\id MRK \ide UTF-8 \h Marko \toc1 Marko \toc2 Marko \toc3 mrk \mt Marko \c 1 \cl Sura 1 \p \v 1 Ofu loso Yesu Kristo Rubangaa angwapi di e’do ‘dini \v 2 Buku profeta Isaia di I aga cwiru ‘dini: “Nde, mazwe modi ofu zire ri nya anda ga, anda ni leti nyidi obare baba ri. \q \v 3 Uduku modi alu nga lugwere hwesihwesi aga ri, ‘Enye de baba leti Opi di; anyedu leti anda.’ \p \v 4 Yoana emura, kuke batisimo hwesihwesi aga kunge ofu batisimo enji ru zo ri dudu ekebe enji ba di ra. \v 5 Ba tuwadu Judea ga ri pi tuwa du Jerusaleme di to vo ki anda dii. Koki batisimo abu Jordano ni aga, kuru ki aiya enji ni. \v 6 Yoana kusu bongo edele nakanaka ni eni sii ri, ‘ii gobi ci, lonya anda di umbi lanyu to. \v 7 Anda ba lenire ga kuji, “mo’diemure ma vuga ri mori na zwa madi ra, mvuka ni iba anda di mawo vuru twiya ru kpwe. \v 8 Make anyi ni batisimo iyi si, anda ni le kemu kuke anyini batisimo Endi Ole ri si.” \p \v 9 O’du naniga, Yesu enga Nazareti ni Galilea ri aga. Yoana ke anda ni batisimo meri Jordano di ni aga. \v 10 De Yesu edo emuka iyi asi, ende rubu awiru mgbo, Endi Ole amamu ani ri esi anda di ge. \v 11 U’duku engare rubu ge ri ku’jo: “Nyi ma Agwapi ma lele ndo ri ‘I; ma le ni okpo nya rug’e. \v 12 Endi Ole ri zii anda ni hwesihwesi aga. \v 13 Vuaru Yesu olu lakao’du mudisu; Sitani obi anda ni ra. Yesu ni nyaraga to evoki ruaru, ki malaika mba taa na ra. \p \v 14 Yoana ni ako di, Yesu nga mu Galilea ga. Laka nge ofu loso enga’re Rubanga dii ri. \v 15 Ku’jo: “O’du esa ra, opi Rubanga di ire. Anyiru enzi, anya’ii Ofu loso ri ‘i.” \p \v 16 Anda mure meri ni bara Galilea di ni ga, nde Simone ni ai adupi Andrea to kaki aia voi ni ‘be meri ‘aga, a’dusi esu ai ‘ba e’bi ‘beka ri ‘i. \v 17 Yesu ku’jo ai ni: “Anyeko ma avu, ma’baaanyi ‘ba be au.” \v 18 Mgbesa ii e’beki aia voi pi ra, koki anda vu ‘i. \v 19 Voki andaga, ndeki ‘boronzi Zebedeo di Yakobopi anda adupi Yoana to, ai sa ai aia I’bu ni ‘a, kaki aia voi ogbwi. \v 20 Lungwe ai ri, e’beki aia ata Zebedeo ni ibo ‘a I’bu’ba diaru to koki anda avu ‘ii. \p \v 21 Voki bi Kafaranao, Sabato odu si, Yesu mu zo lemu di ni ga, e’do ‘ba lenika. \v 22 Nga anda lenile ri si a’uki ndo, a’dusi ri ai lenire mori si, lapwonyi cara Mose di lenika rii di ani ku. \v 23 Zo lemu di ri ni agaesu mo’di zi ori inzi rii e’do ojwaka, \v 24 “Yesu Nazaretigo rii, nyile ama to a’du? Nyemu ama la’dare ya? Mani nyi ote: nyi mo’di ole Rubanga di I.” \p \v 25 Ki Yesu ku’jo mgbemgbe: “Nyolu ciri di! Efu runani gasi pi!” \v 26 Ori inji rii e’do mo’di ‘dini ‘jaka, ko efu ruaru ojwaka to pi \v 27 ‘Ba tuwa auki ra, ziru ki aia nga si, “Di adu ni nga? Leni udi ri mori too? Kujoki endi injei ri ni ki eri anda ni raa. \v 28 Ofu anda di di mu vudi ngbwi ga vutowa du Galilea di to. \p \v 29 Yesu e’be zo lemu di ra dini, voki Yakobo pi to, Yoana pi to, mgbesa toruki zo Andrea pi di Simone to ri ni ga. \v 30 Esu Simone a andizia a ruaci ‘de vuru; ki ‘joki anda ni mgbe ra. \v 31 Emu anda di, enga anda di oru. Mgbesa ruaci e’be anda ni ra, ko mu lonya hwere ai ni. \p \v 32 Nainga undrwelaga, eziki anda ni ‘ba avu ri pi I, ‘ba ori injwi to ri pi to. \v 33 Ba ganyi awu tawni ga tuwadu r’ii taru ki kotige. \v 34 Mori anda di si ba ru injwi lajwa to ri ngapi, pi ba ori to ri pi sa doo pi, ki leku aini nga joka. \p \v 35 Ga inini lovuru, vu sa adi ini; Yesu nga mu ole baa ako ri ni ga ki edo elegika. \v 36 Simona pi anda bero’bazi to voki anda ni ndure ga. \v 37 Esuki andani ri, ku’joki: “‘Ba tuwa du kundu ki nyi.” \p \v 38 Anda ni le a’i: ‘Ani ‘ba akuvoki kare zi ga ganyi mgbimgbi ga si, ausi amage du ofu loso rii ai ni sa to. A’dusi memu vu dige ausi.” \v 39 Nga mu Galilea ga Ofu loso ri nge si zo lemu di ni aga si ki do ori injwi ri runa pi ni ga si. \p \v 40 Mo’di alu do’obo to rii emu Yesu di, ko wo vuru, a’I andani ‘dini: “de nyile ra ma ru kebwe wa! \p \v 41 Kiza ko Yesu ni anda si cwi. Eju anda di ni, ko elo andani. Yesu lungwi: Ondo nyi a’joka rii ani, male ra! Nyaru kegbwe! \v 42 Mgbesa do’bo zwara, runa emu pelere. \v 43 Mgbesa Yesu zwe modi nai emi emi, ko ecara anda ni dini: \v 44 Nyera, ak’jo ga ‘dii modi zi ni ku, rari nyimu edeteru mo’di ga azi’re Rubanga ni rii dii pi nyazi ga nya ru a egbwejo ri’I, kende Mose a ‘joka rii ani sadini dru, ausi ‘ba kuniki du nya do’bo jwa ra ni ote. \v 45 Modi ‘di mu pi, ki anda ru a zwaka ra si e’do ga joka kare cidru niga nyanya; disidu Yesu kaci ganyi ‘a si ferende ni kpe. Disidu ri kolu kare ‘ba ako rii niga. Ki liri sa ‘ba anda ri ori kaci diaru. \c 2 \cl Sura 2 \p \v 1 O’du u’bi kuu avuga Yesu engwi Kafarnaom ga ‘dii, mgbesa ofu anidi aca ‘baru sir a. \v 2 Disidu taruki laka amgbu, e’be ausi zo ga tendere; zoti ga sa kare iyo. Saa na si esu Yesu keleni baa. \v 3 Ago ai suu zipi eziki anda di engiki ago zi pa na ebwe ra ri. \v 4 Ki ‘ba a o’luka koti ge de si, njuki zo ni dii oru si mgbo. Ko esiki legeri and ni engizi ri Yesu ni andaga. \v 5 Yesu nde ai aidi dini ku’jo modi ru injwi ri ni: “Ma ‘bura, enzi nyidi e’beru ra.” \p \v 6 Lapwonyia Cara Mose di lenika zibapi sa ai a’a na, e’doki nga raka aia asige. \v 7 Mo’di di kujo nga dini ingoni? Ka Rubanga ni lu’da. Mo’di enzi e’be’re wa ri te Rubanga ‘I’ku ya? \p \v 8 Yesu a ga aia asi ge ri nika ote si, ku’jo ai ni: Anyi’ba ra ‘dini ‘di ‘bapi kolu anya asi ga a’dusi? \v 9 Nga ingoi jole modi udavu ri ni, nya eji ni ebe ra kusa akujo Nga oru, nydu nga nyidi odudi, edo muka ii? \v 10 Dudu anyi ni duu agwapi modi ago na di anda ni mori to vudige ndiya kiza edezo enji ba ni”, kujo modi pana ebwe ra ri ni, \v 11 “Majo nyini, nga oru, duu nya birisi ni, mu rere nyidi boru.“ \p \v 12 Anda ni ngbwesa duu anda birisi, kwi zoga si langwe baa tuwa andaga si, ai sa kwici du au ki ra ki keki ekuu Rubanga ni, kujo ki, “Ama dee nga dini gbwu sa kuru. \p \v 13 Anga mu anda ga si meri ti ge, ba laki evo anda di, edo ai lenika. \v 14 Anda lagazo na si, nde Levi ni ori Alfeo ni ri vuru zo musoro tare ga ri atige: “Eko ma vu ni.” Levi nga oru, ko Yesu a vu ni. \p \v 15 Yesu ri zo Levi di niga. ‘Ba agbwu musoro taka rii pi enzi’ba to anda vu koka ri riki tarameza ga, kunyaki nga Yesu pi to pii sa ba anda lenile ri pi to. \v 16 Lapwonya Cara Mose di lenika ri vua Farizei vu koka ri, ndeki Yesu kuu nya ga enzi’ba vua ‘ba musoro traka rii to ‘di, ku’joki ‘ ‘ba Yesu a lenile ri ni: kunyga enzi’ba to vua ‘ba musoro lutaka ri to a’dusi?” \p \v 17 Yesu eri nga di ‘jo ai ni: “‘Ba dakitara leka ri ‘ba ru egbwe ri ku, ki ‘ba rulo’u rii ‘i. Memu ‘ba loso ri ni lungwere ku, ki mulugwe ba enzi’di au. \p \v 18 O’du zi, ‘ba Yoana ni batisimo hwe’di ri a vu ni okoka ri’bapi Farizei zi pi to, riki abiri tare. Ba zibapi evoki Yesu di ku’joki “Nga bare ba Yoana a uv okoka ri kaki abiri ta ‘ba Farizei a vu okoka ri to, ki ‘ba nya vu okoka ri le kutaki abiri ku ri a’dusi? \p \v 19 Yesu a’i aini ku’jo: “Ba karama la’ge di ni ga ri le niki abiri ku. Okpo ri yaigo kolu a’a takiabiri ku. \v 20 Saa yaigo na ‘duzo pi rii kemura. O’du naniga kevoki kutaki abiri ra. \p \v 21 Mo’di alusa bongu u’di ogbwi’di oku rii si ni iyo. De ked’era, bongo u’di ri ka oku ri cwi ra, vuna ni ga ku’ba lirina kumu rezi si. \v 22 Vuaro mo’di alu sa vino u’di to’re ubi oku rini aga ni iyo. De to ra, vino kaa ubi ‘dii leda kperi, vino kuko kura vuru, vuaru ubi ni sa kue konyi akoo. Iyo! Kule ubi u’di ri kolu vino u’di ri ni aga!” \p \v 23 Sabato zi si, Yesu pi voki ‘ba anda vu okoka ri to amvu ni aa lule si. ‘Ba anda vu okoka ri e’doki igi amvu aga ri ni keka. \v 24 Farizei ondeki nga ‘di ‘dii rii, ku’joki Yesu ni: “Nyidre dri ‘ba nyidri ka ta cara a gale Sabato si mgbe ri ede a’dusi? \p \v 25 Yesu ku’jo: “Nyila anga Davide a edele rii eze sa kuru ya? Esu ‘ba anda vu niokoka ri to abiri koo air a. \v 26 Disidu Davide ohwi zo Rubanga di ni ga, nya mugati azile Rubanga ni ri ra. Nga dii ederu esu Abiatari ni Amba azi ole ri di ‘I. Cara amadi le mugati ‘dii ‘ba ga azika Rubanga ni rii kunya te ni. Ki abiri ni le’jo si Davide nya ra vuaru ohwe zi ba anda vu koka ri ni. \v 27 Yesu vua ku’jo ai ni: Sabato ‘baru ‘ba ni, a‘ba ‘ba Sabato ni ku. \v 28 Disidu Agwapi ‘ba di I sa amba Sabato di ‘i.” \c 3 \cl Sura 3 \p \v 1 Yesu gwi zo lemu di ri ni aga, esu ago zi dini ebwe ra ri. \v 2 Riki ndeka di de ka modi nani lajwa ejwa pi ya’i odu Sabato di si dudu ai kesiki anda ni. \v 3 Yesu kujo modi di ebwere ri ni, “Nga oru ede diya baa ni agaga tuwadu.” \v 4 Vuaru kujo ba ni, “Cara le Sabato si ekede nga loso ri ‘i nosi ujiri ‘I ya, lidi ekonyi re ga aosi ba dii’ka au?” Ki vu ki ciri. \v 5 Yesu nde ‘ba dii angala ko andani ra, ki kiza ko anda ni aia ga Erika ku si, Ko ku’jo mo’di nani: “Eju nya di ni. “Mo’di nai eju anda di dini, mgbe ederu ra. \v 6 Farizei di mgbe oyiki langwe lejo ni ti lubare ga ba Erode di to di ai kudiki Yesu ni ingoni ya. \p \v 7 Yesu pi voki ba anda leni le ri to voki meri Galilea Yudea di ri ni ga. \v 8 Ido Jerusalem pi Idumea, Jordano ire ire Tiro pi laga Sidone to ri ni ga si. ‘Ba ‘di’pii evoki lejo Yesu a ‘leni le ri ni erire ga. \v 9 Yesu ku’jo ‘ba anda lenire ri ni kubaki ‘ibo ba’ba, adusiku ba’ni angbwu, kadiki ai anyu ku. \v 10 Igbwe ba avu’ri ekpadu, ‘disidu ba’avu ri koki Yesu avu dudu ai ku lo ru na i. \v 11 De ori injwi ri ndeki anda ni, ‘dee ki vuru anda andaga, kojwaki: “Nyi Rubanga a