th_ulb/20-PRO.usfm

\id PRO Unlocked Literal Bible
\ide UTF-8
\h PROVERBS
\toc1 Proverbs
\toc2 Proverbs
\toc3 pro
\mt1 PROVERBS


\s5
\c 1
\p
\v 1 บรรดาสุภาษิตของซาโลมอน ผู้เป็นโอรสของดาวิดกษัตริย์แห่งอิสราเอล
\v 2 สุภาษิตเหล่านี้เพื่อสอนให้รู้จักปัญญาและการสั่งสอน เพื่อสอนบรรดาถ้อยคำแห่งความเข้าใจ
\v 3 เพื่อให้เจ้าได้รับการสั่งสอนเพื่อที่จะดำรงชีวิตโดยกระทำในสิ่งที่ชอบธรรม ยุติธรรมและเที่ยงธรรม
\s5
\p
\v 4 สุภาษิตเหล่านี้ให้ปัญญาแก่คนรู้น้อย และให้ความรู้และความเฉลียวฉลาดแก่บรรดาคนหนุ่ม
\v 5 จงให้คนทั้งหลายที่มีปัญญาได้ฟังและเพิ่มพูนการเรียนรู้ของพวกเขา และคนที่มีความเข้าใจจะได้การชี้แนะ
\v 6 เพื่อให้เข้าใจสุภาษิตทั้งหลาย และคำอุปมาต่างๆ ทั้งถ้อยคำทั้งหลายของเหล่าคนมีปัญญาและปริศนาทั้งหลายของพวกเขา
\s5
\p
\v 7 ความยำเกรงพระยาห์เวห์เป็นจุดเริ่มต้นของความรู้ คนโง่ทั้งหลายย่อมดูหมิ่นปัญญาและการสั่งสอน
\v 8 บุตรชายของเราเอ๋ย จงฟังคำสั่งสอนของบิดาของเจ้า และอย่าทิ้งคำสอนของมารดาของเจ้า
\v 9 พวกเขาจะเป็นมงคลที่สง่างามสำหรับศีรษะของเจ้า และเป็นสร้อยรอบคอของเจ้า
\s5
\p
\v 10 บุตรชายของเราเอ๋ย ถ้าคนบาปพยายามชักจูงเจ้าให้ทำบาปของเขา จงปฏิเสธที่จะติดตามพวกเขา
\v 11 ถ้าพวกเขาพูดว่า “มากับเราเถิด ให้เราหมอบคอยเพื่อทำการฆาตกรรม ให้เราซุ่มและทำร้ายประชาชนผู้บริสุทธิ์โดยไม่มีเหตุผล
\v 12 ให้เรากลืนพวกเขาทั้งเป็น อย่างแดนคนตายกลืนเขาเหล่านั้นที่ยังมีสุขภาพดี และทำให้เขาเหมือนกับคนเหล่านั้นที่ตกลงในหลุมมรณา
\s5
\p
\v 13 เราจะพบของล้ำค่าทุกอย่าง เราจะบรรจุบ้านของเราให้เต็มด้วยของที่เราขโมยมาจากผู้อื่น
\v 14 จงทอดสลากกับพวกเรา เราทุกคนจะมีเงินถุงเดียวกัน”
\v 15 บุตรชายของเราเอ๋ย อย่าเดินในทางนั้นกับพวกเขา จงอย่าให้เท้าของเจ้าแตะต้องวิถีทางของพวกเขา
\s5
\p
\v 16 เท้าของพวกเขาวิ่งไปหาความชั่วร้าย และพวกเขารีบเร่งไปทำให้โลหิตตก
\v 17 เพราะไม่มีประโยชน์ที่จะขึงตาข่ายดักนกในขณะที่นกกำลังมองดูอยู่
\v 18 คนเหล่านี้หมอบเพื่อฆ่าตนเอง พวกเขาวางกับดักตัวเอง
\s5
\p
\v 19 ดังนั้นทางของทุกคนที่แสวงหาความร่ำรวยโดยวิธีไม่ยุติธรรม ได้มาโดยไม่ชอบธรรม ย่อมคร่าเอาชีวิตของคนที่ครอบครองมัน
\v 20 ปัญญาได้ร้องเรียกด้วยเสียงดังที่ถนน เธอได้ยกเสียงของเธอในสถานที่โล่งแจ้ง
\v 21 เธอร้องเสียงดังที่หัวถนนที่มีเสียงอึกทึก เธอพูดที่ทางเข้าประตูเมืองว่า
\s5
\p
\v 22 “ เจ้าคนรู้น้อยเอ๋ย พวกเจ้าจะรักความรู้น้อยไปอีกนานเท่าใด? เจ้าคนที่ชอบเยาะเย้ย เจ้าจะพอใจในการเยาะเย้ยอีกนานเท่าใด? เจ้าพวกคนโง่จะเกลียดความรู้ไปอีกนานเท่าใด?
\v 23 จงหันมาสนใจคำตักเตือนของข้า ข้าจะเทความคิดของข้าให้เจ้าทั้งหลาย ข้าจะให้ถ้อยคำของข้าแจ้งแก่พวกเจ้า
\v 24 เพราะข้าได้เรียกแล้ว แต่พวกเจ้าปฏิเสธที่จะฟัง ข้าได้ยื่นมือออก แต่ไม่มีใครใส่ใจเลย
\s5
\p
\v 25 แต่พวกเจ้าได้เพิกเฉยคำแนะนำทุกอย่างของข้า และไม่สนใจคำตักเตือนของข้าเลย
\v 26 ข้าจะหัวเราะเยาะความหายนะของพวกเจ้า ข้าจะเยาะเย้ยพวกเจ้าเมื่อความกลัวมาถึงพวกเจ้า
\v 27 เมื่อความกลัวของพวกเจ้ามากระทบพวกเจ้าอย่างพายุร้าย และความหายนะได้กวาดเหนือพวกเจ้าอย่างพายุหมุน เมื่อความทุกข์และความระทมใจมาเหนือพวกเจ้า
\s5
\p
\v 28 แล้วพวกเขาจะร้องเรียกข้า และข้าจะไม่ตอบ พวกเขาจะแสวงหาข้า แต่จะไม่พบข้า
\v 29 เพราะว่าพวกเขาเกลียดความรู้ และไม่เลือกเอาความยำเกรงพระยาห์เวห์
\v 30 พวกเขาไม่ยอมรับคำแนะนำของข้าเลย และพวกเขาดูหมิ่นคำตักเตือนทุกอย่างของข้า
\s5
\p
\v 31 พวกเขาจะกินผลแห่งทางของพวกเขา และพวกเขาจะอิ่มด้วยผลของความคิดเห็นของพวกเขาเอง
\v 32 เพราะการที่คนรู้น้อยได้ถูกฆ่าเมื่อพวกเขาหันเหไป และการที่คนโง่หลงเพลิดเพลินก็ทำลายตนเอง
\v 33 แต่ใครก็ตามที่ฟังข้า จะอยู่อย่างปลอดภัย และอยู่อย่างสงบสุข ไม่กลัวสิ่งร้ายใดๆ ”
\s5
\c 2
\p
\v 1 บุตรชายของเราเอ๋ย ถ้าเจ้ารับถ้อยคำทั้งหลายของข้า และสะสมบัญญัติทั้งหลายของข้าไว้กับเจ้า
\v 2 จงเงี่ยหูของเจ้าฟังปัญญาและจงเอียงใจของเจ้าเข้าหาความเข้าใจ
\v 3 ถ้าเจ้าร้องหาความเข้าใจ และเปล่งเสียงของเจ้าหาปัญญา
\s5
\p
\v 4 ถ้าเจ้าแสวงหาปัญญาเหมือนเจ้าหาเงิน และเสาะหาความเข้าใจเหมือนเจ้าเสาะหาขุมทรัพย์ที่ซ่อนอยู่
\v 5 แล้วเจ้าจะเข้าใจความยำเกรงพระยาห์เวห์ และเจ้าจะพบความรู้ของพระเจ้า
\v 6 เพราะพระยาห์เวห์ประทานปัญญา จากพระโอษฐ์ของพระองค์ ความรู้และความเข้าใจก็ออกมา
\s5
\p
\v 7 พระองค์ทรงสะสมสติปัญญาอันดีเลิศไว้ให้คนเหล่านั้นที่ยินดีในพระองค์ พระองค์ทรงเป็นโล่แก่คนเหล่านั้นที่ดำเนินในความซื่อสัตย์
\v 8 พระองค์ทรงเฝ้าบรรดาวิถีแห่งความยุติธรรม และพระองค์จะทรงปกป้องวิถีทางของคนเหล่านั้นที่เชื่อศรัทธาในพระองค์
\v 9 แล้วเจ้าจะเข้าใจความชอบธรรม ความยุติธรรม และความเที่ยงธรรม และทุกวิถีทางที่ดี
\s5
\p
\v 10 เพราะปัญญาจะเข้ามาในใจของเจ้า และความรู้จะเป็นที่น่ายินดีแก่จิตวิญญาณของเจ้า
\v 11 ความเฉลียวฉลาดจะคอยคุ้มกันเจ้า และความเข้าใจจะปกป้องเจ้าไว้
\v 12 สิ่งเหล่านั้นจะช่วยเจ้าให้พ้นจากทางของคนชั่ว จากคนเหล่านั้นที่พูดในสิ่งที่ตลบตะแลง
\s5
\p
\v 13 ผู้ทอดทิ้งบรรดาวิถีแห่งความถูกต้อง และเดินในทางแห่งความมืด
\v 14 พวกเขายินดีเมื่อพวกเขาทำชั่ว และเปรมปรีดิ์ในความวิปลาสของความชั่ว
\v 15 พวกเขาติดตามวิถีของคนโกง และพวกเขาซ่อนการหลอกลวงในวิถีทางทั้งหลายของพวกเขา
\s5
\p
\v 16 ปัญญาและความรอบคอบจะช่วยเจ้าให้พ้นจากผู้หญิงแพศยา พ้นจากผู้หญิงสำส่อนและคำพูดพะเน้าพะนอต่างๆ ของนาง
\v 17 นางทอดทิ้งคู่ชีวิตที่นางได้เมื่อยังสาว และลืมพันธสัญญาของพระเจ้าของนาง
\v 18 เพราะบ้านของนางดิ่งลงสู่ความมรณา และหนทางทั้งหลายของนางจะนำเจ้าไปหาคนเหล่านั้นในหลุมศพ
\s5
\p
\v 19 ทุกคนที่เข้าหานางก็จะไม่ได้กลับมาอีก และพวกเขาจะไม่พบวิถีแห่งชีวิต
\v 20 ดังนั้น เจ้าจะเดินในทางของคนดี และติดตามวิถีของคนชอบธรรม
\v 21 เพราะว่าคนเหล่านั้นที่กระทำสิ่งที่เที่ยงธรรมจะสร้างบ้านอยู่ในแผ่นดิน และคนเหล่านั้นที่สัตย์ซื่อจะดำรงอยู่ในนั้น
\v 22 แต่คนอธรรมจะถูกขจัดออกจากแผ่นดิน และคนไม่สัตย์ซื่อจะถูกขจัดออกไปจากแผ่นดินเช่นกัน
\s5
\c 3
\p
\v 1 บุตรชายของเราเอ๋ย อย่าลืมคำสอนของข้า และให้เฝ้ารักษาคำสั่งสอนของข้าไว้ในใจของเจ้า
\v 2 เพราะความยืนยาวของวันทั้งหลายและปีทั้งหลายของชีวิตและสันติสุขจะเพิ่มให้แก่เจ้า
\v 3 อย่าให้ความจงรักภักดีต่อพันธสัญญาและความซื่อสัตย์ทอดทิ้งเจ้า จงพันมันไว้รอบคอของเจ้า จงเขียนมันไว้บนแผ่นจารึกแห่งหัวใจของเจ้า
\s5
\p
\v 4 แล้วเจ้าจะหาความโปรดปรานและชื่อเสียงดีในสายพระเนตรพระเจ้าและในสายตามนุษย์
\v 5 จงวางใจในพระยาห์เวห์ด้วยสุดใจของเจ้า และอย่าพึ่งพาความเข้าใจของตัวเจ้าเอง
\v 6 จงเชื่อฟังพระองค์ในทุกวิถีทางของเจ้าจงเชื่อฟังพระองค์ แล้วพระองค์เองจะทรงทำให้วิถีของเจ้าตรง
\s5
\p
\v 7 อย่าเป็นคนฉลาดในสายตาของเจ้าเอง จงยำเกรงพระยาห์เวห์ และจงหันจากความชั่วร้าย
\v 8 นี่จะเป็นการเยียวยาให้แก่เนื้อหนังของเจ้า และความสดชื่นแก่ร่างกายของเจ้า
\v 9 จงถวายพระเกียรติแด่พระยาห์เวห์ด้วยทรัพย์สินของเจ้า และด้วยผลแรกแห่งผลิตผลทุกอย่างของเจ้า
\s5
\p
\v 10 และยุ้งฉางของเจ้าจะเต็มล้น และบ่อเก็บของเจ้าจะล้นเหลือ ด้วยเหล้าองุ่นหมักใหม่
\v 11 บุตรชายของเราเอ๋ย อย่าดูหมิ่นพระดำรัสสอนของพระยาห์เวห์ และอย่าชังพระดำรัสเตือนของพระองค์
\v 12 เพราะพระยาห์เวห์ทรงตีสอนผู้ที่พระองค์ทรงรัก ดังบิดาตักเตือนบุตรชายที่เขาโปรดปราน
\s5
\p
\v 13 มนุษย์ผู้พบปัญญาก็เป็นสุข เขาได้ความเข้าใจด้วยเช่นกัน
\v 14 สิ่งที่เจ้าได้รับจากสติปัญญาย่อมดีกว่าสิ่งที่ได้รับผลตอบแทนเป็นเงินและกำไรของมันย่อมดีกว่าทองคำ
\v 15 ปัญญาล้ำค่ากว่าอัญมณี และไม่มีสิ่งใดที่เจ้าปรารถนาจะสามารถเปรียบกับปัญญาได้เลย
\s5
\p
\v 16 ปัญญามีชีวิตยืนยาวอยู่ในมือขวาของเธอ ส่วนในมือซ้ายมีความมั่งคั่งและเกียรติยศ
\v 17 ทางของปัญญาเป็นทางของความกรุณา และวิถีทั้งสิ้นของปัญญาคือความสงบสุข
\v 18 ปัญญาเป็นต้นไม้แห่งชีวิตแก่คนเหล่านั้นที่ฉวยเธอไว้ บรรดาผู้ที่ยึดเธอไว้แน่นจะมีความสุข
\s5
\p
\v 19 พระยาห์เวห์ทรงวางรากแผ่นดินโลกโดยพระปัญญา พระองค์ทรงสถาปนาฟ้าสวรรค์โดยความเข้าใจ
\v 20 โดยความรู้ของพระองค์ น้ำบาดาลก็พลุ่งออกมา และเมฆก็โปรยน้ำค้างลงมา
\v 21 บุตรชายของเราเอ๋ย จงเฝ้ารักษาความรอบรู้และความเฉลียวฉลาดไว้ และจงอย่าให้สิ่งเหล่านี้คลาดสายตาของเจ้า
\s5
\p
\v 22 สิ่งเหล่านี้จะเป็นชีวิตแก่จิตใจของเจ้าและเป็นเครื่องประดับที่สวมรอบคอของเจ้า
\v 23 แล้วเจ้าจะดำเนินในทางของเจ้าอย่างปลอดภัย และเท้าของเจ้าจะไม่สะดุด
\v 24 เมื่อเจ้านอนลง เจ้าจะไม่กลัว เมื่อเจ้านอน เจ้าก็จะหลับสบาย
\s5
\p
\v 25 อย่ากลัวความสยดสยองที่มาถึงอย่างฉับพลัน หรือกลัวความย่อยยับที่คนชั่วเป็นต้นเหตุ เมื่อมันมาถึง
\v 26 เพราะพระยาห์เวห์จะทรงอยู่ข้างเจ้า และจะทรงปกป้องเท้าของเจ้าจากการถูกจับในกับดัก
\v 27 อย่ากีดกันสิ่งดีไว้จากผู้สมควรจะได้รับ ในเมื่อสิ่งนี้อยู่ในอำนาจของเจ้าที่จะทำได้
\s5
\p
\v 28 อย่าพูดกับเพื่อนบ้านของเจ้าว่า “ไปเถอะ แล้วค่อยมาใหม่ และพรุ่งนี้ฉันจะให้” ในเมื่อเจ้ามีเงินอยู่กับเจ้าแล้ว
\v 29 อย่าวางแผนปองร้ายเพื่อนบ้านของเจ้า ผู้อยู่ใกล้ชิดและไว้วางใจในเจ้า
\v 30 อย่าโต้แย้งกับใครอย่างไร้เหตุผล ในเมื่อเขาไม่ได้ทำอะไรที่ทำร้ายเจ้า
\s5
\p
\v 31 อย่าอิจฉาคนที่โหดร้าย หรือเลือกทางใดๆ ของเขาเลย
\v 32 เพราะคนที่คดโกงเป็นที่ทรงเกลียดชังของพระยาห์เวห์ แต่พระองค์ทรงนำคนเที่ยงธรรมเข้าไว้ในความมั่นใจของพระองค์
\v 33 คำสาปของพระยาห์เวห์อยู่บนบ้านของคนชั่วร้าย แต่พระองค์ทรงอวยพรบ้านของคนชอบธรรม
\s5
\p
\v 34 พระองค์ทรงเยาะเย้ยคนที่ชอบเยาะเย้ย แต่พระองค์ประทานความชื่นชมยินดีของพระองค์แก่คนที่ถ่อมตัว
\v 35 คนมีปัญญาจะได้เกียรติเป็นมรดก แต่คนโง่จะได้รับความอัปยศ
\s5
\c 4
\p
\v 1 บุตรชายทั้งหลายเอ๋ย จงฟังคำสั่งสอนของบิดา และจงใส่ใจเพื่อเจ้าจะได้รู้ถึงความรอบรู้
\v 2 เรากำลังให้คำชี้แนะที่ดีแก่พวกเจ้า อย่าทอดทิ้งคำสอนของเรา
\v 3 เมื่อเราเป็นเด็กอยู่กับบิดาของเรา อ่อนเยาว์และเป็นลูกโทนของมารดาของเรา
\s5
\p
\v 4 บิดาได้สอนเราและได้พูดกับเราว่า “จงให้ใจของเจ้ายึดถ้อยคำของเราไว้ให้มั่น จงรักษาบัญญัติทั้งหลายของเรา และมีชีวิตอยู่
\v 5 จงเสาะหาปัญญาและความรอบรู้ อย่าลืมและอย่าทอดทิ้งถ้อยคำแห่งปากของเรา
\v 6 อย่าละทิ้งปัญญา แล้วเธอจะรักษาเจ้าไว้ จงรักเธอ แล้วเธอจะคุ้มครองเจ้า
\s5
\p
\v 7 ปัญญาเป็นสิ่งสำคัญที่สุด ดังนั้น จงเสาะหาปัญญา และจงทุ่มเททั้งหมดที่เจ้ามี เพื่อเจ้าจะได้ความรอบรู้ไว้
\v 8 จงทะนุถนอมปัญญาไว้ แล้วเธอจะปลื้มปิติกับเจ้า เธอจะให้เกียรติเจ้า เมื่อเจ้ากอดเธอไว้
\v 9 เธอจะเอามาลัยแห่งเกียรติสวมศีรษะเจ้า เธอจะให้มงกุฎอันงดงามแก่เจ้า”
\s5
\p
\v 10 บุตรชายของเราเอ๋ย จงฟังและเอาใจใส่ในถ้อยคำทั้งหลายของเรา แล้วเจ้าจะได้รับชีวิตยืนยาวในชีวิตของเจ้า
\v 11 เราได้สอนเจ้าเรื่องทางแห่งปัญญาแล้ว เราได้นำเจ้าในหนทางแห่งความเที่ยงธรรม
\v 12 เมื่อเจ้าก้าวย่างเท้าเดิน จะไม่มีใครขัดขวางทางของเจ้า และถ้าเจ้าวิ่ง เจ้าจะไม่สะดุด
\s5
\p
\v 13 จงยึดคำสั่งสอนไว้ให้มั่น และอย่าปล่อยไป จงเฝ้าเธอไว้ เพราะเธอเป็นชีวิตของเจ้า
\v 14 อย่าเข้าไปในวิถีของคนชั่ว และอย่าเดินไปในทางของคนชั่วร้าย
\v 15 จงหลีกเสีย อย่าเดินบนนั้น จงหันกลับออกไปเสีย และจงไปอีกทางหนึ่ง
\s5
\p
\v 16 เพราะพวกเขานอนไม่หลับ จนกว่าจะทำชั่ว และพวกเขาจะข่มตาหลับไม่ลง จนกว่าจะทำให้คนสะดุด
\v 17 เพราะพวกเขากินอาหารแห่งความชั่วร้าย และดื่มเหล้าองุ่นแห่งความความทารุณ
\v 18 แต่วิถีของคนชอบธรรมเหมือนแสงอรุณแรกที่เริ่มสว่างขึ้น ซึ่งค่อยๆ ส่องแสงจนถึงสว่างเต็มที่ของกลางวัน
\s5
\p
\v 19 ทางของคนชั่วก็เหมือนความมืด พวกเขาไม่ทราบว่าจะสะดุดอะไร
\v 20 บุตรชายของเราเอ๋ย จงใส่ใจถ้อยคำทั้งหลายของเรา จงเอียงหูของเจ้าเข้าหาคำพูดของเรา
\v 21 อย่าให้มันคลาดสายตาของเจ้า จงรักษามันไว้ภายในใจของเจ้า
\s5
\p
\v 22 เพราะถ้อยคำทั้งหลายของเราเป็นชีวิตแก่ผู้ค้นพบ และเป็นพลานามัยแก่กายทุกส่วนของพวกเขา
\v 23 จงระแวดระวังใจของเจ้าและปกป้องดูแลด้วยความหมั่นเพียร เพราะจากหัวใจนั่นเองได้เกิดน้ำพุแห่งชีวิต
\v 24 จงทิ้งวาจาปลิ้นปล้อนเสียจากเจ้า และให้คำพูดตลบตะแลงห่างจากเจ้า
\s5
\p
\v 25 ให้ดวงตาของเจ้าเพ่งมองตรงไปเบื้องหน้า และให้การจ้องของเจ้าตรงไปข้างหน้าเจ้า
\v 26 จงทำหนทางแห่งเท้าของเจ้าให้ราบ แล้วทางทั้งสิ้นของเจ้าจะปลอดภัย
\v 27 อย่าหันเหไปข้างขวาหรือข้างซ้าย จงหันเท้าของเจ้าเสียจากความชั่วร้าย
\s5
\c 5
\p
\v 1 บุตรชายของเราเอ๋ย จงตั้งใจฟังปัญญาของเรา จงเอียงหูของเจ้าฟังความเข้าใจของเรา
\v 2 เพื่อเจ้าจะได้เรียนรู้ถึงความรอบคอบ และริมฝีปากของเจ้าจะปกป้องความรู้
\v 3 เพราะริมฝีปากของหญิงแพศยาก็หยดน้ำผึ้งออกมา และปากของนางก็เรียบเนียนยิ่งกว่าน้ำมัน
\s5
\p
\v 4 แต่ในที่สุด นางก็ขมอย่างบอระเพ็ด เชือดเฉือนเหมือนอย่างดาบที่คม
\v 5 เท้าทั้งสองของนางก้าวลงไปสู่ความตาย ทุกย่างเท้าของนางมุ่งตรงไปยังแดนคนตาย
\v 6 นางไม่ได้ให้ความคิดเกี่ยวกับวิถีแห่งชีวิต ย่างเท้าของนางก็ระเหเร่ร่อนไป นางไม่รู้นางกำลังไปที่แห่งใด
\s5
\p
\v 7 บุตรชายทั้งหลายเอ๋ย บัดนี้จงฟังข้า และอย่าหันไปจากการฟังถ้อยคำแห่งปากของข้า
\v 8 จงรักษาทางของเจ้าให้ไกลจากนาง และอย่าไปใกล้ประตูบ้านของนาง
\v 9 โดยวิธีนั้น เจ้าจะไม่มอบเกียรติของเจ้าให้แก่คนอื่นๆ หรือให้ปีทั้งหลายแห่งชีวิตของเจ้าแก่คนโหดร้าย
\s5
\p
\v 10 คนแปลกหน้าทั้งหลายจะไม่อิ่มเอมด้วยทรัพย์สินของเจ้า และของที่ได้มาด้วยน้ำพักน้ำแรงของเจ้าจะไม่ตกไปในบ้านของคนแปลกหน้า
\v 11 ในบั้นปลายชีวิตของเจ้า เจ้าจะครวญคราง เมื่อเนื้อและกายของเจ้าเสื่อมสิ้นไป
\v 12 เจ้าจะพูดว่า “ข้าเกลียดการสั่งสอนเสียจริงๆ และจิตใจของข้าดูหมิ่นการตักเตือน
\s5
\p
\v 13 ข้าจะไม่เชื่อฟังบรรดาครูของข้า หรือเอียงหูให้แก่บรรดาผู้สั่งสอนของข้า
\v 14 ข้าจวนจะย่อยยับอยู่รอมร่อ ท่ามกลางการประชุม ในการชุมนุมของผู้คน
\v 15 จงดื่มน้ำจากถังเก็บน้ำของเจ้า และดื่มน้ำที่ไหลจากบ่อของเจ้าเอง
\s5
\p
\v 16 ควรหรือที่จะให้น้ำพุของเจ้าไหลล้นออกไปทุกที่ และให้ธารน้ำของเจ้าไหลไปที่ลานเมือง?
