungu.
+\p
+\v 35 Zuwa dya kaidi mtondo, uzumbe we Kiloma, watumaga wakulu wawank'hondo, ne miko kugamba, “Walekeleni want'hu awo waite.”
+\p
+\v 36 Ivo yudya mwamizi awagambaga Paulo na Sila, “Wakulu wasigiila mfosezwe, elo foseni mwite kwa utondowazi.”
+\p
+\v 37 Mna Paulo niyo awagamba wamizi hachaoneke na masa yoyose, “Mna wakitoa mikotya mwe kieti, naswe Kiwaloma! Niyo naho wakigela kwe divugailo naho haluse waunga wakilekele kwa kinyele, Hivo ivo! Chaunga wakulu wenye we Kilumi weze wakilekele.”
+\v 38 Wadya wakulu waamizi wagendaga kuwagambila ivo wakulu we Kilumi, weze weve kugamba Paulo na Sila ni Walumi, niyo wogoha.
+\v 39 Ivo wawabasaga Paulo na Sila niyo wakeila kwawe, naho wawalongozaga kuse ye divugailo na kuwagamba wahalawe ho mzi.
+\v 40 Paulo na Sila niyo wafosa kwedivugailo, niyo waita kwe nyumba ya Ludia. Hadya nawabwila wandugu wahuwila wa Kilisito, wawenk'haga milosi ya kugela moyo, niyo wahalawa.
+\c 17
+\cl Mnango 17
+\p
+\v 1 Paulo na Sila waitaga wokombokela Amfipoli na Apolonia, no kwingila Sesalonike uko kwandaga ne nyumba ya kuvikila ya Wayahudi.
+\v 2 Kwaviya azoele, Paulo aitaga kwe nyumba ya kuvikila. Andaga aaho kwa majuma matatu akalonga na want'hu wakahigana mwe mawandiko.
+\v 3 akawagambila ikindedi kugamba, vaungwa Kilisito asulumizwe no kwinuka kulawa mo kubanika. “Niye Yesu huwagambilani.” Paulo niyo agamba, “niye Kilisito Mkombozi.”
+\v 4 Wamwenga wawe nawazumila no kumtimila Paulo na Sila, na wavele wengi hamwenga na fyo kulu dya Wagiliki wandaga wakamvika Mnungu.
+\p
+\v 5 Mna Wayahudi wandaga wawaonelega gaina wakina Paulo na miyawe sila, wawaduganyaga want'hu wahezi heweina ndima, mwe zisila, niyo watenda kafyo, niyo wawagamba wadamanye fyo mo mzi wose vileke waitahe nyumba ya mnt'hu yumwenga akwitangwa Yasoni, enga mzungu wa kuwapata Paulo na Sila, na kuwegala kwa want'hu ao.
+\v 6 Mna weze wawaswese, niyo wamgwila Yasoni na wamwenga mwa wanduguze, niye wawegala kwa wakulu we isi wakagutila wakagamba, “Want'hu awa waleta nk'humbizi kila hant'hu! Haluse weza mwo mzi wetu,
+\v 7 Yasoni naye kawahokela kwakwe, wose kwa hamwenga wabananga Imiko ya Seuta ywa Loma, wakagamba hambwe eyuko Zumbe mtuhu akwitangwa Yesu.”
+\v 8 Wakulu wo mzi na want'hu wose weze weve ivo, niyo wengilwa ni kituletule.
+\v 9 Niyo wawatoza mhambulo Yasoni na weyawe, no kuwalekela waite.
+\p
+\v 10 Kilo kize kibule wandugu wahuwila, wawegalaga Paulo na Sila uko Belea, Weze wabule niyo wengila kwe Nyumba ya Kuvikila ya Wayahudi.
+\v 11 Want'hu wa Belea wandaga wabala wanaumanyi kuwajink'ha want'hu wa Sesalonike, nawakategeleza ulosi kwa kunyemwanyemwa nk'hulu, naho kila zuwa nawakakehiniza mo Mawandiko Akukile vileke wakaule ikindedi che milosi ya Paulo.
+\v 12 Wengi wawe wahuwilaga, naho hata wavele wengi, wakulu we Kigiliki, na wagosi we Kigiliki nawo wahuwilaga.
+\p
+\v 13 Mna wayahudi wa Sesalonike weze wabunk'hule kugamba Paulo abilikiza mbuli ya Mnungu uko Belea wakongaga kutenda nk'humbizi, na kusongeza idifyo dya want'hu.
+\v 14 Wadya wandugu wahuwila niyo wasunguza kumsindikiza Paulo aite mp'wani, mna Sila na Timoseo wasigalaga Belea.
+\v 15 Wadya want'hu wamsindikize Paulo na waitanyaga nae mpaka Asene, niyo wauya na miko kulawa kwakwe kugamba Sila na Timoseo wasunguze kwiza.
+\p
+\v 16 Umwo Paulo andile akawagoja Silana na Timoseo uko Asene, engilaga kinyulu Kwaviya aonaga ivo mzi umemile milungu vimumu.
+\v 17 Ivo wandaga wakalava na Wayahudi na wannt'hu watuhu mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu, na want'hu watuhu nawakamvika Mnungu, naho kila zuwa naakalangilizana na want'hu wowose wakelavilizaga.
+\p
+\v 18 Wamwenga nawatimila umanyi wa Epikulo na Sitoiki, nawakahigana naye. Wamwenga nawauza, “Aunga akigambile ubwalasi wani uyu?” Wamwenga niyo wahitula, “Uyu naakabilikiza Mbuli ya milungu mihya.” Nawakalonga ivo kwaviya Paulo naaka bilikiza Mbuli ya Yesu no kuuyuka.
+\p
+\v 19 Ivo niyo wamguha Paulo no kumwigala kwe kitala dyo mzi dikwitangwa Aleopago, wakamgamba, “Chaunga kimanye mahinizo aya mahya ukuhiniza.
+\v 20 Vint'hu vimwenga kikuviva ukulonga, ni maizwi mahya kwetu naho nekikaungisa kivimanye vagaaze.”
+\v 21 (Kwaviya wekazi awengi wa Asene, na wadya wageni, wandaga wakekala hadya wakaungisa kutenda lupisi lwawe kusimulizilana no kwiva mbuli mp'hya.)
+\p
+\v 22 Paulo akimaalaga kulongole ye kitala dyo mzi wa Aleopago niyo agamba, “Hiona kugamba kwavovose, nyuwe want'hu wa Asene mu want'hu waidi kindedi ndedi.
+\v 23 Kwaviya higenda mo mzi no kuwona mudya mkutendela miviko yenyu, hiviona vilingo viwandikwe, ‘Kwa Mnungu heemanyike.’ Uyo mkumvika, hata uneva hamummanyize uyo niye huwabilikizilani.
+\p
+\v 24 Mnungu, adamanye isi na kila kiyumo mndani, niye Zumbe ywa kulanga ne isi, heekwikala mwe nyumba nk'hulu Izengigwe kwe mikono ya want'hu.
+\v 25 Naho hahungukilwe ni dyodyose kikudaha kumdamanyila, kwaviya niyehe mwenye akukink'ha ugima, no muye, na kila kint'hu kituhu kwa want'hu wose.
+\p
+\v 26 Kulawa mwa mnt'hu yumwenga Mnungu aumbaga want'hu wose mwe isi no kuwenk'ha udahi wa wikazi kwenela mwe isi yose, Afanyanyaga no kupanga iviya kukei kugamba niini, naho ni hii want'hu awo nawekale.
+\v 27 Nakatenda ivo vileke want'hu awo wamzungule hata uneva kwa kubabasa babasa wadahe kumbwiila, hata ivo mna Mnungu he hale na suwe chose,
+\v 28 enga viya mnt'hu yumwenga alongile, ‘Mwa yehe suwe chekala, chekedaha, na naho kiyuko.’ Ni enga viya wakemi wenyu ivo walongile ‘Suwe naswe kiwanawe.’
+\p
+\v 29 Haluse uneva suwe kiwana Mnungu hakikuungwa kumfanyanya Mnungu enga hili dya zahabu, hili dya matundu, hegudu hata iwe disongolwe ni mnt'hu no kugeligwa unt'handa.
+\v 30 Aho handaga ho uhezi, Mnungu aketendaga enga hakuona, mna haluse asigiila want'hu wose kila hant'hu wakeiile.
+\v 31 Kwaviya kaika kale dizuwa dyo usengelo we isi kwaviya viwagile, kombokela kwa mnt'hu yumwenga amsagule, Mnungu kawalavilizila wose imbuli ino kwa kumuuyula mnt'hu uyo.
+\p
+\v 32 Weze weve Paulo alonga imbuli yo kuuyuka, niyo wamwenga watumbula seko, mna wamwenga niyo wagamba, “Chaunga kikwive ukalonga imbuli ino naho.”
+\v 33 Ivo Paulo niyo ahalawa hekitala.
+\v 34 Mna want'hu wamwenga niyo wamtimila Paulo, niyo wahuwila. Yumwenga mwa woho andaga ni Dionisio wa Aleopago yumwenga wa want'hu wekitala, na mvele yumwenga akwitangwa Damali hamwenga na watuhu.
+\c 18
+\cl Mnango 18
+\p
+\v 1 Akajika aho, Paulo ahalawaga Asene no kuita Kolinso.
+\v 2 Uko ambwilaga Myahudi yumwenga akwitangwa Akula, mwelekwa ywa Ponto, Akula hamwenga na mkaziwe akwitangwa Pilisikila wauyaga kulawa Italia mwa mazuwa aayo, kwaviya Kaisalia Kilaudia andaga kasigiila Wayahudi wose wakulawe Loma. Paulo agendaga kuwakaula,
+\v 3 naho kwaviya wandaga ni wata umanyi wa kusuma mahema enga yehe, Paulo ekalaga nao akadamanya ndima iidya nawakadamanya.
+\v 4 Kila zuwa dyo kuhumula andaga na ulafya mwe zinyumba za Mnungu, akageza kuwavuta Wayahudi na Wagiliki.
+\p
+\v 5 Umwo Timoseo na Sila weze wauye kulawa Makedonia, Paulo nakakelavya lupisi lwakwe lutali kubilikiza ulosi no kuwalavanyila Wayahudi kugamba Yesu Kilisito niye Masiha.
+\v 6 Mna Wayahudi weze wamhige no kumhomola, akung'unt'haga zisuke zakwe availe mwa meso yawe, akawagamba, “Uneva mkaga ni nyuwewenye, miye henikalalizwe kwa dyodyose mwe idi! Naho kukongela ivi haluse neniwabase want'hu hi Wayahudi.”
+\v 7 Ivo elo kulawa aho niyo agenda kwikala kwa mnt'hu yumwenga hi Myahudi akwitangwa Tito Yusito, uyo inyumba yakwe yandaga hagihi ne Nyumba ank'hulu ya Mnungu, inyumba yakwe yandaga ya kaidi kulawa he nyumba yo kuvikila.
+\v 8 Kilisipo, uyo andaga mkulu weNyumba ank'hulu ya Mnungu, yehe ne nyumba yakwe yose wamhuwilaga Zumbe, na want'hu watuhu wengi mwe Kolinso wevaga ulosi, wahuwilaga naho wabatizwagwa.
+\p
+\v 9 Kilo kimwenga mwa maona, Zumbe amgambaga Paulo, “Use kogoha gendeela kubilikiza, naho use kuhwa moyo,
+\v 10 kwaviya miye nihamwenga na weye hahali yeyose akuunga ageze kukunyulika, kwaviya ho mzi uno weyaho want'hu wangu.”
+\v 11 Ivo Paulo niyo ekala uuko akahiniza mbuli ya Mnungu kwawe kwa mwaka umwenga na nusu.
+\p
+\v 12 Mna umwo Galiyo andaga mkulu wo mkoa wa Akaya, Wayahudi wamkumpukilaga Paulo kwa hamwenga niyo wa mwigala kwe kitala.
+\v 13 Want'hu awa wagambaga, “Mnt'hu uyu,” “awatenda want'hu wamvike Mnungu kwe sila ikuhigana ne miko.”
+\p
+\v 14 Paulo andaga akei kulonga, Galiyo nakawagamba Wayahudi, “Tegelezani nyuwe wayahudi, Uneva mbuli ino yandile kindedi mwe wavu abanange, hegu nehimitegelezani.
+\v 15 Mna uneva ni mbuli ya mahigano mwe milosi, na mazina, na miko yenyu, Lamuleni nyuwe wenye miye heninde mlamuzi mwe zimbuli izi.”
+\v 16 Niyo awagulusa hekitala.
+\v 17 Woseni hamwenga niyo wamgwila Sositenesi uyo andile mkulu we Nyumba ank'hulu ya Mnungu, niyo wamtowa hameso ye kitala. Mna Galiyo haone ukulu we mbuli iyo hata hadodo.
+\p
+\v 18 Paulo agendeelaga kwikala na wadya wandugu wahuwila wa Kolinso kwa mazuwa mengi, ahalawe aho niyo ahalawa no kukwela ingalawa kuita Asilia, hamwenga na Pilisikila, na Akula uko Kenk'helea, eze amoge mtwi wakwe kwe kilapi aikaga.
+\v 19 Wabulaga Uefeso, aho niho Paulo awalekaga want'hu wa Pilisikila na Akula, niyo aita mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu, niyo wanda wakalawa na Wayahudi.
+\v 20 Wamlombezaga ekale nao lupisi lutali, mna yehe haungile.
+\v 21 Mna Umwoakahalawa nakawagamba, “Mnungu anaunga neniwauiyeni naho.” Niyo agendeela mwe ngalawa kuita Efeso.
+\p
+\v 22 Eze abule Kaisalia, Paulo niyo agenda kuwalamsa want'hu wamhuwile Kilisito uko Yelusalemu, akajika aho niyo aita Antiokia.
+\p
+\v 23 Ekalaga uko mazuwa hi mengi niyo agendeela ne nt'hambo kwa kombokela mtendelo za Galatia na Filigia akawagela nguvu wanamp'hina wose.
+\p
+\v 24 Myahudi yumwenga akwitagwa Apolo mwelekwa ywa Alekizandilia, Nakeza kwa Waefeso. Andaga ni mnt'hu mloga kindedi naho mta umanyi mkulu mwa Mawandiko Yakukile ywe mbuli ya Mnungu.
+\v 25 Nakahinyizwa mwe Sila ya Zumbe, naho akanda no lubwikanizi, asimulizilaga mbuli ya Yesu, naho ahinizaga mwe kindedi, hamwenga na kugamba nakamanya ubatizo wa Yohana uuwo du.
+\v 26 Akongaga kuhiniza kwa weduvi mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu. Pilisikila na Akula weze wamwive ivo akusimuila, niyo wamguha waitanye kwawe kaya wakamhiniza vedi Isila ya Mnungu.
+\p
+\v 27 Apolo eziilagwa ni ulamuzi wo kuita Akaya, wadya wandugu wahuwila nawamgela nguvu kwa kuwagondela wanamp'hina wa kudya Akaya vileke wamhokele. Eze abule kudya, kwa wambizi wa uwedi wa Mnungu, nakadaha kuwambizisa wadya wahuwila wenk'higwe kunda wahuwila.
+\v 28 Kwa uhigi wakwe mkulu nakawahuma Wayahudi mwekiyeti akalavanya kwa Mawandiko Akukile kugamba Yesu Kilisito niye Masiha.
+\c 19
+\cl Mnango 19
+\p
+\v 1 Umwo Apolo andaga Kolinso, Paulo ombokelaga mgati gati ye isi niyo abula Efeso uko awabwiilaga wanamp'hina wamwenga
+\v 2 niyo awauza, “Mwamhokelaga Muye ywa Mnungu aho mwize mnde wahuwila?” Niyo wamhitula, “Hata ukwiva kugamba eyuko Muye ywa Mnungu hakinati.”
+\p
+\v 3 “Vedi, Elo, mhokela ubatizo wa vivihi?” Niyo wamhitula, “Kibatizwa udya ubalizo wa Yohana du,”
+\p
+\v 4 Paulo niyo agamba, “Ubatizo wa Yohana wandaga kwa wadya walekile wavu wawe, naho awagambaga want'hu wa Izilaeli wamhuwile yumwenga akwiza kunyuma yakwe, nuko kugamba ni Yesu.”
+\v 5 Weze weve ivo, niyo wabatizwa kwe dizina dya Zumbe Yesu.
+\v 6 Paulo awagelekaga mikono niyo Muye ywa Mnungu aweziila, walongaga kwe milosi mihya no kugendeza kose ulosi wa Mnungu.
+\v 7 Wandaga wabuile wagosi mlongo na waidi mwa want'hu wose.
+\p
+\v 8 Paulo aitaga kwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu, naho kwa mazuwa milongo kanda andaga akalonga kwa weduvi na want'hu, akalangilizana nao no kugeza kuwalagilisa ikindedi cho Useuta wa Mnungu.
+\v 9 Mna wamwenga nawanda wamkulano, naho walemela kuhuwila, no kukonga kulonga vihile mwe iyo isila ya Zumbe mwe want'hu wengi wadugane. Aho Paulo niyo apangana nao, niyo aguha wadya wanamp'hina wakwe, akasimuila nawo mazuwa yose mwe dizumba dyo kuhinila dya mnt'hu akwitangwa Tulanosi.
+\v 10 Agendeelaga kutenda ivo kwa myaka miidi, vitendile wekazi wose wa Asia, Wayahudi, na watuhu hi wayahudi wevaga imbuli ya Zumbe.
+\p
+\v 11 Mnungu adamanyaga vilagiso va kweheela kwa Paulo.
+\v 12 Want'hu wandaga wakaguha vitambala ne zisuke zint'huhu andaga akavala akanda mwe ndima, Paulo azigala kwa wanyonge, wanyonge niyo wahonywa maine yawe, nawadya wandile ne zi mp'hepo niyo wahonywa.
+\p
+\v 13 Wayahudi wamwenga waitaga uko na uko wakaditumia zina dya Zumbe Yesu, kwa wadya wavalukwe ni mp'hepo, wandaga wakagamba “Nawagambani kwe dizina dya Yesu yudya akubilikizwa ni Paulo.”
+\v 14 Wabwanga mfungate wa Sikewa Mlava Nt'hambiko mkulu wa Wayahudi, wandaga wakatenda ivo.
+\p
+\v 15 Mna uyo mp'hepo niyo awahitula, “Himmanya Yesu, naho himmanya Paulo, mna nyuwe ni nyuwe wahi?”
+\v 16 Niyo yudya avalukwe awapilikila kwa nguvu wadya want'hu niyo awahuma nguvu wana Sikewa no kuwatatuila zisuke. Watulaga nguluko waka wakafosa kwe nyumba idya wekimbwigili, naho wagelwa nkwenge.
+\v 17 Kila mnt'hu uko Efeso, ande Wayahudi na hi Myahudi, waivaga imbuli iyo, niyo wengilwagwa ni wogofi no kutogolesa dizina dya Zumbe Yesu.
+\p
+\v 18 Wahuwila wengi wakelavilizaga niyo walonga mwe kiyeti zimbuli wandaga wakadamanya.
+\v 19 Wose wadya wandaga wasai wavigalaga vitabu vawe kwa hamwenga no kuvoka moto mwekiyeti. Wawazaga diyombe dye vitabu ivo dyabulaga matundu yakulihwa mnt'hu kwa zuwa, magana mlongo milongo mishano.
+\p
+\v 20 Naivo kwa udahi wa Zumbe ulosi wa Mnungu wandaga ukongezekela kugendezwa no kukulisa.
+\p
+\v 21 Yeze yomboke ayo Paulo aungaga kuita Yelusalemu, kwa kombokela Makedonia na Akaya, Nakagamba. “Hajika kuita uko, hawaone wa Loma nao.”
+\v 22 Ivo nakawatuma waidi mwa wambizi wakwe, Timoseo na Elasito, walongole kuita Makedonia, Yehe niyo anda kusigala kwa mazuwa mageke kwo mkowa wa Asia.
+\p
+\v 23 Aha niho halailaga nk'humbizi uko Efeso mwe mbuli ye sila iyo ya Zumbe Yesu.
+\v 24 Kwandaga na msana vilama etangagwa Demetilio, adamanyaga mahili ye nyumba ya mnungu wa kivele akwitagwa Atemi, naho ndima iyo yawenk'haga wasani wakwe kint'hu kikulu.
+\p
+\v 25 Demetilio awa kisanyaga wasani ao hamwenga na watuhu wandaga ne indima iyo no kuwagamba, “Mmanya kugamba ugoli wetu walawa mwe ndima ino.
+\v 26 Haluse mwadaha kukeonela wenye ivo Paulo akutenda. Agamba milungu idamanywe ni want'hu hiyo milungu ya kindedi, naho kadaha kuwapata want'hu wengi, aha Efeso na hata kutuhu mo mkowa wa Asia yose.
+\v 27 Kuna nk'hondo kugamba, diyombe dyetu nedipate zina diihile. Hiyo ivo du mna yadahika kunda nyumba ya mnungu Atemi kunda hicho kint'hu cha ukulu no ukulu wakwe uyo akuvikwa ni Asia ne isi yose noubanangwe. Ulungu ukuvikwa nikila yumwenga mwe Asia ne isi yose.”
+\p
+\v 28 Idifyo dize dive mbuli izi niyo dyanywa maya no kukonga kugutila wakagamba, “Atemi wa Efeso niye mkulu!”
+\v 29 Mzi wose niyo wenela nk'humbizi. Idifyo niyo dwawakump'hukila Gayo na Alistaliko, wakaya wa Makedonia watafi weyawe wa Paulo, niyo waguluka nao mpaka kwo ukumbi we misezigo.
+\v 30 Paulo yehe mwenye aungaga kukelaviliza ha meso ye difyo, mna wanamp'hina weyawe wamfingizaga.
+\v 31 Wakulu wamwenga we isi ya Asia wandaga wambuyaze dya Paulo, wamwigailaga ulosi wakamlombezesa Paulo kugamba ase kuke laviliza kwo ukumbi we misezigo.
+\p
+\v 32 Aaho aho kila mnt'hu andaga akavava, uyu ivi na watuhu ivi, niyo udya mdugano wabanika, kwaviya wengi hawamanyaga kiya kiwatendile wadugane hamwenga.
+\v 33 Wamwenga nawamtenda Alekizanda ande na chokulonga, kwaviya Wayahudi nawamtenda aite kulongole. Ivo niyo Alekizanda awalagisa want'hu kwa kuhunga mkono akaunga wanyamale, niyo ageza kukegombela kwa ulosi wakwe.
+\v 34 Mna weze wabunk'hule kugamba yehe ni Myahudi, wagutiilaga wose wakalonga imbuli iidya kwa masaa maidi, “Atemi niye mkulu wa Efeso.”
+\p
+\v 35 Ukouko kalani wo mzi adahaga kuwanyamaza want'hu akagamba, “Wandugu Waefeso!” Kila yumwenga kamanya kugamba mzi uno wa Efeso ni mwamizi mkulu we nyumba yo mkulu Atemi, naho ni mwamizi we diiwe dyo kuvila diselezwe kulawa kulanga.
+\v 36 Hahali akudaha kulemela zimbuli izo, ivo nyamaleni msekudamanya dyodyose haheina wengele.
+\v 37 Muwetanga want'hu awa aha hata uneva hawailongile vihile nyumba ya mnungu naho hata uneva hawamhomole mnungu ywetu ywe kivele.
+\v 38 Mna uneva Demetilio na wandima wakwe wana malongelezo yawe kwa yeyose, yeyaho mazuwa yekitala masa yakudaha yakalahigwa uko.
+\v 39 Mna uneva kiuko kint'hu kituhu kujink'ha icho, ikaleni mwe mdugano ukuzumilwa.
+\v 40 Kwaviya iyuko nk'hondo kugamba nekilongelezwe kwe nk'humbizi idya yadielo, nk'humbizi ino hayawagilwe ilaile, hekilekelwe mwe nk'humbizi ino, naho hegu nekidunduga kukehonya kwa vovose mwe nk'humbizi iyo.
+\v 41 Eze abinde kulonga ivi, alekaga want'hu wa mdugano wakeagale.
+\c 20
+\cl Mnango 20
+\p
+\v 1 Nk'humbizi ize itondowale, Paulo awetangaga wanamp'hina kwa milosi ya kugela moyo awalagaga niyo ahalawa no kuita Makedonia.
+\v 2 Ambokelaga mwe ziisi zia zose akawagela want'hu nguvu kwa milosi mingi, Niyo abula Uyunani.
+\v 3 Ekalaga uko kwa miyezi mitatu. Akeikaga lumwe kuita Asilia, aho eze abunk'hule kugamba Wayahudi wandaga wakampangila maihi, ivo niyo atenda ulamuzi wa kuuya na kombokela Makedonia.
+\v 4 Sopatolo mwana Pihilo kulawa Belea, niye atimilane naye, iviyaiviya Alistaliko hamwenga na Sekudo kulawa Sesalonike, Gayo kulawa Debe, Tukiko, na Tolofimo kulawa kwo mkowa Asia, na Timoseo.
+\v 5 Wakilongoelaga no kukigojela Toloa.
+\v 6 Chaitaga kwa ngalawa kulawa Ufilipi ize yomboke siku kuu ye mikate heigwadulwe, naho yeze yomboke mazuwa mashano, chakelungaga nao umwo Toloa, uko chekalaga mazuwa mfungate.
+\p
+\v 7 Mwe dizuwa dya nk'hongo dye dijuma, cha duganaga vileke kibendule umkate. Kwaviya Paulo naakakawiila kuhalawa luvi yakwe, aguhaga lupisi lutali akalonga na want'hu viitile kubula kilo gati.
+\v 8 Vakwelezwagwa vimuhi vingi mwe nyumba ye golofa umwo waduganaga.
+\v 9 mbwanga yumwenga etangagwa Eotiko, andaga kekala hedilanga, umwo Paulo andaga akagendeela kubilikiza. Eutiko akongaga kukupila mp'halahole niyo atozwa ni nt'hongo niyo apalanyukila hasi. Weze wamwinule andaga kabanika kale.
+\v 10 Mna Paulo aseelaga hasi, niyo afunama no kumkunyatila, niyo agamba, “Msekunda na kiyangayanga,” “akei mgima.”
+\v 11 Niyo Paulo akwela naho kwegolofa no kubendula umkate niyo adya, nakagendeela kubilikiza kwa lupisi lutali mpaka mtondo, niyo Paulo ahalawa.
+\v 12 Want'hu wadya waitanyaga na yudya Mbwanga kaya akanda mgima ngungulu, niyo wanda welelwa.
+\p
+\v 13 Chakwelaga mwe ngalawa niyo chalongola kuita Aso kudya nekikamguha Paulo. Nivo apangaga kwaviya aungaga kombokela mwe isi nk'havu.
+\v 14 Eze akibwiile kudya Aso, chamkwezaga mwe ngalawa no kuita Mitulene.
+\v 15 Kulawa uko chatambaga no kubula Kio, mwe dizuwa ditimile, zuwa dya kaidi chaikaga nt'hulwe uko Samo, naho luvi yakwe niyo chengila Mileto.
+\v 16 Paulo aungaga kugendeela no utafi we ngalawa haheina kombokela Efeso, vileke asunguze uko kwo mkowa wa Asia, andaga ne kinguvu nguvu cho kubula Yelusalemu kwe wila ye Pent'hekosite uneva vadahike.
+\p
+\v 17 Kulawa Mileto Paulo atumaga ulosi kwa vilongozi wadala we idifyo dya wahuwila wa Kilisito dya Efeso vileke wadugane nae.
+\p
+\v 18 Weze wabule kwakwe awagambaga, “Mmanya ivo nikale na nyuwe mazuwa yose, kukongela mwe dizuwa dia dya nk'hongo hadya nabulaga momkowa wa Asia.
+\v 19 Kwa kweseleza kose nadamanyaga ndima ya Zumbe molupisi lwa makunt'ho yanipatile kulawa kwe minyanyiko iihile ya Wayahudi wamwenga.
+\v 20 Mmanya kugamba hyandile na nk'hangamizi hata ludodo kuwabilikiza mwe kieti, na mwezinyumba zenyu, no kuwahiniza chochose chadahile kuwambizani.
+\v 21 Nehiwagamba Wayahudi, na hi Wayahudi, wamhitukile Mnungu no kumhuwila Zumbe dyetu Yesu.
+\p
+\v 22 Naho haluse, uku hamtegeleza Muye ywa Mnungu, naita Yelusalemu haheina kumanya yakuunga yanilaile uko.
+\v 23 Kiya humanya ni kugamba Muye ywa Mnungu naakanilavanyila mwe kila mzi kugamba kuvugailwa na masulumizo yangu nayo yakunigojela.
+\v 24 Mna hiuone ugima wangu kunda kint'hu kitendese, mna du niunk'hintize udya utume wangu ne ndima idya nink'higwe ni Zumbe Yesu niidamanye, niilonge mwa want'hu Mbuli Yedi ya uwedi wa Mnungu.
+\v 25 “Homboka mwa wamwenga mwa nyuwe habilikiza Useuta wa Mnungu, mna himanya haluse kugamba hahali yumwenga mwa nyuwe naanione naho.
+\v 26 Ivo dielo nawalavanyilani kugamba, ineza kulaila yumwenga ywenyu kaga, Miye hina kukalalizwa kokose.
+\v 27 Kwaviya hindile na nk'hangamizi mo kuwagambila kukawiila kose akuunga Mnungu.
+\v 28 Mkeamile nyuwewenye hamwenga ne difyo diya Muye ywa Mnungu awenk'hileni mdilele. Dimeni awant'hu we idifyo dya wahuwila wa Kilisito dya Mnungu wadya awapatile kwa kulava sakame ya mwanawe mwenye.
+\v 29 Hivimanyisa vedi kugamba nnahalawa mauzi makali nayadikome naho hayadisigaze idifyo idyo.
+\v 30 Hata mwa nyuwe wenye nawalaile want'hu wakuunga wawadant'hilize wanamp'hina wa Kilisito no kuwatenda wawatimile woho du.
+\v 31 Ivo indeni meso mkakumbukila kugamba kwa masulumizo, mengi kilo na msi, nawahinizagani kila yumwenga ywenyu kwa myaka mitatu.
+\p
+\v 32 “Haluse nawaika nyuwe hasi yo udimi wa Mnungu, no ulosi wo wedi wa wakwe, udya ukudaha kuwazenga na kuwagela nguvu, mpate uvikilwa udya awaikile want'hu wakwe wose wakukizwe.
+\p
+\v 33 Miye hyaungise matundu hegu zahabu, hegu suke za mnt'hu yeyose.
+\v 34 Nyuwe wenye mmanya hidamanya ndima kwa mikono yangu mwenye vileke nikepatile yadya huunga na wambuyazangu.
+\v 35 Hiwalagisani kwa kila kint'hu kugamba kwa kudamanya ndima enga ivo, kiwambize hewekukedaha, kikakumbukila milosi ya Zumbe Yesu mwenye akagamba, ‘Kiyuko kinyemi mo kulava kujink'ha kuhokela.”
+\p
+\v 36 Paulo eze abinde kulonga ayo, afikaga madi na want'hu wose niyo wamvika Mnungu.
+\v 37 Wose nawanda wakaila, na kumtoza Paulo mkono no wakamlaga kwa lukunde lukulu.
+\v 38 Mbuli itendese yawageile kinyulu niidya agambile, hawadahe kumuwona naho, naivo niyo wamsindikiza kwe ngalawa.
+\c 21
+\cl Mnango 21
+\p
+\v 1 Kize chajike kulagana nao, chakwelaga mwe ngalawa mpaka Kosi, luvi yakwe chabulaga Lode, na kulawa uko nekiita Patala.
+\v 2 Uko nekibwiila ngalawa yandile ikaita Foeniki, niyo chakwela no kukonga utafi.
+\v 3 Chabulaga hant'hu nekikadaha kuiona Kipulo niyo chombokela nt'hendelo ya kusini yo mzi wa Asilia. Chaitaga Tilo, aho ingalawa yaselezwagwa mizigo yakwe.
+\p
+\v 4 Uko chabwiilaga wanamp'hina wa Kilisito niyo chekala nao juma dimwenga wahuwila wa Kilisito ao walonga kwa udahi wa Muye ywa Mnungu, niyo wamgamba Paulo usekuita Yelusalemu.
+\v 5 Mna lupisi lwetu wize usile niyo chahalawa, wavele na wana wawe hamwenga wakisindikizaga mpaka kuse yo mzi, kize kibule mp'wani wose chafikaga madi no kumvika Mnungu.
+\v 6 Niyo chalagana, suwe chakwelaga mwe ngalawa, woho nao niyo wauya kwe zikwawe.
+\p
+\v 7 Chahalawaga kuita Tilo, niyo chabula Tolemaisi aho chawalamsaga wandugu wahuwila wa Kilisito zetu, niyo chekalanya nao zuwa dimwenga.
+\v 8 Luvi yakwe chahalawaga kuita Kaisalia. Uko chekalaga kwe nyumba ya mbilikizi we Mbuli Yedi Filipo, yehe andaga mwa wadya mfungate wasagulwa kunda wambizi kudya kwe fyo dya wahuwila wa Kilisito dya Yelusalemu.
+\v 9 Andaga na wanawe wane wa kivele hewelombigwe wandaga wakalonga ulosi wa Mnungu wandaga wakenk'hingwa.
+\p
+\v 10 Kize kikale uko mazuwa mengi, mlotezi ywa Mnungu yumwenga akwitangwa Agabo wa Yudeya abulaga.
+\v 11 Akibasaga niyo aguha mkoa wa Paulo, nokukekakiliza mikono ne viga niyo agamba, “Muye ywa Mnungu agamba, mta mkoa uno naakakilizwe enga ivi ni Wayahudi kudya Yelusalemu, no kumgela mwe mikono ya want'hu hewemmanyize Mnungu.”
+\p
+\v 12 Kize kive ivo, suwe na wadya want'hu watuhu nekilombezesa Paulo asekuita Yelusalemu.
+\p
+\v 13 Mna Paulo niyo awahitula, “Mwadamanyai? Ivo mkuta kuila no kunikant'ha tama? Miye hikeika lumwe hiyo kuvugailwa du kudya Yelusalemu, mna hata ukubanika mwe mbuli ya Zumbe Yesu.”
+\p
+\v 14 Nekidunduga kumluvya Paulo, niyo chabanika chevu niyo chagamba, “Viya aungile Zumbe nevinde iivo.”
+\p
+\v 15 Kize kikale hadya kwa Lupisi niyo chakeikilaga lumwe kugendeela no utafi kuita Yelusalemu.
+\v 16 Wamwenga mwa wanamp'hina kulawa Kaisalia, chaitanyaga, niyo wakigala kwe nyumba yo mhula ywa Kilisito chandaga kikagenda kwikala naye. Mnasoni mkaya wa Kipulo andaga mhula ywa Kilisito kukongela mazuwa ya aho nk'hongo.
+\p
+\v 17 Aho kize kibule Yelusalemu, wandugu wahuwila wa Kilisito wakihokelaga vedi vitendese.
+\v 18 Luvi yakwe Paulo aitaga na suwe kokumlamsa Yakobo, wadala vilongozi wose we idifyo dya wahuwila wa Kilisito wandaga aaho.
+\v 19 Weze wajike kuwalamsa, Paulo niyo awagambila yose yadamanywe ni Mnungu kwa want'hu hi Wayahudi kwa ndima adamanye.
+\v 20 Weze wajike kumtegeleza niyo wamtogolesa Mnungu. Niyo wamgamba Paulo, “Ndugu wadaha kuwona kugamba magana milongo magana ya Wayahudi wanda wahuwila naivo wakuitoza Imiko.
+\v 21 Nawagambilwa zimbuli zako kugamba noukawahiniziza Wayahudi wa kwikala kwe zi isi za want'hu hi Wayahudi, kugamba wase kukaula miko ya Musa, wasekuvinilwa wana wawe, naho wase kutimila vihendo va Kiyahudi.
+\v 22 Weva kindedi kugamba kubula kale. Nekitende vivihi elo?
+\v 23 Haluse utende enga ivi kikukulangiliza, aha kinanao want'hu wane waikile kilapi.
+\v 24 Timilana nao ao kwo mviko wo kukesunt'ha kumanya miko ya Mnungu, ukalihe maliho yakuungwa akajika wamogigwe zifili zawe, ivo want'hu wose nawamanye kugamba yadya wagambilwe mwa weye hayana kindedi chochose no kugamba weye mwenye ukei watimila miko.
+\v 25 Naho mwa wadya want'hu hi Wayahudi watendile wahuwilwa wa Kilisito, nekiwaandikile kale kuwagambila zimbuli kifanyanye, wasekudya chochose kitendelwe nt'hambiko kwe milungu ya kidant'hi, wase kunywa sakame wasekudya nyama inyogotolwe, naho mkenege no uhabwasi.”
+\v 26 Ivo, zuwa ditimile Paulo awaguhaga wadya want'hu no kugenda kukesunt'ha hamwenga nawo, akajika niyo engila kwe Nyumba ya Mnungu, awagambilaga watu miwazile ya mazuwa yo kubinda ukukesunt'ha, naho niini malavo yakuunga yalavigwe kwajili ya kila yumwenga ywawe.
+\p
+\v 27 Mazuwa ayo mfungate yeze yande hagihi no kusila, Wayahudi walawaga mo mkowa wa Asia nawamuona Paulo kwe Nyumba ya Mnungu, niyo wasongeza maya kwe difyo dyose dya want'hu, no kumvugaila Paulo.
+\v 28 Wagutilaga wakagamba, “Want'hu wa Izilaeli, chambizeni! Uyu niyudya akugenda kila hant'hu, kuhiniza want'hu wose kuhigana na want'hu wa Isilaeli ne miko ya Musa ne Nyumba ya Mnungu, hata ivi haluse kawengiza kwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu want'hu hi Wayahudi, naho wahagela usavu hakukile ha Mnungu!”
+\v 29 Vilekile wakalonga ivo nikugamba wamuonaga Tolofimo mkaya wa Efeso akanda hamwenga na Paulo kwo mzi, niyo wafanyanya, Paulo nakamwingiza kudya kwe Nyumba ya Mnungu.
+\v 30 Mzi wose nowenela nk'humbizi, wezaga want'hu kulawa nt'hendelo zose, niyo wamgwila Paulo no kumbulumula, na kumlavila kuse ye Nyumba ank'hulu ya Mnungu, niyo aaho, nyivi ze Nyumba ya Mnungu zavugalagwa.
+\p
+\v 31 Waungaga wamkome Paulo, mna ulosi wabulaga kwo mkulu wa wank'hondo we Kilumi kugamba, Yelusalemu yose yamemaga nk'humbizi.
+\v 32 Aaho mkulu we difyo dye Kilumi aguhaga wank'hondo ne vilongozi wawe, niyo wawagulukila wadya want'hu, nawo weze wamuwone mkulu we difyo dye Kilumi, niyo waleka kumtoa Paulo.
+\p
+\v 33 Mkulu we difyo dye Kilumi amgulukilaga Paulo niyo amgwila no kusiigila Paulo akakilizwe mp'hingu mbili, akajika niyo auza, “Uyu niani? Naho kabalangai.
+\v 34 Mwedi fyo diya wamwenga nawakalonga ivi, wamwenga nawo walonga viya, kwe nk'humbizi iyo mkulu we difyo dya wank'hondo nakadunduga kumanya icho kilaile, ivo elo asigilaga awant'hu wakwe wamwigale Paulo kwe nk'hambi ya wank'hondo.
+\v 35 Paulo eze abule ho mhindo neviwaunga wank'hondo watekumwinula, kwe nk'humbizi ya want'hu.
+\v 36 Kwaviya fyo kulu dya want'hu dyandaga dika mtimila wakagamba, “Mkome, mkome!”
+\p
+\v 37 Umwo yudya mkulu wa wank'hondo andile wakamwigala kwe divugailo, Paulo niyo amgamba, “Nadaha kukugambila kint'hu?” Yudya mkulu niyo amuuza, “Ha! Kumbeke kudaha kulonga Kigiliki”
+\v 38 “Ivo weye hiyo yudya Mmisili, mwe mazuzi akongile kusaguka na kuwalongowela wadya makank'halu magana milongo mine mpaka kwenyika?”
+\p
+\v 39 Paulo niyo ahitula, “Miye ni Myahudi, mwelekwa wa Taso uko Kilikia, mzi umanyikise. Nakulombeza vitendese nilonge na want'hu.
+\v 40 Yudya mkulu wa wank'hondo niyo amwink'ha luneka, ivo Paulo akimaalaga mwo mhindo, niyo awahunga mkono wadya want'hu vileke wanyamale, naho weze wanyamale akongaga kulonga nao Kiibulania.
+\c 22
+\cl Mnango 22
+\p
+\v 1 “Wandugu zangu na watate, nitegelezeni, haluse nakegombela mwa meso yenyu!”
+\v 2 Weze weve akalonga nawo Kiibulania, niyo wanyamalisa kujink'ha hadya nk'hongo, Paulo niyo agendeela kulonga.
+\v 3 “Miye ni Myahudi mwelekwa wa Taso mwe Kilikia, mna nehileligwa aaha ho mzi wa Yelusalemu, kwa Mhinizi Gamalieli. Nehihinyizwa kindedi ndedi miko ya wakale wetu, nakelavaga kwa moyo wose kwa Mnungu, enga nyuwe wenye ivo mwili ivi dielo.
+\v 4 Nehiwasulumiza wadya want'hu watimile sila ino, nehiwakakiliza wavele kwa wagosi no kuwaduula kwedivugailo.
+\v 5 Mlava nt'hambiko mkulu no wadala vilongozi wose we kitala wadaha kulonga viya waione imbuli ino kulawa kwawe nahokelaga baluwa wawandikilagwa wadya Wahuwila Wekiyahudi, wadya wandile Damesiki, nehiita Damesiki vileke hawagwile want'hu awo no kuwegala mpaka Yelusalemu iviya wakakilizigwe, vileke wakasulumizwe.
+\p
+\v 6 Umwo nandaga haita, mwe sila hagihi na Damesiki, yandaga sa mtandatu nomsi, aaho ung'azi utendese kwo ulanga wanilailaga luholuho, niyo wawang'aila ndendelo zose.
+\v 7 Aha nagwaga hasi niyo neva izwi dikunigamba, ‘Sauli, Sauli! Nii wanisulumiza?’
+\p
+\v 8 Name niyo nagamba, ‘Niwe ani Zumbe?’ Naye niyo anigamba, ‘Nimiye Yesu wa Nazaleti, uyo weye ukunisulumiza.’
+\p
+\v 9 Wadya wambuyazangu wauonaga ung'azi udya, mna hawadivile diizwi dya yudya nalongaga naye.
+\v 10 Niyo nauza, ‘Zumbe nitende vivihi?’ Zumbe niyo anigamba, ‘Kimala, uite Damesiki, uko nuko nougambilwe yose ukuungwa udamanye.’”
+\v 11 Kwo ung'azi udya mkulu hyadahile kukaula ivo wadya wambuyazangu nawaungwa wanitoze mkono wanilongoele mpaka Damesiki.
+\v 12 Mwo mzi udya kwandaga na mnt'hu yumwenga zina dyakwe Anania, mnt'hu ywa Mnungu akutoza miko ya Musa, naho wayahudi wose wekalaga Damesiki walongaga uwona wedi mwa mnt'hu uyo.
+\v 13 Yehe ezaga kuniona, niyo akimaala hagihi na miye no kugamba, ‘Sauli! Ona kaidi!’ Aaho niyo nanda naona no kumkaula.
+\v 14 Anania niyo agamba, ‘Mnungu wa wakale wetu kakusagula umanye ivo akuunga, naho ummanye mtumwa ywakwe mkindedi no kumwiva yadya akulonga mwenye.
+\v 15 Kwaviya noulonge kwa want'hu yadya uyaone no kuyeva.
+\v 16 Haluse wagojai? Kimala ubatizwe naho uusilwe wavu wako, ulombeze mwe dizina dyakwe.’
+\p
+\v 17 “Nauyaga Yelusalemu, naho Umwo nandaga havika kweNyumba ank'hulu ya Mnungu nehiona maona,
+\v 18 mwaayo namuonaga Zumbe akanigamba, ‘Sunguza naho uhalawe nguvu Yelusalemu, Kwaviya want'hu wa aha hawazumile uwona wako mwa miye.’
+\v 19 Name niyo namhitula, ‘Zumbe, kunimanyisa vedi kugamba ni miye nandaga haita kwe zinyumba za Mnungu hawagwila no kuwatoa wose wandaga wakakuhuwila weye.
+\v 20 Naho umwo muwona ywako Sitefano akakomwa, miye nehinda aaho haona kukomwa kwakwe niyo nazumila kwamila zisuke za wadya wakomi.’
+\v 21 Zumbe, Mnungu, niyo anigamba, ‘Ita, kwaviya nohwigalise hale kwa want'hu hi Wayahudi.”
+\p
+\v 22 Wadya want'hu wamtegelezaga Paulo, mna eze alonge milosi iyo, wakongaga kugutila wakagamba, “Muuseni aha! Mkomeni! Mnt'hu enga uyo hawagilwe kulekwa mgima!”
+\p
+\v 23 Wagendeelaga kutowa lwasu, uku wakakusula kusula makoti yawe, no kutimula luvumbi mwo ulanga kwa maya.
+\v 24 Mkulu we difyo dye Kiloma asigiilaga want'hu wakwe wamwigale Paulo kwe nk'hambi ya wank'hondo, no kuwagamba wamtoe Paulo mikotya vileke wamanye kilekile Wayahudi wakamtowela vugo.
+\p
+\v 25 Mna ize inde wamkakiliza kale vileke wamtowe mikotya, Paulo niyo awauza wakulu wadya wakimalaga hadya, “Togoleni mwe miko yadahika kumtowa mikotya mnt'hu ywa Lumi akanda akei kukantilwa?”
+\p
+\v 26 Yudya mkulu eze eve ayo, niyo amuuza yudya mkulu we difyo dye Kilumi, “Watendai? Mnt'hu uyu Mloma.”
+\p
+\v 27 Yudya mkulu we difyo dye Kilumi, amwitilaga Paulo no kumuuza, “Nigambile, weye umwikazi ywa Loma?” Paulo niyo ahitula, “Heiye,”
+\p
+\v 28 Yudya mkulu we wank'hondo niyo agamba, “Miye hinda mnt'hu ywa Loma kwa kuliha matundu yabindile wingi.” Paulo niyo ahitula, “Miye ni Mloma ywa kwelekwa.”
+\v 29 Wadya want'hu wakeikile lumwe kumuuza Paulo, wakeyagilizaga aaho no kuhalawa, hata yudya mkulu we difyo dye Kilumi niyo ogoha aho weze wabunk'hule kugamba Paulo ni Mloma mna naho wamkakiliza.
+\p
+\v 30 Mtondo wakwe, mkulu we difyo dye Kilumi, aungaga kumanya yadya yalekile Wayahudi wakamlongeleza, ivo amloholaga Paulo impingu yakwe niyo naho asigiila Wakulu wa walava nt'hambiko ne kitala dyose wadugane, akajika amletaga Paulo niyo amkimalisa hameso ye kitala.
+\c 23
+\cl Mnango 23
+\p
+\v 1 Paulo niyo awang'oela meso wadya Wadala we Kitala niyo agamba, “Wandugu zangu Wazilaeli! Mpaka dielo idi hinda na wikazi wa ukawiilo wedi hameso ya Mnungu.”
+\v 2 Aho Mlava nt'hambiko Mkulu Anania niyo asigiila wadya wakimale hagihi naye Paulo wamtowe kofi mo mnomo.
+\p
+\v 3 Paulo niyo amgamba, “Yehe mwenye Mnungu naakutowe kofi weye mtondwe! Togola wadaha vivihi kwikala aho vileke unisengele kutimila miko, mna weye mwenye wi mwavu we miko kwa kuwatuma wanitowe.”
+\p
+\v 4 Want'hu wadya wakimalaga hadya niyo wamgamba Paulo, “Weye wamhomola Mlava nt'hambiko Mkulu ywa Mnungu!”
+\p
+\v 5 Paulo niyo ahitula, “Wandugu zangu, Wazilaeli, miye himanyize kugamba yehe ni Mlava nt'hambiko Mkulu, kwaviya Mawandiko Akukile wagamba, ‘Usekulonga yaihile kwo mkulu ywa want'hu wako.”
+\p
+\v 6 Paulo eze amanye kugamba wamwenga mwa want'hu wekitala wandaga Masadukayo, wamwenga nao Wafalisayo, ivo niyo alonga kwa izwi kulu akagamba, “Wandugu zangu miye ni Mfalisayo mwana Mfalisayo, higalwa hekitala kwaviya nakawiila kugamba wabanike nawauyuke!”
+\v 7 Eze alonge ayo, niyo kwa laila vugo kulu mwa Wafalisayo na Wasadukayo, niyo mdugano wake panga haidi.
+\v 8 Mbuli iyenye ni kugamba, Masadukayo wagamba wabanike hawakuuyuka, hahali mtumigwa ywa kwe Mbingu, hegu muye ukugela ugima nazo haukuli, mna Wafalisayo wayazumila ayo yose matatu.
+\p
+\v 9 Vugo dyagendeelaga vitendese, nawamwenga mwa wahinizi we miko kafyo kakwe Mafalisayo nawakimala no kuhiga kwa nguvu wakagamba, “Hakikuona wavu wowose mwo mnt'hu uyu! Yadahika kugamba ni muye ywa ugima hegu mtumigwa ywa kwe Mbingu kalonga naye!”
+\v 10 Vugo niyo dyongezekela hata mkulu we difyo dye Kilumi engilwa ni woga kugamba wadaha kumlatula Paulo vibesu besu, ivo niyo awasigiila wadya wank'hondo wakwe wamguhe Paulo no ku mwingiza kundani kwe nk'hambi ya wank'hondo.
+\p
+\v 11 Kilo kiya, Zumbe akimaalaga hagihi na Paulo niyo amgamba, “Usekogoha! Kwinkwa kuwagambila mbuli zangu want'hu wa Yelusalemu, waungwa utende iivo uko Loma.”
+\p
+\v 12 Kwize kuche, Wayahudi wekalaga hamwenga kwa kinyele, niyo waika kilapi kugamba, hawadye hegu kunywa mpaka aho nawande wamkoma kale Paulo.
+\v 13 Want'hu wajink'hile milongo mine waikaga kilapi kwa hamwenga.
+\v 14 Waitaga kwa wakulu wa walava nt'hambiko na wadala vilongozi, no kugamba, “Suwe kiika kilapi cha hamwenga kugamba, hekilume no kudya chochose mpaka aho nekinde kimkoma Paulo.
+\v 15 Haluse elo, nyuwe hamwenga ne kitala tumeni want'hu kwo mkulu ywe difyo dye Kilumi vileke amwigale Paulo kwenyu mkakezige kugamba mwaunga mpate ikindedi mwa yehe. Mna nekikeike lumwe kumkoma hata uneva akei kubula hagihi.”
+\p
+\v 16 Mna mhwawe dya Paulo nakeva umzungu uwo, ivo aitaga kundani kwe digomela no kumgambila Paulo imbuli iyo.
+\v 17 Paulo amwitangaga mkulu yumwenga mwa wank'hondo, niyo amgamba, “Mwigaleni ndugu ywetu uyo kwo mkulu we difyo dye Kilumi, ana kint'hu cha kumgambila.”
+\v 18 Mkulu uyo amguhaga uyo ndugu ywetu niyo amwigala mpaka kwo mkulu we difyo dye Kilumi, yudya mnk'hondo niyo amgamba, “Yudya mvugailwa Paulo nakanitanga niyo anituma nimlete uyu ndugu ywetu kwako, kwaviya ana dya kukugambila.”
+\v 19 Yudya mkulu we difyo dye Kilumi, amtozaga mkono nokumwigala haheina want'hu niyo amuuza, “Una kint'hu chani cha kunigambila?”
+\v 20 Yehe niyo agamba, “Wayahudi waivana wakulombeze umwigale Paulo kwe kitala wakakeziga kugamba, kitala chaunga kive ikindedi kulawa kwakwe.
+\v 21 Mna weye usekuzumila kwaviya weyuko want'hu wajink'hile milongo mine wakefisile wakamgoja kumnk'hupukila. Waika kilapi kugamba hawadye no kunywa chochose, mpaka wamkome. Haluse wakeika lumwe kutenda ivo, elo wagoja ulamuzi wako.”
+\v 22 Mkulu we difyo dye Kilumi niyo amleka aite, mna nakamkanya akamgamba, “Use kumgambila yoyose kugamba kwiza kunink'ha lwazi.” Niyo amleka yudya ndugu ywetu aite.
+\p
+\v 23 Basi mkulu we difyo dye Kilumi awetangaga wank'hondo waidi niyo awagamba, “Ikeni lumwe wank'hondo magana maidi, wezi falasi milongo mfungate, na watuhu magana maidi wande ne mijungo waite Kaisalia, mkeike lumwe kwinuka hainati kubula sant'hatu kilo cha dielo.
+\v 24 Ikeni falasi zimwenga kwajili ya Paulo, mbuzeni kwa vedi kwa Felikisi mkulu we Kilumi mwe isi ya Uyahudi.
+\v 25 Mkulu uyo wedifyo dye Kilumi nakawandika baluwa ikugamba.
+\v 26 “Miye Kilaudia Lusia nakuwandikila weye zumbe Felikisi Mkulu we Kilumi mwe isi ya Uyahudi. Nakulamsa!
+\v 27 Wayahudi nawamgwila uyu mnt'hu naho waunga wamkome. Nehibunk'hula kugamba mnt'hu uyo ni Mlumi na ivo niyo naita na wank'hondo wangu kwo kumkombola.
+\v 28 Nehimwigala kwe kitala chawe kikulu hazungula kumanya kilekile wakamlongeleza.
+\v 29 Nehibunk'hula kugamba, malongelezo yenye nayanda mwe kuhigana mwe zimbuli ze miko yawe, hiyone kugamba kabananga chochose kimuwagile avugailwe kwe divugailo hegu kukomwa.
+\v 30 Nize nigambilwe kugamba Wayahudi waunga wamkome nehiona vedi nimwigale kwako, niyo nawagamba walongelezi wakwe wakwigaile malongelezo yawe kwako.”
+\p
+\v 31 Basi wadya wank'hondo nawamwigala Paulo enga ivo wagambigwe, no kumwigala kilo iikiya mpaka kwo mzi wa Antipati.
+\v 32 Zuwa ditimile wank'hondo we viga nawauya kwe digomela no kuwaleka wadya wank'hondo we zifalasi wagendeele no utafi hamwenga na Paulo.
+\v 33 Weze wabulaga Kaisalia, wamwink'haga mkulu wo mkoa ibaluwa idya no kumwink'hiza Paulo mwe mikono yakwe.
+\p
+\v 34 Felikisi eze aisome ibaluwa, amuuzaga Paulo kugamba kulawa mkoa uhi? Eze agambilwe kugamba kalawa mkoa wa Kilikia,
+\p
+\v 35 niyo agamba, “Nenitegeleze masa yako aho walongelezi wako wanabula.” Niho akisigiila Paulo aikwe mo ukaulwa mndani mo ukumbi wo mkulu wo mkowa etangwe Helode.
+\c 24
+\cl Mnango 24
+\p
+\v 1 Yeze yomboke mazuwa mashano, Anania Mlava nt'hambiko Mkulu abulaga Kaisalia akanda hamwenga na wadala vilongozi wamwenga no mkimaila mbuli akwitangwa Tetulo, nawamwitila yudya mkulu wo mkoa niyo wamgambila malongelezo yawe mwa Paulo.
+\v 2 Paulo naketangwa, Tetulo niyo akonga malongelezo enga ivi, “Zumbe Felikisi, ulongozi wako wedi ukigaila utondowazi mkulu no kugolola kukuungwa mkukigala uwedi kwetu.
+\v 3 Chaihokela imbuli ino kwa kinyemi mazuwa yose na kulava ukulu zitendese hohose kwako.
+\v 4 Mna haheina kwaza lupisi chakulombeza utegeleze ulosi wetu mguhi.
+\v 5 Kibunk'hula kugamba mnt'hu uyu nk'hondo itendese, yehe ni nk'hongelo ya nk'humbizi mwa Wayahudi hant'hu hohose mwe isi naho ni kilongozi wo umwenga wa Wanazaleti.
+\v 6 Naho nakageza kuilonga vihile inyumba yo kuvikila, niyo suwe chamgwila. Nekikaunga kimsengele viligane ne miko yetu.
+\v 7 Ivo Lusia mkulu we difyo dye Kilumi kwa nk'humbizi nk'hulu niyo akihoka mnt'hu uyo kulawa kwetu. Asigiilaga walongelezi wa Paulo weze kwako,
+\v 8 Mneva unamlaha, wadaha ukabunk'hula zimbuli izi zose kikumlongelezela.”
+\v 9 Wayahudi wayagwaga mgongo malongelezo ayo yose wakagamba, yose ayo na yanda ni kindedi.
+\p
+\v 10 Mkulu wa Uyahudi Filikisi niyo amwink'ha Paulo kilagiso vileke alonge, Paulo niyo agamba, “Himanya kugamba kunda mlamuzi mwe ditaifa idi kwa myaka mingi, naivo nna kinyemi kukegombela mwa meso yako.
+\v 11 Wadaha kunda ne kindedi kugamba hayakujink'ha mazuwa mlongo na maidi yomboke, kukongela hadya naitile Yelusalemu kugenda kuvika.
+\v 12 Wayahudi hawanione halafya na mnt'hu yeyose, hawanibwiile hawasongeza want'hu kwe Nyumba za kuvikila, hegu mwe zinyumba za Mnungu, hegu hant'hu hatuhu hohose mwo mzi uwo.
+\v 13 Naho hawakudaha kulavanya malongelezo yawe kwangu.
+\v 14 Kint'hu huzumila mwa meso yako ni kugamba, miye na mvika Mnungu wakale wetu kwa kutimila Sila idya woho wakuigamba lulimi, Mna naho nahuwila mbuli zose ziwandikwe mwe vitabu ve miko ya Musa, hamwenga na walotezi wa Mnungu.
+\v 15 Nna makawiilo kwa Mnungu, ayadya woho nawo wakukukawiila kugamba want'hu wedi na waihile nawauyuke.
+\v 16 Kwa ivo nakombeka mazuwa yose kunda na moyo wedi mwa meso ya Mnungu na want'hu.
+\v 17 “Nize nikale hale na Yelusalemu kwa mazuwa mengi, nehiita uuko Yelusalemu kugenda kuguha matundu kwa wandugu zangu vileke niwegaile wambuyazangu wambizi na kulava malavo.
+\v 18 Umwo nandile hadamanya ayo niho wanibwiilaga kwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu, naho nehinda hidamanya kale mviko wo kukesunt'ha hakwandile na fyo dya want'hu hegu nk'humbizi yoyose.
+\v 19 Mna nokunda na Wayahudi wamwenga kulawa kwe isi ya Asia ndodo, awo nawo wawagilwe kunda mwa meso yako dielo aha, no kulonga malongelezo yawe uneva wananayo yoyose yo kulonga mwa miye.
+\v 20 Hegu du waleke awa weyaha walonge wiihi uwo waone umwo nakimale hameso ye kitala chawe,
+\v 21 uneva hiyo ino du milosi nilongile Umwo nakimale hameso yawe, ‘mwanisengela dielo kwaviya hitozeleza ulosi wa kugamba wabanike nawauyuke.”
+\p
+\v 22 Aho Felikisi yudya adimanyaga vedi difyo dya wamhuwile Yesu Kilisito nakawagamba, “Nenilave fanyanyi mwa masa aya aho neezile Lusia, Mkulu we difyo dye Kilumi.”
+\v 23 Felikisi amgambaga yudya mkulu we difyo dya wank'hondo, Paulo amilwe mna ande no vilekelwa ludodo, naho wambuyaze wasekufingizwa kumwink'ha vint'hu mo uungi wakwe.
+\p
+\v 24 Yeze yomboke mazuwa mageke, Felikisi nakabula hamwenga na mkaziwe Dulusila, uyo andaga Myahudi. Aungaga Paulo egalwe kwakwe, amtegeleze ivo akulonga naivo akumhuwila Yesu Kilisito.
+\v 25 Mna Paulo Umwo andaga akagendeela kulonga mbuli yo kumwelela, na kukefingiza, ne dizuwa dyo Usengelo, Felikisi nakogoha niyo agamba, “Kwa haluse wadaha kuita nenize hwitange naho heza kupata luneka,”
+\v 26 Aaho naaka kawiila kugamba Paulo naamfumbase matundu, valeka naaka mwitanga itanga Paulo nokusimuila nae.
+\p
+\v 27 Ize yomboke myaka miidi Pokio Fesito na kuguha ukulu hant'hu ha Felikisi. Kwaviya Felikisi aungaga kuwadamanyila Wayahudi uwedi, amwasaga Paulo kwe divugailo.
+\c 25
+\cl Mnango 25
+\p
+\v 1 Yeze yomboke mazuwa matatu, Fesito abulaga mwo mkoa wakwe, alawaga Kaisalia kuita Yelusalemu,
+\v 2 uko wakulu wa walava nt'hambiko hamwenga na vilongozi wa Wayahudi wegalaga malongelezo yawe mwa Paulo. Nawamlombeza Fesito
+\v 3 Awadamanyile mbuli yedi ya kumwigala Paulo uko Yelusalemu, kwaviya nawaunga mzungu wakumkomela Paulo mwe sila.
+\v 4 Fesito awahitulaga, “Paulo kavugailwa uko Kaisalia, name neniuye uuko nguvu.
+\v 5 Gojeni niitanyene vilongozi wenyu wakamlongeleze uko uneva ana idyo abanange.”
+\p
+\v 6 Fesito ekalaga nao kwa mazuwa mnane hegu mlongo, niyo aita Kaisalia. Mwedizuwa ditimile, Fesito ekalaga hedifumbi che kitala no kusigiila Paulo egalwe kwakwe.
+\v 7 Paulo eze abule, Wayahudi walawile Yelusalemu wakimalaga wakanda wamzunguluka no kukonga kulava malongelezo yabindile ingi hewedahile kuya lavila uwona wakwe.
+\p
+\v 8 Mna Paulo akegombelaga akagamba, “Miye hitendile dyodyose diihile dya kuhiga miko ya Wayahudi, hegu kuhiga Nyumba yo kuvika, hegu kuuhiga Seuta ywa Loma.”
+\p
+\v 9 Mna Fesito nakaunga kuwadamanyila uwedi Wayahudi, ivo niyo amuuza Paulo, “Waunga hwigale Yelusalemu vileke ukasengelwe uko mwa meso yangu, mwa malongelezo aya?”
+\p
+\v 10 Paulo niyo ahitula, “Nakakimala hameso ye kitala cha Seuta ywa Kilumi, Ivo hiwagilwa kwinkwa usengelo aaha. Hiwadamanyile Wayahudi wiihi wowose wemwenye kumanya vedi.
+\v 11 Mna uneva hibananga miko ya kuniunga kukomwa, hikulombeza kuusilwa usengelo uwo, Mna uneva hakihali kindedi mwa malongelezo yawe ayo wayalongile, hahali akudaha kunink'hiza kwawe, Nalombeza kuhimbiluka kwa Seuta ywe Kilumi.”
+\p
+\v 12 Fesito, eze dione hamwenga na walangilizi wakwe, nakamgamba Paulo, “Kukant'ha Lufani kwa Seuta ywe Kilumi, vedi, nowigalwe kwa Seuta ywe Kilumi.”
+\p
+\v 13 Mazuwa mageke kulongole, Zumbe Agilipa na Benike wabulaga Kaisalia kumnamsa Fesito Seuta ywe Kilumi.
+\v 14 Wandaga uuko mazuwa mengi, Fesito niyo amgambila Zumbe amasa ya Paulo, “Eyaha mnt'hu yumwenga atozelezagwa ni Felikisi.
+\v 15 Nize niite Yelusalemu, Wakulu wa walava nt'hambiko, na wadala vilongozi wa Wayahudi, nawamlongeleza, niyo wanilombeza amgele Paulo mwa masa asulumizwe.
+\v 16 Mna miye nehiwahitula kugamba hiyo kihendo cha Walumi kumlava mnt'hu asulumizwe uneva akei kulongelezwa no kudugana na walongelezi wakwe, no kwink'higwa luneka lwa kukegombela mwa yadya alongelezwe.
+\v 17 Elo weze wabule aha nehisunguza naho luvi yakwe nehitanga kitala, niyo nasigiila kugamba mnt'hu uyo egalwe aha.
+\v 18 Walongelezi wakwe wakimalaga, mna hawadahaga kulonga mbuli yoyose iihile mwa Paulo enga ivo nehakawiila.
+\v 19 Nahanda du na mahigano na yehe mwe mbuli yo kuvika kwawe, ivo wakuhuwila mwa mnt'hu yumwenga abanikaga, akwitangwa Yesu, mna Paulo yehe agamba mnt'hu uyu emgima hata ivi.
+\v 20 Hione dyo kudamanya mwe imbuli ino, ivo nehimuuza Paulo uneva naakaunga kuita Yelusalemu vileke akauzwe uko mwa malongelezo ayo.
+\v 21 Mna Paulo niyo ahimbiluka, alombezaga kutozelezwa na kumlekela mkulu we Kiloma aifanyanye imbuli ino, naivo niyo nasigiila atozelezwe mpaka aho nenimwigale kwa mkulu wa Kiloma.”
+\v 22 Agilipa niyo amgamba Fesito, “Nehaunga nimtegeleze umnt'hu uyu miye mwenye.” Fesito niyo amhitula, “Nomtegeleze luvi.”
+\p
+\v 23 Ivo luvi yakwe, Agilipa na Benike wabulaga kwa kwanga hekitala hamwenga na wakulu wa mafyo ya wank'hondo ne vilongozi wo mzi, Fesito niyo agamba Paulo engizwe kundani kwe kitala.
+\v 24 Fesito niyo agamba, “Zumbe Agilipa hamwenga na wose mwiaha hamwenga nasuwe, Mwamuona mnt'hu akuwahiga Wayahudi wose waaha na wadya wa Yelusalemu, wamwigala kwangu kwa kulabila. Wagutilalaga wakagamba hawagilwe kunda mgima.
+\v 25 Mna miye hione kugamba nakabalanga dyodyose mpaka asengelwe kukomwa, mna Kwaviya mwenye Paulo nakahimbiluka kwa mkulu wa Kiloma, niyo nasigiila egalwe Loma.
+\v 26 Kwa miye hina ulosi we kindedi uwo hudaha kumwandikila mkulu wa Kiloma mwa Paulo, nivo vikuleka himleta aha hameso yenyu na Zumbe Agilipa, vileke habinda kupelemba ninde na dyo kulonga.
+\v 27 Kwaviya nevigele seko kumwigala mvugailwa haheina kuyalonga malongelezo yakumgweela.”
+\c 26
+\cl Mnango 26
+\p
+\v 1 Zumbe Agilipa amgambaga Paulo, “Kwink'higwa luneka lwa kukegombela.” Aho Paulo na kuchulula mkono wakwe akakegombela saivi.
+\v 2 “Zumbe Agilipa! Nakeona kunda mta masa, dielo kukegombela hameso yako mwa malongelezo yose yalongigwe ni Wayahudi mwa miye,
+\v 3 vitendese kwaviya weye mwenye ummanyi we vihendo va Wayahudi hamwenga nezimbuli hewekuivana, ivo nakulombeza unitegeleze kwa kufinyiliza.
+\p
+\v 4 “Wayahudi waumanya wikazi wangu kulawa udodo, ivo nekale kukongela nk'hongo mwe isi yangu na Yelusalemu.
+\v 5 Wammanya Lupisi lutali, uneva nawadahe wakalonga uwona wawe mwa miye uneva wakaunga, kugamba kukongela nk'hongo nehikala enga yumwenga mwa kafyo, wakwitangwa Wafalisayo.
+\p
+\v 6 Haluse niyaha nisengelwe kwaviya nakawiila lagano Mnungu awenk'haga wakale wetu,
+\v 7 ino niyo indagano idya ikukawiilwa na wakale wetu, wakamvika Mnungu msi na kilo. Zumbe dyangu, aya nayo yakuleka Wayahudi wakanilongeleza.
+\v 8 Nii mwaona vihile kuhuwila kugamba Mnungu auyula want'hu wabanike?
+\p
+\v 9 Miye mwenye nehifanyanya kugamba nehaungwa kudamanya mbuli yoyose ya kuwahiga want'hu wakudihuwila dizina dya Yesu ywa Nazaleti.
+\v 10 Mbuli izo nizo nidamanye uko Yelusalemu, miye mwenye handa hink'higwa udahi ni wakulu wa walava nt'hambiko, nawavugailaga kwe divugailo want'hu wengi wa Mnungu, naho wakasengelwa kukomwa, nehigwa mgongo kuzumila kukomwa kwawe.
+\v 11 Nkanana nyingi nehiwatenda wasulumizwe mwezi nyumba zawe za Mnungu, nokuwatigiza wa ulemele mhuwi wawe. Nandilisaga na maya mwa woho niyo nawazungula mpaka kwe mizi ya hale.
+\p
+\v 12 Ivi nivo valekaga haita Damesiki handa hink'higwa udahi na miko ni wakulu wa walava nt'hambiko.
+\v 13 Zumbe, Umwo nandaga mwe sila, msi wa gati, naonaga ung'azi ukujink'ha ung'azi wedizuwa, kulawa kulanga, niyo wanizunguluka miye na watafi wambuyazangu.
+\v 14 Suwe chose chagwaga hasi, miye nevaga izwi dikunitanga kwa Kiibulania, ‘Sauli, Sauli, nii wanisulumiza? Wekelumiza bule enga mp'hunda ikutoa mazela ingoda ya zumbe ywakwe.
+\p
+\v 15 Miye namuuzaga, ‘Weye ni weye ani Zumbe?’ Yesu niyo ahitula, ‘Nimiye Yesu uyo weye ukunisulumiza.
+\v 16 Mna haluse inuka, naho Kimala, hikulaila vileke hutende mtumwa ywangu, no uwalavile uwona watuhu zimbuli ziya uzione kwangu dielo, na yadya yakwiza kulongole nayo no hulagise.
+\v 17 No hwamile mwa want'hu wa Izilaeli naho nohwamile mwa watuhu hi Waizilaeli wadya huunga hutume kwawe.
+\v 18 Nouwenk'he kumanya, no kuwalava mo uhezi mwo udahi wa Mwavu, wamhitukile Mnungu vileke kwa kuhuwila wapate kuusilwa wavu wawe no kuhokela hant'hu hawe, mgati mwa wadya wasagulwe kunda want'hu wa Mnungu.
+\p
+\v 19 Na ivo, zumbe Agilipa, hidunduga kuzilemela mbuli za kulanga nilagiswe.
+\v 20 Nk'hongo mwe Damesiki, na mwe Yelusalemu naho akajika mwo Uyahudi yose na mwa want'hu wamwenga hi Wayahudi, Nehiwabilikiza waleke wavu wawe, wamuuie Mnungu, no kulagisa kwa udamanyi kugamba wakeiila wavu wawe.
+\p
+\v 21 Kwa ayo Wayahudi wanigwilaga Umwo nandile kwe Nyumba ya Mnungu, niyo wageza kunikoma.
+\v 22 Mna Mnungu kanambiza mpaka mwedizuwa dya dielo, naho hikimala nitogile halava uwona wangu kwa wose, kwa wakulu, na wadodo. Hina dya kulonga mwa yadya yalongagwa ni Walotezi na Musa kugamba nayalaile.
+\v 23 Wakagamba, neviungwa Kilisito Mkombozi kusulumizwa no kunda wa nk'hongo kuuyuka kwa wabanike, kubwelekeza ung'azi wo ukombola kwa Wayahudi na want'hu wose.
+\p
+\v 24 Paulo eze abule aho mo kukegombela, Fesito niyo amkwank'hila kwa izwi kulu, “Paulo umkilalu! Kuhinisa kwako kwa kugela kilalu!”
+\v 25 Mna Paulo niyo agamba, “Zumbe Fesito, miye hiyo mkilalu, kiya hulonga ni kindedi kihala.
+\v 26 Zumbe, weye kuyamanya aya, kwa ivo na mwadaha kulonga haheina kogoha. Nna ikindedi kugamba aya yalaile yamanyika kwako, kwaviya mbuli izi hazidamanywe kifiso.
+\v 27 Togola seuta Agilipa, weye una mhuwi na Walotezi? Himanya kugamba una mhuwi”
+\v 28 Agilipa niyo amhitula Paulo, “Kwa lupisi luguhi ulu nounitende kunda mhuwila ywa Kilisito?”
+\p
+\v 29 Paulo niyo ahitula kugamba namlombeza Mnungu, “Kwa lupisi luguhi hegu lutali, hiyo weye du, mna wose wakuniva dielo wadahe kunda enga ivo miye nili mna hiyo kwa mp'hingu izi.”
+\v 30 Aho niyo zumbe, mkulu wo mkoa, na Benike na wadya watuhu wose wandile hamwenga nawo nawakimala.
+\v 31 Weze wahalawe niyo wagambana, “Mnt'hu uyu habanange dyodyose diwagile usengelo wa kukomwa hegu kugenda kuvugailwa kwe divugailo.”
+\p
+\v 32 Agilipa naye niyo amgamba Fesito, “Mnt'hu uyu hegu nakalekelwa wandile hahimbiluke kwo mkulu wa Kiloma.”
+\c 27
+\cl Mnango 27
+\p
+\v 1 Wize ulawe ulamuzi kugamba chaungwa kuita Italia nawamuiika Paulo na wafungwa weyawe watuhu mo wamizi wa Yulio, mkulu we difyo dya watowani dye Kilumi dikwitangwa “Fyo dya Augusito.”
+\v 2 Chakwelaga ngalawa ya Adilamito yandaga ikatamba no kombokela kwe zibandali zo mkoa wa Asia, niyo chakonga utafi. Alistaliko mkaya ywa Makedonia alaile Sesalonike, andaga hamwenga na suwe.
+\v 3 Luvi yakwe chaikaga nt'hulwe mwe bandali ya Sidoni. Yulio amtendelaga vedi Paulo kwa kumleka awaone wambuyaze vileke enk'hwe yadya andaga akayaunga.
+\v 4 Kulawa uko nekigendeela, mna kwaviya nk'hung'unto neikakihingamila kwa nguvu, chombokelaga kwe nt'hendelo int'huhu ye kisiwa cha Kipulo.
+\v 5 Niyo chajink'hanya Ibahali ya Kilikia ne ye Pamfilia niyo chaika nt'hulwe aho Mula mzi wa Lukia.
+\v 6 Yudya mkulu niyo abwiila ngalawa ya Alekizandilia yandaga ikaita Italia niyo akikweza uumo.
+\v 7 Kwa mazuwa mengi chagendaga mp'halahole, naho kwa udala utendese chabulaga hagihi na Nido, kwaviya ink'hung'unto yandaga ika kihingamila kisekugendeela mwe nt'hendelo idya, nekiseela nokombokela nt'hendelo ya Kilete hagihi ne isi nk'havu ya Salimoni ingile mwe bahali, kwandaga hekwiina nk'hung'unto nk'hulu.
+\v 8 Nechombokela mnk'handa mwakwe mp'halahole niyo chabula hant'hu hakwitangwa, Bandali yedi hagihi no mzi wa Lasea.
+\p
+\v 9 Kiguha mazuwa mengi, mpaka yanda hatali kugendela mwa mazi kwaviya dizuwa dyo kuvina wila wo kufunga dyandaga dyomboka. Ivo Paulo niyo awakanya.
+\v 10 “Wagosi, naona enga utafi uno nounde mdala naho nowaze ugoli ne ngalawa, hamwenga no ugima.”
+\v 11 Mna yudya mkulu na keleleswa ne zifanyanyi za mgendeza ngalawa na za mta ingalawa kuzileka zifanyanyi za Paulo.
+\v 12 Kwaviya bandali iyo hayandile ni hant'hu hedi hokwikala mwo lupisi we mp'heho, wengi waungisaga kugendeela no utafi, ikadahika wabule Foenike, Foenike ni bandali ya Kilete ikuhinga kwa mwenye mzi yo usweelo wa zuwa, na Kusini ulailo wa zuwa.
+\v 13 Basi mp'heho yedi ya kusini niyo yakonga kuvuguta, woho nawakagamba napate makawiilo yawe, ivo niyo wausa chuma kizamile kikutozeleza ingalawa no kugendeza ingalawa yawe hagihi vitendese ne mp'wani ya Kilete.
+\v 14 Mna halwomboke lupisi, nk'hung'unto nk'hulu ikwitangwa nk'hung'unto ya “Kwa mwenye mzi” yakongaga kuvuguta kulawa kwe kisiwa no kuisindikila ingalawa kwe bahali.
+\v 15 Nkung'unto neitoa ingalawa, naho kwaviya hachadahile kuhigana nayo chailekaga ingalawa isukumizwe ni ink'hung'nto iyo.
+\v 16 Nekipata nk'hinga aho kize chombokele kusini ye kasiwa kamwenga kakwitangwa Kauda. Hadya handaga na udala, naivi nekiungwa kuuhonya mtumbwi we ngalawa.
+\v 17 Nawauvuta udya mtumbwi kundani niyo wazinganiza sigi idya ingalawa no kuikakiliza, nawogoha kugamba nawakadaha kukwama kudya kwo uheelo we bahali, mp'wani yafilika ya kwa mwenye mzi uko Libia, ivo nawaseleza disuke dye ingalawa no kuileka ingalawa iguhigwe ni nk'hung'unto.
+\v 18 Mjubwaniko nougendeela niyo luvi yakwe wakonga kuduula kuse imizigo yandile mwe ngalawa.
+\v 19 Naho mwe dizuwa dya katatu nawakonga kuuduula vidamanyilo ve ngalawa mwa mazi.
+\v 20 Kwa mazuwa mengi hakione zuwa hegu nt'hondo no mjubwaniso wagendeelesaga, makawiilo yo ugima wetu nayaga.
+\p
+\v 21 Weze wekale mazuwa mengi haheina kudya nk'hande, Paulo akimaalaga hagati yawe na kugamba, “Wagosi! Nevinda vedi mwanitegeleze, no kuleka kutamba kulawa Kilete, hegu nekihona na ubanangi nowagilizi uno wose.
+\v 22 Mna haluse nawalombezani keink'heni moyo, hahali hata yumwenga akuunga aze ugima wakwe ingalawa du niyo niyage.
+\v 23 Kwaviya gulo nekilo Mtumigwa ywa kwe mbingu ywa Mnungu ywangu naho uyo Mnungu humvika, nakaniizila
+\v 24 Mtumigwa ywa kwe mbingu niyo anigamba, ‘Paulo usekogoha, waungwa kukimala hameso ha zumbe Seuta ywe Kilumi, naho kwajili ya wenye Mnungu naawakombole wadya wose ukutambanya nawo mwe ngalawa wasekwangamila.’
+\v 25 Ivo mazumbe keink'heni moyo! Kwaviya nahuwila Mnungu kugamba nevinde ivo nigambilwe.
+\v 26 Mna chaungwa kiduulwe kwe kisiwa kimwenga.”
+\p
+\v 27 Kilo cha zuwa dya mlongo na kane, nekika jubwaniswa ni nk'hung'unto uku na uku mwe bahali ya Meditelaniani. Mwe kilogati, wogelezi waonaga enga chandaga hagihi ne isi nk'havu.
+\v 28 Ivo nawakazungula utali we ibahali kwa kuseleza luzigi lwa fundikagwa kint'hu kizamile, niyo wapata utali wa mikono milongo mine kuita hasi niyo wahima kaidi, no kupata mikono milongo mitatu.
+\v 29 Kwa kogoha kukwama mwe zinyuwe, nawaseleza machuma mane yazamile yakutoza ingalawa kunyuma ye ngalawa, uku wakalombeza kusunguze kucha.
+\v 30 Wogelezi waungaga kunyilika naho nawaseleza kale umtumbwi mwa mazi wakakeziga kugamba wagenda kuseleza chuma kizamile kikutoza ingalawa ye ngalawa nt'hendelo ya kulongole ye ngalawa.
+\v 31 Mna Paulo niyo amgamba yudya mkulu we difyo dye Kilumi na wank'hondo wakwe, “Uneva wogelezi hawana sigale umwo mndani mwe ngalawa, homkauile kuhona”
+\v 32 Aho wadya wank'hondo niyo wazisenga ziya zisigi zandile zitoza idya ingalawa indodo, niyo wauleka ukubigwe na mazi.
+\p
+\v 33 Aho kukaunga kuche, Paulo awatigizaga wose wadye nk'hande, “Kwa mazuwa mlongo na mane mwa mashaka naho haheina kudya chochose.
+\v 34 Elo nawalombezani mdye nk'hande niho mgendeele no ugima, kwaviya hata luvili lumwenga kwe mitwi yenyu holwage.”
+\v 35 Eze ajink'he kulonga ivo, Paulo aguhaga mkate na kuubendula na kumtogola Mnungu hameso yawe no kukonga kudya.
+\v 36 Aho wose niyo wapata moyo wo kudya nk'hande niyo nao wadya.
+\v 37 Kwa hamwenga chandaga mwe ngalawa iyo, want'hu magana maidi na milongo mfungate na waidi.
+\v 38 Kila yumwenga eze adye mkate no kwiguta nawahungula kuzama kwe ngalawa kwa kuiduula ink'hande mwe bahali.
+\p
+\v 39 Kwize kuche wogelezi hawadahile kuikombaganya isi idya, ila nawaona bahali ndodo ingile mwe isi nk'havu yo msanga, niyo wafanyanya kugamba hegu vadahike nawaika nt'hulwe uuko.
+\v 40 Ivo niyo wakant'ha machuma kizamile kikuitoza ingalawa nakuzileka mwe bahali, aaho nawazifungula zisigi zandile zikikaka kilongozela. Niyo watungika disuke dye ngalawa kulongole vileke ink'hung'unto iisukumize ingalawa kulongole no kuhamila mwo msanga we bahali.
+\v 41 Mna wabula hamwenga hadugane bahali mbili, ngalawa niyo yakwama, kwa kulongole neididimila mwo msanga, haheina kusingisika, kwa kunyuma nako nokukonga kubogozoka mabasi basi, kwajili yo mjubwaniso wa mazi.
+\p
+\v 42 Wank'hondo waungaga kuwa koma wavugailwa wose kwakogoha kugamba wavugailwa ao nawakadaha kogeela mpaka ng'ambu niyo wanyilika.
+\v 43 Mna Kwaviya yudya mkulu we difyo dye Kilumi naakaunga amhonye Paulo nakawafingiza wasekutenda ivo, nakawalekela wadya wadahile kogeela wapilike kulawa mwe ngalawa no kogeela mpaka ng'ambu
+\v 44 wamwenga wakaketozela mwa mabasi ye ngalawa ibogozoke. Ivi nivo wose kibuile ng'ambu kwa vedi.
+\c 28
+\cl Mnango 28
+\p
+\v 1 Kize kibule vedi mwe isi nk'havu, nekibunk'hula kugamba kisiwa kiya nekiketangwa Malita.
+\v 2 Wakaya wa aho wandaga wedi vitendese kwetu fula neikakonga kunya naho nokukalosa, ivo niyo wagima moto na kukitanga.
+\v 3 Paulo alogotaga kazilo kadodo kakwe nk'huni niyo azigeela mo moto, aaho kwajili ye kizihuye cho moto, niyo kwa laila nyoka mwe zink'huni na kumluma Paulo mwo mkono nokung'ang'anila ahadya.
+\v 4 Wakaya wa hadya weze waione idya inyoka yaning'inila mwo mkono wakwe niyo wagamba, “Kindedi mnt'hu uyu kakoma, hamwenga na kugamba kayokolwa kulawa mwe kubanika mwe bahali, kuzumilwa kunda ywedi ha meso ha Mnungu hokumleke agendeele kunda mgima.”
+\v 5 Mna Paulo nakaikung'unt'hila momoto idya inyoka naho halumizwe hohose.
+\v 6 Wadya want'hu nawakakawiila kugamba hegu nakalulumka, naho hegu nakagwa na kubanika aaho. Mna weze wagojele kwa lupisi lutali, haheina kuwona kugamba Paulo kapatigwa ni mbuli yoyose iihile, nawahitula zifanyanyi zawe mwa yehe na kugamba, yehe mnungu.
+\p
+\v 7 Handaga hiho hale na hant'hu hadya handaga ne migunda ya Pubilio, mkulu we kisiwa kiya. Pubilio Akihokelaga kwa kise, no kunda wageni wakwe kwa mazuwa matatu.
+\v 8 Ise dya Pubilio andaga mnyonge wa molusazi, mnyonge wa misango ya kuhala, Paulo nakagenda kumuwona, eze abinde kuvika Mnungu agelekaga mikono mo mnyonge no kumhonya.
+\v 9 Kwa kulaila idyo, wanyonge wose mwe kisiwa kiya naweza na kuhonyigwa.
+\v 10 Want'hu wakink'haga mageleko, naho kize kikonge naho utafi nawagela mwe ngalawa vint'hu vingi kikuviunga mwe nt'hambo.
+\p
+\v 11 Ize yomboke miyezi mitatu, nekikonga naho utafi wetu mwe ngalawa imwenga ya Alekizandilia, ikwitangwa “Milungu Mapasa”, ngalawa iyo yaikaga nt'hulwe hekisiwa mo msimo wose we mp'heho.
+\v 12 Nekibula mo mzi wa Silakusa, no kwikala aho mazuwa matatu.
+\v 13 Kulawa uko nekikonga utafi na kuzunguluka no kubula mo mzi Legio. Dize dyomboke zuwa dimwenga ink'hung'unto neikonga kuvuguta kulawa kusini, naho yeze yomboke mazuwa maidi nekibula kwe bahali ya Potioli.
+\v 14 Uko chawabwiilagwa wandugu wahuwila wengi wakilombezaga kikale nao kwa juma dimwenga. Naivo nekibula Loma.
+\p
+\v 15 Wahuwila wa kudya Loma weze weve zimbuli zetu, naweza kukihokela hant'hu ha gwilo dya Apio na nyumba nt'hatu, Paulo eze awaone, nakamtogola Mnungu no kupata nguvu.
+\v 16 Kize kibule Loma Paulo nakalekwa kwikala ekedu kedu hamwenga na mnk'hondo kumwamila.
+\p
+\v 17 Mazuwa matatu yeze yomboke Paulo awetangaga wakulu we Kiyahudi wa hant'hu aho weze waduganyike, Paulo niyo awaganba, “Waizilaeli wambuyazangu, hata uneva miye hidamanye chochose kiihile hekikuzumilana na want'huwetu hegu vihendo viya kihokele kulawa kwa wakale wetu, nehitendigwa kunda mvugailwa kudya Yelusalemu no kwink'hizwa kwa Walumi.
+\v 18 Weze waniuze no kuwona kugamba hyandile na masa yoyose, nawaunga kunilekela.
+\v 19 Mna Wayahudi wamwenga nawalemela imbuli iyo, name niyo yaniunga kukant'ha lufani kwa Seuta ywa Kilumi, hata uneva hyandile na cha kuwalongeleza Waizilaeli wambuyazangu.
+\v 20 Ivo nivo vilekile hilombeza kudugana no kusimuila na nyuwe, kwaviya hikakigwa mp'hingu kwe mbuli ye kawiilo idyo dya Izilaeli.
+\p
+\v 21 Woho niyo wamgamba, “Suwe hakihokele baluwa yoyose ilaile Yudeya, naho hahali mndugu yeyose abuile aha kukink'ha ulosi ukint'hile, hegu kulonga chochose kiihile mwa weye.
+\v 22 Mna nekikaunga kive zifanyanyi zako we mwenye, izimbuli zimwo mtwi wako, kwaviya kimanya kugamba kila hant'hu want'hu wasimuila hevikuligana ne difyo dyenyu.”
+\p
+\v 23 Basi wapangaga naye zuwa dyedi dya kudugana naye, naho wengi niyo wabula uko ekalaga. Kukongela mtondo mpaka kisingi Paulo naakawasimuila ulosi wo Useuta wa Mnungu, akageza kuwatenda wazumile zikulongwa mwa Yesu kwa kulawa mwe vitabu ve miko va Musa na va walotezi.
+\v 24 Want'hu wamwenga mwa woho nawahuwila zimbuli zakwe, mna wamwenga hawahuwile.
+\v 25 Basi niyo kwanda na kupangana kwe zifanyanyi mgati mwawe, umwo Paulo eze alonge mbuli ino, “Muye ywa Mnungu nakalonga vedi kwombokela kwo mlotezi Isaya mwe mbuli ya wakale wenyu!
+\q
+\v 26 Kwaviya nakagamba, ‘Ita kawagambe want'hu awa, Nomtegeleze no kwiva, mna homkombaganye, nomkaule no kukaula, mna homuwone,
+\v 27 Kwaviya ubala wa want'hu awa ubwalata, naho wasita magutwi yawe, no kufinya ameso yawe. Wanase kukaula niyo waona na meso yawe, hegu wanase kutegeleza niyo weva, no kukombaganya kwa ubala wawe, wanase kunihitukila, niyo nawahonya.”
+\p
+\v 28 Paulo niyo agamba, “Elo manyeni kugamba ulosi udya wa Mnungu wo kukombola want'hu, wigalwa kwa want'hu hi Wayahudi woho na wautegeleze,”
+\v 29 (Paulo eze alonge ivi, Wayahudi wahalawaga wakahigana woho kwa woho).
+\p
+\v 30 Kwa myaka miidi migima Paulo naakekala mwe nyumba apangile yehe mwenye, niyo awahokela wose wezile kumlamsa.
+\v 31 Nakanda akabilikiza Mbuli yo Useuta wa Mnungu, na kuhiniza mwa zumbe yesu Kilisito kwa weduvi haheina mafingizo yoyose.