Ngwapi’i.” \v 12 Ki ecara ai ni ilili kungeki anda driba ni ku. \p \v 13 Yesu tu oru ‘be dige, lugwe ‘ba anda enile ri. Ko evoki anda di. \v 14 ‘Dii’ni lupe ‘ba mudii alimbi eri: (lungwe ai maju) Ku’jo ai ni: Malupe anyi anyolu du ma to. Ma anyi zwe ‘ba lenire ga ra, ofu loso ri si \v 15 Vua’ru ma anyi ni mori hwe ori inzi ri dozo ra.” \v 16 Disidu lupe ‘ba mudra alimbi eri: Simone (Yesu a ‘dale Petro rii ‘i) \v 17 Yakobo ori Zebedeo pi adozi ni Yoana to Yesu ‘da aia ru “Iyilovi boronji” ehwi a ni“ Ba angala a kole emi emir ii ‘i “; \v 18 Andrea, Filipo, Bartolomeo, Mateo, Tomaso, Yakobo ori Alfeo, Tadeo, Simone ni mo’di o’ja ‘di’di dimgbo esuzo rii‘ i, \v 19 Vua Yuda Isikariote ni mo’di Yesu ni lezire rii ‘i \v 20 Yesu ngwi ‘boru. ‘Dii avniga ‘ba amgbu taruki kare alu ga, ausi Yesu pi ‘ba anda vu okoka ri to fuki anga nya si kuru. \v 21 Kaka andadi ri pi eriki nga di anda ni nale, ngaki voki Yesu ni ekore, a’dusi ‘ba ku’jo: “Emali ra.” \p \v 22 Lapwonyia Cara Mose di lenika agaka Yerusaleme ga ri, ku’joki: “Anyinde Belizebuli ni ruaru, disidu ka ori inji ri ludo okpo Belizebuli ni amba ori injwi ri di si. \p \v 23 Yesu lungwe ba kwicidu anda di vuaru nge aini le’joehwi si le’jo ehwi si, ku’jo: “Sitani ka Sitani do wa ni ingoni? \v 24 De suru alu rii a ‘a lanjuru ra, kaki lu’ja ai ai ni, suru nai olu ku. \v 25 De ‘ba koti alu ga ri lanjuruki ra, kaki o’ja ‘duai ai, zo nai sa olu ku. \v 26 De Sitani ka injwi ede anda ruge andagasi, anda opi kumba kpe, le’jo anda di ati kelesira. \v 27 Mo’di zi iyo kumu mo’di okpo ri di zoga ka anda limi ni epa kpe, kule ati kombe mo’di okpor iba si cwi kpa, kadi limi zuga ri ni dure. \v 28 Ma’joo anyi ni lokuloku! Enzi tuwadu sale’jo injwi ri to tuwadu la’da to keberu wa. \v 29 Ki de mo’di ‘daa Enddi Ole ri ‘I le, enzi anda di e’beru ku, kolu tadu. \p \v 30 Yesu ‘jo nga dini di ‘ba ziba pi kujo ki ori injwi ri ruaru a’aa di. \p \v 31 Yesu a ende pi Yesu a adunzi pi to evoki anda di. Mbaki langwe, zweki ofu anda di lungwezo. \v 32 ‘Ba amgbu taruki riki bara aru. ‘Ba ku’jo anda ni: “Yya ende pi nya adunzi pi nya amvonzi pi to langwe ‘di ‘ai kaki nyini lungwe.” \p \v 33 Yesu longwi: “Ma’ende ni a’di ‘I ya? Ma’adunzi pi a’di pi ‘i?“ \v 34 Nde ‘ba lurika anda lagaga ri pi, ku’jo ai ni: “Anyinde dini! M’ende pi m’adunzi pi to ai ‘dii! \v 35 Mo’di nga Rubanga a lele ri ede’re ri I, anda ni m’adozi‘I, m. amvoti ‘I pi m’ende ‘i.” \c 4 \cl Sura 4 \p \v 1 Yesu edo nga lenika meri Galilea dii ‘a ti ga, ‘Ba evoka ri ekpadru, disidu tu, muu ri I’bo ‘a ‘aga. ‘Ba tuwa lumba ki logo ni fofo tige. \v 2 Leni ai ni lejo ekpadu le’jo ehwi si le’jo ehwi si. Anda ga lenire ga. \v 3 Ku’jo: “Anyeri adii! Anyera adi mo’di ori yi’re ri muu ori yire. \v 4 Ki anda ori yire ga, ori zipi jo leti baraga, arinzi ko emu t era. \v 5 Ori zibz pi jo oni di ge, esu laka inyakwi gaa’agwadu ‘a, ko nga eze’agwadu. \v 6 Itu ‘a kaka okpo si si, ori gwe ra, a’dusi inyakwi a oluka ga si su ijwa ali kuru. \v 7 Ori zipi jo oki kwe aga, oki ni bi endu ra, lesire na iyo. \v 8 Vuaru, ori ziba pi jo vu a’du ri ni aga, ko zo loso, nga kaa ekpadru: zi baa pi mudina, zipi mudi azia, zipi mia.” Yesu ko ‘jo aini: \v 9 “Anyi ‘ba bi tro nga erizo ri I, anyeri!“ \p \v 10 Yesu anda ni adute ri, maju ai ‘ba ziba pi ire ire anda to ri, ziki anda ni kunge dudu lejo obebi di ri ni ehwi adu ya, leki nile. \v 11 Yesu ku’jo ai ni: “Ga ruzu’re di Rubanga di ri edete anyi ni ra, ki ‘ba maraga rii ni edete obebi si. \q \v 12 Ause’ ‘kundeki nga mi si be sa; kende deki kuru ri ani; keriki nga bi si be sa, keriki du ehwi a ni li ku, ausi kecoki du aia asi Rubanga ruga kiza esuzo ku.’” \p \v 13 Yesu ku’jo aini: “Le’jo ehwi ‘dii anyi ni kuru ya? De nyi ni kun na le’jo ziba pi anyi niye ingoni? \v 14 Mo’di ori yi’re ri yi le’jo Rubanga di ‘i. \v 15 Ori joka leti mara ga ri ai kelede ‘ba le’jo Rubanga di erikara ri, ki mgbe sa Sitani kemu ka le’jo aia erile rii ‘du pi. \v 16 ‘Ba ziba pi kende ori joka onihwi dige rii ani, de mgbesa eriki le’jo ‘dii ni, kaki a’ia ezeze asi egbwe si. \v 17 Ki le’jo ni ohwi ai asi ge ali kuru. ‘Disidu olu paraku. Ki de lubi lubi kusa ecandi emuni, kaki lejo anda ri ebeka ra. \v 18 ‘Ba ziba pi kende ori joka oki ‘a gar ii ani. \v 19 Ai ‘ba le’jo erikara ri ‘i, ki asi lajwa loso limi di ga vudigeri pi to, de ohwi ai asi ni ga, kaki le’jo ehwi ‘dii indu ra, ausi edeki I’bu loso rii ku. \v 20 Ki ‘ba zipi kendre ori joka vu a’du ri niga rii ani. Eriki le’jo ‘dii ra, ko a’iki ra vuaru ete’deki ovi loso rii okpo si, kende ori a ‘aka: zipi mudina, zipi mudi azia, zipi sa mia rii ani.” \p \v 21 Yesu ku’jo ai ni: “Nyi tara ezi zu ga ‘bale ku’do ‘aga kusa lengeri zeledi ge ya? Kule anyi ba taramiza dige kuu ya? \v 22 Amala nga zule rii, ka redete kuni iyo, vuaru lejo lojole ciriciri ri, pi to eri ku ni iyo. \v 23 De modi di bi nga erizo a’aa keri!” \p \v 24 Ku’jo ai ni: “Kule anyi ba bi lejo any eri le ri ni ga! Ovi du nya lejo lulika ba zi ni dige ri, ali sa lejo nya dige awu si, nga zi sa kule anyi ni rii, ki lamgba Rubanga di ka anzi si anyidri nde ra. \v 25 Mo’di nga tro rii ni a’di zina enja laka, vuaru mo’di nga ako rii le anda dii gaa rii sa ‘aduo pi.” \p \v 26 Yesu ku’jo: “Opi Rubanga kelende mo’di alu ori yi’di anda di amvu ‘a gar ii ani. \v 27 De de odu ga, nosi mi na kolu mgbo, itu aci nosi iniaga sa, ori ani ayile rii kojo zo si; ovi anda zozo rii ni ku. \v 28 Vu ka ori nii ezo ni kuba kua sa ni. Ati ori kunga kpa vuaru kuba ofuu pa, ordi ‘a ekpadu \v 29 De ori a’a ra, amvu ni ata ki’doa lwaka, a’dusi ori ka ra.” \p \v 30 Vuaru Yesu ku’jo: “Opi Rubanga di kuviru a’du tro? Le’jo ni ehwi ba esule obizo ri ingoi ya? \v 31 Kende vundi ehwi a ni; ori ‘dii gaangwa du. Mo’di alu ka ori di su amvu ‘a’ga \v 32 kuzo, kecoru hwe retugo hwe zii zware rii, dru a koca amgbu, arinzi kemu kute rasi laka.” \p \v 33 Yesu ku’jo le’jo ehwi ehwi ‘dii anda ani amgdu, ausi’bakeri dru nga anda gele ri a ehwi ni, v \v 34 Onge le’jo laki ni le’joehwi si a’dute, ki ‘ba anda vu lukoka ri ni le nge le’jo ni vu ca. \p \v 35 O’du alua na si undrwelaga, Yesu ku’jo ba anda vu lukoka rii ni: “Jwaki a’do ga,” \v 36 E’beki ‘ba amgbu rii vulega; ‘ba anda vu ni okoka ri toru ki I’bo aga Yesu ni lagaga, peki tro: esu I’bozi pi sa a’aa. \v 37 Erevi e’do lweka okpo si, ka leasi unzi meri dri ngorongoro, I’bo ni ru eyi I’do omvuka; I’re I’bo kori. \v 38 Esu Yesu ri ku ko o’du ko I’bo sa aga, ‘ba anda dri ni kpomgbo dri. Engaki anda ni, ku’joki: “Lapwonyi nyi’ba bi ku ya? Ire a’di ocu ‘re! \p \v 39 Nga ra, ku’jo erevi ni meri tro: “Anyimba ‘di! Mgbesa erivi to ede cwi. \v 40 Ku’jo ba andaa lenile ri ni: “Ori kalu ko anyi adusi ya? A’I anyidri iyo a’dusi? \p \v 41 A’uki cwi, riki ai uzire: “Mo’di eri meri tro a erile ‘dii a’di’i? \c 5 \cl Sura 5 \p \v 1 ‘Ba ‘dii caki vu Gerasini ni meri Galilea ‘a ‘do ri niga dii \v 2 Yesu esi mgbe I’bo ‘a gasi, eciruki mo’di enga’re kare ‘ba lusere gar ii ni ga. \v 3 Mo’di ‘di ori inzi rii to kolu kare ‘ba lusere ga ri ni ga. Ba ma anda ni obele nyori si di kpe. \v 4 Amala ombe anda di pi pa to mola ingbili si nyori tro vu ekpadru sa, ka nyori ni kuke pi, mola mgbili ‘I sa konyoa ra ra; mo’di mori tro anda ni kore wan a iyo. \v 5 Iniaga si raa itu asi dige si odu tuwa; kolu kare ‘ba luserega ri ni ga pi ‘be aga. Kowu ka anda ru luka bibi oni si. \v 6 Nde Yesu ni lulu si, efe angusi, ‘de Yesu a pa ga. \v 7 Jwa uduku nja sii, “Ame de nyini adu, Yesu, Agwapi Oru Rubanga di rii? Ma inyi Rubanga ni gba ri aru si, ke lajwa ru di mani ku.” \v 8 Enjaru kujo laka, “Nga pi ago di aru ge si, nyi endi injwi ri i.” \p \v 9 Zi anda ni, nay ru adi ii”? Nga ai anda ni, “Ma ‘ru ni Mundara- ama yayadu.” \v 10 Aii kiza si idi idi dudu kuzwe du ai ole ai ya olure ri ni ga si p ‘ii kuu. \v 11 Diyadu Opego laki na ‘I konyaki bee paga, \v 12 aiki anda ni, jujo ki, “Zwe ama opego na pi ni aga, dudu ama kwi du aiya ruge.” \v 13 Aii aini raa, endi injwi ri nga aiya ruge se pi ki kwiki opego ni ruge, ngbsa lariki fu feki julu bee di ni aga pi deki meri aga, opego kate elifu eri omvuki meri aga. \p \v 14 Baa onya lukere opego ni ri feki pi keki ofu nga redere tawuni ge ri pi ayi aga morogo ga ri, Ba tuwa du nga ki ei gasi nga redere ri ni ndere ga. \v 15 Evoki Yesu di nde ki modi ago orii-to rugeri, modi alu aluwa mundara to rug e ri, rii na’a, subongu cwi ujena eduru anda, ki ori koo air a. \v 16 ‘Ba nga redere modi-ori injwi ri ni deka ri eriki modi na nge aini twadu, nge ki aini nga redere opego ni rug’e ri. \v 17 Kii aiki Yesu in kumu pi rere ole aidi nani ga si. \p \v 18 Caa anda ni kutu I’bo ga ri, modi ado ori injwi ri ru aru si ri le mule anda to. \p \v 19 Ki Yesu ai anda ni kuru, ki kujo laka, “Nga muu boru nyidi pi ba nyidi ni ga joo aini nga Opi a edele nyini ri, pi sa kiza anda edele nyi ni ri. \v 20 Ngbwe sa nga mu pi ri lejo ngeka lejo losoYesu edele anda ni Dekapoli ga rii, baa tuwa duu aura. \p \v 21 Dyadu de Yesu ni jwa meri ni ado nasi idi, I’bo si, baa ambgwu taru bara na ni ga, anda ni bgwa meri bara ga. \v 22 Amba zo lemu di ri run’a Jairo ‘i, nde Yesu ni, ‘de pa aru, \v 23 Aii anda ni kiza si idi idi, kujo, “Ma zwa ni gaga rii lidi na ire da to. Ma inyi, emu ti nya di dina ni ga dudu lidi na kengwi ra.” \v 24 Edo muu anda to, pi laki agbwu koki vuna epiru ki ireire anda ruge ngbwi. \p \v 25 Diyadu izi zina emu naa eri kura ru aru si s’a kinya mudi alimbi eri. \v 26 Izi dii esu ecandi opkwosi, dakitaria ma pkwe, eko anda citi ra, lajwa ni jwaka iyo, duna kejaru andaga injwi. \v 27 De izi ri eri ofu Yesu aru ge, nga emu oguaru si ba laki aga elo kanju anda di. \v 28 Iziri kujo, “De amelo te bongo na I sa, Ma ruu kujwa ra.” \v 29 De elo Yesu ni, eri rare ri mba cwi, ecu anda runiga lajwa iyo, lajwa ru ge ri nga pi. \p \v 30 Yesu ni mbgwsa eri anda ruge mori zi nga ra. Anga lufuru ba aga kujo, “Adie lo maa bongo ni? \p \v 31 Anda maju jo laka, “Nyide baa laki di kulumwiru ki nya ruge ni kuru ya, nyi ziye, “Adi lo nya ru ni ya?”