\v 17 จงให้มันเป็นของเจ้าแต่ผู้เดียว และไม่ใช่สำหรับคนแปลกหน้าแก่เจ้า
\v 18 ขอให้น้ำพุของเจ้าได้รับพร และขอให้เปรมปรีดิ์อยู่กับภรรยาคนที่เจ้าได้เมื่อหนุ่มนั้น
\s5
\p
\v 19 เพราะเธอคือกวางที่น่ารัก และเหมือนละมั่งตัวเมียที่งามสง่า จงให้ถันทั้งสองข้างของเธอเป็นที่เบิกบานใจของเจ้าอยู่ทุกเวลา ขอให้เจ้าจงดื่มด่ำอยู่กับความรักของนางเสมอ
\v 20 บุตรชายของเราเอ๋ย ทำไมเจ้าจะเคลิบเคลิ้มอยู่กับหญิงแพศยาอยู่เล่า ทำไมเจ้าโอบกอดถันทั้งสองของหญิงสำส่อนอยู่อีก?
\v 21 พระยาห์เวห์ทรงทอดพระเนตรทุกสิ่งที่คนทำ และพระองค์ทรงเฝ้าดูหนทางทั้งสิ้นของเขา
\s5
\p
\v 22 คนชั่วร้ายจะถูกดักด้วยความชั่วช้าของตัวเอง ตาข่ายแห่งบาปก็เกาะกุมเขาจนแน่น
\v 23 เขาจะตายเพราะเขาขาดการสั่งสอน เขาหลงเจิ่นไปเพราะความโง่อย่างยิ่งของเขา
\s5
\c 6
\p
\v 1 บุตรชายของเราเอ๋ย ถ้าเจ้าเป็นผู้ค้ำประกันการยืมเงินให้เพื่อนบ้านของเจ้า ถ้าเจ้าได้ให้สัญญากับคนแปลกหน้า
\v 2 แล้วถ้าเจ้าได้ติดบ่วงเพราะคำสัญญาของเจ้า และเจ้าติดกับเพราะคำจากปากของเจ้า 
\v 3 บุตรชายของเราเอ๋ย เมื่อเจ้าตกอยู่ในกำมือเพื่อนบ้านของเจ้าจงทำอย่างนี้และช่วยตัวเจ้าให้พ้นภัย จงไปและถ่อมตัวลง และวิงวอนเพื่อนบ้านของเจ้า
\s5
\p
\v 4 อย่าให้ดวงตาทั้งสองข้างของเจ้าหลับลง และอย่าให้หนังตาของเจ้าปรือไป
\v 5 จงให้ตัวเจ้าปลอดจากภัย อย่างละมั่งปลีกตัวจากมือของนายพราน อย่างนกจากมือของคนจับนก
\v 6 เจ้าคนเกียจคร้าน จงไปดูมดสิ พิเคราะห์ดูทางของมัน และจงมีปัญญา
\s5
\p
\v 7 โดยปราศจากหัวหน้า เจ้าหน้าที่หรือผู้ปกครอง
\v 8 มันก็ยังเตรียมอาหารของมันในฤดูร้อน และในระหว่างฤดูเกี่ยวมันสะสมเสบียงของมัน
\v 9 เจ้าจะนอนหลับอีกนานเท่าไร คนเกียจคร้านเอ๋ย? เมื่อไรเจ้าจะลุกขึ้นจากหลับของเจ้า?
\s5
\p
\v 10 "หลับอีกนิด เคลิ้มอีกหน่อย กอดมืออีกนิดหน่อยเพื่อพักผ่อน"
\v 11 แล้วความจนของเจ้าจะมาอย่างโจร และความขัดสนของเจ้าจะมาอย่างทหารถืออาวุธ
\v 12 อย่างคนถืออาวุธ คนถ่อย คนเลว ที่ใช้ชีวิตด้วยวาจาตลบตะแลง
\s5
\p
\v 13 ขยิบดวงตาของเขา ให้สัญญาณด้วยเท้าของเขาและนิ้วของเขาก็ชี้ไป
\v 14 เขาคิดประดิษฐ์ความชั่วร้ายในใจของเขา เขายุแยงตะแคงรั่วอยู่ทุกเวลา
\v 15 เพราะฉะนั้นความหายนะจะมาถึงเขาอย่างฉับพลัน เพียงอึดใจเขาจะถูกทำลายโดยไม่มีทางเยียวยา
\s5
\p
\v 16 มีหกสิ่งซึ่งพระยาห์เวห์ทรงเกลียด มีเจ็ดสิ่งซึ่งเป็นที่น่าเกลียดสำหรับพระองค์
\v 17 ได้แก่ ดวงตาของคนที่หยิ่งยโส ลิ้นที่มุสา มือที่ทำให้เลือดของคนบริสุทธิ์ต้องหลั่ง
\v 18 ใจที่คิดแผนเลวร้าย เท้าซึ่งรีบวิ่งไปทำชั่ว
\s5
\p
\v 19 พยานซึ่งหายใจออกมาเป็นคำมุสา และคนที่หว่านความแตกร้าวในหมู่พี่น้อง
\v 20 บุตรชายของเราเอ๋ย จงเฝ้ารักษาบัญญัติของบิดาเจ้า และอย่าละทิ้งคำสอนมารดาเจ้า
\v 21 จงมัดสิ่งเหล่านั้นไว้ที่ใจของเจ้าเสมอ จงผูกสิ่งเหล่านั้นไว้รอบคอของเจ้า
\s5
\p
\v 22 เมื่อเจ้าเดิน พวกมันจะนำเจ้า เมื่อเจ้านอนหลับ พวกมันจะเฝ้าเจ้า และเมื่อเจ้าตื่น พวกมันจะสอนเจ้า
\v 23 เพราะบัญญัติเป็นประทีป และคำสอนเป็นแสงสว่าง การแก้ไขที่มาด้วยการสั่งสอนเป็นวิถีทางแห่งชีวิต
\v 24 มันปกป้องเจ้าไว้จากหญิงสำส่อน จากลิ้นพะเน้าพะนอของหญิงแพศยา
\s5
\p
\v 25 อย่าให้ใจของเจ้าหลงเสน่ห์ความงามของนาง และอย่าให้นางจับเจ้าด้วยตาเจ้าชู้ของนาง
\v 26 หลับนอนกับหญิงโสเภณีด้วยขนมปังก้อนเดียวก็ยังได้ แต่หลับนอนกับภรรยาของผู้ชายอีกคนหนึ่งอาจต้องซื้อด้วยชีวิตของเจ้า
\v 27 คนเราจะหอบไฟไว้ที่อกของเขา โดยมิให้เสื้อผ้าไหม้ได้หรือ?
\s5
\p
\v 28 คนเราจะเดินบนถ่านที่ร้อนโดยมิให้เท้าทั้งสองข้างถูกไฟลวกได้หรือ?
\v 29 ดังนั้นผู้ชายที่หลับนอนกับภรรยาของเพื่อนบ้านก็เป็นดังนั้นแหละ ไม่มีใครที่หลับนอนกับนางแล้วจะไม่ถูกลงโทษ
\v 30 ผู้คนไม่ดูหมิ่นขโมย ถ้าเขาลักขโมยเพื่อบรรเทาความอยากเมื่อเขาหิว
\s5
\p
\v 31 แม้กระนั้นถ้าหากเขาถูกจับได้ เขาต้องชำระคืนเจ็ดเท่าที่เขาได้ขโมยไป เขาจะต้องให้สิ่งของทั้งสิ้นที่มีค่าในบ้านของเขา
\v 32 ใครที่ล่วงประเวณีย่อมไม่มีสามัญสำนึก ใครทำอย่างนั้นก็ทำลายตนเอง
\v 33 เขาจะได้แผลและความอัปยศคือสิ่งที่เขาสมควรจะได้รับ และความอดสูของเขาจะลบล้างไม่ได้เลย
\v 34 เพราะความหึงหวงทำให้ผู้ชายเกรี้ยวกราด เขาจะไม่แสดงความปรานีเมื่อเขาลงมือแก้แค้น
\v 35 เขาจะไม่ยอมรับค่าชดเชยและไม่สามารถหยุดยั้งเขาได้ ถึงแม้ว่าเจ้าจะเสนอให้ของกำนัลมากมายก็ตาม
\s5
\c 7
\p
\v 1 บุตรชายของเราเอ๋ย จงรักษาถ้อยคำของข้า จงสะสมบัญญัติของข้าไว้กับเจ้า
\v 2 จงรักษาบัญญัติของข้า และมีชีวิตอยู่ และจงรักษาคำสอนของข้าอย่างกับแก้วตาของเจ้า
\v 3 จงพันมันไว้ที่นิ้วมือทั้งหลายของเจ้า จงเขียนสิ่งเหล่านี้ไว้บนแผ่นจารึกแห่งหัวใจของเจ้า
\s5
\p
\v 4 จงพูดกับปัญญาว่า “เธอเป็นพี่สาวของฉัน” และจงเรียกความรอบรู้ว่าญาติสนิทของเจ้า
\v 5 เพื่อที่จะปกป้องตัวเจ้าไว้จากหญิงแพศยา จากหญิงสำส่อนที่พูดจาพะเน้าพะนอ
\v 6 ที่หน้าต่างบ้านของข้า ข้ากำลังมองออกไปตามบานเกล็ด
\s5
\p
\v 7 ข้ามองไปที่ผู้คนที่รู้น้อย ข้าพิเคราะห์ดูท่ามกลางคนหนุ่มทั้งหลาย คนหนุ่มผู้ที่ไม่มีสามัญสำนึก
\v 8 คนหนุ่มคนนั้นได้ผ่านไปตามถนนใกล้หัวมุมไปบ้านของนาง และเขาได้เดินไปบ้านของนาง
\v 9 เป็นเวลาโพล้เพล้ เวลาเย็น ตอนกลางคืนและในความมืด
\s5
\p
\v 10 ที่นั่น ผู้หญิงคนหนึ่งได้มาพบเขา ได้แต่งตัวอย่างโสเภณีด้วยหัวใจเจ้าเล่ห์
\v 11 นางจัดจ้านและเอาแต่ใจตัวเอง เท้าของนางไม่อยู่กับบ้าน
\v 12 บัดนี้อยู่ที่ถนน แล้วก็ไปอยู่ที่ลานเมือง และนางได้ซุ่มคอยอยู่ตามทุกหัวมุม
\s5
\p
\v 13 ดังนั้นนางได้ฉวยเขาและได้จูบเขา นางได้พูดกับเขาอย่างหน้าไม่อายว่า
\v 14 “ฉันได้ถวายเครื่องสันติบูชาวันนี้ ฉันได้ถวายแก้บนแล้ว
\v 15 ดังนั้นฉันจึงออกมาพบเธอ เสาะหาเธออย่างใจจดจ่อและฉันได้พบเธอแล้ว
\s5
\p
\v 16 ฉันได้คลุมเตียงของฉันแล้วด้วยผ้าคลุม เป็นผ้าลินินสีจากอียิปต์
\v 17 ฉันได้ทำที่นอนของฉันให้หอมด้วยมดยอบ กฤษณา และอบเชย
\v 18 มาเถอะ ให้เรามาดื่มด่ำความรักกันจนถึงรุ่งเช้า ให้เรามาเพลิดเพลินในการเริงรักกันอย่างเต็มอิ่มเถิด
\s5
\p
\v 19 เพราะสามีของฉันไม่อยู่บ้าน เขาได้เดินทางไปไกล
\v 20 เขาได้พกเงินไปถุงหนึ่ง เขาจะกลับมาในวันเพ็ญ”
\v 21 ด้วยคำเชิญชวนมากมายนางได้หว่านล้อมเขา นางชักจูงเขาด้วยคำพูดพะเน้าพะนอ
\s5
\p
\v 22 เขาก็ได้ติดตามนางไปทันที อย่างวัวตัวผู้ไปสู่การฆ่า เหมือนอย่างกวางเข้าไปติดกับดัก
\v 23 จนกระทั่งลูกธนูปักลึกถึงตับของมัน เขาเป็นอย่างนกรนเข้าไปหาบ่วง เขาไม่รู้ว่านั่นมีราคาถึงชีวิตของเขา 
\v 24 บุตรชายทั้งหลายเอ๋ย บัดนี้จงฟังข้า และจงใส่ใจถ้อยคำจากปากของข้า
\s5
\p
\v 25 อย่าให้ใจของเจ้าหันไปตามทางของนาง อย่าหลงอยู่ในวิถีของนาง
\v 26 นางได้ทำให้ผู้คนเป็นอันมากล้มลงอย่างทารุณ เหยื่อแห่งความตายของนางก็มากมายนับไม่ถ้วน
\v 27 บ้านของนางเป็นทางไปสู่แดนคนตาย พวกเขาลงไปถึงห้องนอนมืดมิดแห่งความตาย
\s5
\c 8
\p
\v 1 ปัญญาไม่ได้ร้องเรียกหรือ? ความเข้าใจไม่ได้เปล่งเสียงของเธอหรือ?
