ilo_udb/14-2CH.usfm

\id 2CH
\ide UTF-8
\h 2 Cronicas
\toc1 2 Cronicas
\toc2 2 Cronicas
\toc3 2ch
\mt 2 Cronicas

\s5
\c 1
\p
\v 1 Nagun-od ni Ari Solomon a putot ni David ti naan-anay a panangiturayna iti pagarianna, gapu ta adda kenkuana ni Yahweh a Diosna ken inikkana isuna iti kabaelan nga agbalin a nabileg unay nga ari.

\s5
\v 2-5 Idi ni David ti ari, nangbangon isuna iti baro a nasagradoan a tolda idiay Jerusalem. Kalpasanna, manipud iti Kiriat Jearim impan ni David ken dagiti mangidadaulo kadagiti Israelita ti nasagradoan a lakasa ti tulag ti Dios iti baro a nasagradoan a tolda. Ngem idi ni Solomon ti nagbalin nga ari, adda pay laeng ti immuna a nasagradoan a tolda idiay siudad ti Gabaon. Dayta ti tolda nga imbilin ni Moises nga adipen ti Dios a maaramid idiay let-ang. Ti bronse nga altar nga inaramid ni Bezalel a putot ni Uri, ken apuko ni Hur ket adda pay laeng idiay Gabaon iti sangoanan ti immuna a nasagradoan a tolda. Maysa nga aldaw, pinaayaban ni Solomon dagiti panguloen ti armada dagiti sangaribu a soldado, ken dagiti panguloen dagiti sangagasut a soldado, karaman dagiti ukom ken dagiti amin a dadduma pay a mangidadaulo iti Israel. Imbagana kadakuada a kumuyogda kenkuana a mapan sadiay Gabaon. Napanda ngarud amin iti pagdaydayawan idiay Gabaon nga ayan ti nasagradoan a tolda, ket ni Solomon ken amin a kaduana ket nagdaydayawda kenni Yahweh sadiay.

\s5
\v 6 Ket simmang-at ni Solomon iti ayan ti bronse nga altar nga adda iti sangoanan ti nasagradoan a tolda, ket nagidaton isuna iti sangaribu nga ayup a mapapatay ken maipuor a sibubukel iti rabaw ti altar.
\v 7 Iti dayta a rabii, nagparang ti Dios kenni Solomon iti maysa a tagtagainep ket kinunana kenkuana, "Kiddawem ti aniaman a kayatmo nga itedko kenka."

\s5
\v 8 Simmungbat ni Solomon iti Dios, "Naimbagka unay kenni David nga amak, ket ita dinutokannak nga agbalin a sumaruno nga ari.
\v 9 Isu a Yahweh a Diosko, pinagbalinnak nga ari tapno iturayak dagiti tattao a kas kaadu ti tapok iti daga. Aramidem ngarud ti inkarim iti amak a ni David.
\v 10 Pangaasim ta pagbalinennak a masirib ken tapno maammoak ti rumbeng nga aramidek, iti kasta ket maiturayak a nasayaat dagitoy a tattao, gapu ta awan ti makaituray iti daytoy a dakkel a nasionmo no awan ti tulongmo."
\v 11 Insungbat ti Dios kenni Solomon, "Saanmo a kiniddaw ti dakkel a gatad ti kuarta wenno ti mapadayawan wenno ti pannakatay dagiti kabusormo. Ken saanmo met a kiniddaw nga agbiagka iti napaut a tiempo. Ngem ketdi, kiniddawmo a pagbalinenka a masirib ken maammoam ti rumbeng nga aramidem tapno maiturayam a nasayaat dagiti tattaok a nangdutokak kenka nga iturayam.

\s5
\v 12 Pagbalinenka ngarud a masirib ket maammoam ti rumbeng nga aramidem tapno maiturayam a nasayaat dagiti tattaok. Ngem paaduek met ti kuartam tapno padayawandaka dagiti tattao iti sadinoman, nga ad-adda pay ngem iti siasinoman kadagiti ari sakbay kenka, ken ad-adda pay ngem iti siasinoman kadagiti ari a sumaruno kalpasan iti panagturaymo."
\v 13 Kalpasanna, ni Solomon ken dagiti amin a tattao a kaduana, ket pimmanawada iti nasagradoan a tolda idiay Gabaon, ket nagsublida idiay Jerusalem. Sadiay nga inturayanna dagiti Israelita.