46-ROM.usfm

@@ -0,0 +1,573 @@
+\id ROM
+\ide UTF-8
+\h Romans
+\toc1 Romans
+\toc2 Romans
+\toc3 rom
+\mt Romans
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Miye Paulo, mtumwa ywa Yesu Kilisito nitangwe ni Mnungu kunda mwigala ulosi naho nisagulwe niwabilikize want'hu Mbuli Yedi.
+\v 2 Aho kale Mnungu alaganaga na want'hu Mbuli Yedi ino kombokela walotezi wakwe mwa mawandiko yakukile.
+\v 3 Mbuli Yedi ino yalonga mbuli za Mwana Mnungu, mwo unt'hu wakwe andaga mwelekwa ywa lukolo lwa Daudi,
+\v 4 Mna Muye Akukile aho eze amuuyule alagisaga kugamba Zumbe ywetu Yesu Kilisito ni Mwana Mnungu mta udahi.
+\v 5 Kombokela yehe, kihokela uwedi na kakitenda wegala ulosi, vileke kiwatende want'hu we isi zose wahuwile na kumwiva.
+\v 6 Ino ni hamwenga na nyuwe mkwikala Loma, nyuwe mwitangwe ni Mnungu kunda want'hu wa Yesu Kilisito.
+\v 7 Naivo nawawandikilani nyuwe nyose mwi Loma muungiswe ni Mnungu, no kuwetanga nyuwe mnde want'hu wakwe. Uwedi no utondowazi wa Mnungu Tati yetu na Zumbe Yesu Kilisito vinde na nyuwe.
+\p
+\v 8 Nk'hongo ya yose, namtogola Mnungu kwajili yenyu nyose kwa sila ya Yesu Kilisito, kwaviya mhuwi wenyu wevika mwe isi yose.
+\v 9 Mnungu uyo miye humdamanyila ndima kwo moyo wangu wose, mwo kubilikiza Mbuli Yedi ya Mwanawe niye muwona ywangu kugamba hikuleka kuwalombezelani,
+\v 10 namlombeza Mnungu kugamba nenibule uko kwenyu hapata luneka kwa ivo Mnungu naaunge.
+\v 11 Kwaviya nnank'hwina kwiza kuwaona vileke niwatendeni mhokele vipe va kimuye va kuwatendani mtoge.
+\v 12 Icho hulonga ni iki, miye nigelwe moyo kwa sila yo mhuwi wenyu name niwageleni moyo kwa sila yo mhuwi wangu.
+\v 13 Wandugu zangu, naunga mmanye kugamba nk'hanana nyingi nehiunga kwiza kuwatalamkila, mna hata ivi hikindilwa. Nehaungisa niwatende want'hu wamhuwile Yesu Kilisito uko kwenyu enga viya nitendile kwa want'hu wa si nt'huhu.
+\v 14 Natigizwa kuwabilikiza want'hu wose, Wayunani na wa si nt'huhu, wasomile na hewesomile.
+\v 15 Nivo vikuleka namunk'hwa kubilikiza Mbuli Yedi kwenyu nyuwe mkwikala Loma.
+\p
+\v 16 Hikuionela soni Mbuli Yedi, kwaviya ni ludole lwa Mnungu lukwigala uyokozi kwa wose wakuhuwila, nk'hongo Wayahudi, na want'hu hi Wayahudi.
+\v 17 Kwaviya Mbuli Yedi yalagisa ivo Mnungu akuwazumila want'hu wande wedi hameso hakwe, mbuli ino yadamanywa kwa mhuwi du. Kukongela nk'hongo kubula kwo uheelo, enga viya iwandikwe, “Mnt'hu azumilwe kunda ywedi hameso ha Mnungu neekale kwa mhuwi.”
+\p
+\v 18 Kulawa kwe mbingu Mnungu kalaviliza maya yakwe kwa wose wasaguke na wakudamanya mbuli ziihile na kwa wiihi wawe watenda ikindedi kisekumanyika.
+\p
+\v 19 Kwaviya, mbuli zose za Mnungu zikudaha kumanyika zigubulwa kwawe, Mnungu mwenye niye agubule.
+\v 20 Kukongela kuumbwa kwe isi, udahi wakwe wa ulo na ulo no umnungu wakwe, hamwenga na kunda havikuoneka kwa meso, vamanyika pwilili. Want'hu wadaha kuwona na kumanya mbuli izo kwombokela vint'hu aumbile Mnungu, kwaivo haihali sila yoyose ya kukegombela.
+\v 21 Hata uneva wamanya kugamba eyuko Mnungu mna hawakumtunya enga Mnungu, naho hawakumtogola, vituhu vakwe fanyanyi zawe zinda hi kint'hu, ne mioyo yawe ina uhezi imemile lwiza.
+\v 22 Waketogola kunda wabala mna kumbe wahezi.
+\v 23 Waleka kumvika Mnungu akwikala ulo na ulo, mna wahitukila kuvika mahili yekale enga mnt'hu heyekwikala ulo na ulo na mahili yekale enga madege na makala na viumbwa vikutambala.
+\p
+\v 24 Kwaivo Mnungu kawaleka wakegele usavu woho wenye kwa kutimila kumunk'hwamunk'hwa kwiihile kwe mioyo yawe, no kutendelana mbuli za soni mwe mili yawe.
+\v 25 Wauhitula ukindedi mwa Mnungu kunda udant'hi, wavika no kudamanyila ndima vint'hu viumbigwe no kumleka Muumbi mwenye, uyo awagilwe kutogolwa ulo na ulo. Taile.
+\p
+\v 26 Kwaivo, Mnungu kawaleka watimile kumunk'hwamunk'hwa kwawe kwa soni, wavele nao waleka kuwamunk'hila wagosi, niyo wamunk'hilana woho kwa woho.
+\v 27 Wagosi nawo waleka kuwamunk'hila wavele niyo wakonga kumunk'hilana woho kwa woho, watendelana mbuli za soni, na ivo wakegaila masulumizo yadya yawawagile kwo wavu wawe wakudamanya.
+\p
+\v 28 Kwaviya want'hu walemela kummanya Mnungu mwe zifanyanyi zawe mna niyo Mnungu awaleka watimile fanyanyi zawe ziihile, wadamanye mbuli ziya wakulemezwa kudamanya.
+\v 29 Wamema wiihi wi hengi, na kudamanya yaihile na ugubaguba na ubanangi naho wamema finju na ukomi na nk'humbizi na want'hu wakudant'hiliza. Naho ni wateti,
+\v 30 na wakuwalonga watuhu viihile na wakumwiihiya Mnungu naho wank'hani na hi waivi naho wakukeduvya na wefenyi naho wafanyanya sila zi hengi zo kudamanya wiihi naho hewekuweva welesi wawe,
+\v 31 wahezi naho heweina mhuwi na heweena mbazi naho hawana lukunde.
+\v 32 Wamanya kugamba miko ya Mnungu yagamba want'hu wakudamanya ayo wawagilwa kubanika. Mna hamwenga na ayo wagendeela kudamanya du, mna wawazumila wadya wakuyadamanya ayo.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Elo, mbuyangu, uneva wawalaha watuhu hukudaha kukegombela hata uneva unanda ni weye ani. Kwaviya kwa kuwalaha watuhu wakesengela weye mwenye naho weye mwenye wadamanya ayadya ukuwalaha.
+\v 2 Kimanya kugamba usengelo wa Mnungu ni wa kindedi kwa wadya wakudamanya mbuli enga izo.
+\v 3 Mbuyangu, umwo ukawalaha watuhu wakudamanya mbuli enga izo, mna weye mwenye wayadamanya, togola wagamba noukehonye no usengelo wa Mnungu?
+\v 4 Hegu waubela uwedi wakwe utendese na kufinyiliza kwakwe no kugojela kwakwe. Togola humanyize kugamba uwedi wa Mnungu wakukulongoza ukweiile?
+\v 5 Mna kwo udala wo moyo wako una nk'hani, wakelundikila masulumizo makulu kwe dizuwa diya Mnungu akeza kulaviliza maya yakwe na ulahi we kindedi.
+\p
+\v 6 Kwaviya Mnungu naamlihe kila mnt'hu mwa yadya adamanye.
+\v 7 Wadya wakugendeela kufinyiliza kudamanya ayedi haheina kusokela no kumzungula Mnungu, no ukulu no wogofi na wikazi hewiina uheelo, Mnungu naawenk'he ugima wa ulo na ulo.
+\v 8 Mna want'hu wakuzungula mbuli zawe wenye, wakulemela mbuli ze kindedi, vileke watimile yadya yaihile, Mnungu naakupule maya no usengelo mwawe.
+\v 9 Kila mnt'hu akudamanya wiihi naakunt'he no kusulumila, wakakonga Wayahudi akajika ni wadya Want'hu wa si nt'huhu.
+\v 10 Mna Mnungu naawenk'he ukulu na wogofi na utondowazi wadya wakudamanya ayedi, kukongela Wayahudi, na want'hu we si nt'huhu.
+\v 11 Kwaviya Mnungu hakukaula futa ya mnt'hu.
+\p
+\v 12 Want'hu hi Wayahudi wadya wakutenda wavu haheina miko, nawage haheina miko. Wayahudi wadya wakudamanya wavu wekekailwa ni miko, nawasengelwe ne miko.
+\v 13 Kwaviya, hiyo wakuiva miko nao wakuoneka kunda wedi hameso ha Mnungu, mna ni wadya wakutimila imiko.
+\v 14 Want'hu hi Wayahudi heweina miko mna wadamanya viya vikuungwa ne Miko iyo, wakalongozwa ni mioyo yawe, vanda niyo imiko yawe.
+\v 15 Lugendo lwawe lwalagisa kugamba vikuunga miko viwandikwa mwe mioyo yawe. Naho udahi wa kumanya kusagula ayedi hegu yaihile walagisa imbuli ino, kwaviya hamwenga aha fanyanyi zawe zawalongeleza, hamwenga aha zawagombela,
+\v 16 ivo viligane ne Mbuli Yedi ya Yesu Kilisito ino hubilikiza, nivo nevinde umwo Mnungu akasengela zimbuli ze kinyele za want'hu, kombokela Yesu Kilisito.
+\p
+\v 17 Wakegamba we mwenye Umyahudi, wakawiila miko na kukeduvila kugamba weye ni ywa Mnungu,
+\v 18 kwa kwombokela miko kuyamanya yadya yakuungwa ni Mnungu naho wadaha kusagula ayedi,
+\v 19 weye wakeona kugamba ukilongozi ywa mant'hunt'hu, no ung'azi kwa wadya we mwo lwiza,
+\v 20 wakeona kugamba umlangilizi ywa wahezi, naho mhinizi ywa wadya hewetogile. Kwaviya kulawa kwe miko wamanya mbuli zo umanyi na za kindedi.
+\v 21 Elo, weye wawahinizaga watuhu, nii hukukehiniza weye mwenye? Wawabilikiza watuhu wasekubawa, mna weye mwenye wabawa?
+\v 22 Weye ukugamba mnt'hu, “Asekudamanya uhabwasi” Mna weye mwenye wadamanya uhabwasi, weye ukuyaihiya mahili, mna weye mwenye wabawa vint'hu mwe zinyumba zina mahili?
+\v 23 Wakeduvya kugamba kuitoza miko ya Mnungu, togola hukuona kugamba wambela Mnungu kwa kubananga miko?
+\v 24 Enga ivo viwandikwe mwa Mawandiko Yakukile, “Want'hu hi Wayahudi wadihomola dizina dya Mnungu kwajili yenyu Wayahudi.”
+\p
+\v 25 Kuvinilwa kwako nokunde kint'hu chedi uneva unaitoza miko, mna hunaitozile no kuitimila, kuvinilwa kwenyu nokunde hi kint'hu.
+\v 26 Uneva mnt'hu heevinilwe anadamanya vikuungwa nu umwiko, ikindedi naafanyanywe enga mnt'hu avinilwe?
+\v 27 Want'hu hewevinilwe nawakusengele weye uvinilwe uneva hutimile miko, kwaviya unanayo imiko iwandikwe mna hukuitimila!
+\v 28 Nuko kugamba hiyo kila akuoneka kwa kuse kunda Myahudi ni Myahudi we kindedi, naho mnt'hu hakunda Myahudi we kindedi kwaviya kavinilwa du. Kuvinilwa kwe kindedi hiyo kudya kwa kuse.
+\v 29 Myahudi we kindedi ni yudya Myahudi kwa kundani, yudya avinilwe kwo moyo. Ndima ino yadamanywa ni Muye ywa Mnungu, naho hiyo kwe miko iwandikwe. Mnt'hu enga uyo ahokela nt'hunyo, hiyo kulawa kwa want'hu, mna ni kulawa kwa Mnungu
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Haluse Myahudi anakibwai kitendese kujink'ha want'hu watuhu? Hegu kuvinilwa kwambizai?
+\v 2 Viyuko vint'hu vingi. Bosi, Mnungu nakawenk'ha Wayahudi ulosi wakwe.
+\v 3 Mna nevinde vivihi uneva wamwenga mwa woho hawanandile wahuwilwa? Nuko kugamba kuswesa kuhuwila kwao nokuhungule uhuwilwa wa Mnungu?
+\v 4 Bule! Mnungu naasigale kunda mkindedi mazuwa yose na kila mnt'hu ni mdant'hi. Enga ivo viwandikwe, “Icho nounalonge ni kindedi, naho nounde mhumi umwo ukasengelwa.”
+\p
+\v 5 Mna uneva wiihi wetu walagisa kindedi kugamba Mnungu adamanya ivo vikuungwa, nekigeeze? Togola nekigambe hakudamanya vikuungwa umwo akakilagisa maya yakwe? Mna aya nalonga kimnt'hu.
+\v 6 Bule! Uneva Mnungu hakudamanya yakwelela adaha vivihi kuwasengela want'hu we isi?
+\v 7 Mna uneva, udant'hi wangu walagisa ukulu wa Mnungu, nii naho nasengelwa kunda mta wavu?
+\v 8 Valigana no kugamba, “Kidamanye wiihi vileke kihokele ayedi”? Kindedi weyuko wamwenga wakukilongeleza na kukiziga kugamba nivo kihinize! Want'hu awa nawasengelwe ivo vikuungwa.
+\p
+\v 9 Elo kigeeze? Suwe Wayahudi kiwedi kujink'ha wadya hi Wayahudi? Havikudahika! Kwaviya hilagisa kale kugamba, Wayahudi na want'hu hi Wayahudi wose chalongozwa nu wavu.
+\v 10 Mawandiko Yakukile yagamba, “Hahali hata yumwenga mta uwagilwa.
+\v 11 hahali mnt'hu mta umanyi hegu mnt'hu akumzungula Mnungu.
+\p
+\v 12 Wose wamleka Mnungu, wose wadamanya wavu, hahali akudamanya ayedi, hahali hata yumwenga.
+\q
+\v 13 Milosi yawe yakoma, nyimi zawe zimema udant'hi, mwe milomo yawe mwalawa mbuli zikutisa enga usungu wa nyoka,
+\q
+\v 14 Simulizi zawe zimema uwihi na luhahila lutendese.
+\q
+\v 15 Wagulukisa kukoma,
+\q
+\v 16 Hohose wakuita wegala ubanangi na masulumizo.
+\q
+\v 17 Hawaimanyize isila yo utondowazi.
+\q
+\v 18 Hawakumwogoha Mnungu mbwitu.
+\p
+\v 19 Haluse kimanya kugamba kila kiya kimwe miko ni kwa wadya du wakulongozwa nu umwiko vileke wase kukegombela, ne isi yose isengelwe ni Mnungu.
+\v 20 Kwaviya hahali mnt'hu yoyose akuzumilwa kunda ywedi hameso ha Mnungu kwa kudamanya viya miko ikuunga. Indima ye miko ni kukitenda suwe kimanye kugamba kidamanya wavu.
+\p
+\v 21 Haluse, sila ya Mnungu yo kuwatenda want'hu wazumilwe kunda wedi kwakwe ilagiswa kale, naho hiyo kwa kukawiila miko. Mbuli zo mwiko na mbuli za walotezi zalonga uwona mwa ayo.
+\v 22 Mnungu awazumila want'hu kunda wedi hameso hakwe kombokela mhuwi wawe mwa Yesu Kilisito. Mnungu ayadamanya aya kwa wose wakuhuwila Kilisito kwaviya hauhali uzaguzi wowose.
+\v 23 kwaviya wose wadamanya wavu no kuhungukilwa no ukulu wa Mnungu.
+\v 24 Mna kwo uwedi wa Mnungu howiina maliho, wose wazumilwa kunda wedi kombokela Yesu Kilisito akuwakombola.
+\v 25 Mnungu amlavaga Yesu vileke kwe sakame yakwe ande sila yo kuwausila want'hu wavu wawe kwombokela mhuwi mwa yehe. Mnungu adamanyaga ivo vileke alagise kugamba yehe ni ywedi mazuwa yose. Aho kale Mnungu afinyilizaga haheina kuufanyanya wavu wa want'hu, mna ivi haluse Mnungu aukaulisa uwavu wa want'hu, kwa ayo Mnungu alavanya uwedi wakwe.
+\v 26 Kwa kutenda ivo Mnungu alagisa kugamba yehe mwenye ni ywedi naho amtenda mnt'hu yeyose akumhuwila Yesu ande ywedi.
+\p
+\v 27 Haluse nikihi cho kukeduvila? Hakikuli. Nii chatimila miko ya udamanyi? Bule, mna ni kwaviya chahuwila.
+\v 28 Kwaviya Mnungu amzumila mnt'hu kunda ywedi hameso hakwe kwa mhuwi, mna hiyo kwa kudamanya kiya kikusigiilwa mwe miko.
+\v 29 Hegu Mnungu ni ywa Wayahudi awo du? Yehe hiye Mnungu ywa want'hu hi Wayahudi iviyaiviya? Heiye, ni Mnungu ywa hata want'hu hi Wayahudi.
+\v 30 Mnungu ni yumwenga, naye naawazumile Wayahudi kunda wedi hameso hakwe kwo mhuwi wananawo na wadya hi Wayahudi nawo naawazumile kunda wedi hameso hakwe kwo umhuwi wawe.
+\v 31 Togola, nuko kugamba chaiduula hale imiko kwo mhuwi uno? Bule! hiyo ivo, vituhu vakwe chatozesa miko.
+\c 4
+\cl Mnango 4
+\p
+\v 1 Elo kigeeze mwa Ibulahimu tati yetu mwo lukolo lwetu?
+\v 2 Uneva Ibulahimu kazumilwa kunda ywedi hameso ha Mnungu kwa kukombeka kwakwe mwenye hegu andaga na kint'hu cha kukeduvila mna hiyo hameso ha Mnungu.
+\v 3 Mawandiko Yakukile yagamba, “Ibulahimu nakamhuwila Mnungu, na kwo mhuwi uwo Mnungu amzumilaga kunda ywedi.”
+\v 4 Mnt'hu akudamanya ndima maliho yakwe hayakuwazigwa enga kudamanyilwa uwedi, mna ni kint'hu akuungwa kwink'hwa.
+\v 5 Mna mnt'hu hakukawiila udamanyi wakwe mwenye, mna amhuwila Mnungu uyo akuwalekela want'hu wiihi wawe, elo, Mnungu aukaula mhuwi wa mnt'hu uyo, na kumzumila kunda ywedi hameso hakwe.
+\v 6 Ivi nivo alongaga Daudi umwo akalonga kinyemi cha mnt'hu azumilwe ni Mnungu kunda ywedi haheina udamanyi wowose.
+\q
+\v 7 “Wanakinyemi wose walekelwe wavu wawe, awo wausilwe wavu wawe!
+\v 8 Ana kinyemi mnt'hu yudya Zumbe haaukumbukile wavu wakwe.”
+\p
+\v 9 Togola, kinyemi icho kikulongwa ni Daudi hegu ni wadya wavinilwe du hegu ni hamwenga na wadya hewevinilwe? Kwaviya chalongaga, “Ibulahimu ahuwilaga, niyo azumilwa ni Mnungu kunda ywedi.”
+\v 10 Togoleni, Ibulahimu azumilwagwa umwo andaga akei kuvinilwa na hiyo umwo andaga avinilwe kale? Yandaga umwo andile akei kuvinilwa, hiyo umwo eze ande kavinilwa.
+\v 11 Kuvinilwa kwa Ibulahimu kwandaga ni kiwalo cho kulagisa kugamba nakazumilwa kunda ywedi hameso ha Mnungu umwo andile akei kuvinilwa. Aya nayadamanyika vileke Ibulahimu ande tate ywa wose wakumhuwila Mnungu haheina kuvinilwa, awo wazumilwe kunda wedi hameso ha Mnungu, hata uneva hawavinilwe.
+\v 12 Iviyaiviya yehe ni tate ywa wose wavinilwe, mna hiyo kwa wadya wavinilwe du, mna kwa wadya wakutimila sila iidya yo mhuwi iyo tati yetu Ibulahimu aitimilaga umwo andaga akei kuvinilwa.
+\p
+\v 13 Mnungu alaganaga na Ibulahimu ne cheleko chakwe kugamba isi yose neinde yawe. Ibulahimu hatendigwe ivo kwaviya andaga akatimila miko, bule mna ni kwaviya nakahuwila niyo azumilwa ni Mnungu kunda ywedi.
+\v 14 Uneva awo nawande wakipe kwa kutimila Miko, ivo mhuwi hauna dyodyose, na kulagana kwa Mnungu hiyo kint'hu.
+\v 15 Miko yegala maya ya Mnungu mna hahanandile ne miko, hahakunda na wavu.
+\v 16 Kwaivo mbuli ino yakawiila mhuwi naivo lagano idyo dyegalwa kwa uwedi wa Mnungu naho ni kindedi kugamba lagano idyo ni kwajili ya want'hu wose hiyo kwa wadya du wakuitoza imiko, iviyaiviya ni kwa wadya wakwikala kwa mhuwi enga Ibulahimu, kwaviya yehe ni tati yetu chose,
+\v 17 enga viya Mawandiko Yakukile yakugamba, “Hikuika unde tate ywa want'hu wengi.” Lagano idyo ni kindedi hameso ha Mnungu uyo Ibulahimu amhuwile, uyo Mnungu akuwenk'ha wabanike ugima na kuvitenda vint'hu hevihali vinde viyaho.
+\v 18 Ibulahimu nakamhuwila Mnungu na kukawiila hata uneva hakwandile ne dikawiilo, na ivo niyo anda “tate ywa si zose.” Enga viya iwandikwe kugamba, “Welekwa wako nawande wengi.”
+\v 19 Mna mhuwi wakwe hauhwele hamwenga na kugamba nakamanya umwili wakwe nounda enga ubanika, kwaviya andaga mdala hagihi na myaka gana, naho Sala mkaziwe andaga mgumba.
+\v 20 Ibulahimu handile na kiyangayanga mwo kuhuwila indagano ya Mnungu mna nakapata ludole kulawa mwo mhuwi wakwe, niyo amwink'ha ukulu Mnungu.
+\v 21 Naho nakahuwila kindedindedi kugamba Mnungu naakadaha kudamanya yadya alagane.
+\v 22 Nivo vilekile afanyanywe kugamba ni ywedi hameso ha Mnungu.
+\p
+\v 23 Ikagambigwa kafanyanywa ni Mnungu kunda ywedi, Haikulongwa kwajili yakwe du.
+\v 24 Mbuli ino iviyaiviya ni kwajili yetu suwe kikumhuwila Mnungu amuuyule Zumbe ywetu Yesu.
+\v 25 Yehe nakalavigwa akomigwe kwajili ya wavu wetu, niyo auyuka, vileke akitende kizumilwe kunda wedi hameso ha Mnungu.
+\c 5
+\cl Mnango 5
+\p
+\v 1 Haluse kwaviya kizumilwa kunda wedi hameso ha Mnungu kwa sila yo mhuwi, kina utondowazi na Mnungu kwa sila ya Zumbe ywetu Yesu Kilisito.
+\v 2 Kwa sila yo mhuwi wetu, yehe kakigala mwo uwedi wa Mnungu umwo kili ivi haluse, elo chakeduvila kawiilo kinanadyo kwa kunda hamwenga mwo ukulu wa Mnungu.
+\v 3 Naho hiyo ivo du, chakeduvila masulumizo kinanayo kwaviya kimanya masulumizo yegela kufinyiliza,
+\v 4 kufinyiliza nako kwegala lugendo lwedi naho lugendo lwedi ulo lwegala kawiilo.
+\v 5 Naho kawiilo idi hadikudaha kukidant'hiliza, kwaviya Mnungu kakink'ha kale uwingi wo lukunde lwakwe mwe mioyo yetu kwa Muye ywakwe Akukile uyo akink'hile.
+\p
+\v 6 Umwo chandaga kikei wasokezi, lupisi lusagulwe ni Mnungu lwize lubule, Kilisito abanikaga kwajili ya want'hu wavu.
+\v 7 Ni vidala kwa mnt'hu kubanika kwajili ya mnt'hu ywedi, hata uneva mnt'hu adaha kubanika kwajili ya mnt'hu ywedi.
+\v 8 Mna Mnungu kakilagisa ivo akiungise, ni aho chandaga kikei wata wavu, Kilisito abanikaga kwajili yetu!
+\v 9 Kwaviya kizumilwa kunda wedi hameso ha Mnungu kwa sakame ya Kilisito, ni pwilili kugamba nekiyokolwe mwa maya ya Mnungu.
+\v 10 Ikanda hadya chandile wank'hondo wa Mnungu, Mnungu kakilunganya kwa sila ya file ya mwanawe. Haluse vitendesa kikanda kilunganywa naye naakiyokole kwa ugima wa Kilisito.
+\v 11 Mna hiyo ayo du, kina kinyemi mwa yadya yadamanywe ni Mnungu kwa sila ya Zumbe ywetu Yesu Kilisito, uyo akitendile kiivane na Mnungu.
+\p
+\v 12 Ivo elo, enga viya kwa mnt'hu yumwenga, wavu nowingila mwe isi, niyo wegala file, ivo file yenela mwa want'hu wose kwaviya wose wadamanya wavu.
+\v 13 Umwo kwandaga mwiko hunati wize, wavu wandaga mwe isi, mna wavu haukuwazwa haheina mwiko.
+\v 14 Mna kukongela mwa Adamu kubula mwa Musa, ukubanika kuwekaila want'hu wose hata kwa wadya hewedamanye wavu enga uudya adamanye Adamu umwo akamlemela Mnungu. Adamu andaga ni mliganyizo wa uyo andaga akeza.
+\v 15 Mna digeleko diya hadyandaga ni enga masa ya Adamu, kwaviya kwa masa ya mnt'hu yumwenga wabanika want'hu wengi, uwedi wa Mnungu utendesa ne digeleko dimwe uwedi wo mnt'hu uyu Yesu Kilisito kwajili ya want'hu wengi.
+\v 16 Naho havikuligana mwe digeleko dya Mnungu, no wavu wo mnt'hu yumwenga. Kwaviya mnt'hu yumwenga eze atende wavu, Mnungu nakenk'hiza usengelo, mna want'hu wengi weze watende wavu Mnungu nakawenk'ha geleko dyakwe kwa kuwausila wavu wawe.
+\v 17 Ni kindedi kugamba kwo wavu wa mnt'hu yumwenga file yawekaila want'hu wose kwajili yo mnt'hu uyo yumwenga. Mna ikikulu kitendese ni kiya kilawane na kiya adamanye mnt'hu yumwenga Yesu Kilisito. Wose wahokela wedi wa Mnungu ne digeleko idyo dyo kuwatenda wazumilwe kunda wedi hameso ha Mnungu. Nawekale na kwikaila kwa sila ya mnt'hu uyo yumwenga, Yesu Kilisito.
+\p
+\v 18 Elo, enga viya wavu wa mnt'hu yumwenga wigale usengelo kwa want'hu wose, iivo kwa ndima yedi ya mnt'hu yumwenga iwegaila want'hu wose kuzumilwa kunda wedi hameso ha Mnungu na kuwenk'ha ugima.
+\v 19 Naho kwa mnt'hu yumwenga asaguke, want'hu wengi watendigwa kunda wata wavu, ni iivo kwa mnt'hu yumwenga evile want'hu wengi watendigwe kunda wedi hameso ha Mnungu.
+\v 20 Miko neiza, niyo wavu wongezekela mna hadya wavu wize wongezekele uwedi wa Mnungu nowongezekelesa.
+\v 21 Naivo elo, enga viya wavu wikaile na kwigala file, iivo uwedi wa Mnungu nowikaile mwe sila ikuungwa no kwigala ugima wa ulo na ulo kwa sila ya Yesu Kilisito Zumbe ywetu.
+\c 6
+\cl Mnango 6
+\p
+\v 1 Elo, nekigeeze? Kigendeele kwikala mwo wavu vileke wedi wa Mnungu wongezekele?
+\v 2 Bule. Suwe kibanike mwe zimbuli zo wavu nekigendele vivihi kudamanya wavu?
+\v 3 Hegu hammanyize suwe chose kibatizwe mwa Kilisito Yesu, nekibatizwa mwe file yakwe?
+\v 4 Kize kibatizwe nekimoswa msanga hamwenga naye mwe file yakwe, vileke, enga viya Kilisito auyulwe kwa ukulu wa Tate, suwe naswe kidahe kwikala mwo ugima mhya.
+\v 5 Uneva suwe kilungana naye mwo kubanika enga yehe, iviyaiviya nekilungane naye kwa kuuyulwa enga yehe.
+\v 6 Kimanya kugamba unt'hu wetu wa kale uwambigwa hamwenga na Yesu mwo msalaba, vileke udahi wo wavu ubanangwe, kisekunda watumwa wo wavu naho.
+\v 7 Kwaviya mnt'hu abanike, kakombolwa mwo udahi wo wavu.
+\v 8 Elo uneva kibanika hamwenga na Kilisito, chahuwila kugamba nekikale hamwenga naye.
+\v 9 Kwaviya kimanya kugamba Kilisito kauyulwa kale, naho haabanike kaidi. File heimdahe naho.
+\v 10 Kubanika kwakwe kwajili ya wavu kabanika kamwenga du, mna ugima wakwe wekala kwa kumwelela Mnungu.
+\v 11 Naivo nanywe keoneni enga want'hu wabanike kwe mbuli yo wavu, mna mwi wagima hamwenga na Mnungu kwa kulungana na Yesu Kilisito.
+\v 12 Wavu usekulongoza mili yenyu iyo ikubanika, naivo kutimila kumunk'hwamunk'hwa kwakwe kwiihile.
+\v 13 Naho msekwink'hiza kilungo chochose mwe mili yenyu kinde kint'hu cha kudamanyila wiihi no wavu. Vituhu vakwe kelaveni wenye kwa Mnungu, enga want'hu wauyulwe naho wagima, naho laveni vilungo venyu vose kwa Mnungu kwajili ya kudamanya mbuli zikuzumilwa ni Mnungu.
+\v 14 Hamkuungwa kulongozwa nu wavu, kwaviya hamkulongozwa nu mwiko mna kwo uwedi wa Mnungu.
+\p
+\v 15 Haluse, kigeeze? Kidamanye wavu, kwaviya hakikulongozwa nu mwiko mna kimwo wedi wa Mnungu? Bule!
+\v 16 Ikindedi mmanya kugamba uneva wi mtumwa kwa mnt'hu, umwekindedi kugamba umtumwa kwa uyo ukumtegeleza, uneva nu wavu, ukukwigala kwe file, hegu kumtegeleza Mnungu, vileke kizumilwe kunda wedi hameso ha Mnungu.
+\v 17 Mna mtogoleni Mnungu! Kwaviya hamwenga no kugamba nomnda watumwa wa wavu aho kale, haluse mwiva kwe mioyo yenyu yose, ikindedi kiya mhokele mwa mahinizo.
+\v 18 Naho mwize mnde mkombolwa kale mwo utumwa wa wavu, mnda watumwa wa kuzumilwa kunda wedi.
+\v 19 Nalonga milosi ya mazuwa yose ya want'hu kwajili yo kuhwa kwenyu. Enga viya lupisi lumwenga, mwakelavaga nyuwe wenye kunda watumwa mwo usavu na ubanangi kwajili yo wavu. Enga iivo kelaveni nyuwe wenye kunda watumwa kwa mbuli zikumwelela Mnungu vileke mkuke.
+\v 20 Umwo mwandile watumwa wo wavu mwandaga mwi hale na kudamanya yadya yakumwelela Mnungu.
+\v 21 Elo nompatai kulawa mwe zimbuli ziya mdamanye, izo haluse mkuzionela soni? Mbuli izi zegala file.
+\v 22 Mna haluse mkombolwa kale mwo wavu naho mnda watumwa wa Mnungu. Kiya mpatile ivi haluse nu kukuka kukwigala ugima wa ulo na ulo.
+\v 23 Kwaviya maliho yo wavu ni file, mna geleko dya Mnungu ni ugima wa ulo na ulo mwo kulungana na Yesu Kilisito Zumbe ywetu.
+\c 7
+\cl Mnango 7
+\p
+\v 1 Wandugu zangu, kwavovose nomyakombaganye yadya huunga nilonge, togoleni nyose muimanya imiko iyo ikumwikaila mnt'hu akanda mgima?
+\v 2 Mvele alombigwe, atozelezwa nu mwiko kwa mgosiwe mwo ugima wakwe wose, mna mgosiwe anabanika, anda kalekelwa mwe miko ikumtozeleza kwa mgosiwe.
+\v 3 Naivo, uneva ekala na mgosi mtuhu umwo mgosiwe akei mgima, aho neetangwe mhabwasi, mna uneva mgosiwe anabanika, mvele uyo heekailwe ni miko naho heetangwe mhabwasi analombigwa ni mgosi mtuhu.
+\v 4 Naivi nivo vili kwenyu, wandugu zangu, nyuwe wenye mfa mwe mbuli ye miko, kwaviya nyuwe mlungana na Kilisito, naho mnda wakwe yehe auyulwe, vileke kidamanye mbuli zikuungwa mwe ndima ya Mnungu.
+\v 5 Kwaviya umwo chandile kikalongozwa ni mili yetu, kumunk'hwamunk'hwa kwiihile kwa wavu kukasongelezwa ni miko, nokudamanya ndima mwe mili yetu na yose kidamanye yaheela mwe file.
+\v 6 Mna haluse kilekelwa mwe divugailo dye miko, kwaviya kibanika mwe kiya kitendile suwe kunda wavugailwa. Haluse chatimila wikazi mhya wa Muye ywa Mnungu, hiyo udya wikazi wa kale we miko iwandikwe.
+\p
+\v 7 Togola kigeeze, miko nuwo wavu? Bule. Hiyo ivo, kwaviya miko niyo ilekile miye hamanya uwavu ni kint'hu chani, kwaviya hegu hyakumanyize kumunk'hwamunk'hwa kwihile ni kint'hu chani uneva miko hayalongile usekumunk'hilwa.
+\v 8 Mna kwo mwiko uwo, wavu noupata luneka lwa kwimula kumunk'hwamunk'hwa kwihile mwangu, kwaviya haheina mwiko, wavu ni kint'hu kibanike.
+\v 9 Aho nk'hongo miye nandaga mgima hale ne miko, mna sigilizi izeize wavu niyo wakonga kudamanya ndima niyo nanda enga hibanika.
+\v 10 Niyo naona kugamba, isigilizi idya yaungigwe igale ugima, kwangu igala file.
+\v 11 Kwaviya wavu upata luneka wink'higwe ni sigilizi, inidant'hiliza niyo yanikoma.
+\v 12 Naho haluse, miko iyenye ikuka, naho sigilizi ikuka, naho ni ya uwagilwa naho ni yedi.
+\p
+\v 13 Togola, nuko kugamba kint'hu chedi kanigaila file? Bule! Nu wavu utendile ivo, mna vileke wavu umanyike kugamba ni wavu kindedi. Nowombokela kwa kiya ichedi na kunigaila file, ivo, kwa sila ye sigilizi idya wavu noutendesa kukelaviliza kunda ni kint'hu kiihise.
+\p
+\v 14 Kimanya kugamba miko ni ya kimuye, mna miye hiyo ywa kimuye, hitagwa kunda mtumwa wo wavu.
+\v 15 Hikumanya kiya hudamanya, kwaviya hikudamanya kiya huunga nidamanye, vituhuvakwe nadamanya yadya hikuyaunga.
+\v 16 Kwaviya kiya hudamanya ni kiya hikukiunga ino yalagisa kugamba nazumila uwedi we Miko.
+\v 17 Elo hiyo miye hudamanya kint'hu iki, mna ni udya wavu ukwikala mndani mwangu.
+\v 18 Himanya kugamba haihali mbuli yedi ikwikala mwangu kwo unt'hu wangu uno. Hata uneva haungisa kudamanya ayedi hikudaha kuyadamanya.
+\v 19 Kwaviya hikudamanya yedi huunga kudamanya, vituhuvakwe nadamanya maihi yadya hiikuyaunga kudamanya.
+\v 20 Uneva nadamanya diya hikudiunga kudamanya, ivi nuko kugamba, hiye miye hudamanya mna ni udya wavu ukwikala mwangu.
+\v 21 Ivo nabunk'hula miko ino, kugamba kiyuko kikunikindila, umwo haunga nidamanye mbuli iyedi, aaho nadamanya mbuli ihile.
+\v 22 Nauonela kinyemi umwiko wa Mnungu mndani mwo moyo.
+\v 23 Mna naona kugamba kuna kint'hu kituhu kikudamanya ndima mwo mwili wangu, u kint'hu kikuhigana na kiya kizumilwe nu ubala wangu, yanitenda kunda mtumwa kwo mwiko wo wavu ukudamanya ndima mwo mwili wangu.
+\v 24 Miye mnt'hu mta kinyulu, niani akuunga anikombole no mwili uno ukunigala kwe file?
+\v 25 Atogolwe Mnungu uyo akudamanya aya kwa sila ya Zumbe ywetu Yesu Kilisito. Naivi elo nivo nili, miye mwenye kwo ubala wangu naidamanyila ndima miko ya Mnungu, mna kwo mwili wangu nadamanyila ndima miko yo wavu.
+\c 8
+\cl Mnango 8
+\p
+\v 1 Elo, hauhali usengelo wa masulumizo kwa wadya walungane na Yesu Kilisito.
+\v 2 Kwaviya mwiko wo Muye uyo akukik'ha ugima kwa kulungana na Kilisito Yesu, inink'ha ulekelwa kulawa mwo mwiko wo wavu ne file.
+\v 3 Mbuli idya idundugwe nu Mwiko wa Musa enk'higwe ni Mnungu, kwo usokezi wo mwili, Mnungu kaidamanya kwa kumtuma Mwanawe mta mwili, enga mwili wo wavu, vileke ausengele wavu mwo mwili.
+\v 4 Mnungu kayadamanya aya vileke kiya kiungigwe nu mwiko kikint'hizwe mndani mwetu kikwikala kwa kulongozwa na Muye ywa Mnungu, na hiyo kwa mwili wo wavu.
+\v 5 Wadya wose wakwikala enga viya mili yawe ikuunga, wekailwa ni fanyanyi zo mwili. Mna wadya wakwikala enga ivo Muye ywa Mnungu akuunga wekailwa ni fanyanyi za Muye.
+\v 6 Kwaviya fanyanyi zikwikailwa nu mwili zegala file, mna fanyanyi zikwikailwa ni Muye ywa Mnungu zegala ugima no utondowazi.
+\v 7 Kwaivo fanyanyi zikulongozwa nu mwili zanda mnk'hondo kwa Mnungu, kwaviya mwili haukuzumila miko ya Mnungu naho kindedi hazikudaha kuitimila.
+\v 8 Wadya wakulongozwa nu mwili hawakudaha kumwelela Mnungu.
+\v 9 Mna nyuwe Muye ywa Mnungu akwikala mndani mwenyu, hamkulongozwa nu mwili, vituhu vakwe mwalongozwa nu Muye ywa Mnungu, uneva mnt'hu yeyose heena Muye ywa Kilisito uyo hiyo mnt'hu ywa Kilisito.
+\v 10 Mna uneva Kilisito ekala mndani mwenyu, Muye awek'hani ugima kwaviya mtendigwa mzumilwe kunda wedi hameso ha Mnungu, hamwenga na kugamba miili yenyu ibanika kwajili yo wavu.
+\v 11 Uneva Muye ywa Mnungu yudya amuuyule Yesu ekala mwenyu, ivo uuyo Muye amuuyule Kilisito, naye naaink'he ugima mili yenyu yo kubanika, nadamanye ivo kwa Muye ywakwe akwikala mndani mwenyu.
+\p
+\v 12 Naivo wandugu zangu kina ndima, mna hiyo kwa kwikala enga imili ivo ikuunga,
+\v 13 kwaviya mnekala mkatimila imili ikindedi nombanike, mna mnekala kwa kulongozwa ni Muye mwaukoma udamanyi wenyu wo wavu, ivo nomnde wagima.
+\p
+\v 14 Kwaviya wose wakulongozwa ni Muye ywa Mnungu, nawo wana Mnungu.
+\v 15 Kwaviya hamhokele Muye wo kuwatenda watumwa wo kwogoha naho, mna mhokela Muye ywa kuwatendani mnde wana Mnungu naho kwo Muye uyo, suwe chamwitanga, “Aba” nuko kugamba, “Tate!”
+\v 16 Naho uuyo Muye mwenye alonga uwona hamwenga ne mioyo yetu kugamba suwe kiwana Mnungu.
+\v 17 Elo, kwaviya suwe kiwana Mnungu nekihokele ukipe uwo awaikile want'hu wakwe naho nekihokele ukipe uwo hamwenga na Kilisito, kwaviya uneva kinanda ndala mwe masulumizo yakwe nekinde ndala iviyaiviya mwo ukulu wakwe.
+\p
+\v 18 Naona kugamba masulumizo ya ivi haluse hiyo kint'hu ikaliganyizwa no ukulu udya nougubulwe kwetu.
+\v 19 Kwaviya viumbwa vose vagojela kwa kunyemwanyemwa kugubulwa kwa wana Mnungu.
+\v 20 Kwaviya, viumbwa nevitendigwa vioneke hiyo kint'hu naho hiyo kwa kuunga venye, mna inda ivo kwa kuunga kwakwe Mnungu uku akanda na kawiilo,
+\v 21 kugamba viumbwa navo nevikombolwe kulawa mwo utumwa wo kuola, na kwiikwa ulekelwa mwo ukulu wa wana Mnungu.
+\v 22 Kwaviya kimanya kugamba mpaka ivi haluse viumbwa vose vaugula kwa usungu.
+\v 23 Naho hiyo awo viumbwa du, mna hata suwe kinanaye uyo Muye eli ywa nk'hongo ywe digeleko dya Mnungu, naswe chaugula mndani mwetu kikagojela kitendigwe wana Mnungu, nuko kugamba kukombolwa kwe mili yetu.
+\v 24 Kwaivo kwa makawiilo ayo suwe kiyokolwa. Mna kawiilo hi kint'hu uneva chakiona kiya kikukawiila. Elo niani akukawiila kiya akukiona kale?
+\v 25 Uneva chakikawiila kiya hekiinati kukiona, ivo chakigoja kwa kufinyiliza.
+\p
+\v 26 Iviyaiviya Muye ywa Mnungu naye achambiza mwo usokezi wetu. Kwaviya hakimanyize kulombeza enga ivo vikuungwa, mna Muye mwenye akilombezela suwe kwa Mnungu kwa mbuli heikudahika kutambulwa.
+\v 27 Naye Mnungu akukaula kundani kwe mioyo, kamanya zifanyanyi za uyo Muye kwaviya uyo Muye awalombezela want'hu wa Mnungu viligane naivo Mnungu akuunga.
+\p
+\v 28 Kimanya kugamba, mwe zimbuli zose Mnungu adamanya ndima hamwenga na wadya wakumuunga, ni wadya awetange enga ivo yehe aungile.
+\v 29 Kwaviya awo wasagulwe kukongela aho kale nawo awasagule wande enga Mwanawe vileke uyo umwana ande nt'hula sasu mwa wandugu awengi.
+\v 30 Elo wadya wasagulwe ni Mnungu nawo awetange iviyaiviya, naho awo awetange wazumilwa kunda wedi hameso hakwe, nawo awazumile kunda wedi hameso hakwe kawatenda kunda ndala mwo ukulu wakwe.
+\p
+\v 31 Kigeeze elo kwa ayo? Uneva Mnungu ekwetu niani akudaha kukihiga?
+\v 32 Mnungu hamtozeleze Mwanawe amuungise, mna nakamlava kwajili yetu chose, uneva kadamanya ivo, togoleni mwafanyanya haadahe kukink'ha yose yedi hamwenga na yehe?
+\v 33 Niani akuunga awalongeleze wasagulwe ni Mnungu? Hahali, Mnungu mwenye kawawaza hawana masa!
+\v 34 Niani akuunga awasengele? Hahali, kwaviya Kilisito Yesu niye abanike, naho niyo auyuka, naho niyo akwikala kulume kwa Mnungu, yehe niye akukilombezela suwe.
+\v 35 Niani akudaha kukipanga mwo lukunde lwa Kilisito? Togoleni, ni makunt'ho, hegu ni kinyulu hegu ni masulumizo, hegu ni sala, hegu ni sakaza, hegu nk'hondo, hegu file?
+\v 36 Enga ivo Mawandiko Yakukile yakugamba, “Kwaajili ya weye, kimwo kubanika kilo na msi chatendelwa enga ngoto ikugenda kuchinjwa.”
+\v 37 Mna mwe zimbuli izi zose suwe kipata uhumi mkulu kwa wambizi wakwe yehe akiungise.
+\v 38 Kwaviya himanya ikindedi kugamba, hiyo file naho hiyo ugima naho hiyo watumigwa wa kwe mbingu, hegu udahi mtuhu wa kulanga naho hiyo mbuli za ivi haluse hegu mbuli zikwiza, hegu ludole,
+\v 39 hiyo kulanga hegu hasi, hakihali kiumbwa chochose, kikudaha kukipanga no lukunde lwa Mnungu mwa Kilisito Yesu Zumbe ywetu.
+\c 9
+\cl Mnango 9
+\p
+\v 1 Miye hilungana na Kilisito hikudaha kulonga udant'hi, nalonga ikindedi, moyo wangu na Muye ywa Mnungu walavanya uwona kugamba,
+\v 2 nna kinyulu na usungu houkusila mwo moyo wangu.
+\v 3 Kwaajili ya wandugu zangu want'hu we kabila dyangu, uneva yandile kwajili ya kuwaambiza hegu nehizumila kuligitwa na kupagulwa kulawa mwa Kilisito.
+\v 4 Awo ni Waizilaeli, awo Mnungu awasagule wande wanawe, niyo awatenda ndala mwo ukulu na kadamanya nawo ndagano no kuwenk'ha miko yakwe, nakawalagisa ivo vo kuvika na kulagana nawo.
+\v 5 Woho ni wezukulu wa wakale, naye Kilisito ezaga kulawa mwo lukolo ulo. Mnungu akulongoza vint'hu vose, atogolwe ulo na ulo. Taile.
+\p
+\v 6 Hikulonga kugamba kiya alongile Mnungu kidunduga, kwaviya hiyo want'hu wose wa Izilaeli ni want'hu wa Mnungu.
+\v 7 Hicho cheleko chose cha Ibulahimu, kugamba wanda ni wana Mnungu, mna Mnungu amgambaga Ibulahimu kugamba “Cheleko kulawa kwa Isaka noupate welekwa nawetangwe wa kwako.”
+\v 8 Nuko kugamba hiyo wana wakwelekwa kimnt'hu, nawo wakumanyika wana Mnungu, mna ni wadya welekigwe kulaila mwe kulagana kwa Mnungu nawo wakwitangwa wana wakwe.
+\v 9 Kwaviya yadya alagane Mnungu ni aya, “Mwaka ukwiza lupisi enga ulu neniuye, naho Sala naande na mwana kilume.”
+\v 10 Naho hiyo ivo, Labeka naye apataga wana mapasa kwa tati yawe, uyo mkale ywetu Isaka.
+\v 11 Mnungu akint'hizaga usaguzi wakwe uwo houkuegamila udamanyi, mna wegamila lwitango, alagisaga ayo umwo wandaga hawanati kwelekwa na kumanya kusagula ayedi na yaihile.
+\v 12 Mnungu amgambaga Labeka kugamba yudya mkulu naamdamanyile ndima mvunawe.
+\v 13 Enga viya Mawandiko yakugamba, “Himuungisa Yakobo no kumwihia Esau.”
+\p
+\v 14 Togola, nekigambe Mnungu azagula? Bule!
+\v 15 Kwaviya nakamgamba Musa, “Nenimuwonele mbazi mnt'hu yudya huunga kumuwonela mbazi, nenimuungise mnt'hu yudya nenimuungise”
+\v 16 Kwa ivo elo kila kint'hu chegamila mbazi za Mnungu hiyo kwaviya want'hu wakuunga kudamanya.
+\v 17 Kwaviya Mawandiko Yakukile yamgamba Seuta ywa Misili ywa Misili, “Hikutenda seuta vileke udahi wangu umanyike, naivo zina dyangu dibwelekezwe si yose.”
+\v 18 Kwa ivo elo, Mnungu amuwonela mbazi mnt'hu akuunga, naho uneva anaunga adaha kumtenda mnt'hu ande na moyo mdala.
+\p
+\v 19 Yumwenga adaha kuuza, “Uneva mbuli nivo zili, nimbwai Mnungu akei kukalaliza? Niani akudaha kukindila viya Mnungu akuunga?”
+\v 20 Mna weye niwe ani? Ni mnt'hu du. Wadaha kumhitula Mnungu? Ivi nyungu yadaha kumuuza muumbi wakwe, “Nii ukaniumba ivi?”
+\v 21 Muumbi wa nyungu adaha kuudamanyila ulongo viya akuunga. Kwa longo dimwenga, adaha kuumba nyungu imwenga kwa udamanyi wa nt'hogola, niyo longo dimwenga kwa udamanyi howiina nt'hogola.
+\v 22 Uneva Mnungu nakaunga alagise maya yakwe na udahi wakwe, adaha kufinyiliza kwa viya naakaunga avibanange.
+\v 23 Uneva nakaunga alagise ukulu wakwe mkulu kwa wadya aungile kuhokela mbazi zakwe, adaha kudamanya ivo.
+\v 24 Kadamanya ayo kwetu suwe akitange, hiyo kulawa kwa Wayahudi du, mna hamwenga na want'hu wakulawa kwe si nt'huhu?
+\v 25 Enga ivo Zumbe akulonga mwe kitabu cha mlotezi Hosea “Wadya want'hu wandaga hiyo wangu Neni wetange ‘want'hu wangu.’ Idya isi nandile hikuiyunga, Neniitange ‘Isihuiungisa.’
+\p
+\v 26 Na hadya wagambigwe, ‘Nyuwe hiyo want'hu wangu,’ aho nawetangwe wana Mnungu mta ugima.”
+\p
+\v 27 Na Isaya mlotezi ywa Mnungu, naye awaiilaga Waizilaeli na kulonga, “Hata uneva welekwa wa Izilaeli ni wengi enga msanga wa mp'wani, mna ni wageke du nawayokolwe.
+\v 28 Kwa ivo Zumbe naasunguze kudamanya usengelo wakwe ukint'hile mwe isi zose.”
+\p
+\v 29 Enga viya Isaya alongile aho nk'hongo “Uneva Zumbe mta udahi wose andile hakisigazile wamwenga mwa wana Izilaeli hegu nekinda enga Sodoma, nekinda enga Gomola.
+\p
+\v 30 Elo kigeeze? Want'hu hi wayahudi hawazungule kunda wedi, wazumilwa kunda wedi hameso ha Mnungu kwa kuhuwila kwawe,
+\v 31 Mna Waizilaeli, wazungulaga kunda wedi kwa miko, mna waiswesa.
+\v 32 Nii wakaiswesa? Kwaviya nawakakawiila udamanyi wawe hant'hu ha kukawiila mhuwi. Wakobadika mwe diiwe dyo kukobadisa,
+\v 33 enga viya Mawandiko Yakukile ivo yakulonga, “Kaula naika iwe mwe Sayuni nadyo nediwatende want'hu wakobadike, luwe lukuunga luwakinye. Na yeyose akuhuwila haageligwe soni.”
+\c 10
+\cl Mnango 10
+\p
+\v 1 Wandugu zangu, naungisa kwo moyo wangu wose kugamba, Wayahudi wambuya zangu wayokolwe! Naho nawalombezela kwa Mnungu mazuwa yose.
+\v 2 Kwaviya miye ni muwona kugamba, wakombekesa kumzungula Mnungu mna kukombekesa uko hakuzengigwe mwo umanyi we kindedi.
+\v 3 Hawanati wamanye uwagilwa wa Mnungu, na wazungula kudamanya uwagilwa wawe wenye. hawandaga wakazumila uwagilwa wa Mnungu.
+\v 4 Kwaviya Kilisito nuyo uheelo we miko, vileke yeyose akumhuwila azumilwe kunda ywedi hameso ha Mnungu.
+\p
+\v 5 Musa awandikaga ivi mwe mbuli yo uwedi hameso ha Mnungu kwa kutimila miko, “Mnt'hu yeyose akwiva viya vikuunga miko neekale.”
+\v 6 Mna mwe mbuli yo kuzumilwa kunda ywedi hameso ha Mnungu kwa sila yo mhuwi mawandiko yagamba ivi “Use kukeuza mwo moyo wako kugamba, niani naaite kulanga?” (Uko ni kumseleza Kilisito hasi).
+\v 7 “Naho usekugamba niani akuunga aite hasi ye isi ya want'hu wabanike?” (Uko ni kumuuyula Kilisito).
+\v 8 Mna Mawandiko Yakukile yagamba ivi, “Ulosi wa Mnungu wihagihi na weye, umwo mnomo wako na mo moyo.” Nuwo ulosi wo mhuwi kikubilikiza.
+\v 9 Unalonga kwa mnomo wako kugamba Yesu ni Zumbe, no kuhuwila mwo moyo wako kugamba Mnungu amuuyulaga, nouyokolwe.
+\v 10 Kwaviya mnt'hu anahuwila mwo moyo azumilwa kunda ywedi hameso ha Mnungu, na kwa mnomo mnt'hu alonga na kuyokolwa.
+\v 11 Mawandiko Yakukile yagamba, “Mnt'hu yeyose akumhuwila yehe, haaone soni”
+\v 12 Hakuhali kwazagula mwa Wayahudi na want'hu hi Wayahudi, wose ni kint'hu kimwenga, kwaviya Zumbe ywa wose ni yumwenga, naye ni mta ukise kwa wose wakumwitanga.
+\v 13 Enga ivo Mawandiko Yakukile yakugamba, “Kila mnt'hu naetange kwa zina dya Zumbe, naayokolwe.
+\p
+\v 14 Mna nawetange vivihi zina dya Zumbe hewe kumhuwila? Naho nawamhuwile vivihi uyo hewenati kumwiva? Naho naweve vivihi uneva hahali mnt'hu awabilikize?
+\v 15 Naho want'hu nawabilikize vivihi uneva hawanegalwe? Enga Mawandiko Yakukile yakulonga, “Ni kinyemi kikulu kwiza kwa wadya wakubilikiza Mbuli Yedi!”
+\v 16 Mna hiyo wose waizumile Mbuli Yedi, Isaya mlotezi ywa Mnungu agambaga, “Zumbe niani auhuwile ulosi wetu?”
+\v 17 Naivo elo mhuwi weza kwa kuwiva ulosi, no ulosi walawa mwe mbuli kwa kumbilikiza Kilisito.
+\p
+\v 18 Mna nauza, togoleni ni kindedi hawawivile ulosi? Ikindedi weva kwaviya Mawandiko Yakukile yagamba, “Izwi dyawe digenda isi yose, milosi yawe ibilikizwa kubula kwo uheelo we isi yose.”
+\p
+\v 19 Mwa ayo yose auza naho, want'hu wa Izilaeli hawakombaganye?” Nk'hongo Musa alongaga, “Neniwatende muwaonele finju, Want'hu hewena isi. Neniwatende unde na maya kwa isi ya wahezi.”
+\p
+\v 20 Isaya alongaga haheina kogoha kugamba, “Wadya hewenizungule wanipata, hikelaviliza kwa want'hu hewenitange.”
+\p
+\v 21 Mna kwe mbuli ya Izilaeli agamba, “Msi mgima hiwachuluila mikono kuwetanga want'hu wasaguke na wadya hewekuniva.”
+\c 11
+\cl Mnango 11
+\p
+\v 1 Elo nauza, Mnungu kawalemela want'hu wakwe Wayahudi? Bule! Miye mwenye ni Mwizilaeli mwelekwa ywa Ibulahimu, mwe dikabila dya Benjamini.
+\v 2 Mnungu hawalemele want'hu wakwe, awasagulaga kukongela aho nk'hongo. Mmanya kiya kikulongwa ni Mawandiko Yakukile mwa Eliya umwo andaga akawakalaliza waizilaeli kwa Mnungu.
+\v 3 “Kaula Zumbe, wawakoma walotezi wako, no kumola vilingo va kukuvika. Hisigala miye nikedu, naho waunga wanikome”
+\v 4 Mna Mnungu amhitulagai? “Agambaga hikeika wagosi watuhu magana milongo mfungate heweevikile milungu ikwitangwa Baali.”
+\v 5 Naho hata ivi haluse, weyuko want'hu wageke wasigale wasagulwe ni Mnungu kwa uwedi wakwe.
+\v 6 Usaguzi wakwe ni kwa wedi wakwe, hiyo kwa yadya want'hu wadamanye, kwaviya usaguzi wa Mnungu wandile ni kwa yadya want'hu wadamanye, uwedi wakwe hawandile uwedi.
+\p
+\v 7 Togoleni haluse? Waizilaeli hawakione kiya nawakazungula. Nawanda want'hu watuhu wakione, awo wasagulwe ni Mnungu. Watuhu watendigwa kunda na mioyo midala.
+\v 8 Enga ivo Mawandiko Yakukile yakulonga, “Mnungu katenda ubala wawe ne mioyo yawe kunda midala, kubula mazuwa aya hawakudaha kwiva naho hawakudaha kuwona”
+\v 9 Naho Daudi agamba, “Zifugo zawe zinde mtego wo kuwagwiila, walihwe kwa masulumizo!
+\q
+\v 10 Meso yawe yageligwe lwiza yase kuwona, naho migongo yawe neigolome mazuwa yose.”
+\p
+\v 11 Elo nagamba, “Togola, Wayahudi wakobadika niyo wagwa? Bule! Kwaajili ye dilema dyawe uyokozi wiza kwa want'hu hi Wayahudi vileke Wayahudi wande na finju.
+\v 12 Enga lema dya Wayahudi digala wingi wa uvikilwa mwe isi, naho kuswesa kwawe kumhuwila Mnungu kwigala uvikilwa kwa want'hu hiyo Wayahudi na ivo nokunde na uvikilwa utendese umwo Wayahudi wose wakeza kuyokolwa?
+\p
+\v 13 Haluse nalonga na nyuwe hi Wayahudi. Nikagendeela kunda mwigala ulosi ywa want'hu hi Wayahudi, kwa lupisi lwose naitogola indima yangu.
+\v 14 Mafa nenidahe kuwatenda want'hu wangu Wayahudi wande na finju na ivo vidahike kuwayokola wamwenga wawe.
+\v 15 Uneva kulemelwa kwawe kwegalaga mwivano kwa Mnungu ne isi, neize inde vivihi umwo wakeza kuivana na Mnungu? Wabanike nawande wagima naho!
+\v 16 Uneva kabesu kakwe nk'hongo kwo mkate kenk'hizwa kwa Mnungu, ivo mkate wose nounde wakwe, naho uneva maizi yo mti yenk'hizwa kwa Mnungu, matambi nayo yose nayande yakwe.
+\p
+\v 17 Matambi yamwenga yo mzeituni uhandigwe usengigwa na matambi ya mzeituni wa kwe mbago yahasikwa mwakwe. Nyuwe hi Wayahudi nawo matambi yo mzeituni wa kwe mbago, naho haluse mna luneka lwa kimuye lutogile mwa Wayahudi.
+\v 18 Elo mse kuwabela wadya wasengigwe enga matambi. Nomdahe kukeduvya vivihi? Nyuwe matambi hamkudaha kuyagela nguvu maizi, mna maizi yamigelani nguvu nyuwe matambi.
+\v 19 Mna nomgambe, “Heiye mna matambi nayasengigwa vileke nihasikwe hant'hu hakwe”
+\v 20 Icho ni kindedi. Nayasengigwa kwa kuswesa mhuwi kwawe, mna nyuwe mkimala kwaviya nomhuwila. Mse kukeduvya, mna wogohe.
+\v 21 Uneva Mnungu hadahaga kuwaonela mbazi Wayahudi awo wandaga enga matambi ya nk'hongo, mafani haawaonele mbazi nyuwe.
+\p
+\v 22 Kaula elo Mnungu ivo eli ywedi naho mkali. Yehe mkali kwajili ya wadya wasaguke, mna ywedi kwa nyuwe uneva mnagendeela kunda mwo uwedi wakwe, hegu nanywe nomsengigwe enga woho.
+\v 23 Uneva Wayahudi nawo wanaleka udala wawe wo kuhuwila nawahasikwe hant'hu hawe naho, kwaviya Mnungu ana udahi wo kuwahasika naho.
+\v 24 Nyuwe hi Wayahudi mwi chotoko, mnda enga matambi ye mzeituni wa kwe mbago, uhauswa ukwo niyo weza kuhasikwa mwo mzeituni utile kuhailwa. Mna Wayahudi mwe chotoko mwandaga enga mzeituni utile kuhandigwa, naho nevindilise vihufu kuhasikwa naho mwo mti uuwo.
+\p
+\v 25 Wandugu zangu naunga mmanye ikinyele iki, kwaviya naunga mse kukefanyanya kunda wabala. Ni kugamba nk'hani za Waizilaeli hiyo kugamba hezisile, kubula hadya Mnungu naakint'hize miwazile ya want'hu hi Wayahudi.
+\v 26 Naho ivi nivo Waizilaeli wose nawayokolwe. Enga ivo mawandiko yakugamba, “Mkombozi naalawe Sayuni no kuusa wiihi wose wa welekwa wa Yakobo.
+\p
+\v 27 Neniike ndagano na woho, umwo hawausila wavu wawe.”
+\p
+\v 28 Kwaviya walemela Mbuli Yedi, Wayahudi wanda wank'hondo wa Mnungu kwaajili yenyu. Mna kwo usaguzi wa Mnungu, Wayahudi waungiswa ni Mnungu kwajili ya wakale wawe.
+\v 29 Kwaviya mageleko na lwitango lwa Mnungu halukuhituka.
+\v 30 Enga viya mwili nyuwe hii Wayahudi, aho nk'hongo homkamtegeleza Mnungu, mna haluse mhokela mbazi za Mnungu kwa kusaguka kwawe Wayahudi.
+\v 31 Elo kwaviya muwonelwa mbazi, Wayahudi nawo haluse hawakumwiva Mnungu, vileke nawo waonelwe mbazi ni Mnungu.
+\v 32 Kwaviya Mnungu kawatenda want'hu wose kunda wavugailwa mwo kusaguka kwawe, vileke alagise mbazi zakwe kwa want'hu wose.
+\p
+\v 33 Ugoli wa Mnungu ni mkulu! Ubala wakwe no umanyi vitendesa! Usengelo wakwe haukupelembwa? Hahali akudaha kuzikombaganya zisila zakwe?
+\v 34 Enga ivo Mawandiko yakugamba, “Niani akumanya zifanyanyi za Zumbe? Niani akudaha kumlangiliza?
+\v 35 Niani amwink'hile chochose, vileke eze alihigwe ni Zumbe?”
+\p
+\v 36 Kwaviya vint'hu vose vaumbagwa ni yehe na vose venk'hwa ugima ni yehe kwajili yakwe. Yehe enk'higwe ukulu wa ulo na ulo. Taile.
+\c 12
+\cl Mnango 12
+\p
+\v 1 Naivo wandugu zangu, kwa mbazi za Mnungu, nawaungani kwa moyo wose, mkelave kwajili ya ndima ya Mnungu mnde nt'hambiko ina ugima kwakwe, ikukile naho ikumwelela, nuko kumvika Mnungu kwa kindedi.
+\v 2 Mse kutimila zimbuli ze isi, mna, Mnungu adamanye uhituzi wa kundani mwe zifanyanyi zenyu, vileke mdahe kumanya yadya yakuungwa ni Mnungu naho ni kint'hu chedi naho kikumwelela naho kikint'hile.
+\p
+\v 3 Naho kwo uwedi nink'higwe ni Mnungu, nawasigiilani kila yumwenga, mse kukefanyanya nyuwe wenye kwa kukeduvya kujink'ha viya mkuungwa, vituhu vakwe muungise kuidaha mioyo, viligane no mhuwi mwink'higwe ni Mnungu kwa kila yumwenga.
+\v 4 Kina vilungo vingi mwe mili yetu naho kila kimwenga kina ndima yakwe.
+\v 5 Iviyaiviya na suwe hata uneva kiwengi, suwe ni mwili umwenga kwa kulungana na Kilisito, naho kila yumwenga wetu ni kilungo cha miyawe.
+\v 6 Naivo kila yumwenga ana kipe kihengi kuligana no uwedi wa Mnungu uwo akink'hile. Elo kividamanyile iivo. Uneva ni ulotezi mnt'hu adamanye kuligana no mhuwi wakwe.
+\v 7 Mta kipe cho undima adamanye, ndima. Na uyo ana kipe cho kuhiniza ahinize,
+\v 8 mta kipe cho kuwasangalaza want'hu, awasangalaze. Mta kipe cho kuwapangila want'hu vint'hu viya ananavo atende ivo kwa ukise. Mta kipe cho ukimalizi akombeke kukimaila, mta kipe cha mbazi naye atende ivo kwa kinyemi.
+\p
+\v 9 Lukunde lusekunda lwa utondwe. Mwiihie uwihi; na mtozese uwedi.
+\v 10 Mkeunge kwa lukunde lwa kindugu, kila yumwenga amjink'he miyawe kwa kulagisa wogofi.
+\v 11 Mdamanye ndima, msekunda wasokezi, damanyeni ndima ya Mnungu kwa moyo wose.
+\v 12 Kukawiila kwenyu kuwatende mnde na kinyemi, finyilizeni mwa makunt'ho yenyu, mkamlombeza Mnungu haheina kuleka.
+\v 13 Waambizeni want'hu wa Mnungu heweina kint'hu naho wahokeleni want'hu wose.
+\v 14 Wavikileni wose wakuwatendelani yaihile, nagamba wavikileni msekuwaligita.
+\v 15 Indeni na kinyemi na wose wana kinyemi, ileni na wose wakuila.
+\v 16 Indeni na mwivano wedi, mse kukeduvya, ketendeni wadodo, mse kukefanyanya kunda wamanyi kujink'ha ivo mwili.
+\v 17 Mse kulihiza uwihi kwa wihi, tozeseni yakuwelela want'hu.
+\v 18 Kwa sila yoyose ikaleni kwa utondowazi na want'hu wose.
+\p
+\v 19 Wambuya zangu msekuliha wiihi, ayo mlekeleni Mnungu, kwaviya viwandikwa mwa Mawandiko Yakukile kugamba, Zumbe agamba, “Nimiye ywo kulihiza, nenivuzile miye.”
+\v 20 Vituhu vakwe Mawandiko Yakukile yagamba, “Uneva mnk'hondo ywako ana sala, mwink'he nk'hande naho ananda na nk'hilu, mwink'he mazi anywe, kwaviya kwa kutenda ivo noumtende ande na soni”
+\v 21 Usekuhumwa ni wiihi, mna uuhume wiihi kwa kudamanya ayedi.
+\c 13
+\cl Mnango 13
+\p
+\v 1 Kila mnt'hu aungwa aweve wata udahi kwaviya udahi wose walawa kwa Mnungu, naho wata udahi waikwa ni Mnungu.
+\v 2 Akuhiga udahi wa vilongozi ahiga sigilizi ya Mnungu, wakutenda ivo akegaila usengelo mwenye.
+\v 3 Kwaviya vilongozi hawakogohigwa ni want'hu wakudamanya ayedi, mna wogohigwa na want'hu wakudamanya yaihile. Togola waunga usekumwogoha wata udahi? Damanya ayedi nawo nawakutogole,
+\v 4 yehe ni mndima ywa Mnungu wakudamanya ndima kwaajili yenyu. Mna unadamanya yaihile, umwogohe kwaviya ikindedi ananawo udahi wo kusulumiza. Yehe ni mndima ywa Mnungu adaha kulagisa amaya yakwe kwa wose wakudamanya wiihi.
+\v 5 Kwaivo vaungwa kuweva wata udahi, naho hiyo kwajili ya kogoha maya ya Mnungu du, mna kwaviya mmanya mwe mioyo yenyu kugamba ni chedi kudamanya.
+\v 6 Ivi nivo vikuleka nyuwe mwaliha kodi kwaviya awo wata udahi ni wandima wa Mnungu uneva wakadamanya ndima viya vikuungwa.
+\v 7 Kwaivo mwink'heni kila yumwenga viya awagilwe, akungwa kuliha kodi alihe kodi, akungwa kuliha ushulu alihe ushulu, naho wakogohwa wogoheni.
+\p
+\v 8 Msekunda na deni na mnt'hu yeyose, mna deni dya lukunde. Yeyose akumuunga nduguye adamanya vikuunga miko.
+\v 9 Zisigilizi izi zikugamba, “Use kutenda uhabwasi, usekukoma, usekubawa, use kumunk'wamunk'wa kwa vint'hu va watuhu” Yose aya hamwenga ne zint'huhu, zilunganywa mwo mwiko umwenga ukugamba, “Umuunge miyao enga viya ukukeunga we mwenye.”
+\v 10 Akumuunga miyawe hakudaha kumdamanyila vihile, elo, lukunde nulo lukukint'hiza umwiko.
+\p
+\v 11 Damanyeni ayo mkamanya lupisi kinanalo, ni lupisi lwa kwinuka mwe zint'hongo, haluse uyokozi wetu wihagihi kujink'ha hadya kikakonga kuhuwila.
+\v 12 Kilo ki hagihi na msi wi hagihi kubula, kileke kudamanya mbuli za lwiza, guheni vitowanilo va ung'azi.
+\v 13 Nekikale kwa kukedima enga ivo Mnungu akuunga want'hu wekale, naho hiyo kudya na kunywa naho hiyo uhank'hu na ukozi no usavu na uhabwasi, nk'humbizi na finju.
+\v 14 Zumbe ywetu Yesu Kilisito atende valo dyenyu, naho msekudamanyila ndima kuutimila wavu wenyu wa kale no kwigusa kumunk'wamunk'wa kwakwe kwiihile.
+\c 14
+\cl Mnango 14
+\p
+\v 1 Wahokeleni wasokezi mwo mhuwi haheina kuhigana nawo mwe viya wakufanyanya kugamba ni vedi.
+\v 2 Mhuwi wa wamwenga wawalekela kudya kila kint'hu, mna mnt'hu msokezi mwo mhuwi adya mboga za mani du.
+\v 3 Mnt'hu akudya vint'hu vovose ase kuwabela heweekudya, wakudya mboga za mani iizo du, nawo wasekuwasengela wadya wakudya kila kint'hu, kwaviya Mnungu kawazumila.
+\v 4 Weye niwe ani ukuwasengela wandima wa want'hu watuhu? Mkulu ywawe niye naafanyanye kugamba wakimala hegu wagwa, mna nawakimale kwaviya Zumbe adaha kuwatenda wakimale.
+\p
+\v 5 Want'hu watuhu waona kugamba mazuwa yamwenga yana uwedi utendese kujink'ha mazuwa matuhu, mna watuhu nawo wagamba mazuwa yose yaligana. Kila yumwenga ande na ukindedi mwe zifanyanyi zakwe.
+\v 6 Akufanyanyisa zuwa dimwenga, atende ivo kwajili ya Zumbe, wakudya kila kint'hu watende ivo kwa kumwogoha Zumbe, kwaviya enk'hiza nt'hogola kwa Mnungu kwajili ye nk'hande. Wose wakulemela kudya vint'hu vimwenga, watende ivo kwa kumwogoha Mnungu na kumtogola.
+\v 7 Kwaviya hahali mnt'hu akwikala kwaajili yakwe naho hahali mnt'hu akubanika kwaajili yakwe.
+\v 8 Uneva kikanda wagima, chanda wagima kwajili ya Zumbe, naho uneva kikabanika, chabanika kwaajili ya Zumbe. Uneva chekala hegu kubanika suwe ni want'hu wa Zumbe.
+\v 9 Kwaviya Kilisito kabanika niyo auyuka vileke ande Zumbe ywa wagima na wadya wabanike.
+\p
+\v 10 Haluse nii wamsengela nduguyo? Hegu weye nii wambela nduguyo? Kwaviya suwe chose nekikimale hameso ha Mnungu kikalahigwa.
+\v 11 Kwaviya mawandiko ya Mnungu yagamba, “Zumbe kagamba, Saviya nili Mnungu we kindedi kila mnt'hu naafike madi na kila lulimi nolulonge kugamba ni miye Mnungu.”
+\p
+\v 12 Naho elo kila yumwenga mwa suwe naalonge mwenye kwa Mnungu mwe zimbuli zakwe ziya adamanye.
+\p
+\v 13 Elo haluse kisekukesengela, vituhu vakwe, chaungwa kisekudamanya chochose cho kumtenda mnt'hu akobadike hegu agwe mwo wavu.
+\v 14 Mwo kulunganywa na Zumbe Yesu nanda ne kindedi kugamba hakikuli kint'hu chochose kili kisavu viligane na ivo kiumbigwe, mna mnt'hu anakifanyanya kint'hu kimwenga kunda kisavu kwakwe kint'hu icho chanda kisavu.
+\v 15 Uneva unamgela kinyulu nduguyo kwajili ya kiya ukudya kululeka lukunde. Kiya ukudya kisekunda chotoko cha kumwazaganya mnt'hu, uyo Kilisito abanike kwajili yakwe.
+\v 16 Msekuleka kiya mkukiona kunda kint'hu chedi kwenyu kigambigwe kiha.
+\v 17 Kwaviya useuta wa Mnungu hiyo kwa mbuli zo kudya no kunywa, mna kwa kuzumilwa kunda ywedi hameso ha Mnungu na utondowazi na kinyemi, vikudamanywa ni Muye ywa Mnungu.
+\v 18 Akumdamanyila ndima Kilisito enga ivo, amwelela Mnungu na kuzumilwa ni want'hu watuhu.
+\p
+\v 19 Naivo kitozeleze vint'hu vose vikwigala utondowazi na viya vikuchambiza kugelana moyo.
+\v 20 Msekuibalanga ndima ya Mnungu kwa ajili ya nk'hande. Ikindedi kila kint'hu ni chedi, mna viha kumtenda mnt'hu yeyose akobadike kwaajili ya nk'hande.
+\v 21 Ni vedi kuleka kudya nyama, kunywa divai hegu kudamanya kint'hu chochose kikumtenda nduguyo akobadike mwo wavu.
+\v 22 Mhuwi uwo mnanawo wiike mwa weye na Mnungu ywako. Kavikilwa mnt'hu heekuhiga udahi wakwe wo kumanya kusagula ayedi hegu yaihile umwo akalamula cho kudamanya.
+\v 23 Mna mnt'hu mta kiyangayanga mwo moyo mwe icho akudya anadya asengelwa kwaviya ukudya kwakwe hakukulawa mwo mhuwi. Naho, chochose icho ukudamanya haeina mhuwi ni wavu.
+\c 15
+\cl Mnango 15
+\p
+\v 1 Suwe kitogile mwo mhuwi chaungwa kiwambize wasokezi wo mhuwi, kise kudamanya mbuli zikuchelela uswe wenye du.
+\v 2 Mna vituhu vakwe kila yumwenga amuunge miyawe kwa wedi na kumzenga mwo mhuwi.
+\v 3 Kwaviya Kilisito hakeungile mwenye, vituhu vakwe, enga viya iwandikwe “Kuhomola uko wakuhomole weye, kunibwiila miye”
+\v 4 Mbuli zose ziwandikwa aho kale, zawandikagwa kihinizwe vileke kuligana na ugoja no kugeligwa moyo kikwink'hwa kulawa mwa Mawandiko Yakukile kipate kunda na kawiilo.
+\p
+\v 5 Mnungu akuwenk'hani ugoja no kugeligwa moyo na awenk'heni muye umwenga mwa nyuwe mkamtimila Yesu Kilisito,
+\v 6 vileke nyuwe nyose kwa hamwenga mmwink'he ukulu Mnungu, uyo Ise dya Zumbe ywetu Yesu Kilisito kwa izwi dimwenga.
+\p
+\v 7 Ivo kehokeleni kwa ukulu wa Mnungu, enga ivo Kilisito awazumileni nyuwe
+\v 8 Naho nawagambilani, Kilisito awadamanyilaga ndima Wayahudi, kulagisa ukindedi wa Mnungu, vileke yadya Mnungu alagane na wakale wetu yakint'he,
+\v 9 no kuwatenda hata want'hu hi Wayahudi wamwink'he Mnungu ukulu kwe zimbazi zakwe, enga ivo Mawandiko yakugamba, “Naivo nohutogole mwa want'hu hi Wayahudi Nohukemele wila wa nt'hogola kwajili ye dizina dyako”
+\v 10 Naho mawandiko yagamba, “Nyuwe want'hu hi Wayahudi, mnde na kinyemi hamwenga na want'hu wa Mnungu.”
+\v 11 Akajika, “Wose hi Wayahudi mtogoleni Zumbe, mtogoleni yehe nyuwe want'hu wose.”
+\v 12 Naho Isaya agamba, “Naalaile nk'holo ya Yese, naawalongoze want'hu hi Wayahudi, uyo naande kawiilo dyawe.”
+\p
+\v 13 Elo, Mnungu uyo chotoko che dikawiilo awenk'heni kinyemi chose no utondowazi kwa kumhuwila yehe, vileke mkawiile vitendese kwa ludole lwa Muye ywa Mnungu.
+\p
+\v 14 Wandugu zangu, miye mwenye nna ikindedi kugamba, nyuwe mmema uwedi no umanyi, naivo mwadaha kulangilizana wenye.
+\v 15 Mna mwe baluwa ino hilonga kwa keduvya vitendese kwa mbuli zimwenga za kuwakumbusani kwaviya mwo uwedi anink'hile Mnungu,
+\v 16 wo kunda mndima ywa Yesu Kilisito, nidamanye ndima kwa want'hu hi Wayahudi. Ni ndima yangu enga mlava nt'hambiko kubilikiza Mbuli Yedi ya Mnungu vileke want'hu hi Wayahudi wande malavo kwa Mnungu, naho wakukizwe ni Muye ywa Mnungu.
+\p
+\v 17 Ivo elo, kwa kulunganywa na Yesu Kilisito, nadaha kukeduvila indima yangu kwa Mnungu.
+\v 18 Nenikeduvye no kulonga mwa yadya du Kilisito atendile kwombokela miye, vileke want'hu hi Wayahudi wamtimile Mnungu. Kayadamanya aya kwa ulosi na udamanyi,
+\v 19 kwa ludole lwa vilagiso na kweheela, na kwa ludole lwa Muye ywa Mnungu. Naivo mokugenda kulawa Yelusalemu kubula Ililikamu, Mbuli Yedi ya Kilisito hibilikiza kindedindedi.
+\v 20 Mazuwa yose naungisa kubilikiza Mbuli Yedi, hohose hadya zina dya Kilisito hadinati kwiivika, nnase kuzenga mnanga mwe nk'hongelo ya mnt'hu mtuhu.
+\v 21 Enga ivo Mawandiko Yakukile yakulonga, “Wadya wose hewegambilwe zimbuli zakwe nawaone, na wadya wose hewe mwivile nawakombaganye.”
+\p
+\v 22 Na kwa ayo nehikindilwa nk'hanana nyingi nisekwiza kwenyu.
+\v 23 Kwaviya haluse hibinda indima yangu mwe ziisi izi naho nnank'hwina kwiza kuwaonani.
+\v 24 Nakawiila kutenda ivo ivi haluse. Naungisa niwaoneni umwo haita Speini naho mnambize imiitile ya uko habinda ikinyemi changu cho kwikala hamwenga na nyuwe kwa lupisi.
+\v 25 Ivi haluse nagenda kuwadamanyila ndima want'hu wa Mnungu kudya Yelusalemu.
+\v 26 Kwaviya wahuwila wa Kilisito kudya Makedonia hamwenga na Akaya, kwa kuunga kwawe walamula kulava ugoli wawe kuwambiza wakiwa mwa want'hu wa Mnungu uko Yelusalemu.
+\v 27 Ulamuzi uwo wawe wenye, mna mwe kindedi ni kugamba ndima yo kuwambiza enga viya Wayahudi watendile ndala mwo uvikilwa wawe we kimuye hamwenga na want'hu hii Wayahudi, awo hii Wayahudi nao waungwa wawambize Wayahudi mwe vint'hu wakuviunga.
+\v 28 Aho heza kubinda indima iyo no kuwenk'ha in'chango iyo ichangigwe kwajili yawe, neniwatalamkileni handa mwo utafi wo kuita Speini.
+\v 29 Umwo heza kubinda himanya neniwegaile wingi wo uvikilwa wa Kilisito.
+\p
+\v 30 Elo wandugu zangu namiungani kwa Zumbe ywetu Yesu Kilisito, na lukunde ludya kikwink'hwa ni Muye ywa Mnungu, mnigwe mgongo mwo kunivikila kwa Mnungu.
+\v 31 Lombezeni kugamba nilawe njela kwa awo want'hu hewe mhuwile Mnungu umwo mwe Yuda naho kugamba indima yangu uko Yelusalemu ihokelwe ni want'hu wa Mnungu.
+\v 32 Naivo nenize kwenyu kwa moyo wa kinyemi, naho uneva Mnungu anaunga nenize no kwikala kwa kinyemi hamwenga na nyuwe.
+\v 33 Mnungu, eli chotoko cho utondowazi ande na nyuwe nyose. Taile.
+\c 16
+\cl Mnango 16
+\p
+\v 1 Namwink'hiza kwenyu lumbu dyetu Foibe, yehe ni mndima mwe difyo dya wahuwila wa Kilisito uko Kenikelea.
+\v 2 Mhokeleni kwa zina dya Zumbe, enga viya wakutenda want'hu wa Mnungu, naho mwambizeni mwe yadya yose akuunga kulawa kwenyu, kwaviya yehe ni mbuya ywedi ywa want'hu wengi, naho na miye mwenye.
+\p
+\v 3 Nawalamsa Pilisika na Akula, wandima weyangu mwe ndima ya Yesu Kilisito,
+\v 4 hawauone ugima wawe kunda kint'hu, kwajili yangu, nawatogola, naho hiyo miye du mna ni hamwenga na want'hu wamhuwile Kilisito kulawa si nt'huhu.
+\v 5 Naho nilamsileni want'hu wamhuwile Kilisito wakudugana kwe nyumba ya Mnungu. Nilamsileni mbuyangu humuungisa, Epaineto, uyo ywa nk'hongo mwo mkoa wa Asia kumhuwila Kilisito.
+\v 6 Nilamsileni Maliamu, yehe adamanyisaga ndima kwajili yenyu.
+\v 7 Iviya iviya nilamsileni Andoloniko na Yunia, Wayahudi weyangu chavugailagwa hamwenga kwe divugailo, Wamanyika vedi mwa wegala ulosi, naho wanda wahuwila wa Kilisito umwo miye nandile nikei kunda mhuwila ywa Kilisito.
+\v 8 Nilamsileni mbuyangu Ampiliato humuungisa mwo kulungana na Zumbe.
+\v 9 Naho nilamsileni Alubano mndima miyetu mwe ndima ya Kilisito, hamwenga na mbuyangu Sitakisi.
+\v 10 Nilamsileni Apele, uyo azumilwe mwa Kilisito, nilamsileni nyumba yose ya Alistobulo.
+\v 11 Naho nilamsileni Helodiana ndugu yangu na wose walunganywe mwa Zumbe we mp'huga ya Nakisa.
+\v 12 Nilamsileni Tulufeni na Tulifosa wakudamanya ndima ya Zumbe na mbuyangu Pelisi, uyo amdamanyile Zumbe ndima nyingi vitendese.
+\v 13 Nilamsileni Lufu, asagulwe mwe ndima ya Zumbe, hamwenga na nine, uyo eli mnala kwa miye name.
+\v 14 Nilamsileni Asunkilito na Filegoni na Helime na Patolobaso na Helimasi na wahuwila wose wa Kilisito na wandugu wose we hamwenga na woho.
+\v 15 Nilamsileni Filologo na Yulia na Nelea na lumbudye na Olipa na want'hu wa Mnungu we hamwenga naye.
+\v 16 Lamsaneni kwa kilagiso cha lukunde. Mafyo ya wahuwila wa Kilisito yawalamsani.
+\p
+\v 17 Nawasigiilani wandugu zangu, muwakaulise wakubalanga umwenga wenyu no kuusa mhuwi wa want'hu no kuyahiga mahinizo yadya mhinizwe. Mkenege na want'hu awo.
+\v 18 Kwaviya wose awo wakutenda mbuli izo, hawakumdamanyila ndima Zumbe ywetu Kilisito, mna wazungula ludyo lwawe, weza na milosi yawe ina mwiile, na simulizi za kuhembeleza, no kuwazaganya want'hu wata mioyo yedi.
+\v 19 Want'hu wose wamwivani ivo mwili waivi. Naivo nyuwe mnda chotoko che kinyemi changu, namiungisani mnde wabala mwo uwedi, na wahezi mwo wiihi.
+\v 20 Naivo Mnungu, ichotoko cho utondowazi wetu naasunguze kumkoma mwavu na kumtenda hi kint'hu kwenyu. Uwedi wa Zumbe ywetu Yesu Kilisito unde na nyuwe.
+\p
+\v 21 Mndima miyangu, Timoseo hamwenga na Lukia na Yasoni na Sosipateli na Wayahudi weyangu, awo wose wawalamsani.
+\v 22 Miye Telitio niwandike ibaluwa ino, nawalamsani kwa zina dya Zumbe.
+\v 23 Mkaya ywangu Gayo, hamwenga na want'hu wamhuwile Kilisito wakudugana kwake awalamsani, Elasito mwiika kindolo cho mzi uno, hamwenga na Kwalito ndugu yetu, wose wawalamsani.
+\v 24 (Uwedi wa Zumbe ywetu Yesu Kilisito unde na nyuwe. Taile.”)
+\p
+\v 25 Haluse elo, Mnungu atogolwe Yehe akudaha kuwatendani ntoge mwo mhuwi wenyu, kwa Mbuli Yedi ya Kilisito Yesu idya niwabilikizeni, ne kinyele kiya kigubulwe kiya cha ulo na ulo chakefisile.
+\v 26 Mna haluse kindedi kia kigubulwa kwombokela mbuli ziwandikwe ni walotezi na kwa miko ya Mnungu ywa ulo na ulo itendigwa kumanyika kwa want'hu wose, vileke wose wahuwile no kutimila?
+\v 27 Atogolwe Mnungu uyo ekedu mta mizungu heenanayo mnt'hu mtuhu, ukulu wa ulo na ulo unde wakwe Yesu Kilisito. Taile.

