\id LUK \ide UTF-8 \h Luka \toc1 Luka \toc2 Luka \toc3 luk \mt Luka \c 1 \cl Sura 1 \p \v 1 Ba karako raki lejo cwika nga redere amalega, \v 2 kende ba ndeba aia misi edoru andaa redorega, ongu ai naa ibuba lejo ilediu aia edijo amani ri ani. \v 3 Disi du mande mani loro, Amba teifulo lejo di a vuni vika para a vuga, ama cwi nyimibisi biai \v 4 ebedu nyisa amyini leuizo ri a audanda ri. \p \v 5 Odu kerode ni opi Yudaya di ni nga, kohana go zialungwee Zakaria ri, andaanibunyi Abia diri ga, andaa izi ni injanjii Aron di ni lelegasi, russa Elizabeta ri \v 6 Ai ritotuwa 'ba anda ri'i Rubangab andaga, rokoki cara Rubanga di a vuni nga andaalele rito enji ako. \v 7 Ki esu ai boronji ako, adusiku Elizabeta ni esu ondo tiku, ongu esu ai ritotuwa jaligo. \p \v 8 Odu ni Zakaria kede ibu kohana di Rubanga andaga andaa 'bunyi ni ga \v 9 ovidu ibu kohana di, andaa ibuni 'de iswe nguse viya ri ni duzo Yekalu Rubanga di ni ga. \v 10 Laki 'badi tuwadu esu taruki laangwe kelegiki naa iswe ngure vuiya ri ni dure rii. \v 11 Anjeli Rubanga di edeteru Zakaria ni di andaga lele meja iswe ngure viya ri a bara ga \v 12 De Zakaria nde anjeli ilei asidi na mvurupi nyorisi \v 13 Ti anjeli 'jo andaani, Ori kuko nyi ku Zakaria, adusiku nyaa elegi erirura Rubanga andaga, pi nyaa izi Elizabeta ni kuvmu kuti nyini 'bura ago ra, nyimu nyida reua Yuani 'ri. \v 14 Nyimu nyolu anjoto, ongu 'ba kasako kevo kolu anjo to andaani tika si. \v 15 A'dusiku andaa kumu kolu modi amba opi ni andaaga, andaa mu mu uwaku, ongu wava opko ri saa andaa mvu ku, ongu andaa kumu kuga de lindi dle si, kidore ende a' aga si. \v 16 Pi 'bouji Isarael di karako kuvo kulufuru opi Rubanga a'ini. \v 17 Ongu andaa kuwu kuse andaa di endi pi mori Eliya di si, dudukulufu ata ni rasi 'bonji aidi ni ga lele, ongu ai lej evibaku ri kwodu ciri 'ba anda ri di ni ga, kede du 'ba baba opini. \p \v 18 Zakaria 'jo anyeli ni, lejo 'di mamu maniye ingoni? A'dusika ma jaligo ongu ma izi sa kinya na lamuu pi. \p \v 19 Anjeli alea'jo laka, ma Gabriel'i, endere Rubanga andaga ri'i, ezwema nyimi. \v 20 Ki, nde, nyimu nyolojoru ku, kusa ko o'du lejo'di a redenga, adusiku \v 21 'Ba alu Zakaria ni tere, oagu auki ambawba andaa aluka para yakalu aga risi. \v 22 De andaa kekuri laangwe, andaa ma lorjioka pka auri, pi ai raki ajo andaa nde lete yakalu aga ra, a'dusiku andaa kulupe 'ba disi, kijo lejio pke. \p \v 23 De andaa saa i'bu adzo yakalu aga ri lokoro, andaa, nguni andaadi zaga, \v 24 O'd pia vuga, izu Elizabeta ko 'a, pi andaa luzuru imba tou, kijo \v 25 “Opi ede mani lejo dini, o'du andaa mani ndezo ri niga, dinjo 'dwega pi ma digesi 'ba lelega. Anjeli 'jo Yesu ni tizo ri Maria ni. \p \v 26 Luba aziya zo risi, Rubanga zwe anjeli Gabrieli ni ei Galilei eli lungwele Nazareta ri ni ga. \v 27 Zangwe ago nire gbu sa kuru ri di, esu andaa yajiga lungwele Yozefu ni engare zo Daudi di ni gasi ri a ejole ejo ri i, pi zaugwea ile asu alungwe Masia' i \v 28 Anjeli ile emu andaadi pi zi andaani lazi si Nyolu ra ya, nyi anda loso to rii! Opini nyito! Nyi anda loso to uku lelega. \v 29 De Maria kunde andaani ori ko andaani ewi, pi andaa lura andaa asigasi lazi di a, pakuni ni. \v 30 Anjeli 'jo andaani, Ori kuko nyi ku, Maria, a'dusiku nyimu tutu ra Rubanga di si. \v 31 Pinde, nyimu nyiko 'bura aga, nyiti 'buraga, pi nyimu nyimu nyulungwe ruma Yesu 'ri. \v 32 Andaa kumu kolu anvgbu, pi avo alungwee dri lagarepi rii, pi opi Rubanga kumu kuke andaani koni kesidi ataa dandi diri \v 33 Pi andaa kmu kuzwa zo akoba di tadu, pi andaa kesi lokoku. \p \v 34 Maria 'jo anjeli ri, Nga di kumu kederu iugoni, a'dusiku maui ago abu sa kuru? \v 35 Pi aujeli longwi andaani, Endi ole kumu kemu nyaa ige, pi apko andaani lagare pi ridi kumu koku nyi, ayosi 'bura nyaa tile ile avo alungwe ori Rubanga 'ri. \v 36 Nae, nyaa, o'de Elizabeta ni ko 'a andaa iduji ngaa, diadu 'di imba aziyazo 'i andaani anola lungawele ondo rii. \v 37 Andusiku Rubangani ngazi okpa na iyo. \p \v 38 Pi Maria aka kujo ma opi a opizi 'rri, kolu mani nya jozo ri ami. 'Di avnga akjeli ebe assdaani. \p \v 39 Saa ilesi maria nga mu ezeze ei 'be yadaya di ni aga riga \v 40 Andaa kuri zaga Zakaria di pi zi Elizabeta ni lazi si \v 41 De Elizabeta keri lazi Maria di 'i' 'bwva andaa aga ri lufure, pi Elizabeta ga de lindi ole si. \v 42 Pi andaa aga ri lujiru si kujo, Nyi andaa loso to uku lelega, ongu saa ori nyaa aga ile losobedu. \v 43 Lejo 'di euga inguwa, kebedu maa opi ende kemu madi? \v 44 A'dusiku, nde, de amesi nyaa u'dukulazi di 'i', 'buva maa aga ri lufura anjosi \v 45 Nyi anda loso to, nji ma'di a'i're ri'i', a'dusiku lejo opi ajale nyini ri 'i' kumu kedese ra. Longo Maria di eku pli 'i' \v 46 Maria kijo, mabkeku opi ni, \v 47 maa asi i'dwe Rubanga mani larire ri ni A'dusiku andaa nde icandi andaa opizi di ra, nde, e'doru andu \v 48 A'dusiku adaa nde icandi andaa opizi di ra, ndoru andu 'ba tuwadu kare tuwadu ga si kuvo kulungwe ma mo'de anda loso re ri 'i' \v 49 a'dusiku audauni opko tuwadu re ri ede mani nga ambgni pi andaa ru ole \v 50 Pi andaa biza kolu 'ba andaa ni orine ri to tadu. \q \v 51 Andaa e'dete andaa di opko ri ra, andaa aca lara 'ba reu'ba ri di ra a'i'a asige si. \q \v 52 Andaa esi vuru 'ba opko ri a'i'a komi ni ga si, enga oru 'ba candi'ba moriako r'i.' \q \v 53 Andaa ega abiri'ba de nga loso si, pi a'i' koroui ri anda zwe pi lakaka. \q \v 54 Andaa eloko andaa opigo Israel ni ra, era andaa kiza ra. \v 55 Andaa 'jazo ama a'bi ni ri ani, Ibraimu ni pi andaa ori ni tadu. \p \v 56 Pi Maria olu andaa to imba na kudi engwi andaa di 'boru. Oti Yuani ni Batilimu re ri di'i \v 57 Saa Elizabeta di oti di eaa pi andaa ti 'burago \v 58 Pi andaa rozzi o'di ta de eikii kua amugba Opi a edele andaa ni ri'i', anoru ki kasako andaa to. \v 59 De esa o'du arozo ri si, evo 'bursa ileni elirare ga, kijoki ruma kolu Zakaria 'i', ataa ru vusi \v 60 ki enda kijo, le'yo, runa Yuani 'i.' \v 61 Akali laka kijoli, Anya a'di zi lungwe le ru ilesi na iyo. \v 62 Pi epeki Zakaria ni disi andaa ra si 'bvura ni ru si \v 63 Andaa a'i' nga nga cwizo ri pi rwi nga laka, Runa Yuani 'i'. Pi a'i' tuwadu a'ukivui, \v 64 mgbesa andaa ti awiru ra, andaa ledato ayuru ra, andaa e'do lorojoka Rubanga ewka to. \v 65 Ori ko 'ba tuwadu a'i'a bara ga ri woi, pi lejo ile alase 'ba Yadaya di ni tuwadu, \v 66 'Ba le'ji ile ni eri'ba ri 'ba lejo ile ai a asige, kijoki a'i' a'vni, 'Bura di kuma kalu a'du. ki di Rubanga \v 67 Piandaa ata Zakariya ga de endi ole ri si, ngele'jo ki'jo, \v 68 Tutu kolu Opi Rubanga Israel di ni, a'dusiku andaa emi pi lari 'ba andaa di ra. \q \v 69 Andaa enga o'jo di lari di amani zaga andaa opigo Daudi di \v 70 kende andaa 'jo andaa nebiya ole ri tiga ri ani, e'doru vubinga. \q \v 71 Dudu amalari ru avi'ba amadi ri ga si, pi a'i' tuwada ama ni evu'ba ri ni ga si. \q \v 72 Andaa kiza edaka ama a'bi ni si, andaa lalu andaa di ole ri ni eraka si, \v 73 Lalu andaa alule ama a'bi Ibraimu ni ri'i \v 74 A'jo andaa kumu kuke amani andaa 'i'bu ni edeka ori ako, kesuo andaa lasi ama ama av'ba ni diga si pi \v 75 Ole aga pi anda aga andaa anda ga ama' lidi ni ga tadu \v 76 Pi ruji 'bura 'di, avo alungwe ruji nedbe' andaami Oru lagare pi ri di 'i', a'dusiku nyimu nyalaga ati Opi andaa andaa leti ni edere ga. \q \v 77 Lami lare' di ni kerega 'ba andaa di ni enji a'i' di ni ebazo. \q \v 78 Kinza amgbu Rubanga amadi di si vu ingwe awiru amani ra orusi \v 79 Ingwe 'jire ga 'ba rika vu ini aga ri ni pi lindi da di ni aga ri ni, ama ni pa sezo leti i'bwe di ni ga. \p \v 80 Pi 'bura ile mba, esu opkwo endi ga, pi olu kwesikwesi aga esa ko o'du andaani e'detezo Israel ni ri ga. \c 2 \cl Sura 2 \p \v 1 Saa ilesi ofu enga siza Agusto di si a'jo akuuwi 'ba tuwadu vu dige ri musoro ni le'jo si. \v 2 'Di lauwi atizo ri 'i' esu kwirino kiywa siria ri ni \v 3 'Ba tuwadu voki ruwire, modi alu alu kare andaa engare ga ri ni ga si. \v 4 Yozefu 'isa mu Galilaya ga si, e'i' Nazaret di ni ga si, mu Yudaya e'i' Daudi di lungwele Betehem ri ni ga, a'dusiku andaa enga Daudi di koti ge si \v 5 Dudu akuwwi a'i' makria ni zangwa andaa lelegale rito, esu ru na angi (andaani 'buura to aga) \v 6 De esu a'i' nale o'du Maria ni rawozo ri ate 'ra, \v 7 Pi andaa ti andaa 'bura aga atizo ri 'i', pi oli runa bongu si pi la sanuku anyukwa kunya onya lakasi ri ni ga, a'dusiku esu kare iyo a'ini zo omudi ni ga indi Leyiba Emiki Yesu ni. \p \v 8 Esu e'i' ile ni baraga indi leyi'ba laugwe kusubaki a'i' anynkwa ni ta iniaga. \v 9 Anjeli Rubanga di emu a'i' di, pi yayi Rubanga di'yi vu ke a'i' magbi, pi oriko a'i' ambamba. \v 10 Pi aajeli 'jo a'i'ni, ori kuko anyi bu, a'dusiku mezi aunyini ofu loso anjoani ri di ni awugbu 'ba tuwadani \v 11 A'dusiku andu e'i'Daudi di ni ga ati anyini Anri'dipi (Ma'di 'ba lari re ri) ra, andaani karito Opi 'i.' \v 12 'Di nga'bura u'di ali re na angu si, ala anduku anyukura kunya onya laka di ri ni ga. \p \v 13 Gmbesa rere anjeli ileto laki ru'buga si e'doki Rubanga ecuka kujoki \v 14 ni oru, pi vu dige i'bwe kolu 'ba andaa asi i'bwe a'i' ni ri i. \p \v 15 De anjeli ilepi agwiki pi a'i'di si ru'bu ge, indi leji'ba 'dipi lojoruki a'i'a lelega ku'joki, Nyi'ba avoki Betelehem ga, avo andeki nga redere 'di, opi a e'detele amani 'di 'i' \v 16 Evoki ezeze pi esuki Maria pi Yozefu to pi'bura ala sanduku ri ni ga. \v 17 De kun'deki ra, e'doki lejo'bwa ile di jole a'i' ni ri ni acaka. \v 18 A'i' lejio ile ni eriba indileyi'ba tige si ri tuwa a'u cwi. \v 19 Ki Maria mba lejo 'di pi a ta cwi, kulura 'ana andaa asige. \v 20 Indi leyiba ngwiki vule, kukeki yayi pi anjo to Rubanga ni lejo tuwadu a'i' a erile pi ndele ri si, 'jozo a'i' ni ri ani. Maria pi Yozefu to Eziki Yesu ni Yekau aga. \p \v 21 De odu aro 'bura ile ni elirao ri ate ra, 'daki ruma Yesu 'i', ru anda aujeli akele esu adi ako andaani aga kuru du ri 'i', \v 22 De o'du Maria di andaa ni lebe zo cara Musa di ani ri ate ra, eziki andaa ni Yesusaleme, dudu akezi opi ni \v 23 ken'decuwizo cara opi di ni ga ri ani, 'Burago kayo ri avo alungwea ole opi ni. \v 24 Pi lazi ajirega 'jozo opi di cara ga ri ani, Gure eri, kusa amam eri. \p \v 25 Esu Yesu saleme ga ago zi alungwee Dineoni 'i', andaani ma'di anda pi razire tuwadu Rubanga ni ri 'i', andaa kute asi 'ibwe Israel di 'i', pi Endi ole Menariga. \v 26 Esu Endi ole e'dete laka andaa mu da ku, de adi andaa nde opi a kristo ni kuru na 'i.' \v 27 Endi ole ezi andaa ni Yekalu aga, naa ati'ba Yesu di a andaa ni ezizo Yekalu aga ri si, dudu akede andaa ni acra a'jozo ri ani. \v 28 Simi ngi Yesu ni adaa diga, anjoRubanga ni ku'jo, \v 29 Opi, diadu le e'be nyaa opiga kumu asi i'bure to nyaa 'jozo ri ani: \v 30 A'dusiku ma ni nde nyaa laze ra 'i' \v 31 Nyaa edele tuwau ni ri 'i' \v 32 Ingwe vu 'jiega jww ni, pi nyaa 'ba Israel di ni. \p \v 33 Yozefu pi ende to a'uki cwi leji 'jole busa ile aruge ri si \v 34 Simioni co tutu a'i'a rege, kijo Maria ni, Nde, 'busa 'di a'ba 'ba kasako Israel ga ri ni regazo vusu pi ngazo oru, ongu oluzo nywna du'bani luzele \v 35 Bgadu, iligo kumu kuso nyaa asidifu, 'ebedu lasa'ba kasako di ke'deteru du laangwe. \p \v 36 Anda izi zi alu aluugwe Ana 'i', aani nebi, Fanueli a zwa'i', engare swu Aser di ni ga si ri ni, andaani idazi ambanba, esu alu agoo to kinya tudweir eidoru andaa injanji ni ga (ni ge nga). \v 37 De agoo kudara andaa olu ate kinya mandi aro a liwbi su andaani e'be zo Rubanga di ku, abioi tarega pi elegi ga ini pi itu \v 38 Andaa emu saa ilesi, ke anjo andaa 'i' sa Rubanga ni, nge lejo bura ile a ruga 'ba tuwadu lari teka Yerusalemi ga ri ni. \p \v 39 De a'i' keko nga tuwadu edeka cara opidi a'jgozo ri ani, ngwiki Galilaya, a'i' a e'i' Nazareti ni ga, \v 40 'Bura ile mba, esu opko endiga, ga ciri si: pi kizo Rubanga di andaa to. Yesu ezusu lupwonyia Dini di to. \p \v 41 Esu 'ba andaani ti'ba ri kalawe Yerusalemi ga kinya tuwa kasama paska di ri ga \v 42 De andaa kinya kate mudi a limbi ri, voki Yerusalemi ga kende avi karama di aa ri ani \v 43 De o'du karama di loko ra, a'i'a ngwirega, 'burangwa Yesu ni lesi vule Yerusalemi ga, Yozefu pi enda to niki ku. \v 44 Ki raki a'i' di ama si na andaani a'i'a lelega, voki awe o'du alu di 'i', pi e'doki andaani nduka rozi pi o'di a'i'di ni lelega si. \v 45 De kesuki andaani kusu, ngwiki vule Yerusalemi ga andaani ndusi. \v 46 O'du na avuga, esuki andaani zo Rubanga di ni aga, ri 'ba amba dini di ni lelega, kesi a'i' pi kuzi a'i' lazi si \v 47 A'i' tuwadu andaani esiba a'uku cwi, andaa lami si pi andaa lazi longwika si. \v 48 De 'ba andaani ti'ba ri nde andaani, a'uki cwi, pi ende 'jo laka, Maa 'bura, 'di nyede a'du 'dini amani? Nde, ama nyata to ri njini jwan dure asi lajwa to. \v 49 Andaa aka a'i'ni ku'jo, Anjindu ma a'dusi? Anjini ku dubasi andaa ma Ata di zoga? \v 50 Ki maki le'jo andaa 'jole a'i'ni 'di ri ni (eri) ka pke. \v 51 Andaa mu a'i'to, evoki Nazareti pi eni a'i', ti ende 'ba le'jo 'di tuwadu andaa asige. \p \v 52 Yesu mba pi enjaw ciri ga pi anjoanjo esusega Rubanga di si pi 'ba di si' Yuani ni Batilimu re ri Ede leti Yesu ni. \c 3 \cl Sura 3 \p \v 1 Kinya mudi limba tou zo opi tiberio siza di ni aga, pontio pilato ri esu kuzwa Yadaya 'i', pi Erode ni esu kuzwa Galilaya 'i', pi andaa adozi pilipo ni kuzwa stwea pi kare Trakanitidi to, pi lioania Abilene 'i.' \v 2 Ana pi kayapa to a'i' kahanaa amba ri 'i', lejo Rubanga di emu Yuani ori Zakaria ni mondi (kwesikwesi) aga. \v 3 Pi andaa lamu vu Jordani bara ga ileni ga si tuwadu, kunge 'bani le'jo batisimo enji ruzo pibenji e'bezo ri 'i.' \v 4 Kende cwizo buku nebi saya di ni ga ri ani, Anyede leti Opi di, anyedu andaa leti andaa. \q1 \v 5 Julu tuwaadu avo egaa de, pi pe tuwadu kaze oru ri to avo alogwia vueu: pi nga ego ri avo edua andaa, pi kaze olure ngoro ngoro ri avo a'i'e re, \v 6 Pi 'ba tuwadu vo kunde lari Rubanga di ra. \p \v 7 Yuani 'jo laki evo'ba andaa di batisiuni age ri ni, Anji ini pi angala emure ri ni ga si ni? \v 8 Anjia (Anji'ba) a'a aere asi lufuk to ri 'i', anye'ba anya lelega a'jo, Ana'bo nji Ibraimu di'i' ni ku: a'dusiku ma'jo. Anjini, Rubanga ni opko oni 'dipi ni ecrega 'bonji du Iburaimu. \v 9 Pi diadu sa a'ba totu boba kwe paga, kwe a'a l'oso 'are ku ri agaa vwre, pi awaa asi aga. \p \v 10 P, 'ba ziki andaani kujoki, Amede a'du? \p \v 11 Andaa longwi a'i' ni kujo, modi koti ri to ri kuke mo'di koti ako ri ni, pi modi onya to ri sa kede ileni. \p \v 12 Pi 'a'i' musaoro tutaka ri s evoki batisumu esure, 'joki andaani, Amba, kulee amede a'du? \p \v 13 Andaa 'jo a'i; ni, Anjita kalamvu weli 'bale riku. \p \v 14 Asikaria saa evoki 'ku'joki andaani, Amalee amende a'du? Andaa aka a'ini kijo, anyulura 'ba ri nga ku, pi anyeli 'ba ni ti enjo du ku, dubasi lee anyinya anya moiya 'i.' \v 15 Laki esu baba kuteki nga muze redre r'i', pi kuluyiruki a'i a'isei a'i'a asi age si lejo Yuani di si, 'di andaaani Kristo 'i' ya de andaa'i'ku. \v 16 Yuani ake a'i'ni, mede anyine batisimu iyi si, ti mo'di zi alu mani zware ra na kemu, andaa mvuka ni iba mo'bi ru ku ayure ga ri'i', andaa kumue kebatiza anyi lindi ole ri si pi asi si. \v 17 Andaa ku'bi ni andaa di ga, pi andaa kumu kede andaa kudidi pi lere, pi kumu komvu andaa anya ero aga, ti andaa kumu kudu vyeku'be asi lokore ku ri si. \p \v 18 Pi andaa nga a'i'ni le'jo zi'ba saa karako Erode 'Ba Yuani ni mabusu aga. \v 19 Ti Erode ni opi amba ri 'ba Yuani ni mabusu aga andaa andaani e'jaka le'jo iziri kerpdia ni adozi pilipo a izi si, pi enji zi'ba andaa edele ri to. \v 20 En'jo 'di pi, andaa 'ba Yuani ni mabusu aga, Yuani Ebatiza Yesu ni. \v 21 De 'ba tuwadu akebatiza a'i' ra, ile avuga Yesu 'i' saa emu ebatia andaani ra, pi lele andaa elegi re ri ru'bu awiru ra. \v 22 Pi lindi ole ri esi vure andaa diga ru na belende gwe ani, pi u'duku emu (eviru) rubuge si kijo, Nyi ma Ngwa ni maa lele ndo r'i', mani asi ibwe nyisi (nyini) A'bi (ni vu) Yesu oli'i.' \v 23 De esu Yesu a kinya kusa kende mudina ani, avidu 'baa razo andaani Yozefu ori heli a ngwa 'i' ri ani. \v 24 Heli ni ori Matati, ori Levi, ori Maelki ori Janna, ori Yozefu, \v 25 Ori mattathiasi, ori Amos ori Naumi, ori Esl, ori Nage. \v 26 Ori mattathiasi, ori Semei ori Yozefu, ori Yuda \v 27 Ori Joanna, ori Rhesa, ori Zorobabeli, ori Salatieli, ori Neri. \v 28 Ori meleki, ori Addi, ori kosmasi, ori Elmodama, ori Eri. \v 29 Ori Yose, ori Elizeri, ori Yoorimi, ori matthati, ori Levi, \v 30 Ori Simeoni, Ori Yuda, ori Yozefu, ori Yonani, ori, Eliakiumu. \v 31 Ori Melea ori Menani, ori Mattathia, ori Nathani, ori Dandi, \v 32 Ori Yesu, ori Obedi, ori Baazi, ori Salumani, ori Naassoni, \v 33 Ori Aminadabu, ori Aramu, ori Esroni, ori Faresi, Yuda. \v 34 Ori Yakobo, ori Isaka, ori Iburaimu, ori Thara, ori Nakori. \v 35 Ori Saruki, ori Uagau, ori Faleci, ori Hebei, ori Sala. \v 36 Ori kaainani, ori A rfakisadi, ori Semu, ori Lamek. \v 37 Ori Methusela, ori Enoka, ori Yaredi ori Maalalel, ori kaimani, \v 38 Ori Enosa, ori Seti, ori Adamu Rubanga Sitani O'bi Yesua asi mandi Aga \c 4 \cl Sura 4 \p \v 1 Ide Yesu kuga de Endi ole si, andaa engwi Yordani ga si, pi Endi ole se andaa di mondi