\s5
\v 14 Naaddaan ni Solomon iti 1,400 a karuahe ken 12,000 a kumakabalio. Inikabilna ti dadduma kadagiti karuahe ken kadagiti kabalio idiay Jerusalem, ken inkabilna dagiti dadduma kadagiti nadumaduma a siudad.
\v 15 Kabayatan dagiti tawen a ni Solomon ti ari, gagangay laeng dagiti balitok ken pirak idiay Jerusalem a kas kadagiti bato ken nawadwad ti tabla manipud kadagiti kayo a sedro a kas kadagiti tabla manipud iti kadawyan a kayo dagiti sikamoro iti sakaanan dagiti turod.
\v 16 Nagatang dagiti kabalio ni Solomon manipud iti Egipto ken manipud iti rehion ti Kue idiay Turkey.
\v 17 Iti Egipto, pito a kilo a pirak ti imbayad dagiti tattaona iti tunggal karuahe ken maysa a kilo ken 700 a gramo a pirak iti tunggal kabalio. Inlakoda met ti adu kadagitoy kadagiti ari dagiti Heteo ken kadagiti bunggoy dagiti Arameo.

\s5
\c 2
\p
\v 1 Inkeddeng ni Solomon a rumbeng a mangipatakder iti maysa a templo a pagdaydayawan kenni Yahweh, ken mangipatakder pay iti palasio a pagnaedanna.
\v 2 Imbaonna dagiti pitopulo a ribu a lallaki nga agbunag kadagiti materiales a mausar iti panangipatakder ken walopulo a ribu a lallaki nga agtikap kadagiti bato kadagiti katurturodan. Nangpili pay isuna iti 3,600 a lallaki a mangimaton kadakuada.
\v 3 Impatulod ni Solomon daytoy a mensahe kenni Ari Hiram iti siudad ti Tiro: "Adu a tawen ti naglabas, idi ipatpatakder ni David nga amak ti palasiona, pinatulodam isuna kadagiti tabla a sedro. Patulodannak met kadi kadagiti tabla a sedro?

\s5
\v 4 Mangipatakderkamin iti maysa a templo a mailasin nga agpaay kenni Yahweh, a pangipuoran iti insenso a naaramid manipud kadagiti nabanglo a ramramen nga agpaay kenkuana, a kanayon a pakaidasaran ti tinapay, ken pakaipuoran dagiti daton nga ayup iti tunggal bigat, rabii ken iti aldaw a panaginana, kasta met nga iti tunggal baro a bulan ken kadagiti dadduma pay a naisangsangayan a fiesta tapno padayawan ni Yahweh a Diosmi. Kayatmi nga aramiden dagitoy a banbanag iti agnanayon, a kas imbilin ni Yahweh.
\v 5 Kayatmi a dakkelto daytoy a templo, gapu ta natantan-ok nga amang ti Diosmi ngem kadagiti amin a didiosen.

\s5
\v 6 Ngem awan ti makaipatakder iti maysa a disso a pagnaedan ti Dios, agsipud ta uray dagiti langit ken daga ket saan nga umdas a manglaon kenkuana. Siak a mismo ket saan a maikari a mangipatakder iti maysa a balay para kenkuana, malaksid iti maysa a disso a pangidatonan kadagiti daton para kenkuana.
\v 7 Isu a mangibaonka koma iti maysa a tao a nalaing nga agaramid kadagiti banbanag manipud iti balitok, pirak, bronse, landok ken agaramid kadagiti banbanag manipud iti maris ube, nalabaga ken asul a lupot. Rumbeng a nalaing pay isuna nga agikitikit kadagiti disenio. Kayatko nga agtrabaho isuna iti Jerusalem ken iti dadduma a lugar iti Juda a kaduana dagiti nalaing a kumorte a tattaok, a dinutokan ni David nga amak.

\s5
\v 8 Ammok a nalaing dagiti trabahadormo nga agpukan iti kayo, pangngaasim ngarud ta patulodannak kadagiti tabla a sedro, tabla a saleng ken algum manipud kadagiti banbantay ti Libanon. Makipagtrabahonto dagiti trabahadorko kadagiti trabahadormo.
\v 9 Iti kasta a wagas, maipaayandakto iti adu a kayo. Kasapulanmi iti adu, gapu ta kayatko a dakkel ken napintasto ti templo nga ipatakdermi.
\v 10 Tangdanakto dagiti trabahadormo, dagiti agpukan kadagiti kayo, iti 100,000 a salup a trigo, 100,000 a salup a sebada, 110,000 a galon nga arak ken 110,000 a galon a lana ti olibo."