47-1CO.usfm

@@ -0,0 +1,579 @@
+\id 1CO
+\ide UTF-8
+\h 1 Wakoliso
+\toc1 1 Wakoliso
+\toc2 1 Wakoliso
+\toc3 1co
+\mt 1 Wakoliso
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Miye Paulo nitangwe kunda mwigala ulosi ywa Yesu Kilisito kwa kuunga kwakwe Mnungu, hamwenga na ndugu yangu Sositenesi,
+\v 2 Chawawandikilani nyuwe we difyo dya wahuwila wa Kilisito uko kwo mzi wa Kolinso, na kwa wose watendigwe want'hu wa Mnungu, mwo kulunganywa hamwenga na Yesu Kilisito, na wose kila hant'hu, wakumlombeza Zumbe Yesu Kilisito, Zumbe ywawe na suwe.
+\p
+\v 3 Mnungu Tati yetu, na Zumbe Yesu Kilisito, awenk'heni uwedi no utondowazi.
+\p
+\v 4 Mazuwa yose namtogola Mnungu kwajili yenyu, kwaviya kawenk'hani uwedi wakwe kwa sila ya Yesu Kilisito.
+\v 5 Kwaviya mkelunga na Kilisito, mwink'higwa ugoli mwe vint'hu vose, mwe milosi yenyu yose no umanyi wose.
+\v 6 Kwaviya uwona mwe mbuli ya Kilisito ukint'hizwa mwenyu.
+\v 7 Kwaivo homhungukilwe ni geleko dyodyose kink'higwe ni Muye ywa Mnungu, mkagojelesa kulawanya kwakwe Zumbe ywetu Yesu Kilisito.
+\v 8 Naho naawatendeni mtoge kubula kwo uheelo, vileke msekukalalizwa mwe dizuwa akuuiya Zumbe ywetu Yesu Kilisito.
+\v 9 Mnungu, uyo awetangeni mnde no uhamwenga na mwanawe Yesu Kilisito Zumbe ywetu.
+\p
+\v 10 Wandugu zangu, kwa zina dya Zumbe ywetu Yesu Kilisito, nawasigiilani nyose mnde na ulosi umwenga, kusekukepanga. Mketoze kindedindedi, mnde na fanyanyi imwenga na kauwiilo dimwenga.
+\v 11 Wandugu zangu, higambilwa ni want'hu kulawa mwe mp'huga ya Koloe kugamba hamkuivana.
+\v 12 Nagamba ivi, kila yumwenga alonga kivakwe. Uyu agamba, “Namtimila Paulo”, uyu agamba, “Namtimila Apolo”, mtuhu nae agamba, “Namtimila Kefa,” Naho mtuhu agamba, “Namtimila Kilisito.”
+\v 13 Togoleni, Kilisito kakepanganiza? Paulo niye awambagwa mwo msalaba kwajili yenyu? Hegu nyuwe mbatizwa mnde wanamp'hina wa Paulo?
+\v 14 Namtogola Mnungu kugamba, hibatize mnt'hu mtuhu yeyose mwa nyuwe, mna hiwabatiza Kilisipo na Gayo aawo du.
+\v 15 Hahali yeyose akudaha kugamba hiwabatizani kunda wanamp'hina wangu.
+\v 16 (Heiye, Hikumbukila, nehimbatiza Sitefano hamwenga na wanawe, mna hangi uneva hibatiza mnt'hu mtuhu)
+\v 17 Kwaviya Kilisito hanigale nize nibatize, kanigala niwabilikize want'hu wose Mbuli Yedi, naho nibilikize haheina kuhuwila umanyi wa want'hu, vileke inguvu ye file ya Kilisito mwo msalaba ise kuuswa.
+\p
+\v 18 Kwaviya mbuli ye ifile ya Yesu mwo msalaba, ni uhezi kwa wose wakwaga, mna kwa suwe kikuyokolwa, ni udahi wa Mnungu.
+\v 19 Maandiko masuntilwa yagamba, “Neni ubanange mizungu yawe wata mizungu no umanyi wawe wata umanyi.”
+\p
+\v 20 Haluse weihi wata ubala, weihi wahinizi wa sigilizi? Hegu wekuhi walava mizungu wa mazuwa aya? Mnungu kailagisa isi kugamba mizungu ye want'hu we isi ni uhezi.
+\v 21 Kwaviya kwo mizungu yakwe Mnungu, want'hu hawakudaha kummanya kwa sila ya umanyi wawe wenye. Vituhu vakwe, suwe chambilikiza Mnungu awayokola wadya wakuhuwila kwa sila ya kiya wata mizungu wakugamba ni uhezi.
+\v 22 Wayahudi waunga vilagiso niho wahuwile, Wayunani nawo waunga umanyi.
+\v 23 Mna suwe chambilikiza Kilisito awambigwe mwo msalaba, kwa Wayahudi ni nk'hobadiso, kwa want'hu hi Wayahudi ni uhezi,
+\v 24 Mna wetangwe ni Mnungu, Wayahudi hamwenga na hi Wayahudi, Kilisito, ni ludole na mzungu wa Mnungu.
+\v 25 Kwaviya, vikuoneka kunda uhezi wa Mnungu, ivo ni ubala ukujink'ha ubala wa mnt'hu, naho kila kikuoneka kunda usokezi wa Mnungu, ni ludole kujink'ha ludole lwa mnt'hu.
+\p
+\v 26 Wandugu zangu, kumbukileni aho mwetangagwa, wengi wandaga hawana umanyi kwa fanyanyi za want'hu, hiyo wengi wata ludole, naho hiyo wengi wata ukulu,
+\v 27 Nuko kugamba Mnungu kavisagula viya vikugambigwa mwe isi vihezi, vileke avigele soni ivibala, naho kavisagula viya ivisokezi, vileke avigele soni viya vino udahi.
+\v 28 Naho Mnungu kasagula vint'hu vikuoneka visokezi na viya vibeligwe mwe isi vileke kwa ayo ayause yadya want'hu wakufanyanya hi kint'hu.
+\v 29 Mnungu kadamanya yose, kwaivo mnt'hu yeyose ase kukefenya.
+\v 30 Mna Mnungu kawalunganyani hamwenga na Yesu Kilisito, naho Mnungu kamtenda Yesu kunda umanyi wetu. Kwombokela yehe chatendigwa kioneke wedi ha Mnungu, chanda want'hu waluganywe na Mnungu, chanda wakukizwe no kunda wakombolwe.
+\v 31 Haluse, enga viya iwandikwe, “Yeyose akukefenya, naakefenye kwa yadya Zumbe adamanye.”
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Wandugu zangu, aho nezaga kwenyu kuwabilikiliza ikinyele cho ukindedi wa Mnungu, hyezaga na ulosi mdala, hegu kwa mzungu wa watu.
+\v 2 Umwo nandaga kwenyu, nehinda na ulamuzi wo kujala kila kint'hu mna kummanya Yesu Kilisito, Kilisito awambagwa mwo msalaba.
+\v 3 Ivo umwo nezaga kwenyu nandaga hikudaha, nazingizaga kwa wogofi mkulu,
+\v 4 naho mahinizo yangu na mabilikizi yangu hayandile kwa milosi ya mzungu wa want'hu, mna ni kwa kulavanya kutendese ni ludole lwa Muye ywa Mnungu.
+\v 5 Vileke mhuwi wenyu, unde mwo ludole lwa Mnungu, hiyo kuhuwila mwo mzungu wa mnt'hu.
+\p
+\v 6 Suwe chalonga ulosi wo umanyi kwa wadya wakuile mwo mhuwi. Mna hiyo umanyi wa mwe isi ino, hegu wakulu we isi, wadya we mwo kwaga.
+\v 7 Mzungu kikulonga ni mzungu we kinyele wa Mnungu ukefisile, udya akisaguile kinde hamwenga kwo ukulu wa Mnungu, kukongela aho isi yandaga ikei kuumbwa.
+\v 8 Ni mzungu, wakulu we isi hawaumanyaga. Wandile waumanyize hegu hawa muwambile Zumbe wo ung'azi mwo msalaba.
+\v 9 Mna enga ivo iwandikwe, “Mbuli idya ziso hadinati kuiona, naho gutwi hadinati kwiva, mbuli ziya hezinati kwingila mwo moyo wa mnt'hu, izo nizo zimbuli Mnungu awaikile lumwe wadya wakumuunga.”
+\p
+\v 10 Mna Mnungu kakigubuila kwa sila ya Muye ywakwe. Kwaviya Muye ywa Mnungu akulaula vint'hu vose, hata vint'hu va kundani vikefisile va Mnungu.
+\v 11 Ni ani akudaha kumanya zimbuli zi mndani mwa uyo mnt'hu mna uyo muye emndani mwakwe? Saiivo, Muye ywa Mnungu niye akumanya zimbuli za Mnungu.
+\v 12 Mna suwe hakihokele mp'heho ywe isi, mna kihokela Muye egalwe ni Mnungu, vikuleka chadaha kumanya yadya yose Mnungu akink'hile.
+\v 13 Naivo hakikulonga kwa milosi kihinizwe kwa mzungu wa mnt'hu, suwe chalonga mwe milosi kihinizwe ni Muye ywa Mnungu, mna kilavanya ikindedi cha Muye ywa Mnungu kwa wose wananae.
+\v 14 Yeyose heiina Muye ywa Mnungu hakudaha kuhokela vipe vikwiza kulawa kwa Muye ywa Mnungu. Want'hu enga awo mbuli izo ni uhezi mwe mitwi yawe, kwaviya mbuli izo zadaha kumanyika kwa wambizi wa Muye ywa Mnungu du.
+\v 15 Yeyose ananaye uyo Muye ywa Mnungu, adaha kuyamanya yose, naho ye mwenye hakudaha kusengelwa ni mt'hu yeyose.
+\v 16 Enga mawandiko yakukile ivo yakulonga, “Ni ani akumanya ubala wa Zumbe? Ni ani akudaha kumlangiliza Zumbe?” Mna suwe kina fanyanyi za Kilisito.
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Ikindedi wandugu zangu, hyadahile kulonga na nyuwe enga want'hu wana naye Muye ywa Mnungu. Nalongaga na nyuwe enga want'hu we isi, enga hewenati kukula mwo kumhuwila Kilisito.
+\v 2 Nehiungwa kuwenk'hani mele, hiyo nk'hande itogile, kwaviya hamwekale lumwe kuihokela nk'hande itogile. Naho hata haluse mkei.
+\v 3 Kwaviya mkei mwikale enga want'hu we isi ivo wakwikala. Aho mkanda na finju na nk'humbizi, ayo yakilavanyila kugamba mwekala wikazi enga isi ivo ikuunga.
+\v 4 Umwo yumwenga ywenyu akagamba, “Namtimila Paulo” mtuhu naye agamba, “Namtimila Apolo” hamkunda enga want'hu wa mwe isi?
+\p
+\v 5 Haluse, Apolo niye yuhi? Na Paulo naye niye yuhi? Suwe kiwegaileni kuhuwila kiwandima wa Mnungu. Kila yumwenga ywetu adamanya ndima idya enk'higwe ni Zumbe aidamanye.
+\v 6 Miye nahandaga mbeyu, Apolo niyo omela mazi, mna Mnungu niye avitendile vikule.
+\v 7 Ivo, mhandi na mta komela mazi hiyo kint'hu, Mnungu niye akutenda vihandigwe no komelwa vikule.
+\v 8 Yudya mhandi no mta komela mazi waligana, Mnungu naawalihe kila yumwenga kwe idya indima adamanye.
+\v 9 Kwaviya kiwambuya kikudamanya ndima hamwenga na Mnungu, naho ni enga nk'honde ya Mnungu, naho ni enga Nyumba ya Mnungu.
+\p
+\v 10 Mwo uwedi wa Mnungu anink'hile nidamanya ndima yo mzesi mmanyi niyo naika nk'hongelo, niyo mtuhu nae eza kuzenga mnanga. Mna kila mzesi vaungwa ande no wengele mwa ivo akuzenga.
+\v 11 Hahali mnt'hu akudaha kuika nk'hongelo nt'huhu kujink'ha idya iikigwe, nk'hongelo iyo ni Yesu Kilisito.
+\v 12 Wamwenga nawazengele zahabu, wamwenga masawa, hegu du maiwe ya unt'handa, mwo kuzenga mnanga mwe nk'hongelo, wamwenga nawazengele mizengo, mani, hegu na mahuto.
+\v 13 Naivo uwedi wa kila ndima yo mnt'hu nouoneke mwe dizuwa dya Kilisito, kwaviya mwe dizuwa diya moto naulagise ndima ya kila mnt'hu, moto nowiigeze indima iyo no kulagisa uwedi wakwe.
+\v 14 Uneva kila kiya kizengele hekihye no moto, mzesi neenk'higwe nt'hunyo.
+\v 15 Mna uneva ndima ya mnt'hu yeyose inahya no moto, naande kayaza nt'hunyo yakwe, mna mwenye naayokolwe enga mnt'hu anyilike umoto.
+\p
+\v 16 Togoleni hamamanyize kugamba enga mwi Nyumba ya Mnungu, naho kugamba Muye ywa Mnungu ekala umwenyu?
+\v 17 Naivo yeyose akuunga aibanange Nyumba ya Mnungu, Mnungu naye naambanange. Kwaviya Nyumba ya Mnungu ni ikuka, naho Nyumba ya Mnungu ni nyuwe wenye.
+\p
+\v 18 Msekukedant'hiliza, mnt'hu yeyose mwa nyuwe akukefanyanya kugamba ni mmanyi enga ivo isi ikuunga, ni vedi ande mhezi vileke enk'higwe kunda no mzungu we kindedi.
+\v 19 Kwaviya mzungu wa want'hu wa mwe isi, uwo ni uhezi ha Mnungu. Enga ivo Mawandiko yakukile yakulonga, “Mnungu awagwila wata mizungu mwo ubala wawe,”
+\v 20 Naho “Zumbe kamanya kugamba, fanyanyi za wabala hi kint'hu”
+\p
+\v 21 Elo ivo, mt'hu ase kukefenyela kwa yadya akudamanya mnt'hu! Kwaviya kila kint'hu ni chenyu,
+\v 22 Ikanda ni Paulo hegu Apolo, hegu Kefa hegu isi ino, hegu ugima hegu kubanika, hegu ivi haluse hegu luvi, yose aya ni ya kwenyu,
+\v 23 Mna nyuwe mwi want'hu wa Kilisito, Kilisito naye ni ywa Mnungu.
+\c 4
+\cl Mnango 4
+\p
+\v 1 Mnt'hu naakione kiwandima wa Kilisito kink'higwe udahi wa kuwagambila vint'hu vifisigwe va Mnungu.
+\v 2 Kint'hu kikuungwa kwa wandima awo wande wahuwilwa.
+\v 3 Mna haluse kwa miye hikint'hu kusengelwa ni nyuwe, hegu kusengelwa ni want'hu watuhu. Hata ivo hikukesengela miye mwenye.
+\v 4 Mwo moyo wangu hikulongelezwa kwa mbuli yoyose, mna ayo hayakulagisa kugamba hina lema. Zumbe niye akunisengela.
+\v 5 Ivo msekumsengela mnt'hu yeyose uneva hokusengela hakei kubula. Gojeni kubula aho Zumbe neeze, naayabunk'hule kun'gaile yose yafisigwe kwo lwiza no kuziika kuse zifanyanyi za want'hu zikefisile. Niho kila yumwenga naahokele nt'hunyo yakwe kulawa kwa Mnungu.
+\p
+\v 6 Wandugu zangu, aya yose nilongile mwa Apolo na miye ni mliganyizo kwenyu, naunga mmanye kikulongwa mwo ulosi uno, “Tozeseni ayo yawandikwe.” Asekunda uuko yeyose mwa nyuwe akukefenyela yumwenga, na kumbela umtuhu.
+\v 7 Usekugamba weye kusagulwa kujink'ha weyao? Hiye Mnungu akwink'hile vose unanavo? Naho inanda kuta kwink'higwa, wakefenyelai enga hwink'higwe?
+\p
+\v 8 Togoleni mpata kila kint'hu mkukiunga! Mnda kale wagoli? Viya mnanavo vimwigusani kale? Mnda maseuta haheina suwe? Mnda ne vint'hu ivo haheina kunda na suwe? Vedi, nehaunga mnde maseuta kindedi vileke kinde maseuta hamwenga na nyuwe.
+\v 9 Kwaviya kwa miye naona kugamba, Mnungu kakitenda suwe wegala ulosi kinde wabeligwe, enga want'hu wasengelwe kubanika mwe kieti enga kint'hu cha kukaulwa mwe isi yose na hameso ya watumigwa naho kwa want'hu.
+\v 10 Suwe kiwahezi kwajili ya Kilisito, mna nyuwe mwi wabala mwo kulunganywa na Kilisito, suwe kiwasokezi mna nyuwe muwadahi, suwe kiwabeligwa mna nyuwe mwenk'higwa nt'hogola.
+\v 11 Hata ivi haluse suwe kina sala na nk'hilu naho kina sakaza naho chatoigwa naho hakina ho kwikala,
+\v 12 Chadamanya ndima kwa kukombeka suwe wenye, wakukihomola chawavikila, kikasezengwa cha finyiliza,
+\v 13 kikazigigwa chawahitula kwa milosi ya ujalamu. Mwe isi ino suwe kikukile, ne dizala dya kila mnt'hu hata ivi haluse.
+\p
+\v 14 Hikuwawandikilani aya vileke niwageleni soni, mna naunga niwakanyeni nyuwe wanangu huwaungisa.
+\v 15 Kwaviya hata uneva mna wakimalizi milongo gana mlongo, mwo wikazi wenyu wo kuhuwila mwa Kilisito mna tati yenyu yumwenga du, kwa kulunganywa na Yesu Kilisito, miye hinda tati yenyu kwa kuwegailani Mbuli Yedi ya Mnungu.
+\v 16 Elo, damanyeni enga ivo miye hudamanya.
+\v 17 Nivo vikuleka nawegailani Timoseo, yehe ni mwanangu ywe kindedi mwo mhuwi wo kulunganywa na Zumbe. Yehe ni mhuwilwa mwo mhuwi wo wikazi we kihuwila mwa Kilisito. Naawakumbuseni zisila zangu huzitimila mwo ugima umhya ulunganywe mwa Yesu Kilisito, uwo huhiniza kila hant'hu mwa mafyo ya wahuwila wa Kilisito.
+\p
+\v 18 Wamwenga wakonga kukeduvya kwaviya nomkaona kugamba hehadaha kuwatalamkilani.
+\v 19 Uneva Zumbe anaona kugamba ni vedi, nenize uko mwa mazuwa aaya, naivo nenize nikeonele mwenye udahi wa awo wakukeduvya ivo wili, naho hiyo enga ivo wakulonga du.
+\v 20 Kwaviya useuta wa Mnungu haumwe milosi du, mna ni kwa ludole.
+\v 21 Nikihi mkuunga? Nize na ngoda kwenyu, hegu kwa moyo wa lukunde na ujalamu?
+\c 5
+\cl Mnango 5
+\p
+\v 1 Haluse kiuko ikindedi kikulongwa kugamba wiyuko uhabwasi mwa wamwenga wenyu, naho ni uhabwasi hewiinati kulaila, hata mwa want'hu hewemmanyize Mnungu. Nagambilwa kugamba mnt'hu agenda na mkaza ise.
+\v 2 Mwadaha vivihi kukeduvya ne imbuli iyo? Nomuungwa kuionela kinyulu, mnt'hu uyo naye adamanye imbuli iyo neviungwa aguluswe amlawe mwenyu.
+\v 3 Hata uneva nihale na nyuwe, mna nihamwenga na nyuwe mwo moyo wangu, kwa zina dya Zumbe Yesu, homboka kale usengelo mwo mnt'hu uyo atendile mbuli ikugela soni enga iyo.
+\v 4 Umwo mwandile mkadugana, name nehinda hamwenga na nyuwe mwo moyo wangu, kwa udahi wa Zumbe ywetu Yesu,
+\v 5 mlavileni Mwavu mnt'hu uyo vileke umwili wakwe ukomwe, mna moyo wakwe uhonywe kwe dizuwa dya Zumbe akuunga awasengele want'hu.
+\p
+\v 6 Weduvi wenyu hiwo wedi, ulosi muumanya kugamba, “Hamila ngeke yadaha kutenda ditonge dyose diumuke.”
+\v 7 Mwaungwa kuusa ugwadu wa kale wo wavu, vileke mnde wakukile, niho nomnde tonge hya hediina ugwadu, naho ikindedi ivo nivo mwili, kwaviya Kilisito Pasaka ywetu kalavigwa kale kunda nt'hambiko.
+\v 8 Kitendeni Pasaka, mna hiyo kwa ugwadu udya wa kale, ugwadu wo wiihi no wavu, mna kwa mikate heigeligwe ugwadu, ni mikate yo ukuki no ukindedi.
+\p
+\v 9 Nawawandikilani mwe baluwa yangu int'huhu, msekunda hamwenga na wahabwasi.
+\v 10 Ikindedi ni kugamba, miye hikulonga want'hu wose hewemmanyize Mnungu, wahabwasi na wagubaguba na wabavi na wakuvika mahili, kwa kwikala hale nawo, naivo nomuungwa msame pele mwe isi.
+\v 11 Kiya hulonga ni kugamba, msekunda hamwenga na wadya wakukegamba wahuwila wa Kilisito, mna kumbeke ni wahabwasi, wagubaguba, wavikila mahili, wakuwalonga weyawe vihile, wakozi, wabavi. Hata ho ludyo msekwikala nawo want'hu awo.
+\v 12 Hamwenga na ayo, hi dyangu kuwasengela wekuse, Mnungu naawasengele awo. Togoleni, nyuwe hamkuungwa kuwasengela want'hu we hamwenga na nyuwe? Heiye!
+\v 13 Mna awo we kuse Mnungu nawasengele enga ivo iwandikwe, “Mguluseni yudya mwavu mwe difyo dyenyu.”
+\c 6
+\cl Mnango 6
+\p
+\v 1 Uneva yeyose mwa nyuwe ana masa na mhuwilwa ywa Kilisito miyawe, vivihi akamlongeleze kwe kitala cha want'hu hewe mmanyize Mnungu, hant'hu hakuwalekela want'hu wa Mnungu kuyalamula masa ayo?
+\v 2 Hammanyize kugamba want'hu wa Mnungu, naawasengele want'hu we isi ino? Nivedi, elo, uneva nomuwasengele want'hu we isi, hamkudaha kusengela mwa masa aya madodo?
+\v 3 Hamkumanya kugamba nekiwasengele watumigwa wa Mnungu? Elo ayo hikujink'ha mbuli zo wikazi uno?
+\v 4 Elo uneva nk'humbizi izo zikalaila, nii mwazigala kwa want'hu wakudibela difyo dya wahuwila wa Kilisito?
+\v 5 Mwakegela soni, neheelwa kugamba hahali hata yumwenga mbala mwo uhamwenga wenyu akudaha kwikala no kulamula masa mwa wahuwila wa Kilisito
+\v 6 Vituhu vakwe mhuwila ywa Kilisito yumwenga amwigala miyawe kwe kitala no kuwatenda want'hu hi wahuwila kuwasengelani masa yenyu.
+\p
+\v 7 Nicho kindedi, kukelongeleza nyuwe kwa nyuwe kwalagisa kugamba mdundugisa mkanda wa Kilisito, havandile vedi nyuwe mtendelwe vihile? Havandile vedi nyuwe mhokigwe ivo mnanavo?
+\v 8 Nyuwe wenye mwatendelana wiihi no kuhokana, naho mwawadamanyila ivo hata wandugu zenyu!
+\p
+\v 9 Ikindedi mmanya kugamba wakudamanya wiihi hawengile mwo useuta wa Mnungu? Msekukedant'hiliza, wahabwasi, wakuvikila mahili, wagosi wakugenda na wagosi weyawe na wavele wakugenda na wavele weyawe,
+\v 10 wabavi, wagubaguba, na wakozi, want'hu wateti, na wahoki, awo wose hawengile kwo useuta wa Mnungu.
+\v 11 Wamwenga wenyu nawanda enga aawo. Mna mkukizwa wavu wenyu. Mtendigwa kunda wakukizwe, mtendigwa wawagilwa kwa Mnungu, kwa zina dya Zumbe Yesu Kilisito, naho kwa Muye ywa Mnungu ywetu.
+\p
+\v 12 Wamwenga nawagambe, “Hilekelwa kudamanya dyodyose.” Heiye, mna ivo vose hivo vedi kwa nyuwe. Nazumila kugamba kila kint'hu ni chedi kwangu, mna heninde mtumwa wa kila kint'hu.
+\v 13 Watuhu nawo nawagambe, “Nk'hande iikwa izinda, izinda nazo ziikilwa nk'hande” Heiye, mna Mnungu neeze avibanange vose viidi. Umwili hauikilwe uhabwasi, mna wiikilwa kumdamanyila ndima Zumbe, Zumbe naye niye auumbile umwili, naho Zumbe aulela umwilini wakwe.
+\v 14 Mnungu amuuyulaga Zumbe Yesu, naivo naakiuyule naswe kwa udahi wakwe.
+\p
+\v 15 Hammanyize kugamba imili yenyu ni vilungo vo umwili wa Kilisito, togoleni, neniviguhe vilungo vo umwili wa Kilisito no kuvilunganya na pamp'he? Bule!
+\v 16 Hegu hammanyize kugamba, mnt'hu alunganywe umwili wakwe na pambe, yehe na pamp'he wanda mwili umwenga? Mawandiko yakukile yagamba, “Waidi awa nawande mwili umwenga.”
+\v 17 Mna akelunganye na Zumbe, kimuye anda yumwenga na yehe.
+\p
+\v 18 Unyilikeni uhabwasi! “Wavu wowose mtuhu akuutenda mnt'hu hauku ulumiza umwili wakwe, mna akutenda uhabwasi, aulumiza umwili wakwe.
+\v 19 Togoleni, hammanyize kugamba imili yenyu ni nyumba ya Muye ywa Mnungu akwikala mwenyu, yudya mwink'higwe ni Mnungu? Ugima wenyu hiyo wenyu, mna ni wa Mnungu,
+\v 20 nakawagulani kwa utana utendese. Ivo idamanyileni imili yenyu kwa kumtogola Mnungu.
+\c 7
+\cl Mnango 7
+\p
+\v 1 Kwezi mbuli ziya muwandike, ni vedi mnt'hu heelombile ase kulomba.
+\v 2 Mna kwa kuunyilka wiihi wo uhabwasi wiyuko, vaungwa kila mnt'hu ande na mkaziwe, na kila mvele ande na mgosiwe mwenye.
+\v 3 Mgosi adamanye yadya akuungwa kwa mkaziwe, mvele naye adamanye yadya akuungwa kudamanya kwa mnumewe, na kila yumwenga aungwa amwiguse miyawe.
+\v 4 Mkaza mnt'hu haande na izwi mwo mwili wakwe, mna mnumewe naande nadyo, mnumewe naye haande na izwi mwo mwili wakwe mna mkaziwe.
+\v 5 Msekulemelana, mna mzumilane kwa lupisi vileke mpate luneka lwa kumvika Mnungu. Naho akajika uiyaneni vileke Mwavu anase kuwagezani kwa kuswesa kufinyiliza kwenyu.
+\p
+\v 6 Nawagambilani aya, hiyo enga sigilizi, izi ni ulangilizi wangu.
+\v 7 Miye nehaunga want'hu wose wande enga ivi miye nili. Mna kila yumwenga ana kipe chakwe ahokele kulawa kwa Mnungu. Mnt'hu yumwenga kahokela kipe iki, mtuhu naye kiya.
+\p
+\v 8 Haluse kwa wadya hewe lombile na hewe lombigwe na wadya wagosi wawe wabanike, wagosi wabanikilwe ni wavele wawe, nawagambila nevinda vedi mgendeele kwikala mwikedu enga miye ivo hwikala.
+\v 9 Mna uneva hamkudaha kufinyiliza, lombeni, ni vedi mnt'hu alombe kujink'ha kukimp'hula kumunk'wamunk'wa kwiihile.
+\p
+\v 10 Kwa wadya walombane, nna sigilizi, naho hi yangu mna ni ya Zumbe. “Mvele hakuungwa kumwasa mnumewe.”
+\v 11 Mna wanasana yaungwa ekale haheina kulombigwa, hegu hiivo aungwa wakeuiye na mnumewe, “Mgosi hakuungwa kumwasa mkaziwe.”
+\p
+\v 12 Kwa watuhu nagamba, aha ni miye elo hiye Zumbe. Uneva mgosi mhuwilwa ywa Kilisito ana mvele hi mhuwilwa, mna kazumila kwikala naye, asekumwasa.
+\v 13 Naho uneva mvele mhuwilwa ywa Kilisito ekala na mgosi hi mhuwilwa ywa Kilisito, mna kazumila kwikala naye, ase kumwasa.
+\v 14 Kwaviya mgosi hi mhuwilwa, naazumilwe ni Mnungu kwaviya kalunganywa ni mkaziwe mhuwilwa ywa Kilisito. Naho mvele hi mhuwilwa naazumilwe kwa Mnungu kwa kulunganywa hamwenga na mgosiwe mhuwilwa ywa Kilisito. Wandile hiivo, wana wawe hegu hawazumilwe ni Mnungu, mna kwa ivo vili, wakuka kwa Mnungu.
+\p
+\v 15 Mna uneva yudya yumwenga hehuwile anaunga amwase miyawe ahuwile naamwase. Kwa ivo yudya miyawe mhuwilwa ywa Kilisito ande mgosi hegu mvele naande mlekelwa. Mnungu kamitangani nyuwe mwikale kwa utondowazi.
+\v 16 Wamanya vivihi kugamba mvele mhuwilwa ywa Kilisito adaha kumyokola mgosiwe, hegu mgosi mhuwilwa ywa Kilisito adaha kumyokola mkaziwe?
+\p
+\v 17 Kila yumwenga ekale enga ivo Zumbe auungile, naho enga ivo etangwe ni Mnungu. Iki nicho hulonga mwa want'hu wose wamhuwile Kilisito.
+\v 18 Uneva mnt'hu naketangwa ni Mnungu akanda kavinilwa asekukegamba havinilwe, naho uneva mnt'hu etangagwa akanda akei kuvinilwa naase kuvinilwa.
+\v 19 Kwaviya avinilwe na heevinilwe, hiyo kint'hu. Ikikulu ni kutoza miko ya Mnungu.
+\v 20 Kila yumwenga ywenyu naasigale enga ivo andaga umwo etangagwa ni Mnungu.
+\v 21 Weye wandaga mtumwa umwo Mnungu akakwitanga? Use kuikaula iyo, mna uneva unapata luneka lwa kukekombola, kekombole.
+\v 22 Mnt'hu yeyose etangwe ni Zumbe akanda mtumwa, uyo, ni mlekelwa kwa Zumbe, ivo mnt'hu etangwe ni Yesu, yehe ni mtumwa ywa Kilisito.
+\v 23 Mnungu kawagulani kwa utana utendese, ivo msekunda watumwa wa want'hu.
+\v 24 Wandugu zangu, kila yumwenga naasigale ekale mwo uhamwenga na Mnungu, enga viya andaga umwo aketangwa.
+\p
+\v 25 Haluse, kuligana na yadya mwaandikaga mwa hewelombigwe, hina mwiko kulawa kwa Zumbe, nalonga fanyanyi zangu enga mnt'hu kwa mbazi za Mnungu, hiwagilwa kuhuwilwa.
+\v 26 Kwa kukaula udala uwo wiyaho, nafanyanya kugamba ni vedi mnt'hu ekale iivo eli.
+\v 27 Uneva kulomba use kuzungula kumwasa mkaziyo, uneva hulombile usekuzungula kulomba.
+\v 28 Mna una lomba haikunda kudamanya wavu, naho mvele heelombigwe, hadamanye wavu. Awo wakuunga walombane nawabwiilwe ni makunt'ho ye isi ino, mna hiunga du kuwagambilani lumwe mmanye udala wa kila zuwa ukuwabwiila walombile na walombigwe.
+\p
+\v 29 Kiya hulonga wandugu zangu ni iki, lupisi lusigale lugihi, naho kukongela ivi haluse wagosi walombile nawawagilwa kwikala enga kugamba hawalombile.
+\v 30 Wadya wakuila wande enga hawakuila, wose wakuseka wande enga waswesile kinyemi, wose wakugula wande enga heweina kint'hu,
+\v 31 wose wakwangadikila mwe vint'hu ve isi ino wande enga want'hu hewekwangadika navo, kwaviya isi ino enga ivo kimanyize, yabindilikila.
+\p
+\v 32 Nehiungisa nyuwe msekuyafanyanyisa ayo. Mnt'hu heelombile, mazuwa yose adamanya ndima za Zumbe du, kwaviya aunga kumuwagila Zumbe.
+\v 33 Mna yehe alombile naangadikile vint'hu va mwe isi, kwaviya naaungise kumuwagila mkaziwe,
+\v 34 na ivo naamunk'hilwe ni mvele heelombigwe hegu kigoli, naakeike yehe mwenye kwajili ye zindima za Zumbe, kwaviya aunga umwili no umoyo wakwe amlavile Mnungu, mna mvele alombigwe angadikila vint'hu va mwe isi vo kumuwagila mgosiwe.
+\v 35 Nalonga ivi kwa kuwambizani nyuwe, hiyo kwa kuwakindila. Mna naunga nyuwe mdamanye vint'hu vikuwagila, naho vedi, na kuwenk'ha nyuwe wenye undima we kindedi kwa Zumbe kwa moyo wose.
+\p
+\v 36 Uneva want'hu waivane kulombana niyo wagamba hawalombane naho, mna mgosi aona kugamba hakumtendela vedi uyo mtumizwa wakwe hana mlombile niyo aona ho undele wakwe homboka, naho uneva kumunk'wamunk'wa kwamhuma, amlombe, adamanye dyodyose akudaha amlombe, naande hadamanye wavu.
+\v 37 Mna uneva uyo mgosi, hatigizwe kuleka kulomba, ni fanyanyi zakwe mwenye kugamba asekulomba, naho uneva adaha kukuhuma kumunk'wamunk'wa kwakwe, kugamba ase kulomba, naande kadamanya vedi kuleka kumlomba uyo miyawe kigoli.
+\v 38 Elo ivo mnt'hu akulomba atenda vedi, yudya heekulomba naye atendesa vedi.
+\p
+\v 39 Mvele alombigwe kafungwa ni mgosiwe wakanda wagima, mna mgosi anabanika naande mlekelwa, adaha kulombigwa ni mgosi yeyose akumuunga, mna ande du mhuwila ywa Kilisito.
+\v 40 Mna ivo huona, nevinde vedi yehe kwikala iivo eli, izi ni fanyanyi zangu naho nakefanyanya kugamba nnanaye Muye ywa Mnungu.
+\c 8
+\cl Mnango 8
+\p
+\v 1 Haluse, mwe zink'hande zikutambikilwa mahili, Kimanya ikindedi kugamba suwe chose kina umanyi, mna umanyi uwo wawatenda want'hu wande na wefenyi, mna lukunde lwazenga.
+\v 2 Yeyose akukeona kugamba kamanya kint'hu, ikindedi hamanyize kint'hu enga viya waungigwe kumanya.
+\v 3 Mna mnt'hu akumuunga Mnungu amanyika kwa Mnungu.
+\p
+\v 4 Naivo mwe zink'hande zitambikilwe “Mahili, kimanya kugamba mahili hiyo kint'hu mwe isi,” kimanya kugamba, eyuko Mnungu yumwenga ekedu.
+\v 5 Hata uneva want'hu wagamba weyuko wakwitangwa “milungu”, wande mwe isi na kulanga, inanda wabinda ingi “milungu” na “mazumbe”,
+\v 6 mna suwe eyuko Mnungu yumwenga, Tate aumbile vint'hu vose, naho kwa yehe chekala, naho eyuko Zumbe yumwenga du, Yesu Kilisito, uyo vint'hu vose viumbigwe kwa sila yakwe. Naswe chekala kwa sila yakwe.”
+\p
+\v 7 Mna hiyo wose wakumanya ikindedi iki, want'hu wamwenga wazoelesa kutambikila mahili, na ivo hata dielo wakadya nk'hande enga iyo, wakei kuifanyanya enga nk'hande zitambikilwe mahili, kwaviya mioyo yawe isokela wakeona wageligwa usavu ne nk'hande idya.
+\v 8 Mna nk'hande haikudaha kukigala hagihi vitendese na Mnungu. Hakinadile hakikuhungukilwa kint'hu, naho kinadya hakikongezelwa kint'hu.
+\v 9 Mna indeni na wengele, mse kuleka ulekelwa wenyu wa kudamanya mbuli yoyose uwatende wadya wo mhuwi usokele wagwe mwo wavu.
+\v 10 Kigambe mnt'hu yudya mta mahituhitu mwe zimbuli izi akuona weye ukwitangwa “mmanyi”, wadya mwe nyumba ya mahili, houwasongeleze wadye nk'hande zikutambikilwa mahili?
+\v 11 Naivo uyo mta mhuwi usokele, uyo nduguyo, Kilisito niye abanikaga kwajili yakwe, naaganike kwajili ya kiya ukwitanga umanyi wako.
+\v 12 Uneva mna mwatenda wandugu zenyu wabanange kwe sila iyo, no kulumiza mioyo yawe misokezi, nomnde mumtendela wavu Kilisito.
+\v 13 Elo ivo uneva nk'hande yawatenda wa Kilisito wambuyazangu kugweela mwo wavu, henidye nyama naho, vileke nisekuwatenda wandugu zangu kugweela mwo wavu.
+\c 9
+\cl Mnango 9
+\p
+\v 1 Miye hiye mlekelwa? Miye hiye mwigala ulosi? Hinati nimuwone Zumbe ywetu Yesu, togoleni nyuwe hicho cheleko che indima yangu kwa Zumbe?
+\v 2 Hata uneva wamwenga hawakunizumila kugamba miye ni mwigala ulosi. Ikindedi miye ni mwigala ulosi kwenyu. Nyuwe mwi kiwalo changu kulagisa wigala ulosi wangu, kwa kulunganywa kwenyu na Zumbe.
+\p
+\v 3 Umwo want'hu wakanihiga, ivi nivo hukegombela.
+\v 4 Hiwagilwe kwink'higwa nk'hande, hegu vakunywa, kwajili ye indima yangu?
+\v 5 Hiwagilwe kutenda enga wegala ulosi watuhu na wanduguze wa Zumbe na Kefa, kumguha mkazangu mhuwila ywa Kilisito ande hamwenga na miye mwe zint'hambo zangu?
+\v 6 Hegu ni miye na Banaba du, vileke kipate yadya kikuunga mwo wikazi wetu?
+\v 7 Hegu ni ani mtowani yeyose akukelihila mwenye umwo akanda kwe nk'hambi? Niani mlimi heekudya ulozo we miti yakwe? Mdimi yuhi heekudaha kunywa mele yo ludimo lwakwe.
+\p
+\v 8 Ivo nalonga aho kimnt'humnt'hu du, hata miko ya Musa nayo haikulonga iivo?
+\v 9 Iwandikwa mwe Miko ya Musa kugamba, “Use kuifupa mnomo ng'ombe ikaidamanyila ndima yo kuhuta uhule.” Haluse Mnungu alonga mbuli ya ng'ombe?
+\v 10 Togola, hakilongele suwe akalonga ivo? Ikindedi ayo yawandikagwa suwe, kwaviya umlimi no mvuni, wose waidi wakawiila kupata kint'hu mwo uvuni uwo.
+\v 11 Uneva suwe kiwahandilani mbeyu za kimuye mwa nyuwe, togoleni yanda mbuli nk'hulu uneva kikapata vint'hu kikuviunga kwa wikazi wetu kulawa kwenyu?
+\v 12 Uneva watuhu wawagilwa kukawiila aya kulawa kwenyu, togoleni, suwe hakiwagiliswe kujink'ha woho? Mna hakikudamanyile ndima ukuzumilwa kunda wedi ha meso ya Mnungu, mna suwe kifinyiliza kila kint'hu vileke kise kuikindila Mbuli Yedi ya Kilisito.
+\v 13 Mmanya kindedi kugamba mnt'hu akudamanya ndima mwe Nyumba ya Mnungu, apata nk'hande umwo mwe Nyumba ya Mnungu, naho wose wakulavila malavo he kilingo, apangilwa kwink'higwa mwa malavo ayo?
+\v 14 Zumbe nakasigiila, wadya wose wakubilikiza Mbuli Yedi ukudya kwawe kwaungwa kulawe uumwo.
+\p
+\v 15 Mna miye hitigize uwagilwa wowose uno. Naho hikuwandika vileke niupate uwagilwa uwo, kwa miye ni vedi nibanike kujink'ha kumtenda yeyose aone kugamba naketogola haheina kint'hu.
+\v 16 Uneva nabilikiza Mbuli Yedi iyo hiyo mbuli ya kukefenyela. Mna hamwenga na ayo yose nimwe yadya nigambigwe nitende. Naho makulu yaihile nayanibwiile uneva hina bilikize Mbuli Yedi ya Mnungu!
+\v 17 Yandile nehadamanya ndima ino kwa usaguzi wangu nehahuwila maliho, mna nadamanya enga ivo huungigwa nidamanye. Mnungu niye anigambile nidamanye.
+\v 18 Nt'hunyo yangu ni kint'hu chani? Nu uluneka lwo kubilikiza Mbuli Yedi bule haheina kulihigwa, haheina kutigiza icho huungigwa kulihigwa kwa kubilikiza.
+\p
+\v 19 Miye ni mlekelwa, hiyo mtumwa ywa mnt'hu yeyose, mna naketenda mwenye kunda mtumwa ywa kila mnt'hu vileke nimpatile Kilisito want'hu wengi kwa ivo vikudahika.
+\v 20 Umwo nandile hadamanya ndima na Wayahudi nehinda enga Myahudi vileke niwapate Wayahudi, naho hata uneva miye hikulongozwa nu Mwiko wa Musa. Hikailwa nu mwiko vileke niwapate wadya wekailwe nu Mwiko.
+\v 21 Umwo nandile hadamanya ndima kwa want'hu hi Wayahudi, nehikala enga hi Myahudi, kuse yo Mwiko, vileke niwapate want'hu hi Wayahudi, hiyo kugamba hikuutimila mwiko wa Mnungu, ikindedi nalongozwa nu Mwiko wa Kilisito.
+\v 22 Kwa wasokezi wo mhuwi, name hiketenda kunda msokezi vileke niwapate wasokezi. Niyo naketenda kunda kila kint'hu vileke wamwenga wawe wayokolwe kwa kila sila ikudahika.
+\v 23 Nayadamanya aya yose kwa ajili ye Mbuli Yedi ya Mnungu vileke name nihokele uvikilwa wa Mnungu.
+\p
+\v 24 Mwe kindedi mmanya kugamba wakuhigana wengi, mna akuunga ahokele geleko dyo uhumi ni yumwenga. Gulukeni enga ivo vileke mdahe kuhokela digeleko.
+\v 25 Mhigani yeyose wa misezigo, akehiniza no kukenyima vint'hu vose, vileke ahokele nt'hunyo ikubanika, mna suwe kihokele nt'hunyo heikubanika.
+\v 26 Ivi nivo vikuleka nakombekesa kwa makawiilo yo uhumi, nivo hutoana, hiyo enga mnt'hu akwaza ludole lwakwe bule.
+\v 27 Nausulumiza mwili wangu no kuutenda unitegeleze, vileke miye mwenye nnase kuoneka hikuungigwa kwo kuhokela digeleko umwo habinda kuwabilikiza want'hu watuhu.
+\c 10
+\cl Mnango 10
+\p
+\v 1 Wandugu zangu naunga mkumbukile yadya yalailaga kwa wakale wetu wadya wamtimilaga Musa. Wose wandaga wagubikagwa ni divunde, naho wose wombokaga vedi mwe bahali ya shamu.
+\v 2 Wose wabatizigwa mwe divunde na mwe bahali, vileke wande enga wakumtimila Musa.
+\v 3 Wose wadyaga ink'hande iidya ye kimuye.
+\v 4 Wose wanywaga mazi ye kimuye. Wanywaga kulawa mwo luwe lwe kimuye ulo lwandaga lukawatimila, naho uluwe ulo lwandaga ni Kilisito mwenye.
+\v 5 Mna hamwenga na ayo wamwenga hawa mwelele Mnungu, naivo vimba vawe vamwaganisagwa mwe nyika.
+\p
+\v 6 Yose aya ni mliganyizo mwa suwe, chahinizwa kise kumunk'wamunk'wa kwa vint'hu viihile enga viya wadamanye woho.
+\v 7 Mse kuvikila mahili, enga ivo wanwenga watendaga. Enga ivo Mawandiko yakukile yakulonga, “Want'hu wekalaga hasi niyo wanywa no kudya, niyo wavina wila wa uhabwasi.”
+\v 8 Naho kisekukehabwasa, enga viya wamwenga watendaga niyo wakomwa want'hu milongo magana maidi na nt'hatu kwa zuwa dimwenga.
+\v 9 Kisekumgeza Kilisito uyo Zumbe, enga viya wamwenga watendaga, niyo wabanika kwa kulumwa ni mazoka.
+\v 10 Naho kisekufujuka, enga wamwenga ivo watendaga niyo wabanangwa ni mtumigwa we file egalwe ni Mnungu.
+\p
+\v 11 Yose aya yalailaga enga miliganyizo kwa watuhu naho yawandikagwa yande makanyo kwa suwe. Kwaviya chekala mwo kusila isi.
+\v 12 Wose wakukeona kugamba wakimala watogile wakekaulise wanase kugwa.
+\v 13 Magezo yose yakuwabwiiani hiyo mageni kwa want'hu, mna Mnungu ni mhuwilwa, haalekele weye ugezigwe mwe viya hwiikudaha kuvifinyiliza na kusigala utogile, umwo ukagezigwa naakwink'he udahi wo kufinyiliza, no kukulagisa sila yo kufosela.
+\p
+\v 14 Wandugu huwaungani, inyilikeni miviko ya mahili.
+\v 15 Nalonga na nyuwe enga want'hu wabala, tendeni ulamuzi nyuwe wenye yadya huyalonga.
+\v 16 Kiyamp'ha kiya kikunyweela mwo ludyo lwa kukumbukila file ya Zumbe, no kumwink'ha Mnungu nt'hogola, naho umwo kika kinyweela chahangila sakame ya Yesu Kilisito. Naho umkate udya kikuumega no kuudya, chahangila umwili wa Kilisito.
+\v 17 Kwaviya mkate ni umwenga, naswe kiwengi, ki mwili umwenga, kwaviya chahokela umkate uwo umwenga.
+\p
+\v 18 Wakauleni Waizilaeli: togoleni wose wakudya nt'hambiko hiyo wakelunga na kilingo?
+\v 19 Kiya hulonga ni iki, nk'hande itambikilwe mahili, ne dihili idyenye, dina kibwai?
+\v 20 Havikudahika, kiya hulonga ni kugamba, nt'hambiko zikulavigwa kwe vilingo ni want'hu hewe mmanyize Mnungu, wawalavila mp'hepo, naho hawakumlavila Mnungu. Name hikuunga nyuwe mnde uhamwenga na mp'hepo.
+\v 21 Hamkudaha kunywela mwe kikombe cha Zumbe, naho niyo mwanyweela mwe kikombe che mp'hepo, naho hamkudaha kudiila ho ludyo lwa Zumbe, naho niyo mwadya ho ludyo lwe mp'hepo.
+\v 22 Hegu chaunga kimtende Zumbe aihiwe? Nyuwe mwagamba mna ludole kumjink'ha yehe?
+\p
+\v 23 Nyuwe nyose mwagamba vint'hu vose mwalekelwa kudamanya, mna miye nagamba, hivo vose vikubanika, naho wamwenga wenyu wagamba, vint'hu vose ni vedi, mna miye nagamba, hivo vose vikuzenga.
+\v 24 Yeyose mwa nyuwe asekukekaulisa yehe mwenye, akaulise na weyawe.
+\v 25 Dyeni chochose kikutagwa he digwilo, haheina kuutenda moyo wako hewiina kiyangayanga kwa kukeuza uza.
+\v 26 Kwaviya Mawandiko yagamba, “Isi na vose vimemile umwo va Zumbe.”
+\v 27 Uneva mnt'hu hiyo mhuwilwa, kawalalikani ho ludyo niyo mwa zumila kuita, dyeni chochose kiya kiikigwe ho ludyo haheina kuuza kint'hu chochose haheina mahituhitu mwe mioyo yenyu.
+\v 28 Mna uneva mnt'hu anakugamba, “Nk'hande ino ilavilwa mahili,” usekuidya ink'hande iyo, kwa ajili ya uyo akugambile, na weye mwenye usekunda na mahituhitu mwo moyo,
+\v 29 Iyo hiyo kwajili yo moyo wako, mna ni kwajili yo moyo wa uyo awagambileni. Kwaviya nii ulekelwa wangu wegame mwe mahituhitu ya mnt'hu mtuhu?
+\v 30 Uneva hamtogola Mnungu mwe nk'hande iyo, nii naho nikalalizwe mwe nk'hande idya humtogoela Mnungu?
+\p
+\v 31 Kwaivo chochose mkudya hegu wanywa, na chochose mkudamanya, damanye yose mwo ukulu wa kumwinula Mnungu.
+\v 32 Msekuwabanaga, wayahudi, hegu Wayunani, hegu want'hu wamhuwile Mnungu.
+\v 33 Tendeni enga ivo miye hutenda. Nageza kuwatenda kila yumwenga elelwe kwa yadya hudamanya, hikuzungula mbuli zedi kwa miye mwenye, mna nazungula mbuli zedi kwa wose vileke wayokolwe.
+\c 11
+\cl Mnango 11
+\p
+\v 1 Nizunguleni miye enga ivo humzungula Kilisito.
+\p
+\v 2 Haluse nawatogola kwaviya mkunikumbukila mwe zimbuli zose. Nawatogola kwaviya myatoza mahinizo enganivo niwegaileni nyuwe.
+\v 3 Ivo naunga mmanye kugamba kilisito nu mtwi wa kilka mgosi, na yehe mgosi nu mtwi wa mvele, naho mnungu nu mtwi wa kilisito.
+\v 4 Kila mgosi akulombeza hegu kulava uwona akanda kagubika umtwi wakwe augela soni umtwi wakwe.
+\v 5 Naho mvele akumvika, hegu akubilikiza ulosi wa Mnungu, hegubike umtwi wakwe ambela mnumewe, naho aligana na mvele amogile kipala.
+\v 6 Mvele hanagubike umtwi wakwe, nivedi apuchwe zifili zakwe. Mna ni soni kwa mvele kupuchigwa hegu kumogigwa kihala. Basi ni vedi agubike umtwi wakwe.
+\v 7 Mgosi hakuungwa kugubika umtwi kwaviya yehe kakeiga Mnungu na ukulu wa kumwinula Mnungu, mna mvele alagisa ukulu wa mgosiwe,
+\v 8 kwaviya mgosi haumbigwe kulawa mwo mvele, mna mvele kaumbwa kulawa mwo mgosi.
+\v 9 Mgosi hiye yehe aumbilwe mvele, mna mvele niye aumbigwe kwa ajili yo mgosi.
+\v 10 Ino ni kwajili ya mvele aungwa agubike mtwi wakwe vileke ande kilagiso cha mtumigwa ywa kwe mbingu mnanga mwo mtwi wakwe, kwajili ya mtumigwa ywa kwe mbingu.
+\p
+\v 11 Mwo kulungana kwetu na Zumbe, mvele hicho kint'hu haeina mgosi, mgosi naye hikint'hu haheina mvele.
+\v 12 Enga viya mvele aumbigwe kulawa mwo mgosi, mna mgosi naye elekwa ni mvele. Mna kila kint'hu chalawa kwa Mnungu.
+\v 13 Lamuleni nyuwe wenye uneva ni vedi mvele kumvika Mnungu, haeina chochose kigubike umtwi wakwe.
+\v 14 Hata miumbilwe iyenye ye mili yahiniza kugamba kwa mgosi fili nt'hali zagela soni,
+\v 15 mna kwa mvele kunda na fili ni kint'hu cha nt'hogola kwakwe. Kenk'higwa fili nt'hali vileke zimgubike.
+\v 16 Mna uneva yoyose aunga kuhigana mwa idi, ivo nawamanye kugamba, suwe hakizoele vituhu naho na mafyo ya wahuwila wa Kilisito hayazoele vituhu.
+\p
+\v 17 Hagendeela kuwalagiza, heni watunyeni kwa ayo yakutimila, mwo kudugana kwenyu mkamvika Mnungu, ikindedi mwadamanya yaihile kujink'ha kudamanya ayedi.
+\v 18 Nk'hongo ya yose, higambilwa kugamba mkadugana hamwenga enga fyo dya wahuwila wa Kilisito kuna kuhigana, name nazumila ludodo,
+\v 19 kwavovose hahaswese kuchakukana mwa nyuwe, vileke wadya wazumilwe wadahe kumanyika.
+\v 20 Ikindedi mkadugana hamwenga, mwagamba ni kwa kudya ludyo lwa kumkumbukila Zumbe kumbeke hiyo ivo.
+\v 21 Kwaviya umwo mkadya, kila yumwenga akeguhila nk'hande yakwe haheina kumgoja miyawe, vikuleka kwalaila wamwenga mwa nyuwe wana sala, wamwenga nawo wakozi.
+\v 22 Nyuwe mswesa nyumba zo kudiila no kunyweela? Hegu nyuwe mwadibela fyo dya wahuwila wa Kilisito no kuwagela soni wadya heweina kint'hu? Niwagezeni mwa idi? Mwagamba neni watunyeni? Ikindedi hikuwatunyani!
+\p
+\v 23 Kwaviya hihokela kwa Zumbe mahinizo yadya niwahinizizeni, kugamba Zumbe Yesu, ikilo kiya asezengagwa, aguhaga mkate,
+\v 24 niyo amtogola Mnungu, niyo abendula no kugamba, “Uno nuwo umwili wangu wili kwajili yenyu, mtende ivi kwa kunikumbukila.”
+\v 25 Ivo naho weze wabinde ukudya, niyo aguha kikombe no kugamba, “iki ni kikombe che ndagano imp'ya ikukint'hizwa ne sakame yangu, tendeni ivi kila mkanywa kwa kunikumbukila.”
+\v 26 Nuko kugamba kila mkadya mkate uno no kunywa mwe kikombe iki, mwa bwelekeza ifile ya Zumbe mpaka aho akeza kwiza.
+\p
+\v 27 Ivo elo, yeyose akuunga adye mkate uwo hegu kunywa kikombe cha Zumbe heviwagile, naande na masa kwo mwili ne sakame ya Zumbe.
+\v 28 Ivo elo mwaungwa mnde kukepelemba nyuwe wenye nk'hongo, niho mdye umkate uwo no kunyweela kikombe icho.
+\v 29 Naivo uneva mnt'hu anadya umwili no kunywa sakame ya Zumbe haheina kumanya iki ni kint'hu chani, adya no kunywa usengelo wakwe mwenye.
+\v 30 Naho nivo vikuleka wengi umwenyu, wanda wasokezi na kulumwa, naho wengi wabanike mwa idyo.
+\v 31 Uneva chakepelembe suwe wenye nk'hongo, hegu hachakegeile mwo usengelo.
+\v 32 Mna kikasengelwa ni Zumbe chahinizwa kunda wedi, kinase kioneke kina masa hamwenga na want'hu we isi.
+\p
+\v 33 Elo wandugu zangu umwo mkadugana hamwenga kwo ludyo lwa Zumbe mgojane.
+\v 34 Yeyose mta sala, naadye kwe nyumba yakwe vileke ukudugana kwenyu kuse kuwegelani mwo kusengelwa ni Mnungu, mna mwe yadya matuhu neni wagambileni umwo heza.
+\c 12
+\cl Mnango 12
+\p
+\v 1 Wandugu zangu, haluse naunga mmanye vedi mwe mbuli ye vipe kink'higwe ni Muye ywa Mnungu.
+\v 2 Mmanya kugamba viya mwandaga hamumhuwile Mnungu ywe kindedi, mwalongozagwa na kwazaganywa ni mahili.
+\v 3 Namiungani mmanye kugamba hahali mnt'hu akulongozwa ni Muye wya Mnungu akudaha kugamba “Yesu kaligitwa!” Naho hakudaha mnt'hu kugamba “Yesu niye Zumbe”, haheina kwikaila ni Muye ywa Akukile.
+\p
+\v 4 Viyuko vipe vingi heviiligane, mna Muye akwink'hiza ni yumwenga.
+\v 5 Ziyuko sila heziliga zo undima, mna Zumbe niye akudamanyilwa.
+\v 6 Ziyuko ndima zihengi, mna Mnungu nu uyo yumwenga akuwenk'ha want'hu wose ludole lwo kuzidamanyila.
+\p
+\v 7 Mna Muye ywa Mnungu akegubula kwa sila zi hengi naho kwa kila yumwenga kwa kwambizana.
+\v 8 Muye ywa Mnungu amwink'ha mnt'hu yumwenga ulosi wa mizungu, naho kwe mnt'hu mtuhu amwink'ha ulosi wa ubala, ivo akuunga uuyo Muye.
+\v 9 Muye uuyo amwink'ha mnt'hu yumwenga mhuwi, mnt'hu mtuhu enk'higwa geleko dya uhonyi wa maine.
+\v 10 Muye ywa Mnungu amwink'ha mnt'hu yumwenga geleko dya kudamanya vihungi, mtuhu enk'higwa ulotezi, naho wamwenga wenk'higwa geleko dya kukombaganya vipe vilawile kwa Muye ywa Mnungu na viya vilawile kwa muye mtuhu. Naho kwa watuhu awenk'ha geleko dya kulonga ulosi mgeni, na kwa watuhu awenk'ha geleko dya kutapita kiya kikulongwa.
+\v 11 Mna Muye ywa Mnungu niye akuwenk'ha mageleko yehengi, Muye ywa Mnungu niye akudamanya aya yose, amwink'ha kila mnt'hu kipe enga ivo akuunga.
+\p
+\v 12 Saviya mwili wili umwenga una vilungo vingi, hamwenga na kugamba vilungo ivo ni vingi, voho nivo vikuutenda uwo mwili umwenga, nivo vili hata kwa Kilisito.
+\v 13 Saiivo suwe chose, kikanda Wayahudi hegu Want'hu hi wayahudi, wakanda watumwa hegu walekelwa, wose kibatizwa mwo mwili umwenga kwo uuyo Muye ywa Mnungu yumwenga, naho wose nekink'higwa kunywa kwa uyo Muye yumwenga.
+\p
+\v 14 Kwaviya mwili wenye haudamanywe na kilungo kimwenga ila vilungo vingi.
+\v 15 Uneva kiga kinagamba “Kwaviya miye hiye mwili, basi miye hiyo wo mwili,” iyo haikukitenda kinde hicho kilungo cho mwili.
+\v 16 Naho uneva gutwi dyagambile, “Kwaviya miye hiyo ziso, ivo miye hiyo ywo mwili,” iyo hakutenda digutwi disekunda kilungo cho mwili.
+\v 17 Uneva mwili wose wandile ziso, nekikeva vivihi? Naho mwili wose unanda gutwi, nekika hefya vivihi?
+\v 18 Mna ivo vili, Mnungu kaika vilungo heviligane mwo mwili enga ivo mwenye Mnungu aungile.
+\v 19 Hawadahike kunda mwili uneva mwili wose wandile kilungo kimwenga!
+\v 20 Enga viya vili, kuna vilungo vingi mna umwili ni umwenga.
+\v 21 Naivo ziso hadikudaha kuugamba mkono “Hikukuunga!” Naho mtwi uvigambe iviga, “Hikukuwaungani.”
+\v 22 Mna vikutendesa, hakikudaha kudamanya dyodyose haheina ivilungo viya vikubanika kunda visokezi.
+\v 23 Naho vilungo viya kikuvifanyanya kugamba vabeligwa, nivo kikuvilelesa, viya vilungo kikuviona havina uwedi utendese, chavilelesa,
+\v 24 mna vilungo ivedi havikuunga kuleleswa, Mnungu mwenye kawiika umwili hamwenga, kavink'ha nt'hunyo viya vilungo vibeligwe.
+\v 25 Kwa ivo hauhali mchakuko mwo mwili, mna vilungo vakwe vose valelana.
+\v 26 Kilungo kimwenga cho mwili kinalumila, vilungo vose valumila hamwenga na choho, kimwenga kinatogolwa vose vanda na kinyemi hamwenga na choho.
+\p
+\v 27 Nyuwe mwi mwili wa Kilisito naho kila yumwenga ni kilungo cho mwili uwo.
+\v 28 Mwe difyo dya wahuwila wa Kilisito, Mnungu kaika, wegala ulosi na walotezi na wahinizi akajika naho wakutenda vihungi, wakatimila wadya wenk'higwe geleko dya uhonyi na wakuwambiza watuhu, na wana udahi wa kwikaila, na wakulonga milosi mihya.
+\v 29 Wose awo hiwo wegala ulosi, wose awo hiyo walotezi, wose awo hiyo wahinizi. Hi kila yumwenga ana ludole lwo kudamanya vihungi,
+\v 30 hiyo wose wahonyi, hiyo wose wakulonga ulosi mhya, hiyo wose wakuwatapitila want'hu yadya yalongigwe.
+\v 31 Kombekeni kupata vipe ivikulu, name neni walagiseni sila zose kujink'ha. Ivi haluse neniwalagiseni sila yedi kujink'ha zose.
+\c 13
+\cl Mnango 13
+\p
+\v 1 Nadaha kulonga milosi ya want'hu, hegu ya watumigwa wa kwe mbingu, mna nnaswesa lukunde hinda enga izwi dya nk'hengele.
+\v 2 Nadaha kunda na kipe cho kubilikiza ulosi wa Mnungu, nadaha kunda no umanyi wa kila kint'hu, no ukombaganyi we zimbuli zose za kinyele, hata nnanda na mhuwi wose wa kusamiza milima, mna uneva hiswesa lukunde, miye hicho kint'hu chochose.
+\v 3 Hata nnawenk'ha wakiwa vose nnanavo, haho hata nnalava umwili wangu wokigwe mwo moto, mna nna swesa lukunde, neninde hi kint'hu chochose.
+\p
+\v 4 Mta lukunde afinyiliza, ana kise, hana finju, hakukeduvya, hakukefenya,
+\v 5 Mta lukunde hakuswesa kunda na wogofi, hakuzungula mbuli zakwe mwenye naho hana maya naho mta lukunde hakuika nk'humbukila za maihi adamanyilwe ni want'hu.
+\v 6 Mta lukunde hakusekeela wiihi, yehe ana kinyemi mwe kindedi du.
+\v 7 Mta lukunde hakuuya kunyuma, mta lukunde ahuwila yose, naho akawiila yose, naho hakudunduga.
+\p
+\v 8 Lukunde haluna uheelo. Kukanda na ulotezi, nousile, kukanda na kipe cha udahi wa kulonga milosi mihya, ayo nayasile, kukanda na umanyi, yose ayo nayomboke.
+\v 9 Kwaviya umanyi wetu mwe kugendeza kose ulosi wa Mnungu haukint'hile, naho ulotezi wetu nawo haukint'hile,
+\v 10 mna Mnungu akeza kuyakint'hiza yose, yadya heyekint'hile yeza kwagiila.
+\v 11 Umwo nandaga mdodo, alongaga enga mwana mdodo, nehimanya enga mwana mdodo, nehifanyanya enga mwana mdodo, mna haluse hikula, mbuli ze kidodo hizileka.
+\v 12 Kwaviya kiya kikuona ivi haluse ni enga futa heikint'hile mwe kioo, mna akajika nekikaulane nt'humba na nt'humba, ivi haluse icho humanya hakikint'hile, mna kulongole nenimanye yakint'hile yose, enga ivo Mnungu animanyise miye.
+\v 13 Haluse nevikugendeele, nu mhuwi, makawiilo, no lukunde, mna mwa matatu aya dikulise nu lukunde.
+\c 14
+\cl Mnango 14
+\p
+\v 1 Kombekeni kunda na lukunde, naho mkombeke na kuvipata vipe vituhu va Muye akukile, kitendese kupata kipe cho kubilikiza ulosi wa Mnungu.
+\v 2 Wadya wakulonga kwa milosi mihya hawakulonga na want'hu mna walonga na Mnungu. Yehe alonga mbuli zikefisile kwa ludole lwa Muye ywa Mnungu.
+\v 3 Mna wadya wakugendeza kose ulosi wa Mnungu, walonga na want'hu no kuwenk'ha wambizi, kuwatondowaza, na kuwasangalaza.
+\v 4 Wadya wose wakulonga milosi mihya, wakezenga wenye, mna wakubilikiza ulosi wa Mnungu wawazenga want'hu wamhuwile Kilisito.
+\p
+\v 5 Elo, nehaunga nyose mlonge mihya, mna naungisa mnde na kipe cho kulonga ulosi wa Mnungu. Kwaviya akulonga ulosi wa Mnungu aungiswa vitendese kujink'ha yudya akulonga kwa ulosi mhya, vituhu vakwe atapite yehe mwenye kwa watuhu mwe kiya alongile, vileke want'hu wamhuwile Kilisito wadahe kuzengigwa.
+\p
+\v 6 Elo wandugu zangu, neni wambizeni mbwai uneva hamiziilani na ulosi mhya, heniwambizeni chochose, mafa uneva himink'hani ugubulo kulawa kwa Mnungu, hegu ubala, hegu naho ulosi kulawa kwa Mnungu, hegu mahinizo yamwenga.
+\v 7 Nivo vili vint'hu vikulava izwi heviina ugima, vikatoigwa enga mluli ukwo kwo wila, hegu ng'weng'we. Togola mnt'hu adaha vivihi kuumanya wila ukutoigwa uneva vint'hu ivo havikulava izwi dikwivika umwo vikatoigwa.
+\v 8 Naho uneva mtowa nguli hanaitoile ikamanyika niani akuunga akeikile lumwe kwa nk'hondo.
+\v 9 Saiivo, want'hu nawakombaganye vivihi kiya ukulonga, uneva yadya ukulonga ni ulosi mhya houkumanyika? Uwo ulosi wako nounde waga bule.
+\v 10 Mwe isi iyuko milosi mingi hailigane, milosi yose yakombaganyika vedi.
+\v 11 Mna uneva hikuumanya ulosi ukulongwa, wadya wose wakuulonga nawande wata kwiza kwangu, name neninde mta kwiza kwawe.
+\v 12 Iviyaiviya nyuwe mna k'hwina kunda na vipe va Muye akukile, kombekeni kupata vipe viya vikwambiza kuwazenga want'hu wamhuwile Kilisito.
+\p
+\v 13 Mnt'hu akulonga kwa ulosi mhya, vaungwa alombeze enk'higwe kipe cha kuwatambalisa want'hu mwa kiya akulonga.
+\v 14 Kwaivo uneva halombeza kwe sila ino, umuye wangu nuwo ukulombeza, mna ubala woho haumuli mwe idyo.
+\v 15 Haluse nitende vivihi? Nenilombeze mwo muye wangu, naho mna nenilombeze hamwenga no ubala wangu, neni keme hamwenga no muye wangu, mna naho neni keme hamwenga no ubala wangu.
+\v 16 Unamtogola Mnungu mwo umuye wako du, mnt'hu mtuhu naadahe vivihi mwo mdugano azumile nt'hogola yako kwa kugamba “Taile” uneva hakukombaganya kiya ukulonga?
+\v 17 Hata uneva kumtogola Mnungu kwako kukanda kwedi vitendese, haikuwazenga want'hu watuhu.
+\v 18 Namtogola Mnungu kugamba nalongesa kwa milosi mihya kuwajink'ha nyuwe nyose.
+\v 19 Mna mwo kuvika nehadaha kulonga mbuli shano du zikukombaganyika vileke niwahinizize want'hu wamhuwile Kilisito, kujink'ha kulonga mbuli milongo gana mwe milosi mihya.
+\p
+\v 20 Wandugu zangu, msekufanyanyq enga wana wadodo, kuleni indeni wadodo mwo wavu, mna mwo kufanyanya kwenyu mnde enga want'hu wakangale.
+\v 21 Iwandikwa mwa maandiko yakukile Zumbe agamba, “Nenilonge na want'hu wangu, ‘Kwa sila ya milosi mihya, mna hamwenga na ayo want'hu wangu hawa nitegeleze.’”
+\p
+\v 22 Na ivo kipe cha kulonga milosi mihya ni kilagiso kwa wadya heweina mhuwi, hiyo kwa wahuwile kale, mna kipe cho kubilikiza Mbuli ya Mnungu ni kwa want'hu wahuwile, hiyo kwa heewehuwile.
+\v 23 Togoleni uneva fyo dya wahuwila wa Kilisito wanadugana hamwenga, wanakonga kulonga wose hamwenga kwa milosi mihya, aaho niyo eza mnt'hu mtuhu hehuwile niyo engila, haagambe nyose muwakilalu?
+\v 24 Mna want'hu wose wananda waubwelekeza ulosi wenk'higwe ni Mnungu, want'hu watuhu hewehuwile waneza, yose nawayeve nayawalagise uiihi wawe, naho nawekehime wenye kwa yose nawayeve,
+\v 25 fanyanyi zawe ze kinyele nezibunk'huke, niyo wafunama no kumvika Mnungu wakagamba, “Ikindedi Mnungu ehamwenga na nyuwe!”
+\p
+\v 26 Wandugu zangu ivi nivo hulonga. Mkadugana hamwenga kwa kumvika Mnungu, yumwenga akeme wila, mtuhu ahiniza, yumwenga ande na ugubulo kulawa kwa Mnungu, mtuhu alonge kwa ulosi mhya, na mtuhu atambalise yadya yakulongwa, aya yose yaungwa yande kwa kuwagela ludole wahuwila.
+\v 27 Uneva kunanda na want'hu wakulonga ulosi mhya, walonge waidi hegu watatu, hiyo kujink'ha aho, walonge yumwe yumwe, naho mtuhu atambalise yadya yakulongwa.
+\v 28 Mna uneva hahali yeyose akudaha kutambalisa, yudya akulonga ulosi mhya anyamale mwe mdugano, alonge du yehe mwenye na Mnungu.
+\p
+\v 29 Walotezi wa Mnungu, walonge waidi hegu watatu, watuhu wayahime yadya yakulongwa.
+\v 30 Mna uneva mnt'hu yumwenga ho mdugano uwo ahokela ulosi enk'higwe ni Mnungu, yudya akulonga vaungwa anyamale.
+\v 31 Nyose mwadaha kubilikiza ulosi wa Mnungu, yumwe yumwe, vileke kila yumwenga ahine no kugeligwa moyo.
+\v 32 Kipe cho ulotezi, chaungwa kulongozwa ni yudya enk'higwe icho ikipe,
+\v 33 kwaviya Mnungu hakuunga suwe kinde want'hu wa nk'humbizi, mna kinde no utondowazi iviyaiviya enga ivo vili mwa mafyo ya wahuwila wa Kilisito.
+\v 34 wavele wanyamale mwe midugano ya want'hu wamhuwile Kilisito, hawa kulekelwa kulonga, mna wande waivi enga viya miko ya Wayahudi ikulonga.
+\v 35 Uneva waunga wauze mbuli, wawauze walume zawe kwe zikaya zawe, ni mbuli yakugela soni kwa mvele kulonga mwo mdugano wa want'hu wamhuwile Kilisito.
+\v 36 Hegu mwagamba Mbuli ya Mnungu ilawa kwenyu? Hegu mwagamba iza kwajili yenyu mwikedu?
+\v 37 Uneva mnt'hu akeona kugamba ni mlotezi ana kipe che kimuye, aungwa kumanya kugamba yadya huwandika ni lagizo dya Zumbe.
+\v 38 Mna uneva mnt'hu ayabela ayo, ivo nanywe mumbele.
+\p
+\v 39 Ivo elo wandugu zangu, ungeni kugendeza kose ulosi wa Mnungu, mna msekumfingiza mnt'hu akulonga ulosi mhya.
+\v 40 Mna mbuli zose zidamanywe kwo uwedi na ivo ikuungwa.
+\c 15
+\cl Mnango 15
+\p
+\v 1 Naho naunga niwakumbuseni wandugu zangu, Mbuli Yedi niwabilikizeni, nanywe niyo mwaihokela, nayo niyo yanda nk'hongelo yo mhuwi wenyu, umwo mkukimaila mtogile.
+\v 2 Ulosi nibilikize kwenyu niyo Mbuli Yedi. Mnautoza nomyokolwe, uneva hamna utozile mhuwi wenyu nounde hi kint'hu.
+\p
+\v 3 Hiwenk'hani kiya nihokele, kint'hu cha yombe kujink'ha chochose kugamba Kilisito abanikaga kwajili yo wavu wetu, enga ivo viwandikwe mwa maandiko yakukile,
+\v 4 naho kugamba amoselagwa msanga niyo auyuka mwe dizuwa dya katatu, enga ivo iwandikwe mwa maandiko yakukile.
+\v 5 kugamba, amlawilaga Petulo, zina dituhu etangwa Kefa, naho niyo awalawila wegala ulosi wose mlongo na waidi,
+\v 6 akajika awalailaga want'hu wahuwila wajink'hile magana mashano kwa hamwenga, awengi mwa woho wakei wagima, mna wamwenga waitaga na Zumbe,
+\v 7 akajika niyo amlaila Yakobo, naho niyo awalaila wegala ulosi wose.
+\v 8 Eze ajink'he kuwalaila wose niyo anilaila miye name, hamwenga na kugamba hinda enga mnt'hu elekwe lupisi hi lwakwe.
+\v 9 Kwaviya mwa wegala ulosi wose miye ni mdodo kujink'ha wose, havandile vedi kwitangwa mwigala ulosi, kwaviya miye nehidisulumiza difyo dya want'hu wamhuwile Kilisito.
+\v 10 Kwa uwedi wa Mnungu, enga ivi nili, naho uwedi wakwe Mnungu hawandile bule kwangu. Hidamanyisa ndima kujink'ha wose, mna hiye miye hudamanya ndima, uwedi wa Mnungu nuwo ukudamanya ndima hamwenga na miye.
+\v 11 Na ivo elo, hata vinanda wabilikiza woho Mbuli Yedi, hegu inde ni miye hubilikiza Mbuli Yedi. Ino niyo kikuibilikiza chose, naho niyo mkuhuwila.
+\p
+\v 12 Haluse uneva ulosi kikubilikiza kugamba Kilisito kauyulwa, nii wamwenga wenyu wagamba kuuyulwa hakuhali?
+\v 13 Uneva hakuhali kuuyuka, ivo Kilisito hauyuke,
+\v 14 uneva Kilisito hauyuke, ivo kubilikiza kwetu hiyo kint'hu, no kuhuwila kwenyu hicho kint'hu.
+\v 15 Kujink'ha ayo nilongile, hegu nekinda waona wa lulimi hameso ya Mnungu, kwaviya nekigamba Mnungu amuuyulaga Kilisito, mna kumbe Mnungu hamuuyule, uneva ni kidedi wabanike hawa kuuyulwa, ivo Mnungu hamuuyule Kilisito.
+\v 16 Kwaviya uneva wabanike hawa kuuyulwa, ivo hata Kilisito hauyulwe.
+\v 17 Uneva Kilisito hauyulwe, ivo mhuwi wenyu hi kint'hu, naho mkei mwo wavu wenyu.
+\v 18 Naho elo, nuko kugamba wadya wabanike wakamhuwila Yesu, nawo waga ulo na ulo.
+\v 19 Uneva kawiilo dyetu mwa Yesu ni wa wikazi uuno wa ivi haluse du, suwe ni want'hu kuuonelwa mbazi kujink'ha wose mwe isi.
+\p
+\v 20 Mna ikindedi ni iki, Kilisito kauyulwa, ni ywa nk'hongo na yakilagisa kugamba wose wabanike nawo nawauyulwe.
+\v 21 Kwaviya ukubanika kwegalagwa mwe isi ni mnt'hu yumwenga, sa iivo kuuyuka kwiza kwombokela kwa mnt'hu.
+\v 22 Enga viya wose wakubanika kwa kukelunga na Adamu, sa iivo want'hu wose wauyulwa kwa kukelunga na Kilisito.
+\v 23 Mna kila yumwenga auyulwa hakwe hakwe, nk'hongo ni Kilisito, akajika watimila want'hu wakwe Kilisito, aho Kilisito akeza kwiza.
+\v 24 Niho uheelo nowize, aho Kilisito akeza kwink'hiza useuta kwa Tate Mnungu, aho akeza kunda kaubananga kila ukulu na kila udahi na kila ludole.
+\v 25 Kwaviya Kilisito naalongoze mpaka Mnungu awaike wank'hondo wakwe hasi ye viga vakwe.
+\v 26 Mnk'hondo ywe nk'homelezo kubanangwa naande ni ifile.
+\v 27 Kwaviya Mawandiko Yakukile yagamba, “Mnungu naaike vint'hu vose hasi ye viga vakwe.” Mna naho Mawandiko Yakukile yakagamba, “Vint'hu vose” hiyo kugamba ni hamwenga na Mnungu mwenye, kwaviya yehe niye akuviika vint'hu vose hasi ya Kilisito.
+\v 28 Mna aho vint'hu vose neviikwe hasi yo uzumbe wa Kilisito, niho Mwana mwenye naakeike hasi ya Mnungu yehe aikile vint'hu vose hasi ya Kilisito, vileke Mnungu avilongoze vint'hu vose hant'hu hose.
+\p
+\v 29 Haluse kuna kint'hu chani kwa want'hu wadya wakubatizwa kwa kuguha mazina ya want'hu wabanike? Wakawiila kupatai? Uneva wabanike hawa kuuyulwa ni mbwai mwabatizwa kwajili yawe?
+\v 30 Mna nii suwe chakegela mwo kulumila kila lupisi?
+\v 31 Wandugu zangu miye nabasa ukubanika kila zuwa. Wefenyi nna nao mwa nyuwe mwo kulunganya hamwenga na Yesu Kilisito Zumbe ywetu, yanitenda niigendeze imbuli ino.
+\v 32 Uneva naungigwe kimnt'hu du, kudya kutoana na want'hu enga makala yaihile mwe Efeso kwa mbuli za kimnt'hu, hegu nokukanink'ha mbwai? Uneva wabanike hawakuuyulwa, ivo, “Kidyeni no kunywa kwaviya luvi nekibanike.”
+\v 33 Mse kudant'hilizwa. “Wambuya waihile wabananga lugendo lwedi.”
+\v 34 Fanyanyeni ivo ikuungwa mna damanyeni ayedi, naho lekeni kudamanya wavu. Nawagambilani ivi, ni soni nk'hulu kwenyu kugamba wamwenga hawa mmanyize Mnungu.
+\p
+\v 35 Mnt'hu naauze kugamba, “Mili ya wabanike yadaha kuuyuka vivihi? Naande no mwili wa vivihi?”
+\v 36 Miuzile iyo ni ya kihezi, mkahanda mbeyu haikudaha kuhota mpaka inde kubanika.
+\v 37 Na kiya ukuhanda ni mp'huluzi du, ikanda ye ngano, hegu mbeyu nt'huhu, hidyo diziti gima dikuunga dihote.
+\v 38 Mnungu aink'ha idya imbeyu miumbilwe yoyose ivo akuunga, azink'ha kila mbeyu uumbigwe wakwe yenye.
+\v 39 Naho miumbilwe ye viumbwa vose mwe isi hailigane. Miumbilwe ye mili ya want'hu ni imwenga, makala nayo yana miumbilwe imwenga, madege nayo yana miumbilwe imwenga, samaki nazo zina miumbilwe imwenga.
+\v 40 Iyuko miumbilwe ya kwe mbingu naho iyuko miumbilwe ya mwe isi, uwedi we miumbilwe ya kulanga ivituhu, naho uwedi we miumbilwe ya mwe isi ivituhu.
+\v 41 Zuwa dina wedi wakwe, umnenge nawo una wedi wakwe nt'hondo nazo zina wedi wawe, naho umwo mwe zint'hondo wedi wawe haukuligana.
+\p
+\v 42 Ivi nivo ikuunga inde umwo wabanike wakauyulwa. Mwili wamosagwa msanga mwo kubanika, mna wauyulwa mwo wedi haheina kuola.
+\v 43 Mwili wamoswa msanga kisoni mna wauyulwa mwe weduvi, wamoswa msanga mwo usokezi niyo wauyulwa mwo wedi utendese na ludole.
+\v 44 wamoswa msanga mwili we kimnt'hu, mna ukauyulwa wanda mwili wa kimuye, wiyuko mwili wa kimnt'hu kizoele naho nokunde no mwili we kimuye.
+\p
+\v 45 Mawandiko yakukile yagamba, “Mnt'hu ywa nk'hongo, Adamu, aumbagwa kunda mgima”, mna Adamu ezile kunyuma, ni Muye ywa Mnungu akwink'hiza want'hu ugima.
+\v 46 Mna haukukonga udya umwili we kimuye, wakonga wo ulongo niho wize udya we kimuye.
+\v 47 Adamu ywa nk'hongo kaumbwa kwa mwili wa kimnt'hu, mna Adamu ywa kaidi alawaga kwe mbingu.
+\v 48 Wose we isi wakeiga yudya ywe isi, na wadya wa kwe mbingu wakeiga yehe akulawa kwe mbingu.
+\v 49 Enga viya kikeigile yudya aumbigwe kwa ulongo, nivo nekikeige na yudya alawile kwe mbingu.
+\p
+\v 50 Iyo huwagambilani wandugu zangu nagamba, umwili wa mnt'hu haukudaha kwingila kwo useuta wa Mnungu, naho cho kubanika hakikudaha kunda enga kiya hekikubanika.
+\v 51 Tegelezani ikindedi che kinyeele iki, hekife chose, mna nekihitulwe,
+\v 52 Aaho kwa aho. Gunda dyo uheelo aho nediile, wabanike nawauyulwe, wasekunda na kubanika hawabanike naho naswe nekihitulwe.
+\v 53 Kwaviya cho kubanika no uungwe uhitulwe unde hiyo wo kubanika. Wo kubanika waungwa uhitulwe kunda hiwo wo kubanika.
+\v 54 Naivo umwo ikalaila ino, no mwili wo kubanika uvale udya houkubanika, na udya mwili wo kuola ukavala udya hewiikuola, niho ikindedi cho mawandiko yakukile nekikelavilize, “Ukubanika, kubanangwa, uhumi ukint'ha!”
+\q1
+\v 55 File, kwikuhi kukihuma kwako? “Wikuhi udahi wako wo kukoma?”
+\p
+\v 56 Udahi we file walawa mwo wavu, ludole lwo wavu nalo lwalawa mwo mwiko.
+\v 57 Mna atogolwe Mnungu akukink'ha uhumi kwa sila ya Zumbe ywetu Yesu Kilisito!
+\p
+\v 58 Na ivo wandugu zangu mkimale mtogile, mse kulekela kint'hu kiwasingiseni, mkatendese kudamanya ndima ya Zumbe mazuwa yose, mkamanya kugamba kiya mkudamanya kwajili ya Zumbe hechage bule.
+\c 16
+\cl Mnango 16
+\p
+\v 1 Mwe yadya muwandike mwe nchango yo kuwambiza want'hu wamhuwile Kilisito uko Uyahudi, damanyeni enga viya niwalagize wahuwila wa Galatia.
+\v 2 Mwe dizuwa dya nk'hongo dyo kuhumula, kila yumwenga ywenyu aungwa kuika hank'handa matundu, vileke kusekunda na n'chango umwo heza kwiza.
+\v 3 Heza kwiza kwenyu neni wenk'heni baluwa zo utambalisi wa wadya muwasagule, na kuwatuma kwigala mageleko yenyu Yelusalemu.
+\v 4 Uneva nevinde vedi name niite, hegu, nekiitanye.
+\p
+\v 5 Nenize uuko halaila Makedonia. Kwaviya naungwa nombokele Makedonia.
+\v 6 Mafani neninde hamwenga na nyuwe kwa lupisi, vadahika kikandanya mwe miyezi yose ye mp'heho, vileke mwize mnambize mwo kugendeela ne nt'hambo yangu, kokose kudya huunga nnaite.
+\v 7 Naunga kunda na nyuwe lupisi lutali, hiyo kwomboka du. Nakawiila kwikala kwenyu kwa lupisi, uneva Zumbe anaunga nitende ivo.
+\v 8 Mna nenikale aaha Efeso mpaka mwe dizuwa dye Pent'hekosite.
+\v 9 Mnango wo kudamanya ndima ya Mnungu aha ukomoka, hamwenga no kugamba wakunihiga wabinda ingi.
+\p
+\v 10 Uneva Timoseo aneza kwenyu, mhokeleni vedi, kwaviya adamanya ndima ya Zumbe enga viya miye nili.
+\v 11 Kusekunda na yumwenga akuunga ambele, mna mwambizeni mwe zint'hambo zakwe kwa utondowazi, vileke auye kwangu, naivo miye na wahuwila wambuyazangu chamgoja.
+\p
+\v 12 Uyu ndugu ywetu Apolo, nk'hanana nyingi hilonga naye eze kwenyu hamwenga na want'hu watuhu wa Mnungu, mna haungise kwiza ivi haluse, mna neeze aho naapatile luneka.
+\p
+\v 13 Indeni meso, mkimale ngungulu mwo mhuwi, mnde wahumi, na wata ludole.
+\v 14 Damanyeni ndima zenyu zose kwa lukunde.
+\p
+\v 15 Mummanya Sitefano, ne mp'huga yakwe, woho ni want'hu wa nk'hongo kuuhokela mhuwi wa Kilisito uko Akaya, naho wakelavya woho wenye kuwadamanyila ndima want'hu wa Mnungu. Nawalombezani nyuwe wandugu zangu,
+\v 16 weveni want'hu enga awo, naho utimileni ulongozi wa kila mnt'hu akudamanya ndima hamwenga nawo.
+\v 17 Nna kinyemi kwo ukwiza kwawe Sitefano, Fotunatusi, hamwenga na Akaiko, woho wasita mp'hengo idya mwayasile nyuwe.
+\v 18 Awo wanisangalaza moyo wangu miye na nyuwe hamwenga, want'hu enga awo ni wa kuwatunya.
+\p
+\v 19 Want'hu wamhuwile Kilisito uko Asia yawalamsani. Akula na Pilisika hamwenga na want'hu wose wa Mnungu we mwe zikaya zawe wawalamsisani mwe kulunganywa na Zumbe.
+\v 20 Wahuwila wose aha wawalamsani. Lamsaneni kwa kilagiso cha lukunde.
+\p
+\v 21 Miye Paulo, nawaandika kwa mkono wangu mwenye.
+\v 22 Yeyose heekumuunga Zumbe, naaligitwe! Wize, weye Zumbe ywetu!
+\v 23 Uwedi wa Zumbe Yesu unde na nyuwe.
+\v 24 Lukunde lwangu nolunde hamwenga na nyuwe nyose kwa kukelunga na Yesu Kilisito.