\v 2 บนยอดเขาสูง ที่ข้างทาง และตามสี่แยก ปัญญาได้ยืนอยู่
\v 3 ตรงข้างหน้าประตูหน้าเมือง คือที่ทางเข้า ปัญญาร้องเสียงดังว่า
\s5
\p
\v 4 “นี่สำหรับเจ้า ประชาชนเอ๋ย ข้าพเจ้าเรียกเจ้า เสียงเรียกของข้าพเจ้าไปถึงมนุษยชาติ
\v 5 เจ้าคนผู้ซึ่งรู้น้อย จงเรียนรู้ปัญญา และเจ้าคนโง่ จงเข้าใจ
\v 6 จงฟัง เพราะข้าพเจ้าจะพูดถึงสิ่งที่มีเกียรติ และเมื่อริมฝีปากของข้าพเจ้าเปิดออก ข้าพเจ้าจะพูดสิ่งที่ถูกต้อง
\s5
\p
\v 7 เพราะปากของข้าพเจ้าจะพูดความจริง และความชั่วเป็นสิ่งน่าเกลียดน่าชังต่อริมฝีปากของข้าพเจ้า
\v 8 ทุกคำจากปากของข้าพเจ้านั้นชอบธรรม ในถ้อยคำเหล่านั้นไม่บิดผันหรือตลบตะแลง
\v 9 คำเหล่านั้นก็ตรงหมดสำหรับคนที่เข้าใจ ถ้อยคำของข้าพเจ้าก็ถูกต้องสำหรับผู้พบความรู้
\s5
\p
\v 10 จงรับคำสั่งสอนของข้าพเจ้าแทนเงิน และจงรับความรู้แทนทองคำเนื้อดี
\v 11 เพราะปัญญาดีกว่าอัญมณี ไม่มีทรัพย์สมบัติใดจะเทียบกับปัญญาได้เลย
\v 12 ข้าพเจ้าเอง คือปัญญา อยู่กับความสุขุม และข้าพเจ้าเป็นเจ้าของความรู้และความรอบคอบ
\s5
\p
\v 13 ความยำเกรงพระยาห์เวห์คือการเกลียดชังความชั่วร้าย ข้าพเจ้าเกลียดความเย่อหยิ่งและความจองหอง และทางของความชั่วร้ายกับวาจาตลบตะแลง ข้าพเจ้าเกลียดพวกนี้
\v 14 ข้าพเจ้ามีคำแนะนำที่ดีและสติปัญญาที่หลักแหลม ข้าพเจ้าเองเป็นความรอบรู้ กำลังก็เป็นของข้าพเจ้า
\v 15 โดยข้าพเจ้าเอง กษัตริย์จึงทรงครองราชย์ และผู้ครอบครองจึงตรากฎหมายที่ยุติธรรม
\s5
\p
\v 16 โดยข้าพเจ้าเอง เจ้านายจึงครอบครอง รวมทั้งขุนนาง คือทุกคนที่ปกครองอย่างยุติธรรม
\v 17 ข้าพเจ้ารักคนที่รักข้าพเจ้าและคนเหล่านั้นที่เสาะหาข้าพเจ้าอย่างตั้งใจก็จะพบข้าพเจ้า
\v 18 ความมั่งคั่งและเกียรติอยู่กับข้าพเจ้าทั้งทรัพย์สินนิรันดร์และความชอบธรรม
\s5
\p
\v 19 ผลของข้าพเจ้าก็ดีกว่าทองคำ ดีกว่าทองคำบริสุทธิ์ และผลผลิตของข้าพเจ้าก็ดีกว่าเงินเนื้อดี
\v 20 ข้าพเจ้าเดินในทางแห่งความชอบธรรม ในท่ามกลางวิถีแห่งความยุติธรรม
\v 21 ผลที่เกิดขึ้น ข้าพเจ้าให้คนที่รักข้าพเจ้าได้ครอบครองทรัพย์สิน ข้าพเจ้าจะบรรจุคลังทรัพย์ของพวกเขาให้เต็ม
\s5
\p
\v 22 “พระยาห์เวห์ทรงให้กำเนิดข้าพเจ้าเมื่อทรงเริ่มงานของพระองค์ ข้าพเจ้าเป็นสิ่งแรกในพระราชกิจของพระองค์
\v 23 ตั้งแต่ดึกดำบรรพ์มาแล้ว ข้าพเจ้าได้ถูกสถาปนาไว้ ตั้งแต่แรก จากเมื่อสมัยการเริ่มต้นของแผ่นดินโลก
\v 24 ก่อนมีมหาสมุทร ก่อนมีตาน้ำที่มีน้ำไหลมากมาย ข้าพเจ้าได้ถือกำเนิดมาแล้ว
\s5
\p
\v 25 ก่อนภูเขาถูกวางราก และก่อนเนินเขา ข้าพเจ้าก็ได้ถือกำเนิดมาแล้ว
\v 26 ข้าพเจ้าได้เกิดมาแล้วก่อนที่พระยาห์เวห์ทรงสร้างแผ่นดินหรือไร่นา หรือก่อนผงคลีแรกของพิภพ
\v 27 ข้าพเจ้าได้อยู่ที่นั่นแล้วเมื่อพระองค์ได้ทรงสถาปนาฟ้า สวรรค์เมื่อทรงลากเส้นรอบวงบนพื้นผิวของที่ลึก
\s5
\p
\v 28 ข้าพเจ้าได้อยู่ที่นั่นเมื่อพระองค์ได้ทรงสถาปนาบรรดาเมฆเบื้องบนและเมื่อทรงสถาปนาตาน้ำพุขึ้นมาจากที่ลึก
\v 29 ข้าพเจ้าได้อยู่ที่นั่นเมื่อพระองค์ทรงกำหนดขอบเขตให้ทะเล เพื่อว่าน้ำจะไม่ละเมิดพระบัญชาของพระองค์ และเมื่อทรงมีการจำกัดสำหรับปักฐานรากของแผ่นดินแห้ง
\v 30 ข้าพเจ้าก็อยู่ข้างพระองค์แล้วเหมือนอย่างนายช่างที่ชำนาญ ข้าพเจ้าเป็นความปิติยินดีของพระองค์ทุกๆ วัน เปรมปรีดิ์อยู่ทุกเวลาเฉพาะพระพักตร์พระองค์
\s5
\p
\v 31 ข้าพเจ้ากำลังเปรมปรีดิ์ในพิภพของพระองค์ทั้งสิ้น และความปิติยินดีของข้าพเจ้าในมนุษยชาติ
\v 32 บัดนี้ บุตรทั้งหลายของข้าพเจ้าเอ๋ย จงฟังข้าพเจ้า สำหรับคนที่รักษาทางของข้าพเจ้าก็เป็นสุข
\v 33 จงฟังคำสั่งสอนของข้าพเจ้า และจงมีปัญญา และอย่าเพิกเฉยเสีย
\s5
\p
\v 34 คนที่ฟังข้าพเจ้าก็เป็นสุข เขาจะเฝ้าอยู่ที่ประตูทั้งหลายของข้าพเจ้าทุกวัน คอยอยู่ข้างเสาประตูบ้านทั้งหลายของข้าพเจ้า
\v 35 เพราะใครก็ตามที่พบข้าพเจ้า ก็พบชีวิต และเขาจะได้ความโปรดปรานจากพระยาห์เวห์
\v 36 แต่คนที่ไม่พบข้าพเจ้าก็ทำร้ายชีวิตของตัวเอง ทุกคนที่เกลียดชังข้าพเจ้าก็รักความตาย”
\s5
\c 9
\p
\v 1 ปัญญาได้สร้างบ้านของเธอแล้ว เธอได้แกะสลักเสาเจ็ดต้นจากหิน
\v 2 เธอได้ฆ่าสัตว์ของเธอ เธอได้ผสมเหล้าองุ่นของเธอ และเธอได้จัดโต๊ะของเธอแล้วด้วย
\v 3 เธอได้ส่งสาวใช้ของเธอออกไป เธอร้องเรียก จากที่สูงที่สุดในเมืองว่า
\s5
\p
\v 4 “ใครเป็นคนรู้น้อย? ให้เขาหันเข้ามาที่นี่” เธอพูดกับผู้ที่ไม่มีสามัญสำนึกว่า
\v 5 “มาเถอะ มารับประทานขนมปังของฉัน และดื่มเหล้าองุ่นที่ฉันได้ผสม
\v 6 จงทิ้งการกระทำที่รู้น้อยเสีย และมีชีวิตอยู่ ดำเนินในทางของความเข้าใจนั้นเถิด
\s5
\p
\v 7 ผู้ใดก็ตามที่ว่ากล่าวคนที่ชอบเยาะเย้ยจะได้ความอัปยศ และผู้ใดก็ตามที่ตักเตือนคนชั่วจะได้รับการดูหมิ่น
\v 8 อย่าตักเตือนคนชอบเยาะเย้ย เพราะเขาจะเกลียดเจ้า จงตักเตือนคนมีปัญญา และเขาจะรักเจ้า
\v 9 จงให้โอกาสแก่คนมีปัญญาและเขาจะมีปัญญายิ่งขึ้น และจงสอนคนชอบธรรม และเขาจะเพิ่มพูนการเรียนรู้
\s5
\p
\v 10 ความยำเกรงพระยาห์เวห์เป็นที่เริ่มต้นของปัญญา และความรู้เรื่ององค์บริสุทธิ์เป็นความเข้าใจ
\v 11 เพราะโดยข้าพเจ้า วันเวลาของเจ้าจะทวีขึ้น และปีเดือนแห่งชีวิตของเจ้าจะเพิ่มพูน
\v 12 ถ้าเจ้ามีปัญญาเจ้าก็มีปัญญาเพื่อตนเอง และถ้าเจ้าเยาะเย้ย เจ้าเองนั่นแหละก็จะต้องแบกรับแต่ลำพัง"
\s5
\p
\v 13 ผู้หญิงโง่นั้นก็โฉดเขลา นางเบาปัญญาและไม่รู้อะไรเลย
\v 14 นางนั่งที่ประตูบ้านของนาง บนที่นั่งตามที่สูงของเมือง
\v 15 นางร้องเรียกคนเหล่านั้นผู้ที่ผ่านไปตามถนน แก่ประชาชนที่เดินตรงไปตามทางของพวกเขาว่า
\s5
\p
\v 16 “ให้ใครก็ตามที่เป็นคนรู้น้อย ให้เขาหันเข้ามาที่นี่” นางพูดกับคนไม่มีสามัญสำนึกว่า
\v 17 “น้ำที่ขโมยมารสชาติก็หวานและอาหารที่รับประทานในที่ลับก็อร่อย”
\v 18 แต่เขาไม่ทราบว่าคนตายอยู่ที่นั่น และแขกที่ได้รับเชิญของนางก็อยู่ในห้วงลึกของแดนคนตาย
\s5
\c 10
\p
\v 1 บรรดาสุภาษิตของซาโลมอน บุตรชายที่มีปัญญาทำให้บิดายินดี แต่บุตรชายที่โง่นำความโศกเศร้ามาสู่มารดาของเขา
\v 2 บรรดาทรัพย์ที่ได้สะสมโดยคนชั่วร้ายไม่มีค่า แต่การทำสิ่งที่ชอบธรรมช่วยให้เจ้าพ้นจากความตาย
\v 3 พระยาห์เวห์จะไม่ทรงปล่อยให้จิตใจของคนชอบธรรมหิวกระหาย แต่พระองค์จะทรงปฏิเสธความกระหายของคนชั่วร้าย
\s5
\p
\v 4 มือที่เกียจคร้านทำให้คนยากจน แต่มือของคนที่ขยันทำให้มั่งคั่ง
\v 5 บุตรชายที่ฉลาดก็เก็บพืชผลไว้ในฤดูแล้ง แต่เป็นสิ่งที่น่าอับอายถ้าเขานอนหลับในฤดูเก็บเกี่ยว
\v 6 พระพรมากมายของพระเจ้าอยู่บนศีรษะของคนชอบธรรม แต่ปากของชั่วก็ซ่อนความโหดร้าย
\s5
\p
\v 7 คนชอบธรรมทำให้คนที่ระลึกถึงเขามีความสุข แต่ชื่อของคนชั่วร้ายจะเสื่อมเสีย
\v 8 คนที่มีปัญญาจะยอมรับบัญญัติ แต่คนที่พูดโง่ๆ จะถึงความพินาศ
\v 9 คนที่ดำเนินในความซื่อสัตย์ก็ดำเนินอย่างปลอดภัย แต่ผู้ที่ทำทางของเขาให้คดเขาก็จะถูกเปิดโปง
\s5
\p
\v 10 ผู้ที่ขยิบตาก็ก่อความยุ่งยาก แต่คนที่พูดโง่ๆ จะถูกเหวี่ยงล้มลง
\v 11 ปากของคนชอบธรรมเป็นน้ำพุแห่งชีวิต แต่ปากของคนชั่วซ่อนความโหดร้าย
\v 12 ความเกลียดชังปลุกเร้าให้เกิดการวิวาท แต่ความรักก็บดบังการละเมิดทุกอย่าง
\s5
\p
\v 13 ปัญญาจะพบได้ที่ริมฝีปากของคนที่มีความเข้าใจ แต่ไม้เรียวก็เหมาะแก่หลังของผู้ไม่มีสามัญสำนึก
\v 14 คนมีปัญญาย่อมสะสมความรู้ไว้ แต่ปากของคนโง่นำความหายนะมาใกล้
\v 15 ทรัพย์สมบัติของคนมั่งมีเป็นเมืองเข้มแข็งของเขา แต่ความยากจนของคนจนเป็นความหายนะของพวกเขา
\s5
\p
\v 16 ค่าจ้างของคนชอบธรรมนำไปถึงชีวิต แต่กำไรของคนชั่วร้ายนำพวกเขาไปสู่ความบาป
\v 17 มีวิถีทางไปสู่ชีวิตสำหรับคนที่อยู่ในระเบียบวินัย แต่คนที่ปฏิเสธคำตักเตือนก็หลงเจิ่นไป
\v 18 ใครก็ตามที่ซ่อนความเกลียดชังไว้ก็มีริมฝีปากมุสา และใครก็ตามที่ใส่ร้ายป้ายสีคนอื่นก็เป็นคนโง่
\s5
\p
\v 19 เมื่อมีการพูดมากคำ การละเมิดย่อมเกิดขึ้นได้ แต่คนที่ระมัดระวังปากในสิ่งที่เขาพูดก็เป็นคนฉลาด
\v 20 ลิ้นของคนชอบธรรมคือเงินเนื้อดี มีคุณค่าเพียงเล็กน้อยในความคิดของคนชั่วร้าย
\v 21 ริมฝีปากของคนชอบธรรมเลี้ยงคนมากมาย แต่คนโง่ตายเพราะการขาดสามัญสำนึก
\s5
\p
\v 22 พระพรของพระยาห์เวห์ทำให้มั่งคั่ง และพระองค์ไม่ได้ทรงเพิ่มความโศกเศร้าเข้าไปด้วย
\v 23 ความชั่วร้ายเป็นการละเล่นที่คนโง่เล่นเพื่อความสนุก แต่ปัญญาก็เป็นความเพลิดเพลินของคนที่มีความเข้าใจ
\v 24 ความกลัวของคนชั่วร้ายจะมาถึงเขา แต่ผู้ชอบธรรมจะได้รับตามใจปรารถนา
\s5
\p
\v 25 คนชั่วร้ายเป็นเหมือนพายุหมุนที่ผ่านไปแล้ว และไม่มีคนชั่วร้ายอีก แต่คนชอบธรรมจะมีฐานรากที่คงอยู่เป็นนิตย์
\v 26 เหมือนน้ำส้มสายชูกับฟัน และควันในดวงตาเป็นฉันใด คนเกียจคร้านกับผู้ที่ใช้เขาก็เป็นฉันนั้น
\v 27 ความยำเกรงพระยาห์เวห์นั้นยืดชีวิตให้ยาว แต่ปีทั้งหลายของคนชั่วร้ายจะสั้นเข้า
\s5
\p
\v 28 ความหวังของคนชอบธรรมคือความยินดีของพวกเขา แต่จำนวนปีของคนชั่วร้ายก็จะสั้นเข้า
\v 29 ทางของพระยาห์เวห์เป็นที่กำบังแข็งแกร่งแก่คนที่ดำเนินชีวิตอย่างไร้ตำหนิ แต่เป็นความหายนะแก่คนประพฤติชั่ว
\v 30 คนชอบธรรมจะไม่มีวันสั่นคลอน แต่คนชั่วร้ายจะไม่ได้อยู่ในแผ่นดิน
\s5
\p
\v 31 ส่ิ่งที่ออกจากปากของคนชอบธรรมให้ผลแห่งปัญญา แต่ลิ้นที่ตลบตะแลงจะถูกตัดออก
\v 32 ริมฝีปากของคนชอบธรรมรู้จักสิ่งที่ดีที่ควร แต่ปากของคนชั่วร้าย รู้จักแต่สิ่งที่ตลบตะแลง
\s5
\c 11
\p
\v 1 พระยาห์เวห์ทรงเกลียดชังตาชั่งขี้โกง แต่พระองค์ทรงปีติยินดีในน้ำหนักที่เที่ยงตรง
\v 2 เมื่อความโอหังมาถึง ความอัปยศก็มาด้วย แต่ความถ่อมตัวมาพร้อมกับปัญญา
\v 3 ความซื่อสัตย์ของคนเที่ยงธรรมย่อมนำพวกเขา แต่สารพัดวิธีคดโกงของคนทรยศย่อมทำลายพวกเขา
\s5
\p
\v 4 ความมั่งคั่งไม่มีประโยชน์ในวันแห่งพระพิโรธ แต่การกระทำที่ชอบธรรมช่วยให้พ้นจากความตาย
\v 5 ความชอบธรรมของคนที่ดีพร้อมย่อมทำให้ทางของเขาตรง แต่คนชั่วจะล้มลงด้วยความชั่วร้ายของพวกเขาเอง
\v 6 การประพฤติชอบธรรมของคนเหล่านั้นที่พระเจ้าทรงพอพระทัยปกป้องพวกเขาให้ปลอดภัย แต่คนทรยศจะติดกับดักของความอยากของพวกเขา
\s5
\p
\v 7 เมื่อคนชั่วตาย ความหวังของเขาก็มลายไป และความหวังที่ได้เคยมีอยู่ในกำลังของเขาก็สลายไป
\v 8 คนชอบธรรมได้รับการช่วยเหลือให้พ้นจากความลำบาก และมันจะไปหาคนชั่วแทน
\v 9 ปากของคนที่ไม่นับถือพระเจ้าทำลายเพื่อนบ้านของเขา แต่โดยทางความรู้ของคนชอบธรรมจะช่วยให้ปลอดภัย
\s5
\p
\v 10 เมื่อคนชอบธรรมอยู่เย็นเป็นสุข บ้านเมืองก็เปรมปรีดิ์ และเมื่อคนชั่วพินาศ ก็มีเสียงโห่ร้องด้วยความยินดี
\v 11 โดยพรของคนที่ยินดีในพระเจ้า บ้านเมืองก็เป็นที่ยกย่อง แต่โดยปากของคนชั่ว บ้านเมืองก็ล่มจม
\v 12 คนที่ดูหมิ่นเพื่อนบ้านของเขาย่อมไม่มีสามัญสำนึก แต่คนที่มีความเข้าใจก็นิ่งเงียบ
\s5
\p
\v 13 คนใดก็ตามที่เที่ยวซุบซิบก็เผยความลับ แต่คนที่ไว้วางใจได้ย่อมปิดเรื่องไว้ได้
\v 14 ที่ใดไม่มีการนำที่ฉลาด ประเทศก็ล่มสลาย แต่ชัยชนะได้มาโดยมีที่ปรึกษามาก
\v 15 คนใดก็ตามที่ค้ำประกันการกู้ยืมให้คนอื่นจะต้องทนทุกข์ แต่ผู้ที่เกลียดการค้ำประกันในสัญญาเช่นนั้นย่อมปลอดภัย
\s5
\p
\v 16 ผู้หญิงที่งามสง่าย่อมได้รับเกียรติ แต่คนใจโหดเหี้ยมย่อมฉวยเอาความมั่งคั่ง
\v 17 คนที่มีความเมตตาย่อมให้ประโยชน์แก่ตัวเขาเอง แต่คนดุร้ายย่อมทำให้ตัวเองเจ็บ
\v 18 คนชั่วหลอกลวงเพื่อได้ค่าจ้าง แต่คนที่หว่านสิ่งที่ชอบธรรมจะเก็บเกี่ยวค่าจ้างแห่งความจริง
\s5
\p
\v 19 คนที่สัตย์ซื่อในความชอบธรรมจะมีชีวิตอยู่ แต่คนที่ติดตามความชั่วร้ายจะถึงความตาย
\v 20 พระยาห์เวห์ทรงเกลียดชังพวกคนที่มีใจตลบตะแลง แต่ทรงพอพระทัยคนที่ดำเนินชีวิตอย่างไร้ตำหนิ
\v 21 เป็นสิ่งที่แน่นอนว่า คนชั่วร้ายจะถูกลงโทษ แต่คนชอบธรรมจะได้รับการช่วยกู้
\s5
\p
\v 22 สตรีงามที่ปราศจากวิจารณญาณ ก็เหมือนห่วงทองคำที่จมูกหมู
\v 23 ความปรารถนาของคนชอบธรรมล้วนแต่ดี แต่คนชั่วหวังได้แต่เพียงพระพิโรธเท่านั้น
\v 24 มีบางคนที่หว่านเมล็ดพืช เขายิ่งมีมากขึ้น คนอื่นที่ไม่ได้หว่าน เขาก็ยิ่งขัดสน
\s5
\p
\v 25 บุคคลที่ใจกว้างย่อมเจริญรุ่งเรือง คนที่ให้น้ำคนอื่นย่อมได้น้ำตอบแทน
\v 26 ผูัคนแช่งพวกคนที่ไม่ขายข้าว แต่พระพรอยู่บนศีรษะของผู้ที่ขายข้าว
\v 27 คนที่แสวงหาความดี ก็เสาะหาความโปรดปราน แต่คนที่เสาะหาความชั่วร้าย ก็จะได้พบมัน
\s5
\p
\v 28 คนที่วางใจในความมั่งคั่งจะล้มละลาย แต่คนชอบธรรมจะรุ่งเรืองอย่างใบไม้เขียว
\v 29 คนที่ทำให้ครอบครัวของตนลำบากจะรับลมเป็นมรดก และคนโง่จะเป็นคนรับใช้ของคนที่ใจมีปัญญา
\v 30 คนชอบธรรมจะเป็นเหมือนต้นไม้แห่งชีวิต แต่ความรุนแรงย่อมทำลายชีวิต
\v 31 ดูเถิด ถ้าคนชอบธรรมได้รับสิ่งที่เขาควรได้รับ คนชั่วและคนบาปจะได้รับมากยิ่งกว่านั้นสักเท่าไร
\s5
\c 12
\p
\v 1 คนใดรักการตีสอนก็รักความรู้ แต่คนที่เกลียดคำตักเตือนก็โง่เขลา
\v 2 พระยาห์เวห์ทรงโปรดปรานคนดี แต่พระองค์จะทรงลงโทษคนที่วางแผนชั่วร้าย
\v 3 คนไม่อาจตั้งมั่นอยู่ได้ด้วยความชั่ว แต่คนชอบธรรมจะไม่ถูกสั่นคลอน
\s5
\p
\v 4 ภรรยาที่เลิศประเสริฐเป็นมงกุฎของสามีของเธอ แต่นางผู้นำความอับอายมาก็เหมือนความเน่าเปื่อยในกระดูกของสามี
\v 5 แผนงานของคนชอบธรรมนั้นยุติธรรม แต่การชี้แนะของคนชั่วนั้นหลอกลวง