\s5
\v 11 Idi naawat ni Hiram daytoy a mensahe, simmungbat isuna babaen iti panangipatulodna iti mensahe kenni Solomon: "Gapu ta ay-ayaten ni Yahweh dagiti tattaona, dinutokannaka nga agbalin nga arida.
\v 12 Dayawen koma ti tunggal maysa ni Yahweh, a Dios dagiti Israelita, ti Dios a namarsua iti tangatang ken daga! Inikkanna ni Ari David iti maysa a masirib nga anak, a nalaing unay, nasaririt ken mannakaawat. Kayatna ti mangipatakder iti maysa a templo nga agpaay kenni Yahweh ken maysa a palasio nga agpaay kenkuana.

\s5
\v 13 Ibaonkonto kenka ni Huramabi, maysa a tao a nalaing unay.
\v 14 Nagtaud iti tribu ti Dan ti inana, ken nagtaud ditoy Tiro ti amana. Kabaelanna nga agaramid kadagiti banbanag manipud iti balitok, pirak, bronse, landok, bato ken kayo, ken makaaramid pay isuna kadagiti agkakapintas a banbanag manipud iti maris-ube, asul ken nalabaga a lupot, ken agar-aramid isuna kadagiti amin a kita ti panagkitikit. Kabaelanna nga aramiden dagiti banbang babaen iti aniaman a disenio nga itedmo kenkuana. Makipagtrabahonto isuna kadagiti tattaom a dumidesenio, ken kadagiti dumudesenio a nagtrabaho para iti amam, a ni Ari David.

\s5
\v 15 Ita, ipatulodmo koma ngarud dagiti trigo, sebada, lana ti olibo ken arak nga inkarim nga ipatulodmo kadakami.
\v 16 Inton aramidem dayta, pukanento dagiti tattaok dagiti amin a kayo a masapulmo kadagiti banbantay ti Libanon ket isalogdanto dagitoy iti baybay. Kalpasanna, reppetenmi dagiti kayo tapno agbalin a balsa dagitoy, ket ipaanodmi iti baybay agingga iti siudad ti Joppe. Manipud sadiay, mabalinmonto ti mangibaon kadagiti lallaki a mangisang-at kadagitoy idiay Jerusalem."
\v 17 Imbaga ni Solomon kadagiti trabahadorna a bilangenda dagiti amin a tattao a nagtaud kadagiti sabali a pagilian nga agnanaed iti Israel, a kas iti inaramid daydi amana a ni David. Ket 153,600 da amin.
\v 18 Nangdutok ni Solomon iti 70,000 kadakuada nga agbunag kadagiti materiales ken 80,000 kadakuada ti agtikap kadagiti bato kadagiti turod, ken 3,600 a mangimaton kadagiti dadduma ken mangkita no agtultuloy met laeng ti panagtrabahoda.

\s5
\c 3
\p
\v 1 Ket rinugian dagiti trabahador ni Solomon nga ipatakder ti templo para kenni Yahweh idiay Jerusalem. Impatakderda daytoy iti tapaw ti Bantay Moria, a nagparangan ti anghel ni Yahweh kenni David nga amana. Impatakderda daytoy iti daga ni Ornan, a kaputotan dagiti Jebuseo, nga inlakona kenni David ken iti kinuna ni David a rumbeng a pakaipatakderan daytoy.
\v 2 Rinugianda ti trabaho iti maikadua nga aldaw ti maikadua a bulan idi nganngani uppat a tawen ti panagturay ni Solomon.
\v 3 Ti pundasion ti templo ket agarup a duapulo ket pito a metro ti kaatiddogna ken siam a metro ti kalawana.

\s5
\v 4 Agarup siam a metro met ti kaatiddog ti masungad a siled a kabatog ti sango ti templo, kapadpada ti kaakaba ti templo. Agarup siam a metro met ti kangato ti masungad a siled. Pinakalupkopan ni Solomon kadagiti trabahador a lallaki iti naingpis a puro a balitok ti uneg iti masungad a siled.
\v 5 Nagusar dagiti trabahador ni Solomon kadagiti tabla ti kayo a sedro a pinangdidingda iti kadakkelan a siled iti templo. Kalpasanna, kinalupkopanda dagiti tabla iti naingpis unay a puro a balitok. Inkitikitda kadagitoy dagiti imahen ti kayo a palma ken dagiti disenio a sinan kawar.