48-2CO.usfm

@@ -0,0 +1,349 @@
+\id 2CO
+\ide UTF-8
+\h 2 Corinthians
+\toc1 2 Corinthians
+\toc2 2 Corinthians
+\toc3 2co
+\mt 2 Corinthians
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Miye Paulo mwigala ulosi ywa Yesu Kilisito, nitangwe ni Mnungu mwenye. Nihamwenga na ndugu yangu Timoseo chawegailani baluwa mwo mkowa wa Akaya. Chawegailani baluwa, want'hu wamhuwile Kilisito uko Kolinso, na want'hu wa Mnungu wose kila hant'hu uko kwo mkowa wa Akaya.
+\v 2 Chawalombezelani kwa Mnungu Tati yetu na Zumbe ywetu Yesu Kilisito awenk'heni uwedi no utondowazi.
+\p
+\v 3 Atogolwe Mnungu, Ise dya Zumbe ywetu Yesu Kilisito, Tate mta mbazi, Mnungu akukink'ha kusangaala kwose.
+\v 4 Akisangalaza suwe mwa makunt'ho yetu yose, vikukink'ha udahi wo kuwasangalaza want'hu watuhu mwe kila makunt'ho. Kwo kuwagela ludole ukudya suwe wenye kiuhokele kulawa kwa Mnungu.
+\v 5 Suwe naswe niivo kikwingila mwa masulumizo ya Kilisito, iviyaiviya kombokela kwa Kilisito kusangalazwa kwetu kwanda kwingi.
+\v 6 Uneva suwe chakunt'ha, inde chakunt'ha vileke nyuwe msangalazwe naho mkombolwe. Uneva suwe kikasangalazwa, nyuwe nanywe mwasangalazwa no kwink'hwa ludole lwo kufinyiliza makunt'ho naayadya suwe kikuyafinyiliza.
+\v 7 Naivo makawiilo yetu mwa nyuwe yatoga kwaviya kimanya kugamba mnanda hamwenga na suwe mwa makunt'ho yetu, nomnde hamwenga na suwe iviyaiviya mwe kusangalazwa kwetu.
+\p
+\v 8 Wandugu zetu chaunga mmanye makunt'ho chapataga kudya kwo mkowa wa Asia. Makunt'ho nayanda makulu niyo chaona hakikudaha kufinyiliza, niyo chanda hakikukawiila kunda wagima, chamanyaga kugamba chabanika.
+\v 9 Nekiva mwe mioyo yetu kugamba, enga kisengelwa kubanika. Mna aya yalaila vileke kisekukehuwila suwe wenye, mna kimhuwile Mnungu akuwauyula wabanike.
+\v 10 Uyo akikombole mwe makunt'ho yo kubanika, naho nagendeele kukikombola, suwe kiika kukawiila kwetu mwakwe kugamba naakikombole naho.
+\v 11 Nanywe mkachambiza mwo kulombeza kwenyu. Naivo kulombeza kwenyu kwingi kwajili yetu nokuhitulwe, kwaivo want'hu wengi nawenule maizwi yawe kumtogola Mnungu.
+\p
+\v 12 Suwe chakeduvya kwaviya: mioyo yetu heiina kiyangayanga yalonga uwona kugamba, kikala mwe isi ino, vitendese kwa kunda hamwenga na nyuwe kwa ujalamu na moyo wedi kink'higwe ni Mnungu. Hakilongozwe na mzungu wa mnt'hu ila kwa mbazi za Mnungu.
+\v 13 Chawawandikilani yadya mkudaha kuyasoma na kuyakombaganya, nakawiila kugamba, nomkombaganye vedi,
+\v 14 hata uneva nommanye ludodo. Kimanya kugamba mwe dizuwa dya Zumbe Yesu, nomndahe kukefenyela suwe, enga naswe ivo kikukefenyela nyuwe.
+\p
+\v 15 Handa ne dikawiilo idyo, aho nk'hongo nehinda na mizungu kuwatalamkilani, vileke mhokele uwedi wa Mnungu kaidi.
+\v 16 Kwaviya nna mizungu ya kuwatalamkila umwo handa mwe utafi kuita kwo mkowa wa Makedonia, na mwo kuuya, vileke nipate wambizi kulawa kwenyu kwo utafi wangu wa Uyahudi.
+\v 17 Haluse, umwo handa mwo mzungu uwo, hinda enga mnt'hu mta mahitu hitu? Hegu mwaona nadamanya kwa fanyanyi za kimnt'hu kugamba, “Heiye” na aaho kwa aaho nagamba “Bule”
+\v 18 Mnungu ni mhuwilwa, makawiilo yangu kwenyu hayandile, “Heiye” Aaho naho nigambe “Bule”
+\v 19 Kwaviya Yesu Kilisito mwana Mnungu, uyo andaga akabilikiza mwenyu, na kwa Siliwano, Timoseo na miye mwenye hiye ywo kugamba “Heiye” akajika naho, “Bule,” mna Yesu handile mnt'hu ywa “Heiye” na aaho aho ande mnt'hu ywa bule. Mna yehe mazuwa yose ni “Heiye” ya Mnungu.
+\v 20 Kwaviya yadya yose alagane Mnungu ni “Heiye.” Kwa ivo, chagamba “Taile” kwa kwombokela Kilisito kwa kumwink'ha ukulu Mnungu.
+\v 21 Ni Mnungu mwenye akukitenda suwe na nyuwe kukimala kitogile, mwo kulunganywa na Kilisito, naho niye akisagule suwe.
+\v 22 Yehe akigeile kiwalo chakwe kugamba suwe ki want'hu wakwe, naho niye akink'hile Muye ywakwe Akukile mwe mioyo yetu, inde kilagiso kugamba vint'hu vose akiikile ni kindedi.
+\p
+\v 23 Mna Mnungu niye muwona ywangu, yehe kaumanya umoyo wangu, hizile naho Kolinso vileke niwageleni kinyulu.
+\v 24 Hakikugeza kuwakant'hamizani mwo mhuwi wenyu. Kimanya kugamba mtoga mwo mhuwi, mna chadamanya ndima hamwenga na nyuwe kwa kinyemi chenyu.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Ivo hiona nisekwiza kwenyu vituhu nnase kuwagela kinyulu.
+\v 2 Kwaivo uneva nnawatendani mnde na kinyulu, niani anisangalaze, hiyo wadya nawageile kinyulu?
+\v 3 Nivo vilekile hawegailani baluwa, hiungile kwiza kwenyu, no kugeligwa kinyulu ni wadya want'hu waungigwe kunda kinyemi changu. Nimwe kindedi kugamba nnanda na kinyemi, nanywe nomnde na kinyemi.
+\v 4 Nehiwawandikilani aho nk'hongo handa na makunt'ho mengi na kinyulu mwo moyo, na masozi mengi, icho nehaunga hiyo kuwagelani kinyulu, mna ni kuwatenda mbunk'hule ivo lukunde lwangu lwili kwenyu.
+\p
+\v 5 Uneva mnt'hu kamgela mt'hu mtuhu kinyulu, hanigeile kinyulu miye du, mna kawageleni kinyulu nyuwe nyose, naho hikuunga kundilisa na maya.
+\v 6 Usulumizo uwo enk'higwe ni want'hu wengi umkint'ha.
+\v 7 Isigale nomkadaha kuyajala yadya adamanye, no kumsangalaza vileke msekunda na kinyulu niyo afa chevu.
+\p
+\v 8 Ivo nalombeza kwenyu kugamba, mlagiseni ivo mkumuungisa.
+\v 9 Nawawandikilagani baluwa idya, Kwaviya naungaga kumanya ivo nomkadaha kwiva kwa kila mbuli.
+\v 10 Uneva mnajala malema ya mnt'hu, name nayajala malema ya mnt'hu uyo. Naho uneva hajala malema ya mnt'hu uyo, nayajala malema ayo hameso ya Kilisito kwajili yenyu.
+\v 11 Vileke kise kumwink'ha Mwavu luhenyo akidant'hilize, kwaviya kimanya upapala wakwe.
+\p
+\v 12 Nize nibule kwo mzi wa Toloa, kubilikiza Mbuli Yedi ya Kilisito, nehibwiila mnango ukomolwa kwajili ye indima ya Zumbe.
+\v 13 Mna hikeivile vedi mwo moyo wangu, kwaviya nehinda na kiyanga yanga kwaviya hyamuwone Tito ndugu yangu. Nivo valekaga nawalaga wose na kuuya Makedonia.
+\v 14 Mna Mnungu atogolwe yehe akukilongoza kunda wahumi mwo ludongo lukwanga uhumi wa Kilisito. Mnungu akitenda kiigendeze mbuli ye kindedi cha Kilisito enga mhemp'he kila hant'hu.
+\v 15 Kwaviya kinda enga mhemp'he wo ubani uwo Kilisito akumlavila Mnungu, ukufunk'hizwa kwa wose wakuyokolwa, na wadya wa kwaga.
+\v 16 Kwa wose wadya wakwaga ni mp'hofa ya file, mna kwa wose wadya wakuyokolwa, ni mhemp'he ukugela ugima. Niani elo akuunga ande mwe ndima enga iyo?
+\v 17 Suwe hiyo enga wengi watuhu, wakuitendela yombe Mbuli ya Mnungu, suwe cha bilikiza Mbuli ya Mnungu mwe kindedi kwaviya kitumigwa ni Mnungu, kikanda kilunganywa mwa Kilisito.
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Togoleni, chakonga naho kukeduvya suwe wenye? Chaunga baluwa ya kuketambalisa kwenyu, hegu kulawa kwenyu enga watuhu?
+\v 2 Nyuwe wenye mwi baluwa yetu iwandikwe mwe mioyo yetu, kila yumwenga aione na kuisoma.
+\v 3 Imanyika kugamba nyuwe mwi baluwa ya Kilisito, aigale kwa mikono yetu. Ibaluwa yenye haiwandikwe kwa wino mna iwandikwa kwa Muye ywa Mnungu eli mgima. Haiwandikwe mwo luwe mna iwandikwa mwe mioyo ya want'hu.
+\p
+\v 4 Chalonga ivi kwa kukawiila kinanadyo kwa Mnungu kombokela kwa Kilisito.
+\v 5 Hiyo kugamba chadaha kudamanya dyodyose kwa ludole lwetu, mna udahi wetu wose walawa kwa Mnungu.
+\v 6 Naye niye akitendile kinde wandima we ndagano imp'ya, naho hiyo ndagano yo mwiko uwandikwe, mna kwa ndagano ya Muye ywa Mnungu. Kwaviya mwiko uwandikwe wegala file, mna Muye ywa Akukile wegala ugima.
+\p
+\v 7 Mwiko wawandikilagwa mwe vibesu va maiwe. Hamwenga na kugamba kwo uheelo wakwe unda file, naho ung'azi wakwe mkulu noukulisa hata wana wa Izilaeli wasekudaha kukaula kihanga cha Musa kwo ung'azi wakwe. Naho ung'azi uwo nounda wa lupisi du.
+\v 8 Togoleni kiya kikudamanywa kwa sila ya Muye ywa Mnungu nekinde na ung'azi mkulu wa vivihi?
+\v 9 Inanda zindima zikwigala file zina ukulu, togoleni, nezinde na ukulu wa vivihi zindima zikwigala ukombola!
+\v 10 Ikindedi kiya chandile na ukulu aho kale, niyo chaza ukulu wakwe kwa mbuli ya ukulu utendese wizile
+\v 11 Uneva kiya chandaga cho lupisi du chandaga na ung'azi wakwe, ikindedi kiya kikwikala ulo na ulo nekinde na ung'azi mkulu utendese!
+\p
+\v 12 Kwaviya idi nidyo dikawiilo dyetu, chalonga kwa weduvi mkulu.
+\v 13 Suwe hiyo enga Musa akegubikaga kitambala mwo uso wakwe vileke Waizilaeli wase kuuona ung'azi wandaga ukagiila mp'halahole.
+\v 14 Ubala wawe ugeligwa ubwalasi. Hata ivi dielo ikasomigwa indagano ya kale, kitambala icho kikei aaho. Kitambala icho nekiuswe du ukalungana na Kilisito.
+\v 15 Hata dielo hohose hakusomigwa miko ya Musa, ubala wawe ukei ugubikwe.
+\v 16 Mna umwo yeyose akamhitukila Zumbe, kitambala icho kimgubike chauswa.
+\v 17 Haluse Zumbe niye Muye, naho hohose aho eli Muye ywa Mnungu, naho heli no ulekelwa.
+\v 18 Haluse suwe wose vihanga vetu hevigubikwe, chanda enga kioo kikalagisa ukulu wa Zumbe, chahitulwa kikeige na uwo mliganyizo wakwe kwa ukulu ukulise. Iyo ni ndima ya Muye ywa Zumbe.
+\c 4
+\cl Mnango 4
+\p
+\v 1 Mnungu kwa mbazi zakwe, kakink'ha suwe indima ino kiidamanye, na ivo hakikuuya kunyuma.
+\v 2 Kileka zimbuli zose ze kinyele na zikugela soni, hakikwikala naho kwa udant'hi hegu kwazaganya Mbuli ya Mnungu. Mna kwa kuulagisa ukindedi chakeika hasi ya ulamuzi wa want'hu haheina mahituhitu hameso ya Mnungu.
+\v 3 Kwaviya uneva Mbuli Yedi kikubilikiza ikefisa, ikefisa kwa wadya wakwaga du.
+\v 4 Hawakuhuwila kwaviya ubala wawe ugeligwa lwiza ni yudya Mwavu mnungu we isi ino. Wasekuona vedi ungazi we Mbuli Yedi ya ukulu wa Kilisito, uyo mliganyizo ukint'hile wa Mnungu.
+\v 5 Kwaviya hakikuhungukilwa kukebilikiza suwe wenye, mna chambilikiza Yesu Kilisito uyo Zumbe, suwe wenye kikanda wandima wenyu kwa ajili ya Yesu.
+\v 6 Mnungu uyo agambile, “Ung'azi umweke kulawa mwo lwiza!” Nu uuyo Mnungu akuimwekeza mioyo yetu, kukink'ha mmweko wo ung'azi wo ukulu wa Mnungu ukung'ala mwe kihanga cha Yesu Kilisito.
+\p
+\v 7 Haluse, suwe kine kindolo che kimuye, kinda enga nyungu za ulongo, vileke kilagise kugamba ludole ulo lukulu ni lwa Mnungu, hiyo lwe suwe.
+\v 8 Mazuwa yose chakunt'ha, mna hakikukant'hamizwa, chanda na jakamoyo mna hakikuuya kunyuma,
+\v 9 chakunt'ha mna hakikuswesa wambizi, naho hata kikakinywa hasi, mna hakomwa.
+\v 10 Mazuwa yose chaiguha ifile ya Yesu mwe miili yetu yo kubanika, vileke ugima wakwe nao uonekele mwe mili yetu.
+\v 11 Mwo wikazi wetu chadugana no kubanika mazuwa yose kwajili ya Yesu, vileke ugima wakwe ukaulwe mwe mili ino iyetu yo kubanika.
+\v 12 Uku nuko kugamba, ukubanika kwadamanya ndima mndani mwetu, mna ugima wadamanya ndima mwenyu.
+\p
+\v 13 Mawandiko yakukile yagamba: “Hilonga kwaviya nehihuwila.” Naswe kikanda no mhuwi uuwo, chahuwila, naho kwaivo chalonga.
+\v 14 Kimanya kugamba Mnungu uyo amuuyule Zumbe Yesu, naakiuyule naswe hamwenga na Yesu, no kukiika ho undiilo wakwe hamwenga na nyuwe.
+\v 15 Yose aya ni kwa ajili yenyu, naho enga viya uwedi wa Mnungu ukuwabwiila want'hu wengi vitendese, nt'hogola nazo zongezekele vitendese, kwa ukulu wa Mnungu.
+\p
+\v 16 Kwaivo, hakikufa chevu, hata uneva mili yetu yasakala, mna muye wetu watendigwa uhya zuwa kwa zuwa.
+\v 17 Makunt'ho aya kikupata madodo, ni ya lupisi du, mna yakink'ha ukulu ukuyajink'ha makawiilo yose, nt'hogola ya ulo na ulo.
+\v 18 Kwaivo chakawiila kwa wengele hiyo kwa vint'hu vikukaulika, mna viya hevikuoneka, na viya vikuoneka vekela lupisi ludodo, mna viya hevikuoneka vekala mazuwa yose.
+\c 5
+\cl Mnango 5
+\p
+\v 1 Kwaviya kimanya kugamba, hakwikala ivi haluse aha he isi, umwili wetu, ukeza kubanangwa, Mnungu naakink'he nyumba akiikile lumwe uko kwe mbingu, nyumba ya ulo na ulo heidamanywe kwa mikono.
+\v 2 Haluse mwa aya chalugumila, kukawiila kwa kunyemwa nyemwa kwink'higwa mili ya kwe mbingu,
+\v 3 kwa kwink'higwa imili iyo hekioneke kunda kimbwigili.
+\p
+\v 4 Umwo kikekala mwo mwili uno we kimt'hu, chaila kwa makunt'ho. Hiyo kwa kuileka imili yo kubanika, mna chaunga kinde ne mili ya kwe mbingu, vileke mwili wo kubanika uhitulwe pele no ugima wa mazuwa yose.
+\v 5 Mnungu mwenye niye akiikile lumwe mahitulo aya, naho kakink'ha Muye ywakwe Akukile kulagisa kindedi kwa yose yadya akiikile.
+\p
+\v 6 Ivo mazuwa yose mtoge. Kimanya kugamba, kwikala mwe mwili uno, ni kwikala hale na kwetu kaya na Zumbe.
+\v 7 Kwaviya chekala kwa mhuwi, hiyo kwa yadya kikukaula.
+\v 8 Mna kitoga, naho chaona ni vedi kusama nyumba ino yo mwili, kikasamile kwe nyumba yetu hamwenga na Zumbe.
+\v 9 Kwa ivo chaunga kimuwagile Mnungu, kikanda mwe nyumba yetu aha he isi, hegu uko.
+\v 10 Kwaviya suwe chose nekiungwe kukimala hameso ha Kilisito, kihokele usengelo kulawa kwakwe. Kila yumwenga naahokele kiya awagilwe kulawa mwa yadya adamanye umwo kikanda kikei mwe isi, yande yedi hegu yaihile.
+\p
+\v 11 Kwaviya kimanya kiya kikuugwa mwo kumwogoha Zumbe, naivo chakombeka kuwalangiliza watuhu. Mnungu akimanya pele, naho chakawiila kugamba miye name nomnimanye mwe mioyo yenyu.
+\v 12 Hiyo kugamba chakehamp'hikiza kwenyu. Mna chawenk'hani luneka kukeduvya kwajili yetu, vileke mdahe kuwahitula wadya wakukeduvya, kwaivo wakuoneka kwa kuse, kujink'ha ivo weli kwe mioyo yawe.
+\v 13 Uneva kikaoneka wahezi, ni kwa ajili ya Mnungu, mna inanda kiwabala, iyo ni kwajili ya kuwambiza nyuwe.
+\v 14 Kwaviya chalongozwa nu lukunde lwa Kilisito, naho haluse chakombaganya kugamba, mnt'hu yumwenga abanikaga kwa ajili ya kila yumwenga, nuko kugamba wose kibanika hamwenga na yehe.
+\v 15 Abanikaga kwa ajili ya want'hu wose, vileke wose wakwikala mwo ugima wasekunda wagima kwa kukehuwila wenye, mna kwa kumhuwila yehe abanike niyo auyulwa naho.
+\p
+\v 16 Kukongela ivi haluse, hakikugeza kumsengela yeyose, hamwenga na kugamba lupisi lumwenga chamgeza Kilisito kwa kimnt'hu mnt'hu, mna ivi haluse hakikumgeza ivo.
+\v 17 Yeyose alungane na Yesu Kilisito kanda kiumbwa kihya, ya kale yomboka, kila kint'hu kinda kihya.
+\v 18 Yano yose yadamanywa ni Mnungu. Yehe awavuzile kwakwe want'hu wavu, kwombokela Yesu Kilisito, niyo akink'ha suwe ndima yo kuwavuza watuhu nawo kwakwe.
+\v 19 Ulosi wetu ni uno, Mnungu andaga akawatenda want'hu wose kunda wambuyaze kombokela kwa Yesu Kilisito. Mnungu haukaule wavu wawe, naho kakink'ha ulosi wa kuwatenda want'hu wande wambuyaze.
+\v 20 Suwe kiwalotezi wa Kilisito, enga naho Mnungu mwenye akulonga na nyuwe. Kwa zina dya Kilisito chawalombezani mtendigwe kunda wambuya wa Mnungu.
+\v 21 Yesu handaga mwavu, mna kwa ajili ya suwe Mnungu nakamtwika wavu wetu, mwo kulunganywa hamwenga naye kinde naye mwo uwagilwa wa Mnungu.
+\c 6
+\cl Mnango 6
+\p
+\v 1 Elo, kikanda wandima hamwenga na Mnungu chawaungani digeleko dya Mnungu kulawa kwa Mnungu disekwaga bule.
+\v 2 Kwaviya Mnungu agamba, “Aho wize uunge wambizi nehikwiva, Mwe dizuwa dyo kukukombola, Nakwambizaga.” Tegelezeni! Ho ukombola wa Mnungu ni haluse.
+\p
+\v 3 Vileke kise kunda na nk'hindilo kwa yeyose mwe ndima yetu, hakikuunga kudamanya ivo vileke indima yetu isekukalalizwa.
+\v 4 Mna mwe zimbuli zose kikudamanya chalagisa kugamba, suwe kiwandima wa Mnungu, mwo kufinyiliza kutendese mwa masulumizo yose, mwe makunt'ho na mwe maihi yose,
+\v 5 kitoigwa, kivugailwa, nk'humbizi, kudamanya ndima ndala, naho nekiswesa ugono, na kuswesa nk'hande.
+\v 6 Mwo uwedi, umanyi, mwo kufinyiliza, no ukise, kilagisa kugamba suwe kiwandima wa Mnungu, kwa Muye ywa Mnungu, na kwa lukunde lwetu lwa kindedi,
+\v 7 kwo ulosi we kindedi, na kwo udahi wa Mnungu. Kuoneka kwetu hameso ya Mnungu kunda wawagilwa niyo int'hoanilo yetu, kulume na kumoso.
+\v 8 Kikala lumwe kutunywa no kubeligwa, kwa kusezengwa na kutogolwa. Chagambigwa chadant'ha, kumbe chalonga kindedi,
+\v 9 enga want'hu hewemanyike, mna kimanyika kwa want'hu wose, enga want'hu wabanike, mna enga ivi mkuona haluse chagendeela no ugima. Hamwenga na kusulumizwa mna hakikomigwe.
+\v 10 Hata uneva kisulumizwa, hekibanike, hakikomigwe, hata uneva kina kinyulu mazuwa yose, mna kina kinyemi mazuwa yose, chaonwa kunda wakiwa, mna chawatenda want'hu wose kunda wagoli, wakikaula enga want'hu waswesile, mna kina kila kint'hu.
+\p
+\v 11 Wandugu zetu Wakolinso, kilonga kwa mioyo ikomolwe kwenyu, kiitende mioyo yetu inde ikomolwa pwilili.
+\v 12 Uneva mwaona kuna nk'hindilo yoyose idya, nk'hindilo iyo ikwenyu nyuwe wenye, naho hiyo kwetu suwe.
+\v 13 Haluse nalonga na nyuwe enga wanangu, kilagiseni kugamba Kikomoeleni mioyo yenyu enga ivo suwe kili.
+\p
+\v 14 Mse kutimilana na hewekuhuwila. Togoleni wedi no wavu vazumilana? Ungazi no lwiza vadaha vivihi kwila hamwenga?
+\v 15 Kilisito na mwavu wadaha kuivana vivihi? Mhuwila aivana vivihi na hekuhuwila?
+\v 16 Vadahika vivihi Nyumba ya Mnungu kunda ya mahili ya udant'hi? Kwaviya suwe kinyumba ya Mnungu. Saviya Mnungu mwenye alongile, “Nenidamanye wikazi wangu hamwenga na want'hu wangu naho nenikale mwawe, Neninde Mnungu nywawe akuvikwa ni want'hu, naho nawande want'hu wangu.”
+\p
+\v 17 Naivo Zumbe agamba, “Foseni mwawe, naho mkepagule kulawa mwawe, Msekudosa kint'hu kisavu, name neniwazumileni.
+\v 18 Neninde Tati yenyu, naho nomnde wanangu wa kilume na wa kike,” ivi nivo akulonga Zumbe ywo Udahi.
+\c 7
+\cl Mnango 7
+\p
+\v 1 Wandugu zangu, kikanda kink'higwa zindagano izi zose, kikesunt'he na chochose kikudaha kugela usavu imili ne mioyo yetu kinde want'hu wa Mnungu na kwikala kwa kumwogoha Mnungu.
+\p
+\v 2 Kikomoeleni mioyo yenyu, hakitendile wiihi kwa mnt'hu yeyose, hakibanange chochose. Naho hahana kint'hu kiungile kulawa kwa yeyose kwa kumdant'hiliza.
+\v 3 Hikuyalonga aya vileke niwageleni mwo usengelo, enga viya nalongile hadya nk'hongo, muwandugu zetu, naho kiwose mazuwa yose, kikanda wagima hegu hata mwo kubanika.
+\v 4 Himanya nyuwe mkimala mtogile, nna wefenyi kwa ajili yenyu. Mwa makunt'ho yetu yose, nakeink'ha moyo, naho handa na kinyemi.
+\p
+\v 5 Hachahumulaga hata kize kibule Makedonia. Ntendelo zose nokunda na makunt'ho, kwandaga na nk'humbizi na want'hu watuhu, mwe mioyo yetu chandaga na wogofi.
+\v 6 Mna Mnungu akuwasangalaza wasokele mioyo, kakisangalaza kwa kwiza kwakwe Tito.
+\v 7 Hiko ukwiza kwakwe Tito du nuko kukisangalaze suwe, mna iviyaiviya ivo mumgeile moyo. Yehe kakigambila ivo mkuungisa kuniyona miye, kwa ivo mkunionela kinyulu, naivo mkuunga kunamila, mbuli ino inink'ha kinyemi kitendese.
+\p
+\v 8 Hata uneva baluwa yangu idya iwagelani kinyulu, hikuona nii nde na usungu kwa kuwaandikilani. Naona kugamba baluwa idya iwatenda mnde na kinyulu mna kwa lupisi.
+\v 9 Haluse nna kinyemi, hiyo kwaviya mnda na kinyulu, mna kwaviya kinyulu chenyu kiwatendani mmuuiye Mnungu. Ivo Mnungu kawatendani mhitule sila zenyu kwa icho kinyulu, naivo suwe hakiwalumizeni kwa dyodyose.
+\v 10 Kugamba mwe kinyulu icho Mnungu kegala uhituzi wo moyo ukwigala ukombola. Ivo hakuna chochose kikuleka kione usungu. Mna kinyulu che isi chegala file.
+\v 11 Kauleni kiya kidamanywe ni Mnungu mwe kinyulu chenyu, mwakombeka kukelagisa hemwiina malema. Mna maya, mwazinduka, na kogoha, nna nk'hwina ya kuwona, kukombeka na kuwasulumiza waihi! Kwa kila sila mkelagisa wenye kugamba mkuka mwe mbuli iyo.
+\v 12 Ivo hata uneva hiwawandikilani ibaluwa idya, neinda hiyo kwa yudya adamanye wiihi, hegu kwa yudya adamanyilwe. Nehiwandika vileke vimanyike pwilili hameso ya Mnungu kugamba mwakombekesa kwajili yetu.
+\v 13 Nivo vikuleka nekisangalazwa vitendese. Hiyo kugamba nekigelwa moyo du, mna Tito nakakigela kinyemi kwa yadya yose mwambize kumsangalaza.
+\v 14 Miye hiwatogolesa nyuwe hameso hakwe, naho mwe mbuli ino hamkigeile soni. Kilonga ikindedi kwenyu mazuwa yose, saiivo kukeduvya kwetu hameso ya Tito kunda mbuli ya kindedi.
+\v 15 Naivo lukunde lwakwe kwenyu lugenyelesa, akakumbukila ivo nyuwe nyose mwadahile mkategeleza, na ivo mwamhokele kwa wogofi na kuzingiza.
+\v 16 Nna kinyemi, kwaviya nadaha kuwahuwila kindedindedi kwa kila mbuli.
+\c 8
+\cl Mnango 8
+\p
+\v 1 Wandugu zangu chaunga mmanye, mageleko heyeiina maliho yadya Mnungu awenk'hile want'hu wamhuwile Kilisito wa Makedonia.
+\v 2 Wahuwila wa kudya nawagezigwa vitendese kwa makunt'ho, mna kinyemi chawe nekinda kikulisa, no kongezekelesa mwo ukise wo kulava kwawe, hamwenga na kugamba nawanda wakiwa vitendese.
+\v 3 Nadaha kulava uwona kugamba nawanda wakise kuligana no udahi wawe hata kujink'ha. Kwa kuunga kwawe wenye.
+\v 4 Nawakilombezesa wenk'higwe luneka mwe mbuli yo uwedi uno, mwo kunda ndala mwo kuwambiza want'hu wa Mnungu uko Uyahudi.
+\v 5 Ayo yajink'ha yadya nekikakawiila. Nk'hongo wakelava woho wenye kwa Zumb. Akajika naho kwa kuunga kwakwe Mnungu wakelava woho wenye kuchambiza suwe.
+\v 6 Ivo kimgambila Tito yehe akongile indima ino kuigendeleza no kuwambizani kubindiliza indima ino kwa lukunde.
+\v 7 Nyuwe mna kila kint'hu mwo mhuwi, mwo kulonga, no umanyi na kukombeka kose mwo kudamanya uwedi na lukunde lwenyu kwetu. Naivo chawakawiila mpate mbazi.
+\p
+\v 8 Hikuwalagiza, mna naunga du kulagisa wamwenga ivo wakukombeka kwambiza, vileke nimanye ivo lukunde lwenyu ivo lwili lwa kindedi.
+\v 9 Kwaviya mmanya uwedi wa Zumbe ywetu Yesu Kilisito, ivo wili, kaketenda yehe mwenye kunda mkiwa, kwa kuwazungulani nyuwe, vileke awatendeni nyuwe kunda wagoli kwo ukiwa wakwe.
+\v 10 Fanyanyi zangu ni kugamba, ni vedi vitendese, kwa nyuwe kubinda haluse kiya mkongile mwo mwaka womboke. Hiyo kugamba nomnda wank'hongo du kudamanya, mna ni hamwenga no kuunga kuidamanya.
+\v 11 Mbindilize indima iyo, na kwaivo mkeikile lumwe kuunga kudamanya ivo, saiivo mkakeike lumwe kukint'hiza kuligana na ivo no mdahe.
+\v 12 Uneva mwakombeka mwo kulava, Mnungu na azumile malavo yenyu mwa kiya mnt'hu ananacho, hiyo kiya mnt'hu henanacho.
+\v 13 Hikuunga vinde kugamba wamwenga wande na kint'hu wamwenga nawo waswese, mna kwaungwa kunde na kuligana.
+\v 14 Kwaviya ivi haluse mnanavo, nivo mkuungwa kuwambiza wadya wose heweina kint'hu, niho umwo mkanda hemwiina, watuhu wananavo nawawaambizeni, mwo kutenda ivi wose nawande waliganywa.
+\v 15 Saviya enga ivo viwandikwe kugamba; “Yudya akuduganya vint'hu vingi, hananavo vikumkint'ha, na yudya akuduganya vigeke ananavo vikumkint'ha.”
+\p
+\v 16 Mna atogolwe Mnungu ageile nk'hwina mwo moyo wa Tito, nk'hwina izia nnanazo zo kuwambizani.
+\v 17 Kazumila viya kimgambile, naho kwaviya ana nk'hwina kujink'ha ayo keza kwenyu kwa kuunga kwakwe mwenye.
+\v 18 Nekimsigiila ndugu ywetu akuhuwiliswa ni want'hu wamhuwile Kilisito, hamwenga na Tito, kwa ivo akudamanya ndima yo kubilikiza Mbuli Yedi.
+\v 19 Naho hiyo ivo du, mna kasagulwa ni mafyo ya want'hu wamhuwile Kilisito, kunda na suwe mwo uwedi uno wa kwigala undima uno kikudamanya kwaajili ya ukulu wa Zumbe na kulagisa ivo ivedi kikuunga.
+\p
+\v 20 Chanda na wengele kisekulabila mwe kukimaila kwetu mwo uwedi uno.
+\v 21 Ukawiilo wetu hiyo kudamanya vedi kwa Mnungu du, mna iviya iviya mwa want'hu wose.
+\v 22 Kwaviya chamwigala ndugu ywetu, kimgeza nk'hanana nyingi, na kumuwona nk'hanana zose aungisa kuwambizani, naho haluse kanihuwilisa kujink'ha hadya nk'hongo.
+\v 23 Tito ni miyangu, naho chadamanya ndima hamwenga naye kwajili yenyu, mna mwa awo ndugu zetu watuhu wakwiza hamwenga nawo, awo ni wegala ulosi wa mafyo ya wahuwila wa Kilisito, ukulu unde kwa Kilisito.
+\v 24 Ivo lagiseni ikindedi cho lukunde lwenyu kwawe hameso ya want'hu wamhuwile Kilisito, no kukeduvya kwetu kwajili yenyu.
+\c 9
+\cl Mnango 9
+\p
+\v 1 Haviihile hata hina waandikileni mwe mbuli yo wambizi wigalwe kwa wasuntilwa.
+\v 2 Himanya kugamba mwaungisa kwambiza, naho hikeduvya kwajili yenyu hameso ya want'hu wa Makedonia, Nehigamba, “Wandugu zetu wa Akaya wakeika lumwe kulava kukongela mwaka womboke.” Kudya kukombeka kwenyu kuwasongeza want'hu wengi wa Akaya.
+\v 3 Haluse nehiwegala wandugu awa vileke kukeduvya kwetu mwa nyuwe mwe mbuli ino kusekunda kwa milosi du, mna inde enga viya nilongile kugamba, nomkeike lumwe no wambizi wenyu.
+\v 4 Kwa vovose, uneva want'hu kulawa Makedonia kinezanya niyo wawabwiilani kugamba hamkeikile lumwe, nekikeivise soni, hi mwe zisoni za nyuwe, mna kwa kudya kuwahuwilisa nyuwe.
+\v 5 Ivo hiona kugamba neiungigwa kuwalombeza wandugu, wanilongoele, no kuika lumwe mwe digeleko dyenyu mgambile nomlave. Naivo neinde iikwa lumwe umwo habula, naho neilagise kugamba mwalava kwaviya mwaunga ukulava, hiyo kwaviya mgambigwa mlave.
+\p
+\v 6 Mkumbukile kugamba akuhanda mbeyu ngeke naalozole vigeke, yeyose akuhanda kwa mzungu naalozole uvikilwa.
+\v 7 Kila mnt'hu alave enga viya akuona kunda ni vedi, kwa moyo hiyo kwa kutigizwa, kwaviya Mnungu awaunga wakulava kwa kinyemi.
+\v 8 Naye Mnungu adaha kumink'hani nyuwe kujink'ha viya mkuunga, vileke mazuwa yose mnde navo viya mkuviunga, vikuwegusani, mdahe kwambiza mwe vingi kwa kila ndima yedi.
+\v 9 Enga ivo iwandikwe: “Awenk'ha kwa ukise wadya heweina kint'hu, uwagilwa wakwe ni wa ulo na ulo.”
+\p
+\v 10 Naye Mnungu akuwenk'hani mbeyu zo kuhanda, ne mikate yo kudya naamink'heni naho mbeyu zose mkuziunga, naho naazitende zihote, zikule, no kweleka cheleko cha ugoli, kulawa mwo uwedi wenyu.
+\v 11 Mazuwa yose naawenk'heni ugoli wa kwigusa, kuwatenda mnde wakise mazuwa yose, vileke awengi wamtogole Mnungu, kwa mageleko yenyu wakuyahokela kulawa kwetu.
+\p
+\v 12 Undima uno mkudamanya hiyo kuwegaila du want'hu wa Mnungu viya wakuviunga, mna iviyaiviya neinde watende want'hu kumtogola Mnungu.
+\v 13 Kwajili yo wambizi mkudamanya, muwatenda, want'hu wamtogole Mnungu kwa uhuwilwa udya mnanao, na kukeiila kwenyu mwe Mbuli Yedi ya Kilisito, no udya ukise mnanawo kwa want'hu wose.
+\v 14 Naho nawawavikileni nyuwe kwa moyo, kwajili yo udya uwedi, udya Mnungu amlagiseni.
+\v 15 Kimtogole Mnungu kwo uwedi wakwe hakikudaha hata kuusimwiila ivo vikuwagilwa!
+\c 10
+\cl Mnango 10
+\p
+\v 1 Miye Paulo want'hu wamwenga wanigamba ni mkali umwo handa hale na nyuwe, mna ni mjalamu handa na nyuwe nt'humba na nt'humba kwe digeleko dya Mnungu no uwedi wa Kilisito.
+\v 2 Kiya huunga kwenyu ni iki, msekunitenda ninde mkali Umwo heza, Kwaviya himanya kindedi kugamba nadaha kunda mkali kwa wadya wose wakugamba chekala kwa kulongozwa ni mbuli za mwe isi.
+\v 3 Ni kindedi chekala mwe isi, mna hakikutoana nk'hondo enga want'hu we isi ivo wakutoana.
+\v 4 Vitoanilo vetu va nk'hondo hiyo vitoanilo va kimnt'hu, mna ni vitoanilo va udahi wa Mnungu, kwaivo, chamola magomela, chabananga uhigani wo udant'hi,
+\v 5 Naho chabananga weduvi wowose ukukeduvya na umanyi wa Mnungu, fanyanyi zose chazitaha na kuzitenda zimtegeleze Kilisito.
+\v 6 Mnanda wakindedi, nekidahe kusulumiza kila mnt'hu heekwiva.
+\p
+\v 7 Nyuwe mwavikaula vint'hu kwa kuse du. Eyuko mnt'hu yeyose akukegamba yehe mnt'hu ywa Kilisito, mlekeni afanyanye mwenye kugamba enga viya yeye eli ywa Kilisito, suwe naswe nivo kili.
+\v 8 Hikuona soni hata uneva hiketogolesa, mwo udahi udya kink'higwe ni Mnungu, kakink'ha udahi wa kuwazengani, hiyo kuwamolani.
+\v 9 Hikuunga inde kugamba nawogofyani mwe zibaluwa zangu.
+\v 10 Wamwenga wagamba, “Baluwa za Paulo zaluma naho zina milosi mikali, mna akanda hamwenga na suwe ni msokezi, naho milosi yakwe haina dyodyose.”
+\v 11 Want'hu enga awo waungwa kumanya kugamba, yadya huwandika mwe zibaluwa handa hale na nyuwe, na yadya hulonga mwo mnomo kikandanya, yose ni yamwenga.
+\p
+\v 12 Kwa vovose hakikugeza kukeliganyiza na wadya wakuketogola woho wenye. Want'hu wakutenda woho wenye kunda kihimo cho kukehimila, wakeliganya woho wenye kwa wenye, awo ni wahezi.
+\v 13 Wefenyi wetu haujink'hile kihimo, kukefenya kwetu nokunde mwe kihimo che ndima kink'higwe ni Mnungu, indima kikuidamanya hata kwenyu.
+\v 14 Ivo hakijink'hile mwo widuvi wetu umwo chezaga kwenyu. Kwaviya ni suwe chandaga we nk'hongo kwiza kwenyu kuwegailani Mbuli Yedi ya Kilisito.
+\p
+\v 15 Hakikukefenyela ndima idya idamanywe ni want'hu watuhu kujink'ha kihimo kiya kink'higwe ni Mnungu. Mna chakawiila kugamba mhuwi wenyu nougenyele mwa nyuwe kwa viya akiikile Mnungu.
+\v 16 Aho nekidahe kubilikiza Mbuli Yedi mwe ziisi zint'huhu hale na nyuwe, naho hiyo mbuli ya kukefenya kwa ndima idamanywe ni want'hu watuhu na kunt'hu kutuhu.
+\v 17 “Mna yeyose akuunga kukefenya akefenye mwa yadya yadamanywe ni Zumbe.”
+\p
+\v 18 Kwaviya akuzumilwa hiyo yudya mnt'hu akukeona mwenye kugamba kazumilwa, mna ni yudya akuona ni Mnungu kugamba kazumilwa, uyo niye azumilwe.
+\c 11
+\cl Mnango 11
+\p
+\v 1 Finyilizeni ludodo kwajili yangu, hata uneva ni mhezi vihi. Finyilizeni du.
+\v 2 Nawaonelani finju, enga ivo Mnungu akuwaonela, naho nalaganaga na nyuwe ndoza ya mgosi yumwenga du, uyo Yesu Kilisito.
+\v 3 Mna nogoha kugamba ubala wenyu nouzaganywe kuuleka uhuwilwa wenyu we kindedi kwa Kilisito, enga ivo, dizoka kwo upapala wakwe dyamdant'hilizaga Hawa.
+\v 4 Kwaviya kwa kinyemi mwamhokela mnt'hu yeyose akumiziilani, no kuwabilikiza mbuli ya Yesu mtuhu, hiye yudya Yesu kibilikize ulosi wakwe, naho mwazumila Muye na Mbuli Yedi na ulosi hewiligane na udya suwe kibilikize!
+\v 5 Hangi uneva kugamba miye ni mdodo kwa dyodyose, mwa wadya wose wakwitangwa wegala ulosi wenyu wakulu.
+\v 6 Vadahika hidahile kulonga, hina umanyi, kiitenda imanyike kwenyu mwo lupisi lwose, naho kwavovose.
+\p
+\v 7 Togoleni nehibalanga miye kweseleza vileke nyuwe mkwezwe, kwaviya nehiwabilikizani Mbuli Yedi ya Mnungu haheina kulihigwa?
+\v 8 Umwo nandaga hadamanya ndima kwajili yenyu, nandaga haleligwa ni mafyo ya wahuwila wa Kilisito matuhu. Nadaha kugamba nawahokaga vint'hu vawe vileke niwadamanyilani ndima nyuwe.
+\v 9 Naho umwo nandile na nyuwe, hyegame mwenyu haunga chochose. Wandugu zangu kulawa Makedonia nawakanigaila kila kia nehaunga. Nehinda na wengele vitendese nisekwegamila kwenyu kwa dyodyose diya, naho nenigendeele kutenda ivo.
+\v 10 Kwe kia ikindedi cha Yesu Kilisito nnanacho, hehali yeyose akuunga anitende nisekukeduvya hant'hu hohose mwe Akaya.
+\v 11 Nii? Kwaviya hiukuwangani? Mnungu kamanya kugamba namiungani.
+\p
+\v 12 Nanigendeele kudamanya kiya hudamanya ivi haluse, vileke wadya wakuzungula luneka wasekulupata, ludya luneka lwa kukeduvya kugamba wadamanya enga ivo suwe kikudamanya.
+\v 13 Kwaviya want'hu awo ni wegala ulosi wo udant'hi, wakudamanya ndima kwa nyambi, wakukehitula woho wenye kunda enga wegala ulosi wa Kilisito.
+\v 14 Na ivo hakikwehelwa kwaviya hata Mwavu mwenye adaha kukehitula no kunda enga watumigwa wo ung'azi.
+\v 15 Elo uneva wandima wakwe wakehitula woho wenye kunda enga wandima we kindedi hiyo kint'hu cha kwahela, kwo uheelo nawahokele kiya kiwagilwe.
+\p
+\v 16 Navuzagiza: Ivo mnt'hu asekunigamba miye ni mhezi. Mna uneva mwagamba miye ni mhezi, nizumileni ludodo enga mhezi, vileke name ninde na kukeduvila ludodo.
+\v 17 Naivo kiya hulonga ivi haluse, hiyo kiya Zumbe anilagize nilonge, mwe imbuli ino yo kukeduvya, kindedi nalonga enga mhezi.
+\v 18 Kwaviya awengi wakukeduvila mbuli ze isi, miye name nenikeduvye.
+\v 19 Nyuwe wenye muwabala, naivo kwa kinyemi mwafinyiliza hata awahezi.
+\v 20 Naho mwafinyiliza hata mt'hu akuwatumagizani, akawatahani, akuwabelani, akuwasant'hulani vibao mwo uso.
+\v 21 Nazumila kugamba nekindilisa wasokezi kuyadamanya ayo. Mna yeyose akugeza kukeduvila kint'hu, nalonga enga mnt'hu mhezi, miye name nakeduvya kwa icho.
+\v 22 Woho Waibulania? Miye name ni Muibulania. Woho Wazilaeli? Hata miye ni Mzilaeli. Wowo ni welekwa wa Ibulahimu? Hata miye.
+\v 23 Woho hi wandima wa Yesu Kilisito? (Nalonga enga mkilalu) Mna mtumwa ywedi kujink'ha woho. Hidamanyisa ndima, hivugailwa mwe mavugailo nk'hanana nyingi, hitoeswa, nk'hanana zose hinda hagihi no kubanika.
+\v 24 Nkanana shano Wayahudi wanitoa ngoda milongo mitatu na kenda,
+\v 25 Nkanana nt'hatu hitoigwa ni Walumi, naho hitoigwa maiwe nk'hanana imwenga, ngalawa yangu inivunikila nk'hanana nt'hatu mwa mazi, naho nezaga kunda mwa mazi kilo kimwenga na msi umwenga.
+\v 26 Mwe zint'hambo zangu zinyingi nakaulagwa ni nk'hondo ya nk'hanana na wahoki, mwe nk'hondo ya Wayahudi na want'hu hi Wayahudi, nazungulukagwa na nk'hondo za mwe mizi, naho kwa makala yaihile, mwe bahali, naho nk'hondo yangu neinda kwa wambuya wadant'hi.
+\v 27 Hidamanya ndima no kwangadika, nk'hanana nyingi hicheleza, sala na nk'hilu nehinda navo, nk'hanana nyingi nehafunga no kwikala mwe mp'heho hiina suke.
+\v 28 Haheina kujala mbuli zimwenga nyingi, kila zuwa hitozigwa na ndima za mafyo ya wahuwila wa Kilisito yose.
+\v 29 Yumwenga akanda hakudaha, name nanda hikudaha, uneva yumwenga anasaguka, moyo wangu waluma.
+\p
+\v 30 Uneva hakeduvya nakeduvya kwa vint'hu vikunilagisa ivo nisokele.
+\v 31 Mnungu na Tati yakwe Zumbe Yesu, zina dyakwe neditogolwe ulo na ulo, yehe kamanya kugamba miye hikudant'ha.
+\p
+\v 32 Umwo nandaga Damesiki, mkulu we isi ehasi ya seuta Aletasi, aikaga wamizi mwe zink'hili zo mzi vileke wanigwile.
+\v 33 Mna naselezelagwa mwe dilanga kwa mwo lukazi kwa gahu niyo namsumka.
+\c 12
+\cl Mnango 12
+\p
+\v 1 Nakeduvya hata uneva hina icho nenihokele mwo kukeduvya uko, mna neniwagambileni amaona no ugubulo, nink'higwe ni Zumbe.
+\v 2 Miyaka mlongo na mine yomboke, kwandaga na yumwenga ywa Kilisito aguhagwa mpaka mbingu ya katatu, hikumanya kugamba, mnt'hu uyo aitaga no umwili wakwe, hegu aitaga kimp'heho, mna Mnungu kavimanya ivo.
+\v 3 Navuzagiza kulonga, himmanya mnt'hu uyu kugamba egalagwa kulanga, naho hikumanya kugamba yandaga kindedi hegu wandaga vihi, Mnungu mwenye niye amanyize
+\v 4 na uko evaga vint'hu va kinyele, ni vint'hu mnt'hu heekudaha kuvilonga.
+\v 5 Kwaivo nakeduvila umnt'hu uyu, mna henikeduvye miye mwenye, mna nenikeduvye mwe viya vint'hu vikunilagisa usokezi wangu.
+\v 6 Naungile kukeduvya, hegu hyandile mhezi kwaviya nenilonge kindedi, mna henikeduvye kwaviya hikuunga yeyose akaniona miye ni mkulu kujink'ha ivo akuniona, na ivo akuniva hulonga.
+\v 7 Mna vileke ninde kuse yo kukeduvya kwe vint'hu ivingi nivione, higelwa miwa mwo mwili wangu, enga mtumigwa ywa Mwavu, anitumize no kuketenda nisekukeduvya.
+\v 8 Namlombezaga Mnungu nk'hanana nt'hatu, mwa idi, no kumwiila adilave mwo mwili wangu.
+\v 9 Mna uhituzi wakwe wandaga. “Uwedi wangu wakwigusa Kwaviya udahi wangu ukulisa umwo ukanda kusokela.” Naona kinyemi kukeduvila kwo usokezi wangu, vileke udahi wa Kilisito wikale mwangu.
+\v 10 Miye neguswa ni usokezi, kuhomola, kukunt'ha, kusulumila, madala, kwa kumzungula Kilisito kwaviya umwo handa msokezi niho hunda no ludole.
+\p
+\v 11 Nehiketenda enga mhezi! Mna nyuwe ni nyuwe mkuleka handa ivo. naho ni nyuwe nomkawagilwa mnitogole. Hata uneva miye hikint'hu, kwavovose miye hiyo mdodo kwa wegala ulosi wenyu wose wadya wakugambigwa wakulu.
+\v 12 Vihungi vingi na mbuli za kweehela vikunilagisa kugamba miye ni mwigala ulosi vidamanywa mwenyu hamwenga no kufinyiliza kwingi.
+\v 13 Nyuwe mhungukilwa kujink'ha want'hu wamhuwile Kilisito watuhu mna miye hiwazamileni. Nioneleni mbazi kwa idi!
+\p
+\v 14 Ino ni nk'hanana ya katatu kugamba hikeika lumwe kwiza kuwatalamkilani naho heninde nt'wika ya kwetwika kwenyu. Namiungani nyuwe hiyo matundu yenyu. Yakujink'ha ayo wana wadodo hiyo woho wo kuwambiza welesi mna welesi nao wakuungwa kuwambiza wana wawe wadodo.
+\v 15 Neninde na kinyemi kutimila vose nnanavo, na miye mwenye, vileke nimuambizeni. Naho mniunge kwaviya miye namiungisani?
+\p
+\v 16 Nomzumile naho kugamba, hyamizamileni nyuwe. Wamwenga wagamba nehinda mbala na mmanyi.
+\v 17 Togoleni nehiwadant'hilizani woho nawatumile kwenyu?
+\v 18 Nihimlombeza Tito kwiza uko, nuyo namtumile na ndugu ywetu mtuhu, mhuwila ywa Kilisito hamwenga na yehe mwadaha kugamba Tito amidant'hilizagani? Miye na yehe hakidamanye hamwenga, mwa Muye Akukile?
+\p
+\v 19 Mwafanyanya mwadaha kugamba, suwe chakegombela mwa meso yenyu bule? Chalonga enga viya Kilisito akukikawiila kulonga mwo udahi wa Mnungu, naho kila kikudamanya ni kwa kuwambizani nyuwe.
+\v 20 Nogoha kugamba heza kwiza aho, neniiwabwileni vituhu na viya nehaunga nyuwe mnde naho nomnione name kunda vituhu na viya nomkaunga ninde. Nogoha kugamba nenize nibwiile nk'humbizi na finju na maya no kukeunga nyuwe wenye du, kwinuilana mbuli no kutetana na weduvi.
+\v 21 Nogoha kugamba heza kwiza naho Mnungu wangu naanitende kunda wa hasi mwa meso yenyu, naho nihongeze kwa wadya wengi wadamanyaga wavu aho nk'hongo hawaungile kweiila kwe zimbuli zawe ziihiye, no wavu wo uhabwasi.
+\c 13
+\cl Mnango 13
+\p
+\v 1 Ino ni nk'hanana ya katatu yangu kwiza kuwatalamkilakila. Mawandiko yagamba, “Kila longelezo dyaungwa ditalaulwe ha waona waidi hegu watatu na kugendeela.”
+\v 2 Nehilonga kale kwa wadya wose watendaga wavu nk'hongo, haluse nalonga naho handa hale, wose wadya watendile wavu haheina kweiila, na wadya watuhu, heza kwiza heniwaonele mbazi.
+\v 3 Kwaviya mwaunga mmanye kugamba Kilisito alonga kombokela miye. Umwo akawadamanyilani ndima, yehe hasokele, mna udahi wakwe wadamanya ndima mgati mwenyu.
+\v 4 Kwaviya hata uneva awambagwa mwo msalaba kwajili yo usokezi, mna haluse ekala kwa udahi wa Mnungu. Suwe naswe kiwasokezi, mna nekikale naye kwa udahi wa Mnungu kwajili yenyu.
+\p
+\v 5 Kehimeni wenye mdahe kumanya kugamba mna mhuwi. Viya nyuwe hamanyize kugamba Yesu Kilisito emndani mwenyu? Uneva hiyo ivo nyuwe mdunduga pele.
+\v 6 Mna nakawiila kugamba nyuwe mmanya kugamba suwe hakidunduge.
+\v 7 Suwe chamlombeza Mnungu kugamba msekudamanya wavu wowose, hiyo kilagise kugamba suwe kiwant'hu wedi, mna mdahe kudamanya ayedi, hata kinaoneka kunda kihumigwe.
+\v 8 Kwaviya hakikudaha kukihiga ikindedi, mna chekala mwe kindedi.
+\v 9 Kwaviya suwe chelelwa kunda wasokezi, mna nyuwe mwi wadahi, naivo chalombeza kugamba mnde wakint'hile.
+\v 10 Ivi nivo vikuleka nawa wandikilani ivi haluse handa hale na nyuwe, naivo heza kwiza uko, hikwiza kunda mkali kwenyu kwo udahi nink'higwe ni Zumbe, udahi wa kuwazengani, hiyo kuwakinyani.
+\p
+\v 11 Elo haluse wandugu zangu chalagana! Damanyeni zimbuli zenyu, tegelezeni yadya huwagambila, ivaneni, ikaleni kwa utondowazi, naye Mnungu wo lukunde no utondowazi naande hamwenga na nyuwe.
+\v 12 Mkelamse kwa kilagiso cha lukunde lukukile.
+\v 13 Want'hu wose wa Mnungu wa uku wawalamsani.
+\v 14 Uwedi wa Zumbe Yesu Kilisito na lukunde lwa Mnungu no uhamwenga wa Muye ywa Mnungu nowikale na nyuwe nyose.

49-GAL.usfm

@@ -0,0 +1,198 @@
+\id GAL
+\ide UTF-8
+\h Wagalatia
+\toc1 Wagalatia
+\toc2 Wagalatia
+\toc3 gal
+\mt Wagalatia
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Miye paulo hinda mwigala ulosi. Miye hisagulwe ni want'hu hegu kwa udahi wa mnt'hu, mna hisagulwa ni Yesu Kilisito na Tate Mnungu amuuyule Yesu Kilisito.
+\v 2 Hamwenga na wandugu wose wehamwenga na miye, nawawandikila wahuwila wa Kilisito wa uko Galatia.
+\v 3 Uwedi no utondowazi unde kwenyu kulawa kwa Mnungu Tate na Zumbe Yesu Kilisito,
+\v 4 akelavile mwenye kwaajili yo wavu wetu vileke kugamba akikombole mwe misimo yo uwihi, kulawa mwo lukunde lwa Mnungu ywetu na Tate.
+\v 5 Kwa yehe unde ukulu wa ulo na ulo.
+\p
+\v 6 Nehelwa kugamba mwasunguza kumleka enga ivi yehe awetangeni mwo uwedi wa Kilisito, nakuzumila mbuli nt'huhu ikugambigwa Mbuli Yedi.
+\v 7 Ikindedi haihali Mbuli Yedi nt'huhu, mna weyuko wakuwazaganyani no kuunga kuihitula Mbuli Yedi ya Kilisito.
+\v 8 Mna uneva ni yumwenga ywetu, hegu mtumigwa ywa kwe mbingu, anawabilikizani ulosi wowose heukuligana na Mbuli Yedi idya kiwabilikizeni, aligitwe.
+\v 9 Enga ivo chalongile nk'hongo, haluse navuzagiza, uneva mnt'hu yeyose naawabilikizeni mbuli nt'huhu ikugambigwa ni Mbuli Yedi, heiligane na idya Mbuli Yedi mwihokele, aligitwe.
+\v 10 Ivi aya hulonga nazungula kuzumilwa ni want'hu hegu ni Mnungu? Ivi naunga niwelele want'hu? Hata haluse nandile nawelela want'hu, hegu hyandile mndima ywa Kilisito.
+\p
+\v 11 Wandugu zangu, mmanye kugamba Mbuli Yedi ya Yesu Kilisito kiwabilikizeni hiyo ya kimnt'hu.
+\v 12 Hiihokele kulawa kwa mnt'hu yeyose, naho hihinizwe ni mnt'hu. Mna Yesu Kilisito mwenye niye anigubuile.
+\p
+\v 13 Mwiva ivo nekalaga mwo wikazi wo kuitoza sila ya Kiyahudi ya kumtimila Mnungu, ivo akombekesaga kuwasulumiza want'hu wamhuwile Mnungu no kuunga kuwabananga pele.
+\v 14 Nagendeelaga ne dini yangu ye Kiyahudi kujink'ha wandugub zangu Wayahudi. Nehinda nakombekesa kutoza vihendo va wakale wetu.
+\v 15 Mna Mnungu kwo uwedi wakwe anisagulaga kukongela aho nandaga nikei kwelekwa. Anitangaga miye mwo uwedi wakwe,
+\v 16 aho eze alamule kunigubuila mwanawe mndani mwangu, vileke nibilikize Mbuli Yedi ya Yesu Kilisito kwa want'hu wa si. name hyaungaga ulangilizi kulawa kwa mnt'hu yeyose,
+\v 17 naho hiungile kuita Yelusalemu kwa wadya wanilongoelaga kunda wegala ulosi. Mna nehinda kuita kwe isi ya Waalabu niyo nauya naho kwo mzi wa Damesiki
+\v 18 Aho yombokaga myaka mitatu niho naitaga Yelusalemu vileke hamtegeleze Kefa, niyo nekala kwakwe mazuwa mlongo na mishano.
+\v 19 Mna himuwone mwigala ulosi mtuhu, mna himuona Yakobo nduguye dya Zumbe Yesu.
+\v 20 Kauleni aya huwawandikilani ni ya kindedi, Mnungu kamanya kugamba hikulonga udant'hi
+\v 21 Naho naitaga si za Asilia na Kilikia.
+\v 22 Mna lupisi ludya hyamanyikaga kwa want'hu wamhuwile Kilisito weli uko Uyahudi,
+\v 23 mna wandaga wakeva du, “Mnt'hu yudya akisulumizaga, haluse abilikiza umhuwi uudya andaga akageza kuubananga aho nk'hongo”
+\v 24 Wandaga wakamtogola Mnungu kwajili ya miye.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Ize yomboke myaka mlongo na mine naitaga naho Yelusalemu, hamwenga na Banaba. Naho namguhaga Tito.
+\v 2 Naitaga kwaviya nehigubuilwa ni Mnungu niite ukwo. ukwo nekidugana na vilongozi wakulu du, niwagambile Mbuli Yedi huibilikiza kwa want'hu wa si. Mna nalongaga nawo kwa kinyele awo vwandaga vilongozi wakulu). Nadamanyagan ivi vileke kugamba nandaga hikuguluka, hegu nagulukaga du.
+\v 3 Hata mbwiyangu Tito, uyo nandaga naye, hamwenga na kugamba andaga Myunani, atigizagwa kuvinilwa.
+\v 4 Mbuli iyo yalailaga kwaviya kwandaga na wandugu wamwenga wa udant'hi, wengile wenye kwa kinyele kupelemba ulekelwa wetu kinanao mwe kulungana kwetu na Kilisito Yesu. Nawamunk'hiswa kukitenda suwe kinde watumwa we miko.
+\v 5 Mna hakizumilane nawo mbwitu, vileke ukindedi wa Mbuli Yedi usigale nanywe mazuwa yose
+\v 6 Mna want'hu wakutunywa kunda nawo vilongozi hawongezele chochose kihya mwo ulosi wangu. Chochose icho nawakadamanya nekinda hi kint'hu kwangu. Kwaviya Mnungu hakwazagula mnt'hu.
+\v 7 Mna vituhu vakwe nawamanya kugamba Mnungu kanink'ha ndima ya kubilikiza Mbuli Yedi kwa want'huwa si. Enga viya Petulo atumigwe kubilikiza Mbuli Yedi kwa Wayahudi.
+\v 8 Kwaviya yehe Mnungu amwink'hile udahi Petulo kunda mwigala ulosi kwa Wayahudi, Mnungu uuyo niye anitendile kunda mwigala ulosi kwa want'hu wa si.
+\v 9 Ivo Yakobo, na Kefa na Yohana, wadya wamanyike kugamba nawo wazengaga Nyumbaa ya Mnungu, wamanyaga uwedi niink'higwe miye, wakihokelaga mwo uhamwenga miye na balnaba. kulagisa kugamba kihamwenga, vileke suwe kikadamanye ndima kwa want'hu wa si, woho nawo wadamanye ndima kwa Wayahudi.
+\v 10 Mna nawakilombeza mbuli imwenga, kiwakumbukile wakiwa, nacho nicho kint'hu huungisa kukidamanya.
+\p
+\v 11 Mna uyo Kefa eze abule mwo mzi wa Antiokia, nehimhiga mwe kieti kwaviya yandaga kabananga.
+\v 12 Mwo kwajika wamwenga wezaga nkulawa kwa Yakobo, Kefa azoelaga kudya hamwenga na want'hu hi Wayahudi. Mna want'hu awa weze wabule, alekaga na kuita kulawa kwa want'hu wa si. Andaga akogoha want'hu wakuunga kuvinilwa.
+\v 13 Niyo wandugu watuhu we Kiyahudi nao wakelunga hamwenga na Kefa mwe zimbuli zo utondwe. Hata Banaba naye nakazaganywa no utondwe wawe.
+\v 14 Nize nione kugamba hawakudamanya vedi kuligana ne kindedi che Mbuli Yedi, namtivilaga Kefa hamgamba mwa meso ya want'hu wose, “Hamwenga nakugamba, weye Myahudi mna wekala enga want'hu hi Wayahudi, naho hiyo enga Myahudi. Nii wawatigiza wadya hi Wayahudi wekale enga Wayahudi?”
+\v 15 Ikindedi suwe ki Wayahudi putu, naho hiyo want'hu hi Wayahudi wakwitangwa ni Wayahudi kugamba wata wavu,
+\v 16 mna kimanya kugamba mnt'hu hakuzumilwa kunda ywedi hameso ha Mnungu kwa kutoza miko yakwe. Mna ni kwa kumhuwila Yesu Kilisito. Suwe naswe nekizumilwe kunda wedi hameso ha Kilisito, na hiyo kwa kutimila miko. Kwaviya hahali mnt'hu yeyose naazumilwe kunda ywedi hameso ha Mnungu kwa sila ya kutoza miko.
+\v 17 Mna uneva mwo kuzungula kuzumilwa kunda wedi hameso ha Mnungu kwa kulunganywa na Kilisito suwe chaoneke wata wavu, haluse nuko kugamba Kilisito achambiza mwo kudamanya wavu? Mbwitu, hiyo ivo!
+\p
+\v 18 Mna uneva nakonga kuzenga uhya kiya nabindaga kukimola, aho nalagisa kugamba miye nabananga miko.
+\v 19 Mna mwe miko iyo miye hinda enga hibanika, kwaivo naungwa nidahe kwikala kwajili ya Mnungu.
+\v 20 Hisulumizwa hamwenga na Kilisito. Hiyo miye naho nili mgima, mna ni Kilisito akukwikala mndani mwangu. Na wikazi uwo nnanawo ivi haluse nekala kwa mhuwi, mwo Mwana ywa Mnungu, yudya aniungile, vitendese alavaga ugima wakwe kwajili ya miye.
+\v 21 Hikuunga kuulemela uwedi wa Mnungu. Kwaviya uneva mnt'hu azumilwa kunda ywedi hameso ha Mnungu kwa kutimila miko ya Mnungu enk'higwe Musa, ivo kubanika kwa Kilisito hiyo kint'hu.
+\c 3
+\cl Mnango  3
+\p
+\v 1 Nyuwe Wagalatia, mnda wahezi! Mlogigwa niani? Imbuli yo kuwambigwa Yesu Kilisito mwo msalaba,
+\v 2 Miye naunga nimanye kint'hu kimwenga kulawa kwenyu. Togoleni nyuwe nomhokela Muye ywa Mnungu kwaviya yo udamanyi we miko hegu, hegu kuhuwila kiya mwiivile?
+\v 3 Mwadaha vivihi kunda wahezi enga ivo? Togoleni nomkonga na Muye ywa Mnungu, haluse mwaunga mbindilize kwa udahi wenyu nyuwe wenye?
+\v 4 Togoleni, masulumizo mengi mpatile yanda ya bule?
+\v 5 Togoleni, Mnungu awenk'hani Muye ywakwe no kudamanya vihungi mgati mwenyu kwaviya mwadamanya yadya yakuungwa ni miko, hegu kwaviya mweva Mbuli Yedi na kuihuwila?
+\p
+\v 6 Ibulahimu, “Amhuwilaga Mnungu niyo azumilwa kunda ywedi.”
+\v 7 Haluse elo manyeni kugamba welekwa we kindedi wa Ibulahimu ni wadya wata mhuwi.
+\v 8 Mawandiko Yakukile yalagisaga kukongela aho kale kugamba, want'hu hi Wayahudi nawazumilwe kunda wedi hameso ha Mnungu kwa sila yo mhuwi. Naho Ibulahimu agambilagwa mbuli yedi kugamba: “Mnungu naawavikile want'hu wose kwombokela weye.”
+\v 9 Ibulahimu nakahuwila niyo avikilwa, kwa ivo wose wakuhuwila nawavikilwe enga yehe.
+\v 10 Mna wose wakukawiila udamanyi ukuungwa ni miko, waligitwa. Kwaviya Mawandiko Yakukile yagamba, “Kaligitwa kila mnt'hu heekutoza na kudamanya yose yawandikwe mwe kitabu che miko.”
+\v 11 Ni kindedi kugamba, hahali yeyose akuzumilwa kunda ywedi hameso ha Mnungu kwa sila ye miko, “Kwaviya akuzumilwa kunda ywedi hameso ha Mnungu neekale kwa mhuwi.”
+\v 12 Mna miko haikukawila mhuwi, vituhu vakwe, “Mnt'hu yeyose akudamanya mbuli zikuungwa ni miko, neekale kwe zimbuli izo.”
+\p
+\v 13 Kilisito nakakikombola suwe mwe diligito dye miko, kwajili yetu kasulumila mwo msalaba enga mnt'hu aligitwe ni Mnungu, kwaviya iwandikwa mwa Mawandiko Yakukile kugamba, “Kaligitwa mnt'hu yeyose aholezwe mwo mti.”
+\v 14 Mbuli ino neidamanyika vileke kwa sila ya Yesu Kilisito, uvikilwa enk'higwe Ibulahimu, uwabwiile want'hu wose hi Wayahudi. Na iviyaiviya kwa sila yo mhuwi kimhokele Muye yudya kilaganwe ni Mnungu.
+\p
+\v 15 Wandugu zangu, naunga niwenk'heni mliganyizo wo wikazi wetu. Hake fanyanyeni mwa want'hu waidi waikile ndagano. Ndagano inanda iikwa kale no kuikilwa kilapi, hahali mnt'hu akudaha kuiusa hegu kongezela kint'hu.
+\v 16 Mnungu alaganaga na Ibulahimu hamwenga na mwelekwa ywakwe. Hayakugamba, “welekwa wakwe,” enga kugamba ni wengi, mna iwandikwa, “na mwelekwa ywakwo,” nuko kugamba ni yumwenga du, naye nuyo Kilisito.
+\v 17 Icho hulonga ni iki, Mnungu andaga kuika ndagano aho nk'hongo na kwa kulagana, miko iyo yezaga kulongole kugamba myaka magana mane na milongo mitatu, haikuusa dilagano vileke kulagana uko kubanangwe.
+\v 18 Kwaviya uneva geleko dya Mnungu dyakawiila miko, ivo hedidahe naho kukawiila kulagana. Mna Mnungu amwink'haga Ibulahimu kwa ukise geleko idyo kwajili ye dilagano.
+\p
+\v 19 Haluse miko ina ndima yani? Miko neiikwa vileke want'hu wamanye ivo weli no udamanyi wa wavu, kubula aho neezile mwelekwa ywa Ibulahimu uyo Mnungu alaganaga. Miko ino neigalwa ni mtumigwa ywa kwe mbingu kwa mkono wo Musa uyo eli mlunganyi.
+\v 20 Ikindedi, mlunganyi hakuungwa uneva mbuli yenye ni ya mnt'hu yumwenga, na Mnungu ni yumwenga.
+\p
+\v 21 Haluse nuko kugamba miko ya Mnungu amwink'hile Musa, yahigana no kulagana kwakwe? Hevikudahika mbwitu! Kwaviya uneva kwegalwe miko neikadaha kuwenk'ha want'hu ugima, ivo want'hu hegu nawazumilwa kunda wedi hameso ha Mnungu kwa sila ye miko.
+\v 22 Mna Mawandiko Yakukile yagamba, want'hu wose wavugailwa mwo utumwa wo wavu. Naivo wakuhuwila wahokele kiya Mnungu alagane kwa sila ya kumhuwila Yesu Kilisito.
+\v 23 Umwo mhuwi wandile ukei kwiza miko neikitenda wavugailwa kikagojela mhuwi uwo ugubulwe.
+\v 24 Elo haluse iyo miko yandaga ni mkaulizi ywetu kubula hadya Kilisito ezaga, vileke kizumilwe kunda wedi kwa sila yo mhuwi.
+\v 25 Mna kwaviya mhuwi wiza, suwe hakimuli naho mwo kukaulwa ni miko.
+\p
+\v 26 Kwombokela mhuwi, nyose mnda wana Mnungu kwa kulunganywa na Kilisito Yesu
+\v 27 Kwaviya nyuwe nyose mbatizwe kwa kulunganywa na Kilisito mwanda enga ivo eli mwenye Kilisito Yesu.
+\v 28 Naho hahali Myahudi hegu Mgiliki, mtumwa hegu mnt'hu mlekelwa, mgosi hegu mvele. Kwaviya nyuwe nyose mnda kint'hu kimwenga kwa kulungana na Kilisito Yesu.
+\v 29 Uneva mwi want'hu wa Kilisito, mnda wakipe wa Ibulahimu naho nomhokele yadya Mnungu alagane.
+\c 4
+\cl Mnango 4
+\p
+\v 1 Nagamba ivi, uneva mkipe akei mdodo, anda enga mtumwa hamwenga na kugamba zumbe wa ugoli wose ni wakwe,
+\v 2 no lupisi ulo lwose naakaulwe ni walezi na wakimalizi, mpaka aho ho lupisi luikigwe ni ise.
+\v 3 Enga iivo naswe, umwo chandile enga wana wadodo, nekinda watumwa we vint'hu vina udahi vikukimaila isi.
+\v 4 Mna lupisi lwiikigwe lwize lubule, Mnungu amtumaga mwanawe elekwe ni mvele, elekwe mwe miko.
+\v 5 Adamanyaga ivi vileke kuwakombola wadya wandaga wakukimailwa ni miko, vileke suwe kitendigwe wana.
+\v 6 Kwaviya haluse nyuwe mwi wanawe, Mnungu kawegailani Muye ywa Mwanawe mwe mioyo yenyu, uyo Muye akwitanga “Aba,” nuko kugamba, “Tate.”
+\v 7 Mna haluse weye hiyo mtumwa naho, mna wi mwana. Naho unanda mwana, weye nawe nouhokele yadya yose Mnungu awaikile wanawe.
+\p
+\v 8 Aho kale mwandaga hamummanyize Mnungu, nomnda watumwa we iyo hiyo milungu kindedi.
+\v 9 Mna ivi haluse mummanya Mnungu, hegu du kigambe Mnungu kamimanyani, inda vivihi mwaviuiya vint'hu ivo visokele na heviina kint'hu vikukimaila isi, nii mwaunga kunda watumwa we vint'hu ivo naho?
+\v 10 Myatozesa mazuwa, ne miezi ne misimo, hamwenga ne myaka.
+\v 11 Nogoha kugamba mafa indima yose idya nimidamanyileni hiyo kint'hu.
+\v 12 Wandugu zangu, indeni enga miye ivo nili, kwaviya hata miye hinda enga nyuwe. Hamnidamanyile wiihi wowose kwangu.
+\p
+\v 13 Mkumbukile kugamba unyonge wangu nuwo wanink'haga luneka lwa kunda na nyuwe na kuwabilikiza Mbuli Yedi kwa aho nk'hogo.
+\v 14 Hamwenga na kugamba unyonge wangu nounda gezo kulu kwenyu, nyuwe hamnione kinyala hegu hamnibeile. Vituhu vakwe nomnihokela enga kugamba nehinda mtumigwa ywa kwe mbingu wa Mnungu, hegu enga Yesu Kilisito mwenye.
+\v 15 Mwandaga na kinyemi kikulu, haluse kulailai? Miye nadaha kulonga uwona kugamba hegu nomdaha kuyang'ola meso yenyu niyo mwanink'ha miye.
+\v 16 Haluse hinda mnk'hondo ywenyu kwa kuwagambilani ikindedi?
+\v 17 Awo want'hu wakombeka kuwadamanyilani ayedi, mna hiyo kwa wedi. Waunga du wakipange miye na nyuwe vileke nyuwe muwadamanyile ayedi.
+\v 18 Ikindedi ni mbuli yedi kuwadamanyila ayedi want'hu mazuwa yose, na hiyo umwo miye handa na nyuwe du.
+\v 19 Wanangu huwaungisa. Enga viya mvele ehagihi na kwingila nyumba ivo akwangadika, miye name naangadika kwajili yenyu kubula aho nomnde enga Kilisito ivo eli.
+\v 20 Nehaunga ninde na nyuwe ivi haluse, namanyize sila yedi ya kulonga na nyuwe. Kwaviya nna kiyangayanga kwajili yenyu.
+\p
+\v 21 Nigambileni nyuwe mkuunga kulongozwa ni miko, togoleni mwiimanya ivo miko ikulonga?
+\v 22 Kwaviya iwandikwa kugamba Ibulahimu andaga na wana waidi, yumwenga elekaga no mtumwa ywakwe, mtuhu naye elekaga no mkaziwe mlekelwa.
+\v 23 Yudya mwana ywo mvele mtumwa elekagwa enga viya wakwelekwa want'hu wose. Mna yudya mwana ywo mvele mlekelwa, elekagwa viligane naivo Mnungu alagane.
+\v 24 Mbuli izi zinda mliganyizo, wavele awa waidi ni mliganyizo wa ndagano mbili. Yudya Hajili wanawe welekwe mwo utumwa ni mliganyizo we ndagano idamanyike mwo mnima Sinai.
+\v 25 Hajili aliganyizwa na mnima Sinai wili uko kwe isi ya Waalabu, naho ni mliganyizo wa Yelusalemu ya ivi haluse, wili mwo utumwa hamwenga na wanawe.
+\v 26 Mna, Yelusalemu ya kulanga kwe mbingu ni enga mvele mlekelwa, naye niye mami yetu.
+\v 27 Kwaviya iwandikwa kugamba, “Unde na kinyemi, weye mgumba! Towa nk'helegele na wange weye hwimanyize usungu wa kwingila nyumba. Kwaviya mvele ywa yudya asigwe naande na wana wengi, kujink'ha yudya mvele alombigwe.”
+\p
+\v 28 Haluse nyuwe wandugu zangu, nyuwe mwi wana wa lagano enga ivo andile Isaka.
+\v 29 Enga viya mazuwa yadya, yudya mwana elekwe enga viya wakwelekwa want'hu wose, amsulumizaga yudya elekwe kwa udahi wa Muye ywa Mnungu, nivo vili hata haluse.
+\v 30 Mna, Mawandiko yagaaze? “Mguluse mvele mtumwa hamwenga na mwanawe kwaviya mwana wo mtumwa haaguhe ukipe hamwenga no mwana wo mvele mlekelwa.”
+\v 31 Haluse wandugu zangu, suwe hiyo wana wo mvele mtumwa, suwe kiwana wa yudya mvele mlekelwa.
+\c 5
+\cl Mnango  5
+\p
+\v 1 Kilisito nakakink'ha ulekelwa, vileke kisigale mwo ulekelwa. Haluse kimaleni mtogile, msekukegela naho mwe vifungo vo utumwa.
+\v 2 Nitegelezeni. Ni miye Paulo hulonga na nyuwe, uneva mnazumila kuvinilwa enga kilagiso kugamba weye ni yumwenga mwa want'hu wa Mnungu, Kilisito haawambizeni kwa dyodyose.
+\v 3 Naho, nawagambilani kila yumwenga akuzumila kuvinilwa kwa mbuli iyo nevimuunge kuitoza miko yose.
+\v 4 Uneva mwakawiila “kuzumilwa kunda wawagilwa” kwa kutimila miko, mkepagula na Kilisito, mwi kuse yo uwedi wa Mnungu.
+\v 5 Mna kwetu suwe, kinanadyo kawiilo dya kuzumilwa kunda wedi hameso ha Mnungu. Chagojela vitendese mbuli iyo kwa udahi wa Muye ywa Mnungu na kwa mhuwi.
+\v 6 Kwaviya wadya walunganywe na Kilisito Yesu, kuvinilwa hegu kuleka kuvinilwa hicho kint'hu, ikikulu ni mhuwi ukudamanya ndima kwa lukunde.
+\p
+\v 7 Nomkagendeela vedi, niani awafingizeni msekutimila ikindedi?
+\v 8 Uyo awafingizeni hiyo Mnungu awetangeni.
+\v 9 Ugwadu mgeke watenda tonge dyose digwaduke.
+\v 10 Nna ikindedi mwa nyuwe mwo kulunganywa mwetu na Zumbe kugamba, homnde na fanyanyi nt'huhu na miye. Mna mnt'hu akuwagelani nk'huswank'huswa hata akanda ani, naasengelwe ni Mnungu.
+\v 11 Mna wandugu zangu, uneva nagendeela kubilikiza kugamba kila mnt'hu vaungwa avinilwe enga kilagiso kugamba weye wi yumwenga mwa want'hu wa Mnungu, haluse nii nagendeela kusulumizwa? Uneva nahadamanya ivo, kubilkiza kwangu mwe mbuli yo msalaba, hegu hakuwaihiya want'hu watuhu.
+\v 12 Naona ni vedi wadya wakuwahanganyani wakefunt'he woho wenye.
+\p
+\v 13 Mna nyuwe wandugu zangu, nomwitangwa mnde walekelwa. Mna ulekelwa wenyu use kuwalekela mwikailwe ni kumunk'hilwa kwiihile, kiya mkuungwa ni kwambizana kwa lukunde.
+\v 14 Kwaviya miko yose ikint'ha mwo kutimila mwiko umwenga ukugamba, “Muunge miyao enga viya ukukeunga weye mwenye.”
+\v 15 Mna, uneva mnagendeela kulumana na kufunc'hana enga makala, kekauliseni mnase kukebananga.
+\p
+\v 16 Haluse nagamba ivi, lugendo lwenyu lulongozwe ni Muye, niho msekutimila naho kumunk'hwamunk'hwa kwiihile kwili mndani mwenyu.
+\v 17 Kwaviya kumunk'hwamunk'hwa kwiihile kwili mndani mwenyu kwahigana naivo akuunga Muye ywa Mnungu. Na Muye ahigana no kumunk'hwamunk'hwa mwenyu. Zimbuli izo hazikuivana, naivo hamkudaha kudamanya yadya mkuyaunga nyuwe wenye.
+\v 18 Mnalongozwa ni Muye ywa Mnungu, homlongozwe naho ni miko.
+\p
+\v 19 Naho udamanyi ukulawa mwo kumunk'hwamunk'hwa kwiihile umanyika, naho ni uno, uhabwasi na wikazi wiihile ne kilanga.
+\v 20 Miviko ya mahili na usai na unk'hondo na nk'humbizi na finju na maya na ugila, kupangana na vifyo vikuhigana,
+\v 21 kwiihiya na ukozi na fugo zimemile ukozi na uhabwasi na mbuli nt'huhu enga izo. Nawakanyani nyuwe enga ivo nawakanyaga aho nk'hongo, wose wakudamanya ayo hawande na hant'hu mwo useuta wa Mnungu.
+\v 22 Mna vituhu vakwe, kulongozwa ni Muye ywa Mnungu kwegala, lukunde na kinyemi na utondowazi, na kufinyiliza na ukise na uwedi na uhuwilwa,
+\v 23 ujalamu, hamwenga no kuudaha umoyo. Haihali miko ikudaha kuyahiga ayo.
+\v 24 Want'hu wa Kilisito Yesu wauwamba wiihi wili mndani mwawe hamwenga no kumunk'hwamunk'hwa kwiihile kwimndani mwawe.
+\p
+\v 25 Uneva Muye ywa Mnungu kakink'ha ugima, elo, nekilongozwe ni uyo.
+\v 26 Elo, kisekukefenya na kisekusogolana hegu kisekuonelana finju.
+\c 6
+\cl Mnango 6
+\p
+\v 1 Wandugu zangu, nyuwe mkulongozwa ni Muye wa Mnungu, uneva mnamuona miyenyu kagwilwa mwo wiihi wowose, mkanyeni mnt'hu uyo vileke akevuze, mna mdamanye ivo kwa ujalamu, mkanda na wengele mnase mkagezigwa nyuwe wenye.
+\v 2 Yambizaneni mwa makunt'ho yenyu, naivo nomkint'hize miko ya Kilisito.
+\v 3 Mnt'hu akukeona kunda ni kint'hu, mna hiyo kint'hu, uyo akedant'hiliza mwenye.
+\v 4 Mna kila mnt'hu aluhime lugendo lwakwe mwenye. Ivo ananda na cha kukefenyela, akefenyele lugendo lwakwe mwenye haheina kukeliganyiza na mnt'hu mtuhu.
+\v 5 Kwaviya kila mnt'hu naaguhe peto dyakwe mwenye.
+\p
+\v 6 Mnt'hu akuhinizwa ulosi wa Mnungu aungwa ampangile mhinizi ywakwe viya ivedi ananavo.
+\v 7 Msekukedant'hiliza, Mnungu hakutendelwa lubezo, kiya akuhanda mnt'hu niicho naavune.
+\v 8 Akuhanda mwe chotoko cho uwihi naavune ubanangi, mna akuhanda mwe kumbwedeza Muye ywa Mnungu, naavune kulawa kwa Muye ywa Mnungu, ugima wa ulo na ulo.
+\v 9 Elo, kisekusokela kudamanya ayedi, kwaviya uneva hakina file chevu nekinde wapati mwo lupisi lwakwe.
+\v 10 Kwaivo, kila kikapata luneka, kiwadamanyile want'hu wose ayedi, vitendese wandugu zetu wose we hamwenga na suwe mwo mhuwi.
+\p
+\v 11 Kauleni ivo niwawandikileni balua kwa mkono wangu miye mwenye.
+\v 12 Wadya wakuunga kuoneka wedi kwa mbuli zo mwili nawo wakuunga wawatigizeni nyuwe mvinilwe enga kilagiso cha kugamba nyuwe mwi want'hu wa Mnungu. Wadamanya ivo vileke wanase kusulumizwa kwajili yo kubilkiza mbuli yo msalaba wa Kilisito.
+\v 13 Kwaviya awo wenye wavinilwe hawakutoza miko, waunga du mvinilwe vileke wakeduvile ikiwalo icho mwe mili yenyu.
+\v 14 Mna miye henikefenyele chochose, mbwitu, ila msalaba wa Zumbe ywetu Yesu Kilisito, kwaviya kwa sila ya msalaba uwo naona mbuli za mwe isi ziwambigwa mwangu, miye name hiwambigwa kwa mbuli za mwe isi.
+\v 15 Kwaviya kuvinilwa, hegu kuleka kuvinilwa hicho kint'hu, ikikulu ni kunda kiumbwa kihya.
+\v 16 Utondowazi na mbazi vinde na wose wakutimila mahinizo aya, wakanda ni hamwenga na Izilaeli want'hu wa Mnungu.
+\p
+\v 17 Haluse, mnt'hu yeyose asekunigela nk'huswank'huswa naho, kwaviya nna nk'hovu nizipatile mwo mwili wangu kwajili ya Yesu.
+\p
+\v 18 Wandugu zangu, uwedi wa Zumbe ywetu Yesu Kilisito unde na nyuwe mwe mioyo yenyu. Taile.

50-EPH.usfm

@@ -0,0 +1,210 @@
+\id EPH
+\ide UTF-8
+\h Waefeso
+\toc1 Waefeso
+\toc2 Waefeso
+\toc3 eph
+\mt Waefeso
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Miye Paulo, Mwigala ulosi ywa Yesu Kilisito kwaviya aungile Mnungu, nawawandikilani nyuwe want'hu wa Mnungu wa Efeso, wahuwilwa mwo kulunganywa na Yesu Kilisito.
+\v 2 Nawalombezelani uwedi no utondowazi kulawa kwa Mnungu Tati yetu na Zumbe ywetu Yesu Kilisito,
+\p
+\v 3 Atogolwe Mnungu eli Ise dya Yesu Kilisito. Kwaviya mwo kulunganywa na Kilisito kakivikila na kukink'ha mageleko yose.
+\v 4 Kukongela aho isi ino ikei kuumbigwa, Mnungu nakakisagula kinde wakwe mwo kulunganywa na Kilisito, vileke kinde wakukile hakwe haheina lema.
+\v 5 Mwo lukunde aho kale mwenye Mnungu nakakitalazila suwe kinde wanawe kwa sila ya Yesu Kilisito. Adamanyaga ivo kwaviya aungile.
+\v 6 Ivo kimtogoleni Mnungu kwa wedi wakwe mkulu akink'hile kwombokela mwanawe amuungise.
+\p
+\v 7 Kugamba kwa sakame yakwe Yesu, suwe kikombolwa, kiusilwa wavu wetu. Nivo wili ukulu wo uwedi wakwe,
+\v 8 akink'hile haheina kihimo, kwa ubala wose na umanyi.
+\v 9 Mnungu adamanyaga kiya aungaga, niyo akink'ha kumanya mzungu wandaga ukei kumanyika uwo aungaga kuudamanya kombokela kwa Yesu Kilisito.
+\v 10 Mzungu uwo nowize ukintizwe ni Mnungu aho lupisi lwakwe lukabula, ni kuwaduganya viumbwa vose kwo ulanga na mwe isi, wose wakanda walongozwa ni Yesu Kilisito.
+\v 11 Mwo kulunganywa na Yesu, suwe kitendigwa wakipe wo ukombolwa kuligana naivo kiikilwe mizungu. Kwa diya Mnungu aungile kudamanya kila kint'hu kwa ulamuzi wakwe no kuunga kwakwe.
+\v 12 Suwe kilongole kumhuwila Kilisito chaungwa kuutunya ukulu wa Mnungu
+\v 13 Neinda kwa sila ya Kilisito kugamba nomwiva mbuli ya kindedi, mbuli yo uyokozi kwa sila ya Kilisito. Mumhuwila Kilisito naye niyo awagelani kiwalo kwa kumink'hani Muye ywa Mnungu uyo alaganaga naawenk'heni.
+\v 14 Uyu Muye akukile nicho kiwalo kugamba nekihokele kiya Mnungu agambile naawenk'he want'hu wakwe, no kukink'ha ikindedi kugamba Mnungu naawenk'he ukombolwa ukint'hile awant'hu wakwe.
+\p
+\v 15 Kwa ivo kukongela aho nevaga umhuwi wenyu mwa Zumbe Yesu na lukunde lwenyu kwa want'hu wose.
+\v 16 Higendeelesa kumtogola Mnungu kwajili yenyu na kumbukilani kila halombeza.
+\v 17 Nalombeza kugamba Mnungu ywa Zumbe ywetu Yesu Kilisito, Tate mta ukulu, awenk'heni Muye ywakwe wo umanyi wakwe.
+\v 18 Naho namlombeza Mnungu agubule mioyo yenyu idahe kuwona ung'azi wakwe vileke mmanye dikawiilo diya awetangileni no ukulu utendese wo uvikilwa awaikile want'hu wakwe
+\v 19 Nalombeza mmanye ivo udahi wakwe wili mkulu vitendese kwetu suwe kikuhuwila. Udahi uno ukudamanya ndima mndani mwetu, uligana no ludole ludya lukulu lutendese.
+\v 20 Ulo lumuuyule Kilisito, niyo lwamwiika kulume kwakwe uko kwe mbingu.
+\v 21 Uko Kilisito kanda niye mkulu wakila uzumbe na udahi na ludole na ukulu, niye mkulu kujink'ha ukulu wose umanyike mwe isi ino na mwe isi iyo ikwiza
+\v 22 Mnungu kaika vint'hu vose hasi yo udahi wa Kilisito. Niyo amwink'hiza kwe difyo dya wahuwila wa Kilisito ande mkulu mwe vint'hu vose.
+\v 23 Wakumhuwila Kilisito wose, nuwo umwili wakwe Kilisito, naho nuko kukint'ha kwakwe yehe akugela kukint'ha kila kint'hu na kila hant'hu.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Enga viya mwandaga mfa kwajili ya malema no wavu wenyu.
+\v 2 Neinda yadya kugamba, mwekalaga mkatimila ivo wiihi we isi ino. Niyo mwanda mwawategeleza wakulu wo udahi kwo ulanga, yUno nuwo muye akudamanya ndima mwa wana wasaguke.
+\v 3 Naivo suwe chose nekinda enga woho, kikekala kutimila kumunk'wamunk'wa munk'hwa kwiihile kwe isi, no kudamanya mbuli zikuibwedeza imili yetu ne zifanyanyi zetu. Naswe ivo kili mwo wavu, kinda enga woho, nekiwagilwa kusulumizwa ni maya ya Mnungu.
+\p
+\v 4 Mna Mnungu ni mta mbazi zitendese kakiunga kwa lukunde lukulise.
+\v 5 Umwo chandile kibanika kwajili yo wavu wetu, kakitenda wagima hamwenga na Yesu Kilisito. Nyuwe myokolwa kwa uwedi wa Mnungu.
+\v 6 Kwa kulunganywa na Yesu Kilisito, Mnungu kakiuyula hamwenga naye kinde mazumbe hamwenga naye uko kulanga.
+\v 7 Nivo aungile kukilagisa kwa want'hu wa mazuwa yakwiza, ukulu wa uwedi wakwe uwo akink'hile kwa ukise mwo kulungana kwetu na Yesu Kilisito.
+\p
+\v 8 Kwaviya myokolwa kwa mbazi za Mnungu kombokela umhuwi. Mbuli ino hailaile kwa kukombeka kwenyu, idi ni ngeleko kulawa kwa Mnungu.
+\v 9 Naho hiyo kwa udamanyi wenyu. Mnt'hu yeyose anase kukeduvya.
+\v 10 Kwaviya Mnungu niye akiumbile ivi kili mwa kilisito Yesu kudamanya atedi. nakakiumba vileke kikale wikazi we mitendele iyedi akiikile lumwe vileke kiidamanye.
+\p
+\v 11 Kwajili ya ayo msekujala kugamba aho kale, nyuwe want'hu hi Wayahudi kwaivo wili umwili, nyuwe mkwitangwa hemwigeligwe ngasu, ngasu ya mwo mwili ikuta kugelwa ni want'hu.
+\v 12 Mwo lupisi ludya nyuwe mwandaga homwiinanaye Kilisito. Nomnda wata kwiza kwa want'hu wa Waizilaeli. Naho nomnda wata kwiza mwe dilagano. Mwandaga homwiina chochose mwe ndagano. Mwekalaga mwe isi ino mkanda mswesa makawiilo, naho enga want'hu hewe mmanyize Mnungu aha he isi.
+\v 13 Mna haluse kwa kulungana na Kilisito Yesu, nyuwe mwandile hale aho nk'hongo, mnda hagihi kwombolela sakame ya Kilisito.
+\p
+\v 14 Kwaviya Kilisito mwenye kakigaila utondowazi. Kawatenda Wayahudi, na hi wayahudi kunda kint'hu kimwenga.
+\v 15 Yesu ausaga miko ya Wayahudi, ne miko ne vihendo, inde kugamba, adamanye lukolo lumwenga mwo kulunganywa naye. Mwo kuudamanya ivo kegala utondowazi.
+\v 16 Adamanyaga ivi kuwaduganya mafyo maidi ya want'hu kunda mwili umwenga kwa Mnungu kombokela msalaba. Kwa sila yo msalaba auhasaga unk'hondo.
+\v 17 Yesu ezaga kubilikiza Mbuli Yedi yo utondowazi kwa nyuwe want'hu hi Wayahudi mwandagaga hale na Mnungu, naho kwa Wayahudi awo wandaga hagihi na Mnungu.
+\v 18 Haluse kwasila ya Yesu Kilisito, suwe chose, Wayahudi na hi Wayahudi, chadaha kuita kwa Tate kombokela Muye ywa Mnungu yumwenga
+\p
+\v 19 Ivo elo, nyuwe hi wayahudi hiyo wata kwiza naho, naho hiyo want'hu wa kuse. Nyuwe mwi want'hu wa hamwenga na want'hu wa Mnungu naho nyuwe ni want'hu wa mp'huga ya Mnungu.
+\v 20 Nyuwe nanywe mzengigwa mwe zink'hongelo ziikigwe ni wegala ulosi na walotezi. Yehe mwenye Kilisito Yesu niye diiwe dikulu dye nk'hongelo.
+\v 21 Yehe niye akudinula dizengo dyose no kudiluganya mpaka dinde Nyumba nk'hulu ya Zumbe.
+\v 22 Kwa kulunganywa hamwenga na Yesu, nyuwe nanywe mwazengwa hamwenga na watuhu wose mnde ukalo wa Mnungu kwombokela Muye ywa Mnungu ywakwe.
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Kwaivo, Miye Paulo mvugailwa ywa Yesu Kilisito, nalombeza Mnungu kwajili yenyu want'hu hi Wayahudi.
+\v 2 Ikindedi mwiva kugamba kwa mbazi zakwe Mnungu nakanink'ha indima ino niidamanye kwajili yenyu.
+\v 3 Nawawandikilani naivo nigubuilwe miye. Iki nicho ikindedi icho niwandike kwa uguhi mwe mbuli ino,
+\v 4 Naho mnasoma ayo niwandike nomdahe kumanya ivo nikimanyize kinyele cha Kilisito.
+\v 5 Kwa vyeleko vituhu ikindedi iki hakitendigwe kimanyike kwa wana wa want'hu. Mna kwa haluse wiikwa pwilili kwa muye na kwa wegala ulosi waikigwe ni walotezi.
+\v 6 Ikindedi iki kikefisile ni kugamba want'hu wa si we mwe ndala hamwenga na Wayahudi mwo kuvikilwa. Woho we ndala hamwenga na ndagano ya kilisito Yesu kombokela mbuli yedi.
+\v 7 Miye hitendigwa kunda mndima we Mbuli Yedi, no uwedi anink'hile Mnungu kwa udahi wakwe mkulu.
+\p
+\v 8 Mnungu alavaga geleko kwangu, saviya miye ni mdodo vitendese mwa want'hu wose wa Mnungu. Geleko uno waniunga niwabwelekezele want'hu hi Wayahudi ugoli wakwe Kilisito hewiina kihimo.
+\v 9 Yaniunga niwatende want'hu waone mzungu wa Mnungu ukefisile ivo ukudamanywa. Uno ni mzungu uwo wakefisaga kwa myaka mingi yomboke, na mnungu muumbi we vint'hu vose.
+\v 10 vileke inde haluse, kwe sila ya want'hu wamhuwile Kilisito, wakulu wa kulanga na wata udahi, wadahe kubunk'hula mzungu wa Mnungu.
+\v 11 Adamanya imbuli iyo kutimila dia alongaga dya mazuwa ya ulo na ulo, idyo atendile kwa sila ya Kilisito Yesu Zumbe ywetu.
+\v 12 Kwaviya chamhuwila Kilisito, chakeduvya naho kina udahi wa kuita hameso ya Mnungu kikanda ne kindedi akukihokela.
+\v 13 Naivo namlombeza Mnungu msekusokezwa kwa masulumizo hupata kwajili yenyu. Kwaviya ayo ni kwajili ye nt'hogola yenyu nk'hulu.
+\p
+\v 14 Kwaivo nafika madi kulombeza hameso ha Tate.
+\v 15 uyo ichotoko che zink'holo ze vint'hu vose mwe isi na kwo ulanga.
+\v 16 Namlombeza Mnungu viligane no ukulu we wedi wakwe utendese, awenk'heni nguvu kwa udahi wa Muye ywa Mnungu ywakwe, mtoge mioyo yenyu,
+\v 17 Nalombeza kugamba Kilisito ekale mwe mioyo yenyu kwa mhuwi. Naho nalombeza kugamba mnde mtoga na nk'hongelo mwo lukunde lwakwe.
+\v 18 Vileke mnde mwo lukunde lwakwe mdahe kumanya, hamwenga na wose wakuhuwila, kwa uzangalamu, naho kwa utali kuita kulanga, naho kwa kutendesa lukunde lwa Kilisito.
+\v 19 Nalombeza kugamba mdahe kumanya lukunde lwa Kilisito, lukujink'ha umanyi wose. mdamanya aya vileke mmemezwe vitendese ukintizi wo ugima no udahi wa Mnungu.
+\p
+\v 20 Na haluse kwa yudya akudaha kudamanya kila mbuli, kujink'ha yadya kikulombeza hegu kuyafanyanya, kuligana no ludole lwakwe lukudamanya ndima mndani mwetu,
+\v 21 ukulu unde kwa Mnungu na mwe difyo dya wahuwila wa Kilisito na mwa Kilisito Yesu mazuwa yose na ulo na ulo. Taile
+\c 4
+\cl Mnango 4
+\p
+\v 1 Haluse, miye mvugailwa kwa kudamanya ndima ya Zumbe, nawalombezelani mwikale kuligana no lwitango mwitangilwe ni Mnungu.
+\v 2 Mnde wakweseleza mioyo, naho wajalamu, naho want'hu wano ugoja, mkafinyiliza kila yumwenga kwa miyawe kwa sila yo lukunde.
+\v 3 Kombekeni kuulela umwenga ukwigalwa ni Muye ywa Mnungu kwa kuuwamila utondowazi ukuwaikani hamwenga.
+\v 4 Wiyuko mwili umwenga wa Kilisito na Muye ywa Mnungu yumwenga, enga ivo mwili na kawiilo dimwenga mwitangilwe ni Mnungu.
+\v 5 Eyuko Zumbe yumwenga, na mhuwi umwenga, no ubatizo umwenga,
+\v 6 naho eyuko Mnungu yumwenga uyo Tate ywa wose. yehe eyuko mnanga mwa yose, na mwa kila kint'hu na mndani mwa wose.
+\p
+\v 7 Naho kila yumwenga ywetu kenk'higwa geleko hediina maliho kuligana na viya Kilisito amwink'hile.
+\v 8 Enga ivo viwandikwe mwa mawandiko kugamba. “Umwo apawaga kulanga vitendese, aitaga na wengi watahigwe. Niyo awenk'haga want'hu mageleko.”
+\p
+\v 9 “Haluse niyo imbwai,” Ikalongwa kugamba, nakaita kulanga, na nk'hongo nakaseelesa hasi ye isi?
+\v 10 Naivo uyo aseele aha he isi, ni yehe aitile kulanga kwe zimbingu zose, vileke useuta wakwe wenele isi yose.
+\v 11 Kilisito nakalava mageleko kwa want'hu, wamwenga kawatenda kunda wegala ulosi, wamwenga walotezi, wamwenga nawo kawatenda wadimi wamwenga nawo kawatenda wahinizi.
+\v 12 Nakatenda ivo vileke awaike lumwe want'hu wa Mnungu kwa ndima ya Kilisito vileke umwili wa Kilisito ukule,
+\v 13 naivo suwe chose kiubwiile umwenga kwa mhuwi wetu na mwo kummanya Mwana Mnungu, naswe hamwenga kikule mpaka kinde kikint'hile enga Kilisito mwenye ivo eli.
+\v 14 Hekinde naho enga wana wakembe, kikajubwaniswa uko na uko ni nk'hung'ut'ho ya mahinizo yakuhinizwa ni want'hu wadant'hi vileke wawazaganye watuhu kwa nyambi zawe.
+\v 15 Mna kina ubilikiza ikindedi kwa moyo wa lukunde nekikule mwe kila kint'hu vileke kinde enga Kilisito, uyo eli mtwi wa wahuwila wose.
+\v 16 Mwo ulongozi wakwe, mwili wose walunganywa hamwenga no umwili. naho kila kilungo kikadamanya indima yakwe. Ivo umwili wakula no kukezenga wenye kwa lukunde.
+\p
+\v 17 Haluse nalonga uwona no kuwakanyani kwa zina dya Zumbe, mse kwikala enga want'hu hewe mmanyize Mnungu, wata fanyanyi zawe heziina kint'hu.
+\v 18 Naho ubala wawe umwo lwiza. We hale no ugima wa Mnungu kwa ivo weli wahezi, ne zink'hani mwe mioyo yawe.
+\v 19 Waganika, naho heweina soni, wengila mwe kuhuja, wadamanya kipump'ha kila mbuli za usavu, naho waungisa kudamanya ugila.
+\p
+\v 20 Mna nyuwe hivo ivo mhinile mwa Kilisito.
+\v 21 Kindedi nomwiva zimbuli za Yesu, niyo mwahinizizwa mwa yehe kugamba ukindedi umwakwe.
+\v 22 Haluse, lekeni lugendo lwenyu lwa kale, enga mnt'hu akuhambula suke, udya unt'hu wenyu wa kale wandaga ukabanangwa ni kumunk'hwamunk'hwa kwo udant'hi.
+\v 23 Ketendeni uhya mwe mioyo yenyu ne zifanyanyi zenyu,
+\v 24 valeni unt'hu uhya enga viya mnt'hu akuvala suke mp'hya, uumbigwe ukeigile Mnungu, udya ukukelavanya mwo wikazi wo uwagilwa no ukuki no ukindedi.
+\p
+\v 25 Elo haluse, lekeni udant'hi, kila yumwenga amgambile mhuwila miyawe ikindedi, kwaviya kila yumwenga amhuwila miyawe.
+\v 26 Uneva mnafa maya, msekuzumila amaya yenyu yaleke mdamanye wavu. Naho zuwa disekuswa maya yenyu yande yamlawani.
+\v 27 Mnase kumwink'ha Mwavu luneka lolose.
+\v 28 Mbavi ase kubawa, akonge kudamanya ndima yedi kwa mikono yakwe vileke ande ne vint'hu va kumwambiza mkiwa.
+\v 29 Msekulonga milosi iihile, mna inde niidya iyedi ikuwazenga watuhu, vileke yadya mkulonga yegale uwedi kwa wose wakuyeva.
+\v 30 Msekumgela kinyulu Muye ywa Mnungu, kwaviya Muye ywa Mnungu ni kiwalo cha Mnungu kwenyu kugamba nyuwe ni want'hu wakwe, naho ni kiwalo cha kugamba dizuwa dyeza dya Mnungu dyo ukombola.
+\v 31 Haluse, lekeni usungu na maya na vugo na nk'humbizi na wiihi wi hengi indeni na wedi nyuwe kwa nyuwe.
+\v 32 Mnde mbazi. mlekelane nyuwe kwa nyuwe, enga viya Mnungu awausileni nyuwe wavu wenyu kwombokela Zumbe Yesu.
+\c 5
+\cl Mnango 5
+\p
+\v 1 Ivo mnde want'hu wa kumtimila Mnungu. enga wanawe wakumuungisa.
+\v 2 Wikazi wenyu ulongozwe ni lukunde enga viya Kilisito akiungise suwe, niyo akelava yehe mwenye akomwe kwajili yetu. Yehe nakanda malavo yana mhemp'he wedi yakumwelela Mnungu.
+\v 3 Haviwagilwe mbuli za uhabwasi na usavu hegu ugubaguba, vise kugeza kutambulwa mwenyu.
+\v 4 Naho mbuli za soni, ubwalasi, uhungu, ayo yose hayawagilwe kwenyu, mbuli za kumtogola Mnungu nizo zikuwagila.
+\v 5 Manyeni kugamba mhabwasi yoyose na msavu na mgubaguba, uko nako ni enga kuvika mahili, hegu mnt'hu yeyose ywa ivo haande na hant'hu kwo useuta wa Kilisito na Mnungu.
+\v 6 Msekuzumila kudant'hilizwa ni mnt'hu kwa milosi ya uhezi, naho kwajili ye zimbuli enga izo maya ya Mnungu nayawezile wose wakulemela kumhuwila.
+\p
+\v 7 Ivo msekunda hamwenga na woho.
+\v 8 Hadya nk'hongo mwandaga mwo lwiza, mna mwize mnde want'hu wa Mnungu, mmwo ung'azi, ivo mwaungwa kwikala viwagile want'hu wo ung'azi,
+\v 9 kwaviya ung'azi wegala kila kint'hu chedi, no kutendigwa kunda wedi no ukindedi.
+\v 10 Kombekeni kumanya yadya yakumuwagila Zumbe.
+\v 11 Mnasekudamanya mbuli ziihile za mwo lwiza heziina wambizi wowose, vituhu vakwe zitendeni zimanyike kwa want'hu.
+\v 12 Mbuli zikudamanywa kifiso ni want'hu hewe mmanyize Mnungu, zagela soni hata kuzisimuila
+\v 13 Mna zimbuli zikudamanywa ho ung'azi, ikindedi chakwe chalavanywa,
+\v 14 naho kila kiya kilavilizwe, kizangazwa. Ung'azi nuwo ukulaviliza kila kint'hu. Nivo vikuleka igambigwa, “Inuka weye ugonile, naho uuyuke, yehe mwenye Kilisito naakuzangazile.”
+\p
+\v 15 Mndilise na wengele mwo wikazi wenyu. Mse kwikala enga wabwalasi, vituhu vakwe mwikale enga wata umanyi.
+\v 16 Mtendele vedi luneka mnanalo, kwaviya mazuwa aya yaihisa.
+\v 17 Mse kunda wahezi, mna mgeze kuzungula kiya Mnungu akumuungani mdamanye
+\p
+\v 18 Msekukolwa kwa mp'hombe, kwaviya neiwatendeni mdamanye mbuli ziihile haheina kumanya, mna mlongozwe ni Muye ywa Mnungu mwo wikazi wenyu.
+\v 19 Simuileni kwa milosi ya zabuli ne mila, naho mumkemele Zumbe mila na zabuli kwa nt'hogola mwe mioyo yenyu.
+\v 20 Mtogoleni Mnungu mazuwa yose kwa kila kint'hu, kwa sila ya zina dya Zumbe ywetu Yesu Kilisito.
+\v 21 Kila yumwenga amtegeleze miyawe kwa kumtegeleza Kilisito.
+\p
+\v 22 Nyuwe wavele muwategeleze walume zenyu, enga kumtegeleza Zumbe.
+\v 23 Kwaviya mgosi ana udahi kwa mkaziwe, enga viya Kilisito naye eli na udahi mwa want'hu wamhuwile. Naho niye Mlokozi wa want'hu wamhuwile Kilisito.
+\v 24 Enga want'hu wamhuwile Kilisito ivo wakumtegeleza Kilisito, enga iivo wavele nao wawategeleze wagosi zawe mwe zimbuli zose.
+\p
+\v 25 Wagosi nanywe waungiseni wavele wenyu enga viya Kilisito awaungisaga want'hu wamhuwile, niyo aulava ugima wakwe kwajili yawe,
+\v 26 vileke awasunt'he wamzumile Kilisito kwa mbuli ya Mnungu, akawatenda wahuwila wose wakukizwe kwa mazi na ulosi.
+\v 27 Na ivo awatende want'hu wamhuwile Kilisito wande wakwe wakanda want'hu wa Mnungu, naho heweina malema, heena mabalo hegu usavu wowose.
+\v 28 Ivo wagosi wawaungise wavele wawe enga viya wakuiungisa imili yawe, naho yeyose akumuungisa mkaziwe akeungisa yehe mwenye.
+\v 29 Hakuna mnt'hu yeyose akuwiihiya umwili wakwe mwenye, vituhu vakwe awink'ha nk'hande na kuuvala suke. Ivo nivo Kilisito akudamanya kwa want'hu wose wamhuwile,
+\v 30 kwaviya suwe ki vilungo vo mwili wakwe.
+\v 31 “Kwaivo mgosi naamleke ise na nine, naalungane na mkaziwe, naho waidi awa nawande mwili umwenga.”
+\p
+\v 32 Hana kindedi kikefisile. Mna naona kugamba imbuli ino ni ya Kilisito na wahuwila wakwe wose.
+\v 33 Mna naho aya ni ya nyuwe, kila mnume aungwa amuungise mkaziwe enga ivo akukeungisa mwenye, naho kila mvele aungwa kumtegeleza mgosiwe.
+\c 6
+\cl Mnango  6
+\p
+\v 1 Nyuwe wana, weveni welesi wenyu kwaviya nyuwe ni wa Zumbe, naho icho ni kint'hu cho uwagilwa.
+\v 2 “Mtegeleze iso na nyokwe” (Ino niyo miko ya nk'hongo ine ndagano),
+\p
+\v 3 vileke unde na uvikilwa mwo wikazi wako, naho wikale mazuwa mengi mwe isi.
+\p
+\v 4 Na nyuwe watate, mse kuwasogola wana wenyu mna waleleni enga ivo vikumwelela Zumbe kwa kuwakanya na mahinizo ya Zumbe.
+\p
+\v 5 Nyuwe watumwa, weveni wakulu wenyu aha he isi kwa wogofi na moyo wose, damanyeni ivo kwa moyo wedi vikuligana na kumdamanyila Kilisito.
+\v 6 Naho msekudamanya du umwo wakamkaulani vileke muwelele want'hu, mna mwaungwa mdamanye kwa moyo, enga viya akuunga Mnungu, kwaviya nyuwe mwi watumwa wa Kilisito.
+\v 7 Damanyeni ndima ya Zumbe kwa kinyemi, naho hiyo kwa kuwawagila want'hu.
+\v 8 Kumbukileni kugamba yeyose akudamanya uwedi, ande mtumwa hegu mlekelwa, naahokele nt'hunyo ya Zumbe.
+\p
+\v 9 Nyuwe wakulu nanywe, damanyeni aayo kwa watumwa wenyu naho msekuwatisa. Mmanye kugamba nyuwe na watumwa wenyu nyose mwi wa uuyo mkulu yumwenga ywa kwe mbingu, akuwasengela wose haheina kwazagula.
+\p
+\v 10 Mnungu awenk'heni kutoga mwo kulungana na Zumbe naho kwa wambizi wo udahi wakwe.
+\v 11 Kekakeni vitowanilo vose mkwink'higwa ni Mnungu, vileke mdahe kuzihuma zinyambi ziihile zo Mwavu.
+\v 12 Kwaviya hakikuhigana na want'hu wa mwe isi, mna chahigana na useuta na udahi na wakulu we diziza idi, naho chahigana na mafyo ya mp'hepo ziihile mwe isi ye kimuye.
+\v 13 Kwaivo, kekakeni vitowanilo vose mkwink'higwa ni Mnungu vileke mnde wadahi mwe dizuwa dyo wiihi dikeza kuwezilani naho mkabinda ayo yose, msigale mtogile.
+\p
+\v 14 Naho keikeni lumwe, naho mkekake ukindedi, unde enga mkoa mwe vigudi venyu, naho kutendigwa wedi kwenyu kunde enga nk'hindo mwe vifuwa venyu.
+\v 15 No kumunk'wamunk'wa kubilikiza Mbuli Yedi yo utondowazi inde enga vilatu mwe viga venyu.
+\v 16 Kwa kongezela, mhuwi unde enga nk'hindo mwe mikono yenyu, mdahe kuizima misale yo moto yo Mwavu.
+\v 17 Hokeleni ukombolwa enga taji yenyu ye chuma, Ulosi wa Mnungu nawo unde sime mkwink'higwa ni Muye ywa Mnungu.
+\v 18 Mlombezeni Mnungu mazuwa yose, mkamlombeza wambizi wakwe. Mnde mkamvika Mnungu kwa udahi wa Muye ywa Mnungu. Kwaivo kauliseni haheina kusokela mkawamlombezela Mnungu want'hu wose.
+\v 19 Naho mnilombezele kwa Mnungu anink'he cho kulonga, nidahe kuwagambila want'hu ikinyele che Mbuli Yedi haheina wogofi.
+\v 20 Miye ni msigiilwa ywa Mbuli Yedi, hamwenga na kugamba ivi haluse ni mwe divugailo. Lombezeni vileke ninde mdahi mwo kuibilikiza Mbuli Yedi enga ivo huungwa kuibilikiza.
+\p
+\v 21 Tukiko, ndugu yetu kikumuungisa, mtumwa mhuwilwa mwe kudamanya ndima ya Zumbe, naawagambileni zimbuli zangu zose vileke mmanye ivo nili.
+\v 22 Namwigala kwenyu vileke mmanye zimbuli zetu naho awageleni moyo.
+\p
+\v 23 Utondowazi unde kwa wandugu na lukunde hamwenga na mhuw kulawa kwa Mnungu tate na Zumbe Yesu kilisito.
+\v 24 Uwedi wa Mnungu unde na want'hu wose wakumuunga Zumbe ywetu Yesu Kilisito kwa lukunde holwiina uheelo.