\v 6 บรรดาถ้อยคำของคนชั่วหมอบคอยสังหารคน แต่ถ้อยคำของคนเที่ยงธรรมช่วยชีวิตพวกเขา
\s5
\p
\v 7 คนชั่วถูกคว่ำลงและสาบสูญไป แต่บ้านของคนชอบธรรมจะยังดำรงอยู่
\v 8 คนจะได้รับคำยกย่องตามความฉลาดของเขา แต่คนที่ใจตลบตะแลงก็เป็นที่ดูหมิ่น
\v 9 การเป็นคนธรรมดาและทำมาหากินเอง ก็ดีกว่าการทำทีว่าใหญ่โตแต่ไม่มีอาหารกิน
\s5
\p
\v 10 คนชอบธรรมห่วงใยความต้องการสัตว์เลี้ยงของเขา แต่ความสงสารของคนชั่วคือความโหดร้าย
\v 11 คนที่ทำงานในที่ดินของเขาจะมีอาหารบริบูรณ์ แต่ใครก็ตามที่ไล่ตามสิ่งไร้ค่าย่อมไม่มีสามัญสำนึก
\v 12 คนชั่วอยากได้สิ่งที่คนชั่วขโมยมาจากคนอื่น แต่ผลของคนชอบธรรมจะเกิดจากพวกเขาเอง
\s5
\p
\v 13 คนชั่วย่อมติดบ่วงโดยปากที่ชั่วร้ายของเขา แต่คนชอบธรรมหนีพ้นจากความลำบาก
\v 14 จากผลของคำพูดทั้งหลายคนจะอิ่มใจด้วยสิ่งดี เช่นเดียวกับผลงานแห่งมือของเขาก็ให้รางวัลแก่เขา
\v 15 ทางของคนโง่นั้นถูกต้องในสายตาของเขาเอง แต่คนมีปัญญาย่อมฟังคำแนะนำ
\s5
\p
\v 16 คนโง่ย่อมแสดงความฉุนเฉียวของเขาทันที แต่คนที่ไม่ใส่ใจต่อการสบประมาทคือคนสุขุม
\v 17 คนที่พูดความจริงก็ให้การอย่างซื่อสัตย์ แต่พยานเท็จกล่าวคำหลอกลวง
\v 18 คำพูดของคนที่พูดพล่อยๆ ก็เหมือนดาบแทง แต่ลิ้นของคนมีปัญญานำการรักษามาให้
\s5
\p
\v 19 ปากที่พูดจริงทนอยู่ได้เป็นนิตย์ แต่ลิ้นที่พูดมุสาอยู่ได้เพียงประเดี๋ยวเดียว
\v 20 ความหลอกลวงอยู่ในใจของคนที่คิดการชั่ว แต่ความยินดีมายังคนที่แนะให้มีสันติภาพ
\v 21 ไม่มีสิ่งเลวร้ายเกิดขึ้นกับคนชอบธรรม แต่คนชั่วร้ายเต็มไปด้วยความลำบาก
\s5
\p
\v 22 พระยาห์เวห์ทรงเกลียดชังปากที่พูดมุสา แต่คนที่มีชีวิตอย่างซื่อสัตย์เป็นความปิติยินดีของพระองค์
\v 23 คนสุขุมย่อมเก็บงำความรู้ของเขาไว้ แต่ใจของพวกคนโง่ป่าวร้องความโง่ของตน
\v 24 มือของคนขยันจะปกครอง แต่คนเกียจคร้านจะถูกบังคับให้ทำงานหนัก
\s5
\p
\v 25 ความกระวนกระวายใจทำให้เขาหดหู่ แต่ถ้อยคำที่ดีทำให้เขายินดี
\v 26 คนชอบธรรมเป็นผู้แนะนำให้กับเพื่อนของเขา แต่ทางของคนชั่วร้ายนำตัวเขาให้หลงเจิ่นไป
\v 27 ผู้คนที่เกียจคร้านจะไม่ได้ปิ้งอาหารตามที่เขาต้องการ แต่คนขยันจะได้ทรัพย์สมบัติล้ำค่า
\v 28 คนที่เดินในวิถีของความชอบธรรมจะพบชีวิต และหนทางนั้นไม่มีความตาย
\s5
\c 13
\p
\v 1 บุตรชายที่มีปัญญาฟังคำสั่งสอนของบิดาเขา แต่คนที่ชอบเยาะเย้ยไม่ฟังคำว่ากล่าว
\v 2 คนยินดีในของดีเหล่านั้นจากผลที่มาจากปากของเขา แต่ความอยากของคนทรยศก็คือความโหดร้าย
\v 3 คนที่ระแวดระวังปากของเขาย่อมรักษาชีวิตของเขา แต่คนที่เปิดริมฝีปากของเขากว้างก็ทำลายตัวเขาเอง
\s5
\p
\v 4 ความอยากของคนที่เกียจคร้านก็มีอยู่ แต่จะไม่ได้อะไรเลย แต่ความอยากของคนขยันจะได้รับการตอบสนองอย่างจุใจ
\v 5 คนชอบธรรมเกลียดการพูดเท็จ แต่คนชั่วร้ายประพฤติน่าเกลียดชังและเขาทำสิ่งที่น่าละอาย
\v 6 ความชอบธรรมปกป้องผู้ที่ทางของเขาไร้ตำหนิ แต่ความชั่วร้ายจะทำลายคนเหล่านั้นที่ทำบาป
\s5
\p
\v 7 มีบางคนที่ทำทีว่าตัวเขาเองมั่งคั่ง แต่ไม่มีอะไรเลย และมีบางคนที่ให้ของทุกสิ่ง แต่ยังมั่งคั่งอย่างแท้จริง
\v 8 ค่าไถ่ชีวิตของคนมั่งมีคือความมั่งคั่งของเขา แต่คนยากจนจะไม่ได้ยินคำข่มขู่เอาค่าไถ่
\v 9 แสงสว่างของคนชอบธรรมก็เปรมปรีดิ์ แต่ประทีปของคนชั่วร้ายจะถูกดับ
\s5
\p
\v 10 ความโอหังมีแต่ก่อให้เกิดการวิวาท แต่สำหรับคนที่รับฟังคำแนะนำที่ดีนั่นคือปัญญา
\v 11 ความมั่งคั่งจะร่อยหรอไปเมื่อมีแต่สิ่งไร้สาระ แต่คนที่ทำงานหาเงินด้วยตัวเขาเองจะมีเงินเพิ่มมากขึ้น
\v 12 เมื่อความหวังถูกเลื่อนออกไป มันทำให้อ่อนใจ แต่การสมปรารถนาเป็นต้นไม้แห่งชีวิต
\s5
\p
\v 13 คนที่ดูหมิ่นการสั่งสอนก็ทำลายตนเอง แต่คนที่นับถือพระบัญญัติจะได้รับบำเหน็จ
\v 14 คำสอนของคนมีปัญญาเป็นน้ำพุแห่งชีวิต เพื่อให้คนหลีกจากบ่วงมรณาได้
\v 15 ความฉลาดทำให้ได้รับความโปรดปราน แต่หนทางของคนทรยศนั้นไม่มีที่สิ้นสุด
\s5
\p
\v 16 คนที่สุขุมกระทำด้วยความรู้ในการตัดสินใจทุกอย่าง แต่คนโง่ย่อมเผยความโง่ของตน
\v 17 ผู้สื่อสารที่ชั่วร้ายย่อมนำไปสู่ความลำบาก แต่ทูตที่ซื่อสัตย์นำการคืนดีกันมาให้
\v 18 คนที่เพิกเฉยต่อคำสั่งสอนจะมีความยากจนและความอัปยศ แต่เกียรติยศจะมาถึงคนที่เรียนรู้คำตักเตือน
\s5
\p
\v 19 ความปรารถนาที่กลายเป็นจริงนั้นหวานชื่นแก่ผู้ที่ปรารถนา แต่การหันจากความชั่วร้ายเป็นสิ่งน่าเกลียดน่าชังสำหรับคนโง่
\v 20 เดินกับคนมีปัญญาจะกลายเป็นคนมีปัญญา แต่เพื่อนของคนโง่จะตกอยู่ในอันตราย
\v 21 สิ่งเลวร้ายตามติดคนบาป แต่สิ่งดีเป็นรางวัลของคนชอบธรรม
\s5
\p
\v 22 คนที่ดีย่อมทิ้งมรดกไว้ให้ลูกหลาน แต่ทรัพย์สมบัติของคนบาปนั้นถูกเก็บไว้ให้คนชอบธรรม
\v 23 ที่ดินที่ไม่ถูกไถพรวนของคนยากจนยังผลิตอาหารมากมาย แต่มันถูกกวาดไปโดยความอยุติธรรม
\v 24 คนที่สงวนไม้เรียวก็เกลียดบุตรชายของเขา แต่คนที่รักบุตรชายเขาย่อมหมั่นสอนเขา
\v 25 คนชอบธรรมรับประทานอาหารพอเพียงแก่ความต้องการ แต่ท้องของคนชั่วร้ายก็หิวโหยเสมอ
\s5
\c 14
\p
\v 1 ผู้หญิงที่มีปัญญาสร้างบ้านของเธอขึ้น แต่ผู้หญิงโง่รื้อมันลงด้วยมือของเธอเอง
\v 2 คนที่ดำเนินชีวิตอย่างเที่ยงธรรมย่อมยำเกรงพระยาห์เวห์ แต่คนที่ทางของเขาคดก็ดูหมิ่นพระองค์
\v 3 ในปากของคนโง่มีไม้เรียวที่จะลงโทษความหยิ่งของเขา แต่ริมฝีปากของคนมีปัญญาจะปกป้องพวกเขาไว้
\s5
\p
\v 4 ที่ใดที่ไม่มีการให้อาหารฝูงโค รางหญ้าก็ว่างเปล่า แต่พืชผลมากมายได้มาด้วยกำลังของวัว
\v 5 พยานที่ซื่อสัตย์ไม่มุสา แต่พยานเท็จหายใจออกมาเป็นคำมุสา
\v 6 คนที่ชอบเยาะเย้ยแสวงหาปัญญาแต่ไม่พบ แต่ความรู้ก็ง่ายสำหรับคนที่มีความเข้าใจ
\s5
\p
\v 7 จงเดินออกไปจากคนที่โง่ เพราะเจ้าจะไม่พบความรู้จากริมฝีปากของเขา
\v 8 ปัญญาของคนที่สุขุมคือการเข้าใจทางของเขาเอง แต่ความโง่ของคนโง่คือการหลอกลวง
\v 9 คนโง่เยาะเย้ยเมื่อถวายเครื่องบูชาชดใช้บาป แต่คนเที่ยงธรรมเป็นที่ทรงโปรดปราน
\s5
\p
\v 10 จิตใจรู้ความขมขื่นของใจเอง และไม่มีคนแปลกหน้ามาเข้าส่วนความชื่นบานของมัน
\v 11 บ้านของคนชั่วร้ายจะถูกทำลาย แต่เต็นท์ของคนเที่ยงธรรมจะรุ่งเรือง
\v 12 มีทางหนึ่งซึ่งคนเราคิดว่าถูก แต่ปลายทางนำไปสู่ความตายเท่านั้น
\s5
\p
\v 13 ใจอาจจะหัวเราะแต่ก็ยังเศร้าหมอง และความยินดีก็อาจมีปลายทางเป็นความโศกสลด
\v 14 คนที่ไม่มีความสัตย์ซื่อจะได้ผลตอบแทนจากทางของเขาอย่างสาสม แต่คนที่ดีก็จะได้ผลตอบแทนจากการกระทำของเขา
\v 15 คนรู้น้อยเชื่อทุกอย่าง แต่คนสุขุมพิเคราะห์ดูทุกย่างก้าวของตน
\s5
\p
\v 16 คนมีปัญญาย่อมเกรงกลัวและหันจากความชั่วร้าย แต่คนโง่มองข้ามอย่างการเตือนอย่างมั่นใจ
\v 17 คนที่โกรธเร็วทำสิ่งโง่เขลา และคนเจ้าเล่ห์เป็นที่เกลียดชัง
\v 18 คนรู้น้อยได้ความโง่เป็นมรดก แต่คนสุขุมจะสวมมงกุฎแห่งความรู้
\s5
\p
\v 19 คนชั่วจะกราบคนดีและคนชั่วร้ายจะกราบอยู่ที่ประตูบ้านของคนชอบธรรม
\v 20 คนยากจนนั้นแม้เพื่อนบ้านของตนก็รังเกียจ แต่คนมั่งคั่งก็มีสหายมากมาย
\v 21 คนที่ดูหมิ่นเพื่อนบ้านของตนก็เป็นคนบาป แต่คนที่แสดงความเมตตาคนยากจนก็เป็นพระพร
\s5
\p
\v 22 คนที่คิดการชั่วนั้นไม่ผิดหรือ? ส่วนคนที่คิดการดีก็พบความจงรักภักดีและความซื่อสัตย์
\v 23 งานที่เหนื่อยยากทุกอย่างก็มีกำไร แต่เมื่อมีแต่เพียงการพูดเท่านั้น ก็นำไปถึงความยากจน
\v 24 มงกุฎของที่มีปัญญาคือความมั่งคั่งของเขา แต่ความเขลาของคนโง่นั้นนำมาซึ่งความโง่เขลามากขึ้นเท่านั้น
\s5
\p
\v 25 พยานที่พูดความจริงช่วยชีวิตมากมาย แต่พยานเท็จหายใจออกมาเป็นคำมุสา
\v 26 คนที่ยำเกรงพระยาห์เวห์ย่อมมีความเชื่อมั่นในพระองค์ สิ่งต่างๆเหล่านี้จะเป็นเหมือนสถานที่เข้มแข็งเพื่อปกป้องบุตรหลานของเขา
\v 27 ความยำเกรงพระยาห์เวห์เป็นน้ำพุแห่งชีวิต เพื่อให้คนหลีกจากบ่วงแห่งความตายได้
\s5
\p
\v 28 ศักดิ์ศรีของกษัตริย์จะพบได้ในคนมากมายมหาศาลของพระองค์ หากไร้ประชาชน เจ้านายก็วิบัติ
\v 29 คนที่มีความอดทนก็มีความเข้าใจมาก แต่คนที่โกรธเร็วก็ยกย่องความโง่
\v 30 จิตใจสงบให้ชีวิตแก่เนื้อหนัง แต่ความอิจฉาทำให้กระดูกผุ
\s5
\p
\v 31 ผู้กดขี่คนยากจนก็สาปแช่งพระผู้สร้างของเขา แต่ผู้เมตตาคนขัดสนก็ถวายพระเกียรติแด่พระองค์
\v 32 คนชั่วถูกคว่ำลงตามกรรมชั่วของเขา แต่คนชอบธรรมมีที่ลี้ภัยแม้แต่ในความตาย
\v 33 ปัญญาอาศัยอยู่ในใจของคนที่มีความเข้าใจ แม้ในท่ามกลางคนโง่ทั้งหลายปัญญาก็ให้เป็นที่ประจักษ์
\s5
\p
\v 34 ความชอบธรรมย่อมเชิดชูประเทศชาติ แต่บาปเป็นสิ่งที่น่าอายมากแก่ประชาชน
\v 35 ความโปรดปรานของกษัตริย์อยู่ที่ข้าราชการที่ประพฤติอย่างรอบคอบ แต่พระพิโรธของพระองค์ก็ตกแก่ผู้ที่ประพฤติอย่างน่าอับอาย
\s5
\c 15
\p
\v 1 คำตอบนุ่มนวลช่วยหยุดยั้งความโกรธเกรี้ยว แต่คำหยาบเร้าให้โกรธ
\v 2 ลิ้นของคนมีปัญญายกย่องความรู้ แต่ปากของคนโง่เทความโง่ออกมา
\v 3 พระเนตรของพระยาห์เวห์อยู่ทุกแห่งหน และทอดพระเนตรทั้งคนชั่วและคนดี
\s5
\p
\v 4 ลิ้นที่เยียวยาเป็นต้นไม้แห่งชีวิต แต่ลิ้นที่หลอกลวงทำให้จิตใจแตกสลาย
\v 5 คนโง่ดูหมิ่นคำสั่งสอนของบิดาตน แต่คนที่เรียนรู้จากคำตักเตือนเป็นคนสุขุม
\v 6 ในบ้านของคนชอบธรรมมีสมบัติมากมาย แต่สิ่งที่คนชั่วร้ายหามาได้นั้นนำความลำบากมาให้เขา
\s5
\p
\v 7 ริมฝีปากของคนมีปัญญากระจายความรู้ แต่ใจของคนโง่ไม่เป็นเช่นนั้น
\v 8 พระยาห์เวห์ทรงเกลียดชังเครื่องบูชาของคนชั่วร้าย แต่ทรงปิติยินดีในคำอธิษฐานของคนเที่ยงธรรม
\v 9 พระยาห์เวห์ทรงเกลียดชังทางของคนชั่วร้าย แต่พระองค์ทรงรักผู้ติดตามความชอบธรรม
\s5
\p
\v 10 มีการตีสอนอย่างหนักสำหรับผู้ใดก็ตามที่ละทิ้งทางดี และคนที่เกลียดคำตักเตือนก็จะตาย
\v 11 แดนคนตายและแดนพินาศปรากฏแจ้งต่อพระพักตร์พระยาห์เวห์ แล้วใจของบุตรชายทั้งหลายของมนุษยชาติจะยิ่งกว่านั้นสักเท่าใด?
\v 12 คนที่ชอบเยาะเย้ยคนอื่นไม่ชอบการตักเตือน เขาจะไม่ไปหาคนมีปัญญา
\s5
\p
\v 13 ใจยินดีทำให้ใบหน้าแช่มชื่น แต่ใจที่เป็นทุกข์ทำให้จิตสลาย
\v 14 ใจของคนที่มีความเข้าใจก็แสวงหาความรู้ แต่ปากของคนโง่ก็ป้อนด้วยความโง่
\v 15 วันทั้งสิ้นของคนที่ถูกข่มเหงก็เลวร้าย แต่ใจร่าเริงมีงานเลี้ยงไม่เลิกรา
\s5
\p
\v 16 มีทรัพย์น้อยแต่มีความยำเกรงพระยาห์เวห์ ก็ดีกว่ามีทรัพย์มากแต่มีความสอยู่ด้วย
\v 17 กินผักเป็นอาหารในที่ที่มีความรัก ก็ดีกว่ากินเนื้อวัวอ้วนโดยมีความเกลียดชังอยู่ด้วย
\v 18 คนโมโหร้ายก็ก่อให้เกิดการวิวาท แต่คนที่โกรธช้าก็ระงับการโต้เถียงกัน
\s5
\p
\v 19 ทางของคนเกียจคร้านเหมือนกับที่ที่เต็มไปด้วยขวากหนาม แต่วิถีของคนเที่ยงธรรมเป็นทางราบเรียบ
\v 20 บุตรชายที่มีปัญญานำความยินดีมาสู่บิดาของเขา แต่คนที่โง่ดูหมิ่นมารดาของตน
\v 21 ความโง่เป็นความยินดีแก่คนที่ขาดสามัญสำนึก แต่คนที่มีความเข้าใจจะดำเนินในทางซื่อตรง
\s5
\p
\v 22 แผนงานที่ปราศจากการปรึกษาหารือก็ล้มเหลว แต่เมื่อมีผู้แนะนำจำนวนมากแผนงานนั้นก็สำเร็จ
\v 23 คนจะพบความยินดีเมื่อเขามีคำตอบที่ตรงกับปัญหา คำเดียวที่มาถูกเวลานั้นช่างวิเศษจริง
\v 24 วิถีแห่งชีวิตนำคนฉลาดขึ้นเบื้องบน เพื่อเขาจะได้หลีกหนีจากแดนคนตายเบื้องล่าง
\s5
\p
\v 25 พระยาห์เวห์ทรงรื้อถอนบ้านของคนเย่อหยิ่ง แต่ทรงปกป้องทรัพย์สินของหญิงม่าย
\v 26 พระยาห์เวห์ทรงเกลียดชังความคิดของคนที่ชั่วร้าย แต่ถ้อยคำแช่มชื่นนั้นบริสุทธิ์
\v 27 มิจฉาชีพก็ทำให้ครอบครัวของเขาลำบาก แต่คนที่เกลียดสินบนจะมีชีวิตอยู่
\s5
\p
\v 28 ใจของคนชอบธรรมไตร่ตรองก่อนว่าจะตอบอย่างไร แต่ปากของคนชั่วเทสิ่งชั่วร้ายออกมา
\v 29 พระยาห์เวห์ทรงอยู่ห่างไกลจากคนชั่วร้าย แต่พระองค์ทรงได้ยินคำอธิษฐานของคนชอบธรรม
\v 30 ความสว่างของดวงตานำความเปรมปรีดิ์มาสู่ใจ และข่าวดีทำให้ร่างกายมีพลามัยดี
\s5
\p
\v 31 ถ้าเจ้าให้ความสนใจในคำตักเตือนให้ดำเนินชีวิต เจ้าก็จะอยู่ท่ามกลางคนมีปัญญา
\v 32 คนที่ไม่แยแสต่อคำสั่งสอนก็ดูหมิ่นตนเอง แต่คนที่สนใจคำตักเตือนก็ได้ความเข้าใจ
\v 33 ความยำเกรงพระยาห์เวห์จะสอนให้เกิดปัญญา และความถ่อมตัวมาก่อนเกียรติยศ
\s5
\c 16
\p
\v 1 แผนงานในใจเป็นของคน แต่คำตอบนั้นมาจากพระโอษฐ์ของพระยาห์เวห์
\v 2 ทางทุกสายของคนก็บริสุทธิ์ในสายตาของเขาเอง แต่พระยาห์เวห์ทรงประเมินจากเจตนาทั้งหลาย
\v 3 จงมอบงานของเจ้าไว้กับพระยาห์เวห์ แล้วแผนงานของเจ้าจะสำเร็จ
\s5
\p
\v 4 พระยาห์เวห์ทรงทำให้ทุกสิ่งมีเป้าหมายของมัน แม้คนขั่วร้ายก็เพื่อวันแห่งความลำเค็ญ
\v 5 พระยาห์เวห์ทรงเกลียดชังทุกคนที่มีใจผยอง แต่ที่แน่นอน พวกเขาจะหนีการถูกลงโทษไปไม่ได้
\v 6 โดยความจงรักภักดีและความซื่อสัตย์ ความบาปชั่วก็ถูกลบล้างไป และโดยความยำเกรงพระยาห์เวห์ คนหันจากความชั่วร้ายได้
\s5
\p
\v 7 เมื่อทางของมนุษย์เป็นที่โปรดปรานแก่พระยาห์เวห์ พระองค์ก็ทรงทำให้แม้แต่พวกศัตรูของคนนั้นคืนดีกับเขาได้
\v 8 มีรายได้เพียงเล็กน้อยพร้อมกับมีความชอบธรรม ก็ดีกว่ามีรายได้มากพร้อมกับความอยุติธรรม
\v 9 คนวางแผนงานในใจของเขา แต่พระยาห์เวห์ทรงนำย่างเท้าของเขา
\s5
\p
\v 10 คำตัดสินที่ชาญฉลาดอยู่ที่พระโอษฐ์ของกษัตริย์ พระโอษฐ์ของพระองค์ซื่อตรงในการพิพากษา