\s5
\v 6 Inarkosanda pay ti templo kadagiti agkakangina a bato. Naggapu iti daga ti Parvaim ti balitok nga inusarda.
\v 7 Kinalupkopanda iti naingpis unay a balitok ti bubida, dagiti aoanan, dagiti hamba ti ruangan, dagiti diding ken dagiti ridaw ti templo. Inkitikitda pay kadagiti diding dagiti estatua dagiti nagpayak a parsua.

\s5
\v 8 Impatakderda pay ti kasasantoan a disso iti uneg ti templo. Agarup siam a metro ti kaatiddog daytoy, a kas iti kaakaba ti templo. Isu met laeng ti kaakaba ti kasasantoan unay a disso. Kinalupkopanda dagiti diding daytoy iti naingpis a puro a balitok nga agarup duapulo ket maysa a tonelada ti kadagsen amin daytoy.
\v 9 1.6 a kilo ti kadagsen ti tunggal balitok a lansa. Kinalupkopanda pay dagiti diding dagiti akin-ngato a siled iti naingpis a balitok.

\s5
\v 10 Nangaramid dagiti trabahador ni Solomon iti dua nga estatua a parsua nga addaan kadagiti payak a maikabil iti kasasantoan a disso. Kinalupkopanda dagitoy nga estatua iti naingpis a balitok.
\v 11-12 Addaan kadagiti dua nga atitiddog a payak ti tunggal maysa. Sumagid ti maysa a payak ti tunggal estatua iti diding ti templo. Sumagid ti maysa a payak ti tunggal estatua iti payak ti maysa pay nga estatua. Agarup 4.6 a metro ti masakupan dagiti payak ti tunggal kerubim. Sumagid ti maysa a payak ti tunggal kerubim iti diding, bayat a dagiti dadduma ket dumanon iti tengnga ti siled nga agsinnagid dagiti akin-uneg a payakda. Agarup 2.3 a metro ti kaatiddog ti tunggal payak.

\s5
\v 13 Agarup siam a metro manipud iti akin-ruar a payak ti maysa nga estatua agingga iti akin-ruar a payak ti maysa pay nga estatua. Nakasango dagiti estatua iti pagserkan nga agturong iti kangrunaan a siled.
\v 14 Nangaramid dagiti trabahador ni Solomon iti kurtina a mamagsina iti kangrunaan a siled manipud iti kasasantoan a disso. Naaramid daytoy iti asul, maris ube ken nalabbaga a sinulid ken kasayaatan a lino. Naiburda kadagiti kurtina ti langa dagiti addaan payak a parsua.
\v 15 Nangaramidda kadagiti dua a bronse nga adigi ket inkabilda dagitoy iti pagserkan ti templo. Agarup a sangapulo ket innem a metro ti katayag ti tunggal maysa. Adda maysa a nakasina a pidaso a naikapet iti tuktok ti tunggal adigi nga agarup 2.3 a metro ti katayagna.
\v 16 Nangikitikit dagiti trabahador kadagiti sinan-kawar sada inkabil iti tuktok dagiti adigi. Nangkitikitda iti sinan-granada ket inkapetda dagitoy kadagiti kawar. 100 dagitoy.
\v 17 Impatakderda dagiti adigi iti sangoanan ti templo, maysa iti abagatan a paset ti pagserkan ken iti amianan a paset ti maysa. Jakin ti nagan ti adda iti abagatan a paset ken Boaz ti nagan ti adda iti amianan a paset.

\s5
\c 4
\p
\v 1 Nangaramid dagiti trabahador ni Solomon iti kuadrado a bronse nga altar, agarup siam a metro ti kaatiddog ti tunggal sikiganna, ken agarup 4.6 a metro ti kangatona.
\v 2 Nangaramidda pay iti dakkel unay a nagbukel a tangke iti danum nga agarup a sangapulo ket uppat a metro ti ngarab daytoy.
\v 3 Adda dua nga intar a babassit a sinan-toro a baka iti sirok ti ngarabna a sinukog dagiti sumusokog a kas paset ti landok a palanggana. Adda 300 a sinan-toro a baka ti tunggal intar.