aga. \v 2 Andaa olu mondi aga nale o'du mudiw sitani ri andaani lwujware. Lele ileni aga si esu andaa ruya oaya kuwe: ile a vuga abiri ko ('di) andaani opkosi. \v 3 Pi Sitani 'jo andaani, De nyi ori Rubanga 'i' ke cara ani 'di ni becaru du esi (linya) \v 4 Yesu aka andaani ku'jo Acwi buku ge ra, Mo'di olu lidi esi (linya) si papalaku, ti le'jo Rubanga di si. \p \v 5 Sitani zi andaani oru'ba dige, e'dete andaani saa gaangwa du ri ni aga keri vu dige ri tuwadu. \v 6 Pi Sitani 'jo andaani, Opko 'di tuwadu mamu makee nini, a'i'a yayi to: a'dusi ku nga tuwadu ake mani, pi makee mo'di maa lele ri ni. \v 7 De anyiro vuru mani ru re ga ra, nga 'dipi tuwadu kumu koku nyaa 'i.' \p \v 8 Yesu aka kujo laka, mu maa oguge nale, Sitani, a'dusiku acwi buku ge ra, kulee anyiwo Rubanga nyidi ri andaga, pi andaani papala anyiru ayo. \p \v 9 Pi andaa ezi andaani Yeruselema ga 'ba andaani lopire (nga bile Yekalu dige ture (mure) oru ri ni ga), pi 'jo andaani, De nyi ori Rubanga 'i' ti 'diasi (mvuru) vuru \v 10 A'dusiku acwi buku ge ra, Andaa kumu kecara andaa angeli negisi, dudu kekuka ki negi (kumba ki nya ta), \v 11 kungi ki nyi oru a'i' a disi, dudu ori kudi nyaa pa ni re ku. \p \v 12 Yesu aka ki'jo, Anda a'jo, O'bi nyaa Rubanga ni asi ku. \p \v 13 De Sitani keke andaa lu'bi lu'bi tuwa, e'be andaani leru. Yesu e'do Andaa i'bu Galilaya ga. \p \v 14 Pi Yesu engw Galaya ga oko Endi ole dito, pi andaa ofu ku kase ileuni ga si tuwadu. \v 15 Pi andaa leni 'ba Sinegoga (zoilegi Yudei'ba dini) asi, 'ba tuwadu kecwo ayo. \p \v 16 Andaa emu Nazareti ge, 'ba anda andaa mba laka laka ri niga, pi kende andaa ovi andaa edezo ri ani, andaa toru Sinegogi aga (zo Yudei'ba di elegi di ri aga) o'du Sabatu di si, (itu aziya si), nga oru nga lare ga \v 17 keli andaa di buku Nabi Isaya di 'i', De andaa kawi buku ile, esu kare acwi laka. \q1 \v 18 Endi opi di aa mato, a'dusiku andaa lupe ma (efuma odusi) le'jo loso ri ni ngere ga 'ba asidi 'ba ri ni: andaa zwe ma 'ba asidi yure mgbu ri ni elokore, le'jo layu di ni ngere 'ba ombele cwi ri ni, pi 'ba ru ako ri ni mi awurega dudu kuwaki asi i'bwe to. \q1 \v 19 Pi le'jo ngere ga kinya opi ni 'ba lezo ri a dige. \p \v 20 Andaa lu'ba buku ile cwi, pi ke mo'di buku ni ta mbore ri di pi andaa ri vuru. Pi'ba tuwadu sinegogi aga ri do mi andaani nderega. \v 21 Pi andaa e'do 'joka a'i' ni, andu lejo cwile 'di o'biru ra auya 'bi la erizo ri ani) ga. \p \v 22 'Ba tuwadu edoki loro'joka loso andaa ru ge, p a'uki cwi le'jo kiza di engare andaa tige si ri si, pi ki'joki, 'Di 'bura Yozefu di'i' ku? \p \v 23 Andaa 'jo ai' ni Gabadu, anuyiwu anuijo le'jo pakwi ('bele) di 'i' Daktari, adi nyi nyaa nga si nga tuwadu redere kapernaumu ge ri edela 'dia nyidi vu dige ('boru). \v 24 Pi andaa ku'jo, Gbadu ma'jo anyimi, Nebi zi iyo 'ba ka'iye andaadi. \v 25 Vu dige na'i', ti ma'joo anuyimi gbadu, awizi karako Israele ga o'du Eliya di ni ga, lele ru'bu li'bu zo cwi kimya na imba aziya ri si, saa abiri amgbugo ri a 'dyo vu dige tuwadu ri ni nga. \v 26 Ti azwe Eliya ri ma'di alu a'i' lele ni ga si na di kuru, azwe andaani mu sarepta, e'i' sidoi dil ni ga, izi laka \v 27 Ongu saa do'baba' esu karako Israele ga o'du Nebi Elizeu di si, ti alusa a'i'a lelega si lembere na iyo, te Naamani ri Siria go ri 'i', \v 28 De a'i' tuwadu Sinegoga (zo Yudei di ilegi di ri ni) aga ri keriki le'jo ile'i evoki anga. \v 29 Pi ngaki oru, liki andaani laangwe 'e'i' ('ba) ileni aga si, zi ki andaani 'ba 'e'i' ('ba) ileni sire ga ri a dige, dudu a'i' kuwa andaani laka si vuru. \v 30 Ti andaa fu a'i'a lelega mu pi. \p \v 31 Yesu emu kapernaumi ga, 'ba (e'i') Galilaya di'i', pi andaa leni 'ba (o'du Sabatu di) itu aziya si \v 32 'Ba a'u cwi andaa lini si: a'dusiku andaa le'jo 'jole ri mori to. \v 33 Esu sinigogi (zo Yudei 'ba di elegi di ri ni) aga mo'di zialu endi inzwi to, andaa jwa u'duku si \v 34 ku'jo, E'be ama a'dule; ama le'jo a'du myi Yesu ni Nazareti ga ri 'i'? Nyemu amani ekore pi ya? Mani nyi ra, nyi mo'di ole Rubanga di'i', \v 35 Yesu ecara andaani ku'jo, Di ciri, ougu emu pi andaa aga si. De endi andi ile ku'be ago ile vuru a'i'a lelega, ekwi laangwe ama ni ga si, pi ede andaani injwi kweu. \p \v 36 'Ba ile tuwadu ki cwi, ongu lo'joruki a'i' a'i' ri kujoki: 'bi leo ovi ingoni ri 'i'! A'dusiku andaa kecara endi andi andi 'dipi mori si pi opko to, \v 37 ongu a'i' koyi laangwe. Ongu olu andaadi aca kare ilepi ni ga si tuwadu. Yesu Adi Petero Andizia pi 'Ba karako. \p \v 38 Andaa ekwi sinigogi (zoYudei 'ba di elegi di ri ni) a'ga si mu Simeoni di zoga, Esu Simoni andizia a ru lo'u, pi tutaki ti andaani ayo si \v 39 Yesu ede bara ra ni ga pi ecara lajwa ile, ongu lajwa ile nga pi andaa di si, ngbesa andaa ga oru pi ede a'i' ni ongu. \p \v 40 Lele itu a 'dere ri 'i', ba a'i" a 'ba ri ru injwi lajwa lajwa mgbi mgbi rito ri ezikii a'i' andaa di pi andaa 'ba andaa di a'i' a ruge tuwadu, pi adi a'i' ra. \v 41 Endi andi ri sa oyiki pi 'ba karako a ga si ojwajwa to, ku'jokii, Nyi kristu ori Rubanga 'i'. Pi andaa ecara a'i' opko si pi le a'i' ri lorojoka ku: A'dusiku niki andaani kristu 'i' ni 'jo. Yesu nge lejo Galilaya Aga si tuwa. \p \v 42 De vu kowi ra, Yesu me laangwe kare 'ba iyo laki ri ni ga, pi 'ba e'do andaani nduka, evokii andaa di, pi e'dpkii andaani lugaka dudu kebe a'i' ku. \v 43 Ti andaa ku'jo a'i' ni, kulee amanga le'jo kuri Rubanga di aruge, ba zi', ba ri pi ni ga si sa, a'dusiku ezzwe ma i'bu ile si. \v 44 Pi andaa lunge le'jo zo reumuzo ri pi ni aga si. \c 5 \cl Sura 5 \p \v 1 De esu 'ba kepiru andaa ruge le'jo Rubanga di ni erie ga, andaa ede fofoti meri gennesareti di ni ga. \v 2 Andaa nde i'bo ri edekii fofati ile ge, ti a'i' e'bi ko'kba ri esu oyikii pi kaka si, ku'jwe ki a'i'a voyi 'i.' \v 3 Andaa kwi i'bo olu na ni aga, i'bo Simoni di 'i', pi anda zi Simoni ni kuzwe i'bo meri aga gaangwadu fofoti ge pi nge le'jo 'bani laka si. \v 4 De andaa keko le'jo ngeka ra, andaa 'jo Simoni ni, zwe ru iyi ali aga lele pi yi nyaa voyi laka e'bi kozo. \p \v 5 Simoni aka andaani ku'jo, Amba, amecandiru iniaga si ra amusu nga kuru, ti nyaa 'joka si mayia ra. \v 6 De edeki andaa ani, koki e'ba yayadu kalapa voyi cwi (ke) \v 7 E'doki a'i' a 'baazi zi'ba i'ba azika ri ni ga ri ni epeka disi, dudu kevoki a'i' ni elokore, 'ba ile evoki egaki i'bo rito tuwa e'bi si de de ebe i'be i'bo e'do kwika iyi aga. \v 8 De Simoni Petero kunde nga 'di, emu 'de vuru Yesu a paga, pi 'jo andaani, Opi, mu nyaa nga pi madi si, a'dusiku ma enji re. \v 9 Andaa 'jo 'di a'dusiku andaani 'ba andaa to ri to a'uki cwi e'bi ri laki a'i' a kole ri si, \v 10 Yakobo pi Yuani to, 'boronji Jabedayo di anda i'bu edeka Petero pi to kare alu ga ri pi saa a'u ki cwi. Pi Yesu 'jo Simoni ni, Ori kuko nyi ku, a'dusiku e'doru andu nyimu nyoko 'ba ayo. \v 11 De eziki a'i'a i'ba fofoti age, e'bekii nga ilepi tuwadu laka, koki andaa vu 'i.' \p \v 12 Esu Yesu ni 'ba zi ni ago zi do'bo to, de andaa nde Yesu ni andaa wo vuru pi a “i' andaani ku'jo, Opi de nyile ra, lenbe (adi) ma.” \p \v 13 Andaa (Yesu) ejo andaa di pi lo ago ile a ru, 'jo laka, male ra, lembe pelere. Mgbera rere do'bo nga ago ile a ruge si pi. \v 14 Yesu ecara ago ile e'be ku'jo mo'di zi ni ku, ti kumu ke'dete ru kohana ni, pi kuke lazi andaani lembezo ovidu Musa a cwizo cara ga ri ani sadeni du a'i'ni. \v 15 Kesu ileni saa, andaa oku ku ambamba: pi laki karako evoki andaa ni erire, pi andaa ni a'i" ni adizo laiwa lajwa mgbii mgbi a si. \v 16 Pi andaa mu (andaa nga) mondi aga elegi re ga laka. (Pi elegi laka) \v 17 O'du zi si, lele andaa nga leni re rii, esu i'arijei'ba pi a'i' lini nja to cara ru ge ri pi orikii ire ile'dia, a'i', pi Yudei ge si ri pi Yeruselemni ge si ri to: pi opko Opi di esu'aa a'i' ni adi jo. \v 18 Mgbe sa 'ba ezi adaadi ago zi lengere si, esu andaani lojwa to ru na e'bwe ti, pi nduki leti andaani suzo zo ga pi'bazo Yesu a andaga. \v 19 De kumakii leti esuka pke andaani suzo zo ga laki gare si si, tuki oru zo dige, eyikii matafati (tu'bu) o'bale zo dige ile pi esikii ago ile andaa lengere (kutara) to Yesu ni andaga. \v 20 De andaa kunde ai'a a'i"di'i' andaa 'jo ago ile ile ni, Ego, nyaa enji e'be nyi ni ra. \p \v 21 Pi a'i' cara (Musa dini) luwi'ba farisei 'ba to e'doki lwiuzika a'i' a'i' ni ku'jokii Mo'di 'di a'di a'i', la'da la'da lu'jore ayo di 'i'? A'di ke'be enji wa ri ni, te Rubanga 'i' papala. \p \v 22 Ti de Yesu kuni a'i' a lara ra, andaa longwi a'i' ni ku'jo, Anyulura a'du aga nya asi ge si? \v 23 A'du epe 'jole ni, Nyaa enji e'be nyini ra, de Nga oru pi lamu? \v 24 E'bedu anyini Ori mo'di ni opko to vu dige 'dia enji e'bere ga. (Andaa lufuw mo'di e'bweere ti iledi ele pi 'jo laka,) ma'joo nyini, Nga oru, 'du nyaa kutara pi ngwi 'boru (nyidi zoga). \v 25 Mgbesa rere andaa nga oru a'i" a anda ga si, pi 'du nga andaa ru lare ga ile, pi mu andaadi zaga, kew Rubanga ni \v 26 A'i tuwadu a'uki cwi, pi ecukii Rubanga, pi ori ko a'i' cwi, ku'joki, Amnde nga zi mgbi ripi andu. \p \v 27 'De a vuga Yesu mu pi nde mo’di musoro lutare ri ‘I’, runa Levi ‘I’, ri kare musoro lutare ga ri ni ga, pi (Yesu) andaa k’jo andaani, Eko maa vu. \v 28 Andaa e’be nga tuwadu, nga oru pi ko Yesu a vu ‘I’. \p \v 29 Levi ede onya nja andaa di ‘boru (zo ga) Yesu ni, pi laki musoro lucw’, ba ri di ‘ba zi’ba to evoki orikii vuru onya nyare ga a’I’to kare alu ga \v 30 Ti a’I’ a’ba cara (Musa di ni) lucwi’ba pi Farisiei ‘ba to e’doki lunya nga pi anyulumvu nga’ba musoro luta’ba pi enji’ba to? \p \v 31 Yesu aka ku’jo a’I’ ni ‘Ba re ibwe ri voki (dakitari) mo’di eruwa lukere ‘bari ri di ku, te’ba lajwa to pi ‘I’. \v 32 Memu ‘ba loso ri pi ni lungwere ayo ku, ti enji’ba aside lufure ga. \p \v 33 Pi ‘joki andaa ni, A’dusi maju Yuani di kuta abiri vu karako (koreako) pi kelegi, kii ongu sa maju Farisiei’ba di andaa ni, ti nyaa maju kunyaki onya pi kumuuki lamuvu? \p \v 34 Andaa ‘jo a’I’ ni Anyate wa rozi (maju) mo’di izi ‘dure ri di ni epika mori si dudu kutaki abiri mo’di izi ‘dwe ri a bara ga si? \v 35 Ti sa kumu kemu ra, de aku’du mo’di izi ‘dure ile pi a’I’ di si, kuvo kutaki abiri ra. \p \v 36 Andaa ‘jo (‘be) ai ni lejo ni pa ku’jo, ‘Ba o’bwe bongu oku ri bongu u’di si ku, a’dusiku u’du ri kenja oku ri a liri andaga, ongu sa a’I’ ru ki ku oku ri to \v 37 Ongu sa ‘ba cu vino u’di ri kubegu euni ‘di oku ri ni ga ku, e’bedu vino u’di ri kucwi du kubegu eni di oku ile ku, ongu vino u’di ile kow du vuru ku, pi kubegu eni di ile kenyiru ku. \v 38 Ti vino u’di ri awa kubegu eni di u’di ri nig a pi a’I’ rito tuwa kolukii loso (enjirukii ku). \p \v 39 Mo’di zi iyo vino oku ri ni mvu re ongu mgbesa ile a vu ga kule u’di ri ‘I’ na iyo, a’dusiku ku’joo oku ri legani. \c 6 \cl Sura 6 \p \v 1 O’du Sabatu di rizo ri si, esu andaa kalali awvu anya di ni aga si, pi andaa maju ongu anya ni di pi angikii a’I’a disi kudiki nyaa. \v 2 Farisiei ‘ba zibaa ‘joki a’I’ ni, A’dusi anyede nga cara a ‘jale akede ku o’du Sabatu di si ri? \p \v 3 Yesu aka a’I’ ni ku’jo, Anyi la buku gekuru, nga Daudi a edele ‘ba andaa to ri to abiri si rii. \v 4 Ovidu andaa ku’jo zo Rubanga di ni aga pi e’du pi nyaki esi (onya) ‘bale Rubanga ni andaga ‘ba andaa to ri to, nga vara a lele ku, te kuhana (amba I’buba Rubanga di zo ga ri ni) ni ri’I’? \v 5 Pi andaa ku’jo a’I’ ni, Ori mo’di ni Opi Sabatu di ‘I’. \p \v 6 O’du Sabatu di zi si, Yesu kwi zo elegy di ni ‘aga pi keleni ‘ba esu laka naa ago alu dir a o’bwe ti co’uito). \v 7 A’I’ cara Musa di ni leu’ba pi Farisei’ ba to e’doki andaa ni luteka, de ‘di kezwa mo’di ile o’du Sabatu di sir a yaii, e’bedu a’I’ kesudu leti andaa ti ni andijo (andaani esiki zo). \v 8 Ti andaa ni a’I’a lara ra, pi andaa ‘jo mo’di di (o’ure to) ileni, Nga oru pi ede agaga. Pi andaa nga oru ede pau’ \v 9 Ongu Yesu ku’jo a’I’ ni, Mazi anyini le’jo alu, cara ga andaa ni loso nga loso ri ni edezo o’du Sabatu di si de nga injwi ri ‘I’? Lidi elokoka de enjika na ‘I’? \v 10 Pi andaa e’do a’I’ ni ndeka pi a’I’ magbi ni si, kudi’jo ago iluni, Ejo nyaa di, Ago ile ede andaa ani pi na emu loso azika ri ani \v 11 ‘Ba ile evoki aga ambamba, pi e’doki ti emuka a’I’a’I’ ni nga a’I’a lele edele Yesu ni ri a diga. Yesu Ori maju mudwi a limbi ri. \p \v 12 Esu Yesu tu ‘ba dige elegy re, pi andaa elegy Rubanga ni iniag sir a. \v 13 De vu kowi ra andaa lungwe ba’ andaa vu ni oko’ba ile andaa di, pi a’I’a lelega si ovi’ba mudwi a limba ri, pi lungwe a’I’ maju. \v 14 Di’ ‘di, Simoni (andaa run a ‘dalte petero ‘I’ ri ‘I’) pi adozi And rea to, Yakobo pi Yuani to, Pilipo pi Batulumayo to \v 15 Matayo pi Tomasi to, Yakobo ori Alipaya pi Simoni ini lungwele mo’di di mgbo lere ndo ri ‘I’, \v 16 Yuda Yakobo adozi pi Yuda ni engara kariata ga si pi andaani ti andire ri to (andaani esikire ri to). \p \v 17 Andaa esi a’I’ba vuru’ba dige si, pi ede kare je’be ri nig a, pi laki andaa vu ni oko’ba ri, pi laki engaka Yudaya a si pi Yerusalumu a si, pi angaka meri ti ge turo pi Sidoni a si, evoki andaani erire, ougu dudu andaa kadi a’I’ a’I’a lajwa kajwe nig a si, \v 18 A’I’ ori injwi ri a ecandi le ri andaa adi a’I’ ra \v 19 Loki’ba di tuwadu ndu ki leti andaa ru ni lo zo: a’dusiku opko esu kunga andaa rug e si pi kodi’ba tuwadu \v 20 Ongu andaa ngi mi oru nde andaa maju pi ‘jo a’I’ni, Anji anda loso to anyi’ba nga ako rii, a’dusiku keri Rubbanga di anyidi ‘I’. \v 21 Anyi anda loso to, anyi’ba diadu abiri a kole ri’I’ a’dusiku anyjwo anjigo de: Anyi andaa loso to anyi diadu owu’ba ri’I’, a’dusiku anjwo anyigu logu ra. \p \v 22 Anyi andaa loso to, de ‘ba kuvo keov anyi ra pi kuvo kuvu anyi pi a’I’a lelega si, pi kuvo kede anyi pi kulu’jo anya ru injwi Ori mo’di a le’jo si. \v 23 Anyanjow o’du ile ni aga, pi anyulu mvuru anjo si, a’dusiku nde anya di de amgbu ru’buge, a’dusiku a’I’a ata sa anda edeki ile ani nebia ni, \v 24 Ti anjwo anyinde icandi ra anyi ba koroni ri ‘I’, a’dusiku anyesu anya asi I’bwe ra \v 25 Anjwo anyinde icandi ra anyi’ba ga’ba de ri ‘I’, a’dusiku anjwo anyolu abiri to. Anyi icandi to ‘ba diadu logu gu’ba ri ‘I’, a’dusiku anjwo anyinde icandi pi anyowu ra \v 26 Anyi icandi to de’ba tuwadu ku’jo anya ru loso na’I’, a’dusiku a’I’ ata sa edeki ile ani nebia enjo ri ni \v 27 Ti ma’joo anyini, Anyile anya a’jabaazi anyede nga loso ‘ba anyi ni evu’ba ri ni \v 28 Anyi co tutu ‘ba anyi ni alu’ba ri ni, pi anyelegi ‘ba anyi ni ede’bari ni \v 29 Pi mo’di nyini dire elemvu anda alu zo ri ni ga rii, lufu laka aluyo ri saa, pi mo’di nyaa kabu ni epare ri e’be kuji nyaa sati saa. \v 30 ‘Ba tuwadu nga a’I’ba nyidi rii ke a’I’uni, pi a’I’ nyaa okozo ni zi’ba ri zi a’I’ idiku okozo ile si. \v 31 Pi ovidu nga anya lele’ba zi kede anyini ri anyisa anyede a’I’ ni ile ani. \p \v 32 A’dusiku de anyile te ‘ba anyini e’ba rii, avo anj anyi a’du si? Enji ‘ba sa kedeeki ileni. \v 33 De anyede nga loso ede’ba anyini ri ni, avo anjo anyi a’du si? Enji’ba saa kedeeki ileni. \v 34 Pi de anyike mori’ba anya ra le anyesu nga a’I’di si wa ri ni, avo anjo anyi a’du si? Enji’ba saa kukeki enji’ba ni, dudu a’I’ kesu njago du idi \v 35 Ti anyile anya aja’ba zi, pi anyede nga loso, anyike mori, anyegeni ti na ni longwika ku, pi anya di de kumu kohu amba, pi anjwo anyolu ‘boronji Andaa ni olu lagare pi ri di ‘I’ a’dusiku andaa ni kiza to ‘ba egenile pke ri ni pi ni. \v 36 Onyolu ‘ba kiza ‘ba rii, kende anya Ata ni kiza re ri ani. \p \v 37 Anyoli leji ‘ba a ru geku, dudu akuli le’jo anya rug e ku, anyoli le’jo a’jo zwa’ba zipi ra ku, adi le’jo li a’jo zwa anyi ra ku; anye’ba ni enji, anyiso avo e’ba anya enji ra. \v 38 Andyike nga, anyi sa avo akee anyini ra, o’ba loso, amwia loso pi ayoo kocu vuru piya to, ‘ba kuvokukee anyini. A’dusiku okozo anyo ngaa o’bizo ‘bani ri avo ‘obi nga du anyini saa. \p \v 39 Pi andaa ‘ba aini le’jo pa, mo’di mi ako ri kuse mo’di zi mi ako ri wa? A’I’ ri to tuwa joki’ba nga ku? \v 40 Mo’di lenile ri zwa mo’di andaa ni lenile ri ku, ti mo’di ro’di ra ri kumu kolu mo’di andaa ni lenire ri ani. \p \v 41 A’dusi nyide ayi gaangwadu nyaa adozi a mige ri, ti nyinde ku kwe angbugodu lalare nyaa mi ge ri? \v 42 Ongu nyi’joo ingoni nyaa adozi ni, maa adozi, e’be ane’du ayi nyaa mige ri, de nyi nyaa nga si nyinde ku kwe lalare nyaa mi ge rii? Nyi mo’di ‘ba lunjwa re rii ati wa pi kwe nyaa mi ge rii, ile a vuga nyidi nga nde pelere nyidi ayi nyaa adozi a mi ge ri ni e’du \v 43 A’dusiku kwe loso ri’ba a’a injwi ri ku, pi saa kwe inywi ri ‘ba a’a loso ri ku. \v 44 Kwe ni avi aniye andaa a’a si ‘Ba ‘bwa eleu ni a’a kwe oki di ni ga si ku, ongu saa ‘ba lu’bwa tutu ni a’a ku ngoli ngoli ge si. \v 45 Mo’di loso ri andaa le’jo loso asige ri si kezi le’jo loso ayo, ongu mo’di injwi andaa le’jo injwi asi ge ri si kezi le’jo injwi ayo, adusi ku le’jo ga re as ge ri ti kijoo ayo. \p \v 46 Anyulungwe ma Opi, Opi a’dusi de anyede nga maa lele ri ku na’I’ \v 47 Mo’di enuwe madi, pi maa le’jo ni erire ri, pi edere ri, me’dete anjwi andaa kolu ingowi \v 48 Andaa kolu mo’di zo sire, lu’di pelopelo na ali, pi ‘ba zo ni pa oni dige pi de iyi ku’di kelu, lolo ile elu zo rug e, ti ma zo ile ni lika vuru pke, a’dusiku asi zo ile oni dige. \v 49 