51-PHP.usfm

@@ -0,0 +1,155 @@
+\id PHP
+\ide UTF-8
+\h Wafilipi
+\toc1 Wafilipi
+\toc2 Wafilipi
+\toc3 php
+\mt Wafilipi
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Paulo na Timoseo, wandima wa Kilisito yesu, Kwa wadya waikigwe kwa Kilisito wakwikala Filipi, hamwenga na wakimalizi na mashemasi.
+\v 2 Uwedi unde kwenyu na utondowazi ukulawa kwa Mnungu tate na Zumbe ywetu Yesu Kilisito.
+\p
+\v 3 Namtogola Mnungu ywangu kila aho neniwakumbukile nyuwe nyose.
+\v 4 Nk'hanana zose mwe malombezo yangu kwajili yenyu nyuwe wose, Nna kinyemi umwo hawalombezela.
+\v 5 Nina nt'hogola nyingi kwaviya yo uhamwenga wenyu mwe mbuli yedi kukongela mwe dizuwa dya nk'hongo mpaka ivi dyelo.
+\v 6 Nna kindedi kugamba yudya akongile ndima yedi mndani mwenyu naagendeele kuikint'hiza mpaka mwe dizuwa dya Zumbe Yesu Kilisito.
+\v 7 Ni vedi kwangu kukeiva ivi kwenyu nyuwe nyose kwaviya hiwaika mwo moyo wangu. kwaviya nyuwe mnda ndala mwo uwedi mwe divugailo dyangu na mwe kunigombela na kulavanya kwangu kwe mbuli yedi ya Mnungu.
+\v 8 Mnungu ni muwona ywangu, naivo nna nk'hwina mwa nyuwe nyose mwo lukunde lwa Kilisito yesu.
+\p
+\v 9 Naho nalombeza kugamba: lukunde lwenyu lwongezekele vitendese na mwe zifanyanyi na mizungu yose.
+\v 10 Nalombeza kwajili ya idi vileke mnde na udahi wa kuhima na kusagula mbuli zili zedi vitendese. Naho nawalombelezela mnde wedi haheina lema dyodyose mwe dizuwa dya Kilisito.
+\v 11 Na mkint'hizwe na lukunde lwa uwagilwa lukupatikana kwa Yesu Kilisito, kwa ukulu na nt'hunyo ya Mnungu.
+\p
+\v 12 Haluse wandugu zangu, naunga mmanye kugamba, mbuli zilaile kwangu yaitenda mbuli yedi igendeele vitendese.
+\v 13 Nivo vikuleka kuvugailwa kwangu mwa Kilisito, vimanyika kwa wamimzi we ikulu yose na kwa kila mnt'hu.
+\v 14 Na wandugu wengi mwa Zumbe, kwaviya yo kuvugailwa kwangu, waluvigwa na kukelava kubilikiza mbuli yedi ya Mnungu haheina wogohi.
+\p
+\v 15 Wamwenga kindedi wambwelekeza Kilisito kwa finju na nk'humbizi, na watuhu kwa kuunga yedi.
+\v 16 Wadya wakumbwelekeza Kilisito kwa lukunde wamanya kugamba waikwa kwa kugombela mbuli yedi ya Mnungu.
+\v 17 Mna watuhu wambwelekeza Kilisito kwa uwihi na mizungu ihile. Wakakegamba watenda ivo kunink'ha masulumizo miye mwe divugalo.
+\v 18 Kwaivo? Hina mbuli inde kwa vedi hegu vihile hegu kwa kindedi, Kilisito naabwelekezwe, na kwa idi nna kinyemi! Heye neninde na kinyemi.
+\p
+\v 19 Kwaviya namanya idi nediigale kulekelwa kwangu. Mbuli ino neilaile kwaviya ya malombezo yenyu na kwa wambizi wa muye wa Yesu Kilisito.
+\v 20 Kuligana na fanyanyi zangu zikint'hile na kindedi kugamba, henione soni. Vituhu vakwe, kwa udahi wose, enga mazua yose na haluse, nakawila kugamba Kilisito neenulwe mwo mwili wangu, ikanda mwo ugima hegu mwe file.
+\p
+\v 21 Kwa viya kwangu miye, ugima ni kilisito na kubanika ni upati.
+\v 22 Mna, enga kwikala mwo mwili kwanda no upati mwe ndima yangu, ivo himanyize dihi dyo kusagula.
+\v 23 Kwaviya namunk'hiswa vitese na fanyanyi zo mwili. Nna nk'hwina yo kuleka umwili na kunda hamwenga na Kilisito, kint'hu cha yombe vitendese.
+\v 24 Ikanda kusigala mwo mwili uno ni mbuli ikuungwa vitendese kwaajili yenyu.
+\v 25 Kwaviya nna kindedi mwe idi, namanya nenisigale na kugendeela kunda hamwenga na nyuwe nyose, kwaajili ye migendele na kinyemi cho mhuwi wenyu.
+\v 26 Na ino neigale kinyemi chenu kikulu mwa Kilisito Yesu, kwaajili yangu neyongezekele, kwaviya ya miye kunda hamwenga na nyuwe.
+\p
+\v 27 Mwaungwa kwikala wikazi wenyu kwa migendele yedi ye mbuli yedi ya Kilisito. Damanyeni ivo vileke heza kuwaona hegu hinezile, nive kugamba mkimala mtogile mwo moyo umwenga. Nna nk'hwina kwiva kugamba mhamwenga, mkagombela mhuwi wa mbuli yedi kwa hamwenga.
+\v 28 Naho msekutiswa na kint'hu chochose kikudamanywa na wank'hondo wenyu. Iki kwawe ni kilagiso cho ubanangi. Mna kwenyu ni kilagiso cho uyokozi kulawa kwa Mnungu.
+\v 29 Kwaviya nyuwe mwink'higwa kwaajili ya Kilisito, hiyo kumhuwila du, mna kusulsmizwa hamwenga na yehe.
+\v 30 Kwaviya mna nk'humbizi iidya nandile nayo naho mweva kugamba nnanao hata haluse.
+\c 2
+\cl Mnango  2
+\p
+\v 1 Ikanda kuna kusangalazwa mwa Kilisito. Ikanda kuna kukesangalaza kulawa mwo lukunde lwakwe. Ikanda kuna uhamwenga na Muye ywa Mnungu, na ikanda kuna kuonelana mbazi na kuonelana uwedi.
+\v 2 Kintizeni kinyemi changu kwa kunda na fanyanyi imwenga, no lukunde lumwenga, no moyo umwenga na kawiilo dimwenga.
+\v 3 Msekudamanya chochose kwa finju hegu kwa kwefenya bule, mnde wa kweseleza nyuwe kwa nyuwe naho kila yumwenga amuone miyawe kugamba ni ywedi kujink'ha yehe mwenye.
+\v 4 Hasekunda na mnt'hu akukaula mbuli zakwe mwenye du, mna akaule mbuli za weyawe.
+\p
+\v 5 Mnde na moyo uudya andaga nawo Kilisito Yesu.
+\q
+\v 6 Chotoko chakwe andaga Mnungu. Mna haonaga kudya kunda Mnungu ni kint'hu cha kutozeleza.
+\q
+\v 7 Vitu vakwe, akeselezaga mwenye. Niyo akeika mtumwa, nakelekwa mnt'hu. Niyo anda mtumwa. Nakanda mnt'hu, enga want'hu watuhu ivo weli.
+\q
+\v 8 Naho eze aoneke ana mwili enga mnt'hu akeselezaga niyo anda mt'hu ywa kwiva mpaka kubanika, ifile yakwe mwo msalaba.
+\q1
+\v 9 Ivo Mnungu nakamkwezesa kulanga, niyo amwink'ha zina dikujink'ha mazina yose.
+\q
+\v 10 Adamanyaga ivo vileke kwa zina dya Yesu viumbwa vose vikulanga na ivi mwe isi naviya vi kwe isi ya wabanike vifike madi hameso hakwe.
+\q
+\v 11 Naho adamanaga ivo vileke nyimi zose nezilonge kugamba Yesu Kilisito ni Zumbe, kwa ukulu wa Mnungu.
+\p
+\v 12 Kwaivo elo want'hu wangu wo lukunde, enga ivo mzumile mazuwa yose, suwe kimwe undiilo wangu mna haluse hata unanda hauhali undiilo wangu, mgendeele kudamanya yadya yakumuwagila Mnungu.
+\v 13 Kwaviya ni Mnungu akudamanya ndima mwenyu naho awenk'hani kuunga, no kudamanya yadya yakumuwagila yehe.
+\p
+\v 14 Damanyeni kila kint'hu haheina kukalaliza hegu kuhigana,
+\v 15 Damanyeni ivo vileke mnde want'hu wasuntike, heweina dyodyose diihile naho enga wana heweina usavu kwa Mnungu. Damanyeni ivo vileke kugamba mnde na ung'gazi mwe si, mwer cheleko cho kusaguka na uwihi.
+\v 16 Mnatozesa mbuli ikwigala ugima, vileke ninde na kint'hu chakuonela kinyemi mwe dizuwa akuunga auiye Kilisito inase kuoneka kugamba nehikombeka na kudamanya ndima bule.
+\p
+\v 17 Mna hata uneva nnakomwa enga nt'hambiko ya sakame hamwenga no mhuwi wenyu wili malavo kwa Mnungu, nna kinyemi kitendese naho kinyemi icho ni hamwenga na nyuwe nyose.
+\v 18 Nyuwe nanywe indeni na kinyemi, naho indeni na kinyemi hamwenga na miye.
+\p
+\v 19 Mna uneva Zumbe Yesu anaunga nakawiila kumtuma Timoseo ivi vileke nigelwe ludole kwa kuwamanyani ivo mwili.
+\v 20 Kwaviya hina mnt'hu mtuhu enga yehe akuunga awakauleni kwa moyo wose.
+\v 21 Wamwenga waungisa kukaula mbuli zawe du, hiyo kukaula mbuli za Yesu Kilisito.
+\v 22 Kwaviya mmanya nt'hogola za Timoseo, kanda akadamanya ndima hamwenga na miye enga viya ise na mwanawe, mwo kubilikiza Mbuli Yedi.
+\v 23 Kwaivo nakawiila kumsigiila kwenyu ivi aho mbuli zangu zekeza kuniikaila vedi.
+\v 24 Mna nna kindedi mwa Zumbe kugamba miye mwenye nenize mazuwa aya,
+\p
+\v 25 Mna nafanyanya ni vedi nimsigiile kwenyu ndugu yangu Epafulodito. Uyo eli mndima na mtowani miyangu, yehe uyo ni Mwigala ulosi miyangu, mndima wenyu hamwenga na miye.
+\v 26 Kwaviya andaga na wogohi naho andaga na nk'hwina kunda nhyamwenga na nyuwe nyose, Kwaviya nomwiva kugamba andaga mnyonge.
+\v 27 Kwaviya andaga atweela. Mna Mnungu nakamuwonela mbazi, naho hiyo yehe ekedu aonelwe mbazi mna hata miye vileke nesekunda na kinyulu kikulu.
+\v 28 Kwaivo elo naungisisa kumsigiila kwenyu vileke akeza kwenyu, naho mnamuona, kinyulu changu kinilawe.
+\v 29 Mhokeleni kwa kinyemi kikulu kugamba uyo ni mndugu mwa Zumbe mwaungigwa muwakaulise want'hu awa.
+\v 30 kwaviya andaga hagihi na kubanika kwa ndima ya Kilisito akauhausa ugima wakwe vileke adahe kunink'ha wambizi hadya nyuwe mwa nduguye kunambiza.
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Hamwenga na ayo, wandugu zangu indeni na kinyemi mwo kulunganywa na Zumbe. Miye hikusokela kuvuzagiza yadya nawandikaga aho nk'hongo kwaviya nayawamileni vitendese.
+\p
+\v 2 Mkenege na want'hu wakudamanya wiihi, wekale enga makuli, want'hu waihile wakutigiza kuvinilwa.
+\v 3 Want'hu wavinilwe kindedi ni suwe hiyo woho. Kwaviya chamvika Mnungu kwa kulongozwa ni Muye ywakwe na kuwona weduvi mwo kulunganywa na Yesu Kilisito, nah hakikukawiila vint'hu vikudamanywa mwo mwili.
+\v 4 Uneva nehadaha kukawiila vint'hu ivo, naho uneva eyuko mnt'hu akugamba adaha kuukawiila vint'hu ivo vikudamanywa mwo mwili, miye hisump'huula mwe idi.
+\p
+\v 5 Miye navinilagwa zuwa dya mnane kukongela hadya nelekagwa, naho miye ni mnt'hu ywa Izilaeli. Ywa kabila dya Benjamini, naho Muibulania ywe kindedi. Kwa kutoza imiko, miye nehinda Mfalisayo,
+\v 6 Umwo hakombekesa kwangu kudisulumiza idifyo dya wahuwila wa Kilisito. kwa kuzumila uwagilwa wa sigilizi. nehinda hina masa mwe sigilizi.
+\p
+\v 7 Mna yadya yose nayaonaga kugamba hipatisa, hiyaona hayana upati wowose kwa ajili ya Kilisito
+\v 8 kindedi nawaza mbuli zose kugamba hiyo upati kwajili ya mbuli yedi itendese yo kummanya Yesu Kilisito Zumbe ywangu. Kwajili yakwe hizumila kuduula kila kint'hu, hiona ayo yose kunda nt'hagata vileke nimpate Kilisito,
+\v 9 na kulunganywa naye pele. Miye hikuunga naho kudamanya yadya yakuungwa ni miko, mna haluse nadamanya yadya yakumuwagila Mnungu kwa mhuwi umwa Kilisito, kuzumilwa ni Mnungu kwa sila yo mhuwi.
+\v 10 Hluse naunga nimmanye Kilisito no kuwona ludole lwo kuuyuka kwakwe, no kunda hamwenga mwa masulumizo yakwe. Naungwa kunda enga yehe mwo kubanika kwakwe
+\v 11 saivo nidahe kukawiila kugamba hata name neniuyuke.
+\p
+\v 12 Hiyo kugamba hibula kale hegu hikint'ha, Mna nakombeka nipate int'hunyo, idya kwajili yakwe na Kilisito Yesu.
+\v 13 Wandugu zangu, hikukewaza kugamba hipata kale nt'hunyo iyo. Mna nadamanya mbuli imwenga: nayajala yadya yomboke, no kukombeka kugwila yadya yekulongole.
+\v 14 Ivo naguluka nibule kwo uheelo we zinguluko vileke nipate idya int'hunyo, uwo ugima wa ulo na ulo. Int'hunyo iyo ni lwitango lwa Mnungu niite kwe mbingu kwa sila ya Yesu Kilisito.
+\v 15 Sue chose kikangale kwa kumhuwila Kilisito chaungwa kunda ne zifanyanyi iizo. Mna uneva wamwenga wenyu wafanyanya vituhu, mwe mbuli iyo Mnungu naawagubuile imbuli iyo kwenyu.
+\v 16 Kwa vovose viya kigendeele mwe sila iiyo, ivo kiitimile iiyo.
+\p
+\v 17 Wandugu zangu, nitimileni miye. Wakauleni kwa wengele wadya wakugendeela kwa mliganyizo wetu.
+\v 18 Hiwagambilani imbuli ino nk'hanana nyingi, naho haluse navuzagiza kuwagambilani kwa masozi, want'hu wengi wekala enga wank'hondo we file ya Yesu Kilisito mwo msalaba.
+\v 19 Uheelo wawe ni kubanika. Kwaviya mnungu ywawe ni zinda, na kitugu chawo kimwe soni zawe. Wafanyanya du mbuli ze isi ino.
+\v 20 Mna suwe wikazi wetu ukwe mbingu, uko chamkawiila mlokozi ywetu Yesu Kilisito.
+\v 21 Yehe naaihitule mwili wetu wo kuola no kuutenda uligane no mwili wakwe wo uwedi utendese, kwa ludole ulo adaha kuviika hasi yo udahi wakwe.
+\c 4
+\cl Mnango  4
+\p
+\v 1 Ivo wandugu zangu, huwaungisani huwaonela nkwina, nyuwe mwili kinyemi na taji yangu. Kimaleni mtogile mwo kulungana na Zumbe, nyuwe huwaungisani.
+\p
+\v 2 Nawalombeza Eudia, na Sunt'hike, waiivane wakanda wandugu mwa Zumbe.
+\v 3 Nyuwe ndugu zaangu whuwilwa wandeima weyangu nawalombeza muwambize wamnala awo, kwaviya wakombeka kudamanya ndima ya kugendeza kose Mbuli Yedi hamwenga na miye naho na Kilementi na wandima wambuyazangu wose awo mazina yawe yawandikwe mwe kitabu cho ugima.
+\p
+\v 4 Elo indeni na kinyemi mwa Zumbe mazuwa yose. Naho nagamba indeni na kinyemi.
+\v 5 Ujalamu wenyu umanyike kwa want'hu wose. Zumbe he hagihi kwiza.
+\v 6 Mse kwangadika na kint'hu chochose. Mna kwa kila kint'hu, mnombezeni Mnungu mwo kuvika kwa yadya mkuunga kwa kugamba, nivedi.
+\v 7 Naho utondowazi wa Mnungu ukujink'ha ubala wose wa want'hu, uwamileni vedi mioyo yenyu na ubala wenyu mwo kulungana na Yesu Kilisito.
+\p
+\v 8 Hamwenga na ayo, wandugu zangu, tozeseni zimbuli izedi naho zikuungwa kutogolwa, uwagilwa, uwedi, lukunde na mbuli zikuzumilwa ni Mnungu, naho heziina usavu zikuwagila na zina nt'hogola yedi.
+\v 9 Damanyeni yadya mkehinyize na kuhokela kulawa kwangu, mbuli mzivile halonga na kuwona ivo nitendile. Tate akuwenk'hani utondowazi naande hamwenga na nyuwe.
+\p
+\v 10 Nehinda na kinyemi kikulu mwo kulunganywa na Zumbe ikajika nompata naho luneka lwa kulagisa kugamba mwanikumbukila. Ikindedi nomnda mkanikumbukila mazuwa yose, mna hampatile luneka kulagisa imbuli iyo.
+\v 11 Hikulonga aya kwaviya nna vint'hu huunga. Kwaviya hikehiniza kugamba hikumunk'wa munk'hwa kunda na vint'hu kujink'ha viya nnanavo.
+\v 12 Himanya kwikala handa na vint'hu hegu kuswesa vint'hu. Kwa vovose ivo nevinde hihina kwiguta naho hihina kwikala na sala, kunda na vint'hu vingi hegu kunda na vigeke.
+\v 13 Nadaha kuyadamanya yose mwa Kilisito akunigela ludole.
+\v 14 Hata ivo, nyuwe nomdamanya vedi kwa kwambizana na miye mwa masulumizo yangu.
+\p
+\v 15 Nyuwe Wafilipi mmanya wenye kugamba mwe nk'hongo yo kubilikiza Mbuli Yedi umwo nandile hahalawa Makedonia, ni nyuwe du idifyo dya wahuwila wa Kilisito dinambize,
+\v 16 Umwo nandile haunga wambizi kudya Sesalonike, nyuwe nomnigaila wambizi nk'hanana nyingi kwa yadya nehaunga.
+\v 17 Hiyo kugamba naunga kuhokela vint'hu du, icho huunga ni mbuli zedi zigenyela mwa yadya mdamanye.
+\p
+\v 18 Miye nehihokela vint'hu vose, naho ni kujink'ha viya nehaunga. Nna kila kint'hu kwaviya ivi haluse Epafulodito kanigaila kale wambizi wenyu, wambizi uno ni enga nt'hambiko ina mhemp'he wedi, nt'hambiko ikuzumilwa na kumbwedeza Mnungu.
+\v 19 Ivo Mnungu ywangu, kwa ugoli wakwe mkulu kwa sila ya Yesu Kilisito, naawenk'heni yadya yose mkuunga.
+\v 20 Uwedi utendese unde kwa Mnungu Tati yetu ulo na ulo Taile!
+\p
+\v 21 Nawalamsa want'hu wose wa Yesu Kilisito. Wandugu we hamwenga na miye wawalamsani.
+\v 22 naho wahuwilwa wose we aha wawalamsani, awo wa mwe mp'huga ya seuta ywa Loma.
+\p
+\v 23 Haluse uwedi wa Zumbe ywetu Yesu Kilisito unde na nyuwe mwe mioyo yenyu.

52-COL.usfm

@@ -0,0 +1,136 @@
+\id COL
+\ide UTF-8
+\h Wakolosai
+\toc1 Wakolosai
+\toc2 Wakolosai
+\toc3 col
+\mt Wakolosai
+\c 1
+\cl Mnango  1
+\p
+\v 1 Paulo mwigala ulosi wa Yesu kilisito kwa kuunga Mnungu, na Timoseo ndungu yetu,
+\v 2 kwa wahuwilwa na wandugu wahuwilwa mwaKilisito weli Kolosai. Uwedi unde kwenyu, na utondowazi kulawa kwa Mnungu Tati yetu.
+\p
+\v 3 Chalava nt'hogola kwa Mnungu, Tate ywa Zumbe ywetu Yesu Kilisito, naho chawalombezela kila zuwa.
+\v 4 Kiva mhuwi wenyu mwa Yesu Kilisito na nlukunde uwo mnanawo kwa wadya wose wasagukwe kwajili ya Mnungu.
+\v 5 Mna lukunde ulwu ni kwaviya ya kawiilo dye kindedi diikigwe kwe mbingu kwajili yenyu. Mwevaga mwe kawiilo idyo dye kindedi ikanda ainati mbuli ye kindedi, na mbuli yedi ya Mnungu,
+\v 6 iyo izile kwenyu. kukongela aho mwevaga na kuhina mwo nuwedi wa Mnungu mwe kindedi. Mbuli ino iyedi yegenyela mwe si yose. Yatenda iivo mwetu
+\v 7 Ino niyo mbuli yedi mhinile kulawa kwa Epafula, umiyetu mndima miyetu, uyo mndima mhuwilwa wa Kilisito mwa suwe.
+\v 8 Epafula kautenda umanyikise mwetu na lukunde lwenyu mwo Muye.
+\p
+\v 9 Kwaviyan yo lukunde ulwu, aho chevaga ivi, hakilekile kuwalombezela. Nekinda kikawalombezela kugamba nomwink'hwe na mzungu na lukunde mwo umanyi wose na ubala we kimuye.
+\v 10 Nekinda kikawalombezela kugamba nomgendeele kufinyiliza kwa Zumbe mwe sila zedi. Nekinda kikawalombezela kugamba nomwinde na upati mwe kila mbuli yedi na mwe mizungu ya Mnungu.
+\v 11 Chalombeza mdahe kugeligwa ludole mwe kilka udahi kuligana na ludole lwa ukuki wakwe mwo kufinyiliza na ujalamu wose.
+\v 12 Chalombeza kugamba, kwa kinyemi, nomlave nt'hogola kwa tate, awatendile nyuwe mdahe kunda hant'hu ho ukipe wa wahuwilwa mwo ungazi.
+\p
+\v 13 Kakiyokola kulawa mwo udahi we diziza na kukisamiza mwo useuta wa Mwanawe wo lukunde.
+\v 14 Mwa Mwanawe kina nukombola, ulekelwa wo wavu.
+\v 15 Mwana ni mliganyizo wa Mnungu hee kuoneka. Yehe andaga nt'hulasasu mwe viumbwa vose vandaga vikei kuumbigwa.
+\v 16 Kwaviya kwombokela yehe, vint'hu vose vaumbagwa, vint'hu vikuoneka na hevikuoneka. ni hamwenga na maseuta na wata udahi na wakulu, aumbaga vint'hu vose kombokela yehe naho kwajili yakwe.
+\v 17 Yehe andaga uuko umwo vint'hu vose vandile havinati kunda uuko, vint'hu vose vanda aho vili mwa yehe.
+\v 18 Yehe niye mntwi wo mwili, umwili ni want'hu wamhuwile Kilisito. Yehe niye chotoko cho ugima. Yehe niye ywa nk'hongo kuuyuka vileke ande ywa nk'hongo mwe vint'hu vose.
+\v 19 Kwaviya Mnungu nakaunga mwenye kugamba Kilisito ande ivo eli.
+\v 20 Kwa kwombokela yehe vint'hu vose vimwe isi na viya va kwe mbingu, kuvivuza hamwenga kwa Mnungu, adamanye utondowazi kwombokela sakame ya Mwanawe abanike mwo msalaba.
+\p
+\v 21 Nyuwe naho, kwa lupisi nlumwenga du nomnda wata kwiza wa Mnungu, naho nomnda wank'hondo wakwe kwe zifanyanyi zenyu na udamanyi wenyu wiihile.
+\v 22 Mna haluse, kawavuzani hamwenga mwo mwili wakwe kwa sila ye file. Adamanyaga ivi, vileke awalete nyuwe mkukile, heweina kulabila na malongelezo yoyose.
+\v 23 Uneva mnagendeela mwo mhuwi, mtogezwe kunda watogile, naho msekuzumila kusingiswa mwe dikawiilo diya mpatile umwo mwevaga Mbuli Yedi miye Paulo hinda mtumwa ywe Mbuli Yedi iyo ibilikizwe kale kwa want'hu wose mwe isi.
+\p
+\v 24 Naho haluse nna kinyemi mwa masulumizo nnanayo kwa ajili yenyu. kwaviya kwa masulumizo yangu nayakintiza yadya yasigale mwa masulumizo ya Kilisito, kwa ajili yo umwili wakwe, want'hu wamhuwile Kilisito.
+\v 25 Miye ni mndima wa mwe nyumba ya Mnungu, viligane ndima niink'higwe kulawa kwa Mnungu kwajili yenyu, kukin'hizambuli yedi ya mnungu.
+\v 26 Iki nicho kindedi cha kinyele chafisagwa kwa miyaka mingi na vyeleko. Mna haluse kigubulwa kwa want'hu wakuhuwila mwakwe.
+\v 27 Ni kwa wadya awo Mnungu aungaga kugubulwa ivo kwili ugoli wo ukulu wa kinyele che kindedi iki mwe si. Ni kugamba Kilisito emndani umwenyu, nanywe nomnde hamwenga mwo uwedi utendese ukwiza.
+\v 28 Uyu niye kikumbwelekeza. Chamkanya kila mnt'hu, na kumhiniza kila mnt'hu kwa mzungu wose, vileke kugamba kimwigale kila mnt'hu mhuwilwa mwa Kilisito.
+\v 29 Kwa sila ino, miye nakombekesa kuligana na ludole lwakwe lukudamanya ndima yangu mwo udahi.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Kwaviya naunga mmanye ivo nandaga na makunt'ho kwajili yenyu, kwa wose weli Leodikia na kwa wose hewenione futa yangu mwo mwili.
+\v 2 Nadamanya ndima vileke kugamba myoyo yenyu idahe kusangalazwa kwa hamwenga mwo lukunde na mwo ugoli wose ukint'hile wo umanyi, mwo kumanya kinyele cha kindedi cha Mnungu, uyo ni kilisito.
+\v 3 Mwa yehe vindolo vose na mizungu vifisigwa.
+\v 4 Nagamba ivi vileke kugamba mnt'hu yeyose anase kuwadamanyila nyambi mwo kubilikiza na kuwaluvya.
+\v 5 Ikanda hihali hamwenga na nyuwe mwo mwili, mna ni hamwenga na nyuwe mwo muye. Nenda na kinyemi umwo haona migendeele yenyu yedi na ludolwe lwo mhuwi wenyu mwa kilisito.
+\p
+\v 6 Enga ivo mumhokele Kilisito Zumbe, mgendeele mwakwe.
+\v 7 Mtogezwe mwakwe, mzengwe mwakwe, mtogezwe mwo mhuwi enga du ivo mhinizwe, na kwinda mwe nt'hogola zitendese.
+\p
+\v 8 Kauliseni mnt'hu yeyose anase kuwagwila kwa fanyanyi zakwe na milosi yo udant'hi kuligana vihendo va mwe si, na hiyo kuligana na kilisito.
+\v 9 Kwaviya mwakwe yehe uhuwiklwa wose wa Mnungu wekala mwo mwili.
+\v 10 Na nyuwe mmemezwa mwa yehe. Yehe ni mdahi wa kila kint'hu.
+\v 11 Mwakwe nomvinwa hiko kwedi na want'hu kuuswa mwili we kimnt'hu, mna ni kwa kusagulwa na Kilisito.
+\v 12 Nommoselwa msanga hamwenga nae mwo ubatizo. Na kwa sila yo mhuwi mwa yehe nomuyulwa kwa udahi wa Mnungu, amuyule kulawa kwa wabanike.
+\v 13 Na umwo mwandaga mbanika mwe masa yenyu na kuto kuvinilwa mwe miili yenyu, awatendaga wagima hamwenga naye na kukilekela maihi yetu yose.
+\v 14 Ahausaga nk'humbukila ya maliho yo kutigizwa yawandikagwa, na vihendo heviligane na suwe.
+\v 15 Ahausaga yose umwo awambagwa mwo msalaba. Ahausaga ludole na ukulu. Ayaikaga pwilili na kutenda kunda na kinyemi cho uhumi kwa sila yo msalaba wakwe.
+\p
+\v 16 Kwaivo, mnt'hu yeyose asekuwasengelani nyuwe mwo kudya hegu mwo kunywa hegu mwe dizuwa dye kinyemi dyo mwezi mhya hegu mwe dizuwa dyo kuhumula.
+\v 17 Ivi ni vizuli ye zimbuli zikwiza, mna ichenye ni Kilisito.
+\v 18 Mnt'hu yeyose asekuhokwa nt'hunyo yakwe kwa kumunk'hilwa na ujalamu na kwa kuvika watumigwa wa kwe mbingu. Mnt'hu wa ivo engila mwe zimbuli aone na kuluvigwa na fanyanyi zo mwili wakwe.
+\v 19 Yehe hakukutoza mtwi. ni kulawa mwo mtwi kugamba mwili wose kombokela vilungo vakwe na mavuha hulunganywa na ktozana hamwenga; na kukula kwa ukuli ukulavigwa ni Mnungu.
+\p
+\v 20 Ikanda nombanika hamwenga na Kilisito kwa kihendo che si, nii mwekala enga mwaungwa kwa si:
+\v 21 “Msekutoza hegu kuluma, hegu kukwafa?”
+\v 22 Aya yose yaikigwa kwajili yo ubanangi ukwiza na udamanyi, kuligana na sigilizi na mahinizo ya want'hu.
+\v 23 Sigilizi izi zina umanyi we miviko idamanywe kwa kuunga wenye na ujalamu wo kusulumila yo mwili. Mna hazina yombe mwom kumunk'hwa kommwili.
+\c 3
+\cl Mnango  3
+\p
+\v 1 Ikanda Mnungu kawauyula hamwenga na Kilisito, zunguleni mbuli za kulanga uko Kilisito akwikala mwo mkono wo kulume wa Mnungu.
+\v 2 Fanyanyeni mwe mbuli za kulanga, na hiyo mwe mbuli ze isi.
+\v 3 Kwaviya mbanika, na wikazi wenyu ufisigwa hamwenga na Kilisito mwa Mnungu.
+\v 4 Umwo Kilisito akeza kuoneka, uyo ni wikazi wenyu, niho na nyuwe nomoneke naye mwo undiilo.
+\p
+\v 5 Kwa ivo yasunt'heni mbuli zi mwe isi, usavu, uhabwasi, fanyanyi nziihile, na kumunk'hwa kwihile, izo ni mviko wa mahili.
+\v 6 Ni kwajili ye zimbuli izi maya ya Mnungu yeza kwa wadya wana hewekuzumila.
+\v 7 Na ni kwajili ye zimbuli izo nanywe mwandaga iivo mkadamanya umwo mwekalaga mwawe.
+\v 8 Mna haluse mwaungwa mhause mbuli izi zose. maya, fanyamnyi ziihile, kuhomola, na miloso misavu yakulawa mwe milomo yenyu.
+\v 9 Msekukedant'ha nyuwe kwa nyuwe, kwaviya muuhambula unt'hu wenyu wa kale na udamanyi wakwe.
+\v 10 Muuvala unt'hu uhya, uwo ukudamanywa uhya mwo kulawa mwo mzungu kulawa mwamliganyizo wa yudya muumbi.
+\v 11 Mwe zifanyanyi izi, hehali Myunani hegu Myahudi, kuvinilwa na kutokuvinilwa, msomi na hiyo msomi, mtumwa na hiyo mtumwa, mna vituhu vakwe Kilisito ni mbuli zose mwa yose.
+\p
+\v 12 Enga wasagulwa wa Mnungu, wakukile na wakuungiswa, kevaleni unt'hu wedi, ujalamu, uhoile na kufinyiliza.
+\v 13 Mkeambize nyuwe kwa nyuwe. Keneleni mbazi kila mnt'hu na miyawe, Unevaq mnt'hu ana masongelezo mwa miyawe, amlekele kwa iviya Zumbe awalekeleni nyuwe.
+\v 14 Akajika mbuli izi zose, mnde na lukunde, icho nicho kikuungwa kwo uhuwilwa.
+\p
+\v 15 Utondowazi wa Kilisito uwalongoze mwe myoyo yenyu. Neinda kwajili yo utrondowazi uno kugamba nomwitangilwa mwo mwili umwenga. Indeni na kutogola.
+\v 16 Na mbuli ya Kilisito iukale mndani mwenyu kwa ugoli. Kwa umanyi wose, kehinizeni na kukelangilizana nyuwe kwa nyuwe, kwa zabuli, na ukemiu na ukemi wo muye. Kemeni kwa kutogola kwa myoyo yenyu kwa Mnungu.
+\p
+\v 17 Na chochose mkudamanya, mwe mbuli hegu mwo udamanyi, damanyeni yose kwa ziuna dya Zumbe Yesu. Mwink'heni nt'hogola Mnungu tate kombokela yehe.
+\p
+\v 18 Wavele, keselezeni mwa wagosi zenyu, enga ivo akuunga Zumbe.
+\v 19 Na nyuwe wagosi, waungeni wavele wenyu, naho msekunda na nk'hani mwawe.
+\p
+\v 20 Wana weveni welesi wenyu mwe zimbuli zose, kwaviya nivo vikumuwagila Zumbe.
+\v 21 Watate msekuwasogola wana wenyu, vileke wanase kufa chevu.
+\p
+\v 22 Watumwa weveni wakulu wenyu mwo mwili mwe zimbuli zose, na hiyo kwa udamanyi wa meso enga want'hu wa kukeungisa du, mna kwa moyo we kindedi. Mogoheni Mnungu.
+\v 23 Chochose mkudamanya, damanyeni kulawa mwe myoyo yenyu enga kwa Zumbe nahi hiyo enga kwa want'hu.
+\v 24 Mwamanya kugamba nomhokele geleko dyo wikazi kulawa kwa Zumbe. Ni Kilisito Zumbe mkumdamanyila ndima.
+\v 25 Kwaviya yeyose akudamanya hiyo yo uwagilwa naahokele usengelo kwa udamanyi howiina uwagilwa adamanye, naho hahana kwazagula.
+\c 4
+\cl Mnango 4
+\p
+\v 1 Nyuwe wakulu, wadamanyileni watumwa wenyu kwo uwedi, mkamanya kugamba nanywe mnanaye Zumbe uko kwe mbingu
+\p
+\v 2 Msekuleka kumlombeza Mnungu, naho indeni meso mwo kulombeza no kumgamba Mnungu nivedi.
+\v 3 Naho mkakilombezela na suwe, vileke Mnungu akink'he luneka lwedi kibilikize ulosi wakwe, ukugubula zimbuli hemwizimanyize za Kilisito.
+\v 4 Naho lombezeni kugamba nidahe kuika pwilili, engan ivo huungwa kulonga.
+\p
+\v 5 Mnde na mzungu mwo wikazi wenyu mkanda hamwenga na want'hu hewekuhuwila.
+\v 6 Na milosi yenyu inde na uwedi lupisi lwose, na kumhitula vedi kila mnt'hun mazuwa yose, vileke kugamba mdahe kumanya ivo huungwa kumhitula kila mnt'hu.
+\p
+\v 7 Mwe mbuli zangu miye, Tukiko naadamanye imanyike kwenyu, yehe ni mndugu ywetu kikumuungisa, mtumwa mhuwilwa, naho mtumwa miyetu mwe ndima ya Zumbe.
+\v 8 Namsigiila kwenyu awagambileni mbuli zangu zose. Ivo namtuma kwenyu, vileke mmanye ivo suwe kili, naivo adahe kuwagela ludole imioyo yenyu.
+\v 9 Namsigiila hamwenga na Onesimo mndugu ywetu kikumuungisa naho mhuwilwa, yumwenga mwe difyo dyenyu. Awo nawawagambileni kila kiya kikulaila aha
+\p
+\v 10 Alistaliko, mvugailwa miyangu, awalamsani, na Maliko soviye dya Banaba, mhokela kale sigilizi kulawa kwakwe, “Enga umwo aneza kwenyu, mhokelenii,”
+\v 11 Naho Yesu akwitangwa Yusito. Awa naawo du wakudamanya ndima kwajili yo Useuta wa Mnungu. wandaa wakanisangalaza miye.
+\v 12 Epafula, yumwenga mwe difyo naho mtumwa ywa Yesu Kilisito, awalamsani, naho mazuwa yose akombeka mwe kuwalombezelani kwa Mnungu, vileke mdahe kukimala mtogile, naho mhuwilise Kilisito no kumtegelezesa Mnungu.
+\v 13 Kwaviya nadaha kulonga uwona kugamba, akombekesa kuwadamanyilani ndima nyuwe na want'hu wa Laodekia, na wose wa uko Hierapoli.
+\v 14 Luka mlaguzi ywetu kikumuungisa, na miyawe Dema, wawalamsani
+\p
+\v 15 Chawalamsa wandugu wa uko Laodekia, hamwenga na Nimfa, na want'hu wamhuwile Kilisito, wose wakudugana mwe nyumba yakwe.
+\v 16 Mnabinda kusoma ibaluwa ino, kombekeni kwavovose isomwe ne difyo dya wahuwila wa Kilisito wa uko Laodekia na nyuwe tendeni ubala vileke mwink'higwe msome ibaluwa wenk'higwe woho.
+\v 17 Mgambileni Alikipo, “Adamanye vedi indima idya enk'higwe ni Zumbe aikint'htize.”
+\p
+\v 18 Miye Paulo nawandika ndamsa ino kwa mkono wangu mwenye. Kumbukileni kugamba, ni mwe divugailo. Uwedi wa Mnungu unde na nyuwe.

53-1TH.usfm

@@ -0,0 +1,126 @@
+\id 1TH
+\ide UTF-8
+\h 1Wasesalonike
+\toc1 1Wasesalonike
+\toc2 1Wasesalonike
+\toc3 1th
+\mt 1Wasesalonike
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Paulo, Siliwano na Timoseo mwa nyumba ya Mnungu kwa Wasesalonike mwa Mnungu Tate na Zumbe Yesu kilisito. Uvikilwa na utondowazi unde na nyuwe.
+\p
+\v 2 Chalava nt'hogola kwa Mnungu kila nk'hanana kwajili yenyu nyose, umwo kikawatambula mwe malombezo yetu.
+\v 3 Chaikumbukila haheina kusokela ha Mnungu na Tate mwe ndima yenyu yo mhuwi, mwo lukunde, na kufinyiliza kwenyu na udahi kwajili ya Zumbe Yesu Kilisito.
+\v 4 Ndugu mkuungwa ni Mnungu, chamanya lwitango lwenyu.
+\v 5 Na ivo mbuli yedi yezaga kwenyu na hiyo kwa ulosi du, mna ni kwajili yo ludole, mwo muye Akukile, na mwe kindedi. Kwaivo mwamanya kugamba suwe ni want'hu wani mwa nyuwe.
+\v 6 Nomnda want'hu wo kutimila mliganyizo wetu na Zumbe, enga viyo mhokele ulosi mwe masulumizo kwa kinyemi kikulawa kwa Muye Akukile.
+\v 7 Na vituhu vakwe niyo mwenda mliganyizo kwa wose mwe Makedonia na Akaiya awo wakuhuwila.
+\v 8 Kwaviya kwa kulawa kwenyu mbuli ya Mnungu igenyela kose, na hiyo Makedonia na Akaiya yoho yenye. Mna ni kila hant'hu mhuwi wenyu mwa Mnungu ugenyela kose. Naivo hakikuungwa kulanga chochose.
+\v 9 Kwaviya woho wenye walavanya wizilo wetu nounda wa vivihi mwa nyuwe. Wasimuila ivo mumhitukile Mnungu kulawa mwe mahili na kumvikila Mnungu mta udahi na wa kindedi.
+\v 10 Wagambaga kugamba mwamgojela Mwana wakwe kulawa kwe mbingu, agubulwe kulawa kwa wabanike. Na uyu ni Yesu, akukiika ulekelwa kulawa mwe makunt'ho yakwiza.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Kwaviya nyuwe wenye mwamanya, ndugu, kwa wizilo wetu kwenyu hawindilke wa bule.
+\v 2 Mwamanya nk'hongo nekisulumila na kukitendela kwa soni uko Filipi, enga ivo mkumanya. Nekinda na udahi mwa Mnungu kulonga mbuli yedi ya Mnungu mwe makunt'ho yatendese.
+\v 3 Kwaviya makanyo yetu hayakulawa mwo uwihi, hegu mwo usavu, hegu mwe nyambi.
+\v 4 Mna ni viya chazumilagwa na Mnungu na mkuhuwilwa mbuli yedi, nivo kikulonga. Chalonga na hiyo kuwelela want'hu, mna ni kwa kumtogola Mnungu. Yehe niye akupelemba myoyo yetu.
+\v 5 Kwaviya hachatendile milosi ya kukehamp'hikiza wmo lupisi nlwose, enga ivo mkumanya, hegu kulonga milosi enga kuziga kwa kumunk'hwa, Mnungu ni muona nywetu.
+\v 6 Hegu hachazungule nt'hogola kwa want'hu, hegu kulwa kwenyu hegu kwa watuhu. Nekidaha kutigiza kuungiswa enga wegala ulosi wa Kilisito
+\v 7 Vituhu vakwe chandaga wajalamu mwa nyuwe enga viya mvele akuwasangalaza wanawe mwenye.
+\v 8 Kwa sila ino chandaga na lukunde kwenyu. Nekizumila kunda hgamwenga nan nyuwe na nhiyo du mbuli yedi ya Mnungu mna hata mwo wikazi wetu. Kwaviya mnda weetu.
+\v 9 Kwaviya ndugu mwamanya ndima ya masulumizo yetu. kilo na msi nekinda kikadamanya ndima vileke kinase kumhuwila yeyose. Mwo lupisi ulwo chawabilikizagani mbuli yedi ya Mnungu.
+\v 10 Nyuwe ni waona, na Mnungu, ni kwa ukuki wi vivihi, uwagilwa na haheina lema ivo kigendile mwenyu mkuhuwila.
+\v 11 iivo mwamanya ni enga kwa vivihi kwa kila yumwenga ywenyu, engantate kwa wanawe ivo kiwahinize na mkuwagela moyo. Nekinda waona
+\v 12 kugamba nomuungwa kugendeela enga ivo lwitango lwenyu kwa Mnungu, awetange mwo useuta na ukukile wakwe.
+\p
+\v 13 Kwaivo chamtogola Mnungu kila lupisi. Kwaviyanumwo mwahokelaga kulawa kwewtu ulosi wa Mnungu mwevaga, mwahokelaga na nhiyo kwa mbuli nya want'hu. Mna mwahokelaga enga ivo kindedin kili, ulosi wa Mnungu. Ni ulosi ukudamanya ndima mwa wadya wakuhuwila.
+\v 14 Kwaviya nyuwe wandugu mnde want'hu wakutimila mliganyizo wa mwe nyumba nya Mnungu uko Uyahudi mwa Kilisito Yesu. Kwaviya nyuwe nomsulumila mwe zimbuli izo kulawa kwa want'hu wenyu, enga nviya yandile kulawa kwa Wayahudi.
+\v 15 wandaga ni Wayahudi nawo wamkomaga Zumbe Yesu hamwenga na walotezi. Ni Wayahudi wakigulusaga kifose kuse. Hawakumunga Mnungu na ni wank'hondo kwa want'hu wose.
+\v 16 Wakikindilaga kisekulonga ne si vileke wapate kuyokolwa. Vituhu vakwe wagendeela no wavu wawe. Mwo uheelo usengelo wiza mwawe.
+\p
+\v 17 Wandugu zetu, nekinda kilekana na nyuwe kwa lupisi du, mwo unt'hu, naho hiyo kwa muye. Nekidamanya kwa udahi wetu kwa kwindilisa na nk'hwina kuwaona futa zenyu.
+\v 18 Kwaviya chaungaga kwiza kwenyu, miye Paulo, kwa nk'hanana imwenga du na nk'hanana nt'huhu, mna mwavu akikindilaga.
+\v 19 Kwa viya kukehuwila kwetu kuna upati wani kulongole, hegukinyemi hegu nt'hunyo ya kukeduvila ha Zumbe ywetu Yesu mwo lupisi lwa kwiza kwakwe? Togoleni hiyo nyuwe enga weli watuhu?
+\v 20 Kwaviya nyuwe ni nt'hunyo na kinyemi chetu.
+\c 3
+\cl Mnango  3
+\p
+\v 1 Kwaivo, kize kinde hakikudaha kufinyiliza vitendese, nekifanyanya kugamba, neinda vedi kisigale kudya Asene kikedu.
+\v 2 Nekimsigiila Timoseo ndugu ywetu na mndima wa Mnungu mwe mbuli yedi ya kilisito, kuwatogeza na kuwasangalaza mwo mhuwi wawe.
+\v 3 Nekidamanya aya vileke kusekunda na yeyose naakileke mwe makunt'ho aya, kwaviya nyuwe mwamanya kugamba kisagulwa kwaajili ye mbuli ino.
+\v 4 Kindedi, umwo chandile hamwenga na nyuwe, nekilongola kuwagambila kinda hagihi kupata makunt'ho, na nayalaila enga ivo mkumanya.
+\v 5 Kwaivo umwo nandilke hikudaha kufinyiliza naho, namsigiilaga vileke nimanye mwo mhuwi wenyu. Yadahika mpata magezo, na ndima yetu niyo yanda hi kint'hu.
+\p
+\v 6 Mna Timoseo ezaga kwetu kulawa kwenyu na kukiigaila mbuli yedi mwo mhuwi na lukunde lwenyu. Akigambilaga kugamba mkei mwakikumbukilka vedi, naho mna nk'hwina na suwe enga nivo suwe kina nk'hwina na nyuwe.
+\v 7 Kwaivo, ndugu zetu chelelwagwa vitendese na nyuwe kwaviya yo mhuwi wenyu, mwe makunt'ho na masulumizo yetu yose.
+\v 8 Kwaivo, haluse kiwagima, uneva mnakimala mtogile kwa Zumbe,
+\v 9 Haluse chadaha kumwink'ha nt'hogola Mnungu kwajili yenyu, na kwa kinyemi chose kinanacho ha Mnungu mwa nyuwe?
+\v 10 Chalombezesa kilo na msi vileke kidahe kudugana na futa zenyu na kuwongezela kikuhunguka mwo mhuwi wenyu.
+\p
+\v 11 Mnungu ywetu na Tate, na Zumbe ywetu Yesu Kilisito akilongoze kibule uko kwenyu.
+\v 12 Na Zumbe awatendeni mongezekele lukunde, na kuungana na kuwaunga want'hu wose, enga ivo kikuwatendelani nyuwe.
+\v 13 Naadamanye ivi vileke kuitogeza myoyo yenyu inde heeina lema mwo ukuki ha Mnungu ywetu na Tate ywetu mwo wizilo wa Zumbe Yesu hamwenga na wakukile wakwe wose.
+\c 4
+\cl Mnango  4
+\p
+\v 1 Ivo, wandugu zetu, chawagela moyo na kuwalombezela kwa Yesu Kilisito. Enga nivo mwahokele ulangilizi kwetu kwaivo vikuwagilwa na kumtimila Mnungu, kwa sila iyo mgendeele na kudamanyisa.
+\v 2 Kwaviya mwamanya ni ulangilizi wani kiwenk'hile kombokela Zumbe Yesu.
+\p
+\v 3 Kwaviya aya ni lukunde lwa Mnungu: ukukile wenyu mkenege na uhambwasi,
+\v 4 Kugamba kila yumwenga wenyun kamanya ivo akuungwa kwikala na mkaziwe nkwa ukuki na nt'hogola.
+\v 5 Usekunda na mvele kwa kumunk'hwa (enga want'hu hewemmanyize Mnungu).
+\v 6 Hasekulaila mnt'hu yeyose naajink'he mhaka nna kumbananga nduguye kwajili ye mbuli ino. Kwaviya Zumbe niye akuliha vikoda kwa nmbuli zose enga izi, enga ivo chawalongoele na kuwakanya.
+\v 7 Kwaviya Zumbe hakitange kwa usavu, mna ni kwa ukuki.
+\v 8 Kwaivo akulemela idi hakuwalemela want'hu mna amlemela Mnungu, akuwenk'ha muye ywakwe akukile.
+\p
+\v 9 Mwo lukunde lwa wandugu, hehali mnt'hu yeyose kukuwandikila, kwaviya mhinizwa ni Mnungu kuungana nyuwe kwa nyuwe.
+\v 10 Kindedi mwadamanyaga aya kwa wandugu wendile Makedonia yose, mna chawalombezesani mdamanyise kujink'ha aya.
+\v 11 Chawalombezesani mwikale wikazi wa ujalamu, kuunga ndima zenyu, na kudamanya ndima kwa mikono yenyu, enga ivo kiwasigiileni.
+\v 12 Damanya aya vileke mdahe kugendeela vedi na nt'hogola kwa awo we kuse yo mhuwi, vileke usekuhungukilwa na chochose.
+\p
+\v 13 Hakikuunga nyuwe mkombaganye hiyo ya kindedi, nyuwe wandugu, mwa wadya wabanike, sema mnande na kinyulu, enga watuhub hewena kindedi na lupisi lukwiza.
+\v 14 Ikanda chahuwila kugamba Yesu abanikaga na kuuyuka naho, iivo iivo Mnungu nawegale hamwenga na Yesu awo wabanike mwa yehe.
+\v 15 Kwajili ya ayo chawagambila nyuwe kwa ulosi wa Zumbe, kugamba suwe kiwagima, awo nekinde aaho mwo lupisi lwa kwiza Zumbe, kindedi hekiwalongoele wadya wabanike.
+\v 16 Kwaviyab Zumbe mwenye naaseele kulawa mwe mavunde. Neeze na izwi kulu, hamwenga na izwi dya mtumigwa ywa kwe mbingu ywa Mnungu mkulu, hamwenga na gunda dya Mnungu, na woho wabanike mwa Kilisito nk'hongo nawauyuke.
+\v 17 Niyo suwe kili wagima, kisigale, nekilungane mwe mavunde hamwenga na kumsingila mwo ulanga. Kwa sila ino nekinde na Zumbe mazuwa yose.
+\v 18 Kwavivo mkesangalaze na miulosi ino nyuwe kwa ngyuwe.
+\c 5
+\cl Mnango 5
+\p
+\v 1 Haluse, kwa mbuli yo lupisi na misimo, ndugu hamkuungwa kint'hu chochose kiwandikwe kwenyu.
+\v 2 kwaviya nyuwe wenye mwamanya vedi kugamba zuwa dya Zumbe dyeza enga mbavi akwiza nekilo.
+\v 3 Hadya wakulonga hana “Utondowazi na utondwe,” naho ubanangi ukeza kwa kuituka. Ni enga usungu nukumwizila mvele akwingila nyumba. Hawakenege kwa sila yeyose.
+\v 4 Mna nyuwe, wandugu hammuli mwe diziza hata zuwa diya dikawezila enga mbavi.
+\v 5 kwaviya nyuwe nyose ni wana ungazi na wana wa msi. Suwe hiyo wana wa nekilo hegu diziza.
+\v 6 Ivo kinase kugona enga watuhu wakugona. Mna kicheleze na kunda na wengele.
+\v 7 Kwaviya wakugona wagona nekilo na wakukolwa wakolwa nekilo.
+\v 8 Kwaviya suwe ni wana wa msi, kinde na wengele. Kivale nk'hindilo yo mhuwi na lukunde, na nk'hofia ya kilama, iyo ikwinda ni kindedi cho uyokozi wa lupisi lukwiza.
+\p
+\v 9 Kwaviya Mnungu hakisagule nk'hongo kwajili yo usengelo, mna ni kwa kupata uyokozi kwa sila ya Zumbe Yesu kilisito.
+\v 10 Yehe niye akibanikile kugamba, kikanda meso hegu kigona, nekikale hamwenga nae.
+\v 11 Kwaivo sangalazaneni na kugelana moyo nyuwe kwa nyuwe, enga ivo mkudamanya.
+\p
+\v 12 Ndugu zangu, chawalombeza muwakaule wadya wakudamanya ndima mwenyu na wadya we kulanaga kwenyu mwa Zumbe na wadya wakuwalangilizani.
+\v 13 Chawalombeza muwabunk'hule na kwenk'ha nt'hogola mwo lukunde kwaviya ye ndima yawe. Mnde na utondowazi mwa nyuwe wenye.
+\p
+\v 14 Chawalombeza wandugu zetu, muwakanye wadya hewekutimila yakuungwa, wageleni moyo wadya wafile chevu, Waambizeni weli wanyonge, naho mnde wakufinyiliza kwa wose.
+\v 15 Kauliseni mnt'hu yeyose asekumliha mnt'hu yaihile kwa yaihile. Vitu vakwe damanyeni ayedi kwa kila yumwenga wenyu na kwa want'hu wose.
+\p
+\v 16 Indeni na kinyemi mazuwa yose.
+\v 17 Lombezeni haheina kuleka.
+\v 18 Mtogoleni Mnungu kwa kila mbuli, kwaviya ayo ni lukunde kwa Mnungu kwenyu mwa Yesu Kilkisito.
+\p
+\v 19 Msekuhiga ndima za Muye ywa Mnungu.
+\v 20 Msekubela ulosi ukulawa kwa walotezi.
+\v 21 Gezeni mbuli zose. Mtoze mbuli yedi.
+\v 22 Ikaleni hale no uwihi.
+\p
+\v 23 Mnungu wo utondowazi awakint'hizeni mwo ukukile. Muye, moyo no mwili viamilwe haheina lema mwo kwiza kwa Z|umbe ywetu Yesu kilisito.
+\v 24 Yehe awetange ni wahuwilwa, na yehe niye mdamanyi.
+\p
+\v 25 Wandugu zangu kilombezelane naswe,
+\v 26 Walamseni wandugu wose kwa lukunde lukukikle.
+\v 27 Nawatigiza mwe baluwa ino isomigwe kwa wandugu wose.
+\v 28 Uwedi wa Zumbe ywetu Yesu Kilisito unde na nyuwe.

54-2TH.usfm

@@ -0,0 +1,77 @@
+\id 2TH
+\ide UTF-8
+\h 2 Wasesalonike
+\toc1 2 Wasesalonike
+\toc2 2 Wasesalonike
+\toc3 2th
+\mt 2 Wasesalonike
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Paulo na Siliwano na Timoseo kwa wahuwilwa wa Mnungu wa Wasesalonike mwe nyumba ya tate na Zumbe Yesu Kilisito.
+\v 2 Uwedi na utondowazi unde kwenyu ukulawa kwa Mnungu Tate na Zumbe Yesu Kilisito.
+\p
+\v 3 Vaungwa suwe kimtogole Mnungu mazuwa yose kwaajili ya nyuwe wandugu, kwaviya ivi nivo vikuungwa kwa mhuwi wenyu ukukulisa na lukunde lwenyu kwa kila mnt'hu ugenyelesa.
+\v 4 Ivo suwe wenye chalonga kwa weduvi mwenyu mwe zinyumba za Mnungu chasimuila ulosi wedi wo mhui mnanao mwe makunt'ho yose. Chalonga mwe mbuli ya makunt'ho mkufinyiliza.
+\p
+\v 5 Iki nicho kilagiso cho usengelo no uwagilwa wa Mnungu. Kwa aya yakulaila nyuwe muwazigwe kunda wata uwagilwa kwingila mwo useuta wa Mnungu uwo kwajili yakwe mwasulumizwa.
+\v 6 Kwaviya ni uwagilwa kwa Mnungu kuwaliha masulumizo wadya wakuwasuiumiza nyuwe.
+\v 7 Na kuwenk'ha kinyemi nyuwe mkusulumizwa hamwenga na suwe. Naatende ivi umwo mwo kugubulwa kwakwe Zumbe Yesu kulawa kwe mbingu hamwenga namtumigwa wa kwe mbingu wa vidahi wakwe.
+\v 8 Mwo lumuli lwa moto naalihize kigoda awo hewemmanyize Mnungu na awo hewekutimila mbuli ya Zumbe ywetu Yesu.
+\v 9 Nawasulumile kwa ubanangi wa ulo na ulo undiilo wa wa Zumbe na ukulu wo ludole lwakwe.
+\v 10 Naadamanye umwo aneza vileke atogolwe na want'tu wakwe na kwehelwa na wose wahuile. kwa viya uwona wetu kwenyu noukelavanya.
+\p
+\v 11 Kwaviya chawalombezelani nyuwe mazuwa yose. Chalombeza kugamba Mnungu ywetu awawaze kunda nomuwagilwa kwitangwa. Chalomba kugamba apate kukint'hiza kila uwedi na kila ndima yo mhuwi kwa ludole.
+\v 12 Chalombeza mbuli izi vileke mpate kuditogoila zina dya Zumbe Yesu Kilisito.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Haluse mwe mbuli yo kwiza kwa Zumbe ywetu Yesu Kilisito na kuduganywa hamwenga vileke kinde naye: chawalombezani nyuwe wandugu zetu,
+\v 2 kugamba msekusunk'hwasunk'hwa hegu kwangadiswa kwa uhufu, kwa muye, hegu kwa ulosi hegu kwa baluwa ikoneka kugamba ilawa kwenyu, ikugamba zuwa dya Zumbe dibula.
+\v 3 Mnt'hu anas kuwadant'hilisa kwa vovose viya. Kwaviya zuwa idyo hedize mpaka aho kusaguka kunde kulaila na mwana yudya wo ubanangi.
+\v 4 Uyu niye akuhiga na yehe akenula mwenye na kumhiga Mnungu na chgochose kikuvikwa. Akajika hwikala mwe nyumba ya Mnungu na kukelagisa kugamba yehe ni enga Mnungu.
+\v 5 Togoleni hamkukumbukila kugamba umwo nandile na nyuwe nehiwagambila mbuli enga izi?
+\p
+\v 6 Haluse mwamanya kiya kikumkindila, vileke kugamba adahe kugubuilwa kwa lupisi lwedi ukeza kubula.
+\v 7 Kwaviya kinyele cha yudya asaguke chadamanya ndima mpaka ivi haluse, mna kuna yudya akumkindila mpaka aho naafosezwe kwe sila.
+\v 8 Naho yudya mta kusaguka naagubuilwe, uyo Zumbe Yesu naamkome kwa muye ywakwe. Zumbe naamtende hi kint'hu kwa ugubuilo wo wizilo wakwe.
+\p
+\v 9 Wizilo wa yuda mta kusaguka nounde kwa ndima yo mwavu kwa udahi wakwe wose, vilagiso na vihungi vo udant'hi,
+\v 10 na udant'hi wose una uwihi. Mbuli izi nezinde kwa wadya wakwaga, kwaviya hawahokele lukunde lwa kindedi kwajili yo kuyokolwa kwawe.
+\v 11 Kwaivo Mnungu awatendela ndima ina uwihi vileke wahuwile udant'hi.
+\v 12 Akaji ahi ni kugamba wose nawasengelwe, wadya hewehuwile ikindedi na woho waketogola mwo kuhujila.
+\p
+\v 13 Mna chaungwa kimtogole Mnungu kila lupisi kwaajili yenyu wandugu mwa Zumbe. Kwaviya Zumbe awasagulagana nyuwe enga malimbulo yo uyokozi kwa ukuki wo muye na mhuwi we kindedi.
+\v 14 Iki nicho awetangilkeni nyuwe, kugamba kombokela mbuli yedi mdahe kupata uvikilwa wa Zumbe ywetu Yesu Kilisito.
+\p
+\v 15 Kwaivo wandugu kimaleni mtogile. Mmnanye vihendo viya mhinizwe, kwa ulosi hegun kwa baluwa yetu.
+\p
+\v 16 Haluse Zumbe ywetu Yesu Kiulisito mwenye, na Mnungu Tate ywetu akiungile na kukiink'ha ujalamu wa ulo na ulo na udahi wedi kwa wikazi ukwiza kombokela yedi,
+\v 17 awasangalazeni na kuitenda myoyo yenyu itoge mwa kila ndima yedi
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Haluse wandugu kilombezeleni kugamba mbuli ya Mnungu idahe kwenela na kutogolwa enga ivo yandile kwenyu.
+\v 2 Lombezeni kugamba kidahe kuyokolwa kulawa mwo uwihi na want'hu wasaguke kwa viya hiyo wose wana mhuwi.
+\p
+\v 3 Mna Zumbe ni mhuwilwa na awatende mtoge nyuwe na kuwadima kulawa kwa yudya mwavu.
+\v 4 Kina udahi mwa Zumbe kwaajili yenyu kugamba mwadamanya naho nomgendeele kudamanya mbuli kikuwasigiila.
+\v 5 Zumbe adaha kulongoza myoyo yenyu mwo lukunde na mwe kufinyiliza mwa Kilisito.
+\p
+\v 6 Haluse chawalagiza wandugu kwa zina dya Zumbe Yesu Kilisito, kugamba mkenege na wandugu hewekudamanya ndima naho wasokezi kwa vihendo ivo wahokele kulawa kwetu.
+\v 7 Kwaviya nyuwe wenye mmanya ni vedi kwenyu kukihiga suwe. Hakikale mwa nyuwe enga wadya heweina wogohi.
+\v 8 Naho hakidile nk'hande ya mnt'hu yoyose haheina kulihila. Mna chadamanyaga ndima kilo na msi ndima ndala na kwa masulumizo, vileke kisekunda chawahuwilani nyuwe.
+\v 9 Chadamanyaga ivi hiyo kugamba hakina udahi, mna chadamanyaga ivi vileke kinde mliganyizo kwenyu, vileke mhine kwetu.
+\v 10 Umwo nandaga hamwenga na nyuwe chawalagizaga, “Ikanda yumwenga ywenyu hakuunga kudamanya ndima, asekudya.”
+\v 11 Kwaviya cheva kugamba wamwenga wenyu wasokezi. Hawakudamanya ndima mna ni want'hu heweena mizungu.
+\p
+\v 12 Haluse awo nao chawalagiza na kuwalangiliza mwa Zumbe Yesu Kilisito, vaungwa wadamanye ndima kwa ujalamu na kudya nk'hande yao wenye.
+\p
+\v 13 Mna nyuwe ndugu, msekufa chevu mwo kudamanya ayedi.
+\p
+\v 14 Ikanda mnt'hu yeyose hakuunga kuzumila ulosi wetu mwe baluwa ino, mnde na wengele naho msekunda hamwenga naye, vileke kugamba adahe kwingila soni.
+\v 15 Msekumuona enga mnk'hondo, mna mkanyeni enga ndugu.
+\p
+\v 16 Zumbe wo utondowazi awenk'heni utondowazi lupisi lwose mwe zisila zose. Zumbe ande na nyuwe nyose.
+\v 17 Ino ni ndamsa yangu, Paulo kwa mkono wangu mwenye, iyo ni kiwalo mwa kila baluwa. Ivi nivo niwandike.
+\v 18 Uvikilwa wa Zumbe Yesu Kilisito unde na nyuwe nyose.

55-1TI.usfm

@@ -0,0 +1,162 @@
+\id 1TI
+\ide UTF-8
+\h 1Timoseo
+\toc1 1Timoseo
+\toc2 1Timoseo
+\toc3 1ti
+\mt 1Timoseo
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Miye Paulo, mwigala ulosi ywa Yesu Kilisito kwa kulagizwa ni Mnungu Mlokozi ywetu, hamwenga na Yesu Kilisito, idikawiilo dyetu,
+\v 2 nakuwandikila weye Timoseo mwanangu ywe kindedi mwo mhuwi, Chawalombezelani uwedi na mbazi no utondowazi kulawa kwa Mnungu Tate na kwa Yesu Kilisito Zumbe ywetu, vinde na weye.
+\p
+\v 3 Enga viya husigiile umwo nandile haita Makedonia, naunga wikale uuko Efeso vileke uwalemeze want'hu watuhu wakuhiniza mahinizo yo udant'hi.
+\v 4 Wagambe wazileke zisimo za lulimi na kutambula ludongo lwa mazina helwiina uheelo lwe cheleko chawe ivo yakukelongoza, izimbuli izo zikwigala mahigano du, naho hazikuwaika want'hu mwo mzungu wa Mnungu ukumanyika kwa sila yo mhuwi.
+\v 5 Ivo kitalo mwe dilagizo idi ni lukunde lukulawa mwo moyo wedi, no kumanya ukudamanya ayedi, no mhuwi we kindedi.
+\v 6 Wamwenga wayaleka aya niyo wahitukila kutalaula mbuli heziina wambizi.
+\v 7 Waungisa kuhiniza miko ya Mnungu, mna wenye hawakukombaganya kiya wakulonga na kiya wakutigiza.
+\p
+\v 8 mna kimanya, miko ya Mnungu ni yedi uneva ina damanyilwa ndima ivo ikuungwa.
+\v 9 Chaungwa kukumbukila kugamba, miko haikilagwa want'hu wedi, mna yaikilagwa want'hu waihile, hi waivi hewekumwogoha Mnungu, na wata wavu, hewekukile na hewemmanyize Mnungu na wakumhomola Mnungu na wakomi wa welesi wawe na kuwakoma want'hu watuhu,
+\v 10 wahabwasi na wakutenda uhabwasi na wagosi weyawe, wakutaga want'hu, wakukelisa kwa kudant'ha, na wadya wakudamanya chochose hi mahinizo ye kindedi.
+\v 11 Mahinizo ayo, yazumilana ne Mbuli Yedi ya Mnungu ina ukulu, nink'hingwe miye nibilikize.
+\p
+\v 12 Namtogola Yesu Kilisito Zumbe ywetu anigeile ludole mwe ndima yangu. Namtogola kwaviya kaniona miye kunda mhuwilwa, niyo anisagula ninde mtumwa ywakwe.
+\v 13 Hamwenga na kugamba aho nk'hongo nehinda hahomola, naho nehinda msulumizi naho mnt'hu ywa nk'humbizi. Mna Mnungu anionelaga mbazi kwaviya nadamanyaga ivo haheina kukombaganya naho hyandile na mhuwi.
+\v 14 Mna Zumbe nakanikupuila uwedi wakwe kwa wingi, niyo anink'ha mhuwi, no lukunde mwo kulunganywa na Yesu Kilisito.
+\p
+\v 15 Ino ni mbuli ya kuhuwilwa na ya kuzumilwa, ya kugamba Yesu Kilisito ezaga mwe isi vileke awayokole wata wavu, name ni mwavu kujink'ha wose.
+\v 16 Mna Mnungu kanionela mbazi, vileke Yesu Kilisito alagise ivo afinyilize kwajili yangu miye nandile no wavu kujink'ha wose, kulagisa kugamba wose wakuunga wamhuwile nawahokele ugima wa ulo na ulo.
+\p
+\v 17 Haluse kwa Seuta ywa ulo na ulo, heekubanika naho hakuoneka naho eli Mnungu ekedu, ande ywa kogohwa na ukulu heviina uheelo. Taile.
+\v 18 Mwanangu Timoseo ywe kindedi mwo mhuwi nakulagiza enga mbuli yo ulotezi ivo ilongigwe mwa weye aho kale, vileke utimile zimbuli izo unde mhumi mwo utowani.
+\v 19 Utoze mhuwi wako na kumanya kudamanya ayedi. Wamwenga hawakutegeleze kuunga kusagula kudamanya ayedi niyo wabananga mhuwi wawe.
+\v 20 Wamwenga mwa awo ni Humenayo na Alekizanda, awo niwenk'hilize kwa Mwavu vileke wahinizizwe wasekumhomola Mnungu.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Bosi mwa yose mgambileni Mnungu yadya mkuunga, lombezeni kwa Mnungu na kuwalombezela want'hu watuhu, no kumtogola kwa mbuli ya want'hu wose,
+\v 2 walombezeleni maseuta na wakulu wose, vileke kinde no utondowazi, na haheina vugo hamwenga na kumwogoha Mnungu no wikazi wedi.
+\v 3 Imbuli ino ni yedi naho yazumilwa hameso ha Mnungu Mlokozi ywetu.
+\v 4 Akuungisa wanth'u wose awayokole naho wakimanye ikindedi.
+\v 5 Kwaviya eyuko Mnungu yumwenga, naho eyuko yumwenga akuwalunganya want'hu hamwenga na Mnungu, uyo mnt'hu Yesu Kilisito.
+\v 6 Akelavile yehe mwenye awakombole want'hu wose. Uwo nuwo uwona kugamba ni lupisi lukuungwa, Mnungu aunga want'hu wose wayokolwe,
+\v 7 Ivo nivo vilekile hisagulwa kunda mwigala ulosi na mbilikizi na mhinizi ywa want'hu hi Wayahudi, niuhinize ulosi wo mhuwi ne kindedi.
+\p
+\v 8 Elo, naunga wagosi wakwikala vedi hameso ha Mnungu, wenule mikono yawe wakamvika Mnungu haheina maya na mkulano.
+\v 9 Iviyaiviya, naunga wavele wande na ubala wavale suke zikuungwa, hiyo kwehamba kwa milukile yakweheela ya fili, hegu vint'hu va zahabu, hegu va lulu na suke za mayombe makulu,
+\v 10 mna naunga mvale mavalo yedi enga viya viwagilwe wavele wakumwogoha Mnungu.
+\v 11 Mvele aungwa kunyamala no kwivisa umwo akakehiniza.
+\v 12 Hikumlekela mvele kuhiniza, hegu kumwikaila mgosi, mna aungwa kunyamala
+\v 13 Kwaviya Adamu niye aumbagwa nk'hongo, niho aumbigwe Hawa.
+\v 14 Naho Adamu hiyo yehe adant'hilizagwa, mvele niye adant'hilizagwa niyo agweela mwo wavu.
+\v 15 Mna uyu mvele naayokolwe kwa kweleka wana uneva anagendeela mwo mhuwi na lukunde no kukuka no kwikala vedi na want'hu
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Ulosi uno ni kindedi kugamba, Mnt'hu akuunga kunda kilongozi we difyo dya wahuwila akumunk'wamunk'wa kwa ndima yedi.
+\v 2 Kilongozi ywa fyo dya wahuwila wa Yesu Kilisito aungwa kunda mnt'hu heekubelwa, ande ywa ndoza ya mvele yumwenga, naho ande mt'hu akuudaha umoyo wakwe, heina mbuli za jangajila, ande mkise, naho mdahi wo kuhiniza,
+\v 3 asekunda mkozi, naho asekunda mnk'humbizi hegu mhigani mna ande mjalamu, ase kuungisa matundu,
+\v 4 Yaunga mnt'hu akuidima vedi imp'huga ywakwe, no kuwatenda wanawe wamtegeleze naho wasekumbela kwa kint'hu chochose.
+\v 5 Kwaviya, uneva mnt'hu hakudaha kuidima imp'huga yakwe mwenye, naadahe vivihi kudidima idifyo dya wahuwila wa Mnungu?
+\v 6 Mnt'hu heiina lupisi lutali kukongela aho asekwingila mwe difyo dya wahuwila wa Kilisito, asekwink'higwa kwikaila, vileke asekukekweza niyo asengelwa enga viya yudya mwavu asengelwe.
+\v 7 Ande na nt'hogola yedi kwa want'hu hi we difyo dya want'hu wa Mnungu, anase kubelwa no kugwa mwo lwinika lwo Mwavu.
+\p
+\v 8 Iviya iviya wambizi mwe difyo dya wahuwila wa Yesu Kilisito waungwa wande na lugendo lwedi naho wakindedi, wasekunda wakozi, na kwa ugubaguba,
+\v 9 Waungwa kutozesa ukindedi wo mhuwi ugubulwe kwa kusagula kudamanya ayedi.
+\v 10 Wande kugezigwa, wananda hewekulongigwa vihile, wenk'higwe undima wawe.
+\v 11 Wavele wawe nawo wande na nyendo zedi, wasekunda wateti, wande wakuidaha mioyo yawe naho wakuhuwilwa mwe zimbu li zose.
+\v 12 Mndima we difyo dya wahuwila wa Yesu Kilisito ande na mvele yumwenga, naho adahe kuwakimaila vedi wanawe ne nyumba yakwe.
+\v 13 Kwaviya wambizi wakudamanya ndima yawe vedi nawaketende wakaulwe vedi ni want'hu, naho wadaha kuwagambila want'hu mhuwi umwa Yesu Kilisito haheina kogoha.
+\p
+\v 14 Nakuwandikila mbuli izo, hakawiila kwiza kwako ivi.
+\v 15 Mna uneva hinasunguze kwiza, nakuwandikila vileke umanye ivo vo kuvika mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu, idyo idifyo dya wahuwila wa Kilisito, umkola ne nk'hongelo ye kindedi.
+\v 16 Hakuhali kuuza uza kindedi kigubulwe cho lugendo lwetu lwe Kimnungu kugamba, nakakelaviliza enga mnt'hu: “Nakalagiswa mwo mwili, nakulavilizwa ni muye, na kuoneka na mtumigwa wa kwe mbingu, na kubwelekezwa mwe ziisi, na kuhuwilwa mwe si, na kuguhigwa kulanga mwo ukulu.”
+\c 4
+\cl Mnango 4
+\p
+\v 1 Muye ywa Mnungu alonga pwilili kugamba kwa mazuwa yo uheelo want'hu wamwenga nawauleke umhuwi wawe, nawategeleze miuye ikudant'hiliza, niyo watimila mahinizo ye zimp'hepo.
+\v 2 Mahinizo ayo yenezwa ni want'hu wadant'hi naho watondwe, awo mioyo yawe ibanike enga ita kokigwa moto.
+\v 3 Want'hu awo wahiniza kugamba hivo vedi want'hu kulomba hegu kulombigwa, nakulemeza kudya nk'hande zimwenga. Mna Mnungu kaumba nk'hande zose zidigwe kwa wahuwila wakimanyize ikindedi naho kwa nt'hogola.
+\v 4 Kila kint'hu kiumbigwe ni Mnungu ni chedi, naho hakihali chochose kikuunga kulemezwa mna vihokelwe kwa kumtogola Mnungu,
+\v 5 kwaviya kint'hu icho kikukizwa kwa Mbuli ya Mnungu na kwa kulombeza Mnungu.
+\v 6 Uneva ukawenk'ha wahuwila wose mahinizo aya nounde mtumwa ywedi ywa Yesu Kilisito. Ukagendeela kuhina kwa milosi ya mhuwi na mahinizo ya kindedi ayo utimile.
+\v 7 Mna kenege ne zisimo za lulimi hizo za mwe isi izo zikuungwa ni wavele wadala, ukehinize kwikala wikazi wa Kimnungu.
+\v 8 Kwaviya misezigo ina wambizi mwo mwili, mna mahinizo ye kimuye yana wambizi wose, kwaviya alaganaga mwe mbuli yo ugima wa ivi haluse na udya ugima ukwiza kulongole.
+\v 9 Ulosi uno ni kindedi kugamba na wakuhuwilwa, naho viwagilwa uzumiliswe.
+\v 10 Suwe chakombekesa no kukesulumiza kwa kudamanya ndima kwaviya kiika idikawiilo dyetu kwa Mnungu, yehe niye Mlokozi ywa want'hu wose, vitendese wadya wakuhuwila.
+\v 11 Izo nizo zimbuli ukuungwa ulagize na kuhiniza.
+\p
+\v 12 Use kuzumila yeyose akubele kwaviya ukei mbwanga naho kombeka kunda mliganyizo wa kutimilwa ni wahuwila, kwa ulosi wako na lugendo lwako na kwa lukunde na kwa mhuwi hamwenga na kunda mnt'hu ukukile.
+\v 13 Unde mnt'hu ywa kukombeka kuwasomela want'hu Mawandiko Yakukile mwe kiyeti na kubilikiza na kuhiniza kubula aho nenizile.
+\v 14 Usekuleka kukidamanyila ikipe che Kimuye unanacho wink'higwe kwa milosi ya walotezi, naivo ugelekelwe mikono ni wadala vilongozi we difyo dya wahuwila.
+\v 15 Zidamanyile ndima zimbuli izi naho wikale mwa ayo, vileke wakuone ivo ukukula mwe ndima yako.
+\p
+\v 16 Keamile weye mwenye na mahinizo yako. Gendeela kudamanya ayo vileke ukeyokole weye mwenye na wadya wakukwiva.
+\c 5
+\cl Mnango  5
+\p
+\v 1 Usekuwafank'hila wadala, mna ulonge nawo mp'halahole enga iso. Watendele wabwanga enga wanduguzo,
+\v 2 watendele wadala we kivele enga wanyokwe na wandele nawo enga walumbuzo, haheina kuwafanyanyila yaihile.
+\p
+\v 3 Uwatendele vedi wavele wabanikilwe ni wagosi zawe wadya we mwe kuunga wambizi kwa kindedi.
+\v 4 Mna mvele abanikilwe ni mgosiwe, uneva ana wana hegu wezukulu, awo waungwa kuhina kudamanya enga viya Mnungu akuunga, yo kulela want'hu we nyumba yawe, na ivo wawaliha welesi wawe na wadala wawe, mbuli ino yamwelela Mnungu.
+\v 5 Mna mvele abanikilwe ywe kindedi akanda heiina mnt'hu ywa kumwabiza kaika idikawiilo dyakwe kwa Mnungu, akagendeela, kulombeza kwa Mnungu msi na kilo apate wambizi.
+\v 6 Mna mvele abanikilwe ni mgosiwe hana uhumile umoyo wakwe mwe mbuli za kukebwedeza, uyo ni mnt'hu abanike hata uneva aoneka mgima.
+\v 7 Naho uyabilikize mbuli izi vileke kugamba wasekunda na masa.
+\v 8 Elo uneva mnt'hu hana dahile kuwalela wanduguze, vitendese wadya wa mwe nyumba yakwe uyo naande kaulemela mhuwi wakwe, naho kaihisa kujink'ha mnt'hu hehuwile
+\p
+\v 9 Mvele abanikilwe ni mgosiwe awagilwe kuwandikwa mwe kitabu ni yudya abuile myaka milongo mtandatu, naho ande alombagwa lumwenga du,
+\v 10 naho ande na nt'hogola yedi, awaleile wanawe vedi, awahokele vedi watakwiza mwe nyumba yakwe, awahakile iviga want'hu wa Mnungu, awambize wata makunt'ho, naho mta kwelavya mwo kudamanya uwedi.
+\v 11 Wandele wafilwe ni wagosiwe, wase kuhanganywa mwe kuwandikwa mwe kitabu, kwaviya wanahumwa no kumunk'wamunk'wa kwe mili yawe kujink'ha kumdamanyila ndima Kilisito, nawaunge kulombigwa naho,
+\v 12 ivo nawaoneke kuswesa uhuwilwa kwa kuleka yadya walagane nk'hongo.
+\v 13 Awo wahina kunda wasoka, wana lugenda genda mwe zinyumba, naho kitendese uwihi, wawateta weyawe naho wakegela mwe zimbuli za want'hu watuhu uku wakalonga mbuli hewekuungwa kulonga.
+\v 14 Ivo nehaunga, wandele wabanikilwe ni wagosi zawe, walombigwe weleke wana, wakaule zinyumba zawe, wasekuwenk'ha wank'hondo wetu luneka lwa kulonga mbuli zo wavu mwa suwe.
+\v 15 Kwaviya wabanikilwe ni wagosi zawe wamwenga waganika kale no kumtimila Mwavu.
+\p
+\v 16 Mna, uneva mvele ywe difyo dya wahuwila wa Kilisito ananawo wabanikilwe ni wagosi mwe mp'huga yakwe, aungwa yehe awalele haheina kuwalekela idifyo dya wahuwila dya Kilisito indima iyo, vileke awo wahuwila we difyo dya Kilisito wose wadahe kuwalela wabanikilwe ni wagosi zawe, heweina wambizi wowose.
+\p
+\v 17 Wadala vilongozi wakulongoza vedi wawagilwa kuleligwa vedi, vitendese wadya wakudamanyisa ndima yo kubilikiza na kuhiniza.
+\v 18 Kwaviya Mawandiko Yakukile yagamba, “Usekuifupa ing'ombe umnomo umwo ukaidamanyila ndima yo kuhuta uhule,” naho “Mndima kawagilwa maliho.”
+\p
+\v 19 Use kuhokela malongelezo akulongelezwa mdala kilongozi, uneva hayanegalwe ni waona waidi hegu watatu.
+\v 20 Uwativile mwe kiyeti wakudamanya wavu vileke watuhu nawo wogohe kudamanya wavu.
+\p
+\v 21 Nakusigiila ha Mnungu, uyatoze ayo haheina kusunguza kusengela, naho usekudamanya mbuli yoyose kwa kwazagula.
+\p
+\v 22 Usekusunguza kumtenda mnt'hu kunda kilongozi mwo kudamanya ndima ya Zumbe kwa kumgelekela mikono, naho usekukelunga mwo wavu wawe, kekaule we mwenye unde ukukile.
+\v 23 Usekunywa mazi aayo du, mna unywe divai ludodo ikwambize kundani kwe zinda zako kwaviya walumwa lumwa.
+\v 24 Uwavu wa wamwenga waonekela pwilili, naho wavu wawe zawasengela hata uneva wakei kubula kwo usengelo, mna wavu wa wamwenga weza kuonekela kwo usengelo.
+\v 25 Saiivo mbuli zedi zakelaviliza pwilili, yadya nayo heyekuoneka pwilili haya kudaha kukefisa
+\c 6
+\cl Mnango 6
+\p
+\v 1 Watumwa wose waungwa kuweva wakulu wawe, vileke kunase kunda chotoko cha mnt'hu yeyose ase kuhomola dizina dya Mnungu, na aya kikuhiniza.
+\p
+\v 2 Awatumwa wadya wose wa wakulu wahuwila wa Kilisito waungwa wase kuwabela, kwaviya wawaona enga wahuwila weyawe du. Nevindilise vedi wana wadamanyila ndima, kwaviya awa nawo wanaicho ichedi wakupata mwe ndima ya wahuwila wakuwaungisa
+\p
+\v 3 Uneva yeyose ahiniza mbuli naho hakuzumila milosi ye kindedi ya Zumbe ywetu Yesu Kilisito hamwenga na mahinizo yakumwelela Mnungu.
+\v 4 Uyo ana wefenyi naho hamanyize dyodyose. Ni mnt'hu akuungisa mikulano kwa mbuli heziina kint'hu, vikwigala finju na mahigano na kuhomolana na haheina kuhuwilana,
+\v 5 na mahigano ya want'hu heweina ubala, hewekudaha kunda no ukindedi wagamba kudamanya mbuli zikumwelela Mnungu ni sila ya kupatila ugoli”
+\p
+\v 6 Ikindedi, kudamanya yakumwelela Mnungu no kuzumila ananavo, nizo zimbuli zikuchambizisa.
+\v 7 Kwaviya mwe isi hakizile na kint'hu, naho hekihalawe na chochose.
+\v 8 Ivo kikanda ne zisuke ne zink'hande, vaungwa kuzumila na viya kinanavo.
+\v 9 Mna awo wakuunga ugoli wagweela mwe magezo no kugwiligwa mwo kumunk'wamunk'wa kwiihile, naho kumunk'wamunk'wa uko kwa uhezi kwabulumula want'hu kwo kubanikilwa ne file.
+\v 10 Kwaviya kuungisa matundu ni chotoko cho wiihi wose. Wamwenga wakumunk'wamunk'wa vitendese kuyapata matundu, naivo wauleka mhuwi no kuilumiza imioyo yawe kwa usungu utendese
+\p
+\v 11 Mna weye mnt'hu ywa Mnungu ukenege ne zimbuli izo. Utozese yadya yawagilwe hameso ha Mnungu no kudamanya yadya yakumwelela Mnungu, na mhuwi na lukunde na ugoja na ujalamu.
+\v 12 Unde mhumi mwe mbuli yo kutowanila Mbuli yedi yo mhuwi, naho tozesa ugima wa ulo na ulo witangilwe ni Mnungu
+\p
+\v 13 Nakwink'ha sigilizi hameso ha Mnungu akuvink'ha ugima viumbwa vose, na hameso ha Yesu Kilisito, alongile yehe mwenye ukindedi hameso ha Pontio Pilato,
+\v 14 ikaulise sigilizi haheina masa, kubula kwo ulailo wa Zumbe ywetu Yesu Kilisito.
+\v 15 Kulaila kwakwe nokunde ho lupisi naaungile Mnungu ywo kutogolwa, Kilongozi heena miyawe, Seuta ywa maseuta naho Zumbe ywa mazumbe.
+\v 16 Uyo ekedu akudaha kwikala ulo na ulo, naho ekala mwo ung'azi naho mnt'hu yeyose heekudaha kuubwiila. Hahali yeyose amuonaga, naho hali yeyose akudaha kumuwona. nt'hogola na ludole ni vakwe yehe heviina uheelo. Taile.
+\p
+\v 17 Wenk'he miko awagoli mwe zimbuli zo wikazi wa ivi haluse, wasekukefenya, naho wase kukawiila ugoli hewiikudaha kukawiilwa, mna wamkawiile Mnungu uyo kwa ukise akink'ha vint'hu vose kinde na kinyemi navo.
+\v 18 Wagambe wagoli wadamanye wedi, naho wadamanye vint'hu vingi vedi, naho wande wakise naho wadahe kuhangila na watuhu mwe vint'hu vawe.
+\v 19 Kwa kudamanya ayo nayambize kuupata ugima wa ulo na ulo, enga viya mnt'hu akukeduganyila vint'hu vingi vileke vimwambize kulongole.
+\p
+\v 20 Timoseo, Uyamile yadya wink'higwe mwo ukaulizi wako. Ukenege na simulizi ziihile, na mahigano ya kihezi yakugambigwa na want'hu wamwenga kunda, umanyi.
+\v 21 Kwaviya wamwenga wabwelekeza mbuli izi, kwa kudamanya ivo waza umhuwi wawe. Uwedi wa Mnungu unde na nyuwe nyose.