\s5
\v 4 Naiparabaw ti dakkel a palanggana iti rabaw ti sangapulo ket dua nga imahen ti sinan-toro a baka a nagtitinnallikod. Tallo a baka ti nakasango iti amianan, tallo ti nakasango iti laud, tallo ti nakasango iti abagatan ken tallo ti nakasango iti daya.
\v 5 Agarup walo a sentimetro ti kapuskol daytoy. Ti ngarab ti tangke ti danum ket kasla ngarab ti maysa a kopa; kasla sabong ti lirio daytoy. Malaonna ti agarup a sangapulo ket lima gasut a ribu a galon ti danum.
\v 6 Nangaramid pay dagiti sumusukog iti sangapulo a palanggana a pangibuggoan kadagiti banbanag a mausar iti panagidaton. Ngem usaren dagiti papadi ti dakkel unay a tangke ti danum a pagbuggoda iti bagbagida.

\s5
\v 7 Nangaramid pay dagiti sumusukog iti sangapulo a kandelero a balitok segun iti imbilin ni Solomon kadakuada nga aramidenda. Inkabilda dagitoy iti templo, lima iti amianan a paset ken lima iti abagatan a paset.
\v 8 Nangaramidda iti 10 a lamisaan ket inkabilda dagitoy iti templo, lima iti abagatan a paset ken lima iti amianan a paset. Nangaramidda pay iti sangagasut a palanggana a balitok.

\s5
\v 9 Nangaramidda iti maysa a paraangan para kadagiti papadi, ken iti maysa a dakdakkel a paraangan para kadagiti dadduma a tattao. Nangaramidda kadagiti ridaw dagiti paraangan ket kinalupkopanda dagitoy iti naingpis a bronse.
\v 10 Inkabilda ti dakkel unay a tangke ti danum iti daya a paset ti templo, a nakasango iti abagatan.

\s5
\v 11 Nangaramidda pay kadagiti banga, pala para kadagiti dapu ti altar, ken dagiti dadduma a babassit a malukong. Lineppas ngarud dagiti trabahador ni Huram ti inted ni Ari Solomon a trabaho nga aramidenda iti templo ti Dios.
\v 12 Dagitoy dagiti banbang nga inaramidda: dagiti dua a dadakkel nga adigi, dagiti dua a sinan-malukong iti tuktok dagiti adigi, dagiti dua a paris a kitikit a sinan-kawar a mangarkos kadagiti tuktok ti dua nga adigi
\v 13 dagiti 400 a kitikit a sinan-granada a naikabil iti dua nga intar, a mangarkos iti tuktok dagiti dua nga adigi,

\s5
\v 14 dagiti pagbatayan, ken dagiti palanggana a naiparabaw kadagitoy,
\v 15 ti dakkel unay a tangke ti danum, ken dagiti sinan-toro nga adda iti sirok daytoy,
\v 16 dagiti banga, dagiti pala, dagiti tenedor ti karne, ken dagiti amin nga alikamen a masapul iti trabaho iti altar. Amin dagitoy nga inaramid ni Huram ken dagiti trabahadorna para kenni Ari Solomon ket naaramid manipud iti napasileng a bronse.

\s5
\v 17 Inaramidda dagitoy babaen iti panangibukbokda iti narunaw a bronse iti pila a paghormaan nga inaramid ni Huram idiay asideg ti Karayan Jordan iti nagbaetan ti Succot ken Zaretan.
\v 18 Amin dagitoy a banbanag nga imbaga ni Solomon kadakuada nga aramidenda ket adu unay a bronse; awan ti nangpadas a nangtimbang kadagitoy amin.

\s5
\v 19 Inaramid pay dagiti trabahador ni Solomon dagiti amin a banbanag nga inkabilda iti templo: ti altar a balitok, dagiti lamisaan a pangidasaran dagiti papadi iti tinapay iti sangoanan ti Dios,
\v 20 ti kandelero a puro a balitok ken dagiti pagsilawan a puro a balitok a karkargaan dagiti padi iti lana a masindian iti sangoanan ti kasasantoan unay a disso, a kas imbaga ti Dios kenni Moises a rumbeng nga aramiden dagiti padi
\v 21 dagiti arkos a sinan-sabong a puro a balitok, ken dagiti silaw ken dagiti sipit,
\v 22 dagiti pagarsangan a puro a balitok ken dagiti malukong a pangwarsi, ken dagiti pinggan ken dagiti pagpuoran iti insenso, dagiti balitok a ridaw ti templo, dagiti akin-uneg a ridaw a balitok nga agturong iti kasasantoan unay a disso, ken dagiti balitok a ridaw nga agturong iti kadakkelan a siled.