Ti andaa ni le’jo erire eri isa, ‘ba re I’bu ge ku ite kolu mo’di zo si re iya dige isa zo ni pa lu’dika oli ako nga, iyi elu lolo si mori si zo ile a ruge, mgbe sa zo ile ‘de vuru, andaa renjika n olu nja. \c 7 \cl Sura 7 \p \v 1 De andaa keko andaa lini tuwadu ‘ba bige ra, andaa mu kaper naum ga \v 2 Ago zi amba asikeria di, andaa mo’di I’bue andaa lele ndo ri run a injwi ire dare ga. \v 3 De andaa keri olu Yesu dii, zwe ‘ba amba Yudei ‘ba di andaa di, ti tutare ga andaa ni dudu kemu ago ile ni adier ga. \v 4 De kevoki Yesu di, lutali ti andaa ni rere ku’joki, mo’di ile atera eloko le, \v 5 A’dusiku andaa le ‘ba amadi ndo, ongu sa si amani zo elegy dir a. \p \v 6 Yesu mu a’I’to. De esu andaa ni ire zo ile to, amba asikeria di ile ezwe rozi andaa di Yesu di ku’joki andaa ni, Opi, ecandi ru ku emure ga, a’dusiku mesi ku nyini ekwire ga madi zoga. \v 7 Ayosi mo’biru kuru emure ga nyaa andaga, e’jo a le’jo ayo, pi maa modi I’budi ‘di runa ku’e ra. \v 8 A’dusiku masa ma mo’di zi kuwa ma ri, ongu mazwa asikeria zi’ba, De ma’jo zi na ni, mu, andaa kumu, ongu zi na ni, Emu ‘dia, andaa kumu, pi maa I’bu re ni, Ede’di, pi andaa kedee. \p \v 9 De Yesu keri le’jo di, andaa a’u cwi ago ile a ruge, lufum ‘jo ‘ba andaa vu ni oko’ba ileni, majoo anyini, mesu a’I’ angu godu ‘di ni pi kuru, Israel aga sa iyo. \v 10 Pi a’I’ ezwele ile, de kungwikii zoga, esuki ago Rajwa to ile run a ‘e ra. \p \v 11 O’du ile a vuga, andaa mu ‘ba lungwele Naiu ri ni ga, pi andaa maju karako koki andaa vu laka laki ‘ba di karaka to \v 12 De andaa kemu koti ‘ba ile di ni ga, Andaa esu agi zi dare kpo ri ‘ba kungie laangwe, ‘burago alu tende ende ni ongu ende ri saa awizi, pi ‘ba karako ‘ba ileni gar ii iz ile to \v 13 De Opi kunde andaa ri, kizo ko cwi, pi ‘jo andaa ni, owu ku. \v 14 Pi andaa emu lo kutara ile: pi a’I’ kutara ileri ngi’ba, ma’joo nyini, Nga oru. \v 15 Pi andaa ni esu dare ra ile nga oru, pi e’do le’jo ‘joka. Pi Andaa ke andaa ni ede di \v 16 Ori ko ‘ba tuwadu cwi, pi ecukii Rubanga ni kujokii, Nebi angbugodu aa ama lele ga, ongu saa Rubanga euni ‘ba andaa dir a. \v 17 Ofu Andaa di ‘di lamu Yudaya aga pi kare ire laka si ri nig a si tuwadu Yesu ayu Yuani a aside a lurumw uka. \p \v 18 Pi maju Yuani di nge andaa ni le’jo ‘di pi tuwadu. \v 19 Yuani lungwe andaa maju eri pi zwe a’I’ Yesu di ku’jo, Nyi mo’di mure emure ile ‘I’? De amate zi na ‘I’ \v 20 Maju ile kesa Andaa di, ‘joki, Yuani ezwe ama nyidi, ku’jo, Nyi mo’di mure emure ile ‘I’? De amate zi na ‘I’ \v 21 Pi saa ile si, andaa ezwa a’i lajwa lajwa mgbimgbi a si, pi endi andi ri to, pi a’i mi ako ri andaa awi a’i a mi ra. \v 22 Pi Yesu aka ‘jo a’ini, anyvo anyanga, pi anyi’jo yani ni nga ndele pi anya erile ri, avidu ‘ba mi ako ri kunde nga, ’ba pa e’bwe’ba ri kalawe, do’bo’ba elembe a’i ra, ‘ba bi ako ri leesi nga, ‘ba oda’ba ri enji a’i lidi, icandi’ba ni ange ofu loso ra. \v 23 Pi mo’di asis na lumvu ru lumvu masi ku ri anda loso to. \p \v 24 De maju yuani di kungwi pi, andaa e’do loro’joka ni yani a ruge: anyivo kwesikwesi aga a’du ndere? Ayi oli a oyole rii? \v 25 Ti anyivo a’du ndere? Mo’di bongu loso ri ni lusure ri ni ndere? Anyiude, a’i bongu loso loso ri ni lusu ‘ba pi olu’ba lidi oru ri ni aga ri koluki opi ni kali aga. \v 26 Ti anyivo laangwe a’du ndere? Nebi ndere? Gbadu, ma’joo anyini mo’di nebi zware ra ri’i. \v 27 De andaa ni andaa le’jo na cwile nde, mazwe maa maju nyaa andaa kumu kede nyini nyaa leti nyaa anda ga adi nyesa kuru du. \p \v 28 A’dusiku majoo anyini, a’i uku a tile ri ni lelga, nebi zi yuani ni ba ebatioare re na iyo: ta sa andaa ni toro angwadu keri Rubanga di ni aga ri zwa andaa ni ni. \p \v 29 Pi ‘ba tuwadu andaa ni esi’ba, pi a’i musoro lucwa’ba to, a’ikii a’jo Rubanga ni anda a’i a batisimu yuani di ni esuka si. \v 30 Ti farisei ‘ba cara’ba to goki ingbe nga Rubanga a edele a’ini rii, a’ia batisimu yuani di ni esuka kuru si. \p \v 31 Opi ku’jo, mamu mo’bi ‘ba oti diadu ‘di di a’du to? Pi kolukii ingoni? \v 32 Kalukii ‘boronji ori’ba soko aga ri ani, pi nga lungwe’ba a’i a’ini jo’ba, amava anyini nyamulere, pi anyitu latu ku, aksolu icandi to anyini, ti anyowu ku. \v 33 A’dusiku yuani ni ‘ba ebatisa re ri emu, nya onya ku, pi nwu vino ku, anyi’jo andaa ni leni (ori injwi) to. \v 34 Ori mo’di emu kunya nga pi kumwu nga, pi anyi’jo, nde, o’di ‘a mgbo ri pi merare ri, rogi musoro cwa’ba pi enji’ba rid ii. \v 35 Ti ciri zwa le’jo ra andaa ‘boronji ni andaga tuwadu. (Acholi: Ti ciri Rubanga di zwa le’jo ra andaa boronji ni tuwadu.) Izi enji ra efu Yesu a pa. \p \v 36 Pi farisei go zi lungwe Yesu ni onya ga andaa di zoga. Andaa mu farisei go ile di zoga pi andaa ri vuru onya ga. \v 37 Pi, nde, izi zi’ba ile ni ga, andaa ni enjire, de andaa kuni a’jo Yesu ni onya ga farisei ile di zoga, ezi lufuni ga angwadu odu dii. \v 38 Pi ede andaa pa ga lele andaa oguge kou, pi e’di andaa pa ni jweka minda si, pi efuka ma andaa di’bi si, pi nju andaa pa tisi pi efu odu ile si. \v 39 De farisei go andaa ni lungwere onya ga ile kunde bga ‘dii, andaa ‘jo ‘a ‘a ni ku’jo, ago ‘di, de kesu andaa ni nobi, tebe ‘dii ni izi andaa ni lore ‘di a’di ‘i ya, ongu ovi na kolu ingoni ya ni ra: a’dusiku izi ‘di enji re. \p \v 40 Yesu aka’jo andaa ni, Simoni, mani le’jo ‘jole nyini aa. Pi andaa ku’jo, amba, ‘jo le’jo na. \v 41 Mo’di zi alu lukere ‘ba ni rii ‘ba eri ko mori andaa disi: mo’di alu ko mori gine miya tou, zina ri ko giue mudwi tou. \v 42 De mori lokweka kuzwa a’i eri ‘di ra, andaa e’be a’issi eri tuwa a’i a mori ra. Adi’jo mani, a’i ‘di ni lele ga, a’di kururu kule ago ile kalaga pi ni? \p \v 43 Simoni aka ku’jo, ma raa andaa ni andaa mori nja ri ni e’bele ra rii. Pi andaa ku’jo andaa ni, nyili le’jo anda. \v 44 Andaa lufuru izi ile di, pi ‘jo simony ni, nyiude izi ‘di ra? Mekwi nyi di ziga, nyike massi iyi maa pa ni jwego kuru, ti andaa jwe maa pa minda si, pi efu a’i andaa di’bi si. \v 45 Nyinju maa elemwu buru, ti izi ‘di e’doru maa ekwijo nyidi zoga ri ni kga ko diadu andaa e’be maa pa ni njuka andaa ti si kuru. \v 46 Nyiti maa di odu si kuree, ti izi ‘di ti ma pa odu si. \v 47 Ayosi ma’joo nyini, andaa enji yayadu rii, e’be andaa ni ra, a’dusiku andaa le ni nja, ti mo’di e’be andaa nig a ri, le andaa di sa ga. \v 48 Pi andaa ku’jo izi ile ni, enji nyidi e’be ra. \p \v 49 A’i ori’ba onya ga andaafto ile e’doki joka na a’i a ‘aga si a’i ni, ‘di a’di ‘i enji e’bere saa rii? \p \v 50 Anda ku’jo izi ileni, A’i nyidi lari nyi ra mu I’bwe to. \c 8 \cl Sura 8 \p \v 1 Uku oko Yesu pi a vu maju to ile a vuga andaa mu e’i rogo pi ciri ri ni aga si le’jo Rubanga di ni nge si, pi ofu loso kesi Rubanga di ni e’deteka si: pi maju mudwi a lisubi eri ri ‘aa andaa to. \v 2 Pi uku zi’ba andaa adile lajwa a si pi ori audi ri ni dore pi a’i a ruge si ri, maria magadala ni anda ado endi andi tudweri ru a ru si, \v 3 pi Joana izi kuza ni Erode a i'bure ri di, pi Susana, pi zi’ba karako to, elokoki andaani nga a’i a diga ri si. \p \v 4 De ‘ba kemuru kakako, pi evoki andaadi e’i mgbi ge si, andaa jo a’ini le’jopa \v 5 mo’di losire mu ori yire ga amvu aga, pi lele andaa ori yire ri’i, ori zi’ba ‘de leti bara ga, ‘ba lutu pasi, pi ariinji oru si evo tekiipi. \v 6 Zi’ba ‘de aramba dige, mgbesa nga emi, pi saa o’usui pi emi, a’dusiku inga lakatoro. \v 7 Zi’ba ‘de oki lelega pi mba oki ro alu pi oki epi ra. \v 8 Zi’ba ‘de inga loso ga, nga pi mba loso, pi’ba ekwi vumiya. De andaa keko le’jo ‘di pi ni’joka ra andaa’jo u’duku si, mo’di bi to le’jo erizo, keri. \p \v 9 Pi andaa maju zi andaani kujokii le’jopa ‘di ke’dete a’du? \v 10 Pi andaa ku’jo, anyini ake lani nga rugure di keri Rubanga di a dile gar a, ti ‘ba zi’ba ni ake le’jopa ayo, e’bedu kesu kundeeki saa dudu kundeki ku, pi keriaki saa dudu kunikii ku. \p \v 11 Diadu le’jopa ‘dii andaani ‘dini, ori andaani le’jo Rubanga di’i. \v 12 A’i leti bara ga ri a’i ba le’jo eri’ba, ongu sitani kemu ku’du le’jo a’i a erile ile pi a’i a asi ge si, dudu a’i ka’i ku ongu kalariru ku. \v 13 A’i aramba ga ri, a’i ba le’jo eri’ba emi asi I’bwe to, to a’i a zu enyo kukokii a’i a ‘ai ni vu gaangwadu isa, de lu’bilu’bi a’ini, ke’bekii ‘a’i ile ra. \v 14 A’i ‘de’ba oki lelega ri a’i ‘ba de kerukii le’jo ra kuvoki, pi lusalura lidi di, pi limi nile’jo pi anjoanjo lidi vu dige ‘dia ri di kepi le’jo ile e’bedu ‘ba o’a ku. \v 15 Ti a’i inga loso ga ile a’i ‘ba asi anda pi loso rii, de kerikii le’jo ile ra, kukooki, pi ku’aki o’a asidi epika to. \p \v 16 Mo’di zi iyo lamba dure pi akure evo si na ‘i, kusa’bare lengeri pa ga na’i, ti ku’baa mega dige, dudu ‘ba ruto’ba zoga ri kundekii asi ile. \v 17 A’dusiku nga zi ruzure di avoani ku na iyo, kolu nga zi zule di avoani ku muze efure laangwe ku ma iyo. \v 18 Ayosi anyekukaru nga anya erile ri nig a, a’dusiku andaani nga to ri avo enjaa laka ra, pi andaani nga ako ri avo a’du nga andaadi lendere gaanwadu ri sa pi. \p \v 19 Ile a vuga, andaa ende pi adiinji to evoki andaadi, ti ateki kuru sase ga andaa di’ba ni laki si. \v 20 Mo’di zi alu mu’jo andaani, nyende pi nya adinji to edekii laangwe, leki nyini ndele. \p \v 21 Pi andaa aka’jo a’ini, mede pi maa adinji to a’i ‘ba le’jo Rubanga di ni eri’ba pi vuna ni oko’ba ri’i. \p \v 22 O’du zi si, andaa kwi i’bo aga andaa maju to, pi andaa’jo a’ini, nyi’ba avokii meri a’do na si. Pi e’doki rupeka. \v 23 Ti saa a’i a rupere ri andaa ko’du li, pi oli enga amgbu godu meri dige, pi i’bo e’do gaka iyi si, ‘ba a’i a lidi emu okpo. \p \v 24 Evokii andaa di pi enjikii andaa ni ku’jokii, amba, amoda. ‘Di a vu ga andaa enji o’du ge si pi ke cara oli ile ni pi iyi rongare ri to, pi edeki cwi ongu vu di ciri. \p \v 25 Pi andaa ‘jo a’ini, anya a’i inguwa? Oriko a’i ongu ‘a’ukii cwi, ‘joki a’i a lelega ‘di mo’di ovi ingoni ri’i? A’dusiku andaa kuke cara oli ni pi iyi ni ongu a’i saa kerikii andaani. \p \v 26 Pi esaki vu ‘ba Gaderene di ni ga, asore aso Galilei to rii. \v 27 De andaa kutu a’doga i'bo aga si, ago zi esuru andaa to e’i ile ni aga si, ago ile esu (endi injwi) ceni karako to zi saa ra, pi andaani ndoloma, ongu saa olu yooru ku, ti kolu ‘budi a si. \p \v 28 De andaa kunde Yesu ni, andaa jwa asi pi ‘de vuru andaa andaga, pi andaa ‘jo u’duku oru ri si, maa le’jo nyito a’du, Yesu, nyi ori Rubanga ni oru lagare pi ri’i? Ma’i nyi, ecandi ma ku. \v 29 (Esu Yesu ecara endi adi ile kunga pi ago ile a ‘aga si, adusiku vu karako ko andaani: ongu saa ovuke ago ile mgbirila si, ti andaa oke mgbirila ile pi, ongu endi andi ile do andaani mondi aga.) \p \v 30 Yesu zi andanni ku’jo, nyaa ru a’di ‘i? Pi andaa aka ku’jo legion ‘i, a’dusika endi andi kakako torukii andaa ‘aga. \v 31 Lutokii ti andaani duudu kuzwe a’i gulukutu ‘aga ku. \v 32 Pi esu kare ile nig a robala kakako konyakii ‘be dige: pi lutakii ti andaani duba ke’ke a’i kutoru rabala ileni ‘aga. Pi andaa a’i a’ini ra. \v 33 Ile a vuga endi andi ile oyikii ago ile a ‘agasi, toruki rabala, aga, pi rabala ile fekii mori si pi jokii meri a ga pi omvukii ra. \p \v 34 De a’i rabala ile, ni leyi’ba ru kunde ki nga redere ile, feki, voki joki le’jo ile ‘ba ile ni aga pi vu ire ire ri pi ni ga si. \v 35 Pi ‘ba ile evo nga redere ri ni ndere, evoki Yesu di, esuki mo’di endi andi ri a oyirega si ri ni Yesu a paga (bara ga) su bongu ruge pi lara na pelere, pi ori ko a’i cwi. \v 36 Ai sa nga ile ni joki le’jo a’i ni ovi ago endi andi ri a olure ‘a ru ri a adizo rii. \v 37 ‘Di a vuga laki ‘ba di engare vu Gadarene di ni ga si ri a’iki andaani kunga pi a’idi si, a’dusiku ori ko a’i ambamba: pi andaa mu tovu i'bo aga pi (dadi) ngwi vule. \v 38 Ago endi andi a oyile ‘a ru si ile lutati andaani dudu andaa kolu du andaa to: ti Yesu zwe andaa ni vule, ‘jo laka, \v 39 ngwi nyidi zoga, pi e’dete nga amgbugodu Rubanga a edele nyini ri’i. Pi andaa mu andaa nga, e’do le’jo laseka ‘ba ile nig a si tuwadu nga amgbugodu Yesu a edele andaani ri a ruge. \p \v 40 De Yesu kengwi ‘ba ile ni ga, ‘ba a’i andaa ni anjo to: a’dusiku esu kuteki andaa ‘i. \v 41 Pi ago lungwele jairo ‘i ri emu andaa ni amba zo elegy di di‘i, pi ‘de vuru Yesu apaga, pi a’i Yesu ni dudu kumu andaa di zoga. \v 42 A’dusiku esu andaa zangwa alu tende kinya na mudwi a limbi ri rii lajwa ‘be vuru kuda da. Ti saa andaa muze ri si ‘ba ni laki epiwki andaa ruge. \v 43 Pi izi zi eri a’bware ru na ni ga si kinya mudwi a liwki ri ri’I, andaa eko andaa limi ra daktaria ndego, pi esu zwaka kuru. \v 44 Emu andaa oguge lele si, pi lo bongu andaa di ni ti, pi mgbesa andaa eri lure ri ede cwi. \v 45 Pi Yesu ku’jo, a’di lo ma ru ni? De’ba tuadu oluki ciri, petero pi ‘ba andaa to ilea kaki, opi, laki taru nya ru ge Pi kepi nyi, ongu nyi’joo a’di lo ma ni? \p \v 46 Pi Yesu ku’jo, mo’di zi lo ma ru ra, adusiku meri opko nga ma rug e sir a. \v 47 De izi ile kunde a’jo nga anda edele ile niru ra, andaa emu ru a’duka to ‘de pa a ru pi ‘jo andaa ni ‘ba andaga tuwadu nga e’bere andaa lo andaa ru ri a’du, ongu andaa mgbesa adi ra. \v 48 Pi andaa ‘jo izi ile ni, ma zwa, ori kuko nyi ku, nya a’i adi nyi ra: mu nya nga i'bwe to. \p \v 49 De esu adi andaa kola’joru, mo’di alu emu amba zo elegi di ile a zoniga si pi ‘jo andaa ni, nya zwa ni da ra ecandi opi ni ku. \p \v 50 Ti de Yesu keri le’jo ile ‘i, andaa ‘jo ago ile ni, ori kuko ngi ku, a’i ayo pi nya zwa kumu kujira. \v 51 De andaa kemu zoga, andaa le ‘ba zi kutoru zoga ku, te saa petero pi yoani to yakobo nil aka, pi zaugwa ile a ata pi ende to \v 52 Pi ‘ba tuwadu esu kowuki zangwa ile si: ti andaa ku’jo, anyowa ku, andaa da kuru, ti kuko o’du. \v 53 Pi guki andaa ni opko si, a’dusiku niki ra andaa ni da pko. \v 54 Andaa eyi ‘ba ile tuadu laangwe, pi ko zangwa ile a di pi lungwe ku’jo, zangwa, nga oru. \v 55 Pi andaa endi engwi idi, ongu andaa nga rere eru: pi andaa ecara a’i kukeki laka onya. \v 56 Pi andaa ni oti’ba a’u kii cwi: ti andaa ecara a’i ku’joki ga redere ile mo’di zi ni ku. \c 9 \cl Sura 9 \p \v 1 Ile a vga andaa lungwe andaa maju mudwi a limbi ri ile kare aluga, pi ke a’ini mori pi opko to ori andi ri ni zwa zo, pi ‘ba adizo lajwa lajwa a si. \v 2 Pi andaa zwe a’i le’jo keri Rubanga di ni ngezo, pi ‘ba adizo lajwa lajwa a si. \v 3 Pi andaa jo a’ini, anzizi nga zi anya awe ni ku, keru bele sa, deku kubegu sa, kolu peke sa, rubiya to, ongu anyizi koti ri ku. \v 4 Ongu zo anya rutore ga ri anyolu kaka kufsa ko anya oyinga. \v 5 Ongu ‘ba anyini a’i ‘ba ku ri, de anyoyi ‘ba ileni ga si, anyotu urufu’du anya pa ga ri pi sadeni du a’ini esikire ga. \v 6 Pi voki ‘ba ile ni aga si tuwadu kungeki ofu loso ri ‘i, pi kadiki ‘ba kare tuwadu ga si. \p \v 7 De Erode ni opi amba ile keri nga tuwadu andaa edele ri’i: andaa a’u cwi a’dusiku ‘ba zi’ba ku’jooki yoane enji dag a si pi. \v 8 Zi’ba kujooki, Eliya efu ni, pi zi’ba a’jo nebi go alu nebia ofu oku ge ri enji ni da asi. \v 9 Pi Erode ku’jo, yoani ni le mali di na tu ti mo’di ‘di andaani a’di ‘i, le’jo na ma erile di ‘i? Anyosi andaa le ophosi andaa ni ndele. \p \v 10 De maju kengwi, joki andaani nga tuwadu a’i a edele rii. Pi andaa zi a’i cicirini fororu aga ‘ba lungwele Bethsaida ri a bara ga. \v 11 De ‘ba keri ofu ile koki andaa vu laka, pi andaa a’i a’i ra pi nge a’ini le’jo keri Rubanga di a ruge, pi adi ‘ba adika le’ba ri ra. \p \v 12 De kusa ire itu a ‘dere, a’i mudwi a limbi ri ile, evoki ‘joki andaaani, zwe ‘ba ‘di pi, dudu kuwoki tauni aga kare ire ire laka si ri to o’du korepi onya esuzo, a’dusiku ama o’dia fororu aga. \p \v 13 Andaa ‘jo a’ini, anyike a’i ni onya. Pi a’i ku’jo, amadi aa ri mugati esu tou e’bi ri to, de azi amavo onya egere ‘ba ‘di ni le anye. \p \v 14 A’dusiku esu ‘ba ile a weli kate ago alifu tou. Pi andaa ‘jo andaa maju ni, anyi’ba ‘ba kori vuru mudwi tou mudwi tou’bunyi alu alu ga. \v 15 Edeki ileni pi ‘baki ‘ba tuwadu ori vuru. \v 16 Ile a vuga, andaa ‘du mugati tou e’bi ri ile, pi nde nga oru rubuge pi co tutu ru na pi ni ga kudi a’i ni ongu kudi kre andaa maju di dudu ku’baki laki ile a andaga. \v 17 Pi nyaki onya ile pi gaki de de, ongu taki onya lesire ile ga evo mudwi a limbi ri. \p \v 18 Esu andaaani a’dite kelegi, maju andaa di sa esu andaa to, pi andaa zi a’i ku’jo a’i ni, ba ku’joo ma a’di ‘i? \p \v 19 Akaki andaa ni ku’joki, yoani ni ‘ba ebatiza re ri ‘i, ti zi’ba bujooki, Eliya ‘i, ongu zi’ba sa ku’jooki mo’di zi nebia oku ri pi ni aga si enji lidi ni. \p \v 20 Andaa ‘jo a’i ni, anyi le anyi’joo ma adi ‘i? Petero aka ku’jo, masiya ni Rubanga di ri ‘i. \p \v 21 Pi andaa ecara a’i opkosi ku’joki nga ile ‘ba zi ni ku. \v 22 Andaa ku’jo, ori mo’di ni duba si le becandi ru nga karako aga, ongu amba’ba di kohanaa amba ri a’i cara lucwi’ba di to kuvo kugaki andaa ni imgbe, kudiki andaani ra pi avo enjia pi o’du na a vuga. \p \v 23 Pi andaa ku’jo a’ini tuwadu, de mo’di le maa vu ni okoka, kulee andaa kuga andaani andaangasi ingbe, kungi andaa kuruce o’du tuwa pi koko ma vu. \v 24 A’dusiku mo’di lere andaa kalari andaa lidi rii kelegwee ra, ti mo’di andaa lidi ni legwere masi ri kalari andaa lidi ra. \v 25 A’dusiku kekonyi a’du mo’di ni de andaa kesu vu ‘di ndutu de andaa lidi kelegwe ra, ku sa kenyiru ra na ‘i? \v 