56-2TI.usfm

@@ -0,0 +1,120 @@
+\id 2TI
+\ide UTF-8
+\h 2 Timoseo
+\toc1 2 Timoseo
+\toc2 2 Timoseo
+\toc3 2ti
+\mt 2 Timoseo
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Miye Paulo, mwigala ulosi ywa Yesu Kilisito, viya aungile Mnungu, kanilagiza kubilikiza ugima udya alagane kinanao mwe kulunganywa na Yesu Kilisito.
+\v 2 Nakuwandikila weye Timoseo mwanangu ywe kindedi mwo mhuwi hukuungisa. Mnungu Tate na Yesu Kilisito Zumbe ywetu akwink'he uwedi na mbazi na utondowazi.
+\p
+\v 3 Namtogola Mnungu humdamanyila ndima kwa kumanya kudamanya ayedi enga ivo wadamanye wakale wangu, namgamba ni vedi Mnungu kila hakukumbukila mwo kuvika kwangu kilo na nomsi.
+\v 4 Nakumbukila kwiila kwako naho naungisa kukuona, vileke ninde na kinyemi kikulu.
+\v 5 Naukumbukila umhuwi wako we kindedi, mhuwi andile nawo weyako Loisi, na nyokwe Eyonike. Naho himanya hata weye nawe unanao.
+\p
+\v 6 Nivo vikuleka nakukumbusa, ukwezele ikipe kimndani mwako wink'higwe ni Mnungu, aho nakugelekaga mikono yangu.
+\v 7 Kwaviya Muye kink'higwe ni Mnungu hiyo ywa kukitenda kinde wogofi, bule, mna ni Muye ywa kukink'ha ludole na lukunde, no kuudaha umoyo.
+\p
+\v 8 Elo, usekuona soni kulonga uwona mwa Zumbe ywetu, naho usekuona soni mwa miye mvugailwa kwa ajili yakwe. Mna unde hamwenga na miye mwa makunt'ho kwa Mbuli Yedi, kuligana no ludole ludya ukwink'higwa ni Mnungu.
+\v 9 Yehe kakiyokola, no kukitanga kinde want'hu wakwe, mna hiyo kwa udamanyi wetu, ni kwa ivo aungile mwenye, no uwedi wa Mnungu. Nekink'higwa uwedi uwo wa Mnungu kwa sila ya Yesu Kilisito, kukongela aho Isi iumbigwe.
+\v 10 Mna ivi haluse uwedi wa Mnungu ugubulwa kwetu kwa kwiza kwakwe yudya Mlokozi ywetu Yesu Kilisito. Yehe kalubananga pele ludole lwo kubanika, na kwa Mbuli Yedi kaugubula ugima wa ulo na ulo.
+\v 11 Naivo miye hisagulwa ni Mnungu ninde mwigala ulosi na mhinizi na kuwabilikiza want'hu Mbuli Yedi.
+\v 12 Kwaviya nivo vikuleka nasulumila enga ivi, mna hikuona soni kwaviya himmanya yudya nimhuwile, naho himanyisa adaha kuchamila kiya anink'hile, kubula mwe dizuwa dyo uheelo.
+\p
+\v 13 Utozese mahinizo yadya ya kindedi huhinize na kusigala mwo mhuwi no lukunde lwetu mwo kulunganywa na Yesu Kilisito.
+\v 14 Imbuli idya ink'hulu wink'higwe, uyamile kwa wambizi wa Muye ywa Mnungu akwikala mndani mwetu.
+\p
+\v 15 Enga ivo umanyize, want'hu wose wakwikala mwe isi ya Asia hata Figelo na Helomogene wanileka.
+\v 16 Zumbe awaonele mbazi mp'huga ya Onesifolo, kwaviya nakanisangalaza mwo umoyo nk'hanana nyingi, naho haone soni kwa miye kunda mwe divugailo,
+\v 17 mna eze abule Loma, nakakonga kunizungula kwa kukombeka niyo aniyona.
+\v 18 Zumbe na amuwonele mbazi Onesifolo mwe dizuwa dyo uheelo. Naho weye kumanya vedi amengi anitendele uko Efeso.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Mna, weye mwanangu, utoge mwo uwedi wa Mnungu kikuupata mwe kulunganywa mwa Yesu Kilisito.
+\v 2 Yadya mahinizo wivile hahiniza hameso ha want'hu wengi, uwenk'he want'hu wakuhuwilwa, nawadahe kuwahiniza watuhu.
+\p
+\v 3 Unde hamwenga na suwe mwa makunt'ho enga mtowani mhuwilwa ywa Yesu Kilisito.
+\v 4 Mtowani akanda kwe nk'hondo akeika hale ne mbuli zo wikazi wa mazuwa yose, mna adamanya mbuli za kwe nk'hondo vileke amuwagile mkulu ywakwe.
+\v 5 Mhigani yeyose ywa msezigo wa nguluko hakudaha kuhuma no kwink'higwa nt'hunyo yo uhumi, atimile miko yo msezigo.
+\v 6 Mlimi alimise aungwa ande ywa nk'hongo kwink'hwa ulozo.
+\v 7 Fanyanya ayo hulonga, kwaviya Zumbe naakwink'he ubala wa kumanya kila kint'hu
+\v 8 Umkumbukile Yesu Kilisito auyulagwa, uyo andaga lukolo lwa Daudi mwe Imbuli Yedi enga ivo huibilikiza.
+\v 9 Kwa idyo hisulumizwa na kukakigwa minyololo enga mnt'hu ahile, mna Ulosi wa Mnungu haukukakigwa minyololo,
+\v 10 kwa ivo nafinyiliza kila kint'hu kwa mbuli ya wadya wasagulwe ni Mnungu, vileke wayokolwe kwa sila ya Yesu Kilisito, no kwigala ukulu utendese wa ulo na ulo.
+\v 11 Ni mbuli ya kindedi kugamba, “Uneva kibanika hamwenga na Yesu Kilisito, nekikalanye nae.
+\q
+\v 12 Kinagendeela kufinyiliza, nekilongoze hamwenga nae. Kinamlemela, nae naakilemele.
+\q
+\v 13 Kinaswesa kuhuwilwa, yehe naagendeele kunda mhuwilwa mazuwa yose, kwaviya yehe hakudaha kuhituka mwe kiya akulonga.”
+\p
+\v 14 Wakumbuse want'hu wako mbuli izi na kuwakanya hameso ha Mnungu waleke uhigani we zimbuli. Uhigani uwo hiyo wedi, wawabananga du wadya wakwiva.
+\p
+\v 15 Ukombeke kukelaviliza kunda azumilwe ni Mnungu, enga mdamanya ndima hakuona soni mwe ndima yakwe, naho akuhiniza vedi ulosi we kindedi wa Mnungu
+\p
+\v 16 Kenege na mbuli ziihile na za kihezi, kwaviya izo zawaika want'hu hale na Mnungu.
+\v 17 Mahinizo ayo ni enga nk'hwenge dikusunguza kwenela no kuhomola umwili. Naho wakuhiniza zimbuli izo ni Humenayo, na Filetosi.
+\v 18 Awa waganika, naho we hale ne kindedi. Naho waugela mhuwi wa watuhu mwe wogofi wakagamba uuyulo ulaila kale.
+\v 19 Mna kindedi cha Mnungu kiink'hana kitogile enga iwe dya nk'hongelo diwandikwe ulosi uno, “Zumbe kawamanya awakwe naho wose wakukegamba woho ni want'hu wa Zumbe, wauleke wavu wawe.”
+\p
+\v 20 Mwe nyumba nk'hulu viyuko vint'hu vi hengi, viyuko va matundu na zahabu, vituhu vidamanywa va maziti na ulongo, vituhu vidamanywa vinde va ndima zisagulwe naho vituhu ni kwa ndima zizoelwe.
+\v 21 Mna inanda mnt'hu kakekukiza kwa kukepagula hale ne zimbuli izo ziihile, naande enga kint'hu kisagulwe kwa ndima naho kikukizwe na kunda chedi kwa Zumbe naho kiikilwe lumwe kwa kila ndima yedi.
+\v 22 Mna nyilikeni kumumk'hwa kwo ubwanga, damanyeni ayedi kwa Mnungu no mhuwi no lukunde no utondowazi, hamwenga na want'hu wose wakumlombeza Zumbe kwa moyo usunt'hike.
+\p
+\v 23 Ulemele uhigani wa kihezi naho hewiina kint'hu, ukamanya ayo yegala nk'humbizi
+\v 24 Mndima ywa Zumbe asekunda mkwakwa, aungwa kunda mjalamu kwa want'hu wose na mhinizi ywedi naho akufinyiliza.
+\v 25 Akawalangiliza kwa ujalamu wahigani wakwe, vileke Mnungu awenk'he luneka lwa kweiila wavu wawe waumanye ukindedi.
+\v 26 Aho niho ubala wawe nouweziile, niyo walawa mwo lwinika lwo Mwavu uwagwiile, no kumtegeleza ivo akuunga.
+\c 3
+\cl Mnango  3
+\p
+\v 1 Nivedi ukaimanya imbuli ino: mwa mazuwa ya uheelo nokunde ni misimo ya makunt'ho makulu.
+\v 2 Kwaviya want'hu nawande wakukeunga wenye naho wakuungisa matundu na kuketunya na wata kukeona na wata kuhomola na hewekuweva welesi wawe na heweina nt'hogola na hewekukile.
+\v 3 Nawalaile want'hu hewena lukunde na hewekuunga kulamulwa naho wasongezi naho hewekudaha kuuhuma umoyo naho wakali, naho hewekuunga kwikala kwa utondowazi.
+\v 4 Nawande wasezengi, wank'hani wamemile wefenyi na wakuungisa kukebwedeza kujink'ha kumuunga Mnungu.
+\v 5 Kwa kuse waoneka enga want'hu wakumwogoha Mnungu, mna walemela ludole lwakwe. Awo wikale hale nawo.
+\v 6 Wamwenga wawe waitaga mwe nyumba za want'hu na kuwadant'hiliza wavele no kuwatenda wawategeleze woho. Wavele wenye ni wadya weli wahezi naho wazamilwe nu wavu wawe naho wakulongozwa na kumunk'wa kwavovose.
+\v 7 Awo wavele wakehiniza mazuwa yose mna hawakudaha kubunk'hula kindedi cha Mnungu.
+\v 8 Enga viya Yane na Yambule ivo wamhigile Musa, ni want'hu awo wabanike ubala wawe, walemelwe mwe zimbuli zo mhuwi, Yane na Yambule wandaga waganga wa Seuta ywa Misili wamhigaga Musa,
+\v 9 mna hawadahe kubula hale kwaviya uhezi wao haukefisile mwa meso ya want'hu wose. Nivo wandile Yane na Yambule.
+\p
+\v 10 Mna weye kuyatimila mahinizo yangu kwa kindedi no lugendo lwangu, na ivo huunga mwo wikazi wangu na mhuwi wangu, na kufinyiliza na lukunde lwangu na ugoja wangu uku hafinyiliza,
+\v 11 makunt'ho na masulumizo yangu yanipatile uko Antiokia na Ikonia na Lisitila. Masulumizo ayo makulu nayapatile uko nehiyafinyiliza, Zumbe nakaniyokola mwe zimbuli izo zose.
+\v 12 Ikindedi ni kugamba kila mnt'hu akuunga kwikala wikazi wa kumhuwila Mnungu mwe kulunganywa na Kisito Yesu naasulumizwe.
+\v 13 Want'hu waihile na wakudant'ha nawagendeele kunda waihise naho wakuwadant'hiliza watuhu, awo wenye nawo nawadant'hilizwe.
+\v 14 Mna weye, ugendeele kwikala mwe kindedi kiya uhuwilise. Ukamanya vedi wadya wahinizi wako wakuhinize,
+\v 15 Weye nawe kumanya kukongela houdodo wako kugamba Mawandiko Yakukile yakwink'ha mzungu wa kuyokolwa kwa sila yo mhuwi mwa Yesu Kilisito.
+\v 16 Mawandiko yose ya Mnungu yawandikwa kwa kulongozwa ni Muye ywakwe. naho yadaha kukuhiniza ikindedi, na kuwaluvya want'hu na kuwalongoza wekale wikazi ukumwelela Mnungu,
+\v 17 vileke mnt'hu akumdamanyila ndima Mnungu ande kakint'ha, naivo adahe kudamanya kila ndima yedi.
+\c 4
+\cl Mnango  4
+\p
+\v 1 Nakusigiila hameso ha Mnungu na ha Yesu Kilisito akuunga awasengele want'hu wabanike na wagima na kwaviya neeze kwikaila akanda Seuta.
+\v 2 Bilikiza Ulosi. Naho ukeike lumwe inde misimo ikuungwa hegu misimo heikuungwa, tivila naho wakanye naho uwagele ludole want'hu ukawahiniza kwa kufinyiliza kose.
+\v 3 Nayeze mazuwa ayo want'hu hawategeleze mahinizo ya kindedi, mna nawatimile kumunk'wamunk'wa kwao wenye na kukeduganyila wahinizi wakuunga wawagambile mbuli ziya wakuziungisa kwiva.
+\v 4 Nawalemele kwiva kindedi, nawahitukile simo za lulimi.
+\v 5 Mna weye unde meso kwavovose, finyiliza makunt'ho naho damanya ndima ya kubilikiza Mbuli Yedi naho kimala utogile mwo undima wako.
+\p
+\v 6 Kwaviya lupisi lwangu lwo kubanika lwi hagihi naho sakame yangu neigidigwe.
+\v 7 Hikombeka mwe kudamanya vedi indima yangu naho, uhigani we zinguluko hiubinda, mhuwi nawo hiwamila.
+\v 8 Naho haluse isigala du kwink'higwa taji yo kumwelela Mnungu, iyo Zumbe akulamula vikuungwa naanink'he zuwa diya. Naho hiyo miye du mna ni hamwenga na wadya wose wakukawiila kwa lukunde kulaila kwakwe.
+\v 9 Kombeka wize kwangu.
+\v 10 Dema kaiungisa isi ino kanileka no kuita Sesalonike. Naho Kelesike naye kaita Galatia, Tito naye kaita Dalimatia.
+\v 11 Aha, eaha Luka du hamwenga na miye. Haluse umguhe Maliko wize naye, kwaviya adaha kunambiza mwe ndima yangu.
+\v 12 Mna nehimtuma Tukiko uko Efeso.
+\v 13 Umwo ukeza so ne dikoti dyangu nidilekile kwa Kalipo uko Toloa, nigaile hata viya vitabu, naho viya vidamnywe na nk'hingo.
+\p
+\v 14 Yudya msani we shaba akwitangwa Alekizanda kanidamanyila wiihi utendese, Zumbe naamlihe vikuligana na udamanyi wakwe.
+\v 15 Weye nawe umsinyise kwaviya nakaulemela ulosi wetu kwa nk'hani.
+\p
+\v 16 Umwo hakegombela nk'hongo hakwandaga na yeyose anambizaga, wose wanasaga nikedu. Namlombeza Mnungu awausile masa mwe mbuli iyo.
+\v 17 Mna Zumbe andaga na miye naho nakanigela ludole, niyo nadaha kweneza ulosi ukint'hile na want'hu hi Wayahudi wawive. Naho Zumbe nakaniyokola mwo usengelo wo kubanika enga mwo mnomo wa simba.
+\v 18 Zumbe naaniyokole mwe mbuli zose zihile, na kuniguha vedi kubula kwo useuta wa kulanga, ukulu unde kwakwe ulo na ulo! Taile.
+\p
+\v 19 Wenk'he ndamsa awo Pilisika na Akula, hamwenga ne mp'huga ya Onesifolo.
+\v 20 Elasito nakasigala uko Kolinso, na yehe Tolofimo nehimleka uko Mileto kwaviya andaga mnyonge.
+\v 21 Kombekesa kusunguza ukwiza iivi nyota ikei kubula. Ebulo na Pudesi na Lino na Kilaudia na wose wakumhuwila Kilisito, wose wakulamsisa.
+\v 22 Zumbe ande na weye mwo moyo wako, Uwedi wa Mnungu unde na yuwe nyose.

57-TIT.usfm

@@ -0,0 +1,69 @@
+\id TIT
+\ide UTF-8
+\h Tito
+\toc1 Tito
+\toc2 Tito
+\toc3 tit
+\mt Tito
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Paulo mndima ywa Mnungu na mwigala ulosi wa yesu Kilisito, kwa mhuwi wa wadya wasagulwe ni Mnungu na mzungu we kindedi ukwigala uwedi.
+\v 2 Weyaho mwe dikawiilo dyo ugima wa ulo na ulo uwo wo Mnungu heekudaha kulonga lulimi alaganaga ulo na ulo.
+\v 3 kwa lupisi lwedi, agubulaga ulosi wakwe mwo ulosi anink'haga miye nibilikize. yaniungaga kudamanya ivi kwa sigilizi ya Mnungu myokozi ywetu.
+\v 4 Kwa Tito, mwana ywe kindedi mwo mhuwi wetu, uwedi, mbazi na utondowazi kulawa kwa Mnungutate na yesu Kilkisito myokozi ywetu.
+\v 5 Kwaviya ino nakulekaga kilete, kugamba ukint'hize mbuli zose izo hezinati kukint'; ha na kuwaika wadala mwe nyumba ya Mnungu kwa kila mzi enga ivo ilagizwe.
+\v 6 Mdala wa mwe nyumba ya Mnungu aungwa asekunda na lema, eli na wana wahuwiklwa hewekulongwa yaihile hegu heweena wogohi.
+\v 7 Ni vedi kwa mkaulizi, enga mkimaila mwe nyumba ya Mnungu, asekunda na lema. Asekunda mnt'hu wa lwasu hegu hekukekindila. Vaungwa asekunda mhufu wa maya, asekunda mkozi, asekunda mnt'hu wa kusonk'heleza nk'humbizi, naho asekunda mta kumunk'hwamunk'hwa.
+\v 8 Mwa ayo: ande mnt'hu wa kuhokela watakwiza, akuungisa yedi. Vaungwa ande mnt'hu mta ubala, mta uwagilwa, akumvika mnungu, akukelongoza mwenye.
+\v 9 Akudaha kukimaila mahinizo ya kindedi yahinizwe, vileke adahe kuwagela moyo kwa mahinizo yedi na akudaha kuwalangiliza wose wakumhiga.
+\p
+\v 10 Kwaviya kuna wasaguke wabindile wingi, naho ni wadya wavinilwe. Milosi ywe hi kint'hu. wawadant'ha na kuwalongoza want'hu mwo kwaga.
+\v 11 Vaungwa kuwakindila want'hu enga awo. Wahiniza yadya hewekuungwa kuhiniza kwa upati wa soni na kubananga mp'huga zose.
+\v 12 Yumwenga ywawe, mnt'hu mta ujalamu, agambaga, “Wakilete wana lulimi holwiina uheelo, waiha na makala yaihile, wasokezi na wahank'hu.”
+\v 13 Ino milosi ni ya kindedi, kwaivo usunguze kuwakindila vileke wadahe kulonga kindedi mwo mhuwi.
+\v 14 Weye usekukehanganya na simo hiyo za kindedi ze Kiyahudi hegu silizi za want'hu, awo wakuvuza kunyuma ikindedi.
+\v 15 Kwa wose weli wakukile, vint'hu vose vikuka. Mna kwa wose weli wasavu na hewekuhuwilka, hakikuli kikukile. Kwaviya fanyanyi zawe na kiya mkuunga zibunk'hulwa.
+\v 16 Wazumila kummanya Mnungu, mna kwa udamanyi wawe wamlemela. Woho ni waihi naho hwewekuzumila. Hawakint'hizwe kwa udamanyi wowose wedi.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Mna weye walonga yadya yakuligana na ulosi wa kuhuwilwa.
+\v 2 Wadala wande na mbazi, nt'hunyo, ujalamu, mhuwi wedi, mwo lukunde, na mwe kufinyiliza.
+\v 3 Iviyaiviya wavele wadala vaungwa wakelagise woho wenye enga wata kuketunya, na hiyo wasezengi.
+\v 4 Vaungwa wasekunda wakozi. Waungwa kuhiniza yedi vileke kuwaika vedi wandele kunda na ujalamu kuwaunga wagosi zawe na wana wawe.
+\v 5 Waungwa kuwahiniza kunda wajalamu, wedi, wakuika vedi zinyumba zawe, na kuwazumila wagosi zawe wenye. Waungwa kudamba mbuli izi vileke Mbuli ya Mnungu isekuhomolwa.
+\v 6 Viligane na ivo, wageline moyo wabwanga wenyu wande wajalamu.
+\v 7 Mwe zisila zenyu keikeni wenye kwa mliganyizo mwe ndima yedi; na umwo mkahiniza, lagiseni uwedi na nt'hunyo.
+\v 8 Longeni ulosi una ugima hewiina lema, vileke yeyose akuhigana engile soni kwaviya hana diihile mwo kulonga mwetu.
+\v 9 Watumwa wawazumile wakulu wawe mwa kila kint'hu. waungwa kuwabwedeza na hiyo kuhigana nawo.
+\v 10 Hawakuungwa kubawa. Vituhu vakwe, waungwa kulagisa uhuwilwa wose wedi vileke mwe zisila zose wahamp'he na mahinizo yetu ya Mnungu myokozi ywetu.
+\p
+\v 11 Kwaviya mbazi za Mnungu zaoneka kwa want'hu wose.
+\v 12 Yakihiniza kulemela mbuli hiyo za kimnungu na kumunk'hilwa kwe si. yakihiniza kwikala kwa ujalamu, kwa uwedi, na kwa sila za kimnbungu mwo lupisi ulu.
+\v 13 Umwo kikakawiila kuhokela kawiilo dyetu dina uvikilwa, ivo vikuoneka ukukile wa Mnungu ywetu mkulu na Myokozi wetu yesu kilisito.
+\v 14 Yesu akelavaga mwenye kwaajili yetu vileke kukikombola kulawa mwo kusaguka na kukitenda wedi, kwaajili yakwe, want'hu wana kinyemi kudamanya ndima yedi.
+\p
+\v 15 Yalonge na kutigiza mbuli izi. Kanya kwa udahi wose. Usekuzumila mnt'hu yeyose akubele.
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Uwakumbuse want'hu wakeseleze kwa vilongozi wata udahi, kuwazumila na kuzumila kila ndima yedi.
+\v 2 Wakumbuse wanase kumdamanyila mnt'hu yeyose yaihile, wakenege kuhigana, wawenk'he lupwapwazi want'hu watuhu mwo kudamanya mwivano, na kulagisa ujalamu kwa want'hu wose.
+\p
+\v 3 Kwaviya hata suwe nekinda na fanyanyi ziihile na wank'hani. nekinda mwo kwaga naho nekitendigwa watumwa kwa kumunk'hwa kwingi. Nekiikala mwe finju na uwihi. Nekiihiya na kuihiyana.
+\v 4 Mna mwe mbazi za Mnungu myokozi ywetu na lukunde lwakwe kwa want'hu weze woneke,
+\v 5 hayandaga kwa udamanyi wetu wo uwedi kiiudamanye, mna akiyokolaga kwa uwedi wakwe. Akiyokolaga kwa kukikukiza kjwa kwelekwa uhya na kutendigwa uhya kwa muye Akukilke.
+\v 6 Mnungu amgambaga Muye Akukile mwetu suwe kombokela Yesu kilisito myokozi ywetu.
+\v 7 Adamanya ivi kugamba, kikanda kiwazigwa uwagilwa kwo uwedi wakwe, kinde wamwenga mwe kindedi cho wikazi wa ulo na ulo.
+\p
+\v 8 Uno ni ulosi wa kuhuwilwa. Naunga myalonge kwa udahi mbuli iuzi, vileke kugambawadya wakumhuwila Mnungu wande na kindedi mwe ndima yedi iyo aikilwe kwakwe. Mbuli izi ni zedi na yana upati kwaajili ya want'hu wose.
+\v 9 Mna kenegeni na vitala va kihezi, mahigano, na nk'humbizi mwe sigilizi. Mbuli izo hiyo kint'hu naho hazina upati.
+\v 10 Mlemeleni yeyose akwigala mipanganizo mwa nyuwe. Akajika mkanyeni nk'hanana imwenga hegu mbili,
+\v 11 manyeni kugamba mnt'hu wa ivo kaleka sila yedi naho adamanya wavu na kukesengela mwenye.
+\p
+\v 12 Umwo nenimsigile kwako Atemi hegu Tikiko, usunguze kwiza kwangu uku Nikopoli uko hwikala lupisi lwa mp'heho.
+\v 13 Sunguza naho umsigiile Zena akumanya sigilizi, na apolo, haheina kuhungukilwa na kint'hu.
+\v 14 Want'hu wetu vaungwa wahine kudamanya ndima zedi izo zikuungwa vileke kugamba sema wakanda heweena upati.
+\p
+\v 15 Wose wehamwenga na miye wakulamsa. Walamse wadya wakukiunga mwo mhuwi. Uwedi unde na nyuwe nyose.

58-PHM.usfm

@@ -0,0 +1,43 @@
+\id PHM
+\ide UTF-8
+\h Filemoni
+\toc1 Filemoni
+\toc2 Filemoni
+\toc3 phm
+\mt Filemoni
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Paulo, mwigala ulosi wa yesu Kilisito, na nduguye Timoseo kwa Filemoni, miyetu na mbwiya ywetu na mdamanyi ndima hamwenga na suwe,
+\v 2 na kwa Afia lumbu dyetu, na kwa Akipas mtowani miyetu, na nyumba ya Mnungu idya yo kudugana kwakwo.
+\v 3 Uvikilwa unde kwenyu na utondowazi ukulawa kwa Mnungu tate ywetu na kwa Zumbe Yesu kilisito.
+\p
+\v 4 Lupisi lwose namtogola Mnungu. Nalonga mwe malombezo yangu.
+\v 5 Hiva mhuwi no lukunde unanao kwa Zumbe Yesu na kwaajili ya wahuwilwa wose.
+\v 6 Nalombeza kugamba uhamwenga wenyu wo mhuwi unde utoga mwe kila mbuli yedi mwa nyuwe na Kilisito.
+\v 7 Kwaviya hinda na kinyemi na ujalamu kwaviya yo lukunde lwako, kwaviya myoyo ya wahuwilwa neinda yasangalazwa na weye, ndugu.
+\p
+\v 8 Kwaivo, ikanda nina udahi wose mwa Kilisito kukutigize weye kudamanya kiya udahile,
+\v 9 mna kwaviya yo lukunde, vituhu vakwe nakusigiila miye, Paulo miye mdala, na haluse ni mvugailwa kwajili ya Kilisito Yesu.
+\v 10 Nakulombeza mwa mwanangu onesimo, namwelekaga mwe divugalo dyangu.
+\v 11 Kwaviya nk'hongo hakubwedeze, mna haluse akubwedeza weye na miye.
+\p
+\v 12 Himsigiila yehe uyo wa moyo wangu vo kuuya kwako.
+\v 13 Naungaga asigale hamwenga na miye, vilkeke anidamanyile ndima hant'hu hako, umwo handa mwe divugailo kwaajili ye mbuli yedi.
+\v 14 Mna hyaungile kudamanya mbuli yeyose haheinankuzumila weye. Nadamanyaga ivi kugamba mbulinyeyose yedi isekudamanyika kwaviya hikutigiza, mna kwaviya kuungamwenye kudamanya.
+\v 15 Ni kwaviya apangagwa na weye kwa lupisi, neinda ivo vileke unde nae ulo na ulo.
+\v 16 Vileke kugamba asekunda mtumwa, mna ande kujink'ha mtumwa, enga akuungiswa, mwa miye, ni vedi kwako, mwo mwili na kwa Zumbe.
+\p
+\v 17 Na ivo uneva wanitenda kunda na uhamwenga nawo, mhokele enga ivo noukanihokela miye.
+\v 18 Mna uneva kakubananga mbuli yeyose, hegu una icho ukuunga kwakwe, mgambe Mnungu akwink'he.
+\v 19 Miye Paulo, nawandika kwa nmkono wangu mwenye: miye nohulihe. Hikulonga kwako kugamba nakuunga wikazi wako.
+\p
+\v 20 Heye ndugu, leka nipate kinyemi cha Zumbe kulawa kwako: uubwedeze umoyo wangu mwa Kilisito
+\p
+\v 21 Nikanda na mhuwi mwokuzumila kwako, nakuwandikila hamanya kugamba noudamanyise kujink'ha viya nikulombeze.
+\p
+\v 22 Mwo lupisi ulwo ika lumwe chumba cha watakwiza kwaajili yangu, kwaviya nakawiila kombokela malombezo yako kugamba nohutalamkikle ivino hagihi.
+\p
+\v 23 Epafula, mvugailwa miyangu mwa kilisito Yesu akulamsa,
+\v 24 na enga ivo akudamanya Maliko na Alistalko, na Dema na Luka, wandima hamwenga na miye.
+\v 25 Uvikilwa wa Zumbe Yesu kilisito unde hamwenga nan moyo wako. Taile.

59-HEB.usfm

@@ -0,0 +1,445 @@
+\id HEB
+\ide UTF-8
+\h Waibulania
+\toc1 Waibulania
+\toc2 Waibulania
+\toc3 heb
+\mt Waibulania
+\c 1
+\cl Mnango wa 1
+\p
+\v 1 Aho kale Mnungu alongaga nk'hanana nyingi na wakale wetu kwa sila nyingi kwombokela walotezi wakwe.
+\v 2 Mna mwa mazuwa aya yo uheelo, Mnungu kalonga na suwe kwa sila ya Mwanawe, uyo amwink'hile udahi mwa yose, naho kwombokela yehe nakaviumba vint'hu vose.
+\v 3 Yehe niye unga'zi wo ukulu wa Mnungu, naho mwa yehe Umnungu wose ukint'ha, naho kwa mbuli yakwe ina ludole avitozeleza vint'hu vose vigendeele kunda aaho. Naho eze awakukize wavu wa want'hu wakwe, kekala kulume kwa Mnungu, udahi mkulu wa kwe mbingu.
+\p
+\v 4 Mwana Mnungu ni mkulu kujink'ha watumigwa wa kwe mbingu, enga ivo dizina dyakwe enk'higwe ni Mnungu dili kulu kujink'ha zina dyawe.
+\v 5 Naho kamgamba mtumigwa ywa kwe mbingu yuhi, naho ini, kugamba, “Weye ywi mwanangu, diyelo miye ni Iso.” Naho Mnungu hamgambile mtumigwa ywa kwe mbingu yeyose, “Nininde Ise, naho yehe naande Mwanangu?”
+\p
+\v 6 Naho umwo Mnungu andaga akamtuma mwanawe nt'hula sasu mwe isi, agambaga, “Watumigwa wa kwe mbingu wose wamvike.”
+\p
+\v 7 Mna kwe mbuli ya watumigwa wa kwe mbingu, Mnungu agamba, “Awatenda watumigwa wakwe wa kwe mbingu kunda enga mp'heho, wandima wakwe nawo awatenda enga ndilija za moto.”
+\p
+\v 8 Mna mwe mbuli yo Mwana, Mnungu agamba, “Fumbi dyo useuta wako weye Mnungu ni dya ulo na ulo. Ngoda yo useuta yawalongoza want'hu mwe kudamanya yakumwelela Mnungu.
+\q
+\v 9 Waunga mbuli zikumwelela Mnungu, no kuwiihia wiihi. Nivo vikuleka, Mnungu ywako kakuhaka mavuta, mavuta ya kinyemi kikulu kujink'ha weyawo wose.”
+\p
+\v 10 Naho kagamba, “Weye Zumbe, aho nk'hongo walambalikaga nk'hongelo ze isi, naho weye niwe uumbile zimbingu.
+\q
+\v 11 Izo zose nezihalawe, mna weye nougendeele kunda uuko, yose ayo nayasakale enga suke.
+\q
+\v 12 Naazizinge enga suke, naho nezisakanywe enga suke. Mna weye nu uyudya, naho wikazi wako hauna uheelo.”
+\p
+\v 13 Naho Mnungu hakuna zuwa hamgambile mtumigwa ywa kwe mbingu, “Wikale kulume kwangu, kubula aho neniwatende wank'hondo wako wande hasi ye viga vako.”
+\p
+\v 14 Watumigwa wa kwe mbingu ni kint'hu chani? Hiyo mimuye ya Mnungu ikumdamanyila ndima, naho ikutumwa kuwambiza wakuhokela uyokozi?
+\c 2
+\cl Mnango wa 2
+\p
+\v 1 Ivo vaungwa kiyatozese yadya kiyevile sema kina yaswese, na kuikwa hale.
+\v 2 Kwaivo uneva ulosi udya wenk'hagwa watumigwa wa kwe mbingu noulagiswa kunda ni kindedi, naho yeyose hekutimila na heekwiva naasengelwe viwagilwe,
+\v 3 elo, nekihone vivihi uneva kinabela uyokozi uno mkulu? Nk'hongo ulongigwe ni Zumbe na awo wawivile wakigambila kugamba ni kindedi.
+\v 4 Mnungu naye ongezelaga uwona mwe mbuli iyo kwa vilagiso na vihungi na kwehela na upasi wa mageleko ya Muye ywakwe, enga ivo aungile mwenye.
+\p
+\v 5 Mnungu hawaikile watumigwa wa kwe mbingu wande wakulu we isi idya ikwiza kikulonga.
+\v 6 Mna heyaho hamwenga Mawandiko Yakukile yakugamba, “Mnt'hu ni kint'hu chani vikanda umkumbukile, naho want'hu ni kint'hu chani vikanda uwakaulise?
+\q
+\v 7 kamtenda mdodo kujink'ha watumigwa wa kwe mbingu, naho kumvala taji no ukulu wa Mnungu ne nt'hunyo,
+\q
+\v 8 niyo wamtenda kunda mkulu we vint'hu vose.” Mwo kunda mkulu wa vint'hu vose halekile kint'hu chochose. “Nokuika vint'hu vose hasi ye viga vakwe.” Kwa kuika vint'hu vose mwo ukulu wo uyo mnt'hu, hasigaze kint'hu chochose. Mna haluse hakikuona vint'hu vose vikanda mwo ukulu wakwe.
+\v 9 Hata ivo chamuwona Yesu atendigwe mdodo kwa lupisi ludodo kujink'ha watumigwa wa kwe mbingu vileke kwa uwedi wa Mnungu abanike kwa mbuli ya want'hu wose kwa masulumizo no kubanika kwakwe, haluse chamuwona kavaligwa nt'hunyo yo ukulu wa Mnungu.
+\p
+\v 10 Nevimwelela Mnungu atendile vint'hu vose vinde viyaho no kumtenda Yesu akint'he kwombokela masulumizo, awalete wana wengi kwo ukulu wako weye Mnungu, kwaviya Yesu niye akuwalongoza kwo uyokozi.
+\v 11 Yudya akuwakukiza want'hu uwavu wawe, hamwenga na wadya wakukukizwa, Tati yawe ni yumwenga. Kwaivo Yesu haone soni kuwetanga wanduguze.
+\v 12 Akamgamba Mnungu, “Neniwabilikize wandugu zangu dizina dyako. Nohukemele mila ya kukutogola mwe midugano yawe.”
+\p
+\v 13 Naho niyo agamba, “Neni mkawiile yehe.” “Naho nnanawo want'hu nink'higwe ni Mnungu wande wanangu.”
+\p
+\v 14 Kwaviya wana wadya wanda ndala kwe sakame no mwili, yehe mwenye andaga enga woho no kunda ndala mwo unt'hu wawe vileke kwa kwombokela kubanika kwakwe, amhume mwavu mta udahi we file,
+\v 15 awalekele wose watendigwe watumwa mwo wikazi wawe wose kwa kwogoha kubanika.
+\v 16 Ni kindedi kugamba yehe hezile kuwambiza watumigwa wa kwe mbingu, mna keza kuwaambiza welekwa wa Ibulahimu.
+\v 17 Kwa ivo nevimuunga ande enga wanduguze, vileke ande mlava nt'hambiko mkulu, mta mbazi, naho mhuwilwa kwa mbuli za Mnungu, vileke awausile want'hu wakwe wavu wawe.
+\v 18 Naho kwaviya yehe mwenye afinyilizaga masulumizo aho agezagwa, adaha kuwambiza wose wakugezigwa hamwenga na kusulumizwa.
+\c 3
+\cl Mnango wa 3
+\p
+\v 1 Ivo wandugu zangu want'hu wa Mnungu, wadya mwitangwe ni Mnungu mnde ndala kwe mbingu, mfanyanyeni uyo Yesu, atumigwe ni Mnungu naho mlava nt'hambiko mkulu, wo mhuwi uwo kikulonga kwa milomo yetu zimbuli zakwe.
+\v 2 Yehe andaga mhuwilwa kwa Mnungu amsagulaga enga ivo Musa andaga mhuwilwa mwo kuwadamanyila ndima want'hu wose wa Izilaeli wetangwe Nyumba ya Mnungu.
+\v 3 Yesu kawagilwa kuhokela ukulu kumjink'ha Musa, enga ivo vili kugamba mzesi ahokela nt'hunyo kujink'ha inyumba iyenye.
+\v 4 Kwaviya kila nyumba izengwa ni mnt'hu, mna Mnungu niye mzesi ywe vint'hu vose.
+\v 5 Musa andaga mhuwilwa mwe nyumba yose ya Mnungu enga mndima, naho naakalonga uwona mwa yadya Mnungu naakaunga ayalonge kulongole.
+\v 6 Mna Kilisito ni mhuwilwa enga mwana mwe Nyumba ya Mnungu. Nyumba yakwe ni suwe uneva kinagendeela kukimala haheina kogoha no kukeduvya mwe mbuli zia kikukawiila.
+\p
+\v 7 Naivo elo, Muye ywa Mnungu agamba mwa Mawandiko, “Dielo uneva mkeva izwi dya Mnungu,
+\v 8 msekunda na nk'hani, enga ivo wakale wenyu walemelaga kunitegeleza aho wanigezaga mwe nyika.
+\v 9 Aho wakale wenyu wanigezaga na kunihima, no kuuona udamanyi wangu kwa myaka milongo mine.
+\p
+\v 10 Kwaivo nehikiihiya cheleko kiya niyo nagamba, ‘Mazuwa yose nawanda hiyo wahuwilwa no kulemela kutoza sila zangu, naho hawazimanyize sila zangu.’
+\p
+\v 11 Nakelisaga kwa maya: Hawengile hant'hu hangu ho kuhumula.”
+\p
+\v 12 Wahuwila wambuyazangu, kauliseni, mwa nyuwe kusekunda na yumwenga mta moyo wiihile hewikuhuwila kwa kusaguka kwa Mnungu.
+\v 13 Mna mkagendeela kwiva mbuli “dielo” yasomigwa mwa mawandiko gelaneni ludole kila zuwa vileke yumwenga ywenyu anase kudant'hilizwa nu wavu.
+\v 14 Kwaviya kinda ndala na Kilisito uneva kikatozana vedi kubula kwo uheelo kudya kuswesa kunda na wogofi uwo chandaga nawo aho nk'hongo.
+\v 15 Mawandiko Yakule yagamba, “dielo uneva mkeva mbuli ya Mnungu, msekunda wank'hani, enga ivo watendaga wakale wenyu, umwo waswesaga kumtegeleza Mnungu.”
+\p
+\v 16 Wadya wategelezaga mbuli ya Mnungu niyo naho waleka kwiva, ni wahi? Hiyo wadya walongozagwa ni Musa umwo wakalawa Misili.
+\v 17 Mnungu awaihiyaga wahi kwa myaka milongo mine? Hiyo wadya wadamanyaga wavu niyo vimba vawe vagwa mwe nyika.
+\v 18 Mnungu eze aike kilapi kugamba hawengile hant'hu hangu ho kuhumula awaikilaga wahi? Hiyo wadya walemele kumwiva.
+\v 19 Ivo chaona kugamba hawadahaga kwingila kwaviya hawahuwile.
+\c 4
+\cl Mnango wa 4
+\p
+\v 1 Kwaivo uneva kiya alagane Mnungu kugamba want'hu wadaha kwingila hant'hu ho kuhumula kikei aaho, kikaulise, vileke yumwenga ywenyu anase adunduge kwingila.
+\v 2 Kwaivo, naswe kiiva Mbuli Yedi ikabilikizwa kwetu enga woho, mna mbuli waivile haiwambizaga chochose kwaviya awo waivile hawaihanganye no mhuwi.
+\v 3 Kwaviya suwe kihuwile chengila kwe dihumuilo enga ivo Mnungu alongile, “Naihiwagwa niyo nakelisa, ‘Hawengile mbwitu hant'hu hangu ho kuhumula!’” Alongaga ayo hamwenga na kugamba ndima yakwe yasilaga kukongela hadya aumbaga isi.
+\v 4 Kwaviya heyaho hamwenga hawandikwe mwa Mawandiko Yakukile mwe mbuli ye dizuwa dya mfungate kugamba, “Mnungu alekaga ndima zakwe zose mwe dizuwa dya mfungate niyo ahumula.”
+\p
+\v 5 Naho mwe mbuli ino hant'hu aho halonga naho, “Hawengile mbwitu hant'hu hangu ho kuhumula.”
+\p
+\v 6 Kwaviya mbuli ino ikei kugamba weyuko want'hu nawengile hant'hu ho kuhumula, nawadya wabilikizwe Mbuli Yedi aho kale wadundugaga kwingila kwaviya walemelaga.
+\v 7 Naho Mnungu aikaga zuwa tuhu dikwitangwa “Dielo.” Mazuwa mengi yomboke alongaga zimbuli izo kwa sila ya Daudi kwa mbuli zalongagwa kukongela aho kale, “dielo uneva mkeva izwi dya Mnungu msekunda wank'hani.”
+\p
+\v 8 Kwaviya vandile Yoshua adahaga kuwatenda want'hu wahumule enga ivo alagane Mnungu, Mnungu hegu halongaga naho zuwa tuhu.
+\v 9 Naivo elo, kwiyuko kuhumula kwa want'hu wa Mnungu enga ivo Mnungu ahumulaga mwe dizuwa dya mfungate.
+\v 10 Kwaviya wose wakwingila hant'hu ho kuhumula, nawaleke ndima zawe no kuhumula enga viya Mnungu alekaga ndima zakwe niyo ahumula.
+\p
+\v 11 Elo, kikombekeni kingile hant'hu ha kuhumula, vileke yeyose mwa suwe anase agwe enga ivo wagwaga wamwenga kwa kuswesa kwiva kwawe.
+\v 12 Kwaviya Mbuli ya Mnungu ina ugima naho ina ludole, yatwelesa kujink'ha sime yoyose ikutwa kosekose. Yakehenyeza kundani kwo unt'hu no muye, enga sime ikutwa ikukant'ha kubula mndani mwe vilungo no msopwa, naho zadaha kukombaganya fanyanyi na kiya kikuungwa ni mioyo ya want'hu.
+\v 13 Hakihali chochose kikefisile hameso ha Mnungu, kila kint'hu kigubulwa no kuikwa pwilili kwa yudya kikuungwa kimgambile vint'hu vose kidamanye.
+\p
+\v 14 Elo haluse, kwaviya kinanaye mlava nt'hambiko mkulu omboke kubula kwe mbingu uko eli Mnungu, Yesu mwana Mnungu, kiutozese mhuwi kinanawo mwa Kilisito udya kikudaha kuulonga hameso ya want'hu.
+\v 15 Kwaviya kinananye mlava nt'hambiko mkulu akukionela usungu kwo usokezi wetu. Yehe nakagezigwa mwe sila zose enga suwe, mna hadamanye wavu.
+\v 16 Kibaseni ukalo wo uwedi wa Mnungu kwa ukindedi vileke kihokele mbazi no uwedi wa Mnungu, zichambize.
+\c 5
+\cl Mnango wa 5
+\p
+\v 1 Mlava nt'hambiko mkulu yeyose asagulwa mwa want'hu vileke amdamanyile Mnungu ndima kwa mbuli ya want'hu kwa kulava malavo na nt'hambiko kwa mbuli yo wavu.
+\v 2 Kwaviya yahe mwenye naye ni msokezi, adaha kuwaonela mbazi wadya wakudamanya wavu haheina kumanya kint'hu.
+\v 3 Naho kwo msokezi uyo aungwa kulava nt'hambiko yo kukeusila wavu wakwe mwenye, na want'hu watuhu.
+\v 4 Mnt'hu yeyose hakudaha kuguha mwenye nt'hunyo. Mnt'hu atendigwa ni Mnungu kunda mlava nt'hambiko mkulu, enga viya atendagwa Haluni.
+\v 5 Enga iivo Kilisito Mkombozi naye hakeguhile mwenye nt'hogola yo kunda mlava nt'hambiko mkulu. Mna Mnungu niye amgambile, “Weye ywi Mwanangu dielo nagamba miye ni Iso.”
+\p
+\v 6 Naho heyaho hamwenga mwa mawandiko Yakukile yagambile, “Weye nounde mlava nt'hambiko ywa ulo na ulo, mwe ndima yo ulava nt'hambiko wa Melikizedeki.”
+\p
+\v 7 Yesu mwo wikazi wakwe mwe isi, amlombezaga na kumwiila yudya adahaga kumyokola kwe file, naho kwo mhuwi wakwe, Mnungu amwivaga.
+\v 8 Hamwenga na kugamba yehe andaga mwana Mnungu, mwa masulumizo yakwe nakakehiniza kumwiva Mnungu.
+\v 9 Aho eze ande kabinda ndima enk'higwe ni Mnungu aidamanye, andaga chotoko cho uyokozi wa ulo na ulo kwa want'hu wose wakumwiva,
+\v 10 niyo Mnungu amwitanga kunda mlava nt'hambiko mkulu mwe ndima yo ulava nt'hambiko mkulu wa Melikizedeki.
+\p
+\v 11 Kinanayo mengi yo kulonga mwe mbuli ino, mna ni vidala kuwagambilani kwaviya mnda wasokezi wo kukombaganya.
+\v 12 Kwaivi haluse neviungwa nyuwe mnde wahinizi, mna naho mkei mwaungwa mnde na mnt'hu wo kuwahiniza naho mbuli zia za nk'hongo za Mnungu. Muiya naho kuunga konk'ha hiyo kudya nk'hande itogile.
+\v 13 Mnt'hu yeyose akwikala kwa konk'ha du akei mkembe, hamanyize mahinizo yo kudamanya vikumwelela Mnungu kwaviya yehe akei mkembe.
+\v 14 Nk'hande zitogile ni kwa want'hu wakuile wapatile mahinizo mwo ubala wawe kukombaganya ayedi na yaihile.
+\c 6
+\cl Mnango wa 6
+\p
+\v 1 Elo kigendeele na mahinizo yatogile mwe mbuli ya Kilisito. Hiyo naho kukonga bosi mwe mahinizo mwa Kilisito na kukonga naho kuika nk'hongelo yo kweiila kwa mbuli hezina wambizi na mahinizo kwa mbuli yo mhuwi kwa Mnungu,
+\v 2 na mahinizo yo ubatizo no kugelekela mikono, no kuuyulwa no usengelo wa ulo na ulo.
+\v 3 Elo nekigendeele kulongole na mahinizo yatogile mwe mbuli ya Kilisito. Nekidamanye ivo Mnungu anaunga.
+\v 4 Kwaivo haikudahika kuwavuza naho want'hu wadya mwo lupisi wagubuilagwa kindedi cha Mnungu, wadya wagezile mageleko ya kwe mbingu, wandile ndala mwa Muye ywa Mnungu,
+\v 5 no kuluma uwedi we mbuli ya Mnungu hamwenga no ludole lwe isi ikwiza,
+\v 6 naho niyo wagwa, heidahike kuwavuza uhya wakweiile kwaviya kwa kuulemela mhuwi wawe woho wenye ni enga wamuwamba kaidi Mwana Mnungu no kumhomola mwe kiyeti.
+\v 7 Mgunda ukunyeelwa nyeelwa ni fula no kuhoteza ulozo una wambizi kwa uyo akuulima, uwo wavikilwa ni Mnungu.
+\v 8 Mna mgunda ukuhoteza miwa na mani matuhu hauna wambizi, uwo uhagihi na kuligitwa ni Mnungu, naho kwo uheelo nowokigwe.
+\p
+\v 9 Wambwiya zetu, hamwenga na kugamba chalonga aya kimanya kwa kindedi kugamba mmwe sila yedi vitendese ikuwalongozani kwo uyokozi.
+\v 10 Kwaviya Mnungu adamanya yakwelela. Haajale kiya mdamanye, ivo muwambize want'hu wakwe, naho mwagendeela kuwambiza.
+\v 11 Chaungisa kugamba kila yumwenga ywenyu alagise kukombeka ukudya kubula kwo uheelo vileke diya dikawiilo dilaile.
+\v 12 Mse kunda wasokezi, timileni wata mhuwi na wakufinyiliza vileke mhokele kiya alagane Mnungu.
+\p
+\v 13 Mnungu akelisilaga mwa yehe mwenye umwo alaganaga na Ibulahimu, kwaviya hahali yeyose mkulu kujink'ha yehe mwenye Mnungu uyo adahile kukelisila.
+\v 14 Mnungu agambaga, “Ikindedi nohuvikile naho neniwagenyeze welekwa wako.”
+\v 15 Ibulahimu agojaga no kufinyiliza niyo ahokela kiya alagane Mnungu.
+\v 16 Want'hu wakakelisila zina kulu kujink'ha woho wenye, naho kukelisa uku nuko kukutalaula mahigano yose.
+\v 17 Ivo, Mnungu naye akitendaga kiya alagane kikimale kitogile kwa kukelisa, naho kwaivo awalagisaga pwilili wadya alaganaga nawo kugamba haadahe kuhituka.
+\v 18 Mwe vint'hu ivi viidi kukelisa ne dilagano, Mnungu hakudaha kuhituka, naho mwe ivo Mnungu hakudaha kudant'ha. Naivo elo, suwe kinyilikile kwakwe kigelwa moyo mwo kutozesa dikawiilo kiikilwe.
+\v 19 Kina kawiilo ditogile mwe mioyo yetu enga viya nanga ikukimalisa ngalawa yakwe. Nadyo dyakehenyeza niyo dyomboka dipazia no kwingila hakukise,
+\v 20 umwo engile Yesu hant'hu ha suwe, uyo akilongoele, kanda mlava nt'hambiko mkulu ywa ulo na ulo, enga ivo wandile ulava nt'hambiko wa Melikizedeki.
+\c 7
+\cl Mnango wa 7
+\p
+\v 1 Melikizedeki andaga seuta ywa Salemu naho mlava nt'hambiko ywa Mnungu Mkulu, aduganaga na Ibulahimu umwo andaga akalawa kwe nk'hondo ukwo awakomaga maseuta washano niyo amvikila,
+\v 2 niyo Ibulahimu amwink'ha Melekizedeki imwenga mwo mlongo ye vint'hu vakwe vose avitahaga, utapita we dizina dya Melekizedeki ni “Seuta akudamanya yakumwelela Mnungu”, Naho kwaviya andaga Seuta ywa Salemu, utapita we dizina dyakwe ni, “Seuta ywo utondowazi.”
+\v 3 Hahana ise hegu nine, hana welesi naho hana nk'hongelo yo ugima wakwe hegu uheelo wa mazuwa yakwe, yehe kakeiga mwana Mnungu naho yehe agendeela kunda ni mlava nt'hambiko ywa ulo na ulo.
+\p
+\v 4 Elo kauleni ukulu wo mnt'hu uyo, uyo Ibulahimu umkale ywetu amwink'haga imwenga ya mlongo mwe vint'hu viya atahaga kwe nk'hondo.
+\v 5 Naho welekwa wa Lawi awo wakwik'higwa ulava nt'hambiko, mwiko wa Mnungu amwink'hile Musa wawalagiza waguhe imwenga ya mlongo kulawa mwa want'hu, awo wandugu zawe hamwenga na kugamba awo nawo ni welekwa wa Ibulahimu.
+\v 6 Melikizedeki handaga mwelekwa ywa Lawi, mna aguhaga iyo imwenga mwo mlongo kulawa kwa Ibulahimu, niyo amvikila Ibulahimu uyo alaganaga na Mnungu.
+\v 7 Havikulemeleka kugamba, mdodo avikilwa nu mkulu.
+\v 8 Aha ino imwenga yo mlongo yahokelwa ni walava nt'hambiko, want'hu hewe kwikala ulo na ulo, mna aha akuhokela imwenga yo mlongo, yehe alongelwa uwona kugamba emgima.
+\v 9 Elo chadaha kugamba, Lawi mwenye uyo akuhokela imwenga yo mlongo, yehe naye alavaga imwenga yo mlongo kwombokela kwa Ibulahimu.
+\v 10 Kwaviya umwo Melikizedeki akadugana na Ibulahimu, Lawi andaga akei kwelekwa, andaga akei mwe sakame ya Ibulahimu, mkale ywakwe.
+\p
+\v 11 Kulawa mwo ulava nt'hambiko wa walawi, want'hu wa Izilaeli nawenk'hwa mwiko. Haluse uneva ulavant'hambiko wa Walawi noukint'ha, hakwandile naho kuunga kulaila ulava nt'hambiko mtuhu, naho ukutimila ulava nt'hambiko wa Melikizedeki naho hiyo udya wa Haluni.
+\v 12 Ivo uneva ulava nt'hambiko wahituka, miko nayo yaugwa ihituke.
+\v 13 Kwaviya mta zimbuli izi zose zikulongwa, andaga ywa kabila tuhu, naho mwe dikabila dyakwe hakwandaga na yeyose andaga mlava nt'hambiko akudamanyila ndima he kilingo cho kumvika Mnungu.
+\v 14 Ivo imanyika vedi kugamba Zumbe ywetu andaga ywa kabila dya Yuda, mwe dikabila idyo Musa halongile mbuli yoyose mwe mbuli ya walava nt'hambiko.
+\v 15 Naho mbuli ino yalagisa pwilili vitendese kugamba kalaila mlava nt'hambiko mtuhu enga Melikizedeki.
+\v 16 Yehe ulava nt'hambiko wakwe hawink'higwe miko na sigilizi ya mnt'hu, mna ni kwa ludole na ugima hewiina uheelo.
+\v 17 Kwaviya Mawandiko Yakukile yagamba, “Weye ni mlava nt'hambiko ywa ulo na ulo enga ivo vandaga ulava nt'hambiko wa Melikizedeki.”
+\p
+\v 18 Naivo elo, mwiko udya wa kale wausagwa, kwaviya nounda usokela naho hewiina ndima.
+\v 19 Kwaviya miko, idunduga kukitenda kint'hu chochose kunda kikint'hile. Mna kigailwa kawiilo dyedi ditendese dikukigala hagihi na Mnungu.
+\p
+\v 20 Naho mbuli ziya nezidamanyika kwa kilapi cha Mnungu, mwo lupisi wadya wamwenga watendagwa walava nt'hambiko hakwandaga na kilapi.
+\v 21 Mna Yesu katendigwa mlava nt'hambiko kwa kilapi, aho eze amgambe, “Zumbe kaika kilapi naho hahituke, ‘nounde mlava nt'hambiko ywa ulo na ulo.”
+\p
+\v 22 Kwe kilapi iki, Yesu niye akukimaila dilagano idi ditendese uwedi.
+\p
+\v 23 Naho walava nt'hambiko wadya wa nk'hongo wandaga wengi kwaviya nawakindilwa ni file, naivo wadundugaga kugendeela ne ndima yawe.
+\v 24 Mna Yesu ana ulava nt'hambiko wa ulo na ulo kwaviya yehe ni ywa ulo na ulo.
+\v 25 Ivi nivo vikuleka adaha kuwayokola kutendese wadya wakumwizila Mnungu kwa sila ya yehe, kwaviya yehe ekala ulo na ulo vileke awalombezele kwa Mnungu.
+\p
+\v 26 Elo nekiungwa kinde na mlava nt'hambiko mkulu akukile ywa ivi naho hee kukalalizwa heena usavu naho azagulwe hale na want'hu wavu, naho nakakwezwa kulanga kujink'ha mbingu.
+\v 27 Yehe hiyo enga walava nt'hambiko watuhu wakulu, hakuungwa kulava nt'hambiko kila zuwa, nk'hongo, kwo wavu wawe mwenye, akajika naho kwa wavu wa want'hu watuhu. Adamanyaga nt'hambiko lumwenga du kwa wose, aho akelavaga yehe mwenye.
+\v 28 Miko ya Mnungu amwink'hile Musa yawaika want'hu hewekint'hile kunda walava nt'hambiko wakulu, mna kilapi difumbimile mwiko kimwiika Mwana uyo akint'hile ulo na ulo.
+\c 8
+\cl Mnango wa 8
+\p
+\v 1 Elo kiya kikulonga mwa ayo ni kugamba; kinanaye mlava nt'hambiko mkulu ekale kulume kwo ukalo we Kiseuta wo Ukulu wa kwe mbingu,
+\v 2 uyo adamanya ndima yo ulava nt'hambiko mkulu mwe dihema dya hakukile dye kindedi dikimigwe ni Zumbe, idyo hadikimigwe ni mnt'hu yeyose wo kubanika.
+\p
+\v 3 Mlava nt'hambiko mkulu yeyose asagulwa vileke alave mageleko na nt'hambiko, kwaivo uyu mlava nt'hambiko naye aungwa ande na cho kulava.
+\v 4 Uneva yehe andile mwe isi hegu handile mlava nt'hambiko mbwitu, kwaviya weyuko walava nt'hambiko watuhu wakulava malavo kwa kutimila miko.
+\v 5 Walava nt'hambiko wadamanya ndima enga mliganyizo na kizuli che zimbuli za kwe mbingu enga ivo Musa asigiilagwa ni Mnungu aho andaga ehagihi no kudizenga diya dihema, Mnungu amkanyaga akamgamba, “Kaulisa ukadamanye vint'hu vose viligane na viya ulagiswe kwo mnima.”
+\v 6 Mna haluse Yesu kenk'higwa undima wa ulava nt'hambiko wedi utendese kujink'ha woho, kwaviya yehe ni mlunganyi we ndagano iyedi. Sigilizi ze ndagano idya zikimala mwo uwedi utendese udya Mnungu alagane.
+\p
+\v 7 Naivo ndagano ya nk'hongo yandile haihungukilwe hegu hakwandile na kuunga ndagano ya kaidi.
+\v 8 Mna Mnungu nakawaona want'hu wakwe wana masa akagamba, “Zumbe agamba, Mazuwa nayeze, neniike ndagano mp'hya na want'hu wa Izilaeli, na wa Yuda.
+\q
+\v 9 Heinde enga idya indagano naikaga na wakale wawe mwe dizuwa diya nawatozaga mikono hawalava mwe isi ya Misili, kwaviya hawagendeelaga ne ndagano yangu, naivo niyo nanda hiwakaule.
+\q
+\v 10 Kwaviya ino niyo indagano neniike na want'hu wa Izilaeli yakeza komboka mazuwa yadya,' neni wenk'he miko yangu mwo ubala wawe, naho neni iwandike mwe mioyo yawe. Name neninde Mnungu ywawe nawo nawande want'hu wangu.
+\q
+\v 11 Hahali yeyose mwa woho akudaha kuwahiniza weyawe hegu kuwagamba weyawe, “Mmanyeni Zumbe,” Kwaviya wose nawanimanye kukongela wadodo na wakulu
+\q
+\v 12 Neniwausile wavu wawe naho henifanyanye wavu wawe vituhu.”
+\p
+\v 13 Kwa kutambula ndagano mp'hya, Mnungu kaitenda ndagano ya nk'hongo kunda sakala, naho kint'hu cha kale kikusakala kihagihi no kwaga.
+\c 9
+\cl Mnango wa 9
+\p
+\v 1 Ndagano ya nk'hongo mwandaga na ivo want'hu wandaga wakavika na hant'hu hakukile atile kuzengwa ni want'hu.
+\v 2 Hazengagwa hema dya vyumba viidi, chumba chakwe cha nk'hongo chetangagwa hant'hu hakukile. Mndani mwakwe mwaikagwa kint'hu cha kwikila vimuli na meza ne mikate ilavilwe Mnungu.
+\v 3 Kunyuma ye dipazia dya kaidi kwandaga na hema dyetangagwa Hant'hu Hakukise.
+\v 4 Umwo mndani mwandaga na kilingo cha zahabu cho kufunk'hizila ubani, na sanduku dye ndagano dyahikizagwa zahabu nt'hendelo zose, umwo mwandaga na nyungu ihambigwe zahabu umwo mwaikagwa ink'hande ikwitangwa mana ne ngoda ya Haluni yandaga itugute, ne vibao va maiwe ve ndagano.
+\v 5 Mnanga mwe disanduku dye ndagano mwakink'hananaga mahili maidi yakale enga makelubi yo ukulu wa Mnungu yana mawawa yakagubika hant'hu ho kuusilwa wavu. Hakikudaha kulongesa mwa mbuli izi.
+\p
+\v 6 Kila kint'hu kize kinde kiikwa lumwe enga ivo, walava nt'hambiko nawanda wakengila mwe chumba cha nk'hongo kudamanya ndima zawe zo uviki,
+\v 7 mna kudya kwe chumba cha kaidi engila mlava nt'hambiko mkulu du, naho nakatenda ivo lumwenga mwo mwaka, andaga kakeguhila sakame ya kumlavila Mnungu kwo wavu wakwe mwenye na kwa wavu wa want'hu wadamanye haheina kumanya.
+\v 8 Kwa sila ino Muye ywa Mnungu alavanya kugamba, sila ikuita kukukise kwe mbingu hainati ikomolwe kwaviya hema dya nk'hongo nedinda dikei aaho.
+\v 9 Mbuli ino ni mliganyizo kwa mazuwa ya haluse kulagisa kugamba malavo na nt'hambiko zikulavigwa kwa Mnungu hazikudaha kukint'hiza udahi wa kumanya kusagula ayedi hegu yaihile kwa yudya akuvika,
+\v 10 mna mbuli za nk'hande na vo kunywa na kuzoela sila zi hengi za kusunt'ha. Aya yose ni miko ya kimt'hu du yaiikigwe kubula aho Mnungu akeza kudamanya mbuli zose kwa uhya.
+\p
+\v 11 Mna Kilisito keza, mlava nt'hambiko mkulu ywa mbuli zedi, zilaile kale. Yehe nakengila kundani ye dihema dikulu dikint'hile, hedidamanywe ni mnt'hu, nuko kugamba hiyo dya mwe isi ino.
+\v 12 Yehe nakengila kamwenga du hant'hu Hakukise, akanda haguhile sakame ya vulata hegu ng'ombe, mna nakaguha sakame yakwe mwenye naho kwa sila iyo kakink'ha ukombola wa ulo na ulo.
+\v 13 Kwaviya uneva sakame ya vulata na ng'ombe na maivu ya moli yanyunyizilwe yawakukizaga wadya wandaga wasavu no kukuka,
+\v 14 Mna Kilisito Mkombozi kakelava mwenye kwa Mnungu ande nt'hambiko ikint'hile kwa ludole lwa Muye ywa Mnungu mazuwa yose, togoleni, sakame yakwe haikudaha kukikukiza vitendese umanyi wo wavu wetu no kukikombola mwe udamanyi wetu haheina nk'halalizi na kudaha kumdamanyila ndima Mnungu eli mgima?
+\p
+\v 15 Ivo yehe ni mlunganyi we lagano hya kwa umwo wadya wetangwe ni Mnungu wadaha kuhokela kipe cha mazuwa yose walagane. File yakwe yawakombola want'hu kwo wavu wadamanye kwa ndagano ya nkh'ongo.
+\v 16 Kwaviya aaho ikunda mawandiko yo ukipe haungwa file ya uyo mwenye aikaga mawandiko ayo kimanyika,
+\v 17 dilagano dye kipe haya kudaha kukint'ha hahanandile ne file, kwaviya neinde haina ludole uneva yudya adiikile akei mgima.
+\v 18 Nivo vilekile lagano idya dya nk'hongo haiikigwe haheina kwitika sakame.
+\v 19 Umwo Musa andaga akawagambila want'hu wose miko enga ivo yandaga mwe sigilizi, aguhaga sakame ya ndama na mbuzi hamwenga na mazi, na kwa mani ya mfumbasa na nyuzi zink'hundu za mazoya ya ngonto niyo awamyagila akakonga ne kitabu chenye na want'hu wose.
+\v 20 Akagamba, Ino ni sakame ye ndagano idya Mnungu awalagizeni mwiitimile.
+\v 21 Iviya iviya, Musa nakanyunyizila sakame mwe dihema na vint'hu vose vo kuvikila.
+\v 22 Ikindedi, mwe Miko idya Mnungu amwink'hile Musa kugamba vint'hu vose vakumoswa msanga ni sakame na hahana usilo dya wavu haheina kwitika sakame.
+\p
+\v 23 Elo neinda vint'hu viya vikukilagisa vint'hu va kwe mbingu vikukile kwa sila iyo. Mna mbuli za kwe mbingu zenye zaunga nt'hambiko itendese uwedi kujink'ha izi.
+\v 24 Kwaviya Kilisito hengile hakukile hadamanywe ni want'hu ni mliganyizo wa kiya ichenye chandile kwe mbingu. Yehe kengila kwe mbingu ukwenye uko haluse kakimala hameso ha Mnungu akakigombela.
+\v 25 Mlava nt'hambiko mkulu wa wayahudi nekeingila hant'hu hakukise kila mwaka akanda na sakame ya nyama, mna Kilisito heingile umwo kukelava mwenye nk'hanana nyingi.
+\v 26 Vinanda ivo, Kilisito hegu nakusulumizwa nk'hanana nyingi kukongela kuumbigwa kwe isi. Mna haluse, mazuwa aya yo uheelo, yehe kalaila lumwenga du kuusa wavu kwa kukelava yehe mwenye nt'hambiko.
+\v 27 Naho want'hu waikilwa kubanika lumwenga, kikutimila aho ni usengelo.
+\v 28 Saviya ivo Kilisito naye nakalavigwa nt'hambiko lumwenga du kuusa wavu wa wengi, neeze kaidi kuwayokola wadya wakumgoja.
+\c 10
+\cl Mnango wa 10
+\p
+\v 1 Kwaviya miko ni kizuli du che vint'hu vedi vikwiza naho viligane hiyo ikindedi ichenye ivo kili, nt'hambiko iziya nezikalavigwa kila mwaka, hazikudaha kuwatenda wadya wakumsogeela wande wakint'hile!
+\v 2 Uneva awo want'hu wakumvika Mnungu wandile wakukizwa wavu wawe kindedi, hawakukeiva naho kunda na wavu, na nt'hambiko izo zose nezisila.
+\v 3 Mna nt'hambiko izo zikudamanyagwa mwaka na mwaka zawakumbusa want'hu wavu wao,
+\v 4 kwaviya sakame za majeku na mavulata hazikudaha mbwitu kuusa wavu.
+\p
+\v 5 Kwa ivo Kilisito eze abule mwe isi, nakamgamba Mnungu, “Haungile nt'hambiko hegu malavo, mna kuniikila lumwe mwili.
+\q
+\v 6 Nt'hambiko za kokigwa pele mwe kilingo chakulavila nt'hambiko na nt'hambiko za kuusila wavu, hazikukwelela.
+\q
+\v 7 Niyo nagamba, niyaha, nitemde ivo ukuunga weye enga ivo niwandikilwe mwe kitabu che miko.”
+\p
+\v 8 Nk'hongo agambaga, “Huziungile na huwagilwe na nt'hambiko na malavo na nt'hambiko yo kokigwa pele na nt'hambiko yo kuusila wavu.” Agambaga ikanda nt'hambiko izo nezilavigwa kutimila miko.
+\v 9 Niyo ongezela kugamba, “Ni hano, kudamanya ivo ukuunga.” Ivo Mnungu kaziusa nt'hambiko zose za nkh'ongo no kuiika ya kaidi.
+\v 10 Kwaviya Yesu Kilisito nakakint'hiza ivo akuunga Mnungu, suwe kikukizwa wavu wetu kwa idya nt'hambiko yo mwili wakwe aulavile kamwenga du.
+\p
+\v 11 Kila mlava nt'hambiko wa kiyahudi adamanya ndima yakwe mazuwa yose ya kulava malavo kwa kuvuzagiza nk'hanana nyingi, akadamanya nt'hambiko iiyo iyo heikudaha kuusa wavu.
+\v 12 Mna Kilisito kalava nt'hambiko imwenga kwa ajili yo kuusa wavu, nt'hambiko ikwikala ulo na ulo, niyo ekala kulume kwa Mnungu,
+\v 13 kukongela aho akagojela wank'hondo wakwe waikwe hasi ye viga vakwe.
+\v 14 Ivo, kwa nt'hambiko yakwe imwenga wadya want'hu wa Mnungu kawatenda kunda wakint'hile mazuwa yose.
+\v 15 Naye Muye ywa Mnungu akigambila uwona. Akonga no kugamba,
+\q
+\v 16 Zumbe agamba, “Ino niyo ndagano niikile nawo, yakeza kwomboka mazuwa yadya, Neniike miko yangu mwe mioyo yawe, na kuiwandika mwo ubala wao.”
+\p
+\v 17 Niyo agamba, “Wavu wawe na hewekumwiva Mnungu heniufanyanye naho.”
+\p
+\v 18 Ivo, wavu unauswa, hokunde na kulava malavo ya kuusila wavu.
+\p
+\v 19 Elo, wandugu, kwaviya hakikogoha kwingila Hant'hu Hakukise kwa sakame ya Yesu,
+\v 20 yehe kakikomoela sila ikwigalakwo ugima, kwombokela mwe dipazia, nuko kugamba kadamanya ivo kwa kukelava mwili wakwe,
+\v 21 na kwaviya kinananye mlava nt'hambiko mkulu akukimaila mwe Nyumba ya Mnungu,
+\v 22 Ivo kimsogele Mnungu kikanda na moyo wa mhuwi ukint'hile, na kwa mioyo ikukizwe mwo kukeiva kugamba kina wavu, na mili kindedi ikukizwe mwa mazi yedi.
+\v 23 Naho kitozese dilagano diya kikudilonga kwa milomo yetu haheina kuhwa kwaviya yudya akigambile kikawiile ni mhuwilwa.
+\v 24 Kifanyanye sila za kugelana moyo no kutigizana mwo lukunde na kudamanya ayedi.
+\v 25 Naho kisekuleka kudugana hamwenga, enga ivo watuhu wazoele kutenda. Mna kigelane moyo, vitendese kikadikaula Zuwa dya Zumbe ivo dili hagihi.
+\p
+\v 26 Kwaivo kinagendeela kudamanya wavu kasidi uku kikanda kikimanya ikindedi, hokunde na nt'hambiko yoyose neiuse wavu.
+\v 27 Mna isigale kungojela du kwa wogofi usengelo wa Mnungu, no ukali wo moto nouwakome wose wakumhiga Mnungu.
+\v 28 Mnt'hu yeyose heekuiva miko ya Mnungu amwink'hile Musa, akomwa haheina mbazi kukanda na uwona wa want'hu waidi hegu watatu.
+\v 29 Haluse, haasengelwe vitendese mnt'hu akumbela mwana ywa Mnungu no kuiona sakame ye ndagano ya Mnungu akukizilwe kunda hi kint'hu na akumhomola Muye ywo uwedi wa Mnungu?
+\v 30 Kwaviya kimmanya yudya agambile, “Ndima yo kulihiza ni yangu, ni miye nenilihize.” Naho niyo agamba, “Zumbe naawasengele want'hu wakwe.”
+\v 31 Kugweela mwe mikono ya Mnungu mta ugima kwatisisa!
+\p
+\v 32 Kumbukileni yalaile mazuwa ya nk'hongo aho mwakongaga kukimanya kindedi cha Mnungu. Nomwombokela masulumizo mengi mna no kufinyiliza.
+\v 33 Hamwenga aha nomhomolwa na kutendelwa vihile mwe kiyeti, naho hamwenga nomnda hamwenga na wadya wasulumizwe enga ivo.
+\v 34 Kwaviya nomuwaonela usungu wadya wandile mwe divugailo, naho niyo mwazumila kwa kinyemi kuhokigwa vint'hu venyu, mkamanya kugamba mna vint'hu vedi vitendese, vikwikalisa.
+\v 35 Ivo, msekwaza dikawiilo dyenyu, kwaviya dina nt'hunyo nk'hulu.
+\v 36 Mwaungigwa mfinyilize vileke mdahe kukint'hiza ivo Mnungu akuunga naho mhokele ndagano idya alongile.
+\v 37 Kwaviya enga ivo viwandikwe, “Lukei lupisi ludodo, naye yudya akwiza, neeze naho heekalise.
+\q
+\v 38 Mna mnt'hu uwagilwa neekale kwa mhuwi mna yeyose akutugatuga mwo mhuwi miye henelelwe naye.”
+\p
+\v 39 Ivo, suwe hakimuli mwa wadya wakutugatuga no kukomwa, mna suwe kimwa wadya wata mhuwi na wadya wakuyokolwa.
+\c 11
+\cl Mnango wa 11
+\p
+\v 1 Mhuwi ni kunda na kindedi cha mbuli kikukawiila ni kumanya kwa kindedi mbuli hezikuoneka.
+\v 2 Kwaviya kwa mhuwi wawe wakale wetu wazumilagwa ni Mnungu.
+\v 3 Kwa mhuwi suwe kimanya kugamba isi iumbwa kwa mbuli ya Mnungu, vint'hu vikuoneka viumbwa mwe vint'hu hevikuoneka.
+\p
+\v 4 Kwa mhuwi habili amlavilaga Mnungu nt'hambiko yedi kujink'ha idya ya Kaini. Mwo mhuwi wakwe nakazumilwa kugamba adamanya yakumwelela Mnungu naho mwenye nakazumila malavo yakwe. Hamwenga na kugamba abanikaga, kwo uwo mhuwi akei alonga.
+\p
+\v 5 Kwaivo mhuwi uwo, Henoko nakaguhigwa ni Mnungu kuita kwe mbingu ivo habanike, haoneke naho kwaviya nakasamizwa ni Mnungu. Umwo andile akei kusamizwa nakalongelwa uwona kugamba amwelela Mnungu.
+\v 6 Mna haheina mhuwi haikudahika kumwelela Mnungu. Kwaviya yeyose akumbasa Mnungu aungwa ahuwile kugamba eyuko naho kugamba awenk'ha nt'hunyo wadya wakumzungula kwa kukombeka.
+\p
+\v 7 Kwo mhuwi, Nuhu amwivaga Mnungu akamkanya kwe zimbuli zandile zikei kulaila, hezikaoneka na meso. Amtegelezaga Mnungu niyo azenga safina vileke ayokole imp'huga yakwe. Kwa mhuwi wakwe want'hu we isi waonekanaga kunda wavu naivo niyo ahokela kumwelela Mnungu kwa sila yo mhuwi.
+\p
+\v 8 Kwa mhuwi Ibulahimu amwivaga Mnungu umwo amgambaga aite kwe isi yaungaga inde kipe chakwe. Asamaga mwe isi yakwe niyo aita kunt'hu heekumanyize.
+\v 9 Kwo mhuwi wakwe ekalaga mwe isi iidya heena ukaya nayo alongaga Mnungu, ekalaga mwa mahema hamwenga na Isaka na Yakobo wakipe hamwenga na yehe mwe iivo walaganaga.
+\v 10 Kwaviya Ibulahimu andaga akakawiila mzi una nk'hongelo itogile ifanyanywe na kuzengigwa ni Mnungu.
+\v 11 Kwa mhuwi Ibulahimu mweye enk'hagwa udahi wa kunda mwelesi hamwenga na kugamba andaga kadalahalisa, naho Sala mkaziwe andaga mgumba. Ino yadahikaga kwaviya Ibulahimu ahuwilaga kugamba Mnungu uyo walagane ni mhuwilwa.
+\v 12 Kwaivo kwa sila ya mnt'hu, yumwenga andaga kabunt'hika, kwelekagwa want'hu wengi enga nt'hondo za mwo ulanga naho enga msanga wa kwe bahali.
+\p
+\v 13 Want'hu awa wose wafaga wakanda na mhuwi hamwenga no kugamba hawahokele kiya walagane nawahokele, mna wakionelaga kwa hale niyo wakionela kinyemi no kukiona kindedi kugamba wandaga watafi naho hiwo wakaya mwe isi.
+\v 14 Yalagisa kugamba wose wakulonga mbuli izo wazungula isi yawe wenye.
+\v 15 Wandile waikumbukile isi yawe idya wayasaga, hegu wauyaga kwe isi yawe.
+\v 16 Vituhu vakwe nawaiungisa isi idya iyedi vitendese, ya kwe mbingu. Naivo Mnungu haone soni umwo woho wakamwitanga Mnungu ywawe, kwaviya nakawaikila lumwe mzi.
+\p
+\v 17 Kwa mhuwi, Ibulahimu amlavaga mwanawe Isaka ande nt'habiko umwo agezagwa ni Mnungu. Naho Ibulahimu ni yehe akawiilaga kiya Mnungu alaganaga kwakwe, mna azumilaga kumlava mwanawe andile nuuyo du.
+\v 18 Mnungu nakamgamba Ibulahimu, “Kwa kwombokela Isaka noupate welekwa nilagane na weye.”
+\v 19 Ibulahimu afanyanyaga kugamba Mnungu naakadaha kuwauyula want'hu wabanike ni enga kugamba kindedi Ibulahimu nakampata naho mwanawe Isaka kulawa kuzimu.
+\p
+\v 20 Kwo mhuwi, Isaka awavikilaga Yakobo na Esau kwa wikazi wawe wa kulongole.
+\p
+\v 21 Kwo mhuwi aho Yakobo andaga hagihi no kubanika awavikilaga wana wa Yusufu, naho amvikaga Mnungu akegamila ngoda yakwe.
+\v 22 Kwa mhuwi Yusufu umwo andaga kabunt'hika alongaga mbuli yo kulawa kwa wana wa Izilaeli, no kuwalagiza watende na mavuha yakwe.
+\p
+\v 23 Kwa mhuwi welesi wa Musa nawamfisa miezi mitatu aho eze elekwe kwaviya nawaona ni mwana mta futa yedi haheina kogoha sigilizi ya seuta.
+\v 24 Kwa mhuwi Musa eze akule alemelaga kwitangwa mwana ywa mwanakike ywa seuta ywa Misili akwitangwa Seuta ywa Misili.
+\v 25 Aonaga ni vedi kusulumila hamwenga na want'hu wa Mnungu, kujink'ha kukebwedeza mwo wikazi wo wavu wo lupisi luguhi.
+\v 26 Aonaga kugamba kusulumizwa kisoni kwa mbuli ya Kilisito Mlokozi ni utana utendese kujink'ha ugoli wose umwe isi ya Misili kwaviya andaga akakawiila nt'hunyo.
+\v 27 Kwa mhuwi Musa alawaga Misili haheina kogoha maya ya seuta, kwaviya agendeelaga kumkawiila Mnungu heekuoneka.
+\v 28 Kwa mhuwi aidamanyaga Pasaka niyo alagiza sakame imyagigwe mwe milango vileke Mkomi asekwiza kuwakoma welekwa wa nk'hongo wa Waizilaeli.
+\p
+\v 29 Kwa mhuwi Waizilaeli wombokaga mwe Bahali Ink'hundu enga viya mwe isi heiina mazi, mna Wamisili weze wageze kwomboka wadidimilaga niyo wabanika mwa mazi.
+\p
+\v 30 Kwa mhuwi gomela dya Yeliko dyamokaga aho Waizilaeli weze wauzunguluke umzi kwa mazuwa mfungate.
+\p
+\v 31 Kwa mhuwi yudya pamp'he Lahabu hakomigwe hamwenga na wadya hewekumwiva Mnungu kwaviya awahokelaga wapelembi wa Waizilaeli kwa utondowazi.
+\p
+\v 32 Nigeeze naho? Kwaviya lupisi halukukint'ha kusimuila mbuli za wakina Gidioni na Balaki na Samsoni na Yefuta na Daudi na Samweli na walotezi.
+\v 33 Kwa mhuwi wose awa wawahumaga maseuta naho wadamanyaga vikuungwa niyo wahokela kiya Mnungu alagane kwawo, no kuifupa milomo ye zisimba,
+\v 34 wauzimaga moto wandaga utendese naho wanyilikaga mwe kukomwa na sime naho usokezi wawe uhitulwa kunda ludole, wandaga wahumi mwe zink'hondo, naho wawagulusaga watowani watakwiza.
+\v 35 Wavele wamwenga wavuzilagwa want'hu wawe wabanikaga wakanda wauyulwa. Wamwenga wasulumizagwa niyo wakomwa uku wakalemela kulekelwa vileke wahokele wauyulwe no kwingila kwo ugima wedi utendese.
+\v 36 Wamwenga nawasekigwa na kutoigwa mikotya, niyo wakakigwa mp'hingu na kugeligwa kwa mavugailo.
+\v 37 Wotoigwa maiwe naho wakant'hagwa nt'hili na kukomwa kwa mabamba naho wangadikaga wakavala nk'hingo za ngoto na mbuzi naho wandaga wakiwa, wakasulumizwa na kutendelwa viihile.
+\v 38 (want'hu we Isi yose hawawagilwe kwikala na want'hu enga awo), nawangadika mwe nyika na kwe milima, wakekala mwe zimp'hanga na mwa mabome.
+\p
+\v 39 Hamwenga na kugamba wose awa nawalongelwa yedi kwo mhuwi wandaga nawo, hawahokele kiya Mnungu alagane nawo,
+\v 40 kwaviya Mnungu akiikilaga lumwe kint'hu chedi vitendese, vileke woho wasekudaha kukint'hizwa haheina suwe.
+\c 12
+\cl Mnango wa 12
+\p
+\v 1 Kwaviya suwe naswe kizungulukwa ni fyo dya waona, kiike hale nt'hwika zose no wavu ukukinamatila kwa uhufu, kiguluke kikafinyiliza mwe zinguluko zia kiikilwe kulongole.
+\v 2 Kimkauleni Yesu uyo akikongele mhuwi wetu naho niyo ukint'hiza. Yehe kwa kinyemi nakafinyiliza msalaba no kuzibela zisoni zakwe, yehe kekala mwe difumbi kulume kwa Mnungu.
+\p
+\v 3 Mfanyanyeni yudya afinyilize wiihi adamanyilwe ni wata wavu vileke mse kusokela no kwingila chevu.
+\v 4 Mwe nk'hondo yo kuuhiga wavu hambuile mwo kukomwa.
+\v 5 Mjala zimbuli za kuwagelani moyo izo Mnungu alongaga na nyuwe wanawe akagamba, “Mwanangu, Zumbe akakuogola, umwive, naho usekunda na chevu umwo akakuogola
+\q
+\v 6 kwaviya Zumbe amuogola yeyose akumuunga, naho amfyalika yeyose akumzumila kunda mwanawe.”
+\p
+\v 7 Finyilizeni umwo mkaogolwa, kwaviya Mnungu awatendelani nyuwe enga wanawe. Mwana yuhi heekuogolwa ni ise?
+\v 8 Uneva hamkuogolwa enga ivo wakuogolwa wana wose, vanda kugamba nyuwe hiyo wana we kindedi.
+\v 9 Hamwenga na ayo kinanawo lupisi lwetu wa mwe isi wakukiogola niyo chawategeleza. Elo hi vedi kumtegelezesa Tati yetu ywa kwe mbingu vileke kinde wagima?
+\v 10 Watati zetu wacheleke wakiogola kwa lupisi du enga viya ikuwelela, mna Mnungu akiogola kwa kuchambiza vileke kinde want'hu wa Mnungu enga yehe.
+\v 11 Kwa ivi haluse kuogolwa kwaluma naho kwagela kinyulu, mna kulongole kwegala utondowazi no wikazi ukumwelela Mnungu kwa wose wahinizwe nu kuogolwa uko.
+\p
+\v 12 Elo muigele ludole mikono yenyu na mavindi yenyu yasokele,
+\v 13 chululeni sila zenyu vileke viga va waholomp'hale visekuholomp'hala mna ni vedi wahonywe.
+\v 14 Kombekeni kuzungula kwikala kwa utondowazi na want'hu wose no kwikala mwo wikazi ukukile, kwaviya hokunde na yeyose namuwone Zumbe, uneva anaviswesa ivo.
+\v 15 Hangi nyuwe wenye, mnt'hu yeyose ase kuuswesa uwedi wa Mnungu anase kunda enga nk'hologo ya usungu ikusuka niyo yawagela usavu want'hu wengi watuhu.
+\v 16 Mkekaulise kusekunda na yumwenga ywenyu kunda mhabwasi naho heekumwogoha Mnungu enga ivo Esau autagaga welekwa wakwe wa nk'hongo kwa ludyo lumwenga.
+\v 17 Kwaviya mmanya kugamba nakalemelwa aho eze aunge kuhokela naho uvikilwa kwaviya haonaga luneka lwa kweiila hamwenga na kugamba nakaluzungula kwa kuila.
+\p
+\v 18 Nyuwe hamnati mbule kwo mnima Sinai enga ivo Waizilaeli wabulaga kwo mnima wa Sinai, nyuwe hambuile kwo moto wandaga ukakweela no kugubikwa ni ziza dikomele na mvumilo na heho mna woho wabulaga,
+\v 19 naho kwo mnima udya wevaga izwi dye digunda na izwi dya mbuli idya, wadya waivaga walombezaga wasekugendeela kugambilwa mbuli nt'huhu,
+\v 20 kwaviya hawadahaga kufinyiliza sigilizi iyo wandaga wakasigiilwa kugamba, “Kiumbwa chochose kina kwafa mnima uno nekitoigwe maiwe kikomwe.”
+\v 21 Ayo yalailaga yandaga yakatisisa vamtendaga Musa agambe, “Nazingizaga na kwogoha.”
+\v 22 Mna nyuwe mwiza kwo mnima wa Sayuni kwo mzi wa Mnungu, Yelusalemu ya kwe mbingu ukwo weli watumigwa wa kwe mbingu hewe kuwamosa msanga wadugane kwa kinyemi.
+\v 23 Nyuwe mbula mwo mdugano mkulu wa want'hu wa Mnungu wakwitangwa welekwa wa nk'hongo wa Mnungu, awo mazina yawe yawandikwe kwe mbingu. Naho mbula kwa Mnungu akuwasengela want'hu wose, naho ukwo ikwikala miuye ya want'hu wakudamanya yakumwelela Mnungu naho wakint'hile.
+\v 24 Mbula kwa Yesu mlunganyi ywe ndagano hya kwa sakame yakwe imyagigwe, iyo ikulonga ayedi kujink'ha idya ya Habili.
+\p
+\v 25 Kauleni msekumlemela uyo akulonga na nyuwe. Enga want'hu wadya walemele kumtegeleza uyo awakanyaga aha he isi, naswe nekidahe vivihi kuhona uneva kinalemela kumtegeleza uyo akukikanya kulawa kwe mbingu?
+\v 26 Mwo lupisi ludya diizwi dyakwe dyaisingisaga isi, mna ivi haluse alagana na suwe akagamba, “Vituhu naho nenisingise isi, mna neniisingise ne mbingu nayo.”
+\v 27 Mbuli izi “vituhu naho” zalagisa kugamba viumbwa nevisingiswe no kuuswa vileke visigale viya hevikusingisika.
+\v 28 Elo, kimtogole Mnungu kwaviya chahokela useuta houkusingisika. Kinde na nt'hogola no kumvika Mnungu kwa sila ikumwelela no kwogoha,
+\v 29 kwaviya Mnungu ywetu kindedi ni enga moto ukoka pele.
+\c 13
+\cl Mnango wa 13
+\p
+\v 1 Mgendeele no lukunde nyuwe kwa nyuwe.
+\v 2 Mse kujala kuwahokela watakwiza, kwaviya kwa kudamanya ivo wamwenga wawahokelaga watumigwa wa kwe mbingu haheina kumanya.
+\v 3 Msekuwajala wavugailwa enga kugamba mvugailanywa, wadya nawo wakusulunizwa inde enga ni weye ukuhujilwa.
+\p
+\v 4 Ndoza yaungwa kwogohwa ni want'hu wose kiya kikuungwa mwe ndoza kidamanywe kwa uhuwilwa, kwaviya Mnungu naawasengele wahabwasi.
+\v 5 Mkenege no kuungisa matundu, mwiguswe na viya mnanavo, kwaviya Mnungu kagamba, “Henikuleke naho he huduule.”
+\p
+\v 6 Naivo chadaha kulonga haheina kwogoha, “Zumbe nuwo wambizi wangu, henogohe. Mnt'hu naanitendei?”
+\p
+\v 7 Wakumbukileni vilongozi wenyu wadya wawabilikizagani Mbuli ya Mnungu. Fanyanyeni ivo wekalaga no kubanika vileke mdahe kutimila mhuwi wawe.
+\v 8 Yesu Kilisito nu uyudya, gulo na diyelo na ulo na ulo.
+\v 9 Msekuzumila kulongozwa ni mahinizo ye hengi, kwaviya ni vedi imioyo itogezwe nu uwedi wa Mnungu, hiyo kwa kutimila miko mwe zink'hande heziina wambizi kwa wadya wakuitimila.
+\p
+\v 10 Suwe kina kilingo cho kumvika Mnungu, naho awo wakudamanya ndima mwe dihema dya Wayahudi dyo kumvika Mnungu, hawakuungwa kudya vint'hu vakwe.
+\v 11 Nyama ye icho kichinjigwe yokagwa moto uko kuse ye nk'hambi, mlava nt'hambiko mkulu aigalaga isakame yakwe Hant'hu Hakukise inde nt'hambiko ya kuusa wavu.
+\v 12 Kwaivo Yesu naye asulumilaga no kubanika uko kuse yo mzi vileke awakukize want'hu kwa sakame yakwe.
+\p
+\v 13 Naivo elo kimbaseni ukwo kuse ye nk'hambi vileke kikasulumizwe enga ivo yehe asulumizwe.
+\v 14 Kwaviya aha hauhali mzi ukwikalisa, mna chazungula mzi udya ukwiza.
+\p
+\v 15 Ivo, kigendeele kumlavila Mnungu nt'hambiko ya nt'hunyo kwa sila ya Yesu, aho kikalonga kwa milomo yetu kugamba yehe ni Zumbe.
+\p
+\v 16 Msekuleka kudamanya wedi no kwambizana mwa viya mnanavo kwaviya izo ni nt'hambiko zikumwelela Mnungu.
+\p
+\v 17 Muwategeleze vilongozi wenyu naho mtimile viya wakuwasigiilani. Woho ni wadimi wo unt'hu wenyu, kwaviya nawaungwe walonge hameso ya Mnungu kiya wadamanye. Mnawategeleza nawadamanye ndima kwa kinyemi hiyo kwa kulabila, naivo iyo haina wambizi kwenyu.
+\p
+\v 18 Kilombezeleni kwaviya chahuwila kugamba mioyo yetu heikukigambila kugamba kina malema, chaungisa kudamanya ayedi mazuwa yose.
+\v 19 Dikulu ditendese nawaungani mnilombezele kwa Mnungu vileke nisunguze kuvuzwa naho kwenyu.
+\p
+\v 20 Mnungu ywo utondowazi uyo amuuyalaga Zumbe ywetu Yesu mdimi mkulu ywe zingoto kwa sakame yakwe ye ndagano ya ulo na ulo kunda kindedi,
+\v 21 awatendeni mkint'he kwa mbuli yoyose yedi mdahe kudamanya yadya akuunga, yehe naye adamanye mwenyu yadya yakumwelela. Ukulu wa Mnungu wa ulo na ulo unde wakwe Yesu Kilisito! Taile.
+\p
+\v 22 Wandugu zangu nawaungani mzihokele mbuli izi kwa kufinyiliza izi zikuwagelani moyo kwaviya hiwabent'helani du.
+\p
+\v 23 Naunga mmanye kugamba ndugu yetu Timoseo kafosa kwe divugailo, akeza kwiza nenize naye kwenyu.
+\p
+\v 24 Walamseni vilongozi na want'hu wose wa Mnungu. Wandugu wose wa Italia wawalamsani.
+\p
+\v 25 Uwedi wa Mnungu unde na nyuwe nyose.