“ \v 32 Ki Yesu de anda a bara ni di adi elo anda ni ni ya. \p \v 33 Izi ri, nira nga redere anda ruge ri, ori kocwi run a ku di ‘diyi. Izi ri emu dee vuru Yesu ni anda ga pi nge ga redere anda ruge ri anda na tuwa. \v 34 Kujo iziri ni, “Maa Zuwa, aii nyide ebedu nya ruu emu loso palanda. Mu tutu ibwi olure tadu ri to nya runi kujwa ralajwa to kuga pi. \p \v 35 Anda kujo nga ri, ba ziba pi amba evoki Jairo aba ga si ri, kujoki, “Nya zuwa ni dara. Nye candi Lapwonyi ni ididi adu ni”? \p \v 36 Ki de Yesu eri lejo yaya du aiya lujole ri, kujo amba zo lemuu di ri ni: “Oko ri kuu. Aii ayu.” \v 37 Aii kuru modi zi keko anda vu ni, teca Petro I, Yakobo ‘I vua Yoana ni Yakobo adozi to. \v 38 Evo ki zo ba ambe zo lemu di ri nde ba angbwu kojwaki palanda, kowuki pi ukuku to atci. \v 39 De anda ni kwi zuga, kujo aini, “Anya asi ni oru pi anyowu adu si? Bura di’i da kuru kuko odu.” \v 40 Guki anda ni. Ki ba baa tuwa langwe duu bura ataa pi ende to ba anda baraga ire ri to, mu ole bura alaa laka ri ni ga. \v 41 Koo bura ni dii kujo zangwa gawangadu ri ni, “Talitha, koum!” ekhwi na “Zaabgwa ma’jo nyi ni ga oru! \v 42 “Mgbesa zaangwa rig a oru, e’do laweka. Esu kinya na mudi alimbi eri. Lejo di si auki opkwosi. \v 43 Ko ecara ai ni ku’joki nga’di ba zi ni alusa ku, vuaru ku’jo kuke ki zaangwa ri ni nga nyale rii. \c 6 \cl Sura 6 \p \v 1 Nasi voki tawuni anda di boru, ki anda maju koo vuna to. \v 2 De sabato ni odu esara, edo ba leni ka zo lemu di ri ni ga. ‘Ba amgbu a’uki ga aia erile ri si r’a. Ku’joki: “ni ga di tuwa du ingoni? Cire pi nyuma anda edele ri a’di kee laka ni ya? \v 3 Di fundi bau hwa’re ri ori Maria ni, Yakoba pi a adozi Yose I, Yuda pi tro, Simone pi tro ri ‘I ku ya? Anda amvonzi pi ama lele ga diya iyo ya? A’ I asi enjoru ra Yesui a’ru ge. \p \v 4 Yesu ku’jo ai ni, “A’di profetago aru anda ni ku, ile anda di tawuni ge pi ba anda di odi du zo alu ri ni aga. \p \v 5 Anda ni kede ibu mori si kpwe, ile kuba dii baa alu alu evoka anda di ru lajwato ri ki runa pi kemu loso. \v 6 A’u aia oluka a’i ako si. \p \v 7 Yesu lungwe maju mudi alimbi eri zwe ai eri eri, kee aini mori endi injwi ri adige, \v 8 ecara ai kuziki nga zi ku aiya acini ga, nosi bele diga, mugati kolu iyo, kubego to, pi rubiya kombe ki opige gasi ga ku-- \v 9 kule kusu ki loti paga, pi kusuki kanju eri kuu. \v 10 Kujo aini, “De anyi kwi zo zi ge, onylu naa di de anyi le vole pi rere. \v 11 De tawuni zina pi leki ku anyi ni aika nosi sa eriki anyi ku, de enye be ole nai, anya oyo urufudu anya paga ri naa koludu sadeni ai ni. \v 12 Nga voki pi nge ki ofu baa ni kebeki enji aidi raa. \v 13 Doki ori injwi ri yaya du pi, pi sa evuki odu baa ru napi injwi ri aruge ki lajwa nga ban”a aruge si pi rere. \p \v 14 Opi Erode eri lejo di ra, adu si ku Yesu aru kuu ba ni tuwa du. Baa zipi kujo ki, “Yoana ni batisimo hwe’re ri enzi ni, “dii le’jo anda nyuma edezo wa ri i. \v 15 Ba zipi ku’jo: “Anda ni Elia ‘i.” ‘Ba zipi, “Anda ni profetago ondo andani ‘ba andani ezenaa ani. \p \v 16 De Erode eri ‘di, ku’jo: “Mo’di ‘di Yoana ni ma dina lile pi ri enzi ni” \v 17 Andani esu opi Erode zwe ‘ba Yoana ni ekore, ko ombe anda ni nyori si cwi, su mabusu ‘aga le’jo Erodiade ni Erode a adozi Filipo a izi ni anda a ‘dule ri di si. \v 18 Yoana ku; jo Erode ni: “Nyaoluka nya adozi izi tro ni cara le ku.” \v 19 Erodiade I angala ko cwi, le Yoana ni ‘diika, ki ma kpe, \v 20 amala Erode ni Yoana si ori, ni ote anda ni mo’di loso vua ole ri ‘I, disidu ka anda ta mba loso. De Erode eri Yoana ku jo g’a, anda di karu ki ra, ki le nga Yoana di Erika ni ra. \p \v 21 Odu esuru Erodiade ni Yoana ni ‘dizo o’du Erode ni tizo ri erazo ri ni ga. Erode ‘ba karama amba andadi ganyi ‘a ri ni, anda askaria amba ri pi ziipi ‘ba amba amba ndeka Galilea ‘ar ri ni. \v 22 Zagwa Eroiade dri emu tu nga loso, ko hwe Erode pi ni anda omu tro anzo palada. Disidru opi ku’jo zawa ni: “Nyizi ma ga nya lele ri si, mgbe ma kee ra” \v 23 Erode ko aluru zawa ni ra: “Ma nyi ni ga tuwa du nya lele ri kee ra, kolu ewo vu am di ndrele ri dii sa ‘i.” \p \v 24 Zawagaw ‘di mu zi ende ni: “Maa’ I a’du au? Erodiade a’i: “Nya’i Yoana ni batisimo hwe’re ri a’di i “. \p \v 25 Zwangwa dii ngwi rere opi di, ko zi ga anda lele ri. Ku’jo: “Ma le nyi kee ma ni Yoana batisimo kere ni a dri ‘I; nyi ke ko’bi ‘aga diyadu! \v 26 Opi a asi lajwa okpo si, ki anda ralukara vuaru omu oluka aa si, le anda ni kuga nga anda a’ile zwa ni ra ri ku. \v 27 Disidu Opi zwe mgbe askari alu, ku’jo kezi Yoana a dri ni. \v 28 Mo’di ‘di mu, eli Yoana a dri ni mabusi ‘a ga si, ezi ko’bi aga, kee zawangwa ‘di dri, zwangwa ke ende di. \v 29 ‘Ba Yoana a lenile ri eri ki lejo redere ri, evoki duki anda imwa ni seki vuru. \p \v 30 Maju evoki Yesu di, ku’jo ki anda ni ga aia lenile care aruge ri to. \v 31 Esu ‘ba ekpadru kevo ai di vua kaki ngwi. Disidu Yesu pi ‘ba anda vu okoka ri to, esuki saa ga nya zo kuru. Yesu ku’joai ni: “Anyitraru kare ‘ba ako ri niga lovure.” \v 32 Disidu voki I’bo si kare ‘ba ako ri niga lovure gaa angwadu. \v 33 Ki laki ndeki ra ai voka ni ra niki kare na sa ra. Engaki e’I cidu ga, voki pa si kare nani ga caki laka maju ni ati. \v 34 Yesu enga I’bo ‘a ga si ‘dini, esu ‘ba ekpadu; kiza ko cwi, a’dusi kaki lede bilo leyi’dipi ako ri ani. Rii vuru, e’do ai lenika. \p \v 35 Esu dria vu kuni, ‘ba anda lenile ri evoki ku’joki laka: “Kare dini ga ‘ba iyo vua diyadu vu sa kuni. \v 36 Diya kule anyi zwe ‘ba ‘di pi, ausi kaki vo e’I ire ri ni ga lonya gere ga si ai ni.” \p \v 37 Yesu longwi ai ni: “Anyihwe ga ai I ni nyale anyi i.” Ba anda lenile ri a’iki: Ile amevo amge mugati silingi mia eri ai ni nyale le ‘I ya? \p \v 38 Yesu zi ai: “Mugati anyidri a’a ri si? Anyivo ndrea.” Endreki ‘dii evoki ku’joki: “Mugati tou e’bi eri to.” \v 39 Ku’jo ‘ba anda lenile ri ni koba ki baa kuri vuru muru muru, kuriki lemgbe dige. \v 40 Ba edo rika vuru, lanzurukiru mia mia kusa mudu tou mudi tou. \v 41 Yesu ko ‘du mugati tou ri e’bi eri ‘di to, ndi mi oru ‘bu aga, ko anzo Rubanga ni; ku’jo ‘ba anda lenile ri kalanju ‘ba lofo si. E’bi eri nai sa laju ‘ba ni lofu ga si tuwadu. \v 42 ‘Ba nya ga aia lezo ri ani. \v 43 ‘Ba anda vu koka ri traki mugati fufu e’bi tro re’be’re ri evo mudra alimbi eri \v 44 ‘Ba mugati ‘di nyaka rii ekpadru, ‘aru ago kate alifu tou. \p \v 45 Nga ‘di avuga, Yesu ‘ba ‘baa anda lenile ri toruki I’bo aga, kujwaki vu zi Besaida ga, ki anda ni kelesi ‘ba amgbu ‘di zwere boru. \v 46 De wo voki pi, anda ni mu bee aga elegi re. \v 47 Undrwe laga I’bo ni lolu meri ‘aga, anda ni le lesi logo dige ‘a dute. \v 48 Yesu ndre ‘ba ‘di lade I’bolupeka sir’a, amala erivi kulwe ai dri lele. Esu erefu vu aru vu owire ri ‘i Yesu emu aidi iyi diga si, kalawe iye dige si. Yesu le lagale laga pii. \v 49 Ki ‘ba de anda ni dini, kuraki andani oriori, ki diki ukuku, \v 50 a’dusi ndreki anda ni tuwadu ote, ori ko ai cwi. Ki mgbes ku’jo ga ai ni: “Anyemba asi! ‘Di ma ‘i! Ori kuko anyi ku.” \v 51 Anda ni sa ko tu I’ob ‘a ga tro, erevi ko mba ‘di. Be ‘di tuwadu maki nga ehwi erile gaangwadu sa kpe, \v 52 amala eriki ehwi nyuma mugati di naa kuru, aia uje la’buru cwi. \p \v 53 Jwaki meri ni ‘di ni, ecaki vu Jenesareti di ni ga, ko lumbaki I’bo ni oti ga. \v 54 Oyiki I’bo ‘aga si ‘di, mgbe ‘ba ziba pi ndeki Yesu ni ra. \v 55 Acaki ‘boru si, e’doki ‘ba avu ri ajikaavuruhwe si Yesu ni vu si. \v 56 Kare tuwa du anda emure ga ri, e’I aga si, ganyi a’ si, amvu ‘a sis a, kaki ‘ba avu ri zi kaki lulaa soko ni tige, kaki kiza a’i dubasi ku’ba ‘ba avu ri kelo ai ni anda bongo a ti ‘i. Ba anda ni elokara ri a ru ni egbwe kpo ra. \c 7 \cl Sura 7 \p \v 1 Farizei’ba ai lopwonyi care Mose dri lenika ri zipi engaka Yerusaleme ga ri tro taruki Yesu a bara ga. \v 2 Ndreki ‘ba zipi anda lenile ri kunyaki ga di andi tro, jwe ki dri kuru \v 3 (Farizei’ba pi Yudei’ba tuwadu leni aia a’bi di si, nyaki nga ku du jweki di kuru nai, adusiku koko ki car aba aba abi dii. \v 4 De Farizei’ba evoki soko ga si, nyaki linya ku de jweru ki kuru na i, pi sa kokoki abi ni cara, cara abi’ di ziti ciri ciri ri to, kubaya jweka, kodi, okozo mulasi suresuri, pi koviki ai ku nya lonya ovi ingo I ya.) \p \v 5 Disidu Farizei ba lupwonyia cara Mose di ni koka le nika ri to, ziki Yesu ni: “Ba nya lenile ri ruki cara abi di ku adusi yu, kunya ki nga di andi to adusi ya?” \p \v 6 Yesu a’i ai’ni: “Isaia ku’jo anyi enjo ni ce, kelende cwi zo ri ani: Rubanga ku’jo ‘Ba di kuruki ma tisi isa, aiya asi ni ma ruge iyo. \q \v 7 Laru ai a hwele ma ni ri ci ako, a’dusi ga aiya lenile ri car aba di ‘ba di a’dute cara Rubanga di ‘i ku. \p \v 8 Anyi luyi cara Rubanga