\v 11 ตาชั่งทั้งหลายที่เที่ยงตรงมาจากพระยาห์เวห์ ตุ้มน้ำหนักทั้งสิ้นในถุงเป็นพระราชกิจของพระองค์
\v 12 เมื่อบรรดากษัตริย์ทรงทำสิ่งที่ชั่ว นั่นเป็นสิ่งที่ต้องได้รับการตำหนิ เพราะว่าราชบัลลังก์ได้รับการสถาปนาไว้ด้วยการทำสิ่งที่ถูกต้อง
\s5
\p
\v 13 กษัตริย์ทรงโปรดปรานริมฝีปากที่กล่าวสิ่งที่ถูกต้อง และพระองค์ทรงรักผู้ที่พูดตรงไปตรงมา
\v 14 พระพิโรธของกษัตริย์เป็นทูตแห่งความตาย แต่คนมีปัญญาจะระงับพระพิโรธนั้น
\v 15 ในความสว่างแห่งพระพักตร์ของกษัตริย์คือชีวิตและความโปรดปรานของพระองค์เป็นเหมือนเมฆที่นำฝนต้นฤดูมาให้
\s5
\p
\v 16 ได้ปัญญาก็ดีกว่าได้ทองคำสักเท่าใด และได้ความรอบรู้ก็น่าปรารถนากว่าได้เงิน
\v 17 ทางหลวงของคนเที่ยงธรรมหลีกหนีออกจากความชั่วร้าย คนที่รักษาชีวิตของเขา ก็ระแวดระวังทางของเขา
\v 18 ความจองหองมาก่อนการถูกทำลาย และใจผยองก็มาก่อนการล้ม
\s5
\p
\v 19 เป็นคนถ่อมตัวอยู่กับคนยากจน ก็ดีกว่าแบ่งของที่ริบมาได้กับคนเย่อหยิ่ง
\v 20 คนที่ใส่ใจในสิ่งที่ได้รับการสอนก็จะพบแต่สิ่งที่ดี และคนที่วางใจในพระยาห์เวห์จะได้รับการอวยพร
\v 21 คนมีปัญญาเรียกได้ว่าเป็นคนมีความเข้าใจ และวาจาอ่อนหวานเพิ่มพลังในการสั่งสอน
\s5
\p
\v 22 ปัญญาเป็นน้ำพุแห่งชีวิตแก่ผู้เป็นเจ้าของ แต่การสั่งสอนของคนโง่เป็นความโง่เขลา
\v 23 ใจของคนมีปัญญาทำให้วาจาของเขาสุขุม และเพิ่มอำนาจการสั่งสอนแก่ปากของเขา
\v 24 ถ้อยคำแช่มชื่นเป็นเหมือนรวงผึ้ง เป็นความหวานแก่วิญญาณจิตและเป็นการเยียวยาแก่กระดูก
\s5
\p
\v 25 มีทางหนึ่งซึ่งคนเราคิดว่าถูก แต่ปลายทางคือความตาย
\v 26 ความกระหายของคนงานทำให้เขาทำงาน ความหิวของเขากระตุ้นเขาให้ทำต่อไป
\v 27 คนถ่อยคิดแผนชั่วปองร้ายคนอื่น คำพูดจากริมฝีปากของเขาเหมือนไฟเผาไหม้
\s5
\p
\v 28 คนตลบตะแลงยั่วยุการวิวาท และคนที่ซุบซิบนินทาก็แยกเพื่อนสนิทออกจากกัน
\v 29 คนโหดร้ายล่อชวนเพื่อนบ้านของเขา และนำเขาไปในทางไม่ดี
\v 30 ผู้ที่ขยิบตาก็วางแผนงานที่ตลบตะแลง ผู้ที่จีบปากของเขาย่อมนำให้ความชั่วร้ายใหเกิดขึ้น
\s5
\p
\v 31 ผมหงอกเป็นมงกุฎแห่งศักดิ์ศรี ซึ่งจะพบได้ก็แต่ในผู้ดำเนินชีวิตด้วยความชอบธรรม
\v 32 การที่จะโกรธช้าก็ดีกว่าคนมีกำลังมาก และบุคคลรู้จักบังคับจิตใจตนเองก็ดีกว่าผู้ที่ตีเมืองได้
\v 33 ฉลากทั้งหลายนั้นถูกทอดลงที่ตัก แต่การตัดสินใจมาจากพระยาห์เวห์
\s5
\c 17
\p
\v 1 ในที่มีความสงบพร้อมกับเสบียงกรังหน่อยหนึ่ง ก็ดีกว่าบ้านที่เต็มด้วยงานเลี้ยงพร้อมกับการวิวาท
\v 2 คนรับใช้ที่ฉลาดจะปกครองบุตรชายผู้ก่อเรื่องน่าอับอาย และจะได้ส่วนแบ่งมรดกเหมือนเป็นคนหนึ่งในหมู่พี่น้อง
\v 3 เบ้าหลอมมีไว้สำหรับเงิน และเตาถลุงมีไว้สำหรับทองคำ แต่พระยาห์เวห์ทรงทดสอบใจ
\s5
\p
\v 4 ผู้ที่ทำชั่วก็ใส่ใจฟังปากที่เลวร้าย และคนมุสาก็เงี่ยหูฟังลิ้นหายนะ
\v 5 ผู้ใดก็ตามที่เหยียดหยามคนยากจนก็ดูถูกพระผู้สร้างของเขา และผู้ที่ยินดีเมื่อเกิดภัยพิบัติแก่คนอื่นจะไม่ถูกลงโทษก็หามิได้
\v 6 หลานเป็นมงกุฎของผู้สูงวัย และบิดามารดานำศักดิ์ศรีมาสู่บุตรทั้งหลายของพวกเขา
\s5
\p
\v 7 วาจาดีเลิศไม่คู่ควรกับคนโง่เขลาฉันใด วาจามุสายิ่งไม่เหมาะกับเจ้านายฉันนั้น
\v 8 สินบนเหมือนแก้ววิเศษในสายตาของผู้ให้ ไม่ว่าเขาจะหันไปทางไหนก็ประสบความสำเร็จ
\v 9 ผู้ให้อภัยการละเมิดก็มุ่งจะสร้างมิตรภาพ แต่คนที่ชอบพูดย้ำความผิดจะทำให้เพื่อนสนิทแตกคอกัน
\s5
\p
\v 10 คำว่ากล่าวครั้งเดียวจะซึมลึกเข้าไปในคนที่มีความเข้าใจ มากกว่าการเฆี่ยนคนโง่ร้อยที
\v 11 คนชั่วร้ายก็แสวงหาแต่การกบฏ ดังนั้นผู้สื่อสารโหดร้ายจะถูกส่งไปสู้เขา
\v 12 ให้คนไปพบแม่หมีที่ลูกถูกขโมยไป ยังดีกว่าไปพบคนโง่ที่แสดงความโง่ของเขา
\s5
\p
\v 13 คนที่ทำความชั่วตอบแทนความดี ความชั่วจะไม่พรากจากบ้านของคนนั้น
\v 14 การเริ่มต้นวิวาทก็เหมือนปล่อยน้ำให้ไหล ฉะนั้นจงหยุดเสียก่อนเกิดการพิพาท
\v 15 คนที่ทำให้คนชั่วพ้นผิดและคนที่ลงโทษคนชอบธรรม ทั้งสองก็เป็นที่เกลียดชังต่อพระยาห์เวห์
\s5
\p
\v 16 ทำไมคนโง่จึงจ่ายเงินในมือเพื่อซื้อปัญญา ในเมื่อเขาไม่มีความสามารถที่จะเรียนรู้?
\v 17 มิตรสหายย่อมรักกันทุกเวลา และพี่น้องเกิดมาเพื่อช่เวลาทุกข์ยาก
\v 18 คนไม่มีสามัญสำนึกย่อมให้คำปฏิญาณและเป็นผู้ค้ำประกันหนี้สินเพื่อนบ้านของตน
\s5
\p
\v 19 ผู้ใดก็ตามที่รักการขัดแย้งก็รักความบาป ผู้ทำธรณีประตูบ้านของตนให้สูงเกินไปก็ทำให้กระดูกแตก
\v 20 บุคคลที่ใจคดจะไม่พบสิ่งที่ดีเลย และผู้ที่มีลิ้นตลบตะแลงย่อมตกอยู่ในความยากลำบาก
\v 21 ผู้ใดก็ตามที่เป็นบิดามารดาของคนโง่ย่อมทุกข์โศก และบิดาของคนโง่เขลาก็ไม่มีความชื่นบาน
\s5
\p
\v 22 ใจร่าเริงเป็นยาอย่างดี แต่จิตใจชอกช้ำทำให้กระดูกแห้ง
\v 23 คนชั่วรับสินบนเป็นการลับ เพื่อบิดเบือนวิถีแห่งความยุติธรรม
\v 24 คนที่มีความเข้าใจย่อมจับจ้องดูปัญญา แต่ตาของคนโง่อยู่ที่สุดปลายแผ่นดินโลก
\s5
\p
\v 25 บุตรชายโง่เป็นความโศกสลดแก่บิดาของเขา และเป็นความขมขื่นแก่มารดาที่ให้กำเนิดเขา
\v 26 การลงโทษคนชอบธรรมก็ไม่ดี การโบยตีพวกข้าราชการเพราะความซื่อตรงก็ผิด
\v 27 ผู้ที่มีความรู้ก็ยับยั้งถ้อยคำของเขา และผู้ที่มีจิตใจเยือกเย็นก็เป็นคนมีความเข้าใจ
\v 28 แม้คนโง่หากนิ่งเสียก็นับว่ามีปัญญา เมื่อเขาปิดปากของเขาก็นับว่ามีไหวพริบ
\s5
\c 18
\p
\v 1 คนที่ปลีกตัวเองออกไป ก็แสวงหาแต่สิ่งที่เขาปรารถนา และเขาขัดแย้งกับความพินิจพิจารณาทุกอย่าง
\v 2 คนโง่ไม่เพลิดเพลินในความเข้าใจ แต่เพลิดเพลินในการเปิดเผยแต่สิ่งที่อยู่ในใจของตนเท่านั้น
\v 3 เมื่อคนชั่วร้ายมาถึง ความหมิ่นประมาทก็มาด้วย และมาพร้อมกับความอัปยศและความอดสู
\s5
\p
\v 4 ถ้อยคำจากปากของคนเราเป็นน้ำลึก น้ำพุแห่งปัญญาเป็นธารน้ำไหล
\v 5 การลำเอียงเข้าข้างคนชั่วนั้นไม่ดี การลิดรอนความยุติธรรมไปจากคนชอบธรรมก็ไม่ดีด้วย
\v 6 ริมฝีปากของคนโง่นำการวิวาทมา และปากของเขาก็เชื้อเชิญการเจ็บตัว
\s5
\p
\v 7 ปากของคนโง่เป็นสิ่งทำลายตัวเขาเอง และริมฝีปากของเขาก็เป็นบ่วงดักตนเอง
\v 8 ถ้อยคำของคนที่ซุบซิบนินทาก็เหมือนอาหารอร่อย มันลงลึกไปยังส่วนต่างๆ ในร่างกาย
\v 9 คนเกียจคร้านในการงาน ก็เป็นพี่น้องกับคนที่ชอบทำลาย
\s5
\p
\v 10 พระนามของพระยาห์เวห์เป็นหอรบแข็งแกร่ง คนชอบธรรมวิ่งเข้าไปในนั้นและปลอดภัย
\v 11 ทรัพย์สมบัติของคนมั่งมีเป็นเมืองเข้มแข็งของเขา และในความคิดเห็นของเขามันเป็นเหมือนกำแพงที่สูง
\v 12 ใจของคนเย่อหยิ่งก่อนที่เขาจะถูกทำลาย แต่ความถ่อมใจมาก่อนเกียรติ
\s5
\p
\v 13 คนที่ชิงตอบก่อนจะฟัง ก็เป็นความโง่และความขายหน้าแก่เขา
\v 14 จิตใจของคนจะทนต่อความเจ็บป่วยได้ แต่จิตใจชอกช้ำใครจะทนได้?
\v 15 ใจของคนที่มีความเข้าใจย่อมได้ความรู้ และการได้ฟังของคนมีปัญญาแสวงหาความรู้
\s5
\p
\v 16 ของกำนัลของคนหนึ่งย่อมเปิดทางให้คและนำเขามาถึงคนใหญ่คนโต
\v 17 ผู้แถลงคดีของตนก่อนดูเหมือนเป็นฝ่ายถูก จนกว่าฝ่ายตรงข้ามจะมาซักถามเขา
\v 18 การจับฉลากทำให้การทะเลาะสิ้นสุด และแยกคู่โต้แย้งที่มีกำลังออกจากกัน
\s5
\p
\v 19 พี่น้องที่หมางใจก็ยากจะปรองดองกันยิ่งกว่าการยึดเมืองที่เข้มแข็ง และการทะเลาะวิวาทเป็นเหมือนซี่ลูกกรงของป้อมปราการ
\v 20 ท้องของคนจะอิ่มด้วยผลแห่งปากของเขา เขาจะเต็มอิ่มด้วยผลผลิตแห่งริมฝีปากของตน
\v 21 ความตายและชีวิตอยู่ในอำนาจของลิ้น และผู้ที่รักลิ้นก็จะกินผลของมัน
\s5
\p
\v 22 ใครพบภรรยาก็พบของดี และได้ความโปรดปรานจากพระยาห์เวห์
\v 23 คนยากจนใช้คำวิงวอน แต่คนมั่งคั่งตอบเสียงห้วนๆ
\v 24 คนที่กล่าวว่าเขามีเพื่อนมากแต่กลับนำความหายนะมาให้ แต่มีเพื่อนคนหนึ่งที่สนิทกันยิ่งกว่าพี่น้อง
\s5
\c 19
\p
\v 1 คนยากจนผู้ดำเนินในศักดิ์ศรีของเขาก็ดีกว่าคนที่พูดบิดเบือนและเป็นคนโง่เขลา
\v 2 เช่นเดียวกัน เป็นสิ่งที่ไม่ดีที่มีความกระตือรือร้นแต่ปราศจากความรู้ และคนที่เร่งเท้าก็มักจะออกนอกเส้นทาง
\v 3 ความโง่ของคนทำลายชีวิตของเขาเอง และใจของเขาก็เกรี้ยวกราดต่อพระยาห์เวห์
\s5
\p
\v 4 ทรัพย์สมบัติทำให้มีเพื่อนมากมาย แต่คนยากจนก็ถูกเพื่อนตีจาก
\v 5 พยานเท็จจะไม่ถูกลงโทษก็หามิได้ และคนพูดปดตลอดเวลาจะหนีไม่พ้น
\v 6 คนมากมายมักจะประจบคนใจกว้าง และทุกคนก็เป็นมิตรกับผู้ให้ของกำนัล
\s5
\p
\v 7 ญาติพี่น้องทั้งหมดของคนยากจนก็ยังเกลียดเขา แล้วเพื่อนจะยิ่งหนีห่างจากเขาสักเท่าไร แม้เขาตามไปวิงวอน แต่พวกเขาก็หายหน้ากันไปหมด
\v 8 คนที่ได้ปัญญาก็รักชีวิตตนเอง คนที่รักษาความเข้าใจไว้จะพบแต่สิ่งดี
\v 9 พยานเท็จจะถูกลงโทษ และคนพูดปดตลอดเวลาจะพินาศ
\s5
\p
\v 10 ที่คนโง่จะกินอยู่อย่างหรูหราก็ไม่เหมาะอยู่แล้ว ยิ่งไม่เหมาะมากกว่านั้นอีกที่ทาสจะปกครองเจ้านาย
\v 11 ความฉลาดของคนทำให้เขาโกรธช้า และการมองข้ามความผิดก็เป็นศักดิ์ศรีแก่เขา
\v 12 พระพิโรธของกษัตริย์ก็เหมือนเสียงคำรามของสิงห์หนุ่ม แต่ความโปรดปรานของพระองค์เหมือนน้ำค้างบนหญ้า
\s5
\p
\v 13 บุตรชายที่โง่เขลาเป็นความหายนะแก่บิดาของเขา และภรรยาขี้ทะเลาะก็เหมือนน้ำไหลหยดไม่หยุด
\v 14 บ้านกับทรัพย์สมบัติเป็นมรดกมาจากบิดามารดา แต่ภรรยาที่ฉลาดมาจากพระยาห์เวห์
\v 15 ความเกียจคร้านทำให้คนหลับสนิท แต่คนที่ไม่อยากทำงานก็จะต้องหิว
\s5
\p
\v 16 คนที่รักษาพระบัญญัติย่อมปกป้องชีวิตของเขา ที่ไม่คำนึงถึงทางของเขาก็จะตาย
\v 17 คนใดก็ตามที่เมตตาคนยากจนก็ให้พระยาห์เวห์ทรงยืม และพระองค์จะทรงตอบแทนการกระทำของเขา
\v 18 จงตีสอนบุตรชายของเจ้าขณะเมื่อยังมีความหวัง และอย่าจงใจทำให้เขาต้องตายไป
\s5
\p
\v 19 คนที่โมโหฉุนเฉียวจะต้องได้รับโทษ เพราะถ้าเจ้าช่วยเขาแล้ว เจ้าก็จะต้องช่วยเขาอีกเป็นครั้งที่สอง
\v 20 จงฟังคำแนะนำและรับคำสั่งสอน เพื่อเจ้าจะได้มีปัญญาจนถึงวาระสุดท้ายแห่งชีวิตของเจ้า
\v 21 ในใจมนุษย์มีแผนงานมากมาย แต่พระประสงค์ของพระยาห์เวห์จะดำรงอยู่
\s5
\p
\v 22 ความจงรักภักดีคือสิ่งที่น่าปรารถนาในตัวมนุษย์ และคนยากจนยังดีกว่าคนพูดมุสา
\v 23 ความยำเกรงพระยาห์เวห์นำคนไปสู่ชีวิต ผู้ใดก็ตามที่ยำเกรงพระองค์จะอยู่อย่างผาสุก จะไม่มีสิ่งร้ายใดๆ มาแผ้วพาน
\v 24 คนเกียจคร้านฝังมือของเขาในชาม เขาไม่ยอมแม้แต่จะหยิบอาหารเข้าปากของเขา
\s5
\p
\v 25 จงตีคนที่ชอบเยาะเย้ย และคนรู้น้อยจะกลายเป็นคนสุขุม จงตักเตือนคนที่มีความเข้าใจและเขาจะได้ความรู้
\v 26 คนที่ปล้นบิดาของเขาและขับไล่มารดาของเขาเป็นบุตรชายผู้นำความอับอายและความเสื่อมเสียมาให้
\v 27 บุตรชายเอ๋ย ถ้าเจ้าเลิกฟังคำสั่งสอน เจ้าก็จะหลงไปจากถ้อยคำแห่งความรู้
\v 28 พยานฉ้อฉลย่อมเยาะเย้ยความยุติธรรม และปากของคนชั่วก็กลืนกินความชั่วร้าย
\v 29 การพิพากษามีพร้อมสำหรับคนที่ชอบเยาะเย้ย และการโบยตีก็มีไว้สำหรับหลังของคนโง่
\s5
\c 20
\p
\v 1 เหล้าองุ่นทำให้เป็นคนชอบเยาะเย้ย และการดื่มสุราจัดก็ทำให้ทะเลาะวิวาท ใครก็ตามหลงดื่มไปก็ไม่มีปัญญา
\v 2 ความน่ากลัวของกษัตริย์ก็เหมือนกับความกลัวเสียงคำรามของสิงห์หนุ่ม ใครยั่วพระองค์ให้กริ้วก็เสี่ยงชีวิตตนเอง
\v 3 ที่จะหลีกเลี่ยงการวิวาทก็เป็นเกียรติสำหรับคนเรา แต่คนโง่ทุกคนจะทะเลาะวิวาทกัน
\s5
\p
\v 4 คนที่เกียจคร้านไม่ไถนาในฤดูทำนา เขาจะมองหาพืชผลในฤดูเกี่ยวแต่ไม่พบอะไรเลย
\v 5 ความประสงค์ในใจคนเหมือนน้ำลึก แต่คนที่มีความเข้าใจจะวิดมันออกมาได้
\v 6 คนมากมายป่าวร้องความจงรักภักดีของตัวเอง แต่ใครจะหาคนซื่อสัตย์พบเล่า?
\s5
\p
\v 7 คนชอบธรรมดำเนินในความซื่อสัตย์ของเขา และบุตรทั้งหลายของเขาที่เกิดตามมาก็เป็นสุข
\v 8 กษัตริย์ผู้ประทับบนบัลลังก์เพื่อทำหน้าที่พิพากษาทรงแยกแยะความชั่วทุกอย่างที่อยู่ต่อพระพักตร์ของพระองค์ออกด้วยพระเนตรของพระองค์
\v 9 ใครจะพูดได้ว่า “ข้าทำให้ใจของข้าสะอาดแล้ว ข้าบริสุทธิ์พ้นบาปแล้ว”?
\s5
\p
\v 10 ตุ้มน้ำหนักฉ้อฉลและเครื่องตวงขี้โกง ทั้งคู่ต่างเป็นที่เกลียดชังต่อพระยาห์เวห์
\v 11 แม้เด็กก็เผยตัวเองออกมาโดยการประพฤติของเขา ว่าสิ่งที่เขาทำบริสุทธิ์และถูกต้องหรือไม่
\v 12 หูที่ได้ยินกับดวงตาที่มองเห็น พระยาห์เวห์ทรงสร้างทั้งสองอย่าง
\s5
\p
\v 13 อย่ารักการนอนหลับ เกรงว่าเจ้าจะยากจน จงลืมตาของเจ้า แล้วเจ้าจะได้กินอิ่ม
\v 14 ผู้ซื้อพูดว่า “ของไม่ดี ของไม่ดี” แต่เมื่อเขาไปแล้วเขาจึงอวด
\v 15 มีทองคำและอัญมณีที่มีค่ามากมาย แต่ปากที่มีความรู้ก็เป็นของล้ำค่ายิ่ง
\s5
\p
\v 16 จงริบเสื้อผ้าของผู้ที่ค้ำประกันให้คนแปลกหน้า และจงยึดมันไว้เมื่อเขาประกันให้ผู้หญิงเสเพล
\v 17 อาหารที่ได้มาด้วยการหลอกลวงมีรสหวานแก่ผู้ที่ได้มา แต่ภายหลังปากของเขาจะเต็มไปด้วยกรวดทราย
\v 18 แผนการสำเร็จได้เพราะคำปรึกษา และการทำสงครามก็ต้องอาศัยคำแนะนำที่ฉลาด
\s5
\p
\v 19 คนที่เที่ยวซุบซิบย่อมเผยความลับ ดังนั้นอย่าเข้าสังคมกับคนปากบอน
\v 20 ถ้าคนแช่งบิดาหรือมารดาของเขา ประทีปของเขาจะดับในความมืดมิด
\v 21 มรดกที่ได้มาอย่างชิงสุกก่อนห่ามในตอนเริ่มต้น ที่สุดปลายก็ไม่เป็นมงคล
\s5
\p
\v 22 อย่าพูดว่า “ข้าจะแก้แค้นความชั่วนี้” จงรอคอยพระยาห์เวห์ พระองค์จะทรงช่วยเจ้า
\v 23 พระยาห์เวห์ทรงเกลียดชังตุ้มน้ำหนักฉ้อฉล และตาชั่งขี้โกงก็ไม่ดี
\v 24 ย่างเท้าของคนนั้นพระยาห์เวห์ทรงกำหนด แล้วคนจะเข้าใจทางของเขาเองได้อย่างไร?