26 Mo’di dinja a kole masi pi ma le’jo si ri, ori mo’di saa dinza kumu kukoo ra andaa (ru ge) si, saa andaa engwinga andaa yayi to pi yayi Rubanga ata di to pi anjeli ole ri di to. \v 27 Ti ma’joo anyini, ‘ba zi ‘ba ede’ba ‘dia ri vo daki ku kesuo ndeki keri Rubanga di kuru du. \p \v 28 O’du kumu rare aro le’jo ‘di pi a vuga, Yesu zi petero pi yoane to yakobo nil aka, tu a’ito be dige elegy re. \v 29 Saa andaa elegire ri si, andaa anda ecoru mgbi, andaa bongu saa ecoru ingwe kususu. \v 30 ‘Ba eri lendeki kolo’jorukii andaa to ‘ba ile Musa pi Eliya to. \v 31 A’i saa leadekii yayi to, lo’jorukii ovi andaa a vu ‘di ni e’bezo ri a ruge, andaa a mule ekole Jerusalem ga ri ‘i. \v 32 Petero pi maju andaa to ile esu o’du ate a’ini opkosi kesu a’ia mi ni mgbo saa ‘i, ndeki andaa yayi ile ra. \v 33 De esu’ba eri Yesu to ile leki Yesu ni e’bele, petero ku’jo “amba, oluka ‘diya loso, e’be amide morogo na, alu nyini, alu musa ni pi alu Eliya ni” Esu Petero ni ku nga andaa ‘jole ri ‘i. \v 34 Andaa le’jo ‘di ni ‘jore ri, lofu emu la’bu a’i cwi, ori ko a’i cwi lele lofu a a’ini lu’bure cwi ile si. \p \v 35 U’duku emu ru’buge si ku’jo, “Di ma angwapi ni maa ovile ri ‘i, anyeri andaa ni.” \v 36 U’duku ‘di a vuga, esuki Yesu lesi a’dule. Maju ile olukii ciri. ‘Jokii mo’di zi ni kuru nga a’i a ndele ile ri ‘i. \p \v 37 O’buregi na si, de esikipi’be dige si, laki ‘ba di esurukii andaa to. \v 38 Ago alu laki ile ni aga si jwa u’duku si ku’jo, “Loponyi, ma’I nyi kiza si, nde maa ngwa ni, adusi ku ati andaani alu papala,” \v 39 Nde, ceni injwi ri kemu ru aru, ku’ba andaa kowu, nga kukuo, kezi kafuto ti a ru, ru na konguru mgbu mgbu pi nga ru a ru si ezeku. \v 40 Ma’i ny’aa maju kiza si dudu kudokii pi ruaru si, ti doka na zwa a’i ra. \p \v 41 Yesu aka ku’jo, “anyi ‘ba kare ‘didi, anyi a’i ako, pi anya ovi enji ru ra. Mamu molu anyito ko a’dungani? Mamu mepi aside anya ru geko a’dungani? Ezi nya ngwa ni ‘diya.” \v 42 Lele andaa emure Yesu di ri ‘i, ceni ‘be ‘bura ile vuru nju andaani opko si. Ti Yesu ecara ceni injwi ile, adi ‘burago ile pi ke andaani ataa di. \v 43 Ba ile tuwadu a’ukii cwi mori Rubanga di si. Ti lele a’ia a’ure nga tuwa Yesu a edele ri si, andaa ku’jo andaa maju ni, Yesu ‘jo le’jo andaa da a rugevu eri zori si. \v 44 Anye’be le’jo ‘dipi kukwi anya bi ge: a’dusiku ori mo’di ni avo akee ‘ba dig a. \v 45 Ti eriki le’jo ‘di a pakwi kuru, pi zuru a’ini di, dudu kunikii ku, pi orikii ra andaani zi re ga le’jo ile a pakwi si. \p \v 46 Le’jo kipele di efu maju lelega, a’di ni amba ni a’ia lelega dige. \v 47 De yseu kuni nga a’ia asige ile ra, ‘du ‘bura angwa ‘ba andaa bara ga. \v 48 Pi ku’jo a’i ni, “mo’di ‘bura ‘di ni a’ire maa ru si ri a’I ma’i, pi mo’di mani a’ire ri a’i mo’di mani ezwere ri ‘i, a’dusiku mo’di toro anya lele ga ri adaani kumu kolu amgbu ni anya lelega.” \p \v 49 Yoane aka ku’jo, “amba, amande mo’di zi kudo ori injwi ri nyaa ru si ti amaluga andaani cwi, a’dusiku andaani oko nyaa ru ama to kare aluga ku. \p \v 50 Yesu aka ku’jo andaani, anyuluga andaani ku, a’dusiku mo’di anya o’ja’baazi ‘i ku ri anyito kare alu ga. \p \v 51 De saa kesa ire andaani ngizo oru ri’i, andaa ta asi opkosi muzo Jerusalem. \v 52 Andaa zwe maju andaadi zi’ba andaga votorukii ‘ba zi samaria ‘ba di ni ga kare ederega andaa ni. \v 53 Ti samaria ‘ba ile a’ikii andaani kuru a’dusi andaa esu ‘ba asi muzo Jerusalem. \v 54 De andaa maju Yakobo pi Yoane to kundeki nga ‘di, ku’jokii opi, nyile amalungwe asi ru’buge si keko a’i pi ya? \v 55 Ti Yesu lufuru, luga a’i ku’jo, “Anyini ku asi aa anyini aga ri ‘i” \v 56 A’dusiku ori mo’di ni emu’ba ni lidi ekore ga ku, ti larire na ni ga. “Di a vu ga voki’ba zi ni ga. ‘Ba ziba leka Yesu a vu ni okoka ri ‘i. \p \v 57 Lele a’i a lawere leti ge si ri, mo’di zi’jo andaani, “mamu moko nya vu kare nya mure ga ri nig a si tuwad” \v 58 Yesu aka laka ku’jo, “uba aa ‘ba a’idi to, ariinyi’bu aga ri saa zo a’idi to, ti ori mo’di ni kare ako andaa di ni ati zo” \v 59 Andaa ku’jo mo’di zi ri ni, “Eko maa vu” Ti mo’di ile aka ku’jo, “amba, e’be adi ama mu amesi mata ni pa” \v 60 Yesu aka ku’jo kaka, “E’be ‘ba ada’ba ra ri kesi a’ia ‘bazi ada’ba ra ri, ti nyidi mu nge le’jo kezi Rubanaga di a ruge.” \p \v 61 Mo’di zi ku’jo “mamu moko nyaa vu ra amba, ti adi e’be amamu asscecara maa ‘ba.” \p \v 62 Yesu ku’jo laka, “mo’di zi iyo aso ti di ni kore pi ongu nga ndere andaa oguge ri kate oluka keri Rubanga di ni ga.” \c 10 \cl Sura 10 \p \v 1 ‘Di a vuga, Yesu ovi’ba zi mudwi tuderi, zwe a’i eri eri andaa andaga, dudu kwokii ‘ba tuwadupi kare tuwadu andaa lele murega rii. \v 2 ‘Jo a’’ini, “anya kara lwale, ti ‘ba lwa’ba na ga, ‘disi anya’i anwu ata ni, e’bedu andaa kuzwe I’bu’ba anya lware ga. \v 3 Anyioo anya nga, ti nde, magwe anyi kende bilo’bonji ani moyi lele ga. \v 4 Anyizi jujulau limi di, kusa kubegu to ku, kesa nwuka saa ‘i; anyizi ‘ba leti ge si ku \v 5 Zo tuwadu anya kwire ga ri anyi’jo, “I’bwe kolu zo ‘dia” \v 6 De’bura I’bwe di aa zo ga ile’dia, anya ibwe kolu laka ile’dia, tide iyo, anya i'bwe kengwi anyidi \v 7 Anyolu zo ileni ga pi anyinya nga pi anyimeru nga kele anyini rii, a’dusiku mo’di i'bure ri dubasi akolokwe. Anyediru zo ga si zo zi ni ga ku \v 8 De anyikwi ‘ba zi ni ga pi a’iki anyi ra, anyinya nga ‘bale anya andaga ri; \v 9 Anyadi ‘ba ru injwi laka ri, anyinge a’ini a’jo “keri Rubanga di esa ititi anyito.” \v 10 Ti de anyikwi ‘ba zi nig a, a’ikii anyi kuru, anyivo leti ‘ba ile di ni ga, anyi’jo, \v 11 ‘kesu rufu’du anya ‘ba di lebire ama pa ga ri sa amotuo pi anya ru ge; kesu ileni sa, kulee anyini ‘di ‘jo keni Rubanga di esa ititi anyi to. \v 12 Ma’joo anyini, o’du ilesi, icandi sodoma di kumu kolu dubaduba kuzwa ‘ba iledi ra. \p \v 13 Nyimu nyowu opkosi, nyi korazin! Nyimu nyowa opkosi, nyi Betsaida! Adusiku kesu anda i'bu rongo opko Rubanga dini e’dete re edele anyini aga ri akede turo ga sidonato, tebe ‘di ecoki asi ra, korikii ufudo anga ki kui’i kii kapili. \v 14 Ti candi Turo pi di sadona to kumu kolu duba duba o’du gedia lalizo ri ni ga kuzwa nyidi ra. \v 15 Pi nyi kapernaum, avo angi nyi ra oru rubuge? Ileni ku, avo alongwi nyi vuru ‘bu di aga. \p \v 16 “Mo’di anyi ni erire, kesuo eri ma’i, mo’di anyi nig are ri kesuo ga ma’i, pi mo’di mani ga re ri kesuo ga mo’di mani ezwere ri ‘i” \v 17 Ba muudwi tuderi ile engwikii vule asi i’bwe to, ku’jookii, “opi, kesu ceni injwi rii saa kerikii ama cara nyaa ru si!” \v 18 Andaa aka ku’jo, “mande santani ni e’de vuru enga ru’bu ge si kende iyi lovi ani. \v 19 Nde, make anyini mori ini pi itoni to tuzo vuru, pi opko tuwadu avire di to; nga zi iyo mure anyini edere injwi na’i. \v 20 De kesu ileni saa, anya asi kolu i’be ku a’jo ceni eri anya cara ra, ti anya asi kolu i’bwe a’dusi acwi anya ru ru’buge. \p \v 21 Saa ilesi Yesu olu anjo to ole aga pi ku’jo, “manjo nyi mata, nyi opi ‘bu di pi vu di to, a’dusiku nyizu le’jo ‘dipi di ‘ba ciri pi nga ni ‘ba ri pi ni, ti nye’dete a’i ‘bonji ciri ni; gbadu, mata, a’dusiku nyile andaa ni. \v 22 Nya tuwadu mata eke madi pi; mo’di zi ngwa ni nire na iyo te ata’i, ongu saa mo’di zi atani nire na iyo te ngwa ‘i, pi mo’di ngwa a ovile dudu ke’dete ata ni andaa ni ri ‘i. \p \v 23 Yesu lufuru andaa maju di’jo a’ini, “andaa ni anda loso to mo’di nga anya ndele ri ni ndere ri ‘i. \v 24 A’dusiku ma’joo anyini, nebia pi opi karako to anda lelsi opkosi nga anya ndele ‘di ni ndeka, ti ndekii kuru, pi leki nga anya erile ‘di ni Erika, ti erikii kuru.” \p \v 25 Nde, ago zi alu cara musa di ni lenire ‘ba ni ri nga oruu ama Yesu a asi zi andaa ni, “Loponyi, dubasi le amide a’du lidi olure tadu ri ni esuzo? \p \v 26 Yesu zi andaa ni, “acwi a’ducara ga? Nyilaa ingoni? \p \v 27 Aka ku’jo “Le Rubanga nyidi nyaa asi si tuwadu, nyaa endi si tuwadu, nyaa opko si tuwadu, pi lara nyidi to tuwadu; le nyaa rezi ni saa nyaa nyini lezo ri ani.” \p \v 28 Yesu aka tin a ku’jo, “nyaka anda; ede ile ani nyimu nyadi ra.” \p \v 29 Ago ile le andaa kuzwa le’jo ra zi Yesu ni ku’jo, “maa rezi ni a’di ‘i? \p \v 30 Yesu aka laka ku’jo, “Ago zi anda nga Jerusalem ge si, kusi vuru jeriko, ti esurukii ‘ba kuraka di to, ngekii bongu run a ni ga si pi, mgbakii andaa ni, vokii pi e’bekii andaa ni ire dato. \v 31 Mo’di lazi azire Rubanga ni ri esu saa kemu leti ile si, de kunde andaa ni, ku laga bara ga si. \v 32 Ovi alu ri ani, levigo de kesa kare ile ni ga, nde andaani, pi ku bara ga si laga andaa nga. \v 33 Ti samaria go esu kumu leti ilesi, de kesa kare ileni ga, nde mo’di ile, kiza ko andaa ni cwi. \v 34 Mu laka, cu odu pi vinoto bi na nig a kudi ombee cwi. ‘De a vuga andaa ‘ba andaa kaino ni dige zi zoo mu di ni ga, mba andaa ta laka. \v 35 Lovuru na si, ‘du rubiya ke mo’di zo omudi ni ata di pi’jo andanni, “lomve mo’di ‘di, nga tuwadu ngaa edele andaa ni ri mamu molokwee nyini ra maa engwi nga \v 36 A’dini ago ‘dere ogu diga ile a rezi ‘i ‘ba ‘dipi ni lele ga? \p \v 37 Aka ku’jo, “mo’di kiza edere laka ri ‘i. “Yesu ku’jo laka, nyisa mu ede ile ani.” \p \v 38 Lele a’ia vore leti si ri, Yesu ku ‘ba zi nig a, pi izi zi run a marta ‘i a’i andaa ni anda dizoga \v 39 Esu andaa ambazi run a maria ‘i ri ri Yesu a baraga keri andaa le’jo ‘i. \v 40 Ti marta ni esu kecandiru i'bu karako si; andaa mu Yesu di, zi andaa ni ku’jo, “amba, nyiraku maa ambazi e’be ma i'bu ederega a’dute? “Jo laka dudu andaa kemu mani elokore.” \p \v 41 Ti opi aka ku’jo, “marta, marta, nyuluranga karako, nyingi asi oru nga karako si, \v 42 Ti nga rulere ri alu papala, maria ovi nga loso vole ‘dule andaadi si pi ku ri ‘i. \c 11 \cl Sura 11 \p \v 1 Yesu ni esu kelegi kare zi ge, dekeko elegy ra, mo’di alu maju ni aga ku’jo andaani, “opi leni amani elegy, kende andaa Yoane a andaa maju ni lenizo ri ani” \v 2 Yesu aka ku’jo a’ini, “de anyelegi, anyi’jo dini, “ama ata, akuru nyaa ru oleri. \v 3 Keri nyidi kumu. Eke amani o’dusi onya o’du tuwa di, \v 4 E’be ama enji ‘ba tuwadu amani ede’ba injwi ri di. Zi ama lu’bi aga ku.” \p \v 5 Ongu andaa ku’jo a’ini, “Adi’I anya lelega rozi to ri, de kumu andani zirega ini aga likiki a’jo, “maa rozi, eloko ma esi na si; \v 6 A’dusiku ma rozi zi enga omuge, laru ma laru, ongu mani onya zi iyo ‘bale andaa ru, \v 7 Andaa kumu kaka laka zo ga si, a’jo, “E’be mani ecandika, mala’bu koti cwi, ama’bonji to amalaru vuru; mate ku ngaka oru nyini nga zi kare ga.” \v 8 Ma’joo anyini, de kesu andaa ate ngaka oru nga karega andaani andaa oluka rozi ‘i si ku saa. Ti andaa andaa ni rika si kumu kunga orupi kuke laka nga tuwadu andaa lele ri ra \v 9 mecara anyi a’jo, anya’i aga avo akee anyini ra; anyindu, anyesuora, anyipa koti, awie anyini ra \v 10 A’dusiku mo’di nga a’ire ri akee laka ra, pi mo’di nga mdure rii kesuo ra; mo’di koti pare re aoo awi laka koti ra \v 11 A’di ‘i anya lelega ‘bura ni ata, de ‘bura andaadi ka’i andaa ni e’bi si kumu kuke laka ini ri ‘i? \v 12 De anyi ‘ba injwi ri anyini nga loso ri ni keka ‘bonji anyidi ni’jo na, anya ata ru’buge mu zwa anyi ku endi ole andaa di ni kere ga kalaga pi ‘ba andaa ni a’I’ba ri ni? \v 13 Ajhh Yesu pi Belzebul to. \p \v 14 Yesu ni esu kudo cemi loro’jore kpe ri ‘i, de ceni ile kunga pi mo’di loro’jore ile a ruge si, andaalo’joru ra, pi laki ‘ba di ile a’ukii cwi, \v 15 Ti ‘ba zi a’i a lelega ku’jokii, “andaa kudo ceni mori Belzebul ni amba ceni di si.” \v 16 ‘Ba zi ‘ba esu kundukii nyuma andaa di si engare ru’buge si ri ‘i, andaa ni ‘a amajo \v 17 Ti Yesu ni a’i a lara ra, pi ‘jo a’i ni, “de keri ni a kalanyuru eri, keri ile a vu kenjiru ra; pi zo de kalanjuru ra ku’de pi. \v 18 Satani saa de kalajuru ewo eri si, andaa keri kumu ede ingoni? A’dusiku anyi’joo mado ceni mori Belzebul di si. \v 19 De mado ceni mori Belzebul di sin a, anya ‘bonji le kudo ceni mori a’di di si? ‘Di si a’i vo kalali le’jo anya dige ni. \v 20 Ti de mado ceni di Rubanga di si, kulee ayini a’jo keri Rubanga di emu anyidi ra. \p \v 21 De mo’di opko ri lusu ru baba lasu o’ja di si kute andaa ‘ba ‘i, andaa nga tuwadu kolu loso, \v 22 Ti de mo’di zi andaa ni zwarera mori si ri ku’jo andaa to kuzwa andaa ni ra, kuta andaa okozo o’ja di andaa egeni le ile pi. \v 23 Mo’di edere mato ku ri kesuo andaani maa o’ja’bazi ‘i, pi mo’di nga ta re mato ku ri, kesuo karee are. Ovi ceni injwi ri a engwizo’ba ruge. \p \v 24 De ceni injwi ri kuunga mo’di zi ru ge si pi, kumu kulupi vu kare iyi ako ri nig a si kundu kare andanni lovuzo laka ri ‘i, ti de andaa esu kuru, ku’joo ‘mangwi maa nga madi zo ga, kare anda maa enga re ga si ri nig a’ \v 25 De kumu kesuo awe zo ni ‘a pelere, ede loso, \v 26 Andaa kungwi kezi ceni zi’ba tuderi andaa ni zwa’ba injwi si ra rii, pi kutorukii kolukii zo ileni aga, ile a vu ga mo’di ile kumu kecoru injwi kalaga pi. \p \v 27 De andaa keelu’jo le’jo ‘di pi ra, izi zi alu’ba lelega ‘jo nga u’duku si ku’jo, “anyini tire ri anda loso to, pi ba nyaa ndule ri anda loso to. \v 28 Ti Yesu aka ku’jo, “lagare pi rii, a’i anda loso to ‘ba le’jo Rubanga di ni eri’ba ri ‘i, pi vuna ni oko’ba ri ‘i.” \p \v 29 De ‘ba enjaru nja, Yesu ku’jo a’ini, “ba saa ‘di di a’i injwi, kundukii nyuma ayo, ti avo e’dete a’ini nyuma zi ku, te nyuma nebi Yona dii papala \v 30 Ovidu kende anda Yona a oluzo nyuma du Nineve ‘ba ni ani, ori mo’di ni saa kumu kolu nyuma du ‘ba saa ‘di dini. \v 31 Keri zi enaare vuru lele si ri kumu kede le’jo lalire ga ‘ba saa ‘di di to, le’jo le’jo kumu kuzwa a’i ra, a’dusiku izi ile enga vu ni ti a lokore ga si emu Siliman a ciri ni erire, tin de mo’di Siliman ni zware amgbwsi ra ri aa ‘dia ‘di. \v 32 ‘Ba Nineve di vo kede le’jo lalirega ‘ba saa ‘di to, ti le’jo kumu kuzwa ‘ba saa ‘di diva, a’dusiku ‘ba Nineve di andaa ecokii asi ra le’jo Yoana a ngele ri si, ti nde, nga amgbu Yona ni zwa re ra aa ‘dia ‘di. \p \v 33 Mo’di zi iyo lamba dure ‘bare teremeza pa ga vuru na’i, kusa kakua evo sin a ‘i, ti ku’baa teremeza dig e, e’bedu ‘ba tuwadu zo ga ri kunde ingwe na. \v 34 Lamba ru di abdaa ni nyaa mi ‘i, de nga injwi nyaa mi ge iyyo, nyaa ru tuwadu kolu pelere, ti de nga injwi nyaa mi ge aa, nyaa ru tuwadu kumu kolu vu ini aga. \v 35 Ekuka ru e’be ingwe nyaa aga ri kecoru ini ku \v 36 ‘disi de nyaa ru tuwadu ingwe aga, ini laka iyo, nyaa ru tuwadu kolu pelere, lamba avu’jizo ri ani’ \v 37 De esu andaa kolo’joru, farisei go zi lungwe andaa ni onyaga andaa di zo ga, Yesu kwi zo ga, ri onya ti ge. \v 38 Farisei go ile a’u cwi de andaa kunde Yesu e’do onya di jweka ako. \v 39 Opi ku’jo andaani, “anyi farisei ‘ba, anyulu jwe kuba pi saani ni ogu, ti anya ‘a luga kuraka si pi nga injwi ri ni edeka to. \v 40 Anyi ‘ba mamali rii! Mo’di nga laangwe ri ni edereri ede nga iti ri niku? \v 41 Anyibe nga saani aga ri ‘ba nga ako ri ni keloko a’i; tin de, nga tuwadu kumu kecoru ingwe anyini, \v 42 Anyvo anyinde icandira, anyi farisei’ba, a’dusiku anyike alu mudwi aga anya enge di anya ocobi di to, pi anya tubi mgbi mgbi ri di to, ti anye’be le’jo anda lalika pi Rubanga leka to; kulee anyede nga ‘dipi tuadu zi na ni e’beka ako. \v 43 Anyioo anyi nde icandi ra, anyi farisei’ba, a’dusiku anyile kare oru ri ‘i zo elegy di ni ga, ongu anyile ‘ba kuluzi anyi soko aga si. \v 44 Anyivo anyinde icandi ra! A’dusiku anyolu ‘budi leudereku’ba kalawe di arusi ni ki duriani” \v 45 Mo’di zi alu cara leni’ba ri a lelega aka tin a ku’jo, “laponyi, de nyalo’joru ‘dini idosi ile nyulu’da ama’i saa.” \p \v 46 Yesu aka tina ku’jo “anyivo anyinde candi ra, anyi ba cara leni’ba rii saa! A’dusiku anyi’ba ‘ba kungi teri angi engaka na opko rii, ti anyi anyanga si anyilo ru na ku anya diangwa alu si sa’i. \v 47 Anyivo anyinde icandi ra, a’dusiku anyo’ba oni nebia anya ata a lu’dile ri a ‘budi ni ga. \v 48 ‘Dii ku’ba anyolu sadenia, anyanjo ibu anya a’bi a edele rii, a’dusiku dikii ra, pi anyo’ba oni a’ia budi nig a. \v 49 ‘Di si cirri Rubanga di ku’jo, “mamu mazwe a’ini nebia pi maju to, ‘ba zi’ba a’ia lelega avo a’di a’i ra, pi avo ecandi a’i ra,” \v 50 E’bedu eri nebia tuwadu di cule ri, re’dore vu bi nga akolokwe laki diadu ‘di a dige, \v 51 E’doru eri Abel di ga esa ko eri Zakaria di ni ga, andaani anda dare kaci lelega kare okole ri to ri ni ga rii. Gbadu, ma’joo anyini, avo alokwe le’jo ile laki diadu ‘di ni dige. \v 52 Anyivo anyinde icandi ra, anyi ‘ba cara leni’ba rii, adusiku anyepa mufuaa nga nizo ri pi, ongu anyi gba ri saa anyitoru laka ku, ongu saa anyuluga ‘ba leka a’i kutoru laka ri cwi. \p \v 53 De andaa kunga ile’dia si pi ‘ba cara leni’ba ile farisei’ba to e’dokii andaa ni epika opkosi, pi andaa ti ni lunduka lazi lazi si. \v 54 Dudu a’i kesu le’jo andaati ge si. \c 12 \cl Sura 12 \p \v 1 Saa ilesi laki ‘badi karako emurukii kare alu ga, kapirukii a’ia’ini. Yesu e’do’jokana andaa maju ni, “anyebuka ru akukwe farisei’ba di nig a si, andaani lunjwa lunjwa. \v 2 Nga zi iyo akule ndi avo awi kare ingwe ga ku na’i, kesu nga zule di avo aniku na’i. \v 3 Le’jo tuwadu anya le’jole vu ini aga ri kumu kunivu ra vu ingwe aga; ongu nga tuwadu anya lutale vuru vuru ri avo angee zo dige oru. \p \v 4 Maa rozi, ma’joo anyini, anyori ‘ba tuwadu, ru dire ri ku, ti atekii ku nga zini ederega ‘dia vuga. \v 