di ra ongu anye lebi leti abi di ni ga. \v 9 Anda ni ku’jo ai ni, “Onyo ba losodu cara Rubanga di ni ebeka dudu anyi ba lego abi di niga. \v 10 Amala Moses ku’jo: ru anya ata ni pi nya ende to; de modi kujo nga injwi anda ata pi ende aruge gbwadu kudara. \v 11 Ki anyi joa: de’modi jo ataa ni pi ende ni to, konyi anya ecule madisi ri Karbani ekwi na azi kele Rubanga ni ri i, \v 12 disidu nya I ku modi nai kede konyi nya ataa ni kusa nyede ni. \v 13 Disidu anyi baa cara Rubanga di kemu ekwi ako cara anya lubare ri si. Nga ziba pi anya edele ri si. \p \v 14 Lunga laki anda di ku’jo aini, “Anya ri ma, anyi tuwa du, ki anyi ni ote. \v 15 Nga zi iyo emure modizi aru ge langwe ci kejiya anda ni de kwi anda aruge. \v 16 De ago lejo bito na aa, keri ki. \p \v 17 De Yesu ebe ba laki ra kwi zuga, lupwonyia anda lenile ri ziki anda ni obebi ni ekwi diba na adu ya. \v 18 Yesu kujo aini, “Anyi saa adi anyi ni ngadi ku? Anyi ni ote nga kwire modi aga ri langwe si ri enji anda ni ku, \v 19 adusiku kwi asi na ni ga ku, ki kutoru ikwi aga koyi pii ize nib’u ge?” lejo di ni ekwi Yesu kujo lonya tuwa du pelere. \v 20 Ku’jo, Nga oyire langwe asige si ri keji ba ni. \v 21 Adusi ku nga engare modi ni ruge ri, anda asige ri, kejaru ra injwi ri, asa edeka, ogu, badika, \v 22 momo, asi injwi, bate, avi, ru ivoloka, dri okpo, lali idekatro. \v 23 Nga injwi’di tuwa du kenga ba ‘aga ki kenji ba ni.” \p \v 24 Yesu e’be kare naa ra, mu vu Tiro pi Sidon di ni ga. Naa si mu hwi zoga, ki le anda ni naa modi zi kuni kuu, ki anda ni kuzuru kpwe. \v 25 Izi zi a zaangwa ni oriinjwi rii runa ni ga, eri ga Yesu a di g era, emu ‘de Yesu a’ndaga. \v 26 Ki izi ‘dii juruzi, ati anda ni Fenicia ni Siria ‘a ri nigaA’I Yesu a kiza ni kudo dru ori injwi ri anda zawangwa aru ge si pi. \v 27 Yesu ku’jo anda ni: Atizo ri kule ‘baciri kunya ga kpa, a’dusi linya ‘baciri di ‘beka okee nini loso ku.” \p \v 28 Ki izi ‘di longwi: “Oo Amba, ma’I ra. Ki oke sa kaki linya ‘bacire di a fufu joka meja vuru ri nya wa.” \p \v 29 Yesu Yesu ku’jo izi’di ni: “Ga nya jole la’di si, nyimu ‘bura asi igbwe to; ori injwi na nga nya zawangwa ni rug e si pi.” \v 30 Izi ‘rii ngwi ‘boru ‘dini, esu anda zwangwa ‘de gbolo dige, ki ori ruaru iyo. \p \v 31 Yesu enga vu Tiro ni ga ‘di, ko leti Sidone di mu’re meri Galilea gar ii, lali vu Dekapoli di iga si. \v 32 Eziki andra aru mo’di bi ako nga jo’rekpe ri’I, a’iki anda ni kuti dri mo’di na adige. \v 33 Lose anda ni ‘ba amgbu aga si maraga a’dute, su driza bi aru, elo ledra na tuzesi \v 34 Mgbesa ondi mi oru, a’a angi, ko ku’jo anda ni: “Efeta”, ehwi na ni, “Nyawiru!” \v 35 Mgbesa bi awiru ra, leda nai sa ayuru ra, ko ku’jo nga pelere. \p \v 36 Yesu ecara ai ni kule ku’joki ‘ba zi ni ku. Ki luma kpe, anda ai igogaka si le kaki zi ofu ‘dii aca si. \v 37 A’uki okpo si. Ku’joki: Ede ga tuwa du loso! ‘Ba ‘ba bi ako ri keriki nga, ‘pi ba ti ako ri ku’joki nga.” \c 8 \cl Sura 8 \p \v 1 Naniga sa ‘ba evo amgbu, ki ga ai ni nyale iyo. Esu lonya loko tuwadu ra. Yesu lungwe ba anda lenile ri, ku’jo ai ni: \v 2 “kiza kuko ma ba disi ku, a’dusi ko, ai ma tro o’du ina, vuaru ga aini nyale iyo. \v 3 De mazwe ai boru abiri to, ka ai ‘be letige ra; zi ‘bapi engaki vu loluge.” \p \v 4 Ba anda lenile ri longwi anda ni: “Kare ‘ba ako ‘dini ga a’di ka lonya esu kele ‘ba ‘dini pi waya?” \p \v 5 Yesu zi ai “Anyi di mugati aa’a ri si? A’iki: “Tudyeri” \v 6 Yesu ko ku’jo ‘ba kuriki vuru. Ko ‘du mugati tudyeri di, anzo Rubanga ati, ko kee’e‘ba andai ri di kalanzu le ‘ba ni; ko lanzuki ‘ba lofo si. \v 7 Esu e’bi ciri u’biku ai di aa’a. Yesu anzo Rubanga e’bi ‘di si, ko ku’jo ‘ba anda vu okoga ri kalanjuki. \v 8 ‘Ba nya ga de de aia leka ri ani, esu ai ire elifu isu. \v 9 ‘Ba anda vu okoka ri taki lonya ni fufu lesire ri, esu taru evo tudyeri. Yesu zwe ‘ba na tuwadu pi. \v 10 Mgbesa ‘ba anda lenile ri ‘Ba anda vo okoka ritoru ki ibo aga, ko voki vu Dalamanuta ni ga. \p \v 11 Farizei ‘ba ziba pi evoki e’doki erota anda to, leki anda ni obika lejo Rubanga di adige. \v 12 Yesu a’aa angi, mgbe a’i: “Anyo ‘ba o’du ‘di sir ii ile lete a’dusi? Ma’joo anyi ni lokudu ohwe ‘ba o’du ‘di sir ii ni lete ku hwa.” \v 13 Yesu e’be ai, tu I’bo ‘a, jwaki ‘a’do ga. \v 14 Ba anda lenile ri adi legwe lonya zire gar a, kujoki mugati ai tro rii eri isa. \v 15 Yesu eba ai a bi ni dini: “Anyi’ba anya mi kolu mgbo, anyimba anya ta ni cuwi akuhwi Farizei’ba di Erode pi to ri si.” \p \v 16 Yesu ni ganga ai’a ‘jole ri ote, ko ku’jo ai ni: “Anyi jo nga mugati oluka iyo ri adige ‘adusi? \p \v 17 Ndi abdu sa anyeri nga ku ya? \v 18 Andani mati mugati tou ri ‘ba alifu tou ni ‘di ri, anyi ta mugati fufu re’be’re ri evo si?” \v 19 A’iki: Mudri alimbieru.” \p \v 20 “Vuaru andani maa mugati tudyeri ri lutire ‘ba alifu isu ni ri niga, anyi ta mugati fufu re’be’di ri evo koro’do si? A’iki: “Tudyeri.” \v 21 Yesu ko ku’jo ai ni: “Adisa anyi ga eri kpe ya?” \p \v 22 Esaki Besaida ga ‘dii, eziki mo’di mi ako riYesu di, ko a’iki anda ni kelo du mo’di di ni. \v 23 Yesu ko mo’di ‘dia dri ni, kadi eziya e’I ‘asi langwe. ‘Ba tuze mo’di ‘di amige, ti di ruaru, zi anda ni: “Nyi de nga way a?” \p \v 24 Mo’di ‘di e’do mi aseka a’i: “Ma ‘ba nde kaki lende kwe ani, ki kalawe.” \v 25 Ti anda di ni mo’di di amige sa di, mgbe mo’di ‘di nde ga pelere; anda mi zwa ra, kude nga tuwa du anda. \p \v 26 Yesu zwe anda ni ‘boru ku’jo: “Kugwi e’I te be ri ni aga ku. \p \v 27 Yesu pi ‘ba anda lenile ri to voki e’I Cesarea Filipi laga ga ri ni ga. Letimige zi ai lazi si ‘dini: “Ba ku’joo ma a’di’i?” \v 28 Ku’joki anda ni: Zipi kura nyi Yoana ni batisimo kere ri, zipi kura nyi Elia ‘I, zipi kura nyi profetago.” \p \v 29 Ko zi ai: “Anyi le, anyira ma a’di ‘i? Petro a’I Ni, ku’jo: “Nyi Kristo “i!” \p \v 30 Ko ecara ai ni kule kungeki di ba zi ba ni ku. \p \v 31 Ko e’do ai lenire, amala Ngwapi ‘ba di ‘baru ecandi retu rii ni esure,’ba amba ‘ba ga azika Rubanga ni ri dri lapwonyia Cara Mose dri lenika ri to ri ni gale mgbe vuaru ‘dile kpo. Ki o’du ina avuga kemu konzi ra. \v 32 Jo nga di gbo. Mgbesa Petro lungwe anda ni baraga edo anda ni ejaka. \v 33 Ki Yesu ndre nga ba anda lenile ri di, e’ja Petero ni: ku’jo anda ni: Nyinga mani pi, nyi Sitani! A’dusi ra nyidi ‘ba di ‘i, Rubanga di ‘i ku.” \p \v 34 Yesu lungwe laki ‘ba anda lenile ri to, ku’jo ai ni: “De mo’di le ma vu ni okoka, kuga anda ru ra, ku’gi anda kruce ni, keko ma vu ni. \v 35 A’dusi de mo’di le anda lidi ni larika, ka anda lidi ni legwe ra; ambisi de mo’di ka anda lidi ni legwe ma si vuaru Ofu Loso madri si, kemu anda lidri ni lari ra. \v 36 De mo’di di nga vu dige ri tuwadu a’aa, ki evolo anda lidri ni ra ri, anda ni di de aa ya? Gbwdu dide anda ni iyo. \v 37 Mo’di ka anda lidi ni ofu wa ri adusi? \v 38 De ba odu dini aga Rubanga e’bekara, enzi edeka au ri lelega, mo’zi drinza ko ma si \c 9 \cl Sura 9 \p \v 1 Yesu ku’jo ‘ba anda lenile ri ni: “Ma’joo anyi ni gbadu ‘ba zipi ‘ari kaki opi Rubanga di emuka ni ndre kesua ludraki kuru.” \p \v 2 O’du azia avuga, Yesu zi Petro ni, Yakobo to pi Yoana ni laka ‘be dige oru, ausi ai kolu dru ai ai ni. Ai andra ga si Yesu ecoru ra. \v 3 Anda bongo ‘ee ingwe bue, ka ‘ba ni me esu esu, mo’di zi alu sa vu dige ‘a bongo ge’re naa ani wa ri iyo. \v 4 Elia pi Mose to edeteru aia anda ga, kezuruki Yesu pi too. \v 5 Petro ku’jo: “Lapwonyi, ‘ba ni oluka ‘di ‘a ni loso, disidru nyi’ba amasi morogo ai naa, alu nyi ni, alu Mose ni vuaru alu rii Elia ni.” \v 6 Petro ni ku’jo nga dinini ku: ori ko ai tuwa du ra. \p \v 7 Mgbe ru’bu enga retugo du, la’bu aia di ni cwi; u’duku ko enga ru’bu ‘aga ku’jo: “Di ma Ngwapi ni ma lele ndro ri ‘i. Anyeri anda ni!” \v 8 Ki ndreki ga aia bara ga di ni, esuki ‘ba zi ai allele ga iyo, tete a’ai rii Yesu ‘i. \p \v 9 Aia esire ‘be di ge si ri, Yesu kujo nga aiya dele ri kujoki ba zini ku kwa, kofuca ndi o’du Ngwapi ‘ba di onzizori niga. \v 10 Gbwadu koki ga anda ecarale ai ni ri a vu ni ra; ki ai lelega si kaki g aero vua kaki enzika ai ehwi ni a’du ya ni luzi. \p \v 11 Ko luziki andani: “Lapwonyia Cara Mose dri lenika ri ku’joo Elia kemu kpa a’dusi?” \p \v 12 Yesu ku’jo: “Lokuloku. Elia kemu nga tuwadu edere karega ya ni ndrere kpa; ki de ‘dini ri osiru oma Ngwapi ‘ba dri ka icandi esu okpo si vua a’di ani ede a’dusi ya? \v 13 Ki ma’joo anyi ni, Elia emu ra vuaru edeki nga ruaru cwizo buku ge ri ani.” \p \v 14 Yesu lungwe ba anda lenile ri, esuki ba angbwu taru aia bara ga, Lupwonyi Cara Mose di okoka ri keroki lejo ai to. \v 15 Baamgbu ‘di ndeki Yesu ni’di, a’uki ra, feki anda ni a’ure, ziki anda ni anzo si. \v 16 Yesu zi a’i: “Anyi ai tro ta ero a’du dige?” \p \v 17 Ba amgbu ‘di ‘a mo’di alu a’i: “Lapwonyi, mezi ma’bura ni nyi dri, a’dusi ori unzi rii ruaru a’aa, lubi tina cwi. \v 18 Vuaru de ori ‘di ezu ruaru ni ku’bea vuru kefu tro ti n’ a ga, ka anda si ni nya okpo si vuaru kedea okpo. Mazi nya ba nya lenile ri kudoki dru ori ‘dii pi, ki maki kpe.” \p \v 19 Ku’jo ai ni: Anyi ‘ba a’I ako ri ‘i. Kule molu anyi a bara ga ndi ingopi? AAnyezi ma di.” \v 20 Eziki ‘bura ‘di anda di, ki mgbe sa ori inzwi ri ndre Yesu ni dini ‘be ‘bura ‘di vuru, ku liru inaku ‘a ga kefuto tro ti naniga. \v 21 Yesu zi ata ni: “Nga di ederu ‘bura ‘di aruge ca kinya si?” Ata a’i: “e’do ‘boronzi anda di niga. \v 22 Ku’bea aci ‘aga, zipi si iyi ‘aga, vu