\s5
\p
\v 25 การพูดพล่อยๆ ว่า “นี่เป็นของบริสุทธิ์” ก็เป็นบ่วงดักตนเอง แล้วจึงมาคิดได้หลังจากปฏิญาณไปแล้ว
\v 26 กษัตริย์ที่มีปัญญาย่อมทรงฝัดร่อนคนชั่วร้าย แล้วทรงขับล้อเกวียนทับพวกเขา
\v 27 มโนธรรมของคนเป็นประทีปของพระยาห์เวห์ ส่องดูทุกส่วนภายในเขา
\s5
\p
\v 28 ความจงรักภักดีและความซื่อสัตย์พิทักษ์กษัตริย์ไว้ และกษัตริย์จะทรงทำให้พระที่นั่งมั่นคงด้วยความรัก
\v 29 ศักดิ์ศรีของบรรดาคนหนุ่มคือกำลังของพวกเขา แต่ความสง่างามของคนสูงวัยคือผมหงอกของพวกเขา
\v 30 การเฆี่ยนที่ทำให้เกิดบาดแผลก็ชำระความชั่วออกไป และการโบยตีก็ชำระล้างส่วนลึกภายใน
\s5
\c 21
\p
\v 1 พระทัยกษัตริย์เหมือนธารน้ำในพระหัตถ์พระยาห์เวห์ พระองค์จะทรงให้น้ำไหลไปทางไหนก็ตามแต่จะโปรด
\v 2 ทางทุกสายของมนุษย์ก็ถูกต้องในสายตาของเขาเอง แต่พระยาห์เวห์ทรงตรวจดูจิตใจ
\v 3 การประพฤติชอบธรรมและยุติธรรมเป็นที่โปรดปรานแด่พระยาห์เวห์มากกว่าเครื่องบูชา
\s5
\p
\v 4 ดวงตายโส และใจที่หยิ่งผยอง คือประทีปของคนชั่วร้ายคือความบาป
\v 5 แผนงานทั้งหลายของคนขยันนำไปสู่ความมั่งคั่งแน่นอน แต่ทุกคนที่ผลีผลามก็มาสู่ความขาดแคลนแน่แท้
\v 6 การได้ทรัพย์มาด้วยลิ้นมุสา ก็คือหมอกที่จางหายและกับดักแห่งความตาย
\s5
\p
\v 7 ความทารุณของคนชั่วร้ายจะกวาดพวกเขาไป เพราะพวกเขาไม่ยอมทำสิ่งที่ยุติธรรม
\v 8 ทางของคนบาปหนานั้นคด แต่ทางของคนบริสุทธิ์นั้นกระทำในสิ่งที่เที่ยงตรง
\v 9 ได้อาศัยอยู่ที่ซอกมุมของดาดฟ้า ก็ดีกว่าอยู่ร่วมชายคาบ้านกับภรรยาที่ชอบทะเลาะ
\s5
\p
\v 10 คนชั่วร้ายย่อมปรารถนาความชั่ว เพื่อนบ้านของเขาจึงไม่ได้รับความเมตตาจากเขา
\v 11 เมื่อคนชอบเยาะเย้ยได้รับการลงโทษ คนรู้น้อยจึงมีปัญญา และเมื่อคนมีปัญญาได้รับการสั่งสอน เขาจึงได้ความรู้
\v 12 คนชอบธรรมพิเคราะห์ดูบ้านของคนชั่วร้าย เขาจะนำความพินาศมาให้คนชั่วร้าย
\s5
\p
\v 13 คนที่ปิดหูไม่ฟังเสียงร้องทุกข์ของคนจน เขาเองจะร้องตะโกนเช่นกัน แต่ไม่มีใครตอบเขา
\v 14 ของกำนัลซึ่งให้ในที่ลับตาย่อมขจัดโทสะ และสินบนที่มอบให้อย่างลับก็กำจัดความโกรธเกรี้ยวได้
\v 15 เมื่อมีการปฏิบัติอย่างยุติธรรม บุคคลที่ชอบธรรมก็ยินดี แต่คนประพฤติชั่วก็หวาดผวา
\s5
\p
\v 16 คนที่หลงไปจากทางแห่งความเข้าใจ เขาจะพักอยู่ในที่ชุมนุมของคนตาย
\v 17 คนที่รักความบันเทิงจะเป็นคนจน คนที่รักเหล้าองุ่นและน้ำมันจะไม่มั่งคั่ง
\v 18 คนชั่วร้ายเป็นค่าไถ่คนชอบธรรม และคนทรยศเป็นค่าไถ่คนเที่ยงธรรม
\s5
\p
\v 19 อาศัยอยู่ในทะเลทราย ก็ดีกว่าอยู่กับหญิงขี้ทะเลาะและภรรยาที่ฉุนเฉียว
\v 20 คลังทรัพย์ล้ำค่าและน้ำมันมีอยู่ในที่อาศัยของคนมีปัญญา แต่คนโง่ผลาญมันจนเกลี้ยง
\v 21 คนที่ติดตามความชอบธรรมและมีความกรุณา บุคคลอย่างนี้จะพบชีวิต ความชอบธรรม และเกียรติยศ
\s5
\p
\v 22 คนมีปัญญาปีนเข้าเมืองของคนมีกำลัง และพังทลายที่มั่นซึ่งเขาไว้วางใจ
\v 23 คนใดก็ตามที่ระวังปากและลิ้นของเขา ก็ปกป้องตัวเองจากความยุ่งยาก
\v 24 คนเย่อหยิ่งและคนจองหอง มีชื่อว่า ”เจ้าคนชอบเยาะเย้ย” ซึ่งเป็นคนประพฤติตัวเย่อหยิ่งจองหอง
\s5
\p
\v 25 ความอยากของคนเกียจคร้านฆ่าตัวเขาเอง เพราะมือของเขาไม่ยอมทำงาน
\v 26 คนโลภก็โลภอยู่วันยังค่ำ แต่คนชอบธรรมให้และไม่ทวงคืน
\v 27 เครื่องบูชาของคนชั่วร้ายเป็นสิ่งน่าเกลียดน่าชัง และยิ่งแย่กว่านั้น เมื่อเขานำมาด้วยเจตนาชั่ว
\s5
\p
\v 28 พยานเท็จจะพินาศ แต่คนที่ฟังจะพูดได้ทุกเวลา
\v 29 คนชั่วร้ายทำให้หน้าของเขาชาไป แต่คนเที่ยงธรรมพิเคราะห์ดูทางทั้งหลายของเขา
\v 30 ปัญญาก็ดี ความเข้าใจก็ดี คำแนะนำก็ดี จะเอาชนะพระยาห์เวห์ไม่ได้
\v 31 ม้าก็เตรียมไว้แล้วสำหรับวันทำศึก แต่ชัยชนะเป็นของพระยาห์เวห์
\s5
\c 22
\p
\v 1 ควรเลือกชื่อเสียงดีมากกว่าความมั่งคั่งมากมาย และมีคนนับถือก็ดีกว่ามีเงินมีทอง
\v 2 คนที่มั่งคั่งและคนที่ยากจนเหมือนกันอยู่อย่างหนึ่ง คือพระยาห์เวห์ทรงเป็นผู้ทรงสร้างพวกเขาทั้งสิ้น
\v 3 คนสุขุมเห็นอันตรายและซ่อนตัวเสีย แต่คนรู้น้อยเดินเรื่อยไปและรับอันตรายนั้น
\s5
\p
\v 4 บำเหน็จของความถ่อมตัวและความยำเกรงพระยาห์เวห์ คือความมั่งคั่ง เกียรติ และชีวิต
\v 5 พวกหนามและบ่วงทั้งหลายอยู่ในทางของคนตลบตะแลง คนที่ระมัดระวังตัวจะอยู่ห่างจากสิ่งเหล่านี้
\v 6 จงฝึกเด็กในทางที่เขาควรจะเดินไป และเมื่อเขาเติบใหญ่ เขาจะไม่พรากจากคำสั่งสอนนั้น
\s5
\p
\v 7 คนที่มั่งคั่งมีอำนาจเหนือคนที่ยากจน และผู้ขอยืมก็เป็นทาสของผู้ให้ยืม
\v 8 ผู้หว่านความอยุติธรรมจะเก็บเกี่ยวสิ่งเลวร้าย และไม้เรียวแห่งความเกรี้ยวกราดของเขาจะสิ้นไป
\v 9 คนที่มองอย่างใจกว้างก็จะได้รับพระพรเพราะเขาแบ่งปันอาหารของเขาแก่คนยากจน
\s5
\p
\v 10 จงไล่คนชอบเยาะเย้ยไปเสีย แล้วการวิวาทจะหมดไป การทุ่มเถียงและการสบประมาทก็จะหยุดลง
\v 11 คนที่บริสุทธิ์ใจและเป็นคนที่มีวาจาสุภาพอ่อนหวาน เขาจะได้กษัตริย์เป็นมิตร
\v 12 พระเนตรของพระยาห์เวห์เฝ้ารักษาความรู้ แต่พระองค์ทรงทำลายถ้อยคำของคนทรยศเสีย
\s5
\p
\v 13 บุคคลที่เกียจคร้านพูดว่า “มีสิงโตอยู่ข้างนอก ข้าจะถูกฆ่ากลางลานเมือง”
\v 14 ปากของหญิงแพศยาเป็นหลุมลึก พระพิโรธของพระยาห์เวห์จะพลุ่งขึ้นต่อคนที่ตกลงในหลุมนั้น
\v 15 ความโง่ติดอยู่ในใจเด็ก แต่ไม้เรียวที่ตีสอนจะไล่ความโง่ให้ห่างจากเขา
\s5
\p
\v 16 คนที่บีบบังคับประชาชนที่ยากจนเพื่อให้ตัวเองมั่งมียิ่งขึ้น หรือคนที่ให้แก่คนมั่งคั่ง จะมาถึงความขัดสนแน่นอน
\v 17 จงเอียงหูของเจ้าฟังถ้อยคำของคนมีปัญญา และเอาใจใส่ความรู้ของข้า
\v 18 เพราะมันน่าชื่นใจ ถ้าเจ้าเก็บรักษาพวกมันไว้ภายใน และให้พวกมันทั้งหมดพร้อมอยู่ที่ริมฝีปากของเจ้า
\s5
\p
\v 19 เพื่อเจ้าจะวางใจในพระยาห์เวห์ ข้าจึงสอนสิ่งเหล่านั้นให้แก่เจ้าในวันนี้ 
\v 20 ข้าได้เขียนให้เจ้าสามสิบข้อความแห่งการสั่งสอนและความรู้
\v 21 เพื่อสอนความจริงที่เชื่อถือได้แก่เจ้า เพื่อเจ้าจะได้ให้คำตอบที่น่าเชื่อถือทั้งหลายแก่คนเหล่านั้นที่ใช้เจ้ามาไม่ใช่หรือ?
\s5
\p
\v 22 อย่าปล้นคนจน เพราะเขาเป็นคนจน หรืออย่าบีบคั้นคนเข็ญใจที่ประตูเมือง
\v 23 เพราะพระยาห์เวห์จะทรงว่าความแทนพวกเขา และพระองค์จะทรงริบชีวิตของผู้ที่ปล้นพวกเขา
\v 24 อย่าเป็นเพื่อนกับคนเจ้าโทโส และอย่าคบหากับคนขี้โมโห
\s5
\p
\v 25 หรือว่าเจ้าจะเรียนรู้ทางของเขา และเจ้าจะเอาใจของเจ้าเองไปติดกับดัก
\v 26 อย่าเป็นคนในจำพวกที่ให้คำปฏิญาณ หรือในจำพวกผู้ค้ำประกันหนี้สิน
\v 27 ถ้าเจ้าไม่มีอะไรชำระหนี้ แล้วจะมีอะไรเล่าที่จะหยุดเขาไม่ให้มายึดที่นอนของเจ้าไปจากเจ้า?
\s5
\p
\v 28 อย่าย้ายหลักเขตโบราณซึ่งบรรพบุรุษของเจ้าได้ปักไว้
\v 29 เจ้าเห็นคนที่มีฝีมือในงานของเขาหรือ? เขาจะยืนอยู่เฉพาะพระพักตร์กษัตริย์ทั้งหลาย ไม่ใช่ยืนต่อหน้าสามัญชน
\s5
\c 23
\p
\v 1 เมื่อเจ้านั่งรับประทานกับผู้ครอบครอง จงสังเกตให้ดีว่าอะไรอยู่ข้างหน้าเจ้า
\v 2 เจ้าจงจ่อมีดไว้ที่คอของเจ้า ถ้าเจ้าเป็นคนตะกละ
\v 3 อย่าปรารถนาของโอชะของผู้ครอบครองนั้น เพราะมันเป็นอาหารที่หลอกลวง
\s5
\p
\v 4 อย่าทำงานหนักเกินไปเพื่อจะมีความมั่งคั่ง จงฉลาดพอที่จะรู้ว่าจะหยุดพักเมื่อใด
\v 5 เจ้าจะเหลือบตามองทรัพย์นั้นหรือ? มันก็หายไปแล้ว เพราะแน่นอนทีเดียวมันจะกางปีกขึ้นมาเหมือนนกอินทรีและบินไปในท้องฟ้า
\v 6 อย่ากินอาหารของคนที่มีสายตาชั่วร้าย อย่าปรารถนาของโอชะของเขา
\s5
\p
\v 7 เพราะเขาเป็นคนประเภทที่คอยนับราคาอาหารอยู่ในใจ เขาพูดกับเจ้าว่า “จงกินและดื่มเถิด” แต่ใจของเขาไม่ได้อยู่กับเจ้า
\v 8 เจ้าจะต้องสำรอกอาหารเล็กๆ น้อยๆ ซึ่งเจ้าได้กินเข้าไปนั้น และเสียถ้อยคำอ่อนหวานของเจ้าไปโดยเปล่าประโยชน์
\v 9 อย่าพูดให้คนโง่ได้ยิน เพราะเขาจะดูหมิ่นปัญญาแห่งถ้อยคำของเจ้า
\s5
\p
\v 10 อย่าย้ายหลักเขตเก่าแก่ หรืออย่ารุกล้ำไร่นาของเด็กกำพร้า
\v 11 เพราะพระผู้ไถ่ของเด็กกำพร้านั้นแข็งแรง และพระองค์จะทรงสู้ความกับเจ้าในคดีของพวกเขา
\v 12 จงเปิดใจรับคำสั่งสอน และจงเงี่ยหูฟังถ้อยคำแห่งความรู้
\s5
\p
\v 13 อย่าละเลยการสั่งสอนเด็ก เพราะถ้าเจ้าตีสอนเขาด้วยไม้เรียว เขาจะไม่ตาย
\v 14 เจ้าจะเป็นผู้ที่ตีเขาด้วยไม้เรียว และช่วยชีวิตเขาให้พ้นจากแดนคนตาย
\v 15 บุตรชายของเราเอ๋ย ถ้าใจของเจ้ามีปัญญา แล้วใจของข้าเองก็จะยินดีด้วย
\s5
\p
\v 16 จิตใจของข้าจะเปรมปรีดิ์ เมื่อริมฝีปากของเจ้าพูดสิ่งที่ถูกต้อง
\v 17 อย่าให้ใจของเจ้าริษยาพวกคนบาป แต่จงยำเกรงพระยาห์เวห์ตลอดเวลา
\v 18 เพราะมีอนาคตสำหรับเจ้าอย่างแน่นอน และความหวังของเจ้าจะไม่สลาย
\s5
\p
\v 19 บุตรชายของเราเอ๋ย เจ้าจงฟัง และจงมีปัญญา และจงนำใจของเจ้าไปในทางนั้น
\v 20 อย่ามั่วสุมกับคนขี้เหล้า หรือกับคนตะกละกินเนื้อ
\v 21 เพราะคนขี้เมาและคนตะกละจะมาถึงความยากจน และความเกียจคร้านจะเอาผ้าขี้ริ้วห่มคนนั้น
\s5
\p
\v 22 จงฟังบิดาของเจ้าผู้ให้กำเนิดเจ้า และอย่าดูหมิ่นมารดาของเจ้าเมื่อนางแก่
\v 23 จงซื้อความจริงแต่อย่าขายไปเสีย จงซื้อปัญญา คำสั่งสอน และความเข้าใจ
\v 24 บิดาของคนชอบธรรมจะเปรมปรีดิ์อย่างยิ่ง และคนที่ให้กำเนิดบุตรที่มีปัญญาจะยินดีในเขา
\s5
\p
\v 25 จงให้บิดามารดาของเจ้ายินดี จงให้ผู้ที่คลอดเจ้าเปรมปรีดิ์
\v 26 บุตรชายของเราเอ๋ย ขอใจของเจ้าให้ข้าเถอะ และให้ตาของเจ้าชื่นชมในทางทั้งหลายของข้า
\v 27 เพราะหญิงโสเภณีเป็นหลุมลึก และหญิงสำส่อนเป็นบ่อแคบ
\s5
\p
\v 28 นางหมอบคอยอยู่เหมือนโจร และนางทำให้มีคนไม่ซื่อตรงเพิ่มขึ้นในท่ามกลางมนุษย์
\v 29 ใครที่วิบัติ? ใครที่ร้องไห้? ใครมีเรื่องวิวาท? ใครบ่นพึมพำ? ใครมีแผลโดยไม่จำเป็น? ใครมีตาสองข้างแดงก่ำ?
\v 30 คนเหล่านั้นแหละพวกที่นั่งแช่อยู่กับเหล้าองุ่น พวกคนเหล่านั้นที่ไปลิ้มลองเหล้าผสม
\s5
\p
\v 31 อย่ามองดูเหล้าองุ่นเมื่อมันมีสีแดง เมื่อมันเปล่งประกายในจอก และมันไหลลงไปอย่างคล่องคอ
\v 32 ในที่สุดมันจะกัดเหมือนงูและฝังเขี้ยวเหมือนงูพิษ
\v 33 ดวงตาของเจ้าจะเห็นสิ่งแปลกๆ และใจของเจ้าจะพูดตลบตะแลง
\s5
\p
\v 34 เจ้าจะเป็นเหมือนคนที่นอนอยู่ใจกลางทะเล หรือนอนอยู่บนยอดเสากระโดง
\v 35 เจ้าจะพูดว่า “พวกเขาตีข้า แต่ข้าไม่เจ็บ พวกเขาทุบข้า แต่ข้าไม่รู้สึก ข้าจะตื่นเมื่อไรหนอ? ข้าจะแสวงหาการดื่มอีก”
\s5
\c 24
\p
\v 1 อย่าอิจฉาคนชั่ว หรือปรารถนาอยู่ร่วมกับพวกเขา
\v 2 เพราะใจของพวกเขาคิดทำการทารุณ และริมฝีปากของพวกเขาพูดการประทุษร้าย
\v 3 โดยปัญญาบ้านจึงถูกสร้างขึ้น และโดยความเข้าใจมันก็ถูกสถาปนาไว้
\s5
\p
\v 4 โดยความรู้ห้องทั้งหลายก็เต็มไปด้วยทรัพย์ล้ำค่าและความมั่งคั่งที่น่าชื่นชมทั้งสิ้น
\v 5 นักรบแห่งปัญญาย่อมมีอำนาจมาก และคนมีความรู้ก็มีกำลังมากขึ้น
\v 6 เพราะโดยการนำที่ฉลาด เจ้าจะทำสงครามได้ และโดยมีที่ปรึกษามากย่อมมีชัยชนะ
\s5
\p
\v 7 สำหรับคนโง่นั้นปัญญาสูงเกินไป ที่ประตูเมืองเขาไม่อ้าปากพูด
\v 8 คนที่วางแผนทำชั่ว ประชาชนเรียกเขาว่ายอดคนเจ้าเล่ห์
\v 9 การวางแผนที่โง่เป็นบาป และบุคคลชอบเยาะเย้ยเป็นที่เกลียดชังต่อคนทั้งหลาย
\s5
\p
\v 10 ถ้าเจ้าอ่อนล้าด้วยความกลัวในวันยากลำบาก ดังนั้นกำลังของเจ้าก็น้อย
\v 11 จงช่วยคนที่ถูกนำไปสู่ความตาย และจงเหนี่ยวรั้งคนที่กำลังโซเซไปสู่การถูกฆ่า
\v 12 ถ้าเจ้าจะว่า “ดูเถิด พวกเราไม่รู้เรื่องนี้เลย” พระองค์ผู้ทรงตรวจดูจิตใจจะไม่ทรงรับทราบสิ่งที่เจ้ากำลังพูดหรือ? พระองค์ผู้ทรงคุ้มครองชีวิตของเจ้าจะไม่ทรงทราบหรือ? และพระเจ้าจะไม่ประทานให้แต่ละคนตามการกระทำของเขาหรือ?