5 Ti mamu me’dete anyini mo’di dubasi anyori ri ra; anyori mo’di de ku’di ra onguandaa ni opkoto to wa re ga Geena (asi olure ta du ri ni) aga ri’i, dini, ma’joo, anyori andaa’i. \v 6 Gwiligwili tou alezie girisi mudi eri si ku? Ti Rubanga nidi reru alu na si ku \v 7 Kesu anya di’bi tuwa du rii saa ala welina ra. Anyoriku, a’dusiku anya le’jo amgba zwa gwiligwili karako ra. \p \v 8 Ma’joo anyini mo’di ru ni ngere ‘ba andaga ri, ori modi’I saa kumu kunge run a malaika Rubanga di ni andaga \v 9 Ti mo’di mani gare ‘ba anda ga ri saa avo aga andaa ni malaika Rubanga di ni anda ga. \v 10 Mo’di le’jo inywi ri ni ‘jore ori mo’di ni ruge ri avo e’be en’ji na ra, ti mo’di endi Rubanga di ni ‘da re ri avo e’be enjo maku. \v 11 Deazi anyi vura anda ga pi opi ‘ba amba to anda ga, anyulura nga anya vole jole ri ku, ku saa anyini vole akale a’ini ri ku, deku anyi ni vole ‘jole ri ku. \v 12 A’dusiku endi ole kumu kelemi anyini saa ilesi le’jo anyi ni ‘jole ri ra. \p \v 13 Mo’di alu laki lele ga ‘jo Yesu ni, “Laponyi, ‘jo madozi ni e’be amalapi nga ama ataa e’bele amani ri andaa to” \v 14 Ti Yesu aka tina ku’jo, “egori a’di ‘ba ma le’jo lalire ga pi nga lapire ga anya lele ga? \v 15 Andaa ku’jo a’ini, “anyinde, anyekukaru limi lurare ga, adusiku mo’di ni lidi ede limi karako anda di ri (a dige) ku \v 16 ‘Be a’ini le’jo ni pakevi ‘di ku’jo, anda koroni go zi alu amvu na eka onya opkosi \v 17 Ego ile zi andaa ni andaa nga si a’dule a’dule ni ku’jo, mamu mede a’du, a’dusiku mani kare iyo mani anya ‘bare ga? \v 18 Ra ku’jo mamu medee ‘dini, moki mare ero madi ‘di pi tuwadu, ongu mamu mede zi’ba rongo ‘di pi ni zware ra ri pi, mamu macu anya madi tuwadu pi mata okazo madi tuwadu laka \v 19 Mamu ma’joo maa aside ni, asi, nyi nga karako to nyini atere kinya karako ri ni aga; kovu, nya nga mvu nga, olu anjo anjo to. \p \v 20 Ti Rubanga’jo andaa ni, “nyi maamali, ini andu ‘di si avo a’du nyaa lidi pi nyidi si; nga nyaa edele ‘dipi vo kolu a’di di’i?” \p \v 21 Viru vi andaani, mo’di limi zure andaa ni papala ri limi ako Rubanga di.” \p \v 22 Yesu ku’jo andaa maju ni, “disi ma’joo anyini, anyulura nga karako ku anya lidi si a’jo amavo amanya a’du, kusa anya ru si a’jo, amavo amaser a’du. \v 23 A’dusiku lidi ni amgbu zwa lonya ra, ru saa ta na amgbu zwa nga sule ru ge ri ra. \v 24 Adi anyinde kuro; yikii ori ku, ongu saa lwakii anya ku, a’i goka ako pi ero ako, ti Rubanga keto a’i. Anyata amgbu zwa ariinji kuru? \v 25 A’di ni anya lelega atere kinya alu enjare ga andaa lidi ni ga lura lura karako si ri’i? \v 26 De anyate nga gaangwadu ‘di ni edeka ku, a’dusi anyolu lura lura karako to le’jo zi’ba ri pi si? \v 27 Adi anyira le’jo lenga mondiga ri a ruge, pi ovi a’i a mbazo ri a ruge; pi ki uziku ongu saa ‘bwekii bongu bu, ti menjaru’joka na to anyini, kesu anda sulumani kulusuru andaa yayi ni nga saa, lusuru zwa alu na a’i a lele nig a si kuru. \v 28 De Rubanga kulusu ayi mondi aga ri ileni, olure andu papala, o’burezi awaa ati aga ri’i, andaa ate anyini lusuka zwa a’i pi ku, anyi ‘ba a’i toro ri pi? \v 29 Anyindu nga anyini vole nyale ri ku, kusaa nga anyini vole mvule ri ku; anya asi kolu le’jo karako lurare ga ku. \v 30 Adusiku ‘ba vudi ge tuwadu ri kundukii nga ‘dipi; anya ata ni ru’buge ri ni a’jo anyile nga ‘di pi ra. \v 31 Ti lagare pi ri’I anyita asi andaa keri ni rug e, ke’be nga ‘dipi tuwadu avo enjaa anyini ra. Limi zule ru’buge ri’i. \p \v 32 Onyori ku, anyi ‘bilo gaangwadu ri, a’dusilku anya ata le opko si keri kele anyini ra \v 33 Anyezi anya okozo, anyeloko du candi ‘ba, anyiso kubegu limi di dereku ri, anyizu limi olure tadu ri ru’ba ge, kare ogusa lakaku ri nig a, ongu sa nyala enji ku ri ni ga. \v 34 A’dusiku kareanya limi olure ga ri anya asi saa kolu laka. \p \v 35 Anyolu anyombe anya opi baba, ongu lamba anyidi saa kugwe. \v 36 Anyolu’ba amba a’idi mure karama lage di ni ga ri tere ri ani, dudu kawikii koti andaa ni ezeze de kupa ra na’i. \v 37 A’i anda loso to i'bu’ba ilede amba a’idi engwi esu a’i ko’du li kuru na’i. Gbadu majoo anyini amba ile kumu kombe andaa opi cwi, ku’ba a’I kori vuru onya ga, kemu ke’do onya lapika a’dni. \v 38 De andaa kengwi ini aga likiku, ku sa a’u logo a sira so re rii, kesu a’i lemi, I’bu’ba ile a’i anda loso to. \v 39 Kulee anyini ‘di a’jo, de kesu mo’di zo ni ata kuni saa ogu kemu laka ri ra, kute andaa zo dudu ogu kungu ku. \v 40 ‘Disi anyi saa onyolu baba adusiku ori mo’di ni kemu saa anya rale ku ri ni aga. \p \v 41 Petero zi andaa ni ku’jo, “opi, nyolo’jo le’jo pakwi ‘di ama ni papala de ‘ba tuwadu ni?” \p \v 42 Opi aka laka, a’di ni mo’di zo nit a mbare egeni le wa rii, ongu cirri to rii, de amba andaa dike’be ‘ba andaa di zoga ni tuwadu andaa diga, dudu andaa kuke a’ini onya saa rulere ri ni ga si? \v 43 I’bure ile anda loso to de andaa amba kengwi kesu kedee ileni na’i. \v 44 Gbadu, majoo anyini, amba ile kumu kuke andaa ni opko andaa nga tuwadu ri ni zwa zo. \v 45 Ti de i'bure ile kura andaa nga si, “maa amba ni ekala ru ra engwire ga, pi ke’do i'bu’ba ago ri pi uku to ri ni gbaka, pi lurunyaka pi lurumvuka mera to \v 46 Amba i'bure ile di kumu kengwi o’du andaa engwika ni ra zo ku ri ni ga, ongu saa andaa nile ku ri ni ga, kumu kumgba andaa ni ku’baa ‘ba egeni le kuri ni lelega. \v 47 Mo’di i'bure andaa nga andaa amba a lele ri ni nire rari, pi ede ngaile kuru ri avo amgbaa opko si. \v 48 Ti mo’di nire kure ri de kede nga kate lamgbs rii saa avo amgbaa ga. Mo’di ake laka nga karako ri avo alee andaa di si sa nja; ongu mo’di azu andaa dig a nga karako ri avo azi andaa ni ayo si karako kalaga pi. \p \v 49 Memu asi du re ga vu dige, de asi ile keko ra na ma le ongu a’du? \v 50 Ti madi batizimu aa ake batiza ma du na’i, mata asi laka opko si ko kate to. \v 51 Anyira a’jo memu vu dige i'bwe ezire? Ma’joo anyini, iyo, te larapika. \v 52 E’doru andu, ‘ba tou olu’ba zo alu aga ri kuvo kalapirukii ra, ‘ba na kuvo kuga ‘ba ri ri imgbe, ongu ‘ba ri ri sa kuvo kuga ‘ba na ri imgbe. \v 53 ‘Bura ni ata kumu kalapiru andaa ‘bura to pi, ‘bura saa kumu kalapiru ataa to pi, ende kumu kalapiru zwa to, zangwa saa kumu kalapiru ende to pi, ada kumu kalapiru pi andaa ngwa ni izi to, pi ngwa ni izi saa kumu kalapiru pi adaa to. \p \v 54 Ongu Yesu ku’jo laki ni, “de anyinde lofu kenga itu a ‘derega lele, gbesa anyi’jro iyi ku’di ra, ongu saa kederu andaani \v 55 De anyinde oli engare vuru lele si ri kulwe, anyi’joo, ‘vu kolu asi, ongu saa kolu andaani. \v 56 Anyi ‘ba lunjwa lunjwa di, anywluru ‘bu ni lele vu to wa, ti a’dusi anyulusu saa ‘di kpe? \p \v 57 Anda, a’dusi anyi anganga si anyili le’jo anda kpe? \v 58 De anyivo gadi andaga mo’di nyini esikire ri to, de adi anyolu leti, o’bi opko si le’jo ekozo andaa to, e’bedu kuzi nyi gadi andaga ku, adi nyini ke asekere di ga ku, kudirii nyini su mabusi ge ku. \v 59 Majoo nyini, nyimu nyekwi laka si ku de nyolokwe girisi lele nyidi si ri tuwadu kuru na’i. \c 13 \cl Sura 13 \p \v 1 Saa ilesi, esu’ba zi kunge andaa ni le’jo Galilaya’ba anda pilato a eri a’idi ni ocwa eri lazi di a’i a zile kaci ga rita ri a ruge. \v 2 Andaa aka a’i ni ku’jo, anyiraa galilaya’ba ile a’i enji’ba zwa Galilaya’ba zi’ba ri tuwadu e’be ndekii icandi ovi ileni ile’i? \v 3 Ma’joo anyini, iyo, ileni ku, ti de anyi saa anyeco asi ku, anyivo anyoda ileni \v 4 Deku saa ‘ba mudi a libi aro anda zo azo ngure a’i a dige ‘di a’i ra siloam ga ri anyiraa edeki enji zwa’ba oluka Jerusalem ga ri ra? \v 5 Majoo anyini, iyo, ti anyisaa de anyeco asi ku anyi tuwadu anyivo anyida ile ani. \p \v 6 Yesu ‘be le’jopa ku’jo, ago zi anda su kwe ulukuyu di andaa vivo ni amvu aga. Andaa emu o’a na ni ndure, ti esu kuru. \v 7 Andaa ku’jo mo’di losi sore ri ni, “nde, diadu malawe ‘dia kinya na ulukuya ‘di ni o’a ndure, mesuku, ga vuru, kenji inga isa a’dusi? \p \v 8 Mo’di losi lore ile loagwi laka, ‘amba, e’be adi kalu kinya ‘di si, mamu mede pa na loso ma’ba ti ni ize ‘o’ui re to ri laka. \v 9 De ku’a kinya emure ri sir a loso, ti de iyo nyimu nyigaa vuru wa.” \p \v 10 Anda esu Yesu keleni ‘ba zo elegy di nig a o’du sabatu di si. \v 11 Esu izi zi laka ile’dia ceni ‘ba lajwa run a nig a kinya mudia limbi aro; out andaa ni cwi kejoru anda pke \v 12 De Yesu kunde andaa ni, lungwe andaa ni ku’jo laka, “izi, ayu nyi ra nyaa lajwa nig a si.” \v 13 ‘Ba dir u na ni ga; mgbesa izi ile eduru anda, e’do Rubanga ni ecuka. \p \v 14 Ti amba elegy ni zo iledi anga de Yesu a mo’di adika o’du sabatu di si si. Andaa ‘jo ‘bani laki ile ni, ‘o’du azia aa ‘bani i'bu edezo, anyevo o’du ilepi ni aga dudu akadi anyi, o’du sabatu di si ku.” \p \v 15 Opi aka andaa ni ku’jo, “anyi ‘ba ‘ba lunjwa ‘ba rii! Mo’di alu alu anya lelega si otwi andaa monigo kusa kaino ku pi zi onyare pi iyi mvurega itu sabatu di si ku? \v 16 Izi ‘di Iburaim a zwa ‘i, sitani ombe kinya mudi a limbi aro gogodu, dubasi le akayu andaa ni ku lajwa ‘di ni ga si itu sabatu di si?” \v 17 De Yesu ku’jo le’jo ‘dii dinja ko avi’ba andaa di tuadu cwi, laki’ba di tuwadu asi na pi evo ‘i'bwe yayi di tuadu andaa edele ri si. \p \v 18 ‘Di si andaa ku’jo, “keri Rubanga di o’bie a’duto? Mamu mo’bie a’du si? \v 19 Viru vi ori kwe karadali di to; mo’di zi ‘dule pi yile andaa di amuvu aga ri ani; ti bweile kumba kecoru kwe amgbu go du, ariinji kevo kusi a’ia zo du na nig a a ri ani. \p \v 20 Ongu andaa ku’jo, “mamu mo’bi keri Rubanga di a’du to? \v 21 Viru vi akukwe izi zi a ‘dule ocwale irafu mugati di to evo na aga, sa ko irafu ile anga api de.” \p \v 22 Yesu enjaru andaa laweka to e’i rongo ri ni ga pi ciri ri ni gato, keleni ‘ba pi ‘ba asi muzo Jerusalem ga lele. \v 23 Mo’di zi alu zi andani, “ba ga angwadu ri vo kalairu ni ya?” “Yesu ku’jo a’ini \v 24 “anyita asi opkosi, dudu anyitoru kotimi ‘biri ri si, a’dusiku ma’joo anyini, ‘ba karako vo ko’bi rutoka, ti vo ateki ku, \v 25 De zo ni ata kunga oru kala’ba kotimi cwi, anyivo anyede laangwe, anyipa kotimi kotimi anyijoo, “amba awi amani kotimi! Andaa kumu kaka anyini, mami kare anya engare ga si ri ku. \p \v 26 Ti anyi’joo, anda ama nya nga pi amamvu ga nyito kare alu ga, ongu saa nyaleni nga amadi ‘boru ra \v 27 Ti andaa kumu ku’joo anyini, ‘ma’joo anyini, mani kare anya engare ga si ri ku, anyinga maa andaga si pi, anyi ‘ba nga injwi injwi ri ni ede’ba ayo rii. \v 28 Kare na ni aga anyivo anyowu pi anyulunya anya si de anyinde Iburaimu pi loaka to yakobo ni laka nebia tuwadu to keri Rubanga di ni ga, ti anyi avo awa anyi pi laagwe. \v 29 ‘Ba kuvo kenga itu a efurega asi pi itu a ‘dere ga si, pidi legi ge lele si pi di anda ga lele si, kuvo kurikii vuru onya ga keri Rubanga di ni ga. \v 30 Nde, ‘ba ziba vule ri vo kolu’ba ati ri ‘i, ongu ‘ba ati ri pi vo kolu’ba vule ri’i.” \p \v 31 Saa ile si farisei ‘ba zibaa evokii ‘jokii Yesu ni, “nga ‘dia si pi, a’dusiku kerode le nyini ‘dile” \v 32 Yesu aka a’ini ku’jo, “anyivo anyi’jo uba na ni, ‘nde, mamu mado ceni injwi ri pi mamu madi ‘ba andu pi o’bu to, o’du nazo ri si mamu mekoo du \v 33 De kesu ileni saa, kulee amenjaru manga maa awe to, andu pi o’fu pi o’burezi, a’dusiku nebigo zi dare laangwe Jerusalemu ga si na iyo. \p \v 34 Jerusalemu, Jerusalemu, nyi nebia lu’dire rii, nyulwi’ba ezwele nyi di ri oni si, vu si male maata nyaa ‘borouji ovoga ‘a’u ende andaa ‘boronji ni tazo andaa ovo ni ga ri ami, ti anyile anyanga ku! \v 35 Nde, diadu azi anya zo ra anyini. Ma’joo anyini a’jo, anyivo anyinde ma ku kusa ko saa anya vojo’jozo, “akanjo mo’di emure opi a ru si ri ni nga.” \c 14 \cl Sura 14 \p \v 1 O’du zi alu sabatu di s’u de Yesu mu onyaga am’ba fariseigo zi ‘di zoga, rikii andaa ti ni rwere opkosi, \v 2 Esu aa naa ago zi lajwa luplupi di to. \v 3 Yesu zi a’i cara musa di ni lemi’ba farisei’ba to ku’jo, cara ka’iye a’jo akadi ‘ba itu sabatu di si de iyo? \v 4 Ti a’i tuwadu dikii ciri. Yesu ko lajware ile adi ra, pi ecara andaa ni kumu andaa nga. \v 5 Zi a’iku’jo, “adi ni anya lelega andaa kaiuo, kusa ti monigo to, de ku’de ‘ba ali ri ni aga iru sabatu di si enge langwe pi ku rii. \v 6 Ongu le’jo ‘disi andaa zwa a’ira. \p \v 7 De andaa kunde ‘ba lungwelo omu ri kovukii kare kusa komi rongo rongo (loso loso) ri, andaa ‘be a’nini le’jo pakwi ku’jo, \v 8 “De alungwe lari anyadi alidi ni ga, mu ri kare oru ri ni ga ku, nasi naa alungwe mo’di zi amba nyini zware ra na ra. \v 9 Ti mo’di anyini lungwere erito tuwa kemu ku’joo nyini, ‘ebe kare ‘de mo’di ni. Nyimu nyingwi kare vuru ri ni ga dunja amgbu to. \v 10 Ti de alungwe nyi ra, mu ri komi vuru ri ni ga, e’be de mo’di nyini lungwere ri kemu ra, kumu ku’joo nyini, “maa rozi, ezwru komi rou ri ni ga, nyimu nyolu yayi to ‘ba tuwadu ori’ba nyito onyaga ile a andaga. \v 11 A’dusiku mo’di ru’bare amba ga andaa nga si ri avo alonwia vuru, mo’di ru’bare andaa nga si vuru ri avo ake andaani amba. \p \v 12 Ongu andaa ku’jo mo’di andaa ni lungwere ileni, “de nyulungwe ‘ba onya itu asi ri ni ga, kusa onya undwe ri ni ga, lungwete nyaa rozi, kusa nyaa adiinji, kusa nyaa o’di, kusa koroni olu’ba ire nyito rii, e’bedu a’i saa kulungwe ni ti. \v 13 Lokwe nyidi kuma kolu saa ‘ba ovi a’idi anda ri a enjinga da a si ri ninga. \v 14 Ongu anyivo anyesu anda loso ra, a’dusiku atekii ku anyini lokwere ga, Avo alokwe anyi o’duni ‘ba anda ri a enjinga da asi. \p \v 15 De mo’di alu rire andaa to onya ti ge na eri le’jo ‘de, kujo, “andaa ni anda loso to mo’di mure onya nyare keri Rubanga di ni ga rii! \p \v 16 Ti Yesu aka laka ku’jo, ago zi andaa ‘di onya nja, lungwe laka ‘ba karako. \v 17 De saa lunya di kate ra, andaa zwe i'bu’ba andaa di ‘ba lungwele ilepi a di ni era si a’jo, “anywo, adusiku ede nga tuwadu ra. \p \v 18 Ti a’i tuwadu ku’jokii akede a’ini kiza, a’dusiku a’i ate evoka ku. Mo’di atizo ri ku’jo, “mage amvu u’di, male mule ndere na ni ga, ma’i nyi ede mani kiza. \p \v 19 Mo’di rizo ri ku’jo, “mage ti losi di mudi, mamu a’ini ndere, ma’i nyi, ede mani giza? \p \v 20 Mo’di zi ri ku’jo, adi ma’du izi u’di, ‘disi mate emuka ku. \p \v 21 Mo’di i'bure ile ngwi vule’jo andaa amba ni ileni. Angako zo ni ata cwi, ku’jo, “mu eze leti kalacwi ga si, pi ‘ba lele ga si, eta ‘ba candi ‘ba, ‘ba pa ako ri, ‘ba mi ako ri pi ‘ba lucwa’ba lucwa ri to. \p \v 22 Mo’di i’bure ile ku’jo, ‘amba, amide nga nyaa ‘jole ri ra, ti kare adi alu aa. \p \v 23 Amba ‘jo i’bure ile ni, mu leti epka pi ciri ciri ri nig a si, lungwe ‘ba mori si, dudu maa zo kuga de \v 24 A’dusiku majoo anyi ni, “mo’di zi iyo ‘ba maa lungwele ileni aga mure onya modi ni ‘bire na’i. \p \v 25 Laki ‘ba di karako lawekii Yesu to, ti Yesu lufru’jo a’ini, \v 26 De mo’di zi emu madi, ti ga ataa ni endeto, andaa izi ‘boujito, andaa adiinji avunji to, ko andaa lidi to imgbe kuru, ate ku olure ga mo’di mani vu okore rii. \v 27 Mo’di andaa kuruce ni ngire pi mani vu okore ku ri, ate oluka mo’di mani vu okore rii du ku. \v 28 A’dusiku a’di ni anya lelega, de le zo di oru ri ni sile, adi ri vuru pa ku weli limi rulere zo ile ni sizo ri ni emure ga, de andaa kate zo ile ni sika ekoka na to tuwawa ni’i? \v 29 De ileni ku, andaa kumu ke’do zo ni pa ari to, ti ekoka na kuzwaa ra, ‘ba tuwadu zo ile ni nde’ba ri kuvo kugu andaa ni ku’jooki \v 30 “mo’di ‘di e’do zo sika, ti ekoka na zwa andaa ni ra. \p \v 31 Deku opi ingo ‘i mure o’ja engare opi regi zi to, adi ri vuru pa ku le’o amare ga, de andaa kate ‘ba alifu mudi ‘jare ga wa ‘ba alifu mudiri to na’i? \v 32 De ileni ku, andaa kuzwe ofu opi aka nani adi olu lolu du, dudu a’i kuma rerile andaa to ibwe si. \v 33 Ileni saa anya lelega, de mo’di kazi nga andaa di tuwadu raku, ate ku aluka mo’di maa vu ni okore ri ‘i.” \p \v 34 A’i loso, ti de a’ini loso ku’e iyo na, avo alonguia loso idi ingoni? \v 35 Andaa ecoru wo injwi inga ni kesu cucuri ni saa’i. Rari awaa pi. Mo’di bi to le’jo erizo ri kulee keri. \c 15 \cl Sura 15 \p \v 1 Musoro lita’ba enji’ba to esu anda evokii ire Yesu a le’jo ni erire. \v 2 Farisei’ba pi’ba cara musa dini leni’ba ri to a’ukii cwi ku’jokii, “mo’di ‘di ka’i enji’ba, pi ongu kunya nga a’ito. \p \v 3 ‘Disi Yesu ‘be a’ini le’jopakwi ‘di’i, \v 4 A’di ni anya lelega bilo miya olu to, de alu a’ia lelega kelegwe di na, e’be bilo mudi dicalu di dicalu goro aga mualu legwere di ileni ndure ga ku, koo kesuo to? \v 5 De kesu ra, kungie andaa owulokodi ge, asi na i'bwe. \v 6 De kusa ‘boru kulungwe andaa rozi pi ‘ba ire ire andaa to ri to kare alu ga, pi ku’joo a’ini, ‘anya asi kolu i'bwe mato kare alu ga, a’dusiku mesu bilo madi legwere di ri ra. \v 7 Andaa anis a ma’joo anyini, anjoanjo kumu kolu nja ru’buge mo’di alu enjire a asi lufuka si, kugwa ‘ba loso mudi dicalu di dicalu asi lufuka leru a’ini ku ile ra. \p \v 8 “Deku izi ingo’i de girisi andaa di alu na kelegwe di, mu du lamba ku we zo ni a tuwadu ku pi ndu girisi ile ku ko kesuo to rii? \v 9 De kesu girisi ile ra, kulungwe andaa rozi ‘ba ire ire andaa to ri to ku’joo a’ini, ‘anya asi kolu i'bwe mato kare alu ga, a’dusiku mesu maa girisi legwere di ri ra.’ \v 10 Andaa ani saa ma’joo anyini, anjoanjo kumu kolu nja malaika Rubanga di ni andaga mo’di enjire alu ri a asi lufuka si.” \p \v 11 Ongu andaa ku’jo a’ini, “anda ago zi aa ‘boronji ago ri to. \v 12 Gaga ri ‘jo ataa ni, ‘mata, eke mani limi madi lele ri. ‘Ataa lapi limi andaa di a’ia lelega. \v 13 O’di ga a vuga, yayigo gaga ile emu andaa nga tuwadu, mu pi vu lolu ge; e’do andaa limi ni enjika ovi lidi injwi injwi ri si. \v 14 De andaa limi koloko tuwadu ra, abiri gumberegumbere e’de vu ile nig a, yayigo ile e’do recandika opko si. \v 15 Nga wuru ago zi vu ileni ga ri di, ago ile zwe andaa ni rabala leyire. \v 16 Andaa kura andaa ‘a ni egaka nga ni o’bo rabala a nyale ile si; mo’di zi alu sa iyo andaa ni onya kare na ‘i. \v 17 De andaa kura le’jo ni ‘a andaa nga si, ‘jo, ‘i'bu’ba mataa di si kunyakii onya kpeke’bekii to, ti male mecandiru abiri si ‘dia. \v 18 Manga, mangwi mataa di, mamu ma’joo laka, “mata, menji ra ‘bu andaga nyaa andaga to; \v 19 Mesiku lungwele nyaa ngwa ‘i; e’be amalu mo’di alu i'bu’ba nyidi di pi a lelega na ani.” \v 20 Andaa nga mu ataa di. Ti de adi andaa olulolu, ataa nde andaa ni. Kiza ko andaa ni cwi andaa ru ge, fe amvo embe na, nju elemvu na. \v 21 Ngwa’jo andaa ni, ‘mata, menji ra ‘bu andaga pi nyaa andago to, diadu mate ku lungwele nyaa ‘buva ‘i. \p \v 22 Ti ata ku’jo i’bu’ba ni, anyezi jelebiya u’di lagare pi ri ezeze, anyisu ruaru; anyisu langiti andaa diangwa ga, pi mvuko andaa pa ga. \v 23 Anyezi ti kaju swere de na saa anyili, dudu akonyarukii, akolu asi i'bwe to; \v 24 Adusiku ‘bura madi ‘di anda da ra, diadu andaa ni lidi, ada legwedi, diadu esuru ra. E’doki ranjoka \v 25 Esu andaa ngwa ni amba ri amvu a ga, andaa engwire ga de kesa ire ‘bato, eri longo latu latu to. \v 26 Lungwe mo’di alu i'bu’ba lelega, zi andaa ni, a’du ni nga kederu ‘dia ni? \v 27 I’bure ile longwi andaa ni ku’jo, nya adozi ni wo engwira nyata li ti kaju swere de ri, a’dusiku andaa a’i andaani ru na i'bwe pi lidi. \p \v 28 Ti angala ko ‘bura amba ile cwi, garutoka ‘boru imgbe. Ata ekwi laange lutati laka, \v 29 Ti andaa aka ataa ni ku’jo, nde, mede i’bu kinya karako laga’ba ‘di ni aga, e’doru furu eze maga nyaa cara kuru, ti nyike mani indi angwa isa ri saa kuru e’bedu amalanjoru du maa rozi to. \v 30 Ti nyaa ngwa ni di nyaa limi ni enjire uku bate ri to ri de kemu ni nyidi laka ti kaju swere de rii! \p \v 31 Ata aka ti na kujo, ‘maa ngwa, nyi o’du tuwa nyolu mato, nga madi tuwadu nyaa ‘i. \v 32 Kulee akunyaki nga akolu anjo to, a’dusiku nya adozi ni ‘di anda dara, diadu andaa ni lidi, anda legwedi, diadu esura. \c 16 \cl Sura 16 \p \v 1 Yesu ‘jo ‘ba andaa vu ni oko’ba ri ni ku’jo, “anda ezekoronigo zi aa mo’di andaa nga nit a mbare ri to. ‘Ba esiki mo’di ‘di andaa di a’jo kenji andaa nga nya nya du. \v 2 Andaa lungwe ago ile pi zi andaa ni, “di a’du maa erile nyaa ruge rii? Ezi mani weli nga madi nyaa zule ri, a’dusiku diadu nyate oluka mo’di ma nga ni ta mbare du ku \v 3 Mo’di andaa di nga ni ta mbare ile ra aa ni, ‘mamu mede a’du? Adusiku ma ambale man maningele i'bu nga ni tambazo ri ni ga si pi. Ma mori ako losi sore ga, ongu dinja kuko mako nga a’ire ga ‘ba ga si. \v 4 Mani nga medee ri ra, de ado ma pi i'bu nga ni to mbazo ri ni ga si dudu ‘ba ka’i ma a’idi zo ga si. \v 5 Andaa lungwe ‘ba mori ko’ba andaa amba di si ri alu alu, ‘jo mo’di ate ri ni, mori ma amba di si nyidi? \p \v 6 Andaa aka ku’jo, o’du zeituni di kate ku’do miya alu, andaa ‘jo laka, ‘du nyaa waraga mori di pi ri vuru ezeze, cwi mudi tou. \p \v 7 Ongu andaa zi mo’di zi ri ni ku’jo, nyile nyaa mori si? Andaa aka ku’jo, Gemia kate kila miya alu. Ku’jo andaani, e’du nyaa waraga mori di cwi mudi aro \v 8 Amba ile an’jo mo’di nga nit a mbare egeni lekpe ile opkosi, a’dusiku andaa oluka ciri to si, a’dusiku ‘ba vu ‘di di a’i ciri a’ia lelega zwa ‘ba olu’ba ingwe aga ri ra. \v 9 Maa’joo anyini, anyiko rozi’ba to anye’bu limi auda ku ‘di ‘i, dudu de kumu koloko ra, aka’i du anyi kare olure ta du ri ni ga. \v 10 Mo’di egenile wa nga gaangwadu ri ni ga, kumu kolu engenile pke nga gaangwadu ri ni ga ri avo egenile pke nga nja ri ni ga. \v 11 De andaa anyolu ‘ba egenile kpe rii limi anda ku ri ni ga, a’di kumu kuke anyini koroni gba ri ni? \v 12 De anda anyolu ‘ba egenile kpe ri mo’di zi a nga ni ga, a’di kumu kuke anyini nga anyidi gba ri ni? \v 13 Mo’di zi iyo i'bu edere opi ri to, a’dusiku kumu kuga mo’di alu imgbe, kule azika ri’i, kusa kumu kelebi mo’di alu ruge, kede mo’di azika ri ra. Nyate ku i'bu edeka Rubanga to ongu limi to sa. \p \v 14 Farisei’ba limi leka ndoile eri le’jo ‘dipi tuwadu, ti edeki andaa ni ra. \v 15 Ti Yesu ku’jo a’ini, anyi ‘ba anya anda ni ete’de’ba ‘ba andaga rii, ti Rubanga ni anya asi ra; a’dusiku nga ‘ba a ecule ri Rubanaga kevua. \p \v 16 Cara nebia to ede i'bu esako saa yoane ni’ba ebatiza re ri di, e’doru andaa di ange ofu loso keri Rubanga di a ruge, ‘ba tuwadu kutoru laka mori si \v 17 Ti kolu epe ru’bu ni vuto lokozo kuzwa nukuta alu cara di ni renjizo. \p \v 18 Mo’di andaa izi nig a imgbe ongu ‘du zi na ‘i ri ede asa ra, ongu mo’di izi ago a gale imgbe ri ni ‘du re ri saa ede asa ra. \p \v 19 Anda ago zi aa koronigo, kulusu bongu sure su rii, pi jelebiya bongu lariri dii, ongu kunya onya weli oru rii o’du tuwa. \v 20 Candirego zi kulularu andaa di koti ge, ru nalazero ‘i, runa eco tuwa bi, \v 21 Ana kulura ga ka onya ni fufu jore koronigo ile di meja pa ga risi; oke saa esu kevo kulumbe andaa bi ni mi. \v 22 De candirego ile kuda ra, malaika ngikii zii kii Iburaim aga ga. Koronigo ile saa da ra ti esi andaa ni vuru. \v 23 Ngi mi oru ‘budi aga si icandi to, nde Iburaimu ni lolu lazero atiru aga na ni ga. \v 24 Jwa ku’jo, mata Iburaimu, ede mani kize, ezwo lazero ni kesu andaa di angwa iyi aga, kemu ku’ba maa leda ga ke’bwe du, adusiku maa ru kalajwa ‘dia ndu ku asi ‘di ni aga. \p \v 25 Ti Iburaimu aka andaani ku’jo, maa ngwa, era adi, saa nyaa lidi di ni ga ake nyini nga loso loso rii, ongu lazero ni ake nga injwi injwi rii, ti diadu ‘dia e’bwe asi na ra, nyidi nyi lajero to. \v 26 Ongu saa le’jo dipi ni aga si tuwadu, ama lelega anyito a’ba gulukutu ali, e’bedu de’bazi le lagale amadi ‘dia simuzo anyidi ile’dia katedu ku, e’bedu mo’di zi saa kalali ku engazo anyidi ile’dia si emuzo amadi ‘dia. \p \v 27 Ku’jo laka, ‘diadu ma’i nyi, mata, zwe andaa ni mata di zoga, \v 28 A’dusiku ma adiinji tou to, e’be andaa kumu kunge a’ini, e’bedu kevokii kare icandi di ‘di ni ga ku. \p \v 29 Ti Iburaimu longwi laka, a’i aa musa pito nebia to, kerikii a’I 'i. \p \v 30 Andaa ku’jo, ‘iyo, mata Iburaimu, de mo’di zi ‘ba dare ra ri a lelega kumu a’idi, kuvo kecokii asi ra. \p \v 31 Iburaimu ‘jo andaa ni, de erikii lejo musa pi di nebia to ku, kesu mo’di zi kunya ‘ba odare ra ri ni aga si saa a’ikii lurufuka ku. \c 17 \cl Sura 17 \p \v 1 Yesu ‘jo ‘ba andaa vu ni oko’ba ri ni, “nga ‘bare’ba ku’dedu enji aga ri kulungaru pke, ti nga ‘bare ‘ba ku’dedu enji aga ri ni ezire ri kumu kunde icndi ra!” \v 2 Kolu loso mo’di ileni de akombe oni nga izo ri embe na ni ga akuwa iyi aga, kuzwa andaa ke’be mo’di alu ‘bonji ciri di a lelega ku’de enji aga. \v 3 Anyekuka ru anyi ayini, de nyaa adozi ede enji ra luga andaa ni dekeco asi ra ede andaa ni kiza \v 4 Dekede enji nyini vu tuderi o’du alu aga, ongu lufuru nyidi vutuderi, ka’i nyi a’jo andu eco asi ra, ede laka kiza. \p \v 5 Maju’jokii opini, “enja ama a’ini!” \p \v 6 Opi aka ku’jo, “de anyi a’ito karadali ni ekwi ni pi, anyate’joka kwe ‘di ni, nyuru ‘dia si mu suru meri aga, keri anyati ra. \p \v 7 A’di ni anya lelega i'bure losi sore ti si ri, kusa indi leyire rii, de kengwi amvu asi ku’joo laka, ‘emu ezeze ri vuru onyaga ri ‘i?’ \v 8 Andaa ‘jo laka ku, ‘ede mani onya undwe ari, ombe nyaa opi, ezi mani onya, ko de manya nga ra, mamvu nga ra, nyidi mu nga nyare pi nga mvure?’ \v 9 Anda kanjo i'bure andaa nga ecarale andaa ni ri edeka si? \v 10 Iyo. Anyisaa andaa ani, de anyede nga tuwadu ecarale anyini ri ra, kulu anyi’jo, ‘ama i’bu’ba konyi ako ri ‘i, amide nga duba amede ri’i \v 11 De Yesu kumu Jerusalemu, andaa laga lele samaria pi di Galilaya to ri ni ga si. \v 12 De andaa kutoru ‘ba zi ni ga, do’bo’ba esuru andaa to, edekii kare lolu ge, \v 13 Ocwakii ku’jokii, “Yesu, amba, ede amani kiza.” \p \v 14 Yesu nde a’i, ‘jo a’i ni, anyivo, anye’deteru kolanaa Rubanga di ni.” A’I a vore ga si, ru a’i di lembe ra. \v 15 Mo’di alu a’I a lelega, de kunde andaa ru zwa ra, engwi vule keco Rubanga ni u’duku si, \v 16 Wo vuru Yesu apaga kanjo andaa ni. Andaa ni esu samariya go. \v 17 Yesu zi ajo, “anda adi ‘ba mudi kuru? ‘Ba dicalu ri ingua? \v 18 Mo’di zi alu a’i a lelega engwire vule Rubanga ni ecure ga, te jurugo ‘dii papala?” \v 19 ‘Jo andaa ni, “nga oru, mu nyaa nga, a’i nyide kadi nyi.” \p \v 20 Farisei’ba zi Yesu ni ku’jokii, “keri Rubanga di kumu kumu a’dungani?” andaa longwi a’ini, keri Rubanga di kemu andee ni si ku. \v 21 Avo a’jo anyini ku, ‘nde, andaani ‘di! Deku saa, andaa ni na! A’dusiku keri Ruubanga di diadu ‘aa anya ‘aga.” \p \v 22 Andaa ‘jo andaa maju ni, “saa kumu kesa ra anyivo anyira o’du alu ori mo’di de ni ndezo, ti anyivo anyinde ku. \v 23 Avo a’joo anyini, “nde, andaa ni ‘dii deku, ‘nde andaa ni na!” anyivo laka ku, anyoko a’ia vu ku. \v 24 A’dusiku ovidu iyi uluvi (lovi) a lagu zo vu ‘jizo bara alu ko bara azika ri ni ga ri ani, ori mo’di ni saa kumu kolu ileani andaa o’du ni nga. \v 25 Ti dubasi le andaa kebi icandi karako pa, laki’ba di saa ‘di si ri kuga andaa ni imgbe. \v 26 Kende andaa redezo saa nuwa di si ri ani, kumu kederu andaa ni saa ori mo’di di si. \v 27 Saa na si kolonyarukii pi kulumvurukii, a’i a yayi injonji va to ku’durukii, sa ko nuwa a rutore ga i'bo aga, iyi ga emvu a’i tuwadu \v 28 Saa latdi si saa andaani, esu kunyakii nga, kumvuru kii, kugekii okozo, kelezikii okozo, kusokii amvu, kusikii zo, ti o’duni lata ngazo pi sodoma ga si ni ga, asi pi oni salfa asi a akale ile to, ejo ru’buge si eko a’i tuwadu. \v 29 Ti o’du loto a fuzo pi sodoma ag si ri ni ga, asi ejo ru’buge si kibiriti ekore asidu ri to du’ba ile tuwadu ra. \v 30 Kumu kolu ileni saa o’du ori mo’di ni e’dete nga \v 31 O’di ilesi, mo’di zo dige andaa akozo zoga ri, kesi vuru ku tare na ni ga, ileani saa mo’di amvu aga ri kengwi ‘boru ku. \v 32 Anyera nga lot izi a ruge. \v 33 Mo’di andaa lidi ni larire ri kumu kelegwee ra, ti mo’di andaa lidi ni legwere rii kumu kekukaa ra. \v 34 Ma’joo anyini, ini aga ilesi, ago ri rula’ba lengeri alu ile ni dige ri, avo a’du mo’di alu pi, mo’di alu kelesi ra. \v 35 Uku ri nga i'ba kare alu ga ri, avoa’du mo’di alu, avoe’be mo’dizi kelesi ra. \v 36 Ago ri vokolu amvu aga, avoa’du mo’di alu, avoe’be modi alu kelesi ra. \p \v 37 Zikii andaa ni ku’jokii, “inguwa opi?” andaa aka a’ini ku’jo, “kare ‘ba dare ra ri a ru olure ga ri, loguomce saa kutaru laka.” \c 18 \cl Sura 18 \p \v 1 ‘Be a’ini le’jopakwi a’ini lenizo dudu a’i kelegi ini tuwadu e’beka na ako landeka ako. \v 2 ‘Jo a’ini “and’ba zi ni ga mo’di le’jo lalire zi aa, andaa ori Rubanga ni ku, kesu’ba saa andaa ru ku. ‘Ba ileni ga saa esu awizi zi aa kalamu andaa di o’du tuwa ku’jo laka, “lali le’jo ama lelega maa amire to. \v 3 Esu awizi zi aa’ba ileni aga, pi andaa kemu o’du tuwa andaa di, ku’joo laka, “Eloko ma dudu amesu maa anda mo’di mani lere ku ile si si. \p \v 4 Vukarako si mo’di le’jo lalire ile ga le’jo awizi ile di imgbe, “de kesu amori Rubanga ku, amaru ‘ba ku sa’i, \v 5 Ti izi ‘di kecandi ma ambamba mamu malali le’jo andaa di andaa avire to ra, kudi mani ecandi lawere ga madi ‘odu tuwa ku.” \v 6 Opi ku’jo, “anyeri le’jo mo’di le’jo lalire ovi injwi ri a’jole ri. \v 7 Rubanga mu lali le’jo ‘ba andaa di andaa ovile owu’ba andaa ni itu pi ini to ri a lele ga avi’ba a’idi to ku? Andaa kumu kekalaru ra ede nga zi a’ini ku? \v 8 Ma’joo anyini, andaa kumu kalali le’jo ezeze ‘ba andaa di a lelega avi’ba a’idi to. Ti majoo anyiru, de ori mo’di ni kumu emure, gbagbadu kumu kesu a’i ra vudige?” \p \v 9 Ongu andaa ‘be le’jopakwi ‘ba ‘jo’ba a’ia ovi loso kedekii ‘ba zi’ba ri a ruge Ku’jo. \v 10 “Ba ri anda vo elegi ga Rubanga di zo ga, mo’di alu fariseigo, zina ri mo’di musoro lutare ri’i. \v 11 Fariseigo ile ede elegy andaa nga si ku’jo, ‘Rubanga, manjo nyi a’dusiku molu’bu azika ri pi aniku, mulumbe’ba, egenile kperi pi, asa’ba, masa ma muoro lutare diani ku \v 12 Mata abiri vuri sabiti alu a ga, make alu mudi aga maa nga tuwadu maa esule ri pi ni aga si? \p \v 13 Ti mo’di musoro lutare ile ede lolu, le saa andaa mi ni ngika oru ku, ti andaa di andaa aga, ku’jo, ‘Rubanga, ede mani kiza, a’dusiku ma enjire? \v 14 Ma’joo anyini, mo’di ‘di mu andaa di zo ga zwa le’jo ra zwa ago aka na sa ra, a’dusiku mo’di andaa ni ‘bare amba a’jo andaa zwa ‘ba tuwadu ra ri avo olongwia vuru, ti mo’di ru’bare vuru andaa nga si ri kumu kolu amba \v 15 Ezikii ‘bonji ciri andaa di, dudu ku’ba andaa di ru na pi ni ga, de maju kunde di, lungakii a’i udi. \v 16 Ti Yesu lungwe a’i andaa di, ku’jo, “anye’be ‘bonji kevo madi, anyuluga a’i ku; a’dusiku keri Rubanga di ‘ba a’i ani ri pi dii. \v 17 Gbagba du ma’joo anyini, mo’di keri Rubanga di ni a’ire kende ‘bura toro ani ku ri mu toru laka ku. \p \v 18 Mo’di amba zi zi andaa ni, loponyi loso ri, amide a’du dudu amesu lidi lokore ku rii?” \p \v 19 Yesu zi andaani ku’jo, “a’dusi nyulungwe ma a’jo ma mo’di loso? Mo’di zi iyo vu digee ‘dia loso na ‘i, te Rubanga ‘i, papala. \p \v 20 Nyini cara ra, a’jo, “ede asa ku, ‘di ‘ba ku, olu sadeni enjo rii ku, ru nyende pi nyata to! \p \v 21 Aka ku’jo, “mako le’jo ile pi tuwadu, e’doru maa ‘bonji ni nga.” \p \v 22 De Yesu keri ‘du’jo andaani, “adi nye’be nga alu, lezi nyaa nga aa ri tuwadu, lapi limi na candi’ba ni, ti nyimu nyolu karako to zule nyini rubuge rii, nyidi emu mani vu okore. \v 23 Ti de andaa keri le’jo di, asidi vako icandi cwi, a’dusiku esuandaani limi amgbu to. \v 24 Yesu kunde andaani, ‘jo laka, “opko karako koroni ni rutozo keri Rubanga di ni ga. \v 25 A’dusiku kolu epe nakanaka ni rutozo libira ni mi ge si kuzwa, kuzwa koronigo ni rutoka keri Rubanga di nig a” \v 26 ‘Ba tuwadu le’jo ‘di ni Erika ri kujokii andaani, “ti a’di kate lararika ni?” \p \v 27 Yesu akaku’jo, “nga ‘di ateku ‘bani, ti Rubanga di si batera.” \p \v 28 Petero akaku’jo, “nde ama, ‘be ama ‘ba ra ameko nyaa vu’i.” \p \v 29 Andaa ‘jo a’ini, “Gbadu, ma’joo anyini, mo’di zi iyo andaa zo ni e’bere, deku izi e’bere, kusa adiinji, kusa andaani oti’ba, kusa ‘bonji andaa dii ni ebere keri Rubanga di si, kumu kesu ‘dini zware pi vu karako ri ‘i saa ‘disi pi saa emure andaga ri si andaa kumu kesu lidi lokore ku ri ‘i.” Yesu angwa le’jo andaa da ruge vu na zo ri si. \v 30 Kesu de kumu kesu nga vu dige ‘dia ri nja ku sa’i, ti vu mure emure andaga na ni ga kumu kesu lidi likore ku ri ra.” \p \v 31 Yesu zi ‘ba andaa di mudi a limbi ri bara ga, ‘jo a’ini, “anyinde avokii Jerusalemu ga ‘dii, le’jo tuwadu anda nebia a cwile ori modi a ruge ri kumu ko’biru andaa kare nig a. \v 32 A’dusiku avo ake andaani juru diga, kuvo kengalikii andaani, kuvo kedekii nga injwi andaa ruge, kuvo kuwikii tuge andaa ruge; \v 33 Kuvo kumgbakii andaa ni kuruba si, kuvo ku’dikii andaa ni ra, ti o’du nazo ri si andaa kumu kenji lidi idi.” \v 34 Erikii le’jo ile ni ekwi alu sa kuru, pi le’jo ‘di azu a’i ni di, pi erikii le’jo ‘jole ile a pa alusa kuru. \p \v 35 De kusakii ire jeriko to, ago zi mi ako esu ri leti bara ga nga a’ire. \v 36 De andaa keri ‘ba ni laki kalaga andaa bara ga si, andaa zi a’jo, “ile a’du kederu ni?” \p \v 37 ‘Jokii andaa ni, “Yesu ni nazareti go ri kalaga ni.” \p \v 38 Ago mi ako ile ajwa ku’jo, “Yesu, ori dandi, ede mani kizo ‘do!” \v 39 ‘Ba anda laga’ba ati Yesu a andaga ri lugaakii andaa ni kujokii, “egori, de ciri,” ti andaa enjaru enja ojwaka to, “ori daudi, ede mani kiza!” \p \v 40 Yesu ede cwi ecara ajo akezi andaa di. De kesu ire, Yesu zi andaa ni ku’jo. \v 41 “Nyile amide nyini a’du?” mo’di mi ako ile aka ku’jo, opi, male maa mi kunde nga. \p \v 42 “Yesu ‘jo laka, nde nyanga vu, a’i nyidi adi nyi ra.” \v 43 Mgbasa e’do nga ndeka, ko Yesu a vu kumu yayi kesi Rubanga ni. De ‘ba tuwadu kundekii ‘di, ecuukii Rubanga. \c 19 \cl Sura 19 \p \v 1 Yesu toru jeriko aga kalaga laga. \v 2 Esu ‘ba ile ni aga ago zi alungweru na zakayo ‘i, andaani amba ‘ba musoro lucwaka ri dii, ongu saa koronigo. \v 3 Andaa ra Yesu ni ndele, ti ate ku ‘ba ni laki ilesi, a’dusiku andaa ni mo’di ali rii. \v 4 Andaa le andaga tu eleu dige dudu andaa kunde andaa ni, a’dusiku Yesu kumu kalaga ile’dia si. De Yesu kesu kesa kare ileni ga, ngi mi oru ku’jo laka, “Zakayo, esi vuru ezeze, a’dusiku andaa dubasi amolu nyidi zo ga.” \v 5 De Yesu kemu kare ile ni ga, andaa nde nga oru pi ‘jo andaa ni, “Zakeo, esi vuru ezeze, a’dusiku andu dubasi amolu nyidi zo ga.” \v 6 Kayo esi vuru ezeze, a’i andaa ni asi i’bwe si. \v 7 De ‘ba tuwadu kundekii nga ‘di, luzukii ku’jokii, “andaa kwi zo ga olurega omu mo’di enjire ri dii.” \p \v 8 Zakayo nga oru, ‘jo opi ni, “nde, amba, mamu make nusu okozo madi candi’ba ni, de malunjwa mo’di zi nga zi ni ga ra, mamu malokwee laka vu su,” \v 9 Yesu ‘jo andaa ni, “andu lari ekwi zo ga ‘dia ra, a’dusiku andaa ni saa ori Iburaim ‘i. \v 10 Adusiku ori mo’di ni emu ‘ba legwe’ba di ri pi ni ndure.” \p \v 11 De adi kerikii le’jo ‘di, Yesu enjaru andaa lo’jo’jo to, ‘be a’ini le’jopakwi, a’dusiku esu a’i wo ire Jerusalemu to, ongu a’dusiku esu kuraakii keri Rubanga di kelende rere saa ileni. \v 12 ‘De si andaa ku’jo, “andaa opi ni ngwa zi alu aa, mu kare lolu ge keri esure (nyare) ga laka kudi engwi vule. \v 13 Lungwe andaa i'bu’ba mudi, lapi a’ini gine alifu alu, pi ku’jo a’ini, “anyelezi nga du kotozo maa engwi nga.” \p \v 14 Ti ‘ba andaadi vu dige ile gakii andaa ni imgbe, zwekii ‘ba andaa vu ga ofu to ku’jokii, ‘amale mo’di ‘di ku olure ga ama amba ‘i du. \v 15 Ti de andaa kengwi ra kare andaa mure ga keri esure ri ni ga si, ke cara a’jo akulungwe i'bu’ba andaa di anda andaa lapi limi andaa di a’ini ri pi dudu andaa kuni weli limi di a’i a esule nga lezire ga si ri. \p \v 16 Mo’di atizo emure andaa andaga ri ku’jo, “amba, gine miya alu nyaa kele mani ri enjaru ‘e alifu alu.” \p \v 17 Amba aka laka, “loso, nyi i'bure loso rii! A’dusiku nyolu mo’di egenile wa rii nga gaangwada ri ni ga, nyimu nyolu amba ‘ba mudi di’i. \p \v 18 Mo’di rizo ri emu ku’jo, “Gine miya alu nyaakele madi ri enjaru laka gine miya tou zi. \p \v 19 Ku’jo laka, nyi saa nyimu nyizwa ‘ba toru. \p \v 20 Mo’di zi ri emu, ku’jo andaa di, ‘amba, nyaa limi ‘di, mamba ta na cwi, mombe mondile si, \v 21 A’dusiku mori nyi, mani ra nyi mo’di di anyu ri ‘i, nyidu nga nyaa zule kuru rii, nyilwa anya nyaa yile kuru rii. \p \v 22 Ku’jo laka, “mamu mali le’jo kuzwa nyi ra kenga le’jo nyaa ‘jole nyaa ti si ri ni ga, nyi i'bure injwi rii! Ada nyini ma mo’di di anyu rii, ma’du nga kure maa nga bare ga kuru ri ni ga si, malwa anya kare maa ori yire ga kuru ri ni ga si. \v 23 A’dusi nyi’ba maa limi bengi ga kuru dudu tebe megwi ‘dini mesu maa limi faida renjare di a ru ri to tuwadu. \v 24 ‘Jo ba ede’ba andaa bara ga ileni, “anyi’du gine miya alu ile pi andaa di si, anyike mo’di gine alifu alu to iledi,” \v 25 ‘Jokii andaa ni, ‘amba, andaa di gine alifu alu aa ‘do?’ \p \v 26 Ti andaa aka ku’jo, ‘ma’joo anyini, mo’di nga andaadi aa ri avo enja zi na laka, ti mo’di nga ako ri avo a’du nga aa andaa di ri saa pi. \v 27 Ti avi’ba madi ‘dipi, maniga’ba olure ga amba du a’ifa dige ‘dipi, anyezi a’i ‘dia, anyidi a’i iligo belengu si ‘ba andaga. \p \v 28 De Yesu keko le’jo ‘di pi ni lo’joka ra, andaa mu andaga oru Jerusalemu ga lele. \v 29 De kesa ire Betepage ti Betania to, ‘be lungwele Jeituni ri ni pa ga, Yesu zwe’ba ri andaa maju ni lelega si, \v 30 Ongu ecara a’i a’jo, “anyivo ‘ba anya andaga ile ni ga. De anyitoru laka, anyivo anyesu kaino ni nga obele cwi rii, anyayu anyezi ‘dia. \v 31 De mo’di zi zi anyi a’jo, “anyayu andaa ni a’dusi?” anyivo onyolongia laka ‘dini, opi leni.” \v 32 ‘Ba zwele ile voki, esuki gba Yesu a ‘jozo a’ini ri ani. \p \v 33 Da a’i kayu kaino ile, ata’ba na zi a’i a’jo, “anyayu kaino ni ‘bura a’dusi?” \p \v 34 Akaki a’ini, “opi leni.” \v 35 Ezikii kaino ni ‘bura ile Yesu di. De ku’bekii a’ia bongu ogu na ni ga etukii Yesu ni di a ru. \v 36 De andaa kumu lu’bekii a’i a bongu leti ge si. \p \v 37 De andaa kusa ire Jerusalemu to, ‘be zeituni di a relure ga, ‘ba andaa vu ni oko’ba ri tuwadu olukii anjoto, ecukii Rubanga ni se’duku si i'bu rongo a’ia ndele ri si, \v 38 Ku’jokii, “Rubanga kuco tutu opi emure opi rusi ri a dige! I’bwe kolu ru’bu ge, Pi yayi kolu kare oru lagare pi ri ni ga!” \p \v 39 Farisei’ba zi’ba laki lele ga ri ‘jokii andaani, “Laponyi, luga ‘ba nya vu ni oko’ba ‘di pi” \v 40 Yesu aka a’ini, “ma’joo anyini a’jo, de ‘ba ‘di kudi ciri, oni ‘dipi gba ri saa kuvo kojwa ra.” \p \v 41 De andaa kusa ire ude ‘ba ni di, ovu ‘ba ilesi ku’jo, \v 42 “Andaa kesu anyini nga nyi ni i'bwe ezire ri ra, teke’dii loso! Ti azu di nyini. \v 43 A’dusiku saa kumu kesa ra nyaa ruge, avi’ba nyidi vo kuta iya nyaa bara ga kuke nyi agaga, pi kuvo kululi pi nyi ‘dia lele pi naa lele. Kuvo kulikii nyi vuru, anyi nyaa ‘bonji to, vo e’bekii oni alu sa ku zina nidige, a’dusiku anda nyini ku saa nyini emizo rii.” \v 44 Vo kutuki anyi vuru inga aga anya ‘bonji to kare alu ga. Vo e’bekii onizi alu radore rezi adige na ku, a’dusiku nyita asi kuru lele Rubanga a lere nyini larizo ri si. \p \v 45 Yesu kwi zo Rubanga di ni ga, e’do’ba nga lezi’ba ri ni doka pi aka si. \v 46 Ku’joo a’ini, “andaa acwi a’jo, ‘zo madi kumu kolu zo elegi dii’ ti anyulufu eceru ugi kuraka ‘ba dii.” \p \v 47 Yesu olu’ba lenire zo ga Rubanga ini tuwa, ‘Ba amba lazi azika Rubanga ni ri pi ‘ba cara lemi’ba judei ‘badi, ‘ba amba ‘ba lelega ri to ndukii leti Yesu ni ‘dizo, \v 48 Ti esukii kuvu a’ini nga zi edezo andaa ru ge, a’dusiku ‘ba tuwadu takii asi le’jo andaa di ni erire ga. \c 20 \cl Sura 20 \p \v 1 O’du alu zi si de esu Yesu keleni ‘ba Rubanga ni zo gakunge ofu loso keri Rubanga di di ‘i, ‘ba amba to evokii. \v 2 Zikii andaa ni, “mori ingo ‘i ke’be nyede nga ‘di pi, kusa a’di ke nyini mori ‘di ni?” \p \v 3 Yesu longwi a’ini ku’jo, “masa mamu mazi anyi lazi alu si, anyaka mani. \v 4 Batisimu yoane dimori na enga rukuge si de enga ‘baga?” \p \v 5 Emukii ti a’i a’ini ku’jokii, “de ama’jo, ‘enga ru’buge, andaa kumu kuzi ama a’jo, ‘a’dusi anya’i andaa ni kuru?’ \p \v 6 Ti de ama’jo, ‘enga ‘ba ga si, ‘ba tuwadu vu kuwa ama onisi, a’dusiku ‘ba tuwadu a’ikii gbgbadu yoane ni nebi.” \v 7 ‘Disidu longwikii Yesu ni ku’jokii a’i ni ku kare mori na enga laka si rii. \p \v 8 Yesu ku’jo a’ini, “masa ma’jo anyini ku ovi mori maa nga dipi ni edezo rii. \p \v 9 Yesu e’do le’jopakwi ‘di ni ‘bele laki ni ku’jo, “andaago zi su vino andaa di amvu aga, e’be i'bu’ba di ga, mu pi kare lolu ga alu laka para. \v 10 De saa kate ra, andaa gwe andaa i'bure zi losi’ba iledi dudu kekekii andaani vino ni ‘o’a zi, ti losi’ba ile mgbakii ago ile dokii pi ngwi di ni ‘asi isa. \v 11 Ongu andaa zwe i’bure zi, andaa saa edekii andaa ani, edekii nga injwi ruaru. \v 12 Ongu zwe nazo na, ladakii andaa ni, zwekii vule. \v 13 Vu na ni ga amvu ni ata ra ku’jo, “mamu mede a’du diadu? Mamu mazwe maa ngwa ni maa lele ndo rii, nosi kuvo kuru kii andaa ni ra. \p \v 14 Ti de i'bu’ba ile kunde andaa ni, la’jorukii a’i a’ini ku’jokii, ‘di mo’di limi ‘di ni ata gba rii, aku’dikii andaa ni pko, e’bedu limi andaa mule esule logo ri kolu du amani. \v 15 Zikii andaa ni laangwe amvu vino di ileni ga si, ‘dikii pko. Amvu ile ni ata kumu kede a’i ingoni? \v 16 Andaa kumu kemu, ku’di losi’ba ile tuwadu pi, kumu kuke amvu vino di ile ‘ba zi ni.” De kerikii le’jo ‘dii, ku’jokii, “ileni ku!” \p \v 17 Ti Yesu nde a’i opko, ‘jo a’ini, “ti ‘di a’du anda cwile a’jo, “oni i'bu’ba a wale pi ri avo eco ani amgbugodu rii zo ni bara ga?” \p \v 18 ‘Ba tuwadu ‘de’ba oni ‘di a dige ri kuvo kongu ra, ti de oni ‘di ku’de mo’di di ge, kumu kungi mo’di ile ki’jiki’ji.” ‘Ba cara lemi’ba pi ‘ba lazi azire Rubanga ni amba ri to lekii andaa ni kole saa ile si, ti orikii laki ‘ba di ra, a’dusiku esu nikii losodu andaa ‘jo le’jo ile a’ia ruge. \p \v 19 ‘Disidu karania cara musa di ni lucwi’ba ri a’i ‘ba amba lazi aziba Rubanga ni ri pito ndukii leti Yesu ni kozo saa ile si, a’dusi nikii ra a’jo andaa ‘be le’jo pakwi ‘di a’ia ru ge. Ti orikii ra ‘ba ile si. \v 20 Ndekii saa loso ri, zwekii ‘bazi ciri si andaa di, dudu kokokii le’jo andaa ‘jole ripi e’bedu a’i kuko du andaa ni a’i kuke amba vu zwa re ri a diga. \v 21 Zikii andaa ni ku’jokii, laponyi, amani ra nyulu’jo le’jo pi nyeleni lemi anda rii, iyalanju saa ‘ba ni lele ku, ti nyeleni leti Rubanga di anda. \v 22 Kulee amacwa musoro sizari ni de amacwa ku?” \p \v 23 Ti andaa ni a’ia cirri ra, zi a’i ku’jo, \v 24 “Adi anyete’de mani rubiga musoro lokwezo ri a ovi. Eno pi nga cwile ruaru ‘di a’didii?” A’ikii ku’jokii, “Sizari di ‘i.” \p \v 25 Yesu ku’jo, “anyike nga sizari ‘di andaa di, pi nga Rubanga di anyike Rubanga di.” \v 26 ‘Disi du esukii le’jo zi kuru andaa tige si laki andaga, ongu a’ukii cwi ovi andaa le’jo ile ni akaka a’ini ile ani si, e’bedu dikii ciri. \p \v 27 Sadukei’ba zi evokii Yesu di, a’i ‘ba ‘jo’ba daka ra ri enji ku rii. \v 28 Zikii andaa ni ku’jokii, “laponyi, musa anda cwi amani ku’jo, ‘de mo’di ago kuda ra ke’be izi ‘bonji ako, kulee adozi kungwi izi ile, e’bedu kuti ‘bonji adozi ni di du \v 29 Andaa andi’ji tuderi aa, atizo ri ‘du izi, ti da ‘bonji ako. \v 30 Rizo ri, pi nazo ri to ‘boro ngwikii izi ile ra, ovi alu ‘di ani a’i tuderi tuwadu ngwikii izi ile ra, adakii ‘bonji ako. \v 31 Nazo ri ngwi izi ile, pi ovi alu alu ri ani, a’i tuderi tuwadu ngwikii izi ile rat i a’i tuwadu odakii e’bekii ‘bura kuru. \v 32 ‘Di a vuga izi ile saa da ra. \v 33 O’du ‘ba enjizo da a si ri ni nga izi ile kumu kolu a’di a izi i' a’ia lelega? A’dusiku a’i ago tuderi tuwadu olukii to dura.” \p \v 34 Yesu ‘jo a’ini a’jo, “ba saa ‘disi ri ku’duru, ti ‘ba ovile sarega kare na ni ga, pi enjire ga ‘ba oda’ba ra gasi ri vo ‘duru ku, \v 35 Ti a’i'jole atere ra o’du ile ni nga enjika da asi ri ni esre gar i vo ‘du uku ku ongu avo age a’i sa ku. \v 36 A’dusiku vo odakii ku, vo kuvirukii vi malaika to, a’i ‘bonji Rubanga di ‘i, pi ‘ba enji’ba pi da a sir ii. \v 37 Ti de le’jo ‘ba a enjizo da asi ri a ruge, musa ni gba ri sa e’dete ra kare rudu ekore asisi ri nig a, de andaa lungwe Rubanga ni a’jo “Rubanga Iburaimu dii, Rubanga isaka dii, pi Rubanga yakobo dii.” \v 38 ‘Disidu Rubanga ni Rubanga ‘ba kpo rid ii ku, ti andanni Rubanga ‘ba lidi rid ii, a’dusiku ‘ba tuwadu kolu lidi andaasi. \p \v 39 ‘Ba zi’ba cara leni’ba lelega akakii andaani ku’jokii, “laponyi, nyi’jo ada.” \v 40 ‘De a vuga, enjarukii idisa kuru andaani zirega le’jo zi si. \p \v 41 Ti Yesu zi a’iku’jo, “ba ku’joo ingoni a’jo masiya ni Rubanga ovile ri ori Daudi ‘i?” \v 42 A’dusiku daudi ni gba ri ‘jo buku jabuli di nig a a’jo, “opi ku’jo maa opi ni, ri maa di anda nig a, kare yayi di niga. \q \v 43 Kusa ko saa am’ba nyide ni ecozo kolu du komi nyaa pa ni atizo.” \p \v 44 ‘Di avi, de wo Daudi kulungwa andaani opi na, ongu kumu kecoru Daudi a ngwa ‘i ingoni?” \p \v 45 Saa laki ‘budi tuwadu ri a le’jo andaa di ni erire risi, Yesu ‘jo ‘ba andaa vu ni oke’ba ri ni, \v 46 “Anyekukaru ‘ba cara lemi’ba ri a ruge, kulekii laweka bongu jelebiya si, ongu saa kulekii ‘ba kuluzi a’i lazi si soko a si, kulekii lurika komi ‘ba amba de ni ga de kurokii kare ‘ba emuree laka ri ni ga na’i, ongu saa kulekii orile komi yayi dini gal emu lonya diniga. \v 47 Kepakii zo awizi de, ongu kelegikii elegi azo ‘ba lunjwazo papala. Avo ali le’jo amgbu a’ia dige kalaga pi. \c 21 \cl Sura 21 \p \v 1 Yesu enga mi oru, pi nde koroni ku’be a’ia lazi sandukee lazi di nig a Rubanga di zo ga. \v 2 Andaa nde awizi alu candire, ‘be anda di girisi ri papala. \v 3 ‘Jo aini, “Gbagbadu ma’joo anyini, awizi candire ‘di ‘be limi nja zwa ‘ba tuwadu ra. \v 4 A’dusiku a’i aka dipi e’dukii nga limi a’idi karako ri ni ga si, ‘be limi aa andaa di andaa lidi ni ekonyizo ri tuwadu.” \p \v 5 De esu ‘ba zi ‘ba andaa vu ni oko’ba ri a lelega kolo’jorukii zo Rubanga di a ruge, ovi andaa yayi di pi oni moni loso izo du pi lazi azile andaa ni ri to, Yesu ‘jo aini, \v 6 Nga ‘dipi tuwadu anya ndele ‘dipi saa kumu kesara avo e’be laka oni alu vadore rezi a dige ali vuru pi na ku. \p \v 7 Maju andaani zikii andaani ku’jokii, “laponyi nga ‘dipi kumu kederu a’dungani, ongu a’du kumu kedetee ni de wo ire redere ga na ‘i?” \p \v 8 Yesu aka ku’jo, “anyekukaru, mo’di zi kelegwe anyi ku, a’dusiku ‘ba karako kuvo kevo maa ru si, ku’jokii, ma andaa ‘i, kusaa, ‘saa esa wo ire! Anyoko a’ia vu ku. \v 9 Ongu de anyivo anyeri le’jo o’ja ru ge pi vu a rondika ru ge, anyori ku, a’dusiku nga ‘dipi kederu pa, ti vu ati ni lokoka mu esa eze ku. \p \v 10 Ongu andaa ‘jo a’ini, “keri vo ku’ja keri zi to; \v 11 Ongu vu a royoka opko ri kumu koyo vu karako, abiri gumbere gumbere pi junve mgbingbe to ke’de vu karoko dige; pi nga ‘ba ni ori kere ri pi nyunato kumu kederu ru’bu ge. \v 12 Ti adi nga dipi sa redere ga kuru du, avo ako anyi, avo alurwe anya ti, avo azi anyi vura andaga, avo ako anyi mabusa ge, avo azi anyi opi pi ‘ba amba andaga maa ru si. \v 13 ‘Di ayo kumu kolu anyini saa sadeni ngezo maa ruge. \v 14 Disi anyi’ba anya di ge baba a’jo anyivo anyo’ba le’jo anyini longwile ‘ba andaga ri atiati ku, \v 15 A’dusiku mamu make anyini opko le’jo akazo cirri si, ku’ba mo’di zi alusa anya avi’ba lelega din a ni aturewa na kolu iyo, kusa kipele ‘bare laka nakolu iyo. \v 16 Kesu ko ‘ba anyi ni oti’ba ri pi anya adiinji to anya o’di pi anya rozi to vo kesikikii anyi ongu zi’ba saa vo ku’di anyi ra, \v 17 ‘ba mborodu kevo kuga anyi imgbe maa ru si. \v 18 Ti anya di’bi alu sa mu legwe ku. \v 19 De anyepi asi anyidi opko, anyivo anyalari anya lidi ra. \p \v 20 Ti de anyinde o’ja ke Jerusalemu ni gwi anyi ni a’jo saa andaani arezo ri esa wo ire. \v 21 ‘Ba olu’ba yudaya aga ri kulu kufekii ‘be dige, ‘ba ‘boru ri kulee kulekii pi laka si, ‘ba laangwe ri kulee kutorukii ku Jerusalemu aga. \v 22 A’dusiku saa ile kumu kolu saa enji lokwezo rii, pi nga tuwadu cwile ri ni ro’bizo. \v 23 Ongu uku ato ri vo kunde icandi ra saa ilesi kare alu ga uku ‘bonji endu’ba ri to! A’dusiku icandi amgbu ile kumu ku’de vu dige, pi angala nja kumu ku’de ‘ba suru ‘di di dige. \v 24 Avo a’di a’i iligo si, avo azi a’i oluzo opi du suru mgbi mgbi tuadu aga si; juru vo kutu yerusalemu ni vuru a’i a paga, kusa ko saa juru di a atezo ri ni ga. \p \v 25 Nyuma nyuma kumu kelede itu ruge, pi imba ruge kare alu ga lelego to, surubkarako vu dige ri vo kolu icandi to pi vo kori kii karako meri ni u’duku a ‘uka si pi nga zi’ba mgbi mgbi ri a redeka si \v 26 ‘Ba ni ru vo ku’di ori si, de kura kii nga mure redere vu dige rii na’i, a’dusiku opko tuwadu ru’buge ri sa kumu koyoru ra. \v 27 ‘Di a vuga kuvo kunde kii ori mo’di ni kesi lofu dige mori pi yayi amgbu to. \v 28 De nga ‘dipi e’do redeka ra, kulu anyinde nga oru, ongu anyenya anya di oru, a’dusiku saa anyini larizo ri esa ire. \p \v 29 Ongu Yesu ‘be a’ini le’jo pakwi ku’jo, “adi anyinde kwe ulukuyu di kwe zi’ba tuwadu ri to, \v 30 De kedeki bi u’di lusuka ra, anyindee anyanga si pi anyi’joo meli esa ire. \v 31 Ile ani anyisa de anyinde nga ‘dipi kederu, anyini a’o keri Rubanga di esa ititi \v 32 Gba gbadu ma’joo anyini, ‘ba diadu aa ‘dipi sa odare tuwadu ku kesuo nga ‘dipi ederu ra. \v 33 ‘Ru’ba vu to kolokora, ti maa le’jo loko ku. \p \v 34 “Ti anyekuka ru, anya asi kolu anyu a mgbo si ku, pi mera ira di si ku, pi le’jo ziba lidi ‘di di si ku, ku’badu anyolu lara karako to, e’bedu o’du ile keru anyi eruku. \v 35 A’dusiku \v 36 Ti anyolu baba saa tuwadu si, anyelegi dudu a’yolu opko anyate du pika pi nga ‘dipi mure redere ri ni aga si, pi edere ga ori mo’di ni andaga. \p \v 37 Itu si andaa keleni nga zo Rubanga di ni aga, ini andaa kumu laagwe ‘be oliveti di ni dige. \v 38 ‘Ba tuwadu evo lovuru eze andaa ni erire ga \c 22 \cl Sura 22 \p \v 1 Esu karama mugati akukwe ako ri di esa ire, lungwele paska kusa lalika rii. \v 2 ‘Ba amaba lazi azi’ba Rubanga ni ri karania cara musa di leni’ba ri to emukii ti ovi Yesu ni ‘dizo ri a ruge, a’dusiku esu korikii’ba. \p \v 3 Sitani kwi yuda ni lungwele iskariota ri a sige, andaa ni mo’di alu maju mudi a limbi ri ni lelega. \v 4 Yuda mu’ba amba lazi azi’ba Rubanga ni ile pi di amba mundara ni di se’ba ri pi to pi erirukii a’ito ovi andaa kumu kukedu Yesu ni a’idi ri a ruge. \v 5 Asinapi evo i’bwe pi olukii anjo to ongu a’ikii rubiya keka andaa ni ra. \v 6 Andaa saa a’ira pi e’do leti nduka ovidu andaa kukue Yesu ni a’idi kesuo’ba ni laki iyo. \p \v 7 O’du mugati akukwe ako ri di esa, o’du bilo Paska di ni lizo rii. \v 8 ‘Disidu Yesu zwe Petero pi yoani to, ‘jo a’ini, “anyivo anyede amani lonya paska di, dulu amanya.” \p \v 9 ‘Jokii andaa ni, “nyile amide ingua?” \p \v 10 Andaa aka a’ini, “anyeri, de anyitoru ‘boru ile’dia anyivo anyesu mo’di ago kungi lukudo iyi dii. Anyiko vu naka zo andaa kwire gar i ga. \v 11 Anyi’jo mo’di amba zo iledi ni, ‘laponyi ku’jo, “kare omudi ingo, mamu manya paska laka maa majuto to rii?” \v 12 Andaa kumu ke’dete anyini zo sile oru zo dige rii, ‘a na epka o’ba baba. Anyede lonya ‘di laka.” \v 13 ‘Disi du vokii esukii nga tuwadu andaa ‘jozo a’ini ri ani. Edekii onya paska di ile laka. \p \v 14 De saa onyudi esara andaa ri vuru onyaga andaa moju to. \v 15 Ongu andaa ‘jo a’i ni, “male opkosi paska ‘di ni nyale anyito adi mecandiru kuru du. \v 16 A’dusiku ma’joo anyini, “mamu manya onya ‘di idi ku kusa ko andaa ro’binga keri Rubanga di ni ga.” \v 17 ‘Di a vuga, Yesu ‘du kubanya, de andaa kuke anjo ra, andaa ku’jo, “anyi’du ‘di, anyalami anya lelega. \v 18 A’dusiku ma’joo anyini, mamu mamvu vino’di idi ku kusa ko keri Rubanga di a emunga.” \v 19 ‘Di a vuga andaa ‘du mugati, de andaa kuke anjo, andaa ngu’ana, pi ke a’ini, ku’jo, “Di maa ru’i kele anyisi rii. Anyede ‘di anyira si ma du.” \v 20 Andaa ‘du kubaya ovi alua ri ani onya vuga, ku’jo, “kubaya’di andaa ni lalu u’di rii maa eri ni ga, ocure anyisi rii. \v 21 Ti anyekukaru, mo’di mani esikire ri aa mato meja ga ‘dia. \v 22 A’dusiku ori mo’di ni kumu gbadu kende o’ba tina andaa ni ra ri ani. Ti icandi kolu mo’di andaa ni esikire ri ni!” \p \v 23 E’dokii luruzika a’ia’ini a’di’i a’ia lelega mure nga ‘di ni edere rii. \p \v 24 Ongu kipele e’doru a’ia lelega a’di ni amba ni a’ia lelega ruge. \p \v 25 Andaa ku’jo a’ini, “opi juru di amba pi kuzwakii a’ia’ba mori si, ongu a’i'ba a’idi ni wa’da mori si alungwe a’i'ba loso ‘ba a’idi ni ripi’i. \v 26 Ti kulee kolu ‘di ni ku anyito. Rari mo’di amba anya lelega ri kulee kolu’bura ani, pi kulee mo’di amba rule anya lelega ri kolu kende opigo anyidii ani. \v 27 A’dusiku a’di ni amba ni, mo’di rire meja ga onyaga rii de mo’di onya lukere ‘bani rii? Mo’di rire meja ga onyaga rii ku? Ti nde, ma anya lelega kende mo’di onya lukere ri ani. \p \v 28 Ti anyi’ba renja’ba olurega mato maa lo’bilo’bi aga si tuwadu rii. \v 29 Make anyini keri, kende ma ata a keri kezo mani ri ani, \v 30 Dudu anyinya aga pi anyimvu nga maa meja maa keri di ni ga, pi anyivo anyori komi keri di ni dige anyoli lejo suru mudi limbi ri Israeli di ni dige. \p \v 31 Simoni, simony, ekukaru, sitani a’i a’jo andaa le nyi’i, dudu andaa kulu’bi nyi anya lu’bizo ri ani. \v 32 Ti melegi nyisi ra, dudu nyaa a’i ke’de ku. De nyimu nyulufuru idi ra, emba nyaa adinji ni. \p \v 33 Petero aka andaa ni, “opi, ma baba mure ga nyito mabusu ge ko da ga saa.” \p \v 34 Yesu longwi laka, “ma’joo nyini Petero, a’u logo sa sira sore ga andu ku kesuo nyiga ma imgbe vu na nyi’joo nyini maku.” \p \v 35 ‘Di a vuga Yesu’jo a’ini, “anda mazwe anyi jujulani ako, kubegu onya di ako, deku mvuka, nga zi zwa anyi ra?” Akaki, “iyo.” \p \v 36 Ongu andaa’jo a’ini, “Ti diadu, mo’di jujulani to ri, kuzi to, ongu saa kubegu onya di to. Mo’di iligo belengu ako ri kulee kelezi andaa jelebiya pi kuge du iligo belengu cwi. \v 37 A’dusiku ma’joo anyini, nga cwile maa ruge ri kulee ko’biru andaa kare ni ga, ‘Ala andaa ni ‘ba injwi ri to.’ ‘A’dusiku nga ‘jole ra maa ruge ri wo kumu redesi.’ \p \v 38 ‘Jokii andaa ni, “opi, nde! Iligi belengu ri aa’dia.” Andaa aka a’ini, “ile ate ra.” \p \v 39 Yesu mu, kende dosi andaa lawezo ri ani ‘be oliveti di ni ga, pi andaa maju kokii andaa vu to. \v 40 De kusakii ra, andaa ‘jo a’ini, “Anyelegi dudu anyitoru lu’bilu’bi aga ku.” \v 41 Andaa mu andaga a’idi si lolu na kende mo’di a oni vizo ri nioi, pi andaa wo vuru elegi, \v 42 Ku’jo “mata, de nyile ra, ‘du kubaya’di pi madi si. Ti rari nga maa lele ma rii ku, ti lale nyidi kederu ni.” \v 43 Anjeli enga ru’buge si lende andaa ni, opko kere ga andaa ni. \v 44 Esu andaa asi kalajwa ambamba, andaa elegi opkosi, pi andaa ori emu kende eri ani kuti vuru anda nan i gasi. \v 45 De andaa kunga oru elegi ga si, andaa emu andaa maju di pi esu kuko’dukii a’ia asi lajwa si, \v 46 Pi andaa zi a’i, “anyiku’du o’dusi? Anyinga oru anyelegi, dudu anyidi kwi lo’bil’bi aga ku.” \p \v 47 Lele adi andaa kolo’joru rii, nde, laki’ba si evo yuda pito, andaa ni mo’di alu maju mudi limbi ri ri a lelega, ese’ba ile adi ni. Andaa emu ire Yesu to andaa elemvu ni njurega, \v 48 Ti Yesu ku’jo andaa ni, “yuda, nyesiki ori mo’di ni elemvu njuka si?” \p \v 49 De a’i'ba Yesu a bara ga ile kundekii nga redere ile, ku’jokii, “opi, amaga ai iligo belengu si?” \v 50 Mo’di alu a’ia lelega sig a opigo amba’ba nga azi’ba Rubanga ni ri a bi di andaga ri tu iligo si. \p \v 51 Yesu ku’jo, “ile ate ra!” andaa lo opigo ile a bi pi lebi bina andaa kare ni ga. \v 52 Yesu ku’jo amba’ba nga azi’ba Rubanga ni ilepi ni, pi amba mudara zo Rubanga di ilepi ni amba zi’ba evo’ba a; ito, “anyervo kende mo’di ogu kore ani, iligo to bele to? \v 53 Anda de ma anyito o’du tuwadu si zo Rubanga di ni aga, anyiko ma kuru. Ti diadu ‘di anya saa ‘i, pi mori vu ini di’i.” \p \v 54 Kokii andaa ni, zikii pi amba ‘ba nga azi’ba Rubanga ni ri di zoga. Ti Petero ko andaa vu vulega. \v 55 De kudukii asi foro aga pi orikii yure na ni ga, Petero ‘i saa emu ri a’ia lelega. \v 56 Zangwa zi i’bu edere ile’dia nan de andaa ni ri’ba ile a lelega asi yure ga, nde andaa ni opko ku’jo, “Ego ‘di saa andaani mo’di ile to.” \p \v 57 Ti Petero ga imgbe ku’jo, “izi di, mani andaa ni ku” \v 58 Ga ‘dini mo’di zi nde andaa ni pi ku’jo, “nyi sa nyi a’ito.” Ti Petero ku’jo, “Ego’di, ma’iku.” \p \v 59 Saa ni mi alu vuga, mo’di zi embaru ku’jo, “gba gbadu ego’di saa andaa to, asudiku andaa ni saa Galilaya go.” \p \v 60 Ti Petero ku’jo, “Ego’di, mani ku nga nya ‘jole ile’i" mgbesa andaa loro’jore gas i ‘a’u logo so sira ra. \p \v 61 Opi lufuru nde Petero ni, pi Petero era le’jo opi di andaa ‘jole andaa ni, “A’u logo sa sira sorega ku du andu kesuo nyiga ma imgbe vu na.” \v 62 Petero fu laangwe pi owu opko si. \p \v 63 ‘Di a vuga a’i'ba Yesu ni bara lute’ba ile edekii andaa ni, pi mgbakii andaa ni. \v 64 Akukii nga zi andaa dige cwi kudikii andaa ni luzi ku’jokii, “E’dete amani! A’di mgba nyi ni?” \v 65 Lu’jokii le’jo ziba karako Yesu a ruge andaa ni lu’dazo. \p \v 66 De vu kowi ra, amba’ba di emuru kare alu ga, amba’ba lazi azi’ba Rubanga ni ri pi a’i karania cara musa di ni leni’ba ri pito. Zikii andaa ni vura andaga \v 67 Pi ku’jokii, ‘De nyi kristu ‘i, ‘jo amani.” Ti andaa’jo a’i ni, “De kesu ama’jo anyini saa, anya’i ku, \v 68 Pi de amazi anyi saa anyivo anyaka maa tiku.” \v 69 Ti e’doru andu, ori mo’di kumu kuri di anda mori Rubanga dini ga.” \p \v 70 Ku'jokii, “nyi ori Rubanga ii ya?” Pi anda jo a'i ni “anyi jo ma a'anda ii.” \v 71 Ku’jokii, “Amale sadeni zi a’duni? A’dusiku ameri amanga andaa ni gba ri a tige si.” \c 23 \cl Sura 23 \p \v 1 D’I laki ile tuwadu ngakii pi ezikii Yesu ni Pilatu andaga. \v 2 E’dokii Yesu ni esikika, ku’jokii, “Amesu ago ‘di kenji vu amadi, kuluga ‘ba musoro lokwerega cesari ni ongu ku’joo andaa ni andaa ngasi andaa ni kristu, opi’i. \p \v 3 Pilatu zi andaa ni ku’jo, “nyi opi yudei’ba di’i?” Yesu aka andaa ni ku’jo, “nyi’jo anda.” \p \v 4 Pilatu ‘jo amba’ba lazi azi’ba Rubanga ni ri pi ni laki’ba di to, “mesu nga zi injwi mo’di ‘di ni ruge kuru.” \p \v 5 Ti enjarukii ‘jore na ni ga, “Andaa kuluto’ba ni bi lele andaa’ba lenire gas i yudaya aga si tuwadu, e’doru Galilaya esa ko’dia.” \p \v 6 De Pilatu keri ‘di, andaazi ‘di mo’di Galilaya ga si ya? \v 7 De andaa kesu a’jo Yesu ni kare Erode kuzwa ni ri ni gas i, andaa zwe andaa ni Erode di, esu Erode saa aa yerusaleme ga o’du ileni ga. \v 8 Da Erode kunde Yesu ni, andaa olu anjo to, a’dusiku andaa le opkosi Yesu ni ndele. Andaa eri le’jo Yesu a rug era pi andaa ta asi nosi andaa kumu kunde nyuma nyuma zi’ba Yesu kedee na ra. \v 9 Erode luzi Yesu ni le’jo karako si, ti Yesu aka andaa ni nga zi alu saa kuru. \v 10 Amba ‘ba lazi azire Rubanga ni ri pi karania cara musa di ni leni’ba ri to edekii, esikikii Yesu ni nga karako si. \v 11 Erode ni andaa asekerea to lu’dakii Yesu ni pi edekii andaa ni. ‘Di a vuga lusukii andaa ni bongu loso ri si kudikii zwee Pilatu di. \v 12 Mgbesa o’du ilesi Erode pi Pilatu to ecorukii rozi, esu revuka aa a’ia lelega. \p \v 13 Pilatu lungwe amba ‘ba lazi azi’ba Rubanga ni ri pi amba ‘ba ni di du ri pi to ‘ba ni laki tuwadu kare aluga. \v 14 Pi ‘jo a’ini, “Anyezi madi mo’di ‘di kende mo’di ‘ba ni di sere nga injwi ri ni ederega rii, ti nde, ma’i maa ngasi, maluzi andaa ni anya andaga si, mesu nga zi injwi mo’di ‘di ni ruge kuru le’jo ovi anya andaa ni esikizo ri ni ga. \v 15 Nga zi iyo, kesu erode ‘i saa esu le’jo zi alu saa kuru, a’dusiku andaa ezwe andaa ni vule amadi, pi nde, nga zi atere da ni mo’di ‘di a edele na iyo. \v 16 ‘Disi mamu mamgba andaa ni pi mayu andaa ni ra” \v 17 Esu Pilatu ni kulee kayu mo’di alu yudei’ba ni ra o’du karama di si. \p \v 18 Ti ojwaki tuwadu kare aluga ku’jokii, “Akelegwe mo’di ‘di ra, ayu amani baraba’i!” \v 19 Baraba ni esu a’ba mabusu ge andaa tika avoro du si pi’ba ‘dika to. \v 20 Pilatu ‘jo a’ini idi, esu andaa le Yesu ni ayule. \p \v 21 Ti ojwakii ku’jokii, “Epa andaa ni kuruce dige, epa andaa ni kuruce dige.” \v 22 Andaa ‘jo a’ini vu nazo ri si, “A’dusi, mo’di ‘di ede nga injwi ingo’i? Mesa nga zi injwi da lizo andaa dige na kuru. ‘Disidu de amgba andaani ra, mayuo pi.” \v 23 Ti enjarukii ojwaka to u’duku oru ri si, kulekii akepa andaa ni kuruce dige. U’duku a’idi epi Pilatu ni ndi. \v 24 ‘Disi Pilatu a’i le’jo a’idi ra. \v 25 Andaa ayu mo’di a’ia a’ile ‘bale mabusu ge avoro si’ba ‘dika to ile ra. Ti andaa ke Yesu ni nga a’ia lele ri ni edezo laka. \p \v 26 Lele a’ia andaa ni zire pi ri si, kokii ago zi runa simoni’i. Andaa ni mo’di engare vu lungwele cirene gas i rii, esu kemu andaa nga leti si, kokii andaa ni pi’bakii kuruce Yesu di andaa dige kungi, kuko Yesu a vu. \v 27 Laki ‘ba di karako, pi uku owu’ba andaa sir i to kokii andaa vu. \v 28 Ti Yesu lufuru a’idi ku’jo, “injonji yeruusaleme di, anyowa masi ku, rari anyowu anyisi pi anya ‘bonji to. \v 29 A’dusiku nde, o’du kumu kemu vo ku’jokii laka, “A’i anda losoto ondo pi ‘a ti’ba kuru ripi, pi ba lundule kuru ripi.” \v 30 Ongu vo ku’jokii ‘be ni, anyi’de amadige, pi ‘be ciri ciri ri ni, “anyaku ama cwi.” \v 31 A’dusiku de kedekii nga dipi kwe ebi ri a ruge, kumu kolu ingoni kwe a’ui ri a ruge?” \p \v 32 ‘Ba zi ri, a’i’ba nga injwi ri ni ede’ba rii, a’i saa azi a’ikare alu ga Yesu to ‘dile. \v 33 De kusakii kare lungwele “ban i di nikwa” ri ni ga, epakii Yesu ni kuruce dige, ‘ba injwi ile to-mo’di alu andaa di anda ga lele pi aluzo ri andaa di legige lele. \v 34 Yesu ku’jo, “Mata, ede a’ini kiza, a’dusiku nikii ku nga a’ia edele rii.” ‘Di a vuga ‘bekii coro, pi lapikii andaa bongu. \v 35 ‘Ba ede kundeekii pi amba ‘ba di kulu’dakii andaa ni ku’jookii, “andaa lari ‘ba zi. Kalari andaa ni andaa nga si de andaa ni kristu ni Rubanga di ri’i na’i, mo’di Rubanga a ovile ri’i.” \p \v 36 Asikeria saa edekii andaa ni, evokii ire andaa to, kekii andaa ni vino upka rii, \v 37 Ku’jokii, “De nyi opi yudei’ba dii, lari nyi nyaa nga si.” \v 38 Epakii nga cwile ri andaa dige lele oru ku’jo, “Di andaa ni opi yuderi’ba di’i.” \p \v 39 Mo’di injwi alu epale kuruce dige ri ‘da andaa ni ku’jo, “nyi kristu’i ku? Lari nyi nyaangasi amato saa. \p \v 40 Ti mo’di injwi luzo ri e’ja andaa ni ku’jo, “Nyori Rubanga ku, azi nyisa ali le’jo nyaa dige ra? \v 41 Ama ‘dia gbadu anda a’dusiku alukwe amani nga injwi ama edele risi. Ti mo’di ‘di le ede nga injwi kuru.” \v 42 ‘Di a vuga andaa ku’jo, “Yesu, era ma de nyemu nyaa keri ni ga na’i.” \p \v 43 Yesu aka andaa ni, “Gbadu ma’joo nyini, andu nyolu mato kare alu ga paradise aga.” \p \v 44 Saa esu esa aziya, vu ini aku vu tuwadu sa ko saa dicalu \v 45 Itu’ji vu kuru. ‘Di a vuga bongu lalale zo Rubanga di ni aga ri aga ri cwi pka. \v 46 Yesu owu u’duku si ku’jo ’dini andaa ekoru ra, \v 47 De asekeria ni amba kunde nga redere’di, andaa ke yayi Rubangani, ku’jo, “gbagbadu mo’di ‘di mo’di ri’i.” \v 48 De ‘ba laki evo’ba nga dipi ni ndere ri kundekii nga rede’ba ‘dipi, ngwikii vule aga luudika to. \v 49 Ti a’i tuwadu andaa ni ni’ba ra ri, pi uku andaa ni vu oko’ba enga’ba Galilaya gas i ripi, edekii baraga kundedkii nga redere ‘di pi. \p \v 50 Nde, ago zi runa yozefu’i, andaa ni vurago. Andaa ni mo’di loso pi mo’di anda. \v 51 Ago’di esu a’i le’jo vuru a lile Yesu a dige ri kuru pi nga a’ia edele Yesu ni ri to. Andaa ni ’ba yudaya di lungwele Arimatea ri ni ga si, andaa ni kulute keri Rubanga di a emuka. \v 52 Ago’di mu Pilatu di, zi Yesu a ru andaa di si. \v 53 Andaa e’du Yesu a ru kuruce ga si, libongu dabalani ingwe sure su ri si, kudi laa ’budi u’di gale oni agar i ni ga, esu adi ase mo’di zi gbu laka kuru. \v 54 O’du ile esu o’du redezo rii, sabatu ire re’dore ga. \v 55 Uku Yesu a vu ni oko’ba enga’ba Galilaya ga si ri kokii yojefu pi a vu pi ndekii ‘budi Yesu a ru ni ‘barega ile to. \v 56 Ngwikii vule, edekii odu andaa run i efuzo. Lovukii o’du sabatu di si cara a’jojo ri ani. \c 24 \cl Sura 24 \p \v 1 Lovuru inini itu Rubanga si, uku ile evokii ‘budi ge, ezikii adu ngure viya a’ia edele ri to. \v 2 Esukii oni ambugodu atile ‘budi ile a tiger i ali pi. \v 3 Kwikii ‘budi aga, ti esukii opi Yesu aru kuru. \v 4 Lele a’ia di rukire ga ra nga redere ile si ri ni ga mgbesa ago ri ede a’ia bara ga bongu napi kususu. \v 5 Uku ile ori ko cwi pi elukii di vuru, pi ‘jokii uku ile pini, “anyindu mo’di lidiri ‘ba pko ri ni aga si a’dusi? \v 6 Andaa ni ‘dia iyo, ti enji pi da a si! Anyera nga andaa ‘jole anyini esu andaa ni adi Galilaya ga rii, \v 7 Ku’jo ori mo’di ni kulee akazi ‘ba injwi ri a diga pi akepa kruce dige, pi o’du na a vuga kenji pi da asi.” \v 8 Uku ile erakii andaa le’jo, \v 9 Pi ngwikii vule ‘budi ge si, pi ‘jokii nga ‘di tuwaduu majuu mudi limbi alu ri pi ni ‘ba zi’ba ri pi to. \v 10 Ti maria magadele ni joana ro, pi maria ni yakobo ende to, pi uku ziba a’i to ri ‘jokii nga dipi maju ni. \v 11 Ti ofu ‘di keriruu maju ni kende le’jo isa rii, pi a’ikii uku ile a le’jokuru. \v 12 Ti Petero nga oru fe ‘budi ge, wo vuru nde ‘budi aga, nde bongu dabalani ingwe ri bara nde ga a’dute. Petero ngwi vule andaa di ‘boru, kulura a’du ni nga ederu ni ya’i. \p \v 13 Nde, ‘ba ri a’ia lelega si esu kuvokii ‘ba lungwele Emausi ri ni ga, lolu na kate maili tuderi yerusaleme ga si. \v 14 Kuvoki rezusi a’ia lelega nga tuwadu redere ri a dige. \v 15 Lele a’ia rezure pi luruzire a’ia’ini ri ga, Yesu ni andaa ngasi emu emuru a’ito. \v 16 Ti a’ia mi la’buru cwi andaa ni nire ga. \v 17 Yesu ‘jo a’ini, “Anyi ri ‘di anyolo ‘joru a’du dige anyizi vosi na’i?” edeki cwi anda na pi kelende icandi to. \p \v 18 Mo’di alu a’ia lelega runa keleopasi ‘i, aka andaa ni, “nyi mo’di alu papala yerusaleme ga si nga redere’di ni pi o’du ‘di pi ni asi ri ni nire ku rii?” \p \v 19 Yesu ‘jo a’ini, “nga ingopi’i?” akaki andaa ni, “nga Yesu ni nazareti go ri a ruge, andaa ni nebi, opko i’bu ge pi lo’jo’jo ga Rubanga ni andaga pi ‘ba andaga sa, \v 20 Pi avi amba ‘ba lazi azi’ba Rubanga ni pi’ba amba amadi to ke andaa ni da lizo ruaru pi epazona du kuruce dige. \v 21 Ti esu amegeni andaa ni ra mo’di mure Israeli ni larire ri’i du. Te ‘diiku, andu ‘di odu ni nazo na’i, e’doru nga ile a redenga. \v 22 Ti saa, uku zi ama lele ga si kekii amani a’uka cwi, de kuvokii lovuru inini ‘budi ge na’i. \v 23 De kesukii andaa ru kuru, engwikii, ‘jokii a’i de anjeli ra ongu anjeli ile ‘jo a’ini andaa ni lidi. \v 24 Ago zi’ba ama lele gasi vokii ‘budi ge, vo esukii nga ile gba uku ile a ‘jozo ri ani. Ti ndekii andaa ni kuru. \p \v 25 Yesu ‘jo a’ini, “anyi’ba mamali pi asi anyu le’jo tuwadu nebiya a’jole ri ni a’ire ga rii! \v 26 Leru kuru kristu ni icandi esuzo ‘diani pi kudi ruto andaa yayi ni ga?” \v 27 Yesu kudi e’do le’jo cwile andaa ruge buku ge ri ni ngeka a’ini, e’doru buku musa di ni ga pi nga tuwadu nebiya a cwile andaa ruge ri to. \p \v 28 De esakii ire ‘ba a’i kuvo laka ileto, Yesu ede Akaka du kende andaa kalaga ani. \v 29 Ti rikii andaa ni, ku’jokii, “olu amato, a’dusiku diadu vu undwe itu’dera” ‘Disi Yesu eda di vule mu a’ito’boru kare alu ga. \v 30 De saa onya di esa ra, andaa ri vuru a’ito onya ga, andaa ‘du mugati, elegi, pi ngu ke a’idi. \v 31 ‘Di a vuga mina pi awiru ra, pi nikii andaa ni ra, pi andaa legwedi a’ia lelega si. \v 32 Ku’jokii a’iaini, “Esu ama asi ri lurumvure kuru, lele andaa loro’jozo amato leti ge rii, lele andaa le’jo buku ge ri ni awire amani rii?” \v 33 Mgbesa ngakii oru onya tige si saa ilesi rere, nywikii yerusalemu. Esukii maju mudi limbi alu ile tarukii kare alu ga, pi’ba zi’ba a’ito ri to, \v 34 ‘Jokii a’ini, “opi ni enjira gbadu, pi e’deteru simony ni ra,” \v 35 Pi ngakii nga redere a’ini letige si ile, pi ovi Yesu a re’detezo a’ini mugati nguka si ile to tuwadu a’ini. \p \v 36 Lele a’i a le’jo dipi ni lu’jore rii, Yesu ni gba ri emu ede a’ia aga ga, pi ku’jo a’ini, “l’bwe kolu anyito.” \v 37 Ti oriko a’i cwi, pi rakii a’i nde endi. \v 38 Yesu ‘jo a’ini, “anya asi kulumvuru a’dusi? Lazilazi kemuu anya asi ge a’dusi? \v 39 Anyinde maa di pi maa pa to, ‘di gba ma’i. Anyilo ma pi anyinde. Endi ru ako pi kwa ako, ovidu anya mani ndezo’di ani.” \v 40 De andaa ku’jo nga’di, andaa e’dete a’ini andaa di andaa pa to. \v 41 Adi saa atekii a’ika na ku anjoanjo si pi ‘a’ukii cwi. Yesu ‘jo a’ini, “anyidi nga nyale na aa?” \v 42 Kekii laka e’bi lu’bilelu’bi rii, \v 43 Pi andaa du nya a’ia anda ga si. \p \v 44 Andaa ku’jo a’ini, “lele maa olure anyito ri, ma’jo anyini nga tuwadu cwile cara musa di ni ga pi nebia di to pi buku longo di ni ga ri to kulee ko’biru ra.” \v 45 ‘Di a vuga andaa awi a’ia lara dudu a’i kuni du nga cwile buku aga ri. \v 46 Andaa ‘jo a’ini, “acwi dini, “a’jo kristu ni kulee knde icandi, pi kenji pi idi da asi o’du nazo ri si. \v 47 Asi lufuka pi enji e’beka kule akunge andaa ru si vu tuwadu ga si, ke’doru yerusalemu ga. \v 48 Anyi sadenia nga dipi di’i. \v 49 Nde, mezwe nga mata ecarale anyini ri. Ti anyolu’ba yerusalemu di ni ga kusa ka anyini lusunga mori engare oru ri si.” \p \v 50 ‘Diavuga Yesu se a’ini di laangwe sa ko ire Betaniya to. Andaa ngi di doru cotutu a’ia ruu ge. \v 51 Mgbesa lele andaa tutu core a’ia ruge ri si, andaa e’be a’ipi angi andaa ni oru pi ru’buge. \v 52 Kekii laru andaa ni, pi engwikii yerusalemu ga anjo karako to. \v 53 Olukii Rubanga di zoga saa tuwadu si andaa ni anjore ga.