60-JAS.usfm

@@ -0,0 +1,155 @@
+\id JAS
+\ide UTF-8
+\h Baluwa ya Yakobo
+\toc1 Baluwa ya Yakobo
+\toc2 Baluwa ya Yakobo
+\toc3 jas
+\mt Baluwa ya Yakobo
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Yakobo mwigala ulosi wa Mnungu na wa Zumbe Yesu Kilisito, kwa makabila mlongo na mbili yasambale, ndamsa.
+\p
+\v 2 Wazeni kugamba ni kinyemi kitendese, wandugu zangu mkombokela makunt'ho ye hengi,
+\v 3 mkamanya kugambakugezigwa umhuwi wenyu wawenk'hani kufinyiliza.
+\v 4 Lekeni kufinyiliza kukint'hize ndima yakwe, kugamba mdahe kutoga vitendese, haheina kuhungukilwa dyodyose.
+\p
+\v 5 Mna enga mnt'hu mwa nyuwe aunga umanyi, alombeze kulawa kwa Mnungu, uyo akulava kwa ukise na haheina kuwafank'hila wose wakumlombeza, naho nawenk'he umanyi.
+\v 6 Mna lombeza kwa mhuwi, haheina wogohi, kwaviya mta wogohi ni enga mjubwaniso mwe bahali, yaguhigwa ni mp'heho na kuduulwa uko na uko.
+\v 7 Kindedi mnt'hu uyu asekufanyanya kugamba naahokele malombezo yakwe kulawa kwa Zumbe;
+\v 8 mnt'hu uyu ana mizungu miidi, hiyo itogile mwe zisila zakwe zose.
+\p
+\v 9 Ndugu mkiwa aungwa kuketunya kwa mhuwi wakwe,
+\v 10 mwo lupisi ulwo ndugu mgoli mwo kukeseleza kwakwe, kwaviya naahalawe enga bwali dya kwe nk'honde.
+\v 11 Zuwa dyafosa na fukuto dya koka mani, na mabwalli yagwa na uwedi wakwe na kubanika. Iivo want'hu wagoli nawasakale mgati mwe zindima zawe.
+\p
+\v 12 Kavikilwa mnt'hu yudya akufinyiliza magezo, kwaviya akajika kuyahuma magezo ayo, naahokele nt'hunyo yo ugima, iyo ikilwe wadya wakumuunga Mnungu.
+\p
+\v 13 Mnt'hu yeyose hakuungwa kugamba agezigwa, “Gezo idyo dyalawa kwa Mnungu,” kwaviya Mnungu hakugezigwa ni uwihi, na mwenye hakumgeza mnt'hu yeyose.
+\v 14 Kila mnt'hu agezigwa na kumunk'hwa munk'hwa kwakwe kwiihile zikumluvya na kumwigala hale.
+\v 15 Niho akajika kumuynk'hwa ko wavu wenula ubovu, wavu welekwa, na akajika yo wavu kutoga vedi, waheela mwo kubanika.
+\p
+\v 16 Ndugu zangu huwaungisani msekukedant'hiliza.
+\v 17 Kila geleko dyedi na ikint'hile yalawa kulanga, yaseela hasi kulawa kwa tate ywo ungazi. Kindedi hakuhituka enga kizuli kikuhituka.
+\v 18 Mnungu nakasagula kukink'ha suwe ugima kwa mbuli yakwe ya kindedi, vileke kinde enga ulozo wa nk'hongo mwa viumbwa vakwe.
+\p
+\v 19 Mwamanya idi, ndugu zangu huwaungisa. Kila yumwenga aungwa kunda mhufu wa kwiva, hiyo mhufu wa kulonga hegu kuihiwa,
+\v 20 kwaviya maya yo mnt'hu hayakudaha kudamanya uwagilwa wa Mnungu.
+\p
+\v 21 Kwaivo ikeni hale usavu wo wavu na uwihi wose wili hant'hu hohose, na kwa ujalamu hokeleni mbuli ihandigwe mndani mwenyu, iyo ikudaha kuyokola myoyo yenyu.
+\v 22 Zumileni mbuli yedi, msekudiiva du, mkakedant'hiliza mwe myoyo yenyu.
+\v 23 kwaviya enga yeyose akwiva mbuli haheina kuitimila ni enga mnt'hu akukekaula futa yakwe mwe kiyoo.
+\v 24 Akekaula futa yakwe, na kukeitila na akajika lupisi ludodo ajala ivo eli.
+\v 25 Ivo mnt'hu yudya akukekaula kwa wengele sigilizi ikint'hile, sigilizi yo ulekelwa, na kugendeela kuizumikla, hi kwaviya yehe ni mwivi akujala, uyu mnt'hu naavikilkwe umwo akaitimila.
+\p
+\v 26 Ikanda mnt'hu yeyose naafanyanye mwenye kugamba ni mnt'hu wa mviko, mna hakudaha kukedima mwenye, audant'hiliza umoyo wakwe na mviko wakwe hi kint'hu.
+\v 27 Mviko wedi na haubanangwe ha zumbe Mnungu ywetu na tate ni uno: kuwaambiza heweena welesi na wafiilwe ni wagosi zawe mwe makunt'ho yawe, na kukeamila mwenye na maihi ye si.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Wandugu zangu msekuutimila umhuwi wa Zumbe Yesu Kilisito, Zumbe mkuka, kwa kuzagula want'hu.
+\v 2 Enga mnt'hu mtuhu akeingila mwe vitala venyu kavala mp'hete ya zahabu na mavalo yedi, naho niyo engila mkiwa mta mavalo yachuchile,
+\v 3 na mkalagisa kumkaulisa yudya mta mavalo yedi na kumgamba, “Chakulombeza wikale aha ahedi” mna niyo mwamgamba yudya mkiwa, “Weye kimala hadya,” hegu “Ikala hasi ye viga vangu.”
+\v 4 Togola hakukesengela nyuwe wenye, na kunda walamuzi wata fanyanyi ziihile?
+\v 5 Tegelezeni ndugu zangu huwaungisa, togola Mnungu hawasagule wakiwa we si kunda wagoli mwo mhuwi na kunda wakipe mwo useuta uwo alaganaga na wakumuunga?
+\v 6 Mna muwabela wakiwa! Togoleni, hiyo wagoli wakuwasulumizani nyuwe, na hiyo woho wakuwegala mwe vitala?
+\v 7 Togoleni, hiyo awo wagoli wakudihomola zina diya idyedi idyo mkwitangilwa?
+\v 8 Mna hata ivo mwakint'hiza idya sigilizi ye kiseuta enga ivo iwandikwe mwe mawandiko, “Noumuunge miyawo enga ivo ukukeunga mwenye,” mwadamanya vedi.
+\v 9 Mna uneva nomzagule want'hu, nomdamanye wavu, mwasengelwa ne sigilizi kugamba ni wabanangi sigilizi.
+\p
+\v 10 Kwaviya yeyose akuzumila sigilizi yeyose, naho niyo akekwafya mwe kint'hunkidodo du, kanda kabananga sigilizi yose!
+\v 11 Kwaviya Mnungu kagamba, “Usekunda mhabwasi,” ni yehe agambaga, “Usekukoma.” uneva hiyo mhabwasi, mna wakoma, kwajika kubananga sigilizi ya Mnungu.
+\p
+\v 12 Kwa ivo longeni na kuzumila enga mwili hagihi kusengelwa ni sigilizi yo ulekelwa.
+\v 13 Kwaviya usengelo weza haheina mbazi na mwa wadya heweena mbazi. Mbazi zaketunya mwo usengelo.
+\p
+\v 14 Kuna uwedi wani, wandugubzangu, enga mnt'hu akugamba nina mhuwi, mna hana udamanyi? togola, umguwi uwo wadaha kumyokola?
+\v 15 Enga ndugu we kilume hegu we kike kasakaza hegu hana nk'hande kila zuwa,
+\v 16 na yumwenga wenyu niyo awagamba, iteni kwa utondowazi, mkaotele moto na msye vedi, mna hamukuwenk'ha ayo wakuunga ya kila zuwa, iyo yawagilwai?
+\v 17 Vituhu vakwe, mhuwi wi kedu haheina udamanyi, ubanika.
+\p
+\v 18 Akajika mnt'hu yumwenga niyo agamba, Una mhuwi, na miye nina udamanyi. Nilagise umhuwi wako haheina udamanyi, na miye niyo nakulagisa umhuwi wangu no udamanyi wangu.
+\v 19 Wahuwila kugamba kuna Mnungu yumwenga; heye ni ivo. mna mp'hepo nazo zahuwila iivo na kuzingiza.
+\v 20 Togola waunga kumanya, weye mnt'hu mhezi, ivo mhguwi howiina udamanyi ubanika?
+\v 21 Togola hiyo tate Ibulahimu awazilwe uwagilwa kwa udamanyi umwo amlavile mnwanawe Isaka mnanga mwe kilingo?
+\v 22 Mwaona kugamba umhuwi wakwe udamanya ndima na udamanyi wakwe, na kwa udamanyi wakwe, umhuwi wakwe ukint'hiza kiya akuunga.
+\v 23 Mawandiko nayakint'ha yakagamba, “Ibulahimu amhuwilaga Mnungu, na kuwazwa kunda mta uwagilwa.” Ivo Ibulahimu etangwagwa mbuya ywa Mnungu.
+\v 24 Mwaona kugamba kwa udamanyi mnt'hu awazilwa uwagilwa, na hiyo jwa mhuwi du.
+\v 25 Vituhu vakwe, togola handile Lahabu yudya mp'hambe awazilwe uwagilwa kwa udamanyi, eze awahokele wegala ulosi na kuwaombosa kwa sikla nt'huhu?
+\p
+\v 26 Kwaviya enga mwili hauna ndile na moyo ubanika, iivo mhuwi haheina udamanyi ubanika.
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Ndugu zangu hiyo wengi mkuungwa kunda wahinizi, mkamanya kugamba nekihokele usengelo mkulu.
+\v 2 kwaviya chose chabananga kwa sila nyingi. uneva yeyose hakukekwafya mwe milosi yakwe, uyo ni mnt'hu mkindedi, adaha kukedima mwenye.
+\v 3 Haluse uneva chaika lijamu mwe falasi mwe milomo yawe na kukizumila, naho chadaha kuzihitula kosekose.
+\v 4 Manya kugamba meli, ikanda ni nk'hulu na yegalwa ni mp'heho nk'haliu, zalongozwa kwita kokose.
+\v 5 Iivo, lulimi ni kilungo kidodo cho mwili, mna chaketunya makulu vitendesew. Kaula nyika nk'hulu ukudaha kugela sese ya moto!
+\p
+\v 6 Lulimi nawo ni moto, ni si yo uwihi, wiikwa mwe vilungo vyetu vo mwili wetu, uwo ukugela usavu mwili wose na kuiika mnanga mwo moto mwe sila yo wikazi, na wenye kokwa moto we isi ya wabanike.
+\v 7 Kila kala dya kwe mbago, dege, na kikutambala na kiumbwa cha mwe bahali chakimailwa ni want'hu.
+\v 8 Mna hehali hata mnt'hu yumwenga akudaha kudima lulimi, ni uwihi houkwikala, umema sungu ikutisa.
+\v 9 Kwa lulimi chamtunya Zumbe ywetu, na kwa uwo chawaligita want'hu awo waumbigwe kwa mliganyizo wa Mnungu.
+\v 10 Mwo mnomo uwouwo wagamba mbuli za uvikilwa na mbuli za kuligita. ndugu zangu mbuli hazikuungwa kunda.
+\v 11 togola sima dimwenga dyadaha kulava mazi yedi na ye sungu?
+\v 12 Ndugu zangu, Togoleni mtini wadaha kweleka matunda ya mzeiytuni, hegu mzabibu kweleka matunda ya mtini? Hegu nc'hoko ya mazi ye munyu haikulava mazi ye munyu.
+\p
+\v 13 Niani mwa nyuwe mta mzungu na umanyi? Hake mnt'hu uyo alagise wikazi wakwe wedi mwe zindima zakwe kwa ujalamu ukulawa na umanyi.
+\v 14 Mna uneva mna finju na nyambi mwe myoyo yenyu, msekukeduvya na kulonga lulimi mkauhiga ukindedi.
+\v 15 Ino hiyo mzungu ukulawa kulanga, mna ni ya mwe isi, si ya kimuye, na ya kimp'hepo.
+\v 16 kwaviya hana finju na nyambi ziaho, kuna nk'humbizi na udamanyi wiihile.
+\v 17 Mna mzungu nukulkawa kulanga, bosi wedi, waungisa utondowazi, ujalamu na ukise, imemile wedi na matunda yedi, haheina kwazagula want'hu, na kindedi.
+\v 18 Na matunda yo uwagilwa yahandwa mwo mhuwi kwa wadya wakudamanya mbuli zo mhuwi.
+\c 4
+\cl Mnango 4
+\p
+\v 1 Nk'humbizi na nk'huswank'huswa mwa nyuwe valawa nahi? havikulwa mwo kumunk'hilwa kwenyu kwihile zikwigala nk'hondo mwa weenyu?
+\v 2 Mwamunk'hilwa kiya homwiina. Mwakoma na kugulukila kiya homkudaha kunda nacho. Mwatoana na kugomba, naho hamkupata kwaviya hamkumlombeza mnungu.
+\v 3 Mwalombeza na hamkuhokela kwaviya mwalombeza kwa mbuli ziihile, vileke mvidamanyile kwa kumunk'hwa kwenyunkwiihile.
+\p
+\v 4 Nyuwe wahabwasi! Hamkumanya kugambaumbuya ne si ni mnk'hondo mwa Mnungu? Kwaivo, yeyose akunda mbuya ne si aketenda mnk'hondo wa Mnungu.
+\v 5 Hegu mawandiko hiyo kint'hu yakugamba kugamba muye aikigwe mndani mwetu ana finju kwaajili yetu?
+\v 6 Mna Mnungu alava uvikilwa utendese, nivo kugamba mawandiko yagamba, “Mnungu amhiga mta kitugu, mna amwink'ha uwedi mjalamu.”
+\p
+\v 7 Ivo, kelaveni kwa Mnungu. Mhigeni mwavu na yehe naahalawe mwenyu.
+\v 8 Sogeleni hagihi na Mnungu, na yehe naasogele hagihi na nyuwe. Sunt'heni mikono yenyu, nyuwe wata wavu, na kukizeni myoyo yenyu, nyuwa wata nyambi.
+\v 9 Mnde na kinyulu na kuhongeza, na kuila! Hituleni seko zenyu kunda kinyulu na kinyemi kunda mahongezo.
+\v 10 Keselezeni nyuwe wenye ha Zumbe, na naawenule kulanga.
+\p
+\v 11 Msekulongana vihikle nyuwe kwa nyuwe, ndugu. Mnt'hu akumlongela vihile nduguye, hegu kumsengela nduguye, alonga haheina sigilizi na sigiliuzi ya Mnungu. Mkaisengela sigilizi, hamkuizumila sigilizi, mna mwaisengela.
+\v 12 Ni yumwenga du mlava sigilizi na mlamuzi, Mnungu yehe niye akudaha kuyokola na kubananga. Weye ni weye ani ukumsengela miyao?
+\p
+\v 13 Tegelezeni nyuwe mkulonga, “Dyelo hegu luvi nekite mwo mzi uno, na kwikala mwaka, na kudamanya uchuuzi, na kudamanya upati.”
+\v 14 Niani akumanya nekilaile luvi, na wikazi wenyu ni uhi? Kwaviya mwaligana enga kungugu dikulaila na kuhalawa.
+\v 15 Vituhu vakwe mwalongile, uneva nivo aungile Zumbe, nekiikale na kudamanyaniki na kiya.
+\v 16 Mna haluse mwaketunya mwe mizungu yenyu. Weduvi uwo wose ni uwihi.
+\p
+\v 17 Kwaivo, kwa yudya amanyize kudamanya wedi mna hakudamanya, kwa uyo ni wavu.
+\c 5
+\cl Mnango 5
+\p
+\v 1 Soni haluse, nyuwe wagoli, mwiilese kwa izwi kuklu kwaviya ya makunt'ho yakuunga yawapate.
+\v 2 Ugoli wenyu ubanika na mavalo yenyu yabunt'hika.
+\v 3 Zahabu zenyu na masawa yenyu ziswesa yombe, na ubanangi wakwe noukelavanye na kubananga miili yenyu enga moto. Mkeikila vindolo venyu mwe mazuwa yo uheelo.
+\v 4 Kauleni, maliho ya wandima wadya hewelihigwe kwa kuvuna mwe migunda yenyu, waila! Na ndilo ya wadya wavunile ulozo wenyu ibula kwa Zumbe Mnungu mta udahi.
+\v 5 Mwikala kwa kumunk'hilwa mwe isi na kukeunga nyuwe wenye. Mkeigusa myoyo yenyu mwe dizuwa dyo kuchinja.
+\v 6 Mumsengele na kumkoma mta uwedi heekudaha kuwahiga.
+\p
+\v 7 kwaivo finyilizeni, ndugu, mpaka wiziilo wa Zumbe, enga mnmi akugojela ulozo wa yombe kulawa mwe isi, akagojela kwa kufinyiliza kwaajili yakwe, mpaka fula za nk'hongo na za uheelo.
+\v 8 Naho nyuwe mwinde wakufinyiliza; ketogezeni myoyo yenyu, kwaviya kwiza kwa Zumbe kwi hagihi.
+\v 9 Ndugu, msekungungula nyuwe kwa nyuwe, vileke mnase kusengelwa. Kaula, mlamuzi akimala he nk'hili.
+\v 10 Kwa mliganyizo, ndugu, kauleni masulumizo na kufinyiliza kwa walotezi walotelaga kwa zina dya Zumbe.
+\v 11 Kaula chawetanga wadya wakufinyiliza, “Ni vedi.” Mwiva kufinyiliza kwa Ayubu, ni kwa ivo Zumbe kandilisa na mbazi na uwedi.
+\p
+\v 12 Akajika ayo yose, ndugu zangu, msekuika kilapi, kwe mbingu hegu isi, hegu kwan kilapi ki hengi. Mna, Heye, yenyuninde “heye” na “bule” inde “bule” Vileke mnase kwingila mwo usengelo.
+\p
+\v 13 Kuna yeyose mwa nyuwe mta masulumizo? Vaungwa alombeze. Togola mnt'hu yeyose ni mta kusangala? Na akeme nt'hunyo.
+\v 14 Togola kuna yeyose mwa nyuwe eli na unyonge? Naawetange wadala wa mwe nyumba ya Mnungu, na wadala awo wamlombezele, wakamhaka mavuta kwa zina dya Zumbe,
+\v 15 na malombezo yo mhuwi nayamhonye mnyonge, na Zunbe naamwinule. Naho uneva kadamanya wavu, Mnungu naamlekele.
+\v 16 Kwaivo kiileni wavu wenyu wenye, na kulombeze3lana kila yumwenga na miyawe, vileke mdahe kuyokolwa. Malombezo ya mta uwagilwa yana upati mkulu.
+\v 17 Eliya nakanda mnt'hu mta fanyanyi enga zetu, alombezaga kwa kukombeka na fula niyo yanya, naho hyanyaga fula kwa lupisi lwa miyaka mitatu na miezi mtandatu.
+\v 18 Naho Eliya niyo alombeza naho, na ulanga niyo wetila fula mwe isi na isi niyo yalava ulozo.
+\p
+\v 19 Ndugu zangu, uneva yeyose mwa nyuwe anaga kulawa mwe kindedi, mna mnt'hu mtuhu bniyo amvuza,
+\v 20 ivo amanye kugamba yeyose akumlongoza mta wavu kulawa mwe sila yakwe yo uwihi naahonye moyo wakwe kulawa mwo kubanika naho haande na waasa.

61-1PE.usfm

@@ -0,0 +1,153 @@
+\id 1PE
+\ide UTF-8
+\h 1Petulo
+\toc1 1Petulo
+\toc2 1Petulo
+\toc3 1pe
+\mt 1Petulo
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Petulo, mwigala ulosi wa yesu Kilisito, kwa watakwiza na wasambale, mwa wahuwoilwa, mwe ponto yose, na Galatia, na Kapadokia, na Asia, na Bithinia,
+\v 2 kulawa mwo umanyi wa Mnungu Tate, kwa kukukizwa ni muye Akukile, kwa uzumi wa Yesu Kilisito, na kumyagilwa sakame yakwe. uwedi unde kwenyu, na utondowazi wongezekele kwenyu.
+\p
+\v 3 Mnungu Tate ywa Zumbe ywetu yesu Kilisito na avikilwe. Mwo ukulu wo uwedi wakwe, akitendaga chelekwe uhya kwa udahi wo ukipe kombokela uuyulo wa Yesu Kilisito kulawa mwo kubanika,
+\v 4 kwa ukipe houkubanika, hounde na usavu hegu kuhunguka. Wiikwa kwe mbingu kwajili yenyu.
+\v 5 Kwa udahi wa Mnungu mwaamilwa mwo mhuwi wo uyokozi uwo wajike kugubulwa mwe mazuwa yo uheelo.
+\v 6 Indeni na kinyemi mwa idi, ikanda haluse vaungwa mnde na kinyulu mwe magezo ye hengi.
+\v 7 Ino ni kwaviya mhuwi wenyu udahe kugezigwa, mhuwi uwo wa yombe kujink'ha zahabu, iyo ikwaga mwo moto iyo ikugeza mhuwi wenyu. Iyo yalaila vileke mhguwi wenyu upate kunda na nt'hunyo, na ukuki, na nt'hogola mwo ugubulo wa Yesu Kilisito.
+\v 8 Hamumuone mna mwamuunga. Hamkumuona haluse mna mwamhuwila yehe naho mna kinyemi kikulu kwa icho kinyemi kimema ukukile.
+\v 9 Haluse mwahokela nyuwe wenye uhituzi wo mhuwi wenyu, uyokozi we myoyo yenyu.
+\p
+\v 10 Walotezi nawazungula na kuuza kwa wengele mwo uyokozi uno, mwo uwedi uwo wandile kwenyu.
+\v 11 Nawazungula kumanya uyokozi nu uhi uwo wizile. Naho nawazungula kumanya ni lupisi lwani muye wa Kilisito eli mndani mwawe andaga akalonga nawo mbwai. Ino neinda ikalaila mwo lupisi umwo akawagambila masulumizo ya Kilisito nan ukuki uwo noukamtimila.
+\v 12 Neigubulwa kwa walotezi kugamba nawanda wakadamanya mbuli izi, naho hiyo kwajili yawe wenye, mna ni kwajili yenyu, simo za mbuli izi kombokela wadya wegale mbuli yedi kwenyu, kwa sila yo muye akukile kulawa kwe mbingu, mbuli izo hata watumigwa wa kwe mbingu wamunk'hilwa kugubuilwa.
+\p
+\v 13 Kwaivo kekakeni mwo ubala wenyu, mnde wajalamu mwe zifanyanyi zenyu. Mnde wadahi kindedi mwo uwedi uwo ulavigwe kwenyu mwo ugubulo wa Yesu kilisito.
+\v 14 Enga wana wo kwiva msekukenyinya wenye mwo kumunk'hwa umwo mwazitimile umwo mwandile hamna umanyi.
+\v 15 Mna enga viya awetange eli akukile na nyuwe mnde wakukile mwe vihendo venyu vo wikazi.
+\v 16 Kwaviya iwandikwa, “Indeni wakukile, kwaviya miye hikuka.”
+\p
+\v 17 Naho uneva nomwitange “Tate” yudya akusengela kwa uwagilwa kuligana na ndima ya kila mnt'hu, damanya ujalamu mwe nt'hambo yako.
+\v 18 Mmanya kugamba hayendile ni matundu hegu zahabu hegu vint'hu vikubanika ivo viokolwe kulawa mwe vihendo venyu vo uhezi uwo mhinile kulawa kwa wababa wenyu.
+\v 19 Mna myokolwa kwa sakame ya nt'hunyo ya kilisito enga ngoto heeina lema.
+\v 20 Kilisito asagulagwa ikanda haikei nk'hongelo ye isi, mna haluse mazuwa aya yo uheelo yagubulagwa kwenyu.
+\v 21 Mwamuhuila Mnungu kombokela yehe Mnungu amuuyule kulawa kwe isi ya wabanike na amwink'hile ukukile, vileke kugamba mhuwi wenyu na udahi unde mwa Mnungu.
+\p
+\v 22 Mdamanya sila zenu kunda zedi kwa kuzumila ikindedi kwa mzungu wo lukunde lwa kindugu wili wedi ivo unganeni kwa kukombeka kulawa mwo moyo.
+\v 23 Mwelekwa kale nk'hanana ya kaidi kwa mbeyu ikubanika mna kulawa kwa mbeyu heikubnika kombokela ugima wa mbuli ya Mnungu isigale.
+\v 24 Kwaviya “mili yose enga mani noukuki wake wose ni enga bwali hegu zani dikunyala na kugwa.
+\q
+\v 25 Mna ulosi wa Zumbe wasigala ulo na ulo uno ni ulosi uwo ubwelekezwe enga mbuli yedi kwenyu.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Kwaivo lekeni wiihi wose, naho kusekunda na lulimi na utondwe, finju.
+\v 2 Enga viya wana wakembe, wakuungisa mele, nyuwe nanywe muungise mele yedi ye kimuye vileke mkule mndani mwo uyokozi,
+\v 3 kwaviya kugamba, “Uneva mluma kugamba Zumbe ni ywedi
+\p
+\v 4 Iteni kwakwe, yehe niye iwe dina ugima dilemelwe ni want'hu, mna kwa Mnungu disagulwe naho dya yombe kulu kwakwe.
+\v 5 Nyuwe nanywe ni enga maiwe yana ugima yakuzengwa kuylanga kunda nyumba ya kimuye, vileke kugamba ulav nt'hambiko ukukile uwo ukalava nt'hambiko za kimuye zikumwelela Mnungu kwa sila ya Yesu Kilisito.
+\v 6 Kwaviya Mawandiko yakukile yagamba, “Kaula naika iwe mwe Sayuni, iwe kulu disagulwe na dya yombe. Naho yeyose naahuwile mwa yehe, hengile soni.”
+\p
+\v 7 Ivo nt'hunyo ni yenyu kwenyu nyuwe mkuhuwila. Mna “iwe idyo dilemelwe na wazesi, dinda iwe kulu dya mwe mp'hembe.”
+\p
+\v 8 na “Iwe idyo ni iwe dya kukobadika.” Woho wakobadika, walemela mbuli ya Mnungu, kwa diya wandaga wasagulwa nadyo.
+\p
+\v 9 Mna nyuwe ni lukolo lusagulwe, mnda ni ulava nt'hambiko wa kiseuta na fyo dya want'hu wa Mnungu mwenye. Vileke kugamba mdahe kubilikiza udamanyi mkulu wa Mnungu awetangeni kulawa kwo lwiza kwiza kwenyu ung'azi wakwehela.
+\v 10 Nyuwe nk'hongo mwandaga hiyo want'hu, mna haluse mwi want'hu wa Mnungu. Nyuwe hamwenk'hagwa mbazi, mna haluse mhokela mbazi.
+\p
+\v 11 Wambwiya zangu, hiwetangani enga wageni naho watafi kukenega mwo kumunk'wamunk'wa ne zimbuli zo wavu, izo zikuhigana na miuye yenyu.
+\v 12 Mwaungwa kunda na lugendo lwedi mgati mwa want'hu, vileke kugamba, uneva nawagambe mdamanya mbuli zo uwihi, nawakaule du ndima zenyu zedi na kumtogola Mnungu mwe dizuwa dyo kwiza kwakwe.
+\p
+\v 13 Elo, zumileni kulongozwa ni wata udahi kwa mbuli ya Zumbe akanda ni seuta mkulu mta udahi mkulu,
+\v 14 hegu wakanda ni wakulu wakutumwa na yehe kuwalihiza wose wakudamanya yaihile no kuwatunya wadya wakudamanya ayedi.
+\v 15 Kwaviya ni lukunde lwa Mnungu kugamba, mdamanye udamanyi wedi vileke mfupe milomo ya want'hu wahezi.
+\v 16 Enga want'hu walekelwa, mna msekuuguha ulekelwa uwo enga kint'hu cha kuziga wiihi, mna mwikale enga wandima wa Mnungu.
+\v 17 Weveni want'hu wose, naho waungeni wandugu zenyu. Mwogoheni Mnungu. na kumwiva seuta.
+\p
+\v 18 Nyuwe wandima wa mwe nyumba, weveni wakulu wenyu wose, hiyo wadya awedi na wajalamu du, mna ni hamwenga na wadya wata lung'wangu.
+\v 19 Kwaviya ni nt'hunyo kwa yudya naafinyilize makunt'ho hewagilwe, akamanya kugamba mazuwa yose amfanyanya Mnungu.
+\v 20 Elo nompatei mnafinyiliza kutoigwa kwa kudamanya wavu? Mna uneva mdamanya yedi na niho msulumile kwa kusengelwa, ino ni nt'hunyo yedi kwa Mnungu.
+\v 21 Ayo nayo mwitangilwe, kwaviya Kilisito mwenye nakasulumila kwa ajili yenyu, niyo awalekela mliganyizo vileke mdamanye enga viya yehe adamanye.
+\v 22 Yehe hadamanye wavu, naho hana zuwa alongile lulimi lwolwose.
+\q1
+\v 23 Aho eze ahomolwe, yehe hahitule, aho asulumizagwa, yehe hawatisile want'hu. Mna akelavaga mwenye kwa yudya akusengela mwe kindedi.
+\q1
+\v 24 Yehe mwenye nakaguha wavu wetu mwo umwili wakwe halanga ho msalaba, vileke kileke kudamanya wavu, no kwikala kwa kudamanya uwagilwa. Kwa kulumizwa kwakwe nyuwe mhona.
+\v 25 Nyuwe nyose mwandaga mkangadika enga ngoto zagile, mna ivi haluse muuya kwo mdimi no mkimalizi ywo ugima wenyu.
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Kwa sila ino, nyuwe wavele mkuungwa kukelava kwa wagosi zenyu, hata uneva kuna wamwenga hewezumile mbuli yedi ya Mnungu, kombokela vihendo va wavele wawe wadaha kumunk'hwa haheina mbuli yedi,
+\v 2 kwaviya woho wenye nawande waona migendele yenyu ivo ili yedi hamwenga na nt'hunyo.
+\v 3 Ino idamanyike hiyo kwa mahambo ya kusuka fili, vint'hu va zahabu hegu mavalo ya kukeham'pa.
+\v 4 Mna mwa ayo yadamanike ni kwa unt'hu wa kundani mwo moyo na kugendeela mwo uwedi wa kukeseleza na kutondowala, uwo ni wa yombe kulu ho undilo wa Mnungu.
+\v 5 Kwaviya wavele wakukile wakehamp'ha kwa sila ino. Wandaga na mhguwi mwa Mnungu naho nawawazumila wagosi zawe.
+\v 6 Kwa sila ino Sala amzumilaga Ibulahimu na kumwitanga yehe “zumbe” ywakwe. Nyuwe haluse ni wanawe uneva nomdamanye ayedi na enga hamkugoha yaihile.
+\p
+\v 7 Kwa sila iyo, nyuwe wagosi mwaungwa kwikala na wavele wenyu uku mkamanya kugambva woho ni wasokezi, mkawamanya enga nawo wakuhokela hamwenga na nyuwe geleko dyo ugima. damanyeni ivi vileke kugamba malombezo yenyu yanasekulemelwa.
+\p
+\v 8 Haluse nyuwe wose mnde na fanyanyi imwenga, wata mbazi na lukunde enga wandugu, wajalamu na wahoile.
+\v 9 Msekulihiza uwihi kwa uwihi hegu kuhomolana, vitu vakwe mgendeela kuvika, kwaviya ino nomwitangwa, vileke mdahe kunda wakipe wo uvikilwa.
+\v 10 “Uyo akuunga wikazi na kuona zuwa dyedi vaungwa akindilke luylimi lwakwe kwa maihi na milomo yakwe kuluvya.
+\q
+\v 11 Ahituke na kuleka uwihi na kudamanya yeli yedi. Akuzungula utondowazi na kuitimila.
+\q
+\v 12 Zumbe Mnungu amkaula mta uwagilwa na eva malombezo yakwe. Mna haategeleze malombezo ya wadya wakudamanya maihi.”
+\p
+\v 13 Niani akuunga walumizeni nyuwe, ikanda mwaungisa ayedi?
+\v 14 Mna uneva mwasulumila kwa uwagilwa, mvikilwa, naho msekogoha yadya wakogoha woho. Msekunda na kiyangayanga.
+\v 15 Vituhu vakwe mtunyeni Kilisito zumbe mwe myoyo yenyu enga Mkuka. Kila nk'hanana mnde mkeika lumwe kumhitula kila mnt'hu akuwauzani nyuwe nii mna kawiilo mwa Mnungu. Damanyeni ivi kwa ujalamu na nt'hogola.
+\v 16 Mnde na lugendo lwedi vileke want'hu wakuwahomola mwo wikazi wenyu mwa kilisito waone soni kwaviya walonga yadya heyemuli mwenyu.
+\v 17 Ni vedi vitendese, ikanda mnungu aungisa, kugamba wasulumila kwa kudamanya ayedi kujink'ha kudamanya yaihile.
+\v 18 Kilisito naye asulumizagwa nk'hanana imwenga kwajili yo wavu wetu. Yehe ni mta uwagilwa mna nakasulumizwa kwajili yetu, chandaga hakina uwagilwa, vileke kugamba akiigale suwe kwa Mnungu. Abanikaga mwo mwili mna auyukaga.
+\v 19 Mwo muye agendaga na kuibilikiza miuye idya yandile mwe divugailo.
+\v 20 Wandaga hewekwiva umwo Mnungu awagojaga kwa kufinyiliza, mwo lupisi lwa Nuhu umwo adamanyaga Safina, Mnungu awayokolaga want'hu mnane kulawa mwa mazi.
+\v 21 Iki ni kiwalo cho ubatizo ukuwayokolani nyuwe haluse, hiyo enga kuukukiza umwili mna enga lagano kwa Mnungu, kombokela kuuyuka kwa Yesu Kilisito.
+\v 22 Yehe eyuko mkono wo kulume wa Mnungu. Aitaga kwe mbingu. Watumigwa wa kwe mbingu, udahi na ludole vaungwa vimtimile yehe.
+\c 4
+\cl Mnango  4
+\p
+\v 1 Kwaivo, kwaviya kilisito kasulumila mwo mwili, kevaleni vitowanilo vedi kawiilo idia. Yehe asulumile mwo mwili kakeleka mo wavu.
+\v 2 Mnt’hu uyo hakugendeela naho mwo wikazi wo kumunk’hilwa kwo mwili, yehe naekale kwaivo akuunga Mnungu. Mwo wikazi wakwe usigale.
+\v 3 Kwaviaya lupisi lwomboke lukint’ha mwo kudamanya wavu uwo ukudamanywa ni want’hu hiwa Mnungu, kuunga yaihile, ukozi, uhank’hile na mila ya want’hu hewe kumvika Mnungu, na kuvika mahili yo kuihiza.
+\v 4 Wagamba ni ya kweheela nyuwe mkakeika hale mwo kudamanya mbuli izo hamwenga nao, na ivo elo walonga yaihile kwenyu.
+\v 5 Nomlonge mbuli zenyu kwa uyo ekaile lumwe kuwasengele wagima na wabanike.
+\v 6 Kwaajili ya idi, mbuli yedi mwabilikizwa kwa awo wabanike kale, hamwenga na kugamba wasengelwa kale mwe mili yawe enga want’hu, vileke wadahe kwikala viligane na Mnungu mwe kimuye.
+\v 7 Uheelo we zimbuli zose weza. ivo mnde na umanyi hewiina lema, naho mnde na kawiilo dyedi kwajili yo kulombeza kwenyu.
+\v 8 Bosi mwa yose, mnde na kukombeka mwo lukunde, kwa kila yumwenga, kwavia lukunde halukuzungula kuika kuse wavu wa watuhu.
+\v 9 Ukise muulagise kwa kila mnt’hu haheina kung’ung’uzika.
+\v 10 Viligane na ivo vili kwa kila yumwenga ywenyu, ivi ahokele geleko, iwambizeni mwo kwambizana enga wakimalizi wedi wata mageleko mengi yalavigwe ni Mnungu haheena maliho.
+\v 11 Uneva mnt’hu akalonga inde wabilikiza ulosi kulawa kwa Mnungu, akwambiza want’hu naye awambize kwa ludole enk’higwe ni Mnungu. Ino neinde kugamba mwa ayo yose Mnungu atunywe kwa zina dya Yesu Kilisito ukulu no udahi ni vakwe yehe ulo na ulo. Taile
+\v 12 Wambuya zangu, msekwehelwa mwa magezo ya kuwezilani, enga kugamba ni kint’hu kihya mwo kudugana nacho.
+\v 13 Mna indeni na kinyemi mwa masumilizo yenyu yakadamanyika enga ivo Kilisito naye asumilizwe, vileke mwize mnde na kinyemi kitendese umwo ukulu wakwe ukeza kulavilizwa.
+\v 14 Ikanda mhomolwa kwajili ye dizina dya Yesu Kilisito, mvikilwa, kwaviya Muye ywa ukulu wa Mnungu umwenyu.
+\v 15 Mna asekunda uuko akusumilizwa kwajili kakoma, hegu mbavi, hegu kadamanya wiihi, hegu akwingiila mbuli hizakwe.
+\v 16 Mna akusulumizwa kwaviya anitimila Kilisito, uyo asekuona soni, vituhu vakwe amtunye Mnungu mwe dizina idyo.
+\v 17 Kwaviya lupisi lwo usengelo lubula kwa konga mwe mp’huga ya Mnungu. Naho uneva yakongela umwetu hangi ivo nevinde kwa heweina uwagilwa kwa Mnung?
+\v 18 “Naho uneva muwagilwa ayokolwa kwa kombokela mwe mbuli ndala nevinde vivihi kwa heweina uwagilwa na wata wavu?”
+\p
+\v 19 Ivo elo, wose nawakukunt’he kwaviya nivo auguile Mnungu, awo wenk'hiza wikazi wawe kwa uyo mhuilwa awaumbile uku wakadamanya ayedi.
+\c 5
+\cl Mnango  5
+\p
+\v 1 Miye mdala miyenyu, Miye ni muwona ywa masulumizo ya Yesu Kilisito, naho iviyaiviya nina uhamwenga kwo ukulu wa Mnungu ukuunga ugubulwe.
+\v 2 Kwaivo nawagelani moyo nyuwe wadala, mnde wadimi we difyo idyo mwink'higwe ni Mnungu. Naho indeni na wengele nadyo na hiyo kwa kuunga kwenyu, mna ni kwaviya ivo mkuunga mnde, Kuligana na Mnungu. naho dikauliseni, na hiyo kwa kuunga matundu ya soni, mna kwa lukunde.
+\v 3 Mna msekuwalongoza kwa ukwank'hwalu wadya mkuwakimaila, mna nyuwe wenye mnde mliganyizo kwe difyo.
+\v 4 Hadya Mdimi Mkulu akeza kwiza, nomhokele nt'hunyo yo ukulu idya heiikwaza utana wakwe wa yombe.
+\p
+\v 5 Iviya iviya, wabwanga na wandele, weveni wakulu wenyu. Naho nyuwe nyose, keselezeni nyuwe kwa nyuwe mkambizana kila yumwenga, kwaviya Mnungu awahiga wadya wakukekweza, mna awalagisa uwedi wakwe wadya wakukeseleza.
+\p
+\v 6 Ivo keselezeni kwa Mnungu, vileke awatendeni kunda wakulu mwo lupisi lwakwe.
+\v 7 Mduileni makunt'ho yenyu yose, kwaviya yehe niye akuwalelani.
+\p
+\v 8 Indeni na mzungu, naho mkaulise. Kwaviya mk'hondo wenyu uyo Mwavu, ni enga simba ikubuma, dikunyatila, dikongola mnt'hu dimdye pele.
+\v 9 Mtoge naho mnde na mhuwi naho mumhige, mkamanya kugamba, wandugu zenyu wa mwe isi yose wabwiilana na masulumizo enga aayo.
+\v 10 Naho mkabinda kusulumila kwa lupisi, Mnungu ywo uwedi wose, awetangani mnde ndala mwo ukulu wa ulo na ulo mwo kulungana na Kilisito, no kuwenk'hani ludole no kuwatendani mtoge.
+\v 11 Nk'hongelo inde kwakwe ulo na ulo. Taile.
+\p
+\v 12 Namhuwila Siliwano enga ndugu mhuwilwa, naho hiwawandikilani kwa uguhi kombokela yehe. Nawagela moyo na namanya kugamba kiya niwandike ni uwedi wa kindedi cha Mnungu. Kimaleni kwakwe.
+\p
+\v 13 Wahuwilwa weli babeli wasagulwa hamwenga na nyuwe, wawalamsani, na maliko mwanangu awalamsani.
+\v 14 Lamsaneni kila yumwenga kwa lukunde. Na utondowazimunde kwenyu mwili mndani mwa kilisito.

62-2PE.usfm

@@ -0,0 +1,86 @@
+\id 2PE
+\ide UTF-8
+\h 2 Petulo
+\toc1 2 Petulo
+\toc2 2 Petulo
+\toc3 2pe
+\mt 2 Petulo
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Simoni Petulo, Mtumigwa, mwigala ulosi wa Yesu kilisito, kwa wadya wahokele mhuwi iidya ya yombe enga viyan kiihokele suwe, mhuwi mndani mwo uwagilwa wa Mnungu na myokozi ywetu Yesu kilisito.
+\v 2 Uvikilwa unde kwenyu, utondowazi ugenyele kombokela umanyi wa bMnungu na Zumbe ywetu Yesu.
+\p
+\v 3 Kombokela umanyi wa Mnungu kipata mbuli zakwe zose kwaajili wikazi wetu, Kulawa kwa Mnungu akitange kwajili yo uwedi na ukuki wakwe.
+\v 4 Kwa sila ino alagananga na suwe kwa yombe. Adamanyaga idi vileke kinde wakipe mwe chotoko cha Mnungu, kwaviya kikugendeela kuleka uwihi we isi.
+\p
+\v 5 Kwaviya, kombekeni kudamanya ayedi kwa sila yo mhuwi wenyu, kwaviya yo uwedi wo umanyi.
+\v 6 Kujink'ha mzungu, kweseleza, na kitugu.
+\v 7 Kujink'ha uhuwilwa na lukunde lwa ndugu.
+\v 8 Uneva mbuli izi zimndani mwenyu, yakagendeela kukula mndani mwenyu, ivo nyuwe homnde homkweleka hegu want'hu homkweleka matunda kwa umanyi wa Zumbe ywetu Yesu Kilisito.
+\v 9 Mna yeyose heena mbuli izi, aona mbuli za hagihi du; yehe ni nt'hunt'hu. Kajala kukukizwa wavu wakwe wa kale.
+\v 10 Kwaivo ndugu zangu, damanyeni kwa kukombeka kukint'hiza lwitango kwaajili yenyu. Uneva nomdamnye aya, homkekwafye.
+\v 11 Ivo nompate wingi we nk'hili yo kwingila mwo useuta wa ulo na ulo wa Zumbe ywetu na myokozi Yesu Kilisito.
+\p
+\v 12 Kwaivo miye neninde hawakumbusa mbuli izi kila zuwa, hata uneva mmanya, na haluse mnda mtoga mwe kindedi.
+\v 13 Nafanyanya kugamba niaho kwajili yo kuwenula na kuwakumbusa mwe zimbuli izi, umwo handa mwe dihema idi.
+\v 14 Kwaviya namanya kugamba hiyo lupisi lutali nenihause dihema dyangu, enga Zumbe Yesu kilisito anilagisaga.
+\v 15 Nenikombekese kwaajili yenyu vileke mkumbukile mbuli izi umwo hahauka miye.
+\p
+\v 16 Kwaviya suwe hakitimile simo ziletigwe kwa utana mwa hadya chawagambilaga mwo udahi na kukelavanya kwa Zumbe ywetu Yesu Kilisto, mna suwe nekinda waona wo ukuki wakwe.
+\v 17 Yehe ahokelaga ukuki na nt'hunyo kulawa kwa Mnungu tate hadya evaga izwi dyevikaga kulawa mwo ukuki mkulu ukagamba, Uyu nuyo mwanangu, humuungisa.
+\v 18 Nekiiva izwi idyi kulawa kwe mbingu hadya chandile na yehe ko mnima ukukile.
+\v 19 Kina ulosi uno we kilotezi, uwo kwako mwadamanya yedi kukint'hiza. Ni enga lumuli lukukweela mwe diziza mpaka kukacha na nt'hondo zikaoneka mwe myoyo yenyu.
+\v 20 Manyeni aya kugamba, hauhali ulotezi ukuwandikwa kwajili yo kukefanyanya kwa mlotezi mwenye.
+\v 21 Kwaviya hauhali ulotezi wizile kwa kuungwa want'hu, vituhu vakwe want'hu nawadahizwa kwa muye akukile alongaga kulawa kwa Mungu.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Walotezi wo lulimi nawakelaviliza kwa Waizilaeli, na wahinizi wo lulimi naweze naho kwenyu. Kwa kinyele nawegale mahinizo yo lulimi na woho nawamlemele Zumbe awaguile. Wasunguza kubanika mwa woho wenye.
+\v 2 Wengi awe nawatimile silanzawe za soni na kombokela woho nawadihomole zina dya kindedi.
+\v 3 Kwa uhank'hu wawe nawawahujile want'hu wakagamba kwa milosi yo udant'hi, usengelo wawe housunguze, ubanangi nouwabwiile.
+\p
+\v 4 Kwaviya Mnungu hawakekaga watumigwa wa kwe mbingu wasaguke. Mna awaduula kwe isi ya wabanike vileke wanyinywe minyololo mpaka mwo usengelo umwo ukawezila.
+\v 5 Hegu Mnungu haafinyilizaga isi ya kale. Mna amwamilaga Nuhu, mwenye mta lwitango lwe kindedi, hamwenga na watuhu mfungate, umwo alekaga want'hu wagubikwe ni mazi mwe isi.
+\v 6 Mnungu ausengelaga mzi wa Sodoinma na Gomola kunda maivu na ubanangi vileke inde mliganyizo wa waihi mwe mwazuwa yakwiza.
+\v 7 Mbna eze adamanye idyo, amyokolaga Lutu mta uwagilwa, andaga kaihizwa na vihendo viihile hewekutimila sigilizi za Mnungu.
+\v 8 Kwaviya uyo mta uwagilwa, ekalaga nawo zuwa kwa nzuwa akanda akasulumila mwo moyo wakwe kwa yadya evaga na kuyaona.
+\v 9 Kwaivo Zumbe amanya ivo akuunga kuwayokola want'hu wakwe mwo lupisi lwa makunt'ho na sila ya kuwafinyiliza waihi kwaajili yo usengelo mwe mazuwa yo uheelo.
+\v 10 Kwa kindedi ichi nicho kindedi kwa wadya wakugendeela kwikala mwo kumunk'hwa na kubela mahinizo. Want'hu wa ivi wana udahi mwe myoyo yawe, hawakogoha kuwabela wakulu.
+\v 11 Ikanda watumigwa wana udahi na ludole kujink'ha want'hu, mna hawakudaha kwigala usengelo mwa Zumbe.
+\v 12 Mna ino mifugwa heeina ubala wadamanyilwa kugwilwa na kubanangwa.
+\v 13 Walumizwa kwa maihi yawe. Msi wose wekala kwa uwihi. Wamema usavu na maihi. Welelwa na kumunk'hwa kwawe.
+\v 14 Meso yawe yagubikwa na uhabwasi; hawakwigusa kudamanya wavu. Kuwaluvya na kuwagwesa wahuwilwa wakimbe mwo wavu. Wana myoyo imemile nk'humunk'hwa, ni wana waligitwe.
+\v 15 Waleka sila ye kindedi. Waganika na kutimila sila ya bBaalamu mwana Peoli, aungaga kwink'hwa maliho ya soni.
+\v 16 Mna akanyagwa kwaajili yakwe. mp'hunda yandile hekulonga, ikalonga enga mnt'hu, akindilaga mzimu wa mlotezi.
+\p
+\v 17 Want'hu awa ni enga nch'hoko heziina mazi. ni enga mavunde yakuhauswa ni mp'heho. Vunde dizamile diikwa kwajili yawe.
+\v 18 Alonga kwa weduvyi. Na kuwagwesa want'hu kwa kumunk'hilwa. nankuwaluvya want'hu wakugeza kuwanyilika wadya wakwikala mwe masa.
+\v 19 Na kulagana na want'hu ulekelwa ikanda woho wenye ni watumwa wo wavu. kwaviya mnt'hu atendigwa mtumwa kwa kiya kikumlongoza.
+\v 20 Yehe akukenega na usavu wa mwe isi kwa kunda na umanyi wa zumbe myokozi Yesu Kilisito, na kuwiiya usavu uwo naho, ivo naande mwiihi kujink'ha nk'hongo.
+\v 21 Yadahika want'hu hawamanyaga sila ye kindedi kujink'ha kuimanaya naho kuileka sigilizi ikukile wenk'higwe.
+\v 22 Simo ino ni ya kindedi kwawe. “Kuli dyavuzagiza matahika yakwe. Na nguluwe asunt'higwe auya mwe nt'hope naho.”
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Haluse nakuwandikila weye, miyangu ibaluwa ino ya kaidi kukwinula mwo ubala,
+\v 2 vileke kugamba ukumbukile mbuli zalongagwa na walotezi wakukile na mwe sigilizi ya Zumbe ywetu na myokozi kwa kwa kombokela wandima.
+\p
+\v 3 Umanye vileke, kugamba wasaguka naweze mwe mazuwa yo uheelo na kuwapangani nyuwe, wakatimila zifanyanyi zawe.
+\v 4 Na wakagamba, Ikuhi sigilizi ya kuuya? Tati zetu wabanikaga, Mna vint'hu ivo vose vandaga aho nk'hongo.
+\v 5 Wakaketenda kujala kugamba mbingu ne isi vikonga kulawa mwe mazi na kombokela mazi umwo kale, kwa ulosi wa Mnungu,
+\v 6 na kugamba kombokela ulosi wakwe na mazi yanda si kwa lupisi ulwo, ikandsa imema mazi, yabanangagwa.
+\v 7 Mna haluse mbingu na si viamilwa kwa ulosi kwajili yo ulosi wo usengelo na ubanangi wa want'hu hiyo wa Mnungu.
+\v 8 ino haikudaha kunyilisa ulosi wakwe, wakuungwa, kugamba zuwa dimwenga kwa Zumbe ni enga myaka elfu imwenga. Na myaka elfu imwenga ni enga zuwa dimwenga.
+\v 9 Hiyo kugamba Zumbe adamanya mp'halahole kukint'hiza lagano dyakwe, enga viya ikufanyanywa kunda, Mna yehe afinyiliza kwaajili yenyu, yehe hakuunga hata yumwenga abanike, mna aunga awenk'he lupisi vileke kila mnt'hu akeiile.
+\v 10 Ikanda zuwa dya Zumbe nedize enga mbavi, mbingu nezomboke kwa kutowa lwasu. Vint'hu nevokwe moto. Si na vint'hu vose vi mndani nevigubulwe pwilili.
+\p
+\v 11 Kwa viya vint'hu vose nevokwe kwa sila ino. Togola noundwe mnt'hu wa vivihi? Wikale wikazi ukukilke ya kimnungu.
+\v 12 Yakuunga kumanya na kusunguza kubunk'hula mwe dizuwa dya Mnungu. Mwe dizuwa idyo mbingu nezokwe moto. Na vint'hu nevilungulwe na fukuto ditendese.
+\v 13 Mna kulawa mwo kulagana kwakwe, chagojela mbinbgu mpya na isi mpya, awo wata uwagilwa nawekale.
+\p
+\v 14 Ivo wakuungiswa kwa kunda chakawiila vint'hu ivi, kombekeni kwa kunda na wengele na unase kukalalizwa na kunda na mhuwi hamwenga naye.
+\v 15 Naho kaulisa kufinyiliza kwabZumbe ywetu kukawa mwo uyokozi, enga myetu mkulku ywetu paulo, ivo awawandikilaga nyuwe, kulawa mwo mzungu uwo enk'higwe.
+\v 16 Paulo alonga ayo yose mwe baluwa yakwe, kuna vint'hu vidala kuvimanya. Want'hu heweena wogohi naho wavibananga vint'hu ivo, na enga ivo wakudamanya mwe mawandiko. Kuita ko kubanika.
+\v 17 Ivo, weyangu kwa kugamba mwamanyaayo. keamileni nyuwe wenye vileke kugamba msekwazwa na udant'hi wa wakuwaluvya na kwaza uhuwilwa.
+\v 18 Mna mkaule mwo uwedi na umanyi wa Zumbe na myokozi Yesu Kilisito. na haluse no ukukile una yehe na haluse na ulo na ulo

63-1JN.usfm

@@ -0,0 +1,145 @@
+\id 1JN
+\ide UTF-8
+\h 1Yohana
+\toc1 1Yohana
+\toc2 1Yohana
+\toc3 1jn
+\mt 1Yohana
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Kiya chandile nk'hongo na kjiya chevaga, na kiya chakionaga kwa meso yetu, na kiya chakikaule, na mikono yetu itoza mwo ulosi wo ugima.
+\v 2 Na udya nugima utendigwe umanyikise, naho kiuwona, na kuwabwelekezela ugima wa ulo na ulo, uwo wandaga kwa Tate na kutendigwa umanyikise kwetu.
+\v 3 Kiya cakione na kukiiva chakibwelekeza kwenyu, vileke kugamba mdahe kunda hamwenga na suwe, na nuhamwenga wetu hamwenga na tate na Mwanawe Yesu kilisito.
+\v 4 Naho chawawandikila mbuli izi nyuwe vileke kugamba kinyemi chetu kinde kikint'ha.
+\p
+\v 5 Uno nuwo ulosi chevaga kulawa kwawe na kuwabwelekezela: Mnungu ni ungazi na mndani mwakwe hadihali ziza hata nludodo.
+\v 6 Uneva kinagamba kugambakina uhamwenga naye naho chanda mwe diziza, chakedant'hiliza naho hakikudamanya yan kindedi.
+\v 7 Mna kinagenda mwo ungazi enga ivo eli ungazi, chanda ndala suwe kwa suwe, na sakame ya Yesu kilisito, mwanawe yakikukiza kulawa mwo wavu wose.
+\v 8 Uneva kinagamba hakina wavu, chakedant'ha suwe wenye, na kindedi hakihali mwetu.
+\v 9 Mna kinakeiila wavu wetu, yehe ni mhuwilwa na uwagilwa kukilekela wavu wetu na kukikukiza na uwihi wose.
+\v 10 Kinagamba hakidamanye wavu, chamtenda yehe kunda mlulimi, na ulosi wakwe haumuli mndani mwetu.
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Nawawandikilani nyuwe wanangu huwaungisa mbuli izi veleke mse kudamanya wavu. Mna uneva yumwenga wenyu anadamanya wavu, eyuko, yumwenga du akudaha kukigombela kwa Tate. Uyo ni Yesu Kilisito akudamanya ya kuwagilwa.
+\v 2 Yehe ni mlamuzi wo wavu wetu, naho kwa si yose.
+\p
+\v 3 Naho suwe chakombaganya kugamba chammanya Mnungu uneva kikaitoza imiko yakwe.
+\v 4 Uneva mnt'hu anagamba kammanya Mnungu mna hakuiva miko yakwe, mnt'hu uyo ni mdant'h, i naho kindedi hakimuli mndani mwakwe.
+\v 5 Mna mnt'hu yeyose akuzumila imbuli ya Mnungu, kindedi lukunde lwa Mnungu nlukint'hizwa. mwe mbuli ino yakilagisa kugamba kilunganywa naye.
+\v 6 Yeyose akukefanyanya kugamba kakelunga na Mnungu aungwa kwikala enga ivo Yesu Kilisito ekalaga.
+\p
+\v 7 Wambuya zangu, hikuwawandikilani mwiko mhya, mna niidya ya kale mwandaga nayo kukongela nk'hongo. Umwiko udya wa kale ni imbuli idya mwivile.
+\v 8 Na ivo nawawandikilani sigilizi mp'hya, naho ukindedi wakwe kwa Kilisito na kwa nyuwe, kwaviya diziza dyahalawa, na ung'azi we kindedi wiza kale kulangaza.
+\v 9 Na yeyose akugamba emwo ung'azi mna amwihiya nduguye mnt'hu uyo akei mwe diziza.
+\v 10 Naho yeyose akumuunga nduguye, uyo emwo ung'azi, naho hana chochose ikudaha kumwihiya.
+\v 11 Mna akumwihiya nduguye ekala mwe diziza, naho hamanyize kudya akuita, kwaviya diziza dimtenda nt'hunt'hu.
+\p
+\v 12 Nawawandikilani nyuwe, wana huwaungisa, kwaviya muusilwa wavu wenyu kwa zina dyakwe.
+\v 13 Nawawandikilani nyuwe, watate kwaviya mummanya yudya andagaga uuko nk'hongo. Nawawandikilani nyuwe wabwanga, kwaviya mumhuma yudya mwavu. Hiwawaandikilani nyuwe wana wadodo, kwaviya mummanya Tate.
+\v 14 Hiwawaandikilani nyuwe watate, kwaviya mwandagaga uuko nk'hongo. Hiwawaandikilani nyuwe wabwanga, kwaviya mtoga, na mbuli ya Mnungu imndani mwenyu, na mumhuma yudya umwavu.
+\p
+\v 15 Mse kuungisa mbuli zihiile za mwe isi. Kwaviya yeyose akuungisa zimbuli izo, kumuunga Tate hakumuli mndani mwakwe.
+\v 16 Kwaivo kila kimwe mwe isi, ni kumunk'wamunk'wa kwiihile kwo mwili, no kumunk'wamunk'wa kwa meso, ne kitugu cho ugima, havikulawa kwa tate, mna valawa mwe si.
+\v 17 Isi na kumunk'wamunk'wa kwiihile kwimndani mwakwe vomboka. mna yudya akudamanya yakumwelela Mnungu neekale ulo na ulo.
+\p
+\v 18 Wana wadodo, ni lupisi lwa uheelo lwihagihi. Enga ivo mgambilwe kugamba mhigani ywa Kilisito eza, na ivi haluse wahigani wengi wa Kilisito wabula, kwaivo chamanya kugamba ni lupisi lwa uheelo.
+\v 19 Want'hu awa nawanda hamwenga na suwe, mna hawandile wetu kwaviya uneva wandile wa kwetu hegu nawekala na suwe. Mna nawahalawa vileke imanyike kugamba woho hawandile wa kwetu.
+\v 20 Mna nyuwe nomhakwa mavuta na yudya Akukile, ivo nyuwe nyose mmanya kale ikindedi. Hiwawandikileni nyuwe kwaviya hammanyize kindedi,
+\v 21 mna kwaviya muumanya, naho mmanya kugamba udant'hi wowose haukulawa mwe kindedi.
+\v 22 Mdant'hi niani, ni yudya akuhiga kugamba Yesu niye Kilisito? Mnt'hu enga uyo, niye mhigani ywa Kilisito, hadya akuwahiga, Tate na Mwana.
+\v 23 Hehali akumhiga mwana akanda na tate. Naho yeyose akumzumila Mwana, amzumila Tate
+\v 24 Elo, milosi mwaivaga kukongela aho nk'hongo ikale mwe mioyo yenyu. Mnadamanya ivo, nomwikale mwo kulungana na Mwana na Tate.
+\v 25 Naho kiya akigambile mwo kulagana kwakwe nu ugima wa ulo na ulo.
+\p
+\v 26 Nawawandikilani aya kwa mbuli ya want'hu wakuunga wawazaganyeni.
+\v 27 Na kwajili yenyu, yadya mavuta mwayahokele kulawa kwakwe yekala mndani mwenyu, naho hamkuunga mnt'hu yeyose awahinize. uneva mavuta yakwe yawahiniza mwe mbuli zose na za kindedi na hiyo zo lulimi, naho hata uneva yawahinizani, ikaleni mndani mwakwe.
+\p
+\v 28 Vileke aho akeza kukelaviliza, kidahe kunda wadahi na hiyo kukeiva soni umwo akeza.
+\v 29 Uneva mwamanya yehe ni mta uwagilwa, na kumanya kugamba kila yumwenga akudamanya yakuwagilwa ehamwenga naye.
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Hake kauleni lukunde lwa Tate ivo lwili lukulu lukitenda kitangwe wana wa Mnungu! Naho kindedi niivo kili. Nivo vikuleka ulimwingu haukukimanya, kwaviya haummanyize yehe.
+\v 2 Wambuya zangu, haluse suwe kiwana Mnungu, mna hainati imanyike pwilili ivo nekinde. Mna chamanya kugamba, Kilisito akeza kulaila, nekinde enga ivo yehe eli, kwaviya nekimuwone ivo eli.
+\v 3 Naho kila yeyose mta kawiilo mwo lupisi lukwiza, akekukize mwenye enga ivo yehe eli akukile.
+\v 4 Kila mnt'hu akugendeela kudamanya wavu abananga miko ya Mnungu. Kwaviya wavu ni ubanangi wa miko.
+\v 5 Mmanya kugamba Kilisito nakakelaviliza vileke kuusa wavu. Nahomndani mwakwe hamna wavu.
+\v 6 Hehali hata yumwenga akwikala mwo kulungana na Kilisito akugendeela kudamanya wavu. Mna hehali yeyose akugendeela kudamanya wavu ikanda kamuwona hegu kummanya yehe.
+\v 7 Wanangu huwaungisa, mse kudant'hilizwa ni mnt'hu yoyose. Akudamanya uwagilwa, enga nviya Kilisito mta uwagilwa.
+\v 8 Akugendeela kudamanya wavu uyo ni ywo Mwavu, kwaviya Mwavu kadamanya wavu kukongela aho nk'hongo. Kwaviya Mwana ywa Mnungu kalavilizwa vileke azibanange zindima zo Mwavu.
+\v 9 Yeyose eli mwana wa Mnungu hakugendeela kudamanya wavu, kwaviya ugima wa Mnungu umndani mwakwe, hakudaha kugendeela kudamanya wavu kwaviya anda mwana wa Mnungu.
+\v 10 Kwaivo nivo kikudaha kuwamanya wana wa Mnungu na wana wo Mwavu wamanyika. Yeyose heekudamanya ya kumwelela Mnungu hegu yudya hekudaha kumuunga nduguye.
+\p
+\v 11 Naho ulosi udya mwevaga kulawa aho nk'hongo ni uno, kugamba chaungwa kiungane suwe kwa suwe.
+\v 12 Hiyo enga Kaini yudya andaga ywo mwavu niyo amkoma nduguye Habili. Naho amkomelagai nduguye? Kwaviya udamanyi wakwe wandaga wiiha, mna nduguye andaga akadamanya yakwelela.
+\v 13 Elo wandugu zangu mse kwehelwa umwoulimwingu ukawaihiyani.
+\v 14 Chamanya kugamba chomboka kale mwo kubanika no kwingila mwo ugima, kwaviya chawaunga wandugu zetu. Yeyose heina lukunde uyo akei mwo kubanika.
+\v 15 Mnt'hu yeyose akumwihiya nduguye ni mkomi. naho mmanya ugima wa ulo na ulo haukwikala mndani mwa mkomi.
+\v 16 Kwaivo chalumanya lukunde ivo lwili kwaviya Kilisito nakaulava ugima wakwe kwajili yetu. Naswe chaungwa kikelave kwaajili ya kuwambiza wandugu zetu.
+\v 17 Mna mnt'hu yeyose mta vint'hu va wikazi wa mwe isi niyo amuwona nduguye heina kint'hu no kulemela kumwabiza, Adaha vivihi kugamba Lukunde lwa Mnungu lumndani mwakwe?
+\v 18 Wanangu huwaungisa, kisekunda na lukunde lwa mwe milomo du hegu milosi heeina kint'hu, mna lunde lwa kindedi na udamanyi.
+\p
+\v 19 Mwa idi chamanya kugamba suwe kimwe kindedi, na myoyo yetu yakelavanya mwa yehe.
+\v 20 Ikanda uneva myoyo yetu yakisengela, Mnungu ni mkulu kujink'ha myoyo yetu, na yehe amanya mbuli zose.
+\v 21 Wambuya zangu uneva mioyo yetu haikukisengela, kina udahi ha Mnungu.
+\v 22 Naho chochose kikulombeza kulawa kwakwe nekikihokele, kwaviya chatimila miko yakwe no kudamanya mbuli zikumwelela.
+\v 23 Naho, ino niyo isigilizi yakwe kugamba chaungwa kuhuwil zina dya Mwanawe Yesu Kilisito no kuungana suwe kwa suwe enga ivo akisigiile.
+\v 24 Akuzumila sigilizi zakwe za Mnungu ekala mndani mwakwe. Na kwaviya chamanya kugamba ekala mndani mwetu, kwa sila ya Muye ywa Mnungu.
+\c 4
+\cl Mnango 4
+\p
+\v 1 Wambuya zangu, mse kumhuwila kila muye, mna mumhime vileke mmanye ni kindedi kulawa kwa Mnungu. Kwaviya walotezi wengi wa lulimi walaila mwe isi.
+\v 2 Kwa idi nommanye Muye ywa Mnungu.
+\v 3 Kila muye nouzumile kugamba Yesu Kilisito nakeza no kunda mnt'hu, uyo alongozwa ni Muye ywa Mnungu. Naho mnt'hu yoyose heekulonga ivo mwa Yesu, hakulongozwa ni Muye ywa Mnungu. Mnt'hu uyo ana muye ywa mhigani ywa Kilisito, naho haluse keza kale mwe isi.
+\p
+\v 4 Nyuwe ni wa Mnungu, wana huwaungisa, mwajika kuwahuma kwaviya eli mndani mwenyu ni mkulu kujink'ha yuda eli mwo ulimwingu.
+\v 5 Woho ni wa ulimwingu, kwaivo icho wakulonga ni cha ulimwingu, na ulimwingu wawategeleza.
+\v 6 Suwe ni wa Mnungu. Yudya ammanyize Mnungu akitegeleza suwe. Yudya hiiyo wa Mnungu hakudaha kukitegeleza. Mwa idi chamanya muye wa kindedi na muye wo udant'hi.
+\p
+\v 7 Wambuya zangu kiungane suwe kwa suwe, kwaviya lukunde ni lwa Mnungu, na yeyose mta lukunde kanda mwana ywa Mnungu.
+\v 8 Yudya heena lukunde hammanyize Mnungu, kwaviya Mnungu ni lukunde.
+\v 9 Mwa lukunde ulu lwa Mnungu lugubulwa mwetu, kugamba Mnungu amtumaga mwanawe mwe isi vileke kikale kombokela yehe.
+\v 10 Mwo ulu lukunde, hiyo kugamba nekimuunga Mnungu. Mna yehe niye akiungile, niyo amtuma mwanawe ande maliho yo wavu wetu.
+\v 11 Wambuya zangu ikanda Mnungu kakiunga suwe, iviyaiviya chaungwa kuungana suwe kwa suwe.
+\p
+\v 12 Hehali hata yumwenga amuone Mnungu. uneva kinaungana suwe kwa suwe, Mnungu neekale mndani mwetu, mwo lukunde lukint'hile mndani mwetu.
+\v 13 Mwa idi chamanya kugamba chekala mndani mwake na yehe mndani mwetu, kwaviya kakiink'ha muye wakwe.
+\v 14 Naho kiona na kuzumila kugamba Tate kamsigiila mwanawe kunda myokozi ywe si.
+\v 15 Yeyose akuzumila kugamba Yesu ni Mwana Mnungu, Mnungu ekala mwake na yehe ekala mwa Mnungu.
+\v 16 Naho chamanya na kuhuwila lukunde ananalo Mnungu mwa suwe. Mnungu ni lukunde naye akwikala mwo mndani mwakwe
+\v 17 Kwa sila ino, lukunde lukint'hizwa mndani mwetu, vileke kisekogoha kwe dizuwa dyo usengelo, kwaviya enga yehe ivo eli, nivo kili naswe aha he isi.
+\v 18 Hahana wogohi mwo lukunde. Mna lukunde lukint'hile lwausa kogoha kose, kwaviya wogohi umwe usengelo.
+\v 19 Suwe kina lukunde kwaviya Mnungu niye akongile kukiunga.
+\v 20 Ikanda yumwenga anagamba, “Amuunga Mnungu” Mna amwihiya nduguye, uyo mdant'hi. Kwaviya hekumuunga nduguye akumuona haadahe kumuunga Mnungu hekumuwona.
+\v 21 Na ino ni sigilizi kink'higwe kwakwe: Yeyose akumuunga Mnungu, aungwa amuunge nduguye.
+\c 5
+\cl Mnango 5
+\p
+\v 1 Yoyose akuhuwila kugamba Yesu niye Kilisito ni myokozi, na yeyose akumuunga yehe uyo alaile kwa Tate na awaunga wanawe.
+\v 2 Kwa idi chamanya kugamba chawaunga wana wa Mnungu, umwo kikamuunga Mnungu na kukint'hiza miko yakwe.
+\v 3 Ivi nivo kikumuunga Mnungu kugamba chatoza imiko nyakwe.
+\v 4 Kwaivo kila yeyose eli mwa mwana Mnungu adaha kuzihuma mbuli ziihile za mwe isi. Na uno nuwo uhumi mwe isi, no mhuwi wetu.
+\v 5 Ivi niani akudaha kuzihuma mbuli zihile za mwe isi? Hi yudya akuhuwila kugamba Yesu ni Mwana ywa Mnungu.
+\p
+\v 6 Yesu Kilisito niye ezile kwa mazi na sakame. Hezile kwa mazi du, mna keza kwa mazi na kwa sakame.
+\v 7 Kwaviya kuna watatu wakuona:
+\v 8 Muye, mazi na sakame. awa watatu wazumilana. 
+\f + \ft Kaulisa: Ulosi uno Tate, Mbuli yedi, na Muye Akukile. Hayakoneka mwe zibalua za kale. \f*
+\v 9 Inanda chauzumila uwona wa want'hu, uwona wa Mnungu ni mkulu kujink'ha uwo. Kwaviya uwona wa Mnungu nu uno kugamba ana uwona mwo mwanawe.
+\v 10 Yudya akumhuwila Mwana ywa Mnungu ananawo uwo uwona mndani mwakwe. mna yeyose hekumhuwila Mnungu kamtenda kunda mdant'hi, kwaviya hauhuwile uwona udya wa Mnungu aulongile mwa Mwanawe.
+\v 11 Naho uno nuwo uwona, kugamba Mnungu kakink'ha ugima wa ulo na ulo, naho ugima uwo umndani mwa Mwanawe.
+\v 12 Yeyose ananaye Umwana ananawo uwo ugima. Heena Mwana ywa Mnungu hananawo uwo ugima.
+\p
+\v 13 Nawawandikilagani vileke mmanye kugamba mnanao ugima wa ulo na ulo- nyuwe mkuhuwila mwe dizina dya Mwana ywa Mnungu.
+\v 14 Na uno nuwo udahi kinanawo ha Mnungu kugamba kinamlombeza chochose kwa kuunga kwakwe akiva.
+\v 15 Naho uneva chamanya kugamba hakukiiva kikamlombeza, chamanya kugamba akink'ha kiya kikumlombeza.
+\p
+\v 16 Uneva mnt'hu anamuwona nduguye adamanya wavu hewi kwigala file, aungwa amlombezele kwa Mnungu, amwink'he ugima. Nalonga na wadya wadamanye wavu udya hewikwigala file - Mna wiyaho wavu ukumwigala mnt'hu kwe file, miye hikulonga kugamba mumlombezele kwa idyo.
+\v 17 Dyodyose hedikumwelela Mnungu ni wavu.
+\v 18 Chamanya kugamba wose weli wana wa Mnungu hawakudamanya wavu, Kwaviya Mwana wa Mnungu aamilwa, naho yudya mwavu hakudaha kuwapata.
+\v 19 Chamanya kugamba suwe kiwana wa Mnungu hamwenga no kugamba isi imwo udahi wo Mwavu.
+\v 20 Mna chamanya kugamba Mwana ywa Mnungu keza naho kakink'ha kukombaganya, vileke kimmanye yudya ywe kindedi. Naswe chakelunga na Mnungu ywe kindedi kwa sila ya Mwanawe Yesu Kilisito. Uyo niye Mnungu ywe kindedi, naho niye ugima wa ulo na ulo.
+\p
+\v 21 Wanangu, huwaungisa mwo mhuwi mkenege no kuvika mahili.

64-2JN.usfm

@@ -0,0 +1,27 @@
+\id 2JN
+\ide UTF-8
+\h 2 Yohana
+\toc1 2 Yohana
+\toc2 2 Yohana
+\toc3 2jn
+\mt 2 Yohana
+\c 1
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 kulawa kwo mdala kuita kwo mvele msagulwa akanda hamwenga na wanawe, awo huwaunga mwe kindedi, naho hiyo miye du, mna ni hamwenga na wadya wamanyize ikindedi,
+\v 2 kwaajili ye kindedi ki mwa suwe nahokikuungan kikalise na suwe ulo naulo.
+\v 3 Uwedi wa Mnungu, mbazi na utondowazi kulawa kwa tate Mnungu na Yesu Kilisito mwana tate na kindedi na lukunde nevinde na suwe.
+\p
+\v 4 Ni kinyemi changu kugamba hibunk'hula wamwenga mwa wana wagenda mwa kindedi, viligane na ivo kihokele sigilizi kulawa kwa tate.
+\p
+\v 5 haluse elo weye mvele, nalombeza kwako, naho hikukuwandikila sigilizi mpya, sigilizi ni idya chandaga nayo kukongela nk'hongo, kugamba chaungwa kila mnt'hu amuunge miyawe naho na ulu nulo lukunde, chaungwa kugenda viligane ne sigilizi yakwe.
+\v 6 Ino niyo idya sigilizi enga ivo mwaivaga kukongela uko nk'hongo kugamba mwaungwa jugendeela mwa iyo.
+\p
+\v 7 Kwaviya wadant'hi wengi wasambala mwo ulimwingu naho hawakulonga uwona kugamba Yesu kilisito ezaga enganmnt'hu, uyo niye mdant'hi naho mhigani wa kilisito.
+\v 8 Mkekaule nyuwe wenye kugamba hamkwaza zimbuli ziya mwazidamanyilaga ndima, ni vileke mdahe kuhokela digeleko dikint'hile.
+\v 9 Yeyose akugendeela kulongole mna hakwikala mwe hinizo dya Kilisito, uyo hana Mnungu, mna akwikala mwe dihinizo ananaye hamwenga no mwana.
+\v 10 Uneva mnt'hu hakwiza kwenyu ne dihinizo idi, msekumhokela mwe zinyumba zenyu naho msekumlamsa.
+\v 11 kwaviya akumlamsa endala hamwenga na nudamanyi wakwe wiihile.
+\p
+\v 12 Mbuli za kukuwandikila zibinda wingi naho hiungile huwandikile ne kalamu no wino. Mna nakawiila kwiza kwenyu kize kisimuile mnomo kwa mnomo, vileke kinyemi chenyu kikint'he.
+\v 13 Wana wa lumbu dyenu msagulwa awalamsani.

65-3JN.usfm

@@ -0,0 +1,30 @@
+\id 3JN
+\ide UTF-8
+\h 3 Yohana
+\toc1 3 Yohana
+\toc2 3 Yohana
+\toc3 3jn
+\mt 3 Yohana
+\c 1
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Mdala kwa Gayo miyangu, humuungisa mwe kindedi.
+\v 2 Miyangu, nakulombelezela unde mpati mwe zimbuli zako zose na kunda mgima, enga viya muye wako ukwelelwa.
+\v 3 Kwaviya nandilisaga na kinyemi umwo nagambagwa na ndugu wezile kulava uwona mwe kindedi chako, engaviya ukugendeela mwe kindedi.
+\v 4 Hina kinyemi kikulu enga iki, kwiva kugamba wanawo wagendeela mwe kindedi.
+\v 5 miyangu, wagendeela mwo mhuwi umwo ukawahokela watakwiza na nduguzo,
+\v 6 awo walavaga uwona wo lukunde lwako he nyumba ya Mnungu. Wadamanya vedi kwa kuwegala nt'hambo zawe kwa ivo Mnungu akuunga.
+\p
+\v 7 Kwaviya ye dizina, waitaga haheina kuguha kint'hu chochose kulawa kwa want'hu wa si.
+\v 8 Ivo, chaungwa kiwahokele want'hu awa enga ivi, vileke kinde wandima weenyu kwaajili ye kindedi.
+\p
+\v 9 Nadiandikilaga fyo mbuli imwenga, mna Diotolefe, akuungiswa kunda wa nk'hongo mwawe, hakuzumilana na suwe.
+\v 10 Ivo, uneva nneza nenikumbukile udamanyi wakwe audamanyaga, ivo akulonga mbuli ziihile mwa suwe. Helelwe no udamanyi uno, yehe mwenye hakuhokela wanduguze. mpaka kuwalemeza watuhu awo wana nk'hwina kuwahokela awo wandugu na kuwagulusa wahalawe mwe difyo.
+\p
+\v 11 Miyangu, usekuhina kiihile, mna hina kiuli chedi. Yeyose akudamanya yedi ni wa bMnungu; na yeyose akudamanya yaihile hamuone Mnungu.
+\p
+\v 12 Demetilo kaonigwa na wose na kindedi chenye. Suwe naswe ni waona, na wamanya kugamba uwona wetu ni wa kindedi
+\p
+\v 13 Nina mbuli nyingi kukuwandikila, mna hikuunga kukuwandikila kwa kalamu na nwino.
+\v 14 Mna nakawiila kukuona, naho nekilonganye nt'humba kwa nt'humba.
+\v 15 Utondowazi unde hamwenga na weye. Wambwiyazo wakulamsa. Walamsise wambwiyazo kila yumwenga kwa zina dyakwe.

66-JUD.usfm

@@ -0,0 +1,44 @@
+\id JUD
+\ide UTF-8
+\h Yuda
+\toc1 Yuda
+\toc2 Yuda
+\toc3 jud
+\mt Yuda
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Yuda, mtumigwa ywa Yesu Kilisito, na nguguye Yakobo, kwa wadya wetangwe, wakuungwa ni Mnungu tate, na waleligwe kwajili ya Yesu Kilisito:
+\v 2 uwedi na utondowazi hamwenga na lukunde vigenyezwe mwenye.
+\p
+\v 3 Weyangu umwo hadamanya ndima kwa kukombeka kuwawandikilani mwo uyokozi wetu wose, natendaga ivo vileke niwalangilize vileke msekuhigana kwa uhuwilwa, mwo utondowazi uwonmwink'higwe kamwenga du kwa uhuwilwa.
+\v 4 Kwaviya want'hu we hengi wakehenyeza kwa kinyele mwa nyuwe, want'hu awo waikigwe kiwalo kwaajili yo usengelo, mwa want'hu awo hiyo wedi, awo wakuhitula uwedi wa Mnungu ywetu kunda uwihi, na kumlemela Zumbe ywetu na zumbe yesu kilisito.
+\p
+\v 5 Haluse naunga kuwakumbusani nyuwe kugamba kuna lupisi lwa ukindedi kugamba Zumbe awayokolaga want'hu kulawa mwe isi ya Misili, mna akajika kawabananga wadya hewekuhuwila.
+\v 6 Na watumigwa wa kwe mbingu hiyo wa kindedi na kuleka ukulu wa Mnungu, kawanyinya minyololo ulo na ulo, mndani mwe diziza, kwaajili yo usengelo we dizuwa idyo dikulu.
+\v 7 Enga viya Sodoma na Gomola na mizi izunguluke, iyo yandile mwo uhabwasi na kutimila kumunk'hwa hiyo kwa chotoko. Walagisagwa enga miliganyizo ya wadya wakusulumila mwo usengelo wo moto wa ulo na ulo.
+\v 8 Saivo, kwa sila idya ya wakulotela awa nawa wakegela usavu mwe mili yawe, na kulemela ukindedi, na kulonga lulimi mwa akukile.
+\p
+\v 9 Mna hata Mikaeli mkulu, umwo akanda kagahigana na mwavu na kuhitulana kwajili ya Musa, haungile kwigala lulimi mwake, mna niyo agamba, “Zumbe akukanye!”
+\v 10 Mna want'hu awa wegala lulimi mwa kiya hewekimanyize. Na kiya hewekukimanya- kiya che mifuygwa heeina ubala kumanya kwa silika- aya nayo yawabanange.
+\p
+\v 11 Hangi woho wenye! Kwaviya watimila sila za kaini, na kubasa masa ya Balaamu. Wabanika mwo uwihi wa Kola.
+\v 12 Awa ni luwe mwe zifugo zenyu za lukunde, wakaanga haheina soni, wakakeigusa woho wenye. Ni mavunde heeyeena mazi, yakwigalwa ni mp'heho, ni miti ikuhugutuka heeina matunda naho ibanike nk'hanana mbili, naho ingoligwe maizi.
+\v 13 Ni mjubwaniso we bahali ina lwasu yakalava soni zawe wenye, Ni nt'hondo zikazunguluka zunguluka izo utitu wa ziza wamilwa kwajili yawe ulo na ulo.
+\p
+\v 14 Enoko, wa mfungate mwo uwazilo wa Adamu, alotelaga mwa woho, akagamba, “Kaula! Zumbe eza na maelfu na maelfu ya wakukile,
+\v 15 vileke adamanye usengelo wa kila mnt'hu, na kuwagela wose hewekumvika Mnungu mwo udamanyi wawe wose uwo wautendile mwe zisila hiyo za kindedi, na kwa milosi yose ye nk'hani iyo hiyo wedi walonga mwa weye.”
+\v 16 Awa ni wadya wakungula, wakulabila wakatimila kumunk'hwa kwawe kwiihile, wakekeduvya vitendese, awo kwa upati wawe wadant'hiliza watuhu.
+\p
+\v 17 Mna nyuwe, weyangu, kumbukileni ulosi uwo walongagwa kale na watumigwa wa Zumbe Yesu Kilisito,
+\v 18 “Wagambaga kwenyu, mwo lupisi lwa uheelo nokunde na want'hu wakubela awo wakutimika kumunk'hwa kwawe kiihile.”
+\v 19 Want'hu awa ni wapanganizi, wekailwa na kumunk'hwa kwawe kwa chotoko, naho hawana muye.
+\p
+\v 20 Mna nyuwe, weyangu, enga ivo mkukezengela mwo mhuwi wenyu ukukile vitendese, na enga ivo mkulombeza kwa muye Akukile,
+\v 21 keamileni mwo lukunde lwa Mnungu, naho mgojele uwedi wa Zumbe ywetu Yesu Kilisito uwo ukuwenk'heni ugima wa ulo na ulo.
+\p
+\v 22 Lagiseni uwedi kwa want'hu wata wogohi.
+\v 23 Wayokoleni watuhu kwa kuwayokola kulawa mwo moto. Kwa watuhu lagiseni mbazi na wogohi, mkaihiwa na valo digeligwe dondo no mwili.
+\p
+\v 24 Haluse kwa yudya akudaha kukeamila asekukekwafa, na kuwatenda mkimale ho undilo wakwe, haheina lema na kunda na kinyemi kitendese,
+\v 25 kwa Mnungu ekedu myokozi kombokela Yesu Kilisito Zumbe ywetu, ukulu unde kwakwe, ukulu no udahi na ludole akajika misimo yose, haluse na ulo na ulo.