\s5
\p
\v 13 บุตรชายของเราเอ๋ย จงกินน้ำผึ้ง เพราะเป็นของดี เพราะน้ำผึ้งที่หยดจากรวงนั้นมีรสหวานแก่ลิ้นของเจ้า
\v 14 ปัญญาก็เป็นเช่นนั้นแก่วิญญาณของเจ้า ถ้าเจ้าพบปัญญาก็จะมีอนาคต และความหวังของเจ้าจะไม่สลาย
\v 15 อย่าซุ่มทำร้ายเหมือนบุคคลอธรรมที่ทำลายที่อาศัยของคนชอบธรรม อย่าทำลายที่พักของเขา
\s5
\p
\v 16 เพราะบุคคลชอบธรรมล้มลงเจ็ดครั้งแล้วก็ลุกขึ้นอีก แต่คนชั่วร้ายจะสะดุดล้มลงในความยากลำบาก
\v 17 อย่าเปรมปรีดิ์เมื่อศัตรูของเจ้าล้มและอย่าให้ใจของเจ้ายินดีเมื่อเขาสะดุด
\v 18 เกรงว่าพระยาห์เวห์จะทรงทอดพระเนตรและไม่ทรงพอพระทัย และทรงหันความกริ้วจากเขาเสีย
\s5
\p
\v 19 อย่าวิตกกังวลเพราะคนทำบาป และอย่าอิจฉาคนชั่วร้าย
\v 20 เพราะคนชั่วไม่มีอนาคต และประทีปของคนชั่วร้ายจะถูกดับเสีย
\v 21 บุตรชายของเราเอ๋ย จงยำเกรงพระยาห์เวห์และเกรงกลัวกษัตริย์ อย่าคบหากับบรรดาคนที่กบฎต่อทั้งสองพระองค์เลย
\s5
\p
\v 22 เพราะภัยพิบัติของพวกเขาจะอุบัติขึ้นโดยพลัน และใครจะทราบถึงความพินาศที่จะมาจากทั้งสองพระองค์เล่า?
\v 23 ข้อความเหล่านี้เป็นคำกล่าวของคนมีปัญญาด้วย การลำเอียงในการตัดสินคดีความนั้นไม่ดีเลย
\v 24 ผู้ใดก็ตามที่กล่าวกับคนชั่วร้ายว่า “เจ้าเป็นคนชอบธรรม” จะถูกประชาชนแช่งด่าและเหล่าประชาชาติรังเกียจ
\s5
\p
\v 25 แต่ผู้ที่ประณามคนชั่วจะปิติยินดี และพรอันดีจะมายังพวกเขา
\v 26 คนที่ให้คำตอบตรงไปตรงมาให้ความเป็นเพื่อนแท้จากริมฝีปากของเขา
\v 27 จงเตรียมงานของเจ้าที่ข้างนอก จงทำมันให้พร้อมสำหรับเจ้าที่ในนา และหลังจากนั้นจึงค่อยสร้างบ้านของเจ้า
\s5
\p
\v 28 อย่าเป็นพยานปรักปรำเพื่อนบ้านของเจ้าอย่างไม่มีเหตุ และอย่าล่อลวงด้วยริมฝีปากของเจ้า
\v 29 อย่ากล่าวว่า “ข้าจะทำแก่เขาอย่างที่เขาได้ทำแก่ข้า ข้าจะทำการตอบแทนเขาตามการกระทำของเขา”
\v 30 ข้าผ่านไปที่ไร่นาของคนเกียจคร้าน ผ่านสวนองุ่นของคนไม่มีสามัญสำนึก
\s5
\p
\v 31 มีหนามงอกเต็มไปหมดทั่วทุกแห่ง หน้าดินก็ปกคลุมด้วยต้นเหงือกหนาม และกำแพงหินของมันก็พังลง
\v 32 แล้วเมื่อข้ามองดูและได้พิเคราะห์ ข้าได้เห็นและได้รับคติสอนใจ
\v 33 นอนสักนิด งีบสักหน่อย กอดอกพักสักครู่
\v 34 ความยากจนจะเดินขบวนมาหาเจ้า และความขัดสนก็จะมาอย่างทหารถืออาวุธ
\s5
\c 25
\p
\v 1 ต่อไปนี้เป็นบรรดาสุภาษิตอื่นๆ ของซาโลมอน ซึ่งคนของเฮเซคียาห์ กษัตริย์แห่งยูดาห์ได้คัดลอกไว้
\v 2 ความยิ่งใหญ่ของพระเจ้าคือการปกปิดสิ่งต่างๆ ไว้ แต่ความยิ่งใหญ่ของกษัตริย์คือการค้นสิ่งนั้นให้ปรากฏ
\v 3 ฟ้าทั้งหลายสูงและแผ่นดินลึกฉันใด พระทัยของกษัตริย์ก็ยากที่จะหยั่งรู้ฉันนั้น
\s5
\p
\v 4 จงไล่ขี้แร่ออกจากเงิน และพวกช่างเงินจะสามารถใช้เงินนั้นในงานของเขาได้
\v 5 จงไล่คนชั่วร้ายออกไปเสียจากพระพักตร์กษัตริย์ แล้วพระที่นั่งของพระองค์จะสถาปนาไว้ด้วยความชอบธรรม
\v 6 อย่ายกย่องตัวเองเฉพาะพระพักตร์กษัตริย์และอย่ายืนอยู่ในที่ได้กำหนดไว้ให้คนใหญ่คนโต
\s5
\p
\v 7 การที่เขาจะกล่าวกับเจ้าว่า “เชิญขึ้นมาที่นี่” ก็ดีกว่าให้เขาลบหลู่เจ้าต่อหน้าเจ้านาย สิ่งที่เจ้าได้เป็นพยานรู้เห็น
\v 8 อย่ารีบร้อนนำไปสอบสวน เพราะเจ้าจะทำอะไรในตอนสุดท้ายเมื่อเพื่อนบ้านของเจ้าทำให้เจ้าขายหน้า?
\v 9 จงถกเรื่องของเจ้ากับเพื่อนบ้านเอง และอย่าเผยความลับของอีกฝ่ายหนึ่ง
\s5
\p
\v 10 เกรงว่าผู้ที่ได้ยินจะนำความอับอายมาสู่เจ้า และเรื่องไม่ดีเกี่ยวกับเจ้าก็จะไม่ถูกปิดเงียบต่อไป
\v 11 ถ้อยคำที่พูดถูกกาลเทศะ เหมือนผลแอปเปิ้ลทองคำล้อมด้วยเงิน
\v 12 คำตักเตือนของคนมีปัญญาแก่หูที่คอยฟัง ก็เหมือนทองคำและเครื่องประดับทองบริสุทธิ์
\s5
\p
\v 13 ความเย็นของหิมะในฤดูเกี่ยวเป็นเช่นใด ผู้สื่อสารที่ซื่อสัตย์ต่อผู้ที่ใช้เขา ย่อมทำให้จิตวิญญาณของนายชุ่มชื่นอย่างนั้น
\v 14 คนที่อวดว่าจะให้ของกำนัลแต่ไม่ได้ให้ ก็เหมือนเมฆและลมที่ไม่มีฝน
\v 15 ความอดกลั้นอาจโน้มน้าวผู้ครอบครองได้ และลิ้นอ่อนหวานอาจโน้มน้าวใจให้อ่อนลง
\s5
\p
\v 16 ถ้าเจ้าพบน้ำผึ้ง จงกินแต่พอดี ไม่เช่นนั้นเกรงว่าเจ้าจะกินมากเกินและอาเจียนออกมา
\v 17 อย่าไปเยี่ยมเพื่อนบ้านของเจ้าบ่อยๆ เกรงว่าเขาจะเอือมระอาเจ้า และเกลียดชังเจ้า
\v 18 ผู้ใดเป็นพยานเท็จกล่าวหาเพื่อนบ้านของตน ก็เหมือนกระบองที่ใช้ในสงคราม หรือดาบ หรือลูกธนูคมกริบ
\s5
\p
\v 19 การวางใจคนไม่ซื่อในวันยากลำบาก ก็เหมือนฟันที่ผุหรือเท้าที่ซวนเซ
\v 20 บุคคลผู้ที่ถอดเสื้อผ้าออกในวันอากาศหนาวก็ดี หรือเอาน้ำส้มสายชูมาราดบนเกลือของโซดาก็ดี เป็นเหมือนกับคนที่ร้องเพลงให้คนหนักใจฟัง
\v 21 ถ้าศัตรูของเจ้าหิว จงให้อาหารเขากิน และถ้าเขากระหาย จงให้น้ำเขาดื่ม
\s5
\p
\v 22 เพราะเจ้าจะสุมถ่านที่ลุกโพลงไว้บนศีรษะของเขา และพระยาห์เวห์จะประทานบำเหน็จแก่เจ้า
\v 23 ลมเหนือนำฝนมาฉันใด ลิ้นที่นินทาลับหลังก็นำใบหน้าบูดบึ้งมาฉันนั้น
\v 24 อาศัยอยู่ที่มุมบนดาดฟ้า ดีกว่าอยู่ร่วมบ้านกับภรรยาขี้ทะเลาะ
\s5
\p
\v 25 น้ำเย็นที่ให้แก่คนกระหายฉันใด ข่าวดีจากแดนไกลก็เป็นฉันนั้น
\v 26 คนชอบธรรมที่ยอมแพ้คนอธรรม ก็เหมือนน้ำพุมีโคลนหรือเหมือนน้ำบ่อที่สกปรก
\v 27 กินน้ำผึ้งมากไม่ดีฉันใด แสวงหาเกียรติร่ำไปก็ไม่ดีฉันนั้น
\v 28 คนที่ควบคุมตนเองไม่ได้ ก็เหมือนเมืองที่ถูกทำลายและไม่มีกำแพง
\s5
\c 26
\p
\v 1 เหมือนดังหิมะในฤดูร้อนหรือฝนในฤดูเก็บเกี่ยว ดังนั้นคนโง่ก็ไม่คู่ควรกับเกียรติยศ
\v 2 นกกระจอกย่อมโผผินและนกนางแอ่นย่อมโบยบินฉันใด คำแช่งสาปอย่างไม่สมควรย่อมไม่เกิดผลฉันนั้น
\v 3 แส้มีไว้สำหรับม้า บังเหียนมีไว้สำหรับลา และไม้เรียวก็มีไว้สำหรับหลังของพวกคนโง่
\s5
\p
\v 4 อย่าตอบคนโง่ตามความโง่ของเขา เกรงว่าเจ้าจะเป็นเหมือนเขา
\v 5 จงตอบคนโง่และร่วมในความโง่ของเขา เพื่อเขาจะไม่กลายเป็นคนมีปัญญาในความคิดของเขาเอง
\v 6 ผู้ใดก็ตามที่ส่งข่าวไปด้วยมือของคนโง่ ก็เหมือนตัดเท้าทั้งสองข้างออกและดื่มความรุนแรง
\s5
\p
\v 7 เหมือนดังขาทั้งสองข้างของคนพิการที่ห้อยอยู่ฉันใด สุภาษิตที่อยู่ในปากของคนโง่ก็เป็นฉันนั้น
\v 8 ผู้ที่ให้เกียรติคนโง่ ก็เหมือนคนที่มัดก้อนหินไว้กับสลิง
\v 9 ต้นหนามอยู่ในมือคนขี้เมาไร้ประโยชน์ฉันใด สุภาษิตที่อยู่ในปากของคนโง่ก็เป็นฉันนั้น
\s5
\p
\v 10 ผู้ที่จ้างคนโง่หรือใครก็ตามคนที่ผ่านไปมา ก็เหมือนนักธนูที่ยิงคนเหล่านั้นทุกคนที่อยู่รอบเขาบาดเจ็บ
\v 11 สุนัขที่กลับไปหาสิ่งที่มันสำรอกออกมา ก็เหมือนคนโง่ที่ทำความโง่ซ้ำแล้วซ้ำอีก
\v 12 เจ้าเห็นคนบางคนที่คิดว่าตัวเองมีปัญญาหรือไม่? ยังมีความหวังในคนโง่มากกว่าในเขาเสียอีก
\s5
\p
\v 13 คนเกียจคร้านพูดว่า “มีราชสีห์อยู่ที่ถนน มีสิงโตอยู่ที่ลานเมือง”
\v 14 ประตูหันไปมาด้วยบานพับของมันฉันใด คนเกียจคร้านก็ทำอย่างนั้นบนที่นอนของเขาฉันนั้น
\v 15 คนเกียจคร้านฝังมือของตนในชาม และเขาเหนื่อยที่จะเอามือกลับมาที่ปากของตน
\s5
\p
\v 16 คนเกียจคร้านเห็นว่าตัวเองมีปัญญามากกว่า คนเจ็ดคนที่ตอบสนองด้วยการตัดสินที่ดี
\v 17 คนที่ผ่านมาแล้วไปมีอารมณ์โกรธกับการทะเลาะวิวาทซึ่งไม่ใช่เรื่องของตน ก็เหมือนคนที่ดึงหูของสุนัข
\v 18 คนบ้าที่ยิงลูกธนูเพลิงออกไป
\s5
\p
\v 19 ก็คือคนที่ล่อลวงเพื่อนบ้านของตน และกล่าวว่า “ข้ากำลังเล่าเรื่องตลกไม่ใช่หรือ?”
\v 20 เพราะขาดฟืน ไฟก็ดับ และที่ไหนไม่มีคนซุบซิบนินทา การทะเลาะวิวาทก็หยุดไป
\v 21 ถ่านเป็นเชื้อเพลิง และฟืนเป็นเชื้อไฟฉันใด คนที่ชอบทะเลาะก็เป็นเหตุให้การวิวาทลุกลามฉันนั้น
\s5
\p
\v 22 ถ้อยคำของผู้ซุบซิบนินทาก็เหมือนชิ้นอาหารอร่อย มันลงไปยังส่วนต่างๆ ในร่างกาย
\v 23 ปากที่เผ็ดร้อนและใจชั่ว ก็เหมือนการเคลือบเงาบนภาชนะดิน
\v 24 คนที่เกลียดผู้อื่นก็กลบเกลื่อนความรู้สึกของเขาด้วยริมฝีปากของเขา และเขาเก็บการหลอกลวงไว้ภายในใจเขา
\s5
\p
\v 25 เมื่อเขาพูดเหมือนมีเมตตาจิต ก็อย่าเชื่อเขา เพราะมีสิ่งน่าเกลียดน่าชังเจ็ดอย่างในใจเขา
\v 26 ถึงเขาจะปกปิดความเกลียดชังไว้ด้วยเล่ห์ แต่ความชั่วของเขาจะถูกเปิดโปงในที่ประชุม
\v 27 คนที่ขุดหลุมพรางจะตกลงไปเอง คนที่กลิ้งก้อนหินขึ้นไป มันจะกลิ้งกลับมาทับเขาเอง
\v 28 ลิ้นมุสาเกลียดคนที่มันทำลาย และปากป้อยอก็นำความพินาศมาให้
\s5
\c 27
\p
\v 1 อย่าคุยอวดถึงพรุ่งนี้ เพราะเจ้าไม่ทราบว่าวันหนึ่งๆ จะนำอะไรมาให้บ้าง
\v 2 จงให้คนอื่นสรรเสริญเจ้า และไม่ใช่ปากของเจ้าเอง ให้คนต่างด้าวสรรเสริญ และไม่ใช่ริมฝีปากของเจ้าเอง
\v 3 จงพิจารณาดูความหนักของหินและน้ำหนักของทราย แต่การยั่วเย้าของคนโง่ก็หนักกว่าทั้งสองอย่างนั้น
\s5
\p
\v 4 ความพิโรธก็ดุร้ายและความโกรธก็ท่วมท้น แต่ใครจะยืนต่อหน้าความริษยาได้?
\v 5 ตำหนิกันต่อหน้า ดีกว่าการแอบรักกัน
\v 6 บาดแผลที่มิตรทำก็เชื่อใจได้ แต่การจูบของศัตรูนั้นมากเกินความเป็นจริง
\s5
\p
\v 7 คนที่อิ่มแล้วย่อมปฏิเสธแม้แต่น้ำผึ้ง แต่สำหรับบุคคลที่หิว ทุกสิ่งที่ขมก็กลับหวาน
\v 8 คนที่ร่อนเร่จากบ้านของตน ก็เหมือนนกที่เร่ร่อนจากรังของมัน
\v 9 น้ำหอมและเครื่องหอมทำให้ใจยินดี และความอ่อนหวานของเพื่อนมาจากคำแนะนำที่จริงใจ
\s5
\p
\v 10 อย่าทอดทิ้งเพื่อนของเจ้า และเพื่อนของบิดาเจ้า และอย่าไปที่บ้านพี่น้องของเจ้าในวันที่เจ้าพบความหายนะ เพื่อนบ้านที่อยู่ใกล้ ดีกว่าพี่น้องที่อยู่ไกล
\v 11 บุตรชายของเราเอ๋ย จงมีปัญญา และจงทำให้ใจของข้ายินดี เแล้วข้าจะตอบคนที่เยาะเย้ยข้าได้
\v 12 คนที่สุขุมเห็นอันตรายและซ่อนตัวเสีย แต่คนรู้น้อยเดินไปเรื่อยๆ และรับอันตรายนั้น
\s5
\p
\v 13 จงริบเสื้อผ้าของผู้ที่ค้ำประกันให้คนแปลกหน้า และจงยึดมันไว้ เมื่อเขาประกันให้ผู้หญิงสำส่อน
\v 14 คนที่ตื่นแต่เช้ามืดไปอวยพรเพื่อนบ้านด้วยเสียงดัง คำอวยพรนั้นจะกลายเป็นคำสาปแช่ง
\v 15 หยาดฝนหยดลงมาไม่หยุดในวันฝนตกพรำฉันใด ภรรยาขี้ทะเลาะก็เหมือนกันฉันนั้น
\s5
\p
\v 16 การห้ามเธอก็เหมือนห้ามลม หรือพยายามจับน้ำมันด้วยมือขวา
\v 17 เหล็กลับเหล็กให้คมได้ฉันใด คนหนึ่งก็ลับเพื่อนของตนให้เฉียบแหลมได้ฉันนั้น
\v 18 คนที่ดูแลต้นมะเดื่อจะได้กินผลของมัน และคนที่คุ้มกันนายของตนจะได้รับเกียรติ
\s5
\p
\v 19 ในน้ำ สะท้อนหน้าคนฉันใด ใจของคนก็สะท้อนถึงบุคคลฉันนั้น
\v 20 แดนคนตายและแดนพินาศไม่รู้จักอิ่ม ดังนั้นดวงตาของคนเราก็ไม่รู้จักอิ่ม
\v 21 เบ้าหลอมมีไว้หลอมเงิน และเตาถลุงมีไว้ถลุงทองคำ และบุคคลจะพิสูจน์ได้โดยคำยกย่องที่เขาได้รับ
\s5
\p
\v 22 เอาคนโง่ใส่ครกตำด้วยสาก พร้อมกับเมล็ดข้าว ความโง่ก็ยังคงอยู่กับเขา
\v 23 จงแน่ใจว่าเจ้ารู้ความทุกข์สุขของฝูงแพะแกะของเจ้าและจงเอาใจใส่ฝูงสัตว์ของเจ้า
\v 24 เพราะความมั่งคั่งไม่ยั่งยืนอยู่เป็นนิตย์ มงกุฎจะไม่คงทนอยู่ทุกชั่วชาติพันธุ์ใช่ไหม?