\s5
\c 5
\p
\v 1 Kalpasan a naipasdek dagiti trabahador ni Solomon ti templo, inkabil ni Solomon kadagiti siled a pagiduldulinan nga adda iti uneg ti templo dagiti amin nga indaton ni David nga amana kenni Yahweh---dagiti amin a pirak ken balitok ken dagiti amin a banbanag a maaramat iti templo.

\s5
\v 2 Kalpasanna, pinaayaban ni Ari Solomon idiay Jerusalem dagiti amin a panglakayen ti Israel, dagiti amin a mangidadaulo kadagiti tribu ken kadagiti pamilia. Kayatna a dumar-ayda iti pannakaipan ti nasagradoan a lakasa ti tulag iti templo ni Yahweh manipud iti Bantay Sion, nga adda iti paset ti siudad a maaw-awagan iti siudad ni David.
\v 3 Naguummong ngarud dagiti amin a mangidadaulo ti Israel iti ayan ti ari, kabayatan ti Piesta dagiti Abong abong, iti maikapito a bulan.

\s5
\v 4 Idi nakasangpetda amin, binagkat dagiti kaputotan ni Levi ti nasagradoan a lakasa ti tulag,
\v 5 ket inawitda daytoy, ken ti nasagradoan a tolda ken dagiti nasagradoan a banbanag nga adda iti uneg daytoy. Dagiti papadi, a nagtaud met kenni Levi ti nangawit kadagitoy.
\v 6 Ni Ari Solomon ken adu kadagiti dadduma a tattao ti Israel ti naguummong sadiay a nagna iti sangoanan ti nasagradoan a lakasa ti tulag. Ken nangidatonda iti adu a karnero ken toro. Awan ti makabael a mangbilang kadagitoy gapu iti kinaaduda unay.

\s5
\v 7 Impan ngarud dagiti papadi ti nasagradoan a lakasa ti tulag iti kasasantoan a disso, iti akin-uneg a siled ti templo, ket inkabilda iti sirok dagiti payak ti sinan-kerubim.
\v 8 Nakaukrad dagiti payak dagidiay a sinan-kerubim iti ngatoen ti nasagradoan a lakasa ti tulag ken iti ngatoen dagiti assiwna a pangawitanda iti daytoy.

\s5
\v 9 Atiddog unay dagiti assiw, isu a makita dagitoy dagiti tattao nga agtakder iti pagserkan ti kasasantoan unay a disso ngem saan a makita ti siasinoman nga agtakder iti ruar ti templo. Adda pay laeng sadiay dagidiay nga assiw.
\v 10 Dagiti laeng dua a tapi ti bato ti linaon ti nasagradoan a lakasa ti tulag nga inkabil ni Moises idi addada idiay Bantay Sinai, a nakitulagan ni Yahweh kadagiti Israelita kalpasan a rimmuarda iti Egipto.

\s5
\v 11 Kalpasanna, pimmanaw dagiti papadi iti nasantoan a disso ti templo. Amin dagiti papadi nga adda sadiay, manipud iti tunggal maysa kadagiti bunggoyda, ket inlasinda dagiti bagbagida manipud kadagiti dadduma ken inaramidda ti ritual ti pannakadalus a kidkiddawen ti Dios kadakuada sakbay a makapagserbida kenkuana.
\v 12 Dagiti amin a kaputotan ni Levi a musikero--- da Asaf, Heman, Jedutun ken dagiti putotda a lallaki ken dagiti kakabagianda---nagtakderda iti daya a paset ti altar. Nakakawesda iti lino a pagan-anay ken agpatpatukarda kadagiti piangpiang, arpa, ken lira. Adda pay 120 a dadduma a papadi a mangpapauni kadagiti trumpeta.
\v 13 Dinanggayan dagiti lallaki a mangpapauni kadagiti trumpeta, dagiti mangpatpatukar kadagiti piangpiang ken dadduma a pangtukar nga alikamen, dagiti kumakanta a nagdaydayaw kenni Yahweh babaen iti panagkantada iti daytoy a kanta, "Naimbag ni Yahweh kadatayo; sipupudno nga ay-ayatennatayo iti agnanayon." Ket kellaat a napno ti templo iti ulep.
\v 14 Napno iti dayag ni Yahweh ti templo, isu a saan a maituloy dagiti papadi ti panangaramidda kadagiti trabahoda.