ekpadru ani ‘dijo kpo. Ki de nyi nga zi ede wa ri, kiza kuko nyi ama si, nyekonyi ama.” \p \v 23 Yesu longwi anda ni: “nyi’jo ce, me deya wa. Nga towa du kederu modi ai to ri ni wa.” \p \v 24 Mgbe ‘bura ‘di a ata oza, oma: “Madri a’I a’aa, ki ga, ekonyi a’I madi gaawandu ‘di ni!” \p \v 25 Yesu de ba remuka anda lagaga dini, eja ori injwi ri. Yesu ku’jo: “Nyi oriinjwi ri ga’jo’re kpe vuaru ga erire kpe ri, mecara nyi nga ruaru si pi, ongwi ‘bura ‘di iru di ku.” \p \v 26 Ori de be bura di vuru, jwa rere nga ruaru si pi. Ko ‘bee bura ri vuru kende daa kpo ani, ausi ‘ba amgbu ku’jo: “Da ra.” \v 27 Ki Yesu ko dina, enga anda ni oru, bura rib a pasi wa. \p \v 28 De Yesu kwi zo nani ga, ‘ba anda lenile ri ziki anda ni: “Amado ori injwi ri kpe a’du le’jo si ya? \p \v 29 Yesu a’i: “‘Di kudoru wa ri elegi si.” \p \v 30 Yesu pi ebeki ole na ra, laliki Galilea ga si. Lee ba kuni ku, \v 31 Adusi le anda kele ni anda lupwonyia. Ku’jo ai ni: “Ngwapi ‘ba di kemu karukwe ‘ba adiga, kaki anda ni ‘di kpovuaru o’du aina avuga kemu kenji ra. \v 32 Ki ai le eriki lejo ni ekwi ni ku, kaki oriori anda ni zire ga. \p \v 33 Esaki Kafarnao ga ‘dini toruki zuga, ki zi ai: “Anyi tebe leti mi ge enye ru aduni ga? \v 34 Oluki ciri a’dusi esu ai nga ero zo ri kuziye ki adi aiya lele ga kolu amba du ni ya i. \v 35 Ko ri vuru, lungwe ‘ba mudra alimbe eri ri anda di, ku’jo: “De mo’di le oluka aluzo ri, kule kolu vulega kede I’bu ‘ba cidu ni” \v 36 Vuaru e’du ‘burangwa alu, ‘ba aiya andaga, amvo cwi, ku’jo ai ni: \v 37 “Mo’di ‘baciri ‘di ani ‘di a’I’re ma ru si ri, a’I ma ‘I, vuaru mo’di ma a’I’re ri a’I ma ‘iku, a’I mo’di ma ezwere ri ‘i.” \p \v 38 Yoana ku’jo Yesu ni: “Lapwonyi, made mo’di alu kudo ori injwi ri nya ru si, Anda oluka ama aluku si amaluga modi na cwi/pi. \p \v 39 Ki Yesu ku’jo: “Anyi ga ku: mo’di nyuma edere ma ru si ri ‘jo nga injwi ma ruge ku. \v 40 Mo’di jare ama to ku ri, ku’de ama ni \v 41 Ma’joo anyi ni anda, De mo’di ke iyi mvule anya oluka Kristo dri ‘i si, mo’di anidru le’di igwe ana dride ni ku kwa.” \p \v 42 Ki mo’di ba ciri ri evoloka ri, loso si oni obee embe aru ki adi bee iyi meri di ni ga. \v 43 Vuaru de nya di kuzi ni enji aga nyi li pi, dudu nyi mu lidi ga di alusi, kuzwa muka di eri to aci aga. \v 44 Laka o’bu ka nyi nya ‘bo vua aci sa ka nyi gwe ‘bo. \v 45 Vuaru de nya pa kuzi nyi enji aga lipi! Loso ri anyi kwi lidi aga pa alu to, kuzwa inyi kwi aci aga pa eri ri to ra. \v 46 Laka o’bu ka nyi nya ‘bo vua aci s aka nyi gwe ‘bo. \v 47 De nya mi ‘I sa kuzi nyi enji aga, enge pi! Loso ri anyi kwi Opi Rubanga dri ni ga mi alu tro, kuzwa nya kwika mi eri to aci olure tadu ri ni agar a. \v 48 Laka o’bu kunya nyi ‘buaga vuaru aci kugwe ni ‘bo du. \p \v 49 Aci kemu mo’di alu alu eco pelere, a’ia aji loso ezika ri ani. \v 50 A’i ni nga loso ri, ki de a’i ‘ee asa ri, a’di ‘abaa ku’e uka ni ingoni? Kule anyi ‘ba a’i kolu anya ruge a’a vuaru anyolu wa’dezi anyidri tro egbwe si. \c 10 \cl Sura 10 \p \v 1 Yesu e’be kare na ‘di, mu Yudea ‘a vuga Jordano a’do. Naas a ‘ba evo amgbu, ko leni ai, ingazi sa ani a edeka ri ani. \v 2 Farizei’ba zipi ezweru ki Yesu dri, anda ni o’bizo ziki anda ni: “Cara Rubanga dri ga mo’di ni izi anda di gaka mgbe ni ray a?” \p \v 3 A’iaia ti ni: “Mose ku’jo anyi ni a’du?” \p \v 4 Ku’joki: “Mose a’i ama ni dri tika pasi kezo uku dozo pi vua gazoa dru mgbe ni ra,” \v 5 Yesu le ku’jo ai ni: “Mose ku’jo nga ‘di anyi ni ‘dini ri anya renika kpe si. \v 6 Ki e’dozo bi o’du ga bizo ri niga, Rubanga bi ‘ba, ago izi tro. \v 7 Disidu kulea ago ke’be ata pi endre tro ra, kemukiru izi tro ru alu ri ‘i.’ \v 8 Eri trwa kakiremu alu, ausi ai eri ku, air u alu ri ‘i. \v 9 Disidru nga Rubanda a emule alu ri, kule ‘ba kalanju ku.” \p \v 10 Ngwiki zu ga, laka ‘ba anda lenile ri ziki anda nga di si idi. \v 11 Ku’jo ai ni: “Mu’di anda izi ni ga’re mgbe, izi zii ‘du’re au ri kede asa ede vuaru ka enzi ede anda izi ni. \v 12 Vuaru de izi sag ago ni mgbe ‘du ago zii au, anda ni sa kede asa.” \p \v 13 Ai ‘boronzi ciri ezire laka dudu kuti di runa pi niga, ki ba anda lenile rido ai pi. \v 14 Ki Yesu de dini, engwi anya; ko ku’jo aini: Anye’be ‘baciri kevoki ma di, aku ga ai ku, adusi ku Opi Rubanga di kolu be dini ri ni. \v 15 Majo anyi ni gbadu! Mo’di opi Rubanga di aire burangwa ga ri aika ri ani ku ri, kukwi laka kpe. \v 16 Nga di avuga amvo ai, ‘ba di aia diniga coo tutu aia ruga. \p \v 17 Yesu edo muka dini, modi alu alu, owo andra aru, zi anda ni lazi si: “Lapwonyi loso ri, duba mede a’du lidri olure tadru riesuzo ‘wa? \p \v 18 Yesu ku’jo laka: “Nyulugwe ma losori a’dusi? ‘Ba loso an iyo, loso ri te Rubanga ‘i. \v 19 Nyi ni cara Rubanga dri ote: A’kudi ‘ba ku, eke de asa ku, oko gu nga ku, akulujo enjo ku, akulu jwa ba ni nga ku, kule anyi ru nya ata pi nyde to. \p \v 20 Mo’di na ku’jo anda ni: “Lapwonyi, amba le’jo di ega zo ma yai ni nga cara di avu moko tuwa du.” \p \v 21 Yesu nde anda ni, asina de ruaru tuwadu ra. Nga lesire ri lezi nga nyidi aa ri tuwadu ki ke citi na ba nga ako ri ni, ki nye sun a lonyi ni rubu ge oru. Emu ko ma avu ni. \v 22 Anda lejo di ni Erika si ovina ecoru ra mupi rere angala to, adusiko anda ni ngato nja. \v 23 Yesu eye nga, ku’jo ‘ba anda lenile ri ni: Kolu okpwo ba limi to ri ni kwizo keri Rubanga di ni ga!” \v 24 Ba anda lenile ri a’uki le’jo ‘di sir a, ki Yesu angwa di ku’jo ai ni: “Ma ‘boronzi, kwika opi Rubanga di ni ga ni okpo. \v 25 Nakanaka a kwizo lu libira dri si ri emi, kuzwa mo’di limi tro ri a kwika opi Rubanga di ni ga ni ra.” \p \v 26 A’uki okpo si, nde oku ri ra, ku’joki ai ni: “De dini ri, a’di ka rari wa du ni? \p \v 27 Yesu eye ai, ku’jo ai ni: “Ba ni okpo, kaki’bia kpe; ki Rubanga ni okpo ku, a’dusi Rubanga kede nga tuwa du wa.” \p \v 28 Petro iko le’jo ‘di a ti ni, ku’jo: “Ki ama le, ame’be nga towa du ra, am’eko nya vu ni au.” \p \v 29 Yesu ku’jo: Ma’joo anyi ni: de mo’di e’be zo, adrunzi, amvonzi, ata, endre, ‘baciri, vu troma si vua Ofu losorii si, \v 30 kemuka ga nza ri esu lidri vu dri ri iga. Mo’di ‘di kemu ke su zo, adrunzi, amvonzi, endre, ‘baciri, vu vua icandi tro esu nai ti vu mia, vua lidri emu’re rig a, ka lidri olure tadru ri esu ra. \v 31 ‘Ba amgbu ati ri kevo kolu vule, vuaru ‘ba vule ri kemu kolu ati.” \p \v 32 Esu ai leti ‘aga kuvoki Yerusaleme ga, Yesu laga ai ni ni; ori ko ai cwi, ‘ba aia vu okoka ri sa anda ani. Ziniga Yesu lungwe anda maju mudra alimbi eri ri maraga, etede adu kumu kederu anda rude ire ri. \v 33 Yesu ku’jo ai ni: Diyadu avoki Yerusaleme ga, ki na’asi Ngwapi ‘ba dri ni a’di azia Ambw ‘ba ga azika Rubanga ni rii dri dri dri vua lapwonyia Cara Moses dri lenika ri dri. ‘Ba n aka dra li driaru au, a’di ko a’di ani hwe Kafiri ‘ba dri. \v 34 Kaki ani inya’li, kaki tuze wi anda ruge, a’di ko a’di ani mgba, odri andani ‘di. O’du ina avuga konzi ra.” \p \v 35 Yakobo pi Yoana tro, Zebedeo a ‘boronzi, ozekiru Yesu dri, ku’joki anda ni: Lapwonyi, amale nyide ama ni ta ama zile ri ‘i. \p \v 36 Ku’jo aini: nga anya lele amide anyini rii adu? \p \v 37 Ku’jo ki anda ni: “Ba ‘ama ba eku nya opi dri ni ga aluri nya nyare ga, zii ri nya legi ga.” \p \v 38 Yesu ku’jo ai ni: anyi ga anya a’ile rii ku. Anyi kerije icandi dri ma mvule rii mvu wa ya? Anyi batisimo ma kole ri ko wa ya? \p \v 39 A’iki Oo, amaa edewa.” Yesu ku’jo aini: “Lokuduru anyi kerije icandi drii ma mvule rim vu ra, vuaru any batisimo ma kole ri ko ra; \v 40 ki rika ma nyare ga kusa legi ga ni hweka ni, I’bu madri ‘I ku. Rubanga ka kare ‘dii hwe ‘ba upelera rii ni ni.” \p \v 41 Nga’dierika si, ‘ba zii mudra rii a asi e’do emika Yoana pi a ruga Yakobo tro \v 42 Ausi Yesu lungwe ai anda di, ku’jo aini: ‘Anyi ni ote ovi dri si, ‘ba lungwele opi rii kaki ‘ba ase okpo si. \v 43 Nga di kederu anya lofo ga ku. Kule kede ibu anyini. \v 44 Modi lere anda kolu amba ri kule kolu Opigo ba tuwa di i. \v 45 Ngwapi ‘ba dri ede anda ani, emu I’bu edere ‘ba ni vuaru lidri andadi azire ‘ba amgbu edokazo.” \p \v 46 Yesu pi caki Jeriko ga. Engaki Jeriko a’ba anda lenile ri tro ‘di, esu Baritimeo (ehwi a ni ori Timeo), mo’di mii ako ga a’I’deri, ori leti baraga. \v 47 Kujo anda keri Yesu ni Nazaretigo rii kemu ‘dini, edo ojwaka ere: “Ori Davide, kiza kuko nyi ma si,” \v 48 ‘Ba amgbu e’jaki anda ni, ku’joki kuvu ciri ki ozi jwasi rere: Ori Davide, kiza kuko nyi ma si,” \v 49 Yesu mba ‘cwi di, ku’jo: “Anyimba nya asi, nyinga oru, kulu gwe nyi.” \v 50 ‘Be anda la’bu ni pi mvuru oru, mu Yesu dri. \p \v 51 Yesu ku’jo: “Nyile amide nyi ni a’du?” Mo’di mi akori ku’jo:” Lapwonyi, nyi ‘ba amnde ga idi.” \p \v 52 Yesu ku’jo anda ni: “Nyimu, a’I nyidri lari nyi ra” Mgbesa mi anda di awiru ra, vuaru ko Yesu a vu ni leti aga tro. \c 11 \cl Sura 11 \p \v 1 Aia Yerusaleme ni etorore rii, caki Betefeje pi a tigeBetania tro ‘B oliveti ni lagaga. Yesu zwe ‘ba andadi eri. \v 2 Ku’jo ai ni: “Anyivu e’I nga ecore anyi dri na I’a, jo ito e’I na I’a ni, anyivu anyi kaino angwa ‘ile ci eze sa ture driaru kuru rii esu. Anyenzi, anyeji ‘di’a. \v 3 De mo’di zii kozi anyi: ‘Anyi a’du ede? Anya ‘i: Opi ole ni, kemu kolongwiya nyebe diya. \p \v 4 Voki esuki kaino angwa ‘ile ci ri ketumi ga leti mi. Aia enzire a rii, \v 5 ‘ba umbaka na ‘a ri, oziki: Anyikaino la’di nzi a’dusi? \v 6 A’iki ondo Yesu a ecara le ri ani, ko e’be ai evuki aiya leti si. \p \v 7 Eziki kiyino ni Yesu dii ki beki bongo ruaru dudu Yesu kutu di aru kalawe duu. \v 8 Baa angbwu beki bongo letiyaga dudu andani kalawe di arusii, ziba pi lubaki ituu ni bi dudu ai kuba leti aga. \v 9 Baziba edo lagaka atii ziba pi andavuga kojwaki, “Hosanna! Andra adu mo’di emureruu Opi dri si ri’i. \v 10 Andra adu Opi ama bire’ri ni Davide dri a en’gwika si! Hosanna ni oru ri’i! \p \v 11 Yesu khwi Jerusaleme ga di’I, ko khwi zo Rubanga di ni aga. Ndre ga gbi, ki dria du esu vu nira, ‘disidu voki maju andadi mudra alimbi eri ri tro Betania ga. \p \v 12 O’buzi, anda Betania ni’e’bere ri, abiri ko anda ni ra. \v 13 Ndre eleu bi tro ire ‘di, mu laka eleu endere ki oana ‘iyo, te a’a ri bi na ‘I, a’dusi lofo eleu a’azo ri adi sa esa kuru. \v 14 Yesu ri nga joka eleu ni khwe aruge: “Mo’di zi kunya o’a nyidi ku khwa.” Varu ‘ba anda lenire ri eriki nga anda jole ri raa. \p \v 15 Ba’di caki Jerusaleme ‘ga’di, Yesu khwi zo Rubanga dri’ni aga, e’do ba nga lezika ri vuaru ga geka Rubanga ni zogari ni doka. Luli meza ‘ba siti ofuka ri di vuru vuaru komwi ‘baamamu lezika ri di i sa luli vuru. \v 16 Le ‘ba ni ku nga gika Rubanga ni zo ga ku kwa. \v 17 Yesu leni ‘ba kujo: swiru Buku Ole ri ni ga Rubanga kujo: “Ba tuwa du ni zo madri kemu kalugweru zo elegi dri I’. Ki dria anye eco ‘e ugi ogu dri ‘i! \v 18 Ng’di Amba ‘ba nga azika Rubanga ni ri divuaru lapwonyia Cara Mose dri ni lenika ri eri ki dini leki ai kundu leti anda ni dizo. Oriki anda ni ra, a’dusi ‘ba tuwadu a’uki nga anda lenile ri adige tro. \v 19 Undrwelaga fu tauni Yerusaleme ni aga si pi. \p \v 20 O’buzi si aia lalire ga, ndreki eleu agini ri, o’wi bi ijwaga. \v 21 Petero era ‘di, ku’jo Yesu ni: “Lapwonyi, nyide adi, eleuhwe agini nya wale ri o’wi ra too! \p \v 22 Yesu a’i: “Anya ‘I Rubanga ni. \v 23 Ma’jo anyi ni lokuloku, de mo’di ku’jo ‘be’di ni: ‘Nyinzwe nyi, nyi’be nyi meri’aga, eka mama ako, de ka’I ga anda jole ri kederu ra. \v 24 Disidu ma’jo anyini dini: de anyilegi ga esuzo, anya’I anyesua ra: anyizi ga nyalele ri anyesuwo raa. \v 25 Vuaru de enye legi, de enji be ziba pi edele nya ruge ri aa sa, kule enye be ra dudu, anya Ata ni rubu ga ri kebe anyi ni ru. \v 26 De anyebe enji be zidi ku, anya Ata ni buaga ri sa ebe enzi anyidi sa ku. \p \v 27 Engwiki Yeruseleme aga idi. Yesu a’lawere zo Rubanga di ni aga ri, Amba ‘ba ga azika Rubanga ni ri di lupwonyia Cara Mose di lenika ri tro vuaru amba ziba pi tro evoki anda di. \v 28 Ziki anda ni: “Okpo nyidi ga ‘dini ‘di edezo ri enga ingo? A’di kee okpo nyi ni ga ‘dini ‘di edezo ri niya?” \p \v 29 Yesu ku’jo ai ni: “Ma anyi ni lazi zi alu dii; de anya ii ra, ma okpo ma ‘nga edezo ‘dini ‘dii etede ra \v 30 Batisimo Yoana dri enga Rubanga dri nosi ‘ba dri ya? Anya ‘i ma ni ile ii. \p \v 31 Ba’ di e’doki ga amaleai lofo ga: “Deama ‘jo: Enga Rubanga dri; ku’joa: ‘De ‘dini anyile Yoana ni a’ika ku a’dusi’? \v 32 Ki de a’majo: ‘Enga ‘badri le? Kaki ‘ba amgbu ‘rii ori, a’dusi ba amgbu a’I ra Yoana ni andrani profetago loku ri i \v 33 Ko a’iki Yesu ni: “Ama niku.” Yesuku’jo ai ni: Ma sa metede anyi ni okpo ma ga ‘dini edezo ri ku. \c 12 \cl Sura 12 \p \v 1 Ziniga Yesu nge ga ai ni le’jo ekwi si: “Mo’di zi so amvu a’bala ‘banga ni; lu’be tin a ci, ‘di’ bu a ‘bala ‘banga ni zizo ci, ko ‘di loro cwi, ‘diiri e’be ‘ba ni uhwele uhwe, ko mu vu loluga pi. \v 2 Lofo tizoa dru ri si, amvu ‘niata ‘di engwi ‘di, zwe anda tiluzwa ni kemu ba ‘di dri anda dride amvu dri ezire. \v 3 Ki ‘ba ‘di koki tiluza dii, omgbaki anda ni, ko zweki anda ni vule dride ‘di ako. \v 4 Ziniga amvu’niata ri zwe tiluza ziina au, ‘ba ‘di mgba anda ni sa dria dria, ko edeki anda ni kendre drinza. \v 5 Zwe tiluza zi ni, ki ‘ba ‘di mgbaki andani kpo. Ko zwezipi sa ra, ki ziti omgba mgba, zipi ‘diki kpo. \v 6 Di avuga mo’di lesi alu a, aa anda bura lele ndro ri’i. Vulega zwe anda ni ai dri au. Amvu ‘niata ra: “Kaki ma ‘bura ni ru ra.” \v 7 Ki ‘ba amvu ‘aga ri ‘jo aiya lele ga:’ Di amvu a’bura ‘i. Ayi’ba a’kudiki anda ni ra, ausi amvu ‘di kolu ama ni! \v 8 Disidu koki anda ni, ‘diki anda ni ra, ko ‘beki andani amvu agasi langwe. \v 9 Yesu zi ai: “Driya amvu ni ata kede adu? Kemu ka ‘ba andadi amvu ‘aga ri ‘di ra, kuko ka amvu ni hwe ‘ba zi ni. \v 10 Nga cwaile Buku Ole ri ‘a’dii ila kuru ya? ‘Oni I’bu’ba a gale mgbe re engwi oni mba ‘re drile ga ri ‘i. \v 11 Nga ‘di Opie de ni; nga anda edele ri kendre ‘ba mi loso ndro rere! \p \v 12 Amba Yudei di leki anda ni koka ra, a’dusi oniki le’jo ‘diiku’jo ai ni ni ote. Ki ori ko ai ‘ba amgbu ‘di si cwi. Dididru e’beki anda ni ra, ko voki pi. \p \v 13 Na’avuga zweki anda dri Farizei vua ‘ba Erode drikukokidru andi ga gere ego ga. \v 14 ‘Ba’di evo ku’joki anda ni: “Amba, ani ote nyi mo’di ga andari edete re ri, ori ko nyi mo’di zi si ku hwa amala mo’di a eku vu dri’di ‘a ri nyi niehwi ako, vua nyi le’jo Rubanga driini leti anda ri si. Cara Rubanga dri a’i ama hwe musoro Cesare dri, de nosi amah we ku? \p \v 15 Yesu ndre ‘ba ‘di a ciri ni ‘di, ku’jo ai ni: “Anya o’bi ma lejo dini ‘di si adusi? Anyehwe ma ni okolongo alu, amade adi” \v 16 Ba dii keki driaru okolongo alu, ko ku’jo ai ni: “Di a’di a’dini eno ‘i? A’di aru i? A’iki: “Cesare di ‘i.” \p \v 17 Yesu ku’jo ai ni: “nga Cesare dii anyike Cesare di, ga Rubanga di anyikee Rubanga di.” A’uki okpwosi. \p \v 18 Saducai evoki Yesu dii. Ai ‘ba a’ika de mo’di dra ra ri kenzi kpe ri ‘i. \v 19 Ko ziki anda ni lazi di si: “Lapwonyi, Mose cwi ama ni, ama de mo’di a adrozi da ra, ki e’be izi ‘bura ako, kule mo’di ‘di kohwi anda adozi a awizi ni, ausi kaki ‘boronzi ti anda adozi ni ra. \v 20 Andrani eze adrunzi tudyeri. Atizori ‘du izi, ki dara ‘bura tika ako. \v 21 Adrozi erizo rii ohwi awizi ‘di ni, ki anda ni sa da’ra ‘bura tika ako. Inazo ri sa da’ra ‘bura tika ako, vua’ru adrunzi zipi sa anda ani. \v 22 Ai tudyeri trwa daki ‘boronzi ako. Dria vulega awizi ‘di sada’ra. \v 23 Too o’du ‘ba a onzi’zo ri i nga, de enziki ni ri, izi ‘dikolu a’di dri ‘i? A’dusi ‘ba ‘di tudyeri trwa ‘duki izi ‘di ra.” \p \v 24 Yesu ku’jo ai ni: “Anya ra ni ego rere. A’ dusi anyi ni nga cwile Buku Ole ri ‘a ri okpo Rubanga di tro ku. \v 25 Amala de enziki ni ago uku tro o’duru ku; ki kolu malaika‘bu’aga ri ani. \v 26 Diyadu ‘ba drakara rii a onzika ni drige, Rubanga ku’jo ai ni: ‘Ma Rubanga Abramo dri, Rubanga Isako dri vua’ru Rubanga Yakobo di ‘i.’ \v 27 Nga ‘di a’ehwi ni anda ni Rubanga ‘ba drakara rii di ‘i ku, ki ba lidri ri dii ‘i. Anya ra ni ego rere.” \p \v 28 Lapwonyia Cara Mose dri lenika ri ‘a alu ri eronga anda’di ra Eri Yesu a’I Saduccei ‘ba andaga ‘di, emu driaru zi anda ni lazi si: “Cara aluzo nde’dia ri ingo ‘i?” \p \v 29 Yesu longwi ku’jo: “Cara nde’dia aga ri di ‘i: Israeliba anyeri! Opi Rubanga ama dri anda ni Opi alu tende ri ‘i. \v 30 Duba anyile Opi Rubanga anyidi anya asi cidru si, endri anyidi cidru si, ra anyidri cidru si vuaru okpo anyidri cidru si.’ \v 31 Erizo ri ‘di ‘i: ’Anyile anya wa’dezi pi kendre anya anyi leka ri ani.’ Cara zi ‘di nde’re ran a iyo.” \p \v 32 Mo’di ‘di ku’jo anda ni: “Lapwonyi, nyi’jo ce! Nga nya jole ri anda, amala Rubanga anda ni alu tende, zina anda a’ni na iyo. \v 33 Anda ni leka anya asi cidru si, ra anyidi cidu si, okpo anyidii cidru si vuaru anya wa’dezi ni leka anya anyi leka rii ani, ‘di ‘nde azi cidru azile Rubanga ni ri ra.” \p \v 34 Yesu eri mo’di diiku’jo nga ciri di’i’di, longwi anda ni: “Nyi opi Rubanga dri niga lolu ku.” Naiavu’ga ori ko ‘ba anda ni zire ga ci. \p \v 35 Navuga si anda ga lenire ga zo Rubanga di ni ga’si, Yesu ku’jo: “Lapwonyia Cara Mose dri lenika ri kelenia Kristo ni ori Davide ‘i ni ingoni? \v 36 Amala Davide ‘I sa okpo Endri Ole ri di si ku’jo: ‘Opi ku’jo Opi madri ni: Nyiri ma nyare ga, Ma’ba nyi pa ti ku’ja ‘bazi nyidri idri.’ \v 37 De Davide kulgwe anda ni anda Opi ‘i ri, kolu anda ‘burangwa ni ingoni?” ’Ba amgbu ri eri nga ‘di anzo tro. \p \v 38 Yesu a nga lenire ga, ku’jo: “Anyimba anya ta lapwonyia Cara Mose drilenika ri si. Kaki kanzu ka’bu ka’buri lusu, ausi soko ‘a ozi dru ai laru tro; \v 39 vuaru kaki kare ati ri ‘du zo lemu dri niga vuaru karama la’du di niga. \v 40 Ba ‘di kaki awizi a nga ni luta; kaki elegi para akujo du ai loso. Kevoki kesu ki lamgba retu ri esu ra. \p \v 41 Yesu ri aso kare siti ‘bezo ri tro, ka ‘ba siti ‘beka ‘aru ri ndre. Hworoni amgbu ‘beki siti nzanza. \v 42 Awizi alu emu, ‘be afu toueri, emuru okolongo alu. \v 43 Mgbesa Yesu lungwe ‘ba anda au okokari anda di, ku’jo ai ni: “Lokuloku ma’jo anyi ni, waizi nga ako ‘di a ga ‘beleri, zwa nga twa ‘ba amgbu a ‘bele sandu ‘dii ‘aga ri ra. \v 44 A’dusi ‘beki siti aidri azarera ri au, andisi awizi ‘dii ‘be ando ga anda di ri a’aa oluzo anduri tuwa. \c 13 \cl Sura 13 \p \v 1 Anda efure ga zo Rubanga di ni ga si pi ri, mo’di alu anda lenile ri ku’jo: “Lapwonyi, nyidre oni gboro nai, zo gboro na tro!” \v 2 Yesu ku’jo anda ni: “Ingre zo gboro ‘di ‘ba ra y’a? Oni alu sa e’beru oni zi dri ku: nga ‘di tuwa du ke voloru ra.” \p \v 3 Yesu a rire’Be Olivetidri anda nga endrere zo Rubadri niga rii, Petero, Yakobo, Yoana vua Andrea pi tro evoki driaru mugu mugu dru, \v 4 ku’jo ki: “Nga ‘di kederu a’dunga vua etede zo drug a ‘di kederu ra ni lete kemu kolu a’a ya? \p \v 5 Yesu e’do joka ai ni: “Anyi ‘ba mi okpo mo’dizi kunza anyi ku. \v 6 ‘Ba amgbu kaki evo ga