\s5
\p
\v 25 เจ้าสมควรรู้ว่า เมื่อใดที่หญ้าแห้งถูกเก็บไป และหญ้าใหม่ก็ปรากฏขึ้น และรู้เวลาที่หญ้าตามภูเขาต่างๆ ถูกเก็บรวบรวมมา
\v 26 ลูกแกะเหล่านั้นจะให้เสื้อผ้าแก่เจ้า และแพะก็จะเป็นค่านา
\v 27 จะมีนมแพะพอเป็นอาหารแก่เจ้า เป็นอาหารแก่ครอบครัวของเจ้า และเป็นเครื่องยังชีพแก่บรรดาสาวใช้ของเจ้า
\s5
\c 28
\p
\v 1 คนชั่วร้ายหนีแม้ไม่มีใครไล่ตาม แต่ผู้ชอบธรรมจะกล้าหาญอย่างสิงห์หนุ่ม
\v 2 เมื่อแผ่นดินเกิดการละเมิดปั่นป่วน ก็มีผู้ครอบครองหลายคน แต่อาศัยคนที่มีความเข้าใจและความรู้ แผ่นดินนั้นจะยืนยง
\v 3 คนยากจนข่มเหงคนที่ยากจน ก็เหมือนฝนที่ซัดลงมาทำลายพืชผลจนไม่มีอะไรจะกิน
\s5
\p
\v 4 ผู้ที่ละทิ้งธรรมบัญญัติย่อมสรรเสริญคนชั่วร้าย แต่ผู้ที่รักษาธรรมบัญญัติย่อมต่อสู้เขา
\v 5 คนชั่วไม่เข้าใจความยุติธรรม แต่คนที่แสวงหาพระยาห์เวห์จะเข้าใจทุกสิ่ง
\v 6 คนยากจนที่ดำเนินในความซื่อสัตย์ของเขา ก็ดีกว่าคนมั่งคั่งที่คดโกงในทางของเขา
\s5
\p
\v 7 คนที่รักษาธรรมบัญญัติก็เป็นบุตรชายที่มีความเข้าใจ แต่เพื่อนของคนตะกละทำให้บิดาของเขาขายหน้า
\v 8 คนที่ทวีทรัพย์สมบัติของเขาด้วยการขูดรีดดอกเบี้ย ก็ได้รวบรวมทรัพย์นั้นไว้ให้ผู้ที่เมตตาคนที่ยากจน
\v 9 ถ้าผู้ใดหันหูของเขาไม่ฟังธรรมบัญญัติ แม้คำอธิษฐานของเขาก็เป็นที่น่าสะอิดสะเอียน
\s5
\p
\v 10 คนที่นำคนเที่ยงธรรมหลงเข้าไปในทางชั่ว ก็จะตกลงในหลุมของเขาเอง แต่คนไร้ตำหนิจะได้รับสิ่งดีเป็นมรดก
\v 11 บุคคลที่มั่งคั่งอาจมีปัญญาในสายตาของตนเอง แต่บุคคลที่ยากจนผู้มีความเข้าใจจะรู้จักตัวเขาชัดเจน
\v 12 เมื่อคนชอบธรรมเปรมปรีดิ์ ความรุ่งเรืองก็มีมากขึ้น แต่เมื่อคนชั่วเรืองอำนาจ คนก็ซ่อนตัวเสีย
\s5
\p
\v 13 ผู้ที่ปกปิดความบาปของเขาไว้จะไม่เจริญ แต่ผู้สารภาพและทิ้งมันจะได้ความกรุณา
\v 14 คนที่ดำเนินชีวิตด้วยความยำเกรงพระเจ้าอยู่เสมอก็เป็นสุข แต่คนที่ทำใจของเขาให้แข็งกระด้างจะตกในความยากลำบาก
\v 15 คนชั่วที่ปกครองคนยากจน ก็เหมือนสิงโตคำรามหรือหมีโถมใส่เหยื่อ
\s5
\p
\v 16 ผู้ครอบครองที่ขาดความเข้าใจก็เป็นคนกดขี่ข่มเหงตัวฉกาจ แต่คนที่เกลียดสิ่งที่ได้มาโดยไม่ชอบธรรมย่อมมีชีวิตยืนยาว
\v 17 คนที่มีความผิดในเรื่องโลหิตของคนอื่น จะหลบหนีไปจนตาย และไม่มีใครช่วยเขาเลย
\v 18 บุคคลใดที่ดำเนินชีวิตอย่างไร้ตำหนิจะได้รับการช่วยกู้ แต่คนคดโกงในทางของเขาจะล้มลงอย่างฉับพลัน
\s5
\p
\v 19 คนที่มุ่งทำงานในที่ดินของเขาจะมีอาหารบริบูรณ์ แต่คนที่วิ่งตามสิ่งไร้สาระจะยิ่งยากจน
\v 20 คนซื่อสัตย์จะได้รับพระพรมากมาย แต่คนที่รีบเร่งรวยทางลัดจะถูกลงโทษ
\v 21 การลำเอียงนั้นไม่ดี เพียงแค่อาหารชิ้นหนึ่งก็ทำให้คนอาจทำผิดได้
\s5
\p
\v 22 คนตระหนี่เร่งหาทรัพย์สมบัติ และไม่ทราบว่าความขัดสนจะมาถึงเขา
\v 23 ผู้ใดก็ตามตักเตือนคนอื่น จะได้รับความโปรดปรานภายหลัง มากกว่าผู้ที่ใช้ลิ้นป้อยอ
\v 24 คนที่ขโมยทรัพย์ของบิดาหรือมารดาของตน และพูดว่า “อย่างนี้ไม่ผิด” เขาก็เป็นเพื่อนของนักทำลาย
\s5
\p
\v 25 คนโลภปลุกปั่นให้เกิดการวิวาท แต่ผู้ที่วางใจในพระยาห์เวห์จะเจริญรุ่งเรือง
\v 26 คนที่เชื่อใจตัวเองเป็นคนโง่ แต่คนที่ดำเนินชีวิตอย่างมีปัญญาจะปลอดภัย
\v 27 ผู้ที่ให้แก่คนยากจนจะไม่ขัดสน แต่ผู้ใดก็ตามที่เพิกเฉยจะถูกแช่งสาปมาก
\v 28 เมื่อคนชั่วเรืองอำนาจ คนก็ซ่อนตัวเสีย แต่เมื่อเขาพินาศไป คนชอบธรรมก็ทวีขึ้น
\s5
\c 29
\p
\v 1 คนที่ถูกตักเตือนบ่อยๆ แต่ยังทำคอแข็ง จะถูกทำลายทันทีโดยไม่มีทางแก้ไข
\v 2 เมื่อคนชอบธรรมทวีขึ้น ประชาชนก็เปรมปรีดิ์ แต่เมื่อคนชั่วปกครอง ประชาชนก็คร่ำครวญ
\v 3 ผู้ใดที่รักปัญญาย่อมทำให้บิดาของตนเปรมปรีดิ์ แต่ผู้ที่คบหาหญิงโสเภณีก็ผลาญทรัพย์จนหมดสิ้น
\s5
\p
\v 4 กษัตริย์ทรงทำให้บ้านเมืองเป็นปึกแผ่นด้วยความยุติธรรม แต่คนที่รับสินบนทำให้มันย่อยยับ
\v 5 คนที่ป้อยอเพื่อนบ้านของตน ย่อมกางตาข่ายไว้ดักเท้าของเขา
\v 6 ความบาปของคนชั่วคือกับดัก แต่คนชอบธรรมร้องเพลงและเปรมปรีดิ์
\s5
\p
\v 7 คนชอบธรรมรู้ถึงสิทธิต่างๆ ของคนยากจน คนชั่วไม่เข้าใจความรู้อย่างนี้
\v 8 คนชอบเยาะเย้ยทำให้บ้านเมืองลุกเป็นไฟ แต่คนมีปัญญาทำให้ความโกรธเกรี้ยวสงบลง
\v 9 ถ้าคนมีปัญญามีเรื่องโต้เถียงกับคนโง่ คนโง่ก็เดือดดาล ทั้งหัวเราะ และไม่มีความสงบ
\s5
\p
\v 10 พวกกระหายเลือดย่อมเกลียดคนดีพร้อม และแสวงหาชีวิตของคนเที่ยงธรรม
\v 11 คนโง่ระบายความโกรธออกมาเต็มที่ แต่คนมีปัญญาย่อมยับยั้งไว้
\v 12 ถ้าผู้ครอบครองใส่ใจคำพูดเท็จ ข้าราชการทั้งสิ้นของเขาก็พลอยเป็นคนชั่วร้าย
\s5
\p
\v 13 คนยากจนและผู้กดขี่ เหมือนกันอยู่อย่างหนึ่ง คือพระยาห์เวห์ประทานความสว่างแก่ดวงตาของคนทั้งสอง
\v 14 ถ้ากษัตริย์ทรงพิพากษาคนจนด้วยความความจริง พระที่นั่งของพระองค์จะตั้งอยู่เป็นนิตย์
\v 15 ไม้เรียวและคำตักเตือนให้ปัญญา แต่เด็กที่ถูกปล่อยปละละเลยจะนำความอับอายมาสู่มารดา
\s5
\p
\v 16 เมื่อคนชั่วร้ายทวีอำนาจ การทรยศก็ทวีขึ้น แต่คนชอบธรรมจะเห็นความล่มจมของคนชั่วเหล่านั้น
\v 17 จงตีสอนบุตรชายของเจ้า และเขาจะให้เจ้าสบายใจ เขาจะให้ความปิติยินดีแก่เจ้า
\v 18 ในที่ที่ไม่มีการเผยนิมิต ประชาชนก็ปล่อยตัว แต่คนที่รักษาธรรมบัญญัติย่อมเป็นสุข
\s5
\p
\v 19 คนรับใช้จะรับการสั่งสอนด้วยคำพูดเท่านั้นไม่ได้ เพราะแม้เขาจะเข้าใจ แต่เขาก็ไม่เชื่อฟัง
\v 20 เจ้าเห็นคนปากไวหรือ? ยังมีความหวังในคนโง่มากกว่าเขาเสียอีก
\v 21 คนที่ตามใจคนรับใช้ของตนตั้งแต่เด็กๆ ในที่สุดจะพบว่าเขานำความยุ่งยากมาให้
\s5
\p
\v 22 บุคคลขี้โมโหเร่งเร้าให้เกิดการวิวาท และคนเจ้าอารมณ์ก็ทำให้เกิดการทำบาปมากมาย
\v 23 ความหยิ่งของบุคคลนำเขาให้ต่ำลง แต่คนถ่อมตัวจะได้รับเกียรติ
\v 24 ผู้สมคบกับขโมยย่อมเกลียดชังชีวิตของเขา เขาได้ยินคำสาปแช่ง แต่ไม่พูดอะไรเลย
\s5
\p
\v 25 ความกลัวของคนทำให้มีการวางบ่วงไว้ แต่คนที่วางใจในพระยาห์เวห์ก็ปลอดภัย
\v 26 คนมากมายแสวงหาความพอใจจากผู้ครอบครอง แต่ผู้คนจะได้รับความยุติธรรมจากพระยาห์เวห์
\v 27 คนอยุติธรรมเป็นที่สะอิดสะเอียนแก่คนชอบธรรม และคนซื่อตรงก็เป็นที่สะอิดสะเอียนแก่คนชั่ว
\s5
\c 30
\p
\v 1 ถ้อยคำทั้งหลายของอากูร์บุตรของยาเคห์ ผู้ชายคนนี้ได้ประกาศต่ออิธีเอล ต่ออิธีเอลและอูคาลว่า
\v 2 แน่ทีเดียวที่ข้าพเจ้าเป็นเหมือนสัตว์ตัวหนึ่งมากกว่าเป็นมนุษย์ และข้าพเจ้าไม่มีความเข้าใจอย่างมนุษย์
\v 3 ข้าพระองค์ไม่เคยเรียนรู้ปัญญา ทั้งไม่มีความรู้เกี่ยวกับองค์บริสุทธิ์
\s5
\p
\v 4 ใครเล่าได้ขึ้นสวรรค์และลงมา? ใครรวบรวมลมไว้ในอุ้งมือของตน? ใครเอาเสื้อผ้าห่อห้วงน้ำไว้? ใครสถาปนาที่สุดปลายแห่งแผ่นดินโลก? ผู้นั้นมีนามว่าอะไร? และบุตรของผู้นั้นมีนามว่าอะไร? แน่นอนเจ้ารู้
\v 5 พระดำรัสทุกคำของพระเจ้าพิสูจน์แล้วว่าจริง พระองค์ทรงเป็นโล่แก่ผู้ลี้ภัยในพระองค์
\v 6 อย่าเพิ่มอะไรเข้ากับพระวจนะของพระองค์ เกรงว่าพระองค์จะทรงลงโทษพวกเจ้าและทรงตัดสินว่าพวกเจ้าพูดมุสา
\s5
\p
\v 7 ข้าพระองค์ทูลขอสองสิ่งจากพระองค์ ขออย่าทรงปฏิเสธ ก่อนข้าพระองค์ตาย
\v 8 ขอให้ความเท็จและคำมุสาไกลจากข้าพระองค์ ขออย่าประทานความยากจนหรือความมั่งคั่งแก่ข้าพระองค์ ขอเพียงประทานอาหารที่จำเป็นแก่ข้าพระองค์
\v 9 เพราะถ้าข้าพระองค์มีมากเกินไป ข้าพระองค์อาจจะปฎิเสธพระองค์ แล้วพูดว่า “พระยาห์เวห์เป็นใครเล่า?” หรือถ้าข้าพระองค์ยากจน ข้าพระองค์อาจจะขโมย และลบหลู่พระนามพระเจ้าของข้าพระองค์
\s5
\p
\v 10 อย่ากล่าวร้ายคนรับใช้ให้นายของเขาฟัง เกรงว่าเขาจะแช่งเจ้า และเจ้าจะต้องรับโทษ
\v 11 มีคนที่แช่งบิดา และไม่อวยพรมารดาของพวกเขา
\v 12 มีคนที่คิดว่าบริสุทธิ์ในสายตาตนเอง แต่ยังไม่ได้รับการชำระความโสโครกของพวกเขา
\s5
\p
\v 13 มีคนที่ดวงตาแสดงความยโส และหนังตาแสดงความถือดี
\v 14 มีคนที่ฟันของเขาเป็นดาบ ฟันกรามของเขาเป็นมีด เพื่อจะทำลายคนยากจนเสียจากแผ่นดินโลก และคนขัดสนเสียจากมนุษย์
\v 15 ปลิงมีลูกตัวเมียสองตัว พวกมันร้องว่า “ให้ฉัน ให้ฉัน” มีสามสิ่งที่ไม่เคยอิ่ม สี่สิ่งที่ไม่เคยพูดว่า “พอแล้ว”
\s5
\p
\v 16 คือแดนคนตาย ครรภ์ของหญิงหมัน แผ่นดินที่ไม่อิ่มน้ำ และไฟที่ไม่เคยพูดว่า “พอแล้ว”
\v 17 ดวงตาที่เยาะเย้ยบิดา และดูถูกไม่ฟังมารดา จะถูกฝูงกาแห่งหุบเขาจิกออกไป และเขาจะถูกลูกนกแร้งจะกินเสีย
\v 18 มีสามสิ่งที่ประหลาดล้ำสำหรับข้าพเจ้า สี่สิ่งที่ข้าพเจ้าไม่เข้าใจ
\s5
\p
\v 19 คือ ท่าทางของนกอินทรีบนท้องฟ้า ท่าทางของงูบนหิน ท่าทางของเรือในท้องทะเล และท่าทางของชายหนุ่มต่อหญิงสาว
\v 20 นี่วิถของหญิงผู้ล่วงประเวณี คือ นางรับประทาน และนางเช็ดปาก และนางพูดว่า “ฉันไม่ได้ประพฤติชั่ว”
\v 21 แผ่นดินสะเทือนภายใต้สามสิ่ง และมันไม่อาจทนอยู่ใต้สี่สิ่ง
\s5
\p
\v 22 คือ ทาสเมื่อได้เป็นกษัตริย์ คนโง่เขลาเมื่อกินอิ่ม
\v 23 หญิงที่เป็นที่เกลียดชังเมื่อได้แต่งงาน และสาวใช้เมื่อขึ้นมาแทนที่นายหญิงของตน
\v 24 มีสี่สิ่งในโลกที่เล็ก แต่มีปัญญามากเหลือล้น ได้แก่
\s5
\p
\v 25 มด เป็นสิ่งมีชีวิตที่ไม่แข็งแรง แต่มันยังเตรียมอาหารของมันไว้ในฤดูแล้ง
\v 26 ตัวกระจงผา เป็นสิ่งมีชีวิตที่ไม่มีกำลัง แต่พวกมันยังสร้างบ้านของพวกมันในซอกหิน
\v 27 ตั๊กแตนทะเลทรายไม่มีกษัตริย์ แต่มันทั้งหมดยังเดินขบวนเป็นแถว
\s5
\p
\v 28 จิ้งจกนั้น เจ้าเอาสองมือของเจ้าจับได้ แต่มันยังอยู่ในพระราชวังของกษัตริย์
\v 29 มีสามสิ่งที่เยื้องย่างได้สง่างาม มีสี่สิ่งที่เดินได้สง่างาม คือ
\v 30 สิงโตซึ่งเป็นสัตว์ที่มีกำลังมากที่สุดในหมู่สัตว์ป่า และไม่ยอมหันหลังให้สิ่งใดเลย
\s5
\p
\v 31 พ่อไก่ที่เดินป้ออยู่ แพะผู้ และกษัตริย์ผู้ที่กองทหารของพระองค์อยู่เคียงข้างพระองค์
\v 32 ถ้าเจ้าเป็นคนโง่เขลาพูดยกย่องตนเอง หรือถ้าเจ้าคิดแผนชั่ว จงเอามือปิดปากไว้
\v 33 เช่นเดียวกับกวนน้ำนมได้เนย และเมื่อบิดจมูกได้โลหิต การกระทำที่เกิดขึ้นเวลาโกรธก็ได้ความขัดแย้ง
\s5
\c 31
\p
\v 1 ถ้อยคำของกษัตริย์เลมูเอล ซึ่งเป็นคำสอนที่พระราชชนนีของพระองค์ได้ตรัสสอนพระองค์
\v 2 อะไรเล่าลูกชายของแม่เอ๋ย? อะไรเล่าลูกชายแห่งครรภ์ของแม่? ลูกชายแห่งคำปฏิญาณของแม่?
\v 3 อย่าให้กำลังของเจ้าแก่พวกผู้หญิง หรือให้ทางของเจ้าแก่คนเหล่านั้นผู้ที่ทำลายเหล่ากษัตริย์
\s5
\p
\v 4 เลมูเอลเอ๋ย ไม่สมควรที่กษัตริย์ทั้งหลาย ไม่สมควรที่บรรดากษัตริย์จะเสวยเหล้าองุ่น หรือผู้ครอบครองจะถามว่า "สุราที่แรงๆ อยู่ที่ไหน?"
\v 5 เกรงว่าพวกเขาจะลืมสิ่งที่ตราเป็นกฎหมายนั้น และบิดเบือนสิทธิ์ของผู้ที่ถูกกดขี่ทั้งหลาย
\v 6 จงให้สุราแรงๆ แก่บุคคลที่กำลังจะพินาศ และเหล้าองุ่นแก่ผู้ขมขื่นใจ
\s5
\p
\v 7 เขาจะดื่มและจะลืมความยากจนของเขา และเขาจะไม่จดจำความทุกข์ของเขาอีกต่อไป
\v 8 จงพูดเพื่อคนเหล่านั้นที่เป็นใบ้ เพื่อคดีความของทุกคนที่กำลังจะพินาศ
\v 9 จงพูดออกมาและพิพากษาอย่างชอบธรรม จงให้ความยุติธรรมแก่คนยากจน และคนที่ขัดสน
\s5
\p
\v 10 ใครเล่าจะพบภรรยาที่เลิศประเสริฐ? คุณค่าของเธอเลิศล้ำกว่าเครื่องประดับ
\v 11 หัวใจของสามีของเธอก็ไว้ใจเธอ และเขาจะไม่มีทางเป็นคนยากจนเลย
\v 12 เธอทำสิ่งดีทั้งหลายให้เขา และไม่นำสิ่งร้าย ตลอดวันคืนแห่งชีวิตของเธอ
\s5
\p
\v 13 เธอแสวงหาขนแกะและป่าน และทำงานด้วยมืออย่างเต็มใจ
\v 14 เธอเป็นเหมือนเรือทั้งหลายของพ่อค้า เธอนำอาหารของเธอมาจากที่ไกล
\v 15 เธอลุกขึ้นตั้งแต่ยังมืดอยู่ และจัดอาหารให้ครอบครัวของเธอ และเธอจัดงานให้แก่สาวใช้ของเธอ
\s5
\p
\v 16 เธอพิเคราะห์ดูไร่นาแล้วซื้อไว้ ด้วยผลแห่งมือของเธอ เธอปลูกสวนองุ่น
\v 17 เธอคาดเอวของเธอด้วยกำลัง และทำให้แขนของเธอแข็งแรง
\v 18 เธอรู้ว่าสินค้าอะไรจะได้กำไรสำหรับเธอ ตลอดค่ำคืนตะเกียงของเธอก็ไม่ดับ
\s5
\p
\v 19 เธอยื่นมือออกจับเครื่องปั่นฝ้าย และเธอหยิบด้าย เธอยื่นมือออก
\v 20 เธอยื่นมือของเธอช่วยคนที่ขัดสน เธอยื่นมือของเธอออกไปช่วยคนที่ยากจน
\v 21 เธอไม่กลัวหิมะมาทำให้ครอบครัวของเธอหนาว เพราะทุกคนในครอบคร้วของเธอสวมเสื้อสีแดง
\s5
\p
\v 22 เธอทำผ้าปูเตียงสำหรับเตียงของเธอ และเธอสวมเสื้อผ้าทำด้วยผ้าลินินเนื้อละเอียดและผ้าสีม่วง
\v 23 สามีของเธอเป็นที่รู้จักที่ประตูเมือง เมื่อเขานั่งอยู่ในหมู่พวกผู้อาวุโสของแผ่นดิน
\v 24 เธอทำเครื่องนุ่งห่มด้วยผ้าลินินไว้ขาย เธอขายส่งผ้าคาดเอวให้แก่พ่อค้า
\s5
\p
\v 25 เธอได้สวมอาภรณ์ด้วยกำลังและเกียรติยศ และเธอหัวเราะให้แก่เหตุการณ์ที่จะมาถึง
\v 26 เธออ้าปากกล่าวด้วยปัญญา และกฏระเบียบแห่งความกรุณาอยู่ที่ลิ้นของเธอ
\v 27 เธอดูแลความเป็นอยู่ในครอบครัวอย่างดี และไม่กินอาหารที่ได้มาจากความเกียจคร้าน
\s5
\p
\v 28 ลูกๆ ของเธอตื่นขึ้นมาและเรียกเธอว่าผู้ได้รับพร และสามีของเธอก็สรรเสริญเธอว่า
\v 29 “สตรีมากมายทำได้ดี แต่เธอดีเลิศยิ่งกว่าสตรีทั้งหมด”
\v 30 เสน่ห์เป็นของหลอกลวง และความงามก็ไม่จีรัง แต่สตรีที่ยำเกรงพระยาห์เวห์ เธอจะได้รับคำสรรเสริญ
\v 31 จงให้เธอรับผลแห่งน้ำมือของเธอ และให้การงานของเธอสรรเสริญเธอที่ประตูเมือง