\s5
\c 6
\p
\v 1 Ket nagkararag ni Solomon, "O Yahweh, kinunam nga agnaedka iti nasipnget nga ulep.
\v 2 Ngem ita nangipatakderak iti maysa a nadayag a templo a pagnaedam iti agnanayon!"
\v 3 Ket kabayatan a nakatakder dagiti amin a tattao sadiay, simmango ni Solomon kadagiti tattao ket dinawatna iti Dios a bendisionanna ida.

\s5
\v 4 Kinunana kadakuada, "Dayawentayo ni Yahweh, a Diostayo nga Israelita, a nangtungpal kadagiti inkarina kenni David nga amak. Kastoy ti kinunana kenni David:
\v 5 'Sipud idi inruarko dagiti tattaok iti Egipto, saanak pulos a pimmili iti maysa a siudad iti Israel tapno pakaibangonan koma ti maysa a templo tapno sadiay ti pagdayawan dagiti tattao kaniak, wenno saanak a pimmili iti siasinoman a mangipangulo kadagiti tattaok nga Israelita.
\v 6 Ngem ita, pinilikon ti Jerusalem nga agbalin a lugar a pagdaydayawan dagiti tattao kaniak, ken pinilikan, David, a mangituray kadagiti Israelita a tattaok.'"

\s5
\v 7 Ket intuloy ni Solomon a kinuna, "Kayat ni David nga amak ti mangipatakder iti templo a para kenni Yahweh, a Diostayo nga Israelita.
\v 8 Ngem kinuna ni Yahweh kenkuana, 'Nasayaat a tinarigagayam ti mangibangon iti maysa a balay para kaniak.
\v 9 Nupay kasta, saan a sika ti kayatko a mangibangon iti templo, maysa kadagiti bukodmo a putot ti mangibangonto iti daytoy.'

\s5
\v 10 Ket tinungpal ni Yahweh ti inkarina nga aramidenna. Nagbalinak nga ari ti Israel tapno agturay kalpasan iti panagturay ti amak, ket iturturayak dagiti tattao a kas inkari ni Yahweh, ken insaganak tapno maipatakder daytoy a templo tapno pangdayawantayo kenni Yahweh, a Diostayo nga Israelita.
\v 11 Inkabilkon ti nasagradoan a lakasa idiay templo, nga adda iti daytoy dagiti tapi ti bato a mangipakpakita iti katulagan ni Yahweh kadatayo nga Israelita."

\s5
\v 12 Ket nagtakder ni Solomon iti sangoanan ti altar nga adda iti sangoanan dagiti tattao ti Israel a naummong sadiay. Intag-ayna dagiti imana iti panangrugina nga agkararag.
\v 13 Ita, nangaramid dagiti trabahadorna iti maysa a bronse a plataporma a pagtakderanna, nga agarup 2.3 a metro a kuadrado ken 1.5 a metro ti kangato daytoy. Inkabilda daytoy iti akin-ruar a paraangan. Immuli ni Solomon iti dayta a plataporma ket kalpasanna, nagparintumeng iti sangoanan dagiti amin a tattao ti Israel a naummong sadiay, ket intag-ayna dagiti takkiagna.

\s5
\v 14 Ket inkararagna, "O Yahweh, a Diosmi nga Israelita, awan ti Dios a kas kenka iti langit wenno ditoy daga. Sipapasnekmo nga inkari iti tulagmo nga ayatennakami a sipupudno, ket dayta ti inaramidmo kadakami a napudno a mangar-aramid iti kayatmo nga aramidenmi.
\v 15 Inaramidmon dagiti banbanag nga inkarim kenni David nga amak a nagserbi kenka a nasayaat, a kayatmo nga aramidem. Pudno, inkarim nga aramidem dagidiay a banbanag para kenkuana, ket ita makitami a babaen iti pannakabalinmo, tinungpalmo amin dagitoy.

\s5
\v 16 Isu nga ita, O Yahweh, a Diosmi a daydayawenmi nga Israelita, kas inkarim iti adipenmo a ni David nga amak, adda koma a kanayon ti maysa a kaputotanna nga agbalin nga ari ti Israel. Ta inkarim a tungpalem daytoy no napudno kenka dagiti kaputotanna.
\v 17 Isu nga ita, O Diosmi nga Israelita, tungpalem dagiti inkarim kenni David, a nagserbi kenka a nasayaat.