kaki ngeya ma rug a, kaki ‘joa: ‘Ma ani ‘i!’ vua kaki ‘ba unzwa amgbu. \v 7 De anyeri o’ja kemu, kusa anyeri ayaya ku’ja dri ri ni, kule ori kuko anyi ku, a’disu ‘di ga kole kideru ri ‘I, ki de ti omba ‘di si ku. \v 8 Amala naniga suru kudiru suru tro, opi kudiru opi tro. Vu koyorukare kwici ga vuaru abiri sa ku’de ra. Di diya ecandi ke’doru. \p \v 9 “Anyolu baba. Kaki anyi zi lokiko a’ di anyi mgba zo lemu dri niga ra vuaru anyi mba’ba vu aseka ri andraga opi tro le’jo madri si, ma ite’dezo ai ni. \v 10 Kule ofu loso ri ica vu diga tuwadu kpa. \v 11 Vuaru de kujoki anyi vura andrga, anya asi kaljwa ‘di ma a’du ‘jo ya si ku; nyi’jo nga emure nydi g era ri I, a’dusi nga na nyi jo nyi ‘i ku, ki endi Ole ri ku’joo ni. \v 12 Adrinzi ka aia adrunzi ni azi ‘dile; ataa ka ‘bacireaidri azi ‘dile; ‘baciri ke’ziata pi endre tro aruge, kaki pi kaki ai ‘di kpo. \v 13 ‘Ba tuwa kuga anyi ga ma ru si mgbe. Ki de mo’di zi ebi ecandi ndi anda lokore ga, a’di aria ra.” \p \v 14 “De anye de ga amgbu kevoloru asilajwa retu ezi’re ri, kare kule kederu laka kuri ga, kule mo’di la’dia ri keri ehwi ani, ku le ‘ba Yudea ‘a ri kofe ‘be ‘aga. \v 15 De mo’di zo driga oru, kule kesi hwire zo ga gaa anda di etare ku. \v 16 De mo’di amvu ‘aga kule kengwi vule anda bongu ni zire ku. \v 17 De o’du naa ecara, kolu uku ru anji ri ni kusa ‘baciri indruka ri ni inzwi. \v 18 “Anyelegi kederu ayi nga ku! \v 19 Amala o’du nanga, ecandi amgbwu ku’de ‘ba dieze Rubanga a vu bizo ri nga sa re de’di kuru rivuaru emu ‘de naani idi ku \v 20 Duba si lei de opi kedu lofo ecandi na dri ku ri, mo’di rari’dira ri kulu alu sa iyo. Ki indu lofo ni ra, kiza ko andani ‘ba anda lupele ri si cwi. \v 21 Ki de mo’di ku’jo nyi ni: ‘Nyindre Kristo ni, kusa ‘Nyindre anda ni na, kule a’nya ‘i ku. \v 22 Amala ‘ba ‘joka enzo dru Kristo ‘I kusa ai profetaa ri kevo yayaduu; kaki lete ede vuaru kaki ga zipi ede kendre nyuma ani ‘ba lupele ra ri lunzwazo, de o’biki wa ‘i. \v 23 Kule ‘disidru animba anya ga ni. Maa gee anyi ni ga ‘dikpodru dri dri ra ‘di.” \p \v 24 “O’du naniga, ecandi na a avuga, vu mudi ka itu mi’bii cwi, imba ongwe ku, \v 25 lelego kenga ‘bu ‘a si, kejo vuru vuaru okpo ‘bu dri koyorura. \v 26 ‘Di avuga ‘ba kevo ka Ngwapi ‘ba di ni ndre ra kenga ru’bu ‘aga okpo tro vuaru eku ambgodu ri to. \v 27 Mgbesa ka malaika anidri eze ‘ba anda lupele ri trare kare cidru ga si, ndi ‘buzele ga.” \p \v 28 Anyindre dri ovidru eleu. De bi a kuru, anyinia dria meli ire. \v 29 Ani sa de anide nga ‘di ke deru, anyini ote ani ire ondo tumi ga. \v 30 Ma’jo anyi ni gbadu ‘ba dria riioca udrare kpo ku, kesua ge ‘di’bapi ederu ra. \v 31 ‘Bu vu tro koloko ra, ki le’jo madri le loko ku. \v 32 “Ki o’du vua saa ga ‘di a redezo ri, mo’di alu sa ni’dia ote ri iyo, de sa malaika ‘rubuga ri, desa Nywapi ‘i, mo’di alu sa iyo, kit e aludi Ata ‘i. \v 33 Anyimba anya nga, anya mi kolu mgbo, a’dusi o’du naa emuka ni anyi ni ku. \v 34 Kende mo’di mure vu lolu ga ri ani, onga ‘boru si pi, e’be i’bu’ba ga dri ndrele, alu alu i’butro, ecara mo’digoti nga mbare ri ni mi a kolu mgbo. \v 35 Dini anya mi kolu mgbo, a’dusi saa zo’niata a engwizo ri ani ni ku, undrwe kusa iniaga ka ‘dika’di, kusa a’ulogo a cira usore ri ‘i, kusa lovuru vu lofo si. \v 36 De kengwi emiadru anyi ni nika ako sa, kule kesu anyi o’du ga ku. \v 37 Nga ma a ‘jole anyi ni ri, ma’joa ‘ba tuwa ni, anya mi kolu mgbo.” \c 14 \cl Sura 14 \p \v 1 Esu lesi andraga o’du eri itu ogboro Lalika dri ni ‘dezo Mugati Akuhwi Ako ri di tro. Amba ‘ba ga azika Rubanga ni ri dri vua lapwonyia Cara Mose di nika ri tro, ai leti ndrure Yesu ni kujo lole si o’ddi dru ra. \v 2 Ku’joki: “Kule kolu itu ogboro si ku, nosi ‘ba kevo kezi lejo.” \p \v 3 Yesu ni esu Betania ‘a Simone ni do’bo tro ri dri zo ga. Anda olure lonya tige ri ni ga, izi alu eziete ‘a adu ngu’di drwi lage oru ri tro. Awi ete a ti ni, osu adu ni Yesu ni dige. \v 4 ‘BYesu pi tro zo ga ri ku’jo ki asi’deka dru: “Adu ngu’re drwi ‘di a’di ivoloa a’dusi ya? \v 5 Adu drwi ‘di anda ni ‘di keleziru lage oru silingi mia ina sis a wa; silingi a ni kukeru ecandi ‘ba ni,” Angala ko ai lemuruzi ‘di aruga cwi. \p \v 6 Ki Yesu ku’jo: “Anye’be kplu ‘di. Anyi anda ni ecandi a’dusi ya? Nga anda edele ma ruge ri i’bu loso ndro rere ri’i. \v 7 Ecandi ‘ba pi tesa anyi niaga tro, anyi ai ekonyi o’du tuwa anya lezo ri ani wa. Ki ambi male molu tesa anyi ni lofo ga ku. \v 8 Nga anda edele ri anda edele wa ri ‘i: otri ma ru ni adisa caa ma serega kuru. \v 9 Ma’jo anyi ni lokuloku, too jo a’di Of loso ‘di nze vu ndutu dige, a’di ga nge ga zipi ‘di a edele ri di ani era zo tro.” \p \v 10 Yuda Isikariote ni, maju mudra alimbi eri ri alu ni, muu Amba ‘ba ta lezika Rubanga ni ri dri Yesu ni azire. \v 11 Nga ‘di ni Erika si aia asi engwi ibwi; ecaraki ai ka anda ni siti hwe ra. ‘Disidru anda ni leti ndrure Yesu ni lezizo. \p \v 12 ‘Du ati Mugati Akuhwe Ako ri dri si, biloangwa Alika dri azire ri’i ‘ba anda vu koka ri ku’jo anda ni: “Nyi amide nyi ni kare Alika nyazo ri ingwa?” \p \v 13 Zi ‘ba anda vu okoka ri eri, ku’jo ai ni: “Anyivo tauni aga, anyevo anyi mo’di zialu esu ka eyi ji eyilemvu ‘aga. \v 14 Anyi’de zo anda kwire ga ri a’dipi ni: ‘Lapwonyi ku’jo, dema Alika nyazo ‘ba ma vu ni okoka ri tro ri ingwa?’ \v 15 Ka anyi ni zo retu oru esi ga ‘aru komwitro ri ite’de ra. Anyide ‘ba ni nga tuwadu laka.” \v 16 ‘Ba anda vu okoka ri lungweki, voki tauni ‘ge, esuki nga tuwadu nda ‘joka ri ani. Ko edeki ga Alika ni. \v 17 Undrwelaga Yesu pi eca maju andadi mudri alimbi eri ri tro. \p \v 18 Aia ga nyare ga, Yesu ku’jo: “Ma’jo anyi ni lokuloku, anyi lofo mo’di alu ma ga nya’di zi ri, ka ma lezira.” \p \v 19 Asikina omvu ra, oziki andani alu alu: “Gba ma ‘i ‘di? \p \v 20 Ku’jo ai ni: “Anyi ‘ba mudiri alimbi eri ‘di ‘a mo’di a anda ni dri usu’re zi itaa alu ‘a ri. \v 21 Oo, Angwapi ‘ba dri kemu dare kelende Buku Ole rii a ‘jozo ri ani. Ki mo’di Agwapi ‘ba dri azi’re ri, kesu ecandi ra. Di si duba ‘darii andrai mo’di na tika ku’i.” \p \v 22 Aia ga nyare ri ‘du mugati anzo Rubanga ati, kee ‘ba anda lenile ri ni, ku’joi, “anya’I anyinya, ‘di ma ru i. \v 23 ‘Di avuga ku’du kopo vino tro ri, anzo, ohwe ‘ba ani a lenile ri. Mvuki ra. \v 24 Yesu ku’jo ai nii “di ma eri ‘i, eni cara u’di ri dri’i. \v 25 Gbadu ma’jo anyi ni, movu vino zi idi ku, kojuca a’du ma vino u’di opi Rubanga dri i ‘a ri mvuzo ri ni ga. \v 26 Long avuga voki ‘be oliveti adinga. \p \v 27 Yesu ku’jo ai nii “anyi kpodu anyodi ra anyi ma e’be ra, a’dusi buku ole ri’o Rubanga ku’jo: ‘Ma lei’dipi ni mgba kpo vua bilo kpodru kaca ra. \v 28 Ki ma onzika avuga memu maga anyi ni Galilea ga ati.” \p \v 29 Petero ku’jo: “de ‘ba amgbu ke’be nyi ra sa, me’be nyiku.” \p \v 30 Yesu ku’jo anda ni: “Ma’jo nyi ni gbaba gu, eudnu, ini onolo ‘disi, aiulogo-oca line gone, vu eni ni ku, kesuo ega ma vu mga.” \p \v 31 Ki petero angwi asi eri, ku’jo: “de olu duale nyi tvo ba, ma nyi ga kpe.” Ai kpodru sa ku’joki ovu anda ni. \p \v 32 Evoki amvu lugwele Gesemoni ni ‘a Yesu ku’jo ‘ba anda vu okoka ri ni: “anyolu ‘di ‘a ma dri ilegi.” \v 33 O’du petero pi yakobo pi yoana pi tuo voki ai tro. Ori oce ani ni osi lazwa tro. \v 34 Ku’jo ai ni: “M’asi kaljwa droka si anyi te ‘di aga, anya mi kolu mgbo.” \v 35 Zuremi andnga gaadru, ‘de vuru elegy oma de kesu Rubanga kate wa si ku’ba saa ecandi di kalava ra. Nig’du kopo ecandi dri’di ma dri pi. \v 36 Yesu ku’jo: ma ata! Nga tuwadu ke kederu nyi nga nyi si wa. Nyi’du kopo ecandi dri’di ma dri pi. Kile nyi’ba kederu nyi a leka ri ani, madni ani ku.” \v 37 Engwi esu ai o’du ga, onga ku’jo petero ni: “Simone nyi o’du gaya? Nyoliki mi mgbo era aludi sa kpe ya? \v 38 De nya ini kolu mgbo, nyilegi, avsi sitani kita dru nyi kpe. Endri ole ra, ki ru ni mori ako. \v 39 Zianiga sa muelegi angwa; e’jo aluani i. \v 40 Engwi zinaniga, esu ri o’du ga, o’du ai mi ambaba. Maki onda ti ri a’ile kpe. \v 41 Engwi vu inzo ri si, ku’jo avi ni: “anyi odiso o’du ko ya? Ai enzi’ba dri. \v 42 Anyiga avoki, ma di ma azi di rii eca ra.” \p \v 43 Olu adi ga ‘jore ga, mgbeba yudani maju mudni olimbi eri ri olu esara. Amba’ba ga lazika Rubanga ni ri dri pi lupwonyia cara mose dri lenika ri pi ‘ba amba ritro, ezweki andani ‘ba amgbu tro, ondo tro vua iligo tro dri’a. \v 44 Yuda ku’jo ai ni: “ma dule elemvu na ri anda’i, anyiko, anyiko, anizi loso, kiparu ku.” \v 45 Yuda esa’di, mu rere sa Yesu di, ku’jo: “lapwonyi! Mgbesa du elemvu’na. \v 46 ‘Ba amgbu ‘di koki Yesu ni okpo si. \v 47 ‘Ba umbaka maraga’di aluna enge andailigo ni, ga amba azi ole ni dri atiluza a bi ni pi. \p \v 48 Yesu ku’jo ai ni: “Anya evozo iligo tro, ondo tro ma kore ni ma ogu? \v 49 O’du tuwasu ma ngu leni onya lelega zo Rubanga dri ni aga, sa iji dri mu ru ku. Mani ‘di ederu nga buku ole ria ‘jole ri a vu ni okozo. \p \v 50 ‘Dini ‘ba anda vu koka ri tuwadu e’beki anda ni ra, feki pi. \v 51 Yaigo alu Yesu avu ni ko’re ni ru ngaiyo, te suka angwa. Koki anda ni. \v 52 Ki e’be suka angwa ni aia dri ‘a, eparu fee suka ako pi. \p \v 53 Ziki Yesu ni amba azi ole ri dri di. Esu amba ‘ba nga lezika Rubanga ni ri driai’ba amba vu dri tro, lapwonyia cara mose dri lenika ri tro toruki na’a. \v 54 Petero ko vu oni ahwa gwa’da vua ohwi amba azi ole ri dri dri difo dri. Muu ri askaria rutraka ri tro aci tige. \v 55 Amba azi ole ri dri ai