67-REV.usfm

@@ -0,0 +1,553 @@
+\id REV
+\ide UTF-8
+\h Ugubulo
+\toc1 Ugubulo
+\toc2 Ugubulo
+\toc3 rev
+\mt Ugubulo
+\c 1
+\cl Mnango 1
+\p
+\v 1 Ugubulo uno ni wa Yesu Kilisito uwo Mnungu amwink'hile, vileke awalagise wandima wakwe mbuli zikuunga zisunguze kulaila. Kilisito amtumaga mtumigwa ywakwe ywa kwe mbingu amgambile Yohana mtumwa ywakwe zimbuli izo,
+\v 2 uyo alongaga uwona mwe zimbuli zose aone no ulosi wa Mnungu we kindedi ugubulwe ni Yesu Kilisito.
+\v 3 Kavikilwa yudya naasome kwa izwi ikitabu iki cho ulosi we kilotezi na yudya akwiva no kuyatoza ayo yawandikwe umu, kwaviya mbuli izi zihagihi kulaila.
+\p
+\v 4 Miye Yohana nawawandikila mafyo mfungate ya wahuwila wa Yesu Kilisito uko Asia. Uwedi wa Mnungu no utondowazi wakwe, yehe Mnungu eyaho naho uyo andaga uuko, naho akuunga eze, naho kulawa kwe miuye mfungate ho ukalo we kiseuta,
+\v 5 naho kulawa kwa Yesu Kilisito muwona mhuwilwa, nt'hula sasu ywa wabanike, naho yehe niye mkulu ywa maseuta mwe isi. Yehe kakiungisa naho kakitenda walekelwa kulawa mwo wavu wetu kwa sakame yakwe.
+\v 6 Kakitenda kunda walava nt'hambiko kwa Mnungu uyo ise dya Yesu. Uwedi utendese wa Mnungu no udahi wa ulo na ulo, Taile.
+\p
+\v 7 Kauleni eza mwa mavunde, want'hu wose hamwenga na wadya wamjungaga no mjung nawamuwone, makabila yose mwe isi nawahongeze umwo wakamuona yehe. Heiye. Taile.
+\v 8 “Ni miye ywa nk'hongo na ywe nk'homelezo we vint'hu vose, uyo eyaho naho andaga uuko naho akuunga eze, mta ludole.”
+\p
+\v 9 Miye Yohana ndugu ywenyu, naho mwe kulunganywa na Yesu, chanda ndala na nyuwe mwe makunt'ho no useuta wa Mnungu kwa kufinyiliza kutendese mwe kulungana na Kilisito. Miye nehigelwa mwe kisiwa kikwitangwa Patimo handa mvugailwa kwaviya nehabilikiza ulosi wa Mnungu, no kulonga uwona wa Yesu.
+\v 10 Zuwa dimwenga dya kumvika Zumbe, nehitozwa ni Muye ywa Mnungu, niyo neva izwi kulu dikuila enga gunda.
+\v 11 Dikanigamba, “Wandika mwe kitabu zimbuli izo ukuziona, naho zigale kwa mafyo mfungate ya wahuwila wa Kilisito uko Efeso na Similina na Peligamo na Tiatila na Salidi na Filadelifia hamwenga na Laodekia.”
+\v 12 Niyo nahituka nikaule ni ani naakalonga na miye, nize nihituke niyo naona vinala mfungate va vimuli vidamanywe kwa zahabu.
+\v 13 Naho mgati mwe vinala ve vimuli, mwandaga na yumwenga enga mnt'hu availe nk'hazu nt'hali, na kukakilizwa mkoa wa zahabu mwe kifua chakwe.
+\v 14 Fili zakwe zang'alaga mbee enga sufi naho enga balafu, meso yakwe yandaga enga moto ukulimbija,
+\v 15 viga vakwe neving'ala enga shaba isunt'higwe vitendese enga yokigwa mwe dikawa dya moto, izwi dyakwe nadyo dyandaga enga bohelo dya mazi.
+\v 16 Mwo mkono wakwe wa kulume atozaga nt'hondo mfungate, mwo mnomo wakwe mwalawaga sime dikutwa kosekose, uso wakwe noukamweka enga zuwa dikwalikisa kwa ludole.
+\v 17 Nize nimuwone niyo nagwa he viga vakwe enga mnt'hu abanike, mna yehe niyo anigeleka mkono wakwe wa kulume akagamba, Usekogoha! Ni miye ywa nk'hongo naho ywe nk'homelezo.
+\v 18 Miye ni mgima! Nehibanika, mna ivi haluse ni mgima ulo na ulo, naho nnanazo zink'homoelo ze file ne isi ya want'hu wabanike.
+\v 19 Naho uwandike ayo uone, aya ukuona ivi haluse hamwenga na yadya yakuunga yalaile.
+\v 20 Kinyele kiya che zint'hondo mfungate izo uzione mwo mkono wangu wo kulume ne kinyele che vinala mfungate ve vimuli ve zahabu ni iki. Zint'hondo ziya mfungate ni watumigwa wa kwe mbingu wa mafyo ya wahuwilwa wa Kilisito naho vinala viya mfungate ve vimuli ve zahabu ni mafyo mfungate ya wahuwila wa Kilisito.”
+\c 2
+\cl Mnango 2
+\p
+\v 1 Umuwandikile mtumigwa ywa kwe mbingu ywe difyo dya wahuwila wa Kilisito uko Efeso. Ino niyo milosi ya yudya atozile zint'hondo mfungate mwo mkono wakwe wo kulume naho yudya akugenda mgati mwe vinala mfungate ve vimuli ve zahabu.
+\v 2 Hiumanya udamanyi wako wose naho himanya kukombeka kwako na kufinyiliza kwako. Naho himanya kugamba hukudaha kuwafinyiliza want'hu wavu, naho kuwahima wadya wakukegamba ni wegala ulosi wa Mnungu mna hiyo ivo, kubunk'hula kugamba wadant'hi.
+\v 3 Himanya kugamba nokunda na ugoji no kufinyiliza kwajili ye dizina dyangu, naho husokele.
+\v 4 Mna nna mbuli imwenga ya kukulonga, kugamba kululeka lukunde lwako lwa nk'hongo.
+\v 5 Elo kumbukila ivo wandaga umwo wandile ukei kugwa, ukweiile wavu wako ukayadamanye yadya noukadamanya aho nk'hongo. Mna hunadamanye ivo neza kwako, name nenikikiuse ikinala chako aho kili.
+\v 6 Mna mbuli ino unanayo, ni kugamba wauihiya udamanyi wa Wanikolai udya name huuihiya.
+\v 7 Mta magutwi eve vedi ayo Muye akuyagambila mafyo ya wahuwila wa Kilisito. Akuunga ande mhumi nenimtende adye matunda yo mti wo ugima uhandigwe mwe kiunga cha Mnungu.'
+\p
+\v 8 “Umwandikile mtumigwa ywa kwe mbingu ywe difyo dya wahuwila wa Kilisito uko Similina kugamba, “Aya nayo akulonga uyo ywe nk'hongo na ywe nk'homelezo, uyo abanike no kunda mgima.
+\v 9 Hiyamanya makunt'ho yako, no ukiwa wako, (mna ikindedi weye wi mgoli! Himanya ivo wakukukalaliza wadya wakukegamba Wayahudi mna hiyo Wayahudi we kindedi, woho ni we difyo dya want'hu wo Mwavu).
+\v 10 Usekwogoha kint'hu chochose kwa yadya yakuunga yakusulumize. Tegeleza! Mwavu naawagezeni wose no kuwagela wamwenga wenyu mwe divugailo naho makunt'ho yenyu nayande mazuwa mlongo. Mnde wahuwilwa hata mnaungwa kubanika. Miye neniwek'he nt'hunyo dyo ugima.
+\v 11 “Mta magutwi eve vedi yadya muye akuyagambila mafyo ya wahuwila wa Kilisito. “Mhumi haalumizwe mbwitu ni file ya kaidi.”
+\p
+\v 12 “Umuwandikile mtumigwa ywa kwe mbingu ywe difyo dya wahuwila wa Kilisito dya Peligamo kugamba, “Uno nuwo ulosi kulawa kwa yudya endile na sime.
+\v 13 Hihamanya aho ukwikala aho he difumbi dyo Mwavu akulongoza kunda seuta. Naho kugendeela kunda mhuwilwa kwangu, naho hulekile umhuwi wangu, hata mwa mazuwa ya Antipa muwona ywangu mhuwilwa akomigwe mwa nyuwe aho akwikala Mwavu.
+\v 14 Mna nna mageke ya kulonga na nyuwe. Weyuko wageke mwa nyuwe wakutimila mahinizo ya Balaamu, yehe amhinize Balaki kuwatenda want'hu wa Izilaeli wadamanye wavu, naho wadye nk'hande za nt'hambiko zilavilwe mahili hamwenga na kudamanya uhabwasi.
+\v 15 Viligane na ivo, hata weye una want'hu wakutimila mahinizo ya Wanikolai.
+\v 16 Elo kweiile! Hunatendile ivo, nasunguza kwiza kwako, no kutoana na awo want'hu kwa sime dikutwa kosekose dyo mnomo wangu.
+\v 17 “Mta magutwi eve vedi ayo Muye akulonga ne difyo dya wahuwila wa Kilisito! “Naho mnt'hu yeyose mhumi nenimwink'he ink'hande ifisigwe ikwitangwa mana. Naho nenimwink'he iwe ding'aile naho mnanga mwe idyo diiwe ding'aile diwandikwa zina hya naho hakuli adimanyize mna ni wadya du akudihokela.”
+\p
+\v 18 “Umwandikile mtumigwa ywa kwe mbingu we difyo dya wahuwila wa Kilisito ukwo Tiatila kugamba, “Uno nuwo ulosi wa mwana ywa Mnungu, uyo andile na meso enga moto ukulimbija, viga vakwe navo vandaga enga shaba isunt'higwe vitendese enga yokigwa mwe dikawa dyo moto.
+\v 19 Himanya undima wako yose. No lukunde lwako no mhuwi wako no undima wako no kufinyiliza kwako. Ivi haluse weye wadamanya vedi mna hiyo enga viya nk'hongo.
+\v 20 Mna nna mbuli huunga hugambile, weye wamzumila yudya mvele Yezebeli yehe akuketanga mlotezi, uyo akuwahiniza na kuwadant'hiliza wandima wangu wadamanye uhabwasi no kudya nk'hande zilavigwe nt'hambiko kwa mahili.
+\v 21 Himwin'ka lupisi lwa kweiila, mna hakuunga kweiila kwo uhabwasi wakwe.
+\v 22 Tegeleza! Haluse nenimtende ande mnyonge yehe na wose wakudamanya uhabwasi nawabwiilwe ni masulumizo yatendese uneva hawana kweiile udamanyi wawe.
+\v 23 Naho neniwakome wadya wakumtimila, niho mafyo ya wahuwila wa Kilisito wamanye kugamba miye ni miye hupelemba mioyo na fanyanyi za want'hu, name nenimlihe kila yumwenga viligane no udamanyi wakwe.
+\v 24 Mna nawagambila nyuwe watuhu uko Tiatila, wowose heweina mahinizo ayo, hewemanyize kinyele cha Mwavu, enga viya wakulonga, ‘Heniwauze naho mbuli nt'huhu yeyose mwa nyuwe.’
+\v 25 Tozeseni kiya mnanacho, kubula aho nenize.
+\v 26 Naho mhumi, na yudya akugendeela kuzumila mbuli izo niwagambile kudamanya kubula kwo uheelo, nenimwink'he udahi wa kwikaila want'hu we ziisi,
+\v 27 naye naawadime kwa ngoda ya chuma, na kutulatila enga vint'hu va ulongo vikutulika.’
+\v 28 Enga ivo miye nihokele kwa Tate, name nenimwink'he idya int'hondo ya macheelwa.
+\v 29 “Mta magutwi eve vedi ayo muye akuwagambila mafyo ya wahuwila wa Kilisito.”
+\c 3
+\cl Mnango 3
+\p
+\v 1 Umwandikile mtumigwa ywa kwe mbingu ywe difyo dya wahuwila wa Kilisito ukwo Salidi kugamba: ‘Aya nayo yakulongwa ni yudya mta miuye mfungate ya Mnungu, hamwenga ne zint'hondo mfungate. Himanya udamanyi wako, naho kumanyika enga umgima mna kumbe kubanika!
+\v 2 Hake zinduka, uzitende zitoge mbuli zisigale, izo zihagihi no kubanika, kwaviya hione kugamba udamanyi wako ukint'ha hameso ha Mnungu ywangu.
+\v 3 Elo ukumbukile yadya uhinizwe hamwenga na yadya wivile, naho kweiile wavu wako. Hunandile meso, nenize kwako enga mbavi, naho houmanye mbwitu lupisi nenizile kukusengela.
+\v 4 Mna weyuko wageke ukwo Salidi hewegeile usavu zisuke zawe. Awo nekigendanye hamwenga na miye wakanda wavala suke zing'aile kwaviya wawagilwa kunda ivo.
+\v 5 Mhumi naavikwe suke zing'aile, name hikudiusa dizina dyakwe mbwitu mwe kitabu cho ugima, naho nenimgombele hameso ha Tate na hameso ya watumigwa wakwe wa kwe mbingu kugamba ywangu.
+\v 6 Mta magutwi eve vedi ayo Muye akuyagambila mafyo ya wahuwila wa Kilisito.”
+\p
+\v 7 “Umuwandikile mtumigwa ywa kwe mbingu ywe difyo dya wahuwila wa Kilisito ukwo Filadelifia kugamba, “Ulosi uno walawa kwa yehe akukile naho mkindedi uyo mta ink'homoelo ya Daudi, akukomola haheina akudaha kuvugala, naho akuvugala haheina akudaha kukomola.
+\v 8 Hiyamanya udamanyi wako. Kaula, hikwiikila mnango ukomolwe hameso hako, naho hahali akudaha kuuvugala. Himanya una ludole ludodo mna kuitoza imbuli yangu, naho hudilemele dizina dyangu.
+\v 9 Kaula, neniwegale want'hu we difyo dya Mwavu kwako, wadya wakukegamba Wayahudi mna hiyo ivo, mna walonga udant'hi. Neniwegale kwako nokuwatenda wafunamize mitwi yawe heviga hako, niho nawamanye kugamba miye name hikuunga.
+\p
+\v 10 Kwaviya weye kuitoza imbuli yo kufinyiliza, miye nohwamile mwo lupisi lwa makunt'ho yakwiza mwe isi yose, mwo lupisi lwo kugezigwa kwa want'hu wose.
+\v 11 Nasunguza kwiza kwako! Elo tozesa icho unanacho vileke mnt'hu yeyose asekukuhoka nt'hunyo yako.
+\v 12 Mhumi nenimtende ande mkola we Nyumba ya Mnungu ywangu naho aungwa asekufosa umwo. Mnanga mwake neniwandike zina dya Mnungu ywangu ne dizina dyo mzi wa Mnungu ywangu, (Yelusalemu imp'ya, mzi udya ukuunga useele kulawa kwe mbingu kwa Mnungu ywangu), naho neniwandike mnanga mwake zina dyangu idihya.
+\v 13 “Mta magutwi eve vedi ayo Muye akuwagambila mafyo ya wahuwila wa Kilisito.”
+\p
+\v 14 “Umuwandikile mtumigwa ywa kwe mbingu ywe difyo dya wahuwila wa Kilisito ukwo Laodekia kugamba. “Aya nayo yakulongwa ni yudya Amina, muwona mhuwilwa naho ywe kindedi, chotoko che viumbwa va Mnungu.
+\v 15 Himanya mbuli zako zose! Himanya kugamba weye hwi mph'eho naho hegu hwi moto, nevinda vedi wandile umph'eho hegu moto.
+\v 16 Elo kwaviya ulufufunk'honde, nuko kugamba hwi mp'heho naho hwi moto, ni hagihi kukutahika ufose mwo mnomo wangu.
+\v 17 Kwaviya wakegamba, “Wi mgoli naho unanavo vose viya ukuunga. Mna humanyize kugamba weye wi mnt'hu ywa kinyulu naho mnt'hu ywa kituletule naho umkiwa naho wi nt'hunt'hu naho wikimbwigili.
+\v 18 Nakulangiliza ugule zahabu kwangu, zahabu isunt'higwe mwo moto, vileke unde mgoli. Naho ugule suke zing'aile uvale usekunda kimbwigili. Naho nakulangiliza ugule miti ugele mwa meso yako vileke uone.
+\v 19 Miye nawakanya no kuwaogola wose wadya huwaunga. Elo kweiile uwavu wako kwa moyo wako wose.
+\v 20 Tegeleza! Hikimala mwo mnango nagamba kuno, mnt'hu yeyose uneva akomola mnango, neningile kwakwe naho nenidye nae yehe nae naadye na miye.
+\v 21 Akuunga ande mhumi nekikalanye mwo ukalo wangu we kiseuta, enga viya miye nindile mhumi niyo nekala hamwenga na Tate mwo ukalo wakwe we kiseuta.
+\v 22 Mta magutwi eve vedi ayo Muye akuyagambila mafyo ya wahuwila wa Kilisito.”
+\c 4
+\cl Mnango 4
+\p
+\v 1 Niyo naona naho, mnango ukomolwe kwe mbingu naho nehiva izwi diya nadiivaga aho nk'hongo dyandile enga izwi dya gunda, dyandile dikanigamba, “So uku hulagise yadya yakuunga yalaile umwo yanajika aya.”
+\v 2 Aaho nehitozigwa ni Muye, naonaga fumbi dya kiseuta diikwa kudya kwe mbingu naho kwandaga na yumwenga ekalaga he difumbi dya kiseuta.
+\v 3 Naho yehe ekale he diya difumbi ang'alaga enga iwe dyedi dikwitangwa yasipi na kaneliani. Luta mwasi lung'aile enga iwe dyedi dikwitangwa zumalidi lwazungulukaga he diya difumbi dye kiseuta.
+\v 4 Naho kwandaga na mafumbi matuhu milongo miidi na mane yazunguluke idyo difumbi dye kiseuta, kwandaga na wadala milongo miidi na wane wekale mwe ayo mafumbi, awo wavalaga suke zing'aile hamwenga na taji ze zahabu.
+\v 5 Mwe mafumbi yadya ya kiseuta mwalawaga lumwemwe na mtint'hilo hamwenga na lukuwa. Naho kwandaga na magala mfungate va moto vandaga halongole he difumbi dya kiseuta. Iyo yandaga ni miuye mfungate ya Mnungu.
+\v 6 Naho kulongole kwe difumbi idyo dya kiseuta kwandaga na kint'hu nekikaoneka enga bahali ye kioo yang'alisiga enga iwe dikupulika. Naho na diya difumbi dya kiseuta hadya hagati nedizungulukwa t'hendelo zose na viumbwa vine vina ugima vandaga vigubikwa na meso mwili mgima kunyuma na kulongole.
+\v 7 Kiumbwa cha nk'hongo chandaga enga simba, cha kaidi enga jeku, kiumbwa cha katatu chandaga na futa ya mnt'hu, kiumbwa cha kane chandaga enga mp'hungu dikupuluka.
+\v 8 Kila yumwenga mwe wadya wata ugima wane andaga na mawawa mtandatu yamemile meso, kundani na kuse. Haheina kuhumula kilo na msi wakakema wila, “Akukile, Akukile, niye Zumbe Mnungu mta udahi, andagaga uuko naho eyaho, naho akuunga eze.”
+\p
+\v 9 Viya viumbwa vine vina ugima umwo vandile vikakema wila wa kumwink'ha ukulu na kumtunya no kumtogola Mnungu yudya ekalaga mwe difumbi dye kiseuta uyo akwikala ulo na ulo,
+\v 10 wadya wadala milongo miidi na wane nawafunamiza mitwi yawe kubula hasi halongole ya yudya akwikala kulanga he difumbi dya kiseuta, wakamvika uyo akwikala mgima ulo na ulo. Wakaduula taji zawe halongole he difumbi dya kiseuta wakagamba,
+\q1
+\v 11 “Kuwagilwa weye Zumbe ywetu na Mnungu ywetu, kuhokela ukulu na nt'hunyo, na ludole. Kwaviya ni weye uumbile vint'hu vose, naho kwa kuunga kwako kuvitenda vinde naho niyo vaumbwa.”
+\c 5
+\cl Mnango 5
+\p
+\v 1 Naho namuonaga yudya ekale mwe difumbi dya kiseuta mwo mkono wo kulume katoza kitabu kiwandikwe kosekose, naho kigeligwa viwalo mfungate.
+\v 2 Niyo naona mtumigwa ywa kwe mbingu mta udahi mkulu, akabilikiza kwa izwi kulu, “Niani awagilwe kunamatula maduha aya no kukigubula ikitabu?”
+\v 3 Mna hakwandile na yeyose ukwo kwe mbingu na kwe isi na hasi ye isi adahaga kugubula kitabu hegu kukikaula mndani.
+\v 4 Niyo nailisa kwa usungu kwaviya hakwandile mnt'hu aoneke kuwagilwa kugubula ikitabu na kukaula mndani mwakwe.
+\v 5 Niyo yumwenga mwe wadya wadala anigamba, “Usekuila. Kaula, simba ywa kabila dya Yuda, ywo lukolo lwa Daudi, niye mhumi, naho yehe niye akudaha kunamatula yadya maduha mfungate no kukigubula kiya kitabu.”
+\v 6 Niyo naona Mwanangoto kakimala hadya hagati he difumbi dya kiseuta andaga enga kachinjigwa, azungulukwe ni viya viumbwa ivi gima vine na wadya wadala. Andaga na mp'hembe mfungate hamwenga na meso mfungate, iyo niyo miuye mfungate ya Mnungu itumigwe mwe isi yose.
+\v 7 Mwanangoto agendaga kukiguha kiya kitabu mwo mkono wakwe wo kulume wa yudya ekale mwe difumbi dye kiseuta.
+\v 8 Eze aguhe kitabu kiya, viya viumbwa vine vina ugima hamwenga na wadya wadala milongo miidi na wane wafunamizaga mitwi yawe hasi ha Mwanangoto, naho kila yumwenga andaga na sindamgunda hamwenga na viziga va zahabu vimemile ubani. Uwo wandaga ni malombezo ya wahuwilwa.
+\v 9 Niyo watula wila wakagamba, “Kuwagilwa weye kukiguha kitabu, no kukigubula maduha vakwe. Kwaviya nokuchinjigwa, naho kwa sakame yako kumkomboela Mnungu want'hu mwe makabila na milosi yose na want'hu na si.
+\q1
+\v 10 Kuwatenda wande maseuta na walava nt'hambiko kwa ndima ya Mnungu ywetu, naho nawa ikaile isi.”
+\p
+\v 11 Umwo nandile hakaula niyo neva izwi dya watumigwa wa kwe mbingu wabindile wingi, wazunguluke difumbi dye kiseuta, na wadya viumbwa wata ugima na wadya wadala,
+\v 12 wakakemaga kwa izwi kulu wakagamba, “Mwanangoto uchinjigwe, kawagilwa kuhokela ludole na ugoli na mizungu na udahi, nt'hunyo no ukulu na uvikilwa!”
+\p
+\v 13 Niyo neva kila kiumbwa kwe mbingu, na mwe isi na hasi ye isi hamwenga na mwe bahali, heiye, naho viumbwa vyose vimwe isi yose vikagamba, “Kwa yudya ekale mwe difumbi dye Useuta hamwenga na Mwanangoto, uvikilwa na nt'hunyo no ukulu no udahi vinde kwakwe ulo na ulo!”
+\p
+\v 14 Viya viumbwa ivine ivi ugima niyo vagamba, “Taile!” Niyo wadya wadala wafunamiza mitwi yawe hasi no kuvika.
+\c 6
+\cl Mnango 6
+\p
+\v 1 Niyo namuona Mwanangoto akabendula duha dimwenga mwe maduha yadya mfungate, niyo neva yumwenga mwe viya viumbwa ivine akalonga kwa izwi enga lukuwa kikagamba, “So!”
+\v 2 Naho nehikaula niyo naona falasi ing'aile, naho yudya aikaile nakatoza uta. Naho nakenk'higwa taji, andaga mhumi naho agendeela kunda mhumi.
+\v 3 Niyo Mwanangoto abendula duha dya kaidi, niyo neva yudya kiumbwa mta ugima wa kaidi akagamba, “So!”
+\v 4 Niyo falasi nt'huhu ink'hundu gu yafosa kuse. Yudya akuilongoza nakenk'higwa udahi kuusa utondowazi mwe isi vileke want'hu wachinjane. Niyo enk'higwa sime kulu.
+\v 5 Niyo Mwanangoto abendula duha dya katatu, niyo neva kiya kiumbwa cha katatu kino ugima kikanigamba, “So!” Nize nikaule niyo naona falasi nt'hitu, yudya akuilongoza atozaga kihimilo mwo mkono.
+\v 6 Niyo neva enga izwi dikulawa mwe viya viumbwa vine ivi ugima dikagamba, “mp'hishi ya ngano kwa maliho ya zuwa dimwenga, hamwenga na mp'hishi nt'hatu za shayili kwa dinali imwenga. Mna usekubananga mavuta ne divai!”
+\v 7 Niyo Mwanangoto abendula duha dya kane, niyo neva kiya kiumbwa cha kane kino ugima kiketanga, “So!”
+\v 8 Nakaulaga niyo naona falasi ya luivu, yudya akuilongoza etangagwa File, naho naakatimilwa ni isi ya wafile, niyo wenk'higwa udahi mwe lobo ya want'hu we isi vileke wawakome kwa nk'hondo na sala na maine hamwenga na makala ya kwe mbago.
+\p
+\v 9 Mwanangoto niyo abendula duha dya shano, hadya hasi he kilingo cha kumvika Mnungu naonaga miuye ya wadya wachinjigwe kwaviya nawakabilikiza Mbuli Yedi ya Mnungu, naho wandaga wahuwilwa mwo uwona wawe.
+\v 10 Nawakaila kwa usungu kwa izwi kulu wakagamba, “Zumbe, ukukile naho mkindedi. Nowize ini uwalahe want'hu wakwikala mwe isi na kuwalihiza kwa ivo wakikomile?”
+\v 11 Kila yumwenga ywawe enk'wagwa nk'hazu ing'aile, naho nawagambigwa wagojele lupisi ludodo kubula aho ukuunga ukint'he uwazilo wa wandima weyawe hamwenga na wandugu zawe wakuunga wakomigwe enga ivo wakomigwe woho.
+\p
+\v 12 Niyo naona Mwanangoto akabendula duha dya mtandatu, niyo kwanda na kisingisa kikulu, zuwa niyo dyanda enga gunia titu, mnenge wose nao niyo wanda wink'hundu guu.
+\v 13 Nt'hondo za mwo ulanga nazo niyo zagwa mwe isi, enga nk'huyu zandile zikei kutoga zikugwa kulawa mwe diziti dyakwe dikasingiswa ni nk'hung'unt'ho.
+\v 14 Ulanga nao noutatuka haidi enga talatasi izingigwe na kuuswa, kila mnima na kisiwa neviusigwa aho wandaga.
+\v 15 Niho maseuta wa mwe isi na want'hu wakulu wa mwe isi na wakulu wa watowani na wagoli na wata ludole na kila mtumwa na walekelwa, nawakefise woho wenye mgati mwe maiwe ya kwo mnima.
+\v 16 Naho nawaigambe milima hamwenga na maiwe, “Kigweleni vileke mkifise kimnyilike yudya ekale mwe diya difumbi dyo useuta hamwenga na maya ya Mwanangoto.
+\v 17 Kwaviya zuwa dya mank'huto dibula naho ni ani naadahe kuhona?”
+\c 7
+\cl Mnango 7
+\p
+\v 1 Yeze yomboke ayo niyo naona watumigwa wa kwe mbingu wane wakimale mwe zimp'hembe zine ze isi, wakukindila nk'hungunt'ho ikulawa mwe zint'hendelo izo nne ze isi vileke ink'hung'unt'ho esekukung'unt'ha mwe isi na mwe bahali na mwe mti wowose.
+\v 2 Niyo naona mtumigwa ywa kwe mbingu mtuhu akwiza kulawa ulailo wa zuwa andile na kiwalo cha Mnungu mta ugima. Niyo awetanga kwa izwi kulu wadya watumigwa awane wenk'higwe udahi wo kuibananga isi hamwenga ne bahali.
+\v 3 Uyo mtumigwa ywa kwe mbingu niyo agamba, “Msekuibanaga isi na bahali hamwenga ne miti, mpaka kinde kugela viwalo mwe vihanga va wandima wa Mnungu ywetu.”
+\v 4 Hiva kugamba wadya waikigwe viwalo mwe vihanga vawe nawanda want'hu laki imwenga na milongo mine na kane kulawa mwe makabila yose ya wana wa Izilaeli,
+\v 5 Mwe dikabila idyo dya Yuda weyuko want'hu milongo gana mlongo na mbili waikigwe viwalo, mwe dikabila idyo dya Lubeni weyuko want'hu milongo gana mlongo na mbili waikigwe viwalo, mwe dikabila idyo dya Gadi weyuko want'hu milongo gana mlongo na mbili waikigwe viwalo.
+\v 6 Mwe dikabila idyo dya Asheli weyuko want'hu milongo gana mlongo na mbili, mwe dikabila idyo dya Nafutali weyuko want'hu milongo gana mlongo na mbili, mwe dikabila idyo dya Manase weyuko want'hu milongo gana mlongo na mbili.
+\v 7 Mwe dikabila idyo dya Simioni weyuko want'hu milongo gana mlongo na mbili waikigwe viwalo, mwe dikabila idyo dya Lawi weyuko want'hu milongo gana mlongo na mbili, mwe dikabila idyo dya Isakali weyuko want'hu milongo gana mlongo na mbili waikigwe viwalo.
+\v 8 Mwe dikabila idyo dya Zabuloni weyuko want'hu milongo gana mlongo na mbili waikigwe viwalo mwe dikabila dya Yusufu weyuko want'hu milongo gana mlongo na mbili waikigwe viwalo, mwe dikabila idyo dya Benjamini weyuko want'hu milongo gana mlongo na mbili waikigwe viwalo.
+\p
+\v 9 Hamwenga na ayo hiona fyo kulu dya want'hu naho hakwandile na mnt'hu adahile kuwawaza, want'hu wa kila isi, na kabila na mp'huga na milosi, naho wakimala hameso he difumbi dya kiseuta, na hameso ya Mwanangoto, wavaile nk'hazu zing'aile, naho wana matambi ye mitende mwe mikono yawe,
+\v 10 Wakalonga kwa izwi kulu wakagamba, “Uyokozi una Mnungu ywetu, ekale mwe diya difumbi dye kiseuta na Mwanangoto!”
+\v 11 Watumigwa wose wa kwe mbingu nawakimala kuzunguluka he diya difumbi dye kiseuta, hamwenga na wadala na viya viumbwa vine ivi ugima. Naho wafika madi no kufunamiza mitwi yawe hameso ya diya difumbi dye kiseuta, no kumvika Mnungu,
+\v 12 wakagamba, “Taile, ukulu na nt'hogola na mizungu na nt'hunyo hamwenga na udahi na ludole, vina Mnungu ywetu ulo na ulo, Taile!”
+\p
+\v 13 Yumwenga mwa wadya wadala anizilaga niyo aniuza, “Want'hu awa wavikigwe nk'hazu zing'aile ni wahi naho walawa hii?”
+\v 14 Niyo namhitula, “Mkulu himanyize, mna weye wamanya,” Niyo anigamba, “Awa ni wadya wahonile mwa yadya masulumizo makulu, naho wafuile zink'hazu zawe mwe sakame ya Mwanangoto no kuzitenda zinde zing'ala.
+\v 15 Nicho kilekile wakakimala hameso he difumbi dye kiseuta dya Mnungu, naho wamvika kilo na msi mwe nyumba yakwe ukwo kwe mbingu. Yudya akwikala mwe difumbi dye kiseuta naande nawo na kuwamila.
+\v 16 Hawaone sala hegu nk'hilu naho, zuwa nadyo hediwalikile naho, hegu zihuye ditendese.
+\v 17 Kwaviya Mwanangoto eli hagihi na difumbi dye kiseuta dindile hadya hagati, naende mdimi ywawe, naho naawalongoze he n'choko ya mazi yo ugima. Naho Mnungu naawahanguse masozi yawe yose.”
+\c 8
+\cl Mnango 8
+\p
+\v 1 Aho Mwanangoto eze anamatule diduha dya mfungate, uko kwe mbingu kwandaga na kinyamaile kwa lupisi ludodo.
+\v 2 Niyo nawaona wadya watumigwa mfungate wa kwe mbingu wakukimala hameso ha Mnungu, naho nawanda na nguli mfungate.
+\v 3 Mtumigwa mtuhu ywa kwe mbingu andaga na kaziga kakwe zahabu akimaalaga he nc'hanja ya kulavila nt'hambiko. Niyo enk'higwa ubani mwingi vileke auhanganye hamwenga na malombezo ya want'hu wa Mnungu wose mwe kilingo che zahabu cha kumvika Mnungu chandile hameso he difumbi dye kiseuta.
+\v 4 Umosi wo ubani udya na malombezo ya want'hu wa Mnungu nevikwela kulanga hameso ha Mnungu, kulawa mwo mkono wa yudya mtumigwa ywa kwe mbingu.
+\v 5 Naho yudya mtumigwa ywa kwe mbingu niyo aguha kadya kaziga, niyo agela moto wa he kilingo cha kulavila nt'hambiko, niyo aduula mwe isi niyo kwalaila lukuwa na tint'hilo na lumwemwe na kisingisa.
+\p
+\v 6 Niyo wadya watumigwa mfungate wa kwe mbingu wezile na nguli mfungate niyo wakeikila lumwe vileke watowe.
+\v 7 Mtumigwa ywa kwe mbingu ywa nk'hongo niyo atoa gunda dyakwe. Niyo kwalaila fula ya maiwe hamwenga na moto vihanganywe na sakame, vaduulagwa mwe isi. Imwenga ya nt'hatu ye isi yahyaga, naho imwenga ya nt'hatu ya maziti yahyaga, naho mani yose nayo yahyaga.
+\v 8 Mtumigwa ywa kwe mbingu wa kaidi niyo atowa digunda dyakwe. Kit'hu enga mnima mkulu ukukweela moto chaduulwa kwe bahali. Niyo imwenga kwa nt'hantu ye bahali yahituka sakame,
+\v 9 Imwenga kwa nt'hantu yaivo viumbwa vina ugima vikwikala mwe bahali vafaga, naho imwenga kwa nt'hatu ye zingalawa niyo zabanangwa.
+\v 10 Niyo mtumigwa ywa kwe mbingu ywa katatu atowa nguli yakwe. Nt'hondo nk'hulu yandile ikaka enga lumuli niyo yagweela mwe imwenga ya nt'hatu ye mito hamwenga na mwa mazi yakuseela.
+\v 11 Naho zina dye int'hondo iyo yetangwa, “Mumbula.” Nuko kugamba usungu utendese. Imwenga ya nt'hatu ya mazi niyo yanda Yesungu. Want'hu wengi wafaga weze wanywe mazi ayo kwaviya yandaga yesungu.
+\v 12 Niyo naona mtumigwa ywa kwe mbingu ywa kane atowa nguli yakwe, imwenga ya katatu ye dizuwa no umnenge ne zint'hondo vose nevibanangwa, imwenga ya katatu yo ung'azi niyo yanda ziza. Imwenga ya katatu ya nomsi na nekilo niyo zanda ziza.
+\p
+\v 13 Umwo nandile hakaula niyo neva izwi dya mp'hungu ikapuluka kulanga vitendese, ikalonga kwa izwi kulu, “Hangi wenye, Hangi wenye, Hangi wenye want'hu wakwikala mwe isi kwa yadya maizwi matuhu ye zinguli zisigale za wadya watumigwa watatu wa kwe mbingu wakukeika lumwe wazitowe!”
+\c 9
+\cl Mnango 9
+\p
+\v 1 Niyo mtumigwa ywa kwe mbingu ywa shano atowa inguli yakwe, niyo naona nt'hondo igwele kulawa kwe mbingu no kugwela kwe isi, naho niyo enk'higwa nk'homoelo yo mwina wo mnyongomela howina uheelo.
+\v 2 It'hondo niyo yakomola mwina wo mnyongomela howina uheelo niyo mosi wakwela kulawa mwo mwina uwo, enga mosi ukulawa mwe dikawa kulu, udya umosi niyo wagela lwiza mwe dizuwa no ulanga.
+\v 3 Sige niyo zalawa mwo udya mosi niyo zagwa mwe isi naho nezink'higwa ludole enga ludole lwa visuse va mwe isi.
+\v 4 Niyo zagambigwa zisekubananga mani na miti yeyose hegu kint'hu chochose kikwani, mna ziwabanange want'hu wose wandile haweina viwalo va Mnungu mwe vihanga vawe.
+\v 5 Sige zigambigwa zisekuwakoma want'hu, mna ziwasulumize kwa lupisi lwa miezi mishano. Naho masulumizo ayo yandaga enga mnt'hu alumigwe ni kisuse.
+\v 6 Mwe mazuwa ayo want'hu nawaunge ukubanika mna hawabanike, file neiwanyilike.
+\v 7 Sige ziya zandaga enga falasi zikiilwe lumwe kwa nk'hondo, mwe mitwi yawe mwandaga na vint'hu vikale enga taji za zahabu, naho futa zawe zandaga enga futa za want'hu.
+\v 8 Naho zandaga na fili enga fili za wavele, meno yawe yandaga enga meno ya simba.
+\v 9 Mwe vifuwa vawe nomgubikwa na vint'hu enga valo dya chuma. Izwi dya mawawa yawe dyandaga enga tint'hilo dya magali yakuvutigwa ni falasi nyingi zikuguluka kwiita kwe nk'hondo.
+\v 10 Zandaga na mikila na miwa enga visuse wandaga na ludole mwe mikila yawe yo kuwaluma want'hu kwa lupisi lwa miezi mishano.
+\v 11 Naho wananaye seuta ywawe, uyo ni mtumigwa ywo Mwavu, uyo niye mkulu ywa mnyongomela howina uheelo, zina dyakwe kwa Kiibulania etangwa Abadoni, naho kwa Kigiliki etangwa, Apolioni, nuko kugamba, “Mkomi.”
+\p
+\v 12 Idya hangi wenye ya nk'hongo ilongigwe yomboka kale, kaula iyuko hangi wenye mbili zikwiza zikajika izi.
+\p
+\v 13 Mtumigwa ywa kwe mbingu ywa mtandatu atoaga inguli yakwe niyo neva izwi kulawa mwe vihembe ivine ve he kilingo cha kulavila nt'hambiko che zahabu chandile hameso ha Mnungu.
+\v 14 Izwi niyo dyamgamba yudya mtumigwa ywa kwe mbingu ywa mtandatu endile na nguli ikagamba, “Wakomoele watumigwa wa Mwavu wane wavugailwe hagihi no mto mkulu wa Fulati!”
+\v 15 Na wadya watumigwa wane wa Mwavu, waikilwe lumwe mwe sa iyo na zuwa na mnenge na mwaka, vileke wakome imwenga ya nt'hatu ya want'hu, niyo wakomoelwa.
+\v 16 Naho nehiva uwazilo wawe wadya wank'hondo wakweile falasi nawanda milioni magana maidi.
+\v 17 Naho ivi nivo nazionaga zifalasi ziya mwa maona. Wadya wandaga wekale mnanga wavalaga valo dya chuma mwe vifuwa vawe, zina langi zink'hundu enga moto na zabuluu enga ulanga na ya njano enga unga wa chola. Imitwi ye zifalasi izo neinda enga mitwi ya simba, na mwe milomo yawe kwalawa moto na mosi na chola.
+\v 18 Imwenga ya nt'hatu ya want'hu nawakomigwa na mavuma matatu ni udya umoto na umosi hamwenga na chola ilaile mwe milomo ye zifalasi.
+\v 19 Kwaviya ludole lwe zifalasi izo lumwe milomo yawe na mwe mikila yawe. Mikila yawe neioneka enga nyoka naho neinda na mitwi na izo nizo zikuwalumila awant'hu.
+\v 20 Want'hu wadya wasigale hewekomigwe na moto na mosi na chola hawakweiile kuvika mahili yawe wakedamanyile wenye, naho hawalekile kuvika zimp'hepo na mahili ya zahabu na ya masawa na ya shaba na ya maiwe na ya maziti heyekuona naho heyekwiva naho heiye kugenda.
+\v 21 Want'hu wadya hawa kweiile ukomi wawe na usai wawe no uhabwasi wawe no ubavi wawe.
+\c 10
+\cl Mnango 10
+\p
+\v 1 Niyo naona mtumigwa mtuhu ywa kwe mbingu mta udahi akaseela kulawa kulanga kwe mbingu. Kavikigwa vunde na utamwasi mwo mtwi wakwe, futa yakwe neinda enga zuwa, viga vakwe navo enga mikola ya moto.
+\v 2 Mwo mkono wakwe andaga na katabu kagubulwe. Aikaga kiga chakwe cha kulume mwe bahali, kiga chakwe cha kumoso nacho aikaga mwe isi,
+\v 3 abongelaga kwa izwi kulu dyandaga enga mbumo we simba. Eze etange kwevikaga nk'huwa mfungate.
+\v 4 Zize zivike naungaga niwandike. Mna nevaga izwi kulawa kwe mbingu dikagamba, “Mbuli zilongigwe, ni kinyele use kuyawandika!”
+\v 5 Niyo yudya mtumigwa ywa kwe mbingu nimuwone akimale mwe bahali na mwe isi enula mkono wakwe wa kulume kuhingika kwe mbingu,
+\v 6 niyo akelisa kwa dizina dya Mnungu akwikala ulo na ulo, yehe aumbile mbingu ne isi ne bahali na vose vikwikala umwo. Mtumigwa ywa kwe mbingu niyo agamba, “Hahande na lupisi lwa kugoja naho.
+\v 7 Mna mwe mazuwa ayo mtumigwa ywa kwe mbingu ywa mfungate eze ande hagihi kutoa nguli yakwe, Mnungu naatende yadya yakefisile yalaile viligane na ivo awabilikizaga wandima wakwe awo walotezi.”
+\p
+\v 8 Niyo diya diizwi nivile kulawa kwe mbingu dyalonga namiye vituhu dikagamba, “Kaguhe kiya kitabu kigubulwe kimwo mkono wa mtumigwa ywa kwe mbingu akimale mwe bahali na mwe isi.”
+\v 9 Ivo naitaga kwa mtumigwa ywa kwe mbingu no kumgamba anink'he katabu. Niyo anigamba, “Kaguhe, ukadye, nakande ke mwile mwo mnomo wako enga uki mna nakakugele usungu mwe inda yako.”
+\v 10 Niyo naguha kadya katabu mwo mkono wa uyo mtumigwa ywa kwe mbingu niyo akadya, kandaga na mwiile enga uki, mna nize nikamele, niyo naona usungu mwe zinda zangu.
+\v 11 Niyo wanigamba, “Waungigwa ulonge ulosi wa Mnungu naho kwa want'hu wengi, isi zose ne milosi hamwenga na kwa maseuta wengi.”
+\c 11
+\cl Mnango 11
+\p
+\v 1 Niyo nenk'higwa dete enga ngoda ya kuhimila, niyo nagambigwa, “Ita ukaihime Nyumba ank'hulu ya Mnungu hamwenga ne kilingo cha kulavila nt'hambiko na kuwawaza want'hu wakuvika mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu.
+\v 2 Mna unase uhime hant'hu ha kuse ye Nyumba ank'hulu ya Mnungu, kwaviya wenk'higwa want'hu hi wayahudi vileke waujatangize mzi ukukile kwa lupisi lwa miezi milongo mine na miidi.
+\v 3 Neniwenk'he udahi walotezi wangu waidi wakanda wavala magunia, nawo nawabilikize mbuli yedi ya Mnungu kwa mazuwa 1,260.”
+\v 4 Awo waona waidi ni vinala viidi va mizaituni vikukimala hameso ha Zumbe ywe isi.
+\v 5 Mnt'hu yeyose anaunga kuwalumiza, moto naulawe mwe milomo yawe na kuwalumiza wank'hondo wawe, naho kila akuunga ageze ivo nivo ikumuwagila kukomwa.
+\v 6 Awo wananawo udahi wa kuvugala zimbingu vileke fula isekunya mwa mazuwa yadya walava ulotezi. Naho wana udahi wa kuhitula mazi kunda sakame, no udahi wakuitowa isi kwa makunt'ho yoyose wakuunga woho.
+\v 7 Wanajika kubilikiza mbuli yedi ya Mnungu, diya dikala dikulawa kwo mnyongomela howina uheelo neditowane nawo, naho nediwahume na kuwakoma.
+\v 8 Vimba vawe nevilambale mwe sila yo mzi mkulu, kwa ulosi we kilotezi ukwitangwa Sodoma hegu Misili, naho aho niho Zumbe ywawe awambagwa.
+\v 9 Want'hu kulawa kila isi na makabila na milosi na mp'huga, nawakaule vimba vawe mazuwa matatu na nusu, naho hawazumile vimba ivo vimoswe.
+\v 10 Mna want'hu wakwikala mwe isi nawande na kinyemi kwa mbuli ye file ya waona waidi. Nawenk'hane mageleko woho kwa woho, kwaviya wadya walotezi waidi nawaka wasulumizisa want'hu wakwikala mwe isi.
+\v 11 Mwe mazuwa matatu na nusu, nawengilwa ni Muye wo ugima kulawa kwa Mnungu, vimba ivo niyo wakimala, niyo wogofi mkulu wawengila wadya nawaka wakaula.
+\v 12 Niyo wadya walotezi waidi weva izwi kulu dikulawa kwe Mbingu dikagamba, “Kweleni uku!” Niyo wakwela kwe mbingu wakazungulukwa ni vunde, iviya wank'hondo wawe wakawakaula.
+\v 13 Mwo lupisi uludya halailaga kisingisa kikulu mwe isi, imwenga yo mlongo yo mzi niyo yagwa, wabanikaga want'hu wakubula mlongo magana mfungate. Want'hu wasigale wogohaga niyo wamwink'ha Mnungu ywa kwe mbingu ukulu.
+\p
+\v 14 Idya hangi wenye ya kaidi nehalonga yomboka, kaula, hangi wenye ya katatu ihagihi kwiza.
+\p
+\v 15 Niyo mtumigwa ywa kwe mbingu ywa mfungate atoa nguli yakwe, niyo kwanda na izwi kulu uko kwe mbingu dikagamba, “Useuta wa mwe isi unda wa Zumbe ywetu na yudya asagulwe kunda mlokozi, naho naasigale kunda Seuta ulo na ulo!”
+\v 16 Niyo wadya wadala milongo miidi na wane wekale ha mafumbi ye kiseuta, na hameso ha Mnungu nawakafika madi nokufunamiza imitwi yawe hasi wakamvika Mnungu,
+\v 17 wakagamba, “Chakutogola Zumbe Mnungu Mta Udahi, weye wiyaho naho nokunda aho. Kwaviya kulagisa udahi wako mkulu naho kukonga kwikaila.
+\q1
+\v 18 Want'hu we ziisi wengilwa ni maya, Mna maya yako yabula, no lupisi lwa kusengela wadya wabanike. Lupisi lubula lwa kuwaliha watumwa wako na walotezi na want'hu wa Mnungu hamwenga na want'hu wose wandile wakukwiva, woseni wabeligwe na wanant'hogola no lupisi lwa wadya wakuibananga isi!”
+\p
+\v 19 Niyo Nyumba ank'hulu ya Mnungu ya uko kwe mbingu yakomolwa, disanduku dye ndagano yakwe niyo dyaoneka mndani mwakwe, naho kwandaga na lumwemwe na mitint'hiilo, na lukuwa na kisingisa hamwenga na fula nk'hulu ya maiwe.
+\c 12
+\cl Mnango 12
+\p
+\v 1 Niyo kilagiso chakwehela chaoneka kwe mbingu. Na handa na mvele avikile zuwa naho andaga na mnenge mwe viga vakwe hamwenga ne taji ye zint'hondo mlongo na mbili mwo mtwi wakwe.
+\v 2 Mvele yudya andaga mbovu naho andaga akaguta kwo usungu wo kwingila nyumba.
+\v 3 Niyo halaila kilagiso kituhu kwe mbingu. Handaga na zoka kulu dink'hundu dyandile na mitwi mfungate na mahembe mlongo hamwenga na taji ze kiseuta mfungate mwe mitwi yakwe.
+\v 4 Naho mkila wakwe wabulumula imwenga ya nt'hatu ye zint'hondo za kwe mbingu nakuzidula kwe isi. Niyo idizoka dyakimala kulongole kwa yudya mvele vileke dimmele yudya mwana aho akelekwa.
+\v 5 Niyo eleka mwana kilume aikilwe lumwe kwikaila si zose kwa ngoda ye kilama. Na yudya mwana niyo aguhigwa kwa Mnungu he difumbi dya Mnungu dye kiseuta.
+\v 6 Mvele yudya niyo anyilikila kwe nyika, hant'hu aikilwe lumwe ni Mnungu, vileke aleligwe kwa mazuwa mlongo na magana maidi na milongo mtandatu.
+\p
+\v 7 Niyo kwalaila nk'hondo kwe mbingu, mtumigwa mkulu ywa kwe mbingu Mikaeli hamwenga na watumigwa wa kwe mbingu watoanaga ne dizoka diya dikulu dikanda hamwenga na watumigwa wakwe.
+\v 8 Mna diya dizoka niyo dyahumwa hamwenga na watumigwa wakwe, niyo waguluswa uko kwe mbingu.
+\v 9 Ivo zoka diya dikulu niyo dyaguluswa. Dyoho ni diya dizoka dya kale dikwitangwa Mwavu hegu Luhoma, dikuwadant'hiliza want'hu wose we mwe si zose. Niyo dyaduulwa mwe isi hamwenga na watumigwa wakwe.
+\v 10 Niyo neva izwi kulu kulawa kwe mbingu dikagamba, “Haluse uyokozi no ludole no useuta wa Mnungu ywetu, na udahi wa yudya asagulwe kunda myokozi vibula. Kwaviya yudya naakakimala kwa Mnungu ywetu na kuwalongeleza wandugu zetu ho undiilo wa Mnungu ywetu kilo na msi kaduulwa hasi.
+\q1
+\v 11 Wandugu zetu, waihuma ink'hondo kwa sakame ya Mwanangoto na kwa uwona wawe, naho hawauungise wikazi wawe hata niyo wazumila kwaza ugima wawe.
+\q1
+\v 12 Na ivo yangeni, nyuwe mbingu na nyose mkwikala umo. Naho hangi nyuwe wenye mkwikala mwe isi na mwe bahali kwaviya yudya Mwavu kaselezwa kwenyu, naye kaihiziswa kwaviya kamanya lupisi lwakwe lusigale, luguhi.”
+\p
+\v 13 Zoka dize dione diduulwa mwe si niyo dyakonga kumwiihiya yudya mvele eleke mwana kilume.
+\v 14 Mna yudya mvele niyo enk'higwa mawawa maidi ya mp'hungu nk'hulu vileke anyilikile hant'hu aikilwe lumwe kwe nyika, kudya akuleligwa kwa lupisi lwa myaka mitatu na nusu, no kunda hale na diya dizoka.
+\v 15 Diya dizoka dikulu niyo dyatahika mazi mengi enga lao kunyuma kwa yudya mvele vileke akubigwe ni yadya mazi.
+\v 16 Mna isi niyo yamwambiza yudya mvele, isi niyo yagubukaga enga mnomo na kudinywa dilao diya dya mazi yalaile mwo mlomo we diya dizoka.
+\v 17 Zoka diya dyamwiihiyaga yudya mvele niyo dyakeitila vileke dikatowane na cheleko cha yudya mvele wasigale, wadya nawo wakutoza sigilizi za Mnungu na wahuwilwa mwo uwona wa Yesu.
+\v 18 Naho dizoka diya niyo dyakimala mnk'handa he bahali.
+\c 13
+\cl Mnango 13
+\p
+\v 1 Naho naonaga kala dikakwela kulawa mwe bahali, dyandaga na mp'hembe mlongo. Mwe zimp'hembe zakwe mwandaga na taji za kiseuta mlongo, naho mwe mitwi yakwe mwandaga na mazina ya kumhomola Mnungu.
+\v 2 Idikala dyandaga enga sui mna viga vakwe vandaga enga viga va sangalugembe naho mnomo wakwe naukaoneka enga mnomo wa simba. Diya dizoka dyadink'haga ludole diya dikala hamwenga ne difumbi dye kiseuta no udahi mkulu.
+\v 3 Mtwi umwenga we dikala diya nouoneka enga wandaga ugelwa nk'hwenge ya kutisa, mna idya ink'hwenge neihona. Want'hu wose we isi yose naweehelwa no kuditimila dikala diya.
+\v 4 Want'hu niyo wadivika idizoka diya kwaviya dink'hiza udahi wakwe kwe diya dikala. Naho nawadivika dikala wakagamba, “Niani enga idikala idi? Niani akudaha kutoana nadyo?”
+\v 5 Dikala dyalekelagwa kulonga mbuli za weduvi na kumhomola Mnungu, nedink'higwa udahi wa mazuwa ya miezi milongo na miidi.
+\v 6 Dyakongaga kumhomola Mnungu ne dizina dyakwe na hant'hu hakwe akwikala, hamwenga na wose wakwikala kwe mbingu.
+\v 7 Nedilekelwa kudamanya k'hondo na want'hu wa Mnungu naho niyo dya wahuma. Dyenk'hagwa udahi mwa kila kabila na si na milosi na kila nk'holo.
+\v 8 Want'hu wose wakwikala mwe isi nawadivike dikala, mna hiyo wadya wawandikagwa mwe kitabu cho ugima cha Mwanangoto achinjigwe, kukongela aho isi yandaga ikei kuumbwa, Dyakongaga kumligita Mnungu ne dizina dyakwe na hant'hu hakwe akwikala na wadya wakwikala kwe mbingu.
+\v 9 Mta magutwi yo kwivila eve.
+\v 10 Yeyose aikilwe kutahigwa naatahigwe, aikilwe kukomwa kwa sime naakomigwe ne sime. Aha want'hu wa Mnungu waungwa wafinyilize naho wande na mhuwi.
+\p
+\v 11 Niyo naona kala tuhu, dikalaila mwe isi, nedinda na mahembe maidi enga ya mwanangoto, mna nedikalonga enga ivo nekalonga dizoka dikulu.
+\v 12 Naho nedikadamanya ndima kwa udahi dyenk'hagwa ne dikala diya dya nk'hongo hant'hu ha dyoho. Nadyo nediwatenda want'hu we isi yose na vose vikwikala umwo kudivika dikala diya dya nk'hongo dyahonile ink'hwenge yakwe ikukoma.
+\v 13 Kala idi dya kaidi dyadamanya vihungi vakwehela, niyo dyatenda moto useele mwe isi kulawa kwe mbingu hameso ha want'hu.
+\v 14 Niyo awazaganya wose wakwikala mwe isi kwa vihungi, dyalekelagwa kudamanya hant'hu he dikala dya nk'hongo. Dyawagambaga wakwikala mwe isi wadamanye hili dye dikala diya dyasengagwa ne sime mna niyo dyanda gima.
+\v 15 Niyo dikala diya dyenk'higwa udahi wa kuditenda dya dihili dikehe naho dilonge no kuwatenda wadya wose hewedivikile dihili wakomigwe.
+\v 16 Dikala niyo dyatigiza want'hu wose, wakulu na wadodo na wakiwa na wagoli, watumwa na wadya walekelwa wageligwe kiwalo mwe mikono yawe ya kulume hegu mwe vihanga vawe.
+\v 17 Hokunde na yeyose akuunga atage kint'hu chochose hegu kugula kint'hu chochose uneva hanandile ne kiwalo icho idyo ni dizina dye dikala hegu uwazilo ukukink'hanana hant'hu he dizina dyakwe.
+\v 18 Aha naho hakuungwa mizungu, mta ubala niye naadahe kuubunk'hula uwazilo we diya dikala. Kwaviya uwazilo uwo ni wa kimnt'hu. Naho uwazilo wenye ni magana mtandatu na milongo mtandatu na mtandatu.
+\c 14
+\cl Mnango 14
+\p
+\v 1 Nize nikaule naonaga Mwanangoto kakimala mwo Mnima wa Sayuni, akanda hamwenga na want'hu laki imwenga na mlongo magana mane na kane, wandaga ne dizina dyakwe na dya Ise yawandikwe mwe vihanga vawe.
+\v 2 Niyo neva izwi kulawa kwe mbingu enga izwi dya bohelo, naho enga izwi dya lukua lukulu. Izwi nadivaga dyandaga enga watowa magunda yawe.
+\v 3 Naho awo want'hu wandaga wakakema wila mhya hameso ye difumbi dye kiseuta na hameso yawe viumbwa wane wata ugima na hameso ya wadala. Hakwandile na yeyose adahile kuuhina uwila uwo mna ni wadya du gana dimwenga na milongo mine na kane alufu wakombolagwa mwe isi.
+\v 4 Awa ni wadya na zuwa hewekegeile usavu na wavele, awa wamtimila Mwanangoto kokose kudya akuita. Awa wakombolwa mwa want'hu wakanda enga malavo ya ulozo yatogile nk'hongo kuiva, kwa Mnungu na Mwanangoto.
+\v 5 Hawamanyize kulonga lulimi naho hawakukalalizwa.
+\p
+\v 6 Niyo naona mtumigwa ywa kwe mbingu mtuhu akapawa mwe mbingu, akanda na Mbuli Yedi ya ulo na ulo, ya kuwabilikiza want'hu wa mwe isi, kwa want'hu wa kila isi na kabila na ulosi na kila nk'holo.
+\v 7 Niyo alonga kwa izwi kulu, “Mwogohe ukulu wa Mnungu na kumtunya, kwaviya lupisi lwakwe lwa kusengela lubula. Mvikeni yehe adamanye zimbingu na isi, bahali hamwenga na nc'hoko!”
+\v 8 Niyo mtumigwa ywa kwe mbingu ywa kaidi amtimila yudya ywa nk'hongo, uku akagamba, “Ugwa, ugwa mzi udya mkulu wa Babiloni, katenda want'hu wa si zose wanywe divai yakwe, divai ya kuungisa kwakwe uhabwasi!”
+\v 9 Mtumigwa ywa katatu ywa kwe mbingu awatimilaga awo waidi akalonga kwa izwi kulu, “Mnt'hu yeyeso akuunga afunamize mtwi wakwe hasi hameso ye idyo dikala ne dihili dyakwe, na kuhokela kiwalo mwe kihanga chakwe, hegu mwo mkono wakwe,
+\v 10 naye naanywe divai ya maya ya Mnungu idamanywe haheina kugeligwa mazi, mwe kikombe cha maya yakwe na kwiihiwa. Naasulumizwe kwa moto na maiwe ya chola ikulibuka, hameso ya watumigwa wa kwe mbingu na hameso ya Mwanangoto.
+\v 11 Naho mosi wa moto ukuwasulumiza wakwela kwe mbingu ulo na ulo. Naho hawakuhumula kilo na msi, wadya nawakafunamila diya dikala hamwenga na dihili dyakwe, na kila ageligwe kiwalo che dizina dyakwe.”
+\v 12 Kwa ivo, want'hu wa Mnungu wakutoza miko ya Mnungu na kumhuwila Yesu, waungigwa kufingiza.
+\v 13 Niyo neva izwi kulawa kwe mbingu dikagamba, “Wandika aya, wana kinyemi wose wakubanika wakamhuwila Zumbe kukongela ivi haluse!” Ivo, nivo Muye ywa Mnungu akulonga, agamba “Heiye!” “Nawenk'hwe kuhumula wakabinda makunt'ho yawe, yadya wadamanye kwa vedi naya watimile!”
+\p
+\v 14 Nehikaula naho, niyo naona vunde ding'aile, kulanga kwe divunde idyo kuna yumwenga ekala enga Mwana Mnt'hu, naho nakavala taji ye zahabu mwo mtwi wakwe naho mwo mkono wakwe katoza hengo ikutwa.
+\v 15 Niyo mtumigwa ywa kwe mbingu mtuhu keza akalaila kwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu, niyo agutila kwa izwi kulu kwa yudya ekale kwa mavunde akagamba, “Guha hengo yako uvune kwaviya lupisi lwo kuvuna lubula, ulozo we isi utoga!”
+\v 16 Ivo yudya ekale mwe divunde niyo aduula hengo yakwe mnanga mwe isi, isi niyo yavunwa.
+\v 17 Niyo naona mtumigwa ywa kwe mbingu mtuhu akeza kulawa kwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu ukwo kwe mbingu, yehe naye andaga na hengo ikutwa.
+\v 18 Niyo mtumigwa ywa kwe mbingu mtuhu yudya andile no udahi wo moto eza kulawa kwe kilingo cha kulavila nt'mbiko. Niyo yudya mtumigwa ywa kwe mbingu andile na hengo ikutwa akabongela, akamgamba, “Yaha zizabibu za mwe isi ne hengo yako kwaviya zizabibu zakwe ziiva.”
+\v 19 Niyo yudya mtumigwa ywa kwe mbingu niyo azegeta zizabibu ne hengo yakwe mwe isi, niyo azikupula hant'hu ho kujatangila divai dya maya makulu ya Mnungu.
+\v 20 Zizabibu nezijatangilwa hant'hu ho kujatangila divai handaga kuse yo mzi niyo sakame yalawaga hant'hu ho kuminyila yaseelaga utali ubuile mikono miidi kuita hasi na uhale wakwe ukubula maili magana maidi.
+\c 15
+\cl Mnango 15
+\p
+\v 1 Naho naonaga kilagiso kituhu kikulu kikwehela, kwandaga na watumigwa mfungate wa kwe mbingu watozaga makunt'ho ayo mtandatu ye nk'homelezo naho, (kwa ayo maya ya Mnungu nayande yasila).
+\p
+\v 2 Niyo naona kint'hu enga bahali ye kioo ihangane na moto, wadya wahumi walaile kwe dikala diya ne dihili dyakwe na kwe uwazilo we dizina dyakwe wakimalaga hank'handa ye idya bahali ye kioo watozile masinda mgunda wenk'higwe ni Mnungu,
+\v 3 Nawanda wakakema wila udya akemaga Musa mtumwa ywa Mnungu no wila wa Mwanangoto: wakagamba, “Weye Zumbe Mnungu mta udahi, udamanyi wako ni mkulu na wa kwehela! Seuta ywa si zose, sila zako ni za kindedi na zikaka enga ivo zikuungwa kunda.
+\q1
+\v 4 Zumbe niani hakukogoha na kuditogola dizina dyako? Kwaviya weye wimkulu si zose nezize na kufunamiza mitwi yawe kubula hasi hameso hako. Kwaviya udamanyi wako uwagile ukelaviliza kale.”
+\p
+\v 5 Yeze yajike ayo naonaga Nyumba ya Mnungu, idyo nidyo Dihema dya uwona dikomolwa kwe mbingu.
+\v 6 Wadya watumigwa mfungate kwe mbingu wandile na makunt'ho yakutisa mfungate niyo weza kulawa kwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu wavaligwe suke zing'aile na zisunt'hike na zikumweka mweka, mwe vifuwa vawe nawavaligwa misipi ya zahabu.
+\v 7 Niyo yumwenga mwe viumbwa vine wata ugima awenk'ha watumigwa wa kwe mbingu wadya mfungate nyiga ze zahabu, zimemile maya makulu ya Mnungu akwikala ulo na ulo.
+\v 8 Nyumba ya Mnungu niyo yamema mosi kulawa ukulu wa Mnungu no ludole lwakwe, naho hakwandile na yeyose adahile kwingila kundani kwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu kubula aho makunt'ho yakutisa mfungate kulawa kwa wadya watumigwa wa kwe mbingu mfungate yande yasila.
+\c 16
+\cl Mnango 16
+\p
+\v 1 Niyo neva izwi kulu kulawa kwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu dikawagamba wadya watumigwa mfungate wa kwe mbingu, “kakupuleni mwe isi zinyiga mfungate za maya makulu ya Mnungu.”
+\v 2 Mtumigwa ywa kwe mbingu ywa nk'hongo agendaga kukupula nyiga yakwe mwe isi, niyo halaila ihu diihile kwa wadya wose wandile ne dihili dye diya dikala hamwenga na wadya nawakavika hameso ha diya kala.
+\v 3 Niyo mtumigwa ywa kaidi kakupula nyiga yakwe mwe bahali, mazi niyo yanda enga sakame ya mnt'hu abanike, niyo kila kina ugima kikwikala mwe bahali niyo chabanika.
+\v 4 Mtumigwa ywa kwe mbingu wa katatu niyo kakupula nyiga yakwe mwe mito na nch'hoko za mazi, niyo yose yanda sakame.
+\v 5 Niyo neva mtumigwa ywa kwe mbingu akukimaila mazi akagamba, “Weye niwe ukudamanya yakwelela, weye wiyaho naho wandaga uuko. Weye niwe ukukile kwaviya kusengela si enga ivo viwagilwe.
+\v 6 Kwaviya nawetila isakame ya walotezi ya want'hu wa Mnungu, naivo weye kuwenk'ha vileke wainywe, ivo nivo wawagilwe!”
+\v 7 Niyo neva izwi kulawa kwe kilingo cha kulavila nt'hambiko dikagamba, “Zumbe Mnungu Mta udahi! Heiye, usengelo wako ni wa kindedi na wakudamanya yakwelela!”
+\v 8 Mtumigwa ywa kwe mbingu ywa kane niyo kakupula nyiga yakwe kwe dizuwa, niyo dyalekelwa kuwoka want'hu wose kwa zihuye dikoka.
+\v 9 Want'hu niyo wahya kwa zihuye dikoka, niyo wadihomola dizina dya Mnungu Mta udahi mwa makunt'ho yadya. Naho hawakweiile uwavu wawe na kumwink'ha Mnungu ukulu wakwe.
+\p
+\v 10 Niyo mtumigwa ywa kwe mbingu ywa shano kakupula nyiga yakwe mwo difumbi dye kiseuta we diya dikala. Ziza niyo dyasela mwo useuta we diya dikala, naho niyo want'hu wafunc'ha zinyimi zawe kwa usungu udya waonaga,
+\v 11 naho niyo wamhomola Mnungu ywa kwe mbingu kwa udya usungu nawakauona, na kwa maihu yawe, naho hawakweiile udamanyi wawe.
+\v 12 Niyo mtumigwa ywa mtandatu kakupula nyiga yakwe mwo mto udya mkulu ukwitangwa Fulati. Amazi ya udya mto niyo yanyala uleke yeikile lumwe sila kwa maseuta wakulawa ulailo wa zuwa.
+\v 13 Niyo naona miuye mitatu misavu yandaga enga majula. Umwenga walaga mwo mnomo we dizoka, imwenga ilawa mwo mnomo we diya dikala, imwenga nayo ilawa mwo mnomo wa yudya mlotezi wo lulimi.
+\v 14 Iyo niyo miuye ye kimp'hepo ikudamanya vilagiso. Miuye iyo niyo ikuita kwa maseuta wose we ziisi vileke wawalunganye kwa nk'hondo mwe dizuwa diya dya Mnungu mta udahi mwa yose.
+\v 15 (“Tegeleza! Neza enga mbavi! Ana kinyemi akwikala meso akavala zisuke zakwe anase kugenda kimbwigili na kukupata soni niyo want'hu wamuona.”)
+\v 16 Miuye iyo yawaduganyaga maseuta we ziisi hamwenga, hant'hu hakwitangwa kwa Kiibulania Amagedoni.
+\p
+\v 17 Niyo mtumigwa ywa kwe mbingu ywa mfungate akupula lwiga lwakwe mwo ulanga. Niyo izwi kulu dyevika kulawa kwe difumbi dye kiseuta mwe Nyumba ank'hulu ya Mnungu, dikagamba, “Idamanyika kale!”
+\v 18 Handaga na lumwemwe na matint'himo na nk'huwa, na kisingisa kikulu cha isi, naho ikisingisa icho hakinati kilaile kukongela aho isi yaumbagwa kwaivo chandaga kikulu.
+\v 19 Mzi mkulu niyo wakepanga hant'hu hatatu ye mizi yose ye isi niyo yabanika naho udya mzi wa Babiloni niyo wakumbukilwa hameso ha Mnungu kunywesigwa kikombe che divai ya maya makulu ya Mnungu.
+\v 20 Visiwa vose niyo vadidimila, naho hakwaonekaga mnima wowose.
+\v 21 Naho fula nk'hulu ya maiwe makuku yazamile yakujink'ha kihimo cha kilo milongo mine kulawa kwe mbingu yawanyeelaga want'hu, niyo wamhomola Mnungu kwe dikunt'ho dikutisa diya dye fula ink'hulu ya maiwe, kwaviya kunt'ho idyo nedikulisa.
+\c 17
+\cl Mnango 17
+\p
+\v 1 Mtumigwa ywa kwe mbingu yumwenga mwe wadya mfungate andaga ne zinyiga mfungate aniziilaga niyo anigamba, “So kuno vileke hulagise usengelo wa yudya pamp'he mkulu akwikala mnanga mwa mazi mengi.
+\v 2 Maseuta wengi we isi watenda uhabwasi na yehe. Na want'hu wa mwe isi wakolwa ni divai yo uhabwasi wakwe.”
+\p
+\v 3 Niyo nehitozigwa ni Muye ywa Mnungu anigalaga kwe nyika. Uko namuonaga mvele ekale mnanga mwe dikala dink'hundu amemile mazina yakumhomola Mnungu, dikala dyandaga na mitwi mfungate hamwenga na mp'hembe mlongo.
+\v 4 Mvele yudya avalwagwa suke za zambalau na zink'hundu naho ahambagwa kwa zahabu na vint'hu vidamanywe kwa maiwe ya utana utendese na usalu, enulaga kikombe kidsnywe kwa zahabu mwo mkono wakwe icho kimemile mbuli zikwiihiza hamwenga na usavu wo uhabwasi wakwe.
+\v 5 Mwe kihanga cho uso wakwe mwawandikwagwa zina dya kinyele, “Babiloni Mkulu, mamiyawe dya mapamp'he ne zimbuli zikwiihiza za mwe isi.”
+\v 6 Niyo namuwona yudya mvele kakolwa na sakame ya want'hu wa Mnungu hamwenga na sakame ya waona wa Yesu. Nize nimuwone niyo neheeleswa.
+\p
+\v 7 Mtumigwa ywa kwe mbingu niyo aniuza, “Nii kwehelwa? Nohugambile kinyele cha uyo mvele hamwenga na idi (dikala dine mitwi mfungate na mahembe mfungate na yudya mvele ekale mnanga mwakwe).
+\v 8 Dikala diya udione dyandaga uuko, mna ivi haluse hadihali naho ivi haluse dyaunga dihagihi kulawa kwo mnyongomela howiina uheelo no kuita kwo ubanangi, wadya nawo wakwikala mwe isi wata mazina hayewandikwe mwe kitabu cho ugima kukongela aho isi yandaga ikei kuumbigwa, nawehelwe wakeza kudiona diya idikala kwaviya dyandaga uuko naho ivi haluse hadihali mna nedize naho.
+\v 9 Aho naho kuungwa mizungu no kukombaganya. Idya imitwi mfungate ni ngulu mfungate ziya ekaile yudya mvele, nayo ni maseuta mfungate,
+\v 10 washano mwa awo wabanangwa kale, yumwenga eyaho, naho umtuhu akei kwiza, naho akeza kwiza naaungwe kwikaila kwa lupisi luguhi du.
+\v 11 Diya dikala dyandaga uuko naho ivi haluse hadikuli idyo nidyo dya mnane, naho dyoho ni dimwenga mwa wadya mfungate, nadyo nedikomigwe.
+\v 12 Yadya mahembe mlongo uyaone ni maseuta mlongo, naho wakei kukonga kwikaila, mna nawenk'higwe udahi kwa sa dimwenga du ne diya dikala.
+\v 13 Wose awa nawazumilana kwink'hiza ludole no udahi wawe kwe diya dikala.
+\v 14 Nawatoane na Mwanangoto, mna Mwanangoto hamwenga na wadya awetange na kuwasagula awo wahuwilwa, naawahume kwaviya Mwanangoto ni Zumbe ywa mazumbe naho Seuta ywa maseuta.”
+\v 15 Naho mtumigwa ywa kwe mbingu anigambaga, “Mazi ayo uyaone hadya akwikala yudya pamp'he, ni mafyo ya want'hu na si na nk'holo na milosi.
+\v 16 Yadya mahembe mlongo uyaone na diya dikala woho nawamwihiye yudya pamp'he naho nawaguhe kila kint'hu ananacho nakumwasa kimbwigili. Nawamdye nyama yakwe no kumwoka pele mwo moto.
+\v 17 Kwaviya Mnungu kagela mwe mioyo yawe kiya aungile kidamanywe kugamba wazumilane kudink'ha diya dikala useuta wawe kubula hadya alongile Mnungu yakelavilize.
+\v 18 Naho yudya mvele umuwone ni udya mzi mkulu, ukulongoza maseuta wose mwe isi.”
+\c 18
+\cl Mnango 18
+\p
+\v 1 Yeze yomboke ayo naonaga mtumigwa mtuhu ywa kwe mbingu akaseela kulawa kwe mbingu, mta udahi mkulu naho isi neing'azwa kwo ukulu wakwe.
+\v 2 Abongeelaga kwa izwi kulu akagamba, “Ugwa, Babiloni mkulu ugwa pele. Inda ukalo we zimp'hepo na gomela dya kila miuye iihile na chaila dya kila madege masavu heyekwelela.
+\v 3 Kwaviya want'hu we si zose zikolwa divai nk'hali yo kuungisa kwakwe uhabwasi. Maseuta we isi wakehabwasa naye, wakuchuuza wanda wagoli kwa ludole lwo kumunk'wamunk'wa kwakwe.”
+\p
+\v 4 Niyo neva izwi tuhu kulawa kwe mbingu dikagamba,
+\q “Foseni mlaweni mwakwe nyuwe want'hu wangu!
+\q Msekunda ndala mwo uwavu wakwe,
+\q naho msekuhokela makunt'ho yakwe.
+\q
+\v 5 Kwaviya wavu wakwe ukeumbika kubula kwe mbingu, naho Mnungu akumbukila maihi yakwe.
+\p
+\v 6 Mtendeleni enga viya yehe awatendeleni nyuwe, mliheni nk'hanana mbili kwa yadya yose atendile. Naho mwe kikombe kiya ahanganyile divai yakwe mhanganyileni divai nk'hali nk'hanana mbili, kujink'ha idya awenk'hileni nyuwe.
+\v 7 Naho mwink'he masulumizo na kinyulu, viligane na viya naakaketogola na kukeunga, kwaviya naakagamba mwo moyo wakwe. ‘Nalongoza enga seuta ywa kike Miye hiyo mvele afiilwe ni mgosi, henione kinyulu!’
+\v 8 Kwaivo makunt'ho nayeze zuwa dimwenga, file na kuhongeza na sala. Naho yehe nookigwe pele nu moto, kwaviya Zumbe Mnungu akusengela yehe ni mta udahi.”
+\p
+\v 9 Wadya maseuta we ziisi wakehabwase na kukebwedeza hamwenga naye, nawaile na kuhongeza wanaona umosi wo kokigwa kwakwe.
+\v 10 Nawakimale hale kwa wogofi wa masulumizo yakwe, “Hangi wenye naho hangi wenye mzi udya mkulu, Babeli, Mzi udya wandile na ludole kwaviya mwe sa imwenga usengelo wako ubula.”
+\v 11 Wachuuzi we isi nawaile na kunda na kinyulu kwaviya hakuli mnt'hu akugula uchuuzi wawe naho,
+\v 12 vint'hu va zahabu na masawa na maiwe ya utana utendese na usalu wa lulu na suke zidamanywe kwa kitani na suke za zambalau na za halili na suke zink'hundu na viziti vose va mhemp'he na vint'hu vose vidamanywe kwa mahembe ya nt'hembo na vint'hu vidamanywe kwa maziti ya utana utendese na va shaba na va chuma na va maiwe,
+\v 13 mdalasini ne iliki no uvumba ne malihamu no ubani ne divai na mavuta yo mzeituni no unga wedi wa ngano ne ngano na ng'ombe na ngoto na falasi na magali yakukokotwa na watumwa na hata ugima wa want'hu.
+\v 14 Viya noukamunk'hilwa kunda navo vikufosa, vint'hu vose va utana utendese na vakukefenyela vaga houvione naho.
+\v 15 Wadya wachuuzi wandaga wakadamanya uchuuzi we vint'hu ivo, wapataga ugoli kwakwe, nawakimale hale kwaviya nawakogoha ivo akusulumila. Nawaile na kunda na kinyulu,
+\v 16 wakagamba, “Hangi wenye naho hangi we wenye, umzi udya mkulu! Noukavaligwa suke za kitani na zambalau na zink'hundu no kuhambwa kwa vint'hu vidamanywe kwa zahabu na vidamanywe kwa maiwe ya utana utendese na usalu wa lulu!
+\v 17 Kwaviya mwe sa imwenga ugoli wakwe wose waga!” Walongoza ngalawa wose we zingalawa na want'hu wose wakagamba mwe bahali na wakudamanya ndima mwe ngalawa na wachuuzi wakuchuuza kwa sila ya bahali nawakimale hale,
+\v 18 Weze wauone umosi wo kuhya kwakwe, wagutilaga wakagamba, “Mzi wani ukudaha kuligana no mzi uno mkulu!”
+\v 19 Wakefilisilaga divumbi mwe mitwi yawe wakalagisa kunda na kinyulu wakagutila na kuhongeza wakagamba, “Hangi wenye mzi udya mkulu hangi wenye, umwo want'hu wandaga na ngalawa mwe bahali wandaga wagoli kulawa mwo ugoli wakwe. Kwa sa imwenga ugoli wakwe wose waga!”
+\p
+\v 20 “Nyuwe mbingu, na want'hu wa Mnungu na wegala ulosi wa Mnungu na walotezi wakwe indeni na kinyemi kwa yadya yakulaila mwo mzi uwo, kwaviya Mnungu kamsengela kwa yadya awatendeleni nyuwe!”
+\p
+\v 21 Mtumigwa ywa kwe mbingu yumwenga andaga mdahi enulaga iwe kulu dyandaga enga iwe dya kusagila, adiduula mwe bahali akagamba, “Ivi nivo umzi mkulu wa Babiloni ukuunga umoligwe pele, hauoneke naho.
+\v 22 Izwi dya watowa zeze na wakemi na watowa miluli na watowa magunda hedivike naho. Weye Babiloni mndani mwako haaoneke fundi yeyose mbwitu, hamwenga na izwi dya iwe dya kusagila hedivike naho kwako.
+\v 23 Ung'azi we kimuli houoneke naho kwako, naho kwanga kwa wila wa ndoza hokwivike kwako mbwitu. Kwaviya wachuuzi wako wandaga ni want'hu wakula mwe isi, naho kwo usai kuwazaganya want'hu wose mwe si zose!”
+\v 24 Mzi uwo wa Babiloni nousengelwe kwajili una masa ya sakame ya walotezi na sakame ya want'hu wa Mnungu na ya wose wachinjigwe mwe si zose.
+\c 19
+\cl Mnango 19
+\p
+\v 1 Yeze yajike ayo nevaga izwi kulu enga izwi dya fyo kulu dya want'hu kwe mbingu dikagamba, “Zumbe atogolwe, uyokozi no ukulu no ludole vina Mnungu ywetu!
+\q1
+\v 2 Kwaviya usengelo wakwe ni wa kindedi na wa uwagilwa, kwaviya kumsengela yudya pamp'he mkulu aibalange isi kwa uhabwasi wakwe. Mnungu alihizaga kwaviya awakomaga wandima wakwe.”
+\v 3 Walongaga naho wakagamba, “Zumbe atogolwe! Mosi wo moto ukuwoka udya mzi wakwela kulanga ulo na ulo!”
+\q1
+\v 4 Wadya wadala milongo miidi na kane na wadya wata ugima wane wakafunamiza mitwi yawe hasi no kumvika Mnungu akwikala mwe difumbi dye kiseuta wakagamba, “Taile, Mnungu atogolwe!”
+\v 5 Mwe difumbi dye kiseuta kwevikaga izwi dikagamba, “Nyuwe watumwa wakwe wose mtogoleni Mnungu ywetu, nyuwe mkumogoha, mkutunywa na hewekutunywa.”
+\v 6 Niyo neva izwi enga fyo kulu dya want'hu, naho enga izwi dya mazi mengi, naho enga izwi dya lukua lukali dikagamba, “Zumbe atogolwe kwaviya vint'hu vose ni va Zumbe Mnungu ywetu mta udahi.
+\q1
+\v 7 Kinde na kinyemi no kwanga naho kimtunye Mnungu mta ukulu kwaviya ndoza ya Mwanangoto ibula naho mlombigwa kakeika lumwe.
+\q1
+\v 8 Naho kalekelwa kuvala suke zidamanywe kwa nyuzi zing'aile (suke izo zing'aile ni udamanyi ukumwelela Mnungu ukudamanywa ni want'hu wa Mnungu).
+\p
+\v 9 Niyo mtumigwa ywa kwe mbingu anigamba, “Yawandike aya, kinyemi kina wadya walalikwe kwo ludyo lwe ndoza ya Mwanangoto.” Naho niyo mtumigwa ywa kwe mbingu agendeela akagamba, “Izi ni mbuli za kindedi za Mnungu.”
+\v 10 Miye name niyo nafika madi he viga vakwe vileke nifunamize mtwi wangu hasi hameso hakwe, mna niyo anigamba, “Usekutenda ivo, miye ni mtumwa miyao du enga weye na wanduguzo, chose chalonga uwona mwa Yesu. Mvike Mnungu, kwaviya want'hu wakulonga uwona mwa Yesu walongozwa ni Muye akuwalongoza walotezi.”
+\p
+\v 11 Naonaga mbingu igubuka, naho kwandaga na falasi ing'aile naho yudya ekale mnanga mwakwe etangwa, Mhuwilwa na Mkindedi, naho akasengela want'hu no kutoana nk'hondo adamanya enga ivo vikuungwa.
+\v 12 Naho meso yakwe nayanda enga lulija lwa moto, naho mwo mtwi wakwe mwandaga na taji nyingi za kiseuta, naho ana zina diwandikwe hedikumanywa ni mnt'hu yeyose ila yehe mwenye du.
+\v 13 Avalaga suke yatufikagwa mwe sakame, naho dizina dyakwe etangagwa Mbuli ya Mnungu.
+\v 14 Naho watoani wa kwe mbingu wandaga wavaligwa suke zisunt'hike zing'aile naho nt'hana, Awo wakweile falasi zing'aile.
+\v 15 Mwo mnomo wakwe mwandaga mkalawa sime dikutwelesa, akuunga awatoele want'hu we isi. Naye naawalongoze kwa ngoda ya kilama, na kuminya zabibu mndani mwe kiminyilo kimemile maya makulu ya Mnungu Mta Udahi.
+\v 16 Naho ana zina diwandikwe mwe suke yakwe na mwe diwambo dyakwe, “Seuta ywa Maseuta na Zumbe ywa Mazumbe.
+\p
+\v 17 Niyo namuona mtumigwa ywa kwe mbingu yumwenga akimale mwe dizuwa, niyo aila kwa izwi kulu, akayagamba madege yose yakupuluka mwo ulanga, “Soni mdugane kwo ludyo lukulu lwa Mnungu!
+\v 18 Soni mdye zinyama za Maseuta, hamwenga na wakulu wa watowani, hamwenga na nyama za want'hu wata ludole, na nyama ze falasi na za awo wakuzilongoza na wose wakanda watumwa hegu walekelwa, wana nt'hogola hegu hewena nt'hogola!”
+\v 19 Niyo nadiona diya dikala hamwenga na maseuta wa mwe isi hamwenga na wank'hondo wawe, wadugana vileke watowane na yudya akuilongoza ifalasi ing'aile akanda na watowani wakwe.
+\v 20 Diya dikala niyo dyagwiligwa hamwenga na yudya mlotezi wo lulimi yehe adamanye vilagiso hant'hu hakwe naho kwa ivo nakawazaganya wadya want'hu wahokele ikiwalo che diya dikala hamwenga na wadya wadivikile dihili dyakwe. Idikala idyo na mlotezi nawaduulwa mwe dikawa dimemile maiwe ya chola yakukweela moto,
+\v 21 Wadya wank'hondo wasigale nawo wachinjagwa ne sime dya yudya akuilongoza ifalasi ing'aile, sime ikulawa mwo mnomo wakwe, niyo wadege yose yeguta kwa kudya nyama ze vimba va awo wakomigwe.
+\c 20
+\cl Mnango 20
+\p
+\v 1 Naho naonaga mtumigwa ywa kwe mbingu akaseela kulawa kwe mbingu, andaga ne zink'homoelo za kwo mnyongomela howiina uheelo hamwenga na mnyololo mkulu mwo mkono wakwe.
+\v 2 Adigwilaga dizoka diya, dizoka dya kale dikwitangwa Mwavu hegu Mwavu no kudikakiliza mnyololo kwa myaka milongo gana.
+\v 3 Niyo adiduula kwo mnyongomela howiina uheelo no kudivugaila, niyo agela kiwalo dinase kuwazaganya naho want'hu wa mwe isi mpaka aho myaka idya milongo gana isile. Miaka iyo inasila nedilekelwe kwa lupisi ludodo.
+\p
+\v 4 Naonaga mafumbi ya kiseuta, nawo wadya wayekaile wenk'hagwa udahi wa kusengela enga maseuta, naonaga miuye yawe wadya wakant'higwe mitwi kwa uwona mwa Yesu no kubilikiza Mbuli Yedi ya Mnungu. Na wadya walemele kudivika diya dikala ne dihili dyakwe naho hawageligwe kiwalo mwe vihanga ve zinyuso zawe na mwe mikono yawe niyo wanda wagima wakekala mwo useuta hamwenga na Kilisito kwa myaka magana mlongo.
+\v 5 Wadya watuhu wabanike hawauyuke naho kubula usiilo we iyo myaka milongo gana. Uwo nuwo uuyulo wa nk'hongo.
+\v 6 Wavikilwa na want'hu wa Mnungu ni wadya nawauyulwe nk'hongo. File ya kaidi haina ludole mwa woho, mna nawande walava nt'hambiko wa Mnungu na wa Kilisito, naho nawalongoze hamwenga naye mwo useuta kwa myaka magana mlongo.
+\p
+\v 7 Miaka magana mlongo ikeza kusila, Mwavu naakomoelwe mwe divugailo dyakwe,
+\v 8 naivo naande kuse akawazaganya want'hu wa kila hant'hu mwe zimp'hembe ze isi want'hu awo wetangwa Gogu na Magogu, awaduganye watowane nk'hondo, uwazilo wawe wandaga enga msanga wa kwe bahali.
+\v 9 Wenelaga mwe isi yose, niyo waizunguluka ink'hambi ya want'hu wa Mnungu no mzi udya auungile. Mna moto kulawa kwe mbingu niyo wawoka taka.
+\v 10 Naho Mwavu awazaganye, naadulwe mwe dikawa dimemile maiwe ya chola dikukweela moto, mdya dili dikala na yudya mlotezi wo lulimi, awo nawasulumizwe kilo na msi, ulo na ulo.
+\p
+\v 11 Naho naonaga difumbi dye kiseuta ding'aile na uyo ekale umwo. Isi ne mbingu niyo vanyilika ho undiilo wakwe, naho havioneke naho.
+\v 12 Mna niyo nawaona want'hu wabanikaga, wakulu na wadodo, wakimala hameso he difumbi dye kiseuta. Niyo vitabu vagubulwa, naho niyo kwagubulwa kitabu kituhu, ikitabu cho ugima. Awo wabanike niyo walahigwa viligane na yadya wadamanye enga ivo yawandikwe mwe viya ivitabu.
+\v 13 Bahali niyo yawalava kuse wadya wabanike wandile mndani mwakwe, file ne dibome hediina uheelo viwalava wabanike wandile mndani mwao. Wose nawasengelwe viligane na ivo wadamanyaga mwe isi.
+\v 14 File ne dibome hediina usengelo niyo vaduulwa mndani mwe dikawa dya moto. Iyo niyo file ya kaidi.
+\v 15 Naho mnt'hu yeyose zina dyakwe hadina oneke diwandikwa mwe kitabu iki cho ugima, nakaduulwa mwe dikawa dyo moto.
+\c 21
+\cl Mnango 21
+\p
+\v 1 Niyo naona mbingu mp'hya na isi mp'hya. Mbingu ziya za nk'hongo na isi idya ya nk'hongo zandaga zomboka kale, naho bahali nayo hayandile uko naho.
+\v 2 Niyo naona mzi udya ukukile, Yelusalemu imp'ya ukaseela kulawa kwe mbingu kwa Mnungu wiikilwe lumwe enga mvele mlombigwa ahambigwe aite kwa mgosiwe.
+\v 3 Niyo neva izwi kulu kulawa mwe difumbi dye kiseuta dya Mnungu dikagamba, “Kaula! Kaya ya Mnungu ni hamwenga na want'hu, naho nawande want'hu wakwe. Naye mwenye naande Mnungu ywawe.
+\v 4 Naawahanguse masozi yawe, hahande na file naho, hahande na kuhongeza hegu ndilo hegu usungu, kwaviya mbuli za kale nezinde zomboka.
+\p
+\v 5 Niyo yudya ekale mwe difumbi dye kiseuta agamba, “Kaula, nayatenda yose kunda mahya!” Naho agambaga, “Yawandike aya kwaviya zimbuli izi ni za kuhuwilwa naho za kindedi.”
+\v 6 Niyo anigamba, “Idamanyika kale! Miye ni unk'hongo no uheelo, ywe nk'hongo na ywe nk'homelezo. Mta nk'hilu nenimwink'he mazi yakulawa kwe nch'hoko yo ugima haheina maliho.
+\v 7 Wadya wakuunga wande wahumi nawahokele aya, neninde Mnungu ywawe nawo nawande wanangu.
+\v 8 Mna, wata wogofi na hewe kuhuwila na wakwiihiza na wakomi na wahabwasi na wasai hamwenga na wakuvika mahili na wadant'hi wose, want'hu awa hant'hu hawe ni he dikawa dimemile maiwe ya chola yakukweela moto. Ino niyo ifile ya kaidi.”
+\p
+\v 9 Yumwenga mwe wadya watumigwa mfungate wa kwe mbingu uyo andaga ne zinyiga mfungate zimemile yadya makunt'ho yo uheelo ezaga akanigamba, “Soo! Nohulagise yudya mlombigwa, mkaziwe dya Mwanangoto.”
+\p
+\v 10 Natozagwa ni Muye niyo mtumigwa ywa kwe mbingu anigala kwo mnima mtali no kunilagisa mzi ukukile, Yelusalemu ukaseela kulawa kwe mbingu kwa Mnungu.
+\v 11 Wandaga ukang'ala kwa ukulu wa Mnungu. Ung'azi wakwe wandaga enga iwe dya utana utendese, enga iwe dikwitangwa yasipi naho enga iwe dikupulika.
+\v 12 Kwandaga nagomela kulu naho tali dyandaga na nk'hili mlongo na mbili, naho mwe zink'hili ziya kwandaga na watumigwa mlongo na waidi wa kwe mbingu, naho kwandaga na mazina mlongo na maidi ye zikabila mlongo na mbili za Waizilaeli yawandikwe mwe izo zink'hili.
+\v 13 Kwandaga na nk'hili nt'hantu mwe nt'hendelo zakwe zose zint'hatu zandaga ulailo wa zuwa naho zint'hatu zandaga kwa mkoma mahanya naho zint'hatu zandaga kwa mwenye mzi, mitatu ivihungihu yandaga kwo usweelo wa zuwa.
+\v 14 Digomela dyo mzi dyandaga na maiwe ya nk'hongelo mlongo na mbili naho mnanga mwe kila iwe idyo mwawandikagwa zina dya mwigala ulosi yumwenga mwa wadya wegala ulosi mlongo na waidi wa Mwanangoto.
+\p
+\v 15 Yudya mtumigwa ywa kwe mbingu alongile na miye andaga na mwanzi wa zahabu wo kuhimila udya mzi hamwenga ne zink'hili zakwe ne digomela dyakwe.
+\v 16 Mzi udya waligananga kosekose, utali wakwe no uzangalamu wakwe valiganaga wakwe, niyo auhima udya mzi kwa mwanzi wakwe, wandaga enga maili magana milongo miidi na magana mane uhale wakwe na uzangalamu wakwe no utali wakuita kulanga kwakwe vose viligana.
+\v 17 Niyo adihima diya digomela dyakwe, nadyo dyandaga ni mp'hima milongo mtandatu na mtandatu viligane ne vihimo va want'hu (ivo ahimilaga mtumigwa ywa kwe mbingu).
+\p
+\v 18 Digomela diya dyazengagwa kwa iwe dikwitangwa yasipi, mzi wenye wazengagwa kwa zahabu yedi enga iwe dikulangaza.
+\v 19 Naho ink'hongelo ye digomela dyo udya mzi dyahambwagwa kwa maiwe ye hengi ya utana utendese Iwe dya nk'hongo dyetangagwa yasipi, dya kaidi dyetangagwa safaya, dya katatu dyetangagwa kalikedoni, dya kane nadyo dyetangagwa zumalidi,
+\v 20 iwe dya shano dyetangagwa Sadoniki, dya mtandatu dyetangagwa akiki, iwe dya mfungate dyetangagwa kilisolito, na dya manane dyetangagwa zabalajadi, iwe dya kanda dyetangagwa yakuti injano, dya mlongo dyetangagwa kilisopulaso, iwe dya mlongo na imwenga dyetangagwa hiakinto, iwe dya mlongo na mbili dyetangagwa amesisto.
+\v 21 Zink'hili ziya mlongo na miidi zadamanyagwa kwa lulu mlongo na mbili, naho mnango umwenga noudamanywa kwa lulu imwenga. Vizila vakwe vetiilagwa zahabu yandaga ikamweka enga kioo kikulangaza kisunt'hike.
+\p
+\v 22 Mwo mzi uwo hione Nyumba ank'hulu ya Mnungu kwaviya Zumbe Mnungu Mta Udahi na Mwanangoto weyumo hant'hu hakwe.
+\v 23 Naho mzi udya houunge zuwa hegu mnenge va kuugela ung'azi kwaviya ukulu wa Mnungu nougele ung'azi naho Mwanangoto nulo lumuli lwakwe.
+\v 24 Want'hu wa mwe isi nawekale mwo ung'azi uwo. Maseuta wa si nawagele ugoli wawe mkulu mwe isi idya.
+\v 25 Naho nk'hili zakwe hezize zivugalwe nomsi, kwaviya mdya hamna kilo.
+\v 26 Mndani mwakwe nawagele ukulu hamwenga ne nt'hogola ye zi si.
+\v 27 Naho chochose kikwiihiza hekingile mndani mwakwe, hegu wadya wakudamanya yakwiihiza na wadant'hi, mna nawengile wadya du wawandikwe mwe kitabu cho ugima cha Mwanangoto.
+\c 22
+\cl Mnango 22
+\p
+\v 1 Naho niyo mtumigwa ywa kwe mbingu anilagisa mto wa mazi yo ugima wandaga ukalawa kwo ukalo we kiseuta wa Mnungu na wa Mwanangoto, wandaga enga iwe dikapulika enga kioo.
+\v 2 Mto udya noukaseela mgati mwe sila ink'hulu yo mzi uwo. Mnk'handa yo umto uwo kwandaga no mti ukweleka matunda, naho mti uwo ukweleka mwaka wose. Mani yakwe yandaga yakawahonya want'hu we si zose.
+\v 3 Hahande na ligito dyodyose naho. Difumbi idyo dye kiseuta wa Mnungu hamwenga na Mwanangoto nounde mwo mzi uwo naho wandima wakwe nawamvike.
+\v 4 Naho nawauone uso wakwe, dizina dyakwe nediwandikwe mwe vihanga ve zinyuso zawe.
+\v 5 Hokunde na kilo, hokuungwe kimuli hegu zuwa kwaviya Zumbe Mnungu naawamulikile. Nawalongoze enga maseuta ulo na ulo.
+\p
+\v 6 Niyo mtumigwa ywa kwe mbingu anigamba, “Mbuli izi ni zakindedi na za kuhuwilwa, Naho Zumbe Mnungu akugela muye wakwe kwa walotezi wakwe kamtuma mtumigwa ywa kwe mbingu amlagise mtumwa ywakwe yadya yakuungwa yasunguze kulaila.”
+\v 7 Yesu niyo agamba. “Tegelezeni!” “Nasunguza kwiza! Nawande wavikilwa wakuzitegeleza zimbuli zo ulotezi we kitabu iki.”
+\p
+\v 8 Miye Yohana, hiva nokuona zimbuli izi zose, nize ninde hiva kale no kuziona nehiunga kumvika yudya mtumigwa ywa kwe mbingu anilagisaga zimbuli izi.
+\v 9 Mna niyo anigamba, “Usekutenda ivo! Miye ni mtumwa miyao na wanduguzo walotezi na wadya wakutoza zimbuli ze kitabu iki. Mvike Mnungu!”
+\v 10 Naho niyo anigamba, “Usekuugela maduha ulosi udya umwe kitabu iki kwaviya mbuli izi zihagihi kulaila.
+\v 11 Yudya akudamanya wiihi agendeele kudamanya wiihi wakwe, yudya msavu agendeele no usavu wakwe, yudya akudamanya yakumwelela Mnungu agendeele kudamanya yakumwelela Mnungu, naho yudya akukile agendeele kunda akukile.”
+\p
+\v 12 “Kaula, nasunguza ukwiza na mageleko ye mwo mkono wangu, neniwageleke want'hu wose viligane no udamanyi wawe aho heza kwiza.
+\v 13 Ni miye nk'hongo na nk'homelezo, ywa nk'hongo na ywa nk'homelelzo akukonga vint'hu vose no kuvibuza kwo uheelo.
+\v 14 Wana kinyemi wafuile zisuke zawe, walekelwe kwingila kwe zink'hili zo mzi no kudya matunda yo mti wo ugima.
+\v 15 Mna uko kuse yo mzi uwo weyuko wakudamanya mbuli zikwihiza na wasai na wahabwasi na wakomi, hamwenga na wadya wakuvika mahili na kila yumwenga akuungisa kulonga udant'hi no kuudamanya.
+\p
+\v 16 Miye Yesu himwigala mtumigwa ywa kwe mbingu ywangu vileke alonge uwona we zimbuli izi kwe difyo dya wahuwila wa Kilisito. Miye ni mwelekwa mwe cheleko cha Daudi ne Int'hondo ya Macheelwa ikung'ala.”
+\p
+\v 17 Muye ywa Mnungu na Mlombigwa wagamba, “So!” Kila yumwenga evile zimbuli izi aungigwa nae agambe, “So!” Naho yeyose mta nk'hilu neeze! Yeyose akuunga neeze aguhe mazi yo ugima heyeina maliho.
+\p
+\v 18 Miye Yohana nawakanya wakwiva zimbuli zo uwona we kitabu iki, mnt'hu akuunga awongezele chochose, Mnungu naye naamsulumize kwa makunt'ho yadya yawandikwe mwe iki kitabu.
+\v 19 Naho uneva mnt'hu yeyose anausa chochose mwe zimbuli zo ulotezi we kitabu iki, Mnungu naye naamuusile difungu dyakwe dya matunda yo udya mti wa ugima hamwenga na mwo udya mzi ukukile udya uwandikwe mwe kitabu iki.
+\p
+\v 20 Yudya akulonga uwona mwa aya agamba, “Ikindedi! Nasunguza ukwiza.” Taile. Zumbe Yesu, So.
+\p
+\v 21 Uwedi wa Zumbe Yesu unde na nyuwe nyose. Taile.

README.md

@@ -1,3 +1 @@
-# ngp_reg
-
-Ngulu Bible
+# Ngulu Bible

issues.txt

@@ -0,0 +1,34 @@
+Straight quotes found in 41-MAT.usfm: 0 doubles, 5 singles not counting 1057 word-medial.
+Empty verse: MAT 6:27
+Bracket or parens found in MAT 17:21, a verse that is often footnoted
+Bracket or parens found in MAT 18:11, a verse that is often footnoted
+Embedded number in word: milo0si at MAT 18:11
+Empty verse: MAT 27:38
+Straight quotes found in 42-MRK.usfm: 0 doubles, 3 singles not counting 808 word-medial.
+No non-English book title for MRK
+Bracket or parens found in MRK 9:44, a verse that is often footnoted
+Bracket or parens found in MRK 11:26, a verse that is often footnoted
+Bracket or parens found in MRK 14:68, a verse that is often footnoted
+Bracket or parens found in MRK 15:28, a verse that is often footnoted
+Straight quotes found in 43-LUK.usfm: 0 doubles, 5 singles not counting 1171 word-medial.
+Punctuation after quote mark at LUK 11:1: '.
+Bracket or parens found in LUK 23:17, a verse that is often footnoted
+Straight quotes found in 44-JHN.usfm: 0 doubles, 1 singles not counting 756 word-medial.
+Empty verse: JHN 1:46
+Bracket or parens found in ACT 28:29, a verse that is often footnoted
+No non-English book title for ROM
+Bracket or parens found in ROM 16:24, a verse that is often footnoted
+No non-English book title for 2CO
+Straight quotes found in 49-GAL.usfm: 1 doubles, 0 singles not counting 140 word-medial.
+Straight quotes found in 57-TIT.usfm: 0 doubles, 1 singles not counting 45 word-medial.
+Straight quotes found in 59-HEB.usfm: 0 doubles, 1 singles not counting 371 word-medial.
+Embedded number in word: kulombeze3lana at JAS 5:16
+Straight quotes found in 67-REV.usfm: 0 doubles, 1 singles not counting 521 word-medial.
+
+SUMMARY:
+Straight quotes found in  --- 8 occurrence(s).
+Empty verse:  --- 3 occurrence(s).
+Bracket or parens found in  --- 9 occurrence(s).
+Embedded number in word:  --- 2 occurrence(s).
+No non-English book title for  --- 3 occurrence(s).
+Punctuation after quote mark at LUK 11:1: '. --- 1 occurrence(s).

manifest.yaml

@@ -0,0 +1,223 @@
+dublin_core:
+  type: bundle
+  conformsto: 'rc0.2'
+  creator: 'Door43 World Missions Community'
+  contributor:
+    - "East-Tz-Wa"
+    - "Embrace-East-Tz"
+    - "Embrace-Ngulu-Tz"
+  format: 'text/usfm'
+  identifier: 'reg'
+  title: 'Ngulu Bible'
+  subject: 'Bible'
+  description: 'An open-license Bible translation'
+  language:
+    identifier: 'ngp'
+    title: 'Ngulu'
+    direction: 'ltr'
+  source:
+    -
+      identifier: 'ulb'
+      language: 'en'
+      version: '1'
+  rights: 'CC BY-SA 4.0'
+  relation:
+    - 'ngp/reg'
+  publisher: 'Wycliffe Associates'
+  issued: '2023-06-29'
+  modified: '2023-06-29'
+  version: '1.1'
+checking:
+  checking_entity: []
+  checking_level: '1'
+
+projects:
+  -
+    title: 'Matayo'
+    versification: ufw
+    identifier: 'mat'
+    sort: 40
+    path: './41-MAT.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: 'Mark'
+    versification: ufw
+    identifier: 'mrk'
+    sort: 41
+    path: './42-MRK.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: 'Luka'
+    versification: ufw
+    identifier: 'luk'
+    sort: 42
+    path: './43-LUK.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: 'Yohana'
+    versification: ufw
+    identifier: 'jhn'
+    sort: 43
+    path: './44-JHN.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: 'Imitendele'
+    versification: ufw
+    identifier: 'act'
+    sort: 44
+    path: './45-ACT.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: 'Romans'
+    versification: ufw
+    identifier: 'rom'
+    sort: 45
+    path: './46-ROM.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: '1 Wakoliso'
+    versification: ufw
+    identifier: '1co'
+    sort: 46
+    path: './47-1CO.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: '2 Corinthians'
+    versification: ufw
+    identifier: '2co'
+    sort: 47
+    path: './48-2CO.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: 'Wagalatia'
+    versification: ufw
+    identifier: 'gal'
+    sort: 48
+    path: './49-GAL.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: 'Waefeso'
+    versification: ufw
+    identifier: 'eph'
+    sort: 49
+    path: './50-EPH.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: 'Wafilipi'
+    versification: ufw
+    identifier: 'php'
+    sort: 50
+    path: './51-PHP.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: 'Wakolosai'
+    versification: ufw
+    identifier: 'col'
+    sort: 51
+    path: './52-COL.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: '1Wasesalonike'
+    versification: ufw
+    identifier: '1th'
+    sort: 52
+    path: './53-1TH.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: '2 Wasesalonike'
+    versification: ufw
+    identifier: '2th'
+    sort: 53
+    path: './54-2TH.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: '1Timoseo'
+    versification: ufw
+    identifier: '1ti'
+    sort: 54
+    path: './55-1TI.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: '2 Timoseo'
+    versification: ufw
+    identifier: '2ti'
+    sort: 55
+    path: './56-2TI.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: 'Tito'
+    versification: ufw
+    identifier: 'tit'
+    sort: 56
+    path: './57-TIT.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: 'Filemoni'
+    versification: ufw
+    identifier: 'phm'
+    sort: 57
+    path: './58-PHM.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: 'Waibulania'
+    versification: ufw
+    identifier: 'heb'
+    sort: 58
+    path: './59-HEB.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: 'Baluwa ya Yakobo'
+    versification: ufw
+    identifier: 'jas'
+    sort: 59
+    path: './60-JAS.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: '1Petulo'
+    versification: ufw
+    identifier: '1pe'
+    sort: 60
+    path: './61-1PE.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: '2 Petulo'
+    versification: ufw
+    identifier: '2pe'
+    sort: 61
+    path: './62-2PE.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: '1Yohana'
+    versification: ufw
+    identifier: '1jn'
+    sort: 62
+    path: './63-1JN.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: '2 Yohana'
+    versification: ufw
+    identifier: '2jn'
+    sort: 63
+    path: './64-2JN.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: '3 Yohana'
+    versification: ufw
+    identifier: '3jn'
+    sort: 64
+    path: './65-3JN.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: 'Yuda'
+    versification: ufw
+    identifier: 'jud'
+    sort: 65
+    path: './66-JUD.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]
+  -
+    title: 'Ugubulo'
+    versification: ufw
+    identifier: 'rev'
+    sort: 66
+    path: './67-REV.usfm'
+    categories: [ 'bible-nt' ]