lokiko tro, enzi ndrure Yesu ni ruge anda ni ‘dizo ki esuki alu sa kuru. \v 56 ‘Ba amgbu ezi le’jo enzodi ri, k iambi eci si kuru. \v 57 Zipi lumba, ku’joki le’jo ego ri ruaru. \v 58 Amala: “Am’eri ku’jo: memu ma zo Rubanga dri sile drisi ‘dii ire ra, ki o’du ina ovuga mzi na si sile dri si ku ri’i.” \v 59 Ki ‘du sa eci si ku. \p \v 60 Amba azi ole ri dri anga oru ‘ba amgbu ‘aga ziki lazi Yesu dri: “Nga le’di niga nyi ni a’i iyo ya? Nga’ba ‘di ‘a nyi isikizo ri a’du? \v 61 Ki Yesu olu cirri, ofu nga a’i si kuru. Amba azi ole ri dri zi idi, ku’jo: “nyi kristo, ngwapi Rubanga ni ecule ri dri ‘i ya? \p \v 62 Yesu a’i: ma anda’i. Anyevo anyi ngwapi ‘ba dri rire Rubanga okpo tro ri a nyare ga ri ndre ra kemu ru’bu’a eku retu ni tro.” \p \v 63 Amba azi ole ri di cwi anda bongu ra, ka’jo: “andru sadenia zi ku! \v 64 Anyeri la’da anda ‘dale Rubanga ruge ri ra. Diya anyi ra adu?” ongo aliku le’jo, ku’joki tuwadu: “Ede enzi ra, kule kudaa.” \p \v 65 Zipi e’do mgbesa tuze luwika ruaru, mi na ombeka tro, e’doki anda ni mgbaka. Ku’joa ki: “Nyite’de mo’di nyi mgba’re ni!” Askaria koki anda ni udiki, usaki anda ni okpo si. \p \v 66 Petero a olukre vuru lele esi ri nig a, zwagwa tiluza olu amba azi ole ri dri emu laka. \v 67 Ndre petero ri aci tige, eye petero ni okpo, ku’jo anda ni: “Nyisa anyi ocure Yesu nazaretigo ri tro. \p \v 68 Petro lukwi cwi, ku’jo: “ani / ma’riku. Nga nya ‘jole ria ehwi ni meri alu sa ku.” Di avuga petro zweru andraga. A’ulogo so cira ra. \p \v 69 Tiluza ‘di andre zi ga di, eye anda ni okpo, ku’jo ‘ba rutraka ri ni: “mo’di ‘di anda ni Yesu pi a olu’bazi ‘i.” \p \v 70 Ki petro lukwi zi gas a cwi. ‘Di avuga ‘ba rutraka ‘dii sa ku’jolu ni: “Gbadu nyi aia alu ‘i, a’dusikua nyi Galilea go.” \p \v 71 Ki e’do i'ja mvuka ealuka tro, ku’jo: “Rubanga komgba ma de le’jo ma a’jole ri anda ku’i. Mo’di anya ga ‘jore driaru le’dii anda ni ku hwa.” \p \v 72 Olu gaadnu, a’ulogo so lira vu enizo ri ra. Mgbesa petro era le’jo Yesu a’jole anda ni: “A’ulogo ca cira sore vu eni ku, kesuo nyi ga ma vu ina” ri ni ra. Odi tiri mindra tro kowo. \c 15 \cl Sura 15 \p \v 1 Inini eze amba’ba ga azika Rubanga ni ri di’ba amba zi pi tro, lupwonyia cara mose dri inika ri pi lokiko tro, lutoruki ezeze voularu eseki ga aia role ri baba. Ombeki yesua dri ni cwi, ko ziki anda ni pilato di. \v 2 Pilato zi anda ni: “nyi opi yudei dri’i ya?” Yesu a’i anda ani: “I’jo ce.” \v 3 Ki ainba ga azika Rubanga ni ri ari eziki sikia nyanya ri runoni ga yayadu. \v 4 Pilato zi anda ni idi: “nyi ni ga a’ile sika amgbu ‘dii geeiyo ya? Nyindre adi le’jo teretere dru aiatrolenya nu ge ri.” \v 5 Ki Yesu ago ni ti logwika kuru si, pilato a’u okpo si. \p \v 6 Esu itu ogboro tuwa si kule pilato keyi mabusugo alu aia zile ri a dri ni ra. \v 7 Esu mo’di alu lungwele baraba ni osu mabusu aga ba zi pi tro ‘ba dika o’ja ga kpo si. \v 8 ‘Ba rutraka ni voki pilato dri ziki anda ni le’jo leti dri si. \v 9 Pilato zi ai ku’jo: “anyile ame’be anyi ni opi yudei’ba dri’iya? \v 10 Amba pilato itini ejiki Yesu ni ani andna ovi si ni ra. \v 11 Andirisi amba ‘ba ga lezika Rubanga ni ri dri usoki’ba rutraka ‘di’a bi ni ka’iki ke’be ai ni Barnaba’i. \v 12 Pilato nga ka’jo nga dini: “ki de’dini ri, kole mide ma’di anyi, a ungwele opi yudei’ba dri’i di inu’i a’du?” \p \v 13 Jwaki tuwadu rere: “keparu knuce dnige.” \p \v 14 Pilato zi ai: “ede injwi dru a’du?” inzaki aia ole’bol uduku ni oru: “keparu knuce dniga.” \v 15 Ki pilato ni ‘ba matraka na’a ri a osi ni egbwezo, e’be baraba ni ai ni ra, ‘ba amgba Yesu ni kuruba si, koohwe ai dri epalekruce dri. \p \v 16 Askaria zi anda ni amba vu ase’di ri dui zoga, emuki mundava aiadni a pa ni alu. \v 17 Osuki bangu ika ni ruanu, opoki oci oki ititi ai dru, osuki dniaru. \v 18 E’doki anda ni zika: “oko’du, opi yudei’ba dni!” \v 19 Kaki ani mgba dni’a vua kaki tuze luwi ruaru vua kaki wo a’ja eri andna aru. \v 20 Nya’di amgbu aia idele ruaru ‘di avuga onziki bongu ika ni pi, ko suki atiti ni ruaru au. Ziki anda ni epale knuce dige. \p \v 21 Keti a okoki simone ni enga’di e’I anidri ‘a mu’di tauni ‘a rii, kugi dru knuce Yesu dri ni. Mo’di ‘di dimone ni cirego, alesandro pi a ata rufo tro ri’i. \v 22 O’duziki Yesu ni Golgota ga ehwi a ni kare ani kendre drihwa ani. \v 23 Ohweki / keki anda ni vino aia odole erwa tro ni mvule ki le ku. \v 24 ‘Di avuga epaki anda ni kruce drige: odriki anda bongu ni anzu aia lelega, ‘beki agisi. \p \v 25 Epaki anda ni saa naa si, \v 26 Nga esikizo dru ni, osiru, epa drile aru: “Opi yudei’ba dri’i.” \v 27 Lago / Bara aru epaki ogu eri, alu ri anda nyare ga, zina ri anda legi ga. \v 28 (Kendre sile buku ole ni’i ‘a ri ani, amala: “O’baki anda ni enzi’ba tro”) \v 29 Ba lalika ri sa kaki anda ni ede dri oyoka tro, ku’jo ki: “oliku ni zo Rubanga dri ire ra vua anibi o’du ina avuga nyi sia koloko ra! \v 30 Knuce dri si nyesi vuru. Nyima adi nyi larire ga.” \p \v 31 Amba ‘ba ga azika Rubanga ni ri dni lapwonyia cara mose dri lenika ri tro sa edeki anda ni alua ri ani ku’jo ki: “lari’ba zipi le ayo, ki ka andani lani anda gasi kpe. \v 32 O’ba kristo ni opi yudei’ba dri kesi vuru, ondre dri a’i dru ani.” ‘Ba eri epa’bazi ri sa andani enya’le. \p \v 33 Onga bi saa azia oca bi saa dricalu, logo nai ndutu eci triko triko. \v 34 Gaa dricalu si, Yesu odi ti dini: “Eloi, Eloi, Lamasabakitani?” whwi nai: Rubanga madri, Rubanga madri, nye’be ma ra a’dusi ya?” \p \v 35 ‘Ba lumbaka anda ni lagaga ri ku’joki ai keri ndini, ku’joki: anyeri adi, ka Elia ni lungwe.” \p \v 36 Mo’di zi alu’du amori osu hwe si onda ocahwi tro, ohwe oru driaru mvule, ko ku’jo: “Ondre dri Elia kenzia vuru ra ya’i!” \v 37 Ki Yesu odi ti ri, ko dra ra. \v 38 Vuaru bongu zo Rubanga dri ni ga ri cwi ra enga oru bi vuru. \p \v 39 Askari amba mba’di andra aru rii, ondre ana / anda droka ni ‘dii, ku’jo: “Lokudru / Gabadu mo’di ‘di ngwapi Rubanga dri ‘i.” \v 40 Saa ‘dii si esu uku zipi a’a, ki ombaki ahwasi gwa’da, kaki ai sa ta ride’di ri ndre. Ai lofo a’a rii, maria magadalazi ri’i ai maria ni yakobo ni gaga ni pi a endre yose tro ni tro vuaru salome’i. \v 41 Uku ‘di koki Yesu avu ni ani a olure Galilea’a ri ai anda ni ekonyire ga. Vuaru uku zipi amgbu evoka ai tro yerusaleme ‘a’ga ri sa a’a. \p \v 42 Dria sa undrwelaga esu yosefu Arimateago ri eca ra. Anda ni mo’di loso vutadri’i ori igenia ani kondre opi Rubanga dri tro. \v 43 Esu’ba tuwadu ederu sabatoni baba. Oya/muu asi okpo dru pilato dri Yesu a ru linwa ni a’ire. \v 44 Pilato a’u anda enika Yesu odra soadru sir a. Ongo lungwe askari ambani zile ‘di lokudru / Gabadu Yesu odra ra ya’i. \v 45 Anda enika askari amba ni ti ra si, a’I yosefu ku’du Yesu a linwa ni nira. \v 46 Yosefu gee suka, enzi / egi Yesu ni kruce alige si, li anda imwa ni bongu ‘ba sezo ni’ga. Se’ba gale oni ‘a’ga ri ni ga. Li oni retugo / ambgodu ni ‘bu dra ni ti ge cwi. \v 47 Maria ni magadalazi rii ai maria yosefu a endre tro oluki liri sa nga ndrere ga, ko niki kare Yesu ni sere ga ni ote. \c 16 \cl Sura 16 \p \v 1 Sabato loko ‘dini, maria ri magadalazi rii aim aria ni yakobo a endre pi salone pi tro, gaki odu Yesu a imwa ni efuzo. \v 2 Itu Rubanga si, lovuru itu a eture ri, voki ‘budri ni ga. \v 3 Kakivo yoa si aiangasi: “A’di ka ‘ba ni oni ‘budri tigeri li pi ni ya?” \v 4 Esu ani ni retugol amgbugo du ri ‘i, ki ambi ndreki ‘dini, esuki oni retugo ‘dii ali pi. \p \v 5 Toruki ‘dini, ndreki yaigo bongu ingwe tro ri rii nyare dri gasi, a uki cwi. \v 6 Ki ku’jo ai ni: “Auu kuko anyi ku. Anyi a ndrule ri Yesu ni Nazaretigo epale kuuce dri ri ‘i, anda ni diya iyo, enzi ra, Anyindre kare anda ni sere ga ri’di. \v 7 Kule anyivo anyi’jo ‘ba anda vu okoka ri ni petro pi tro, laga anyi ni kumu Galilea ‘a, anyi de anda nil aka, anda jozo ani ni ra ni ani.” \v 8 Uku ‘di ‘bapi adri ani si oyiki ru tro kpekpe ‘budri ni aga si, feki pi. Voki ‘gesi mo’di zi dri ga kuru, a’dugi ori ko ai cwi. \p \v 9 Yesu onzi itu Rubanga si lovru ‘dii, ete’de anda ni ati maria magadalazi ri ni, izi ‘dii andrani ana ori unzi drore ruoru tudyeri ni i. \v 10 Izi ‘di nga muu, ezu ga ‘di tuwadu ‘ba Yesu dri ni. Esu ‘ba ‘dii kowuki. \v 11 Izi ‘dii a’joka Yesu ni lidni anda ni lende aini tro ni’dii ‘ba ‘dii a’i ku hwa. \v 12 Di avu ga, ete’de anda ni ‘ba andidri eni rii ni ovi zi si, esu kuvoki leti si. \v 13 ‘Ba eri ‘diri rungweki, ku’joki ‘ba zipi nipi ni ra ‘ba’di a’i ku. \v 14 Vuaru Yesu ete’deru maju andadi mudri alimbi alu ri ni, esu kunga ki nga. E’ja ai aia ga a’ika ku vuaru aia leka ga, yolera rii erikaku si, a’dusi leki ‘ba Yesu ni ndreka onzika avuga ri a’ika ku. \p \v 15 Yesu ku’jo ai ni: anyivo kare tuwa ga ‘ba kpodru lenire, anyica ofu loso ri, ‘ba tuwa du ni. \v 16 Mo’di le’jo madi a’i're ri kesu batisimo ra, ka anda lidni lori ra; ambisi mo’di le’jo madri ga ‘di rii le’jo driaru aloki ra. \v 17 ‘Ba ma a’ika rile kaki lete ‘di ani ‘di ‘ba ri id era, ru madri si kaki ovi unzi rii dro ra, kaki ti mgbimgbi rii ‘jo ra. \v 18 Kaki ini sa ko dri si vuaru de komvuki ga inyoinya tro rii ni sa indua ai ku, de utiki dri ‘ba ovu ri nidige ni aia rukgbwe ra?” \p \v 19 Yesu ku’jo nga ‘di, tu ‘aga: rii dni nyare Rubanga dni niga. \v 20 ‘Di avuga ai le voki ofu loso ri nge si kare ruwa ga. Opi ni i'bu edere edere ai tro, ete’de ga aia lenile rii anda ga ni anda okpo nyuma edezo rehweka ai ni si.