\s5
\v 18 Ngem Diosko, pudno kadi a makipagnaedka kadakami ditoy daga? Daytoy a templo nga impatakderko ket saannaka a malaon; uray ti sangalubongan ken ti mismo a langit ket saannaka a malaon.
\v 19 Ngem denggem koma ti kararagko, O Yahweh, a Diosko, kabayatan nga agpakpakaasiak iti daytoy nga aldaw ket aramidem dagiti kidkiddawek.
\v 20 Salaknibam a kanayon daytoy a templo, daytoy a disso nga imbagam nga addaka, tapno mangngegdak koma a kanayon inton agkararagak, gapu ta adipennak.

\s5
\v 21 Denggennak no agkararagak, ken denggem dagiti tattaom nga Iraelita no agkararagda kenka, no addakami ditoy, wenno uray no sumangokami laeng ditoy. Denggem manipud langit, a pagnanaedam; ket no mangegnakami nga agkararag, pakawanennakami.

\s5
\v 22 No pabasolen dagiti tattao ti maysa a tao nga agar-aramid iti maikaniwas iti sabali a tao, ket ipanda isuna iti sangoanan ti altar iti ruar daytoy a nasantoan a templo, ken no ibagbagana, 'Saanko nga inaramid dayta; dusaennak koma ti Dios no agul-ulbodak,'
\v 23 ket denggem koma manipud langit ken ikeddengmo no siasino ti mangibagbaga iti pudno. Ket dusaem ti tao a nagbasol a kas iti maikari a dusana, ken gunggonaam ti agar-aramid iti naimbag gapu iti kinaawan basolna.

\s5
\v 24 Ket no kas pangarigan ta pinarmek dagiti kabusorda dagiti Israelita a tattaom gapu ta nagbasolda kenka, ket napilitda a mapan iti adayo a pagilian. No kas pangarigan ta isardengda ti panagbasbasolda ket sumangoda iti daytoy a templo ken bigbigenda a sililinteg a dinusam ida; ken no kas pangarigan ta agpakaasida kenka a pakawanem ida.
\v 25 Ket ipangagmo koma ida manipud langit ken pakawanem ida kadagiti basbasolda nga inaramidda, ken isublim ida iti daytoy a daga nga intedmo kadagiti kapuonanmi.

\s5
\v 26 No saanmo a pagtudoen gapu ta nagbasol kenka dagiti tattao---kalpasanna, tallikudanda ti dakes nga aramidda ken sipapakumbabada nga agkararag kenka, kenka nga adda iti daytoy a disso,
\v 27 denggem koma ngarud ida manipud langit ken pakawanem dagiti basol dagiti tattaom. Isurom kadakuada ti umno a wagas ti panagbiagda. Kalpasanna, pagtudoem iti daga nga intedmo kadagiti tattaom iti agnanayon.

\s5
\v 28 Ken no aglak-am iti bisin dagiti tattao iti daytoy a daga, wenno no adda didigra, wenno buot wenno pangen ti dudon, wenno palawlawan dagiti kabusor ti aniaman kadagiti siudadda tapno rauten ida---no mapasamak kadakua ti aniaman kadagitoy a didigra---
\v 29 ket no naimpusoan nga agpakaasi dagiti tattaom nga Israelita, wenno uray maysa laeng a tao ti mangaramid iti daytoy---no itag-ayda dagiti imada ket sumangoda iti daytoy a templo ket agkararagda kenka gapu iti naimpusoan a panagbabawida kadagiti nagbasolan ken panagsagabada---
\v 30 ket denggem ngarud manipud iti pagtaengam dita langit ken pakawanem ida. Sika laeng ti makaammo iti panpanunoten ti tunggal tao, isu a gunggonaam ti tunggal tao segun iti tunggal banag nga ar-aramidenna.
\v 31 Aramidem daytoy tapno dayawendaka ken agtulnogda iti pagayatam, iti amin a tiempo iti panagbiagda iti daytoy a daga nga intedmo kadagiti kapuonanmi.

\s5
\v 32 Addanto dadduma a ganggannaet a saan a maibilang kadagiti tattaom nga Israelita ti umay manipud kadagiti adayo a pagilian gapu ta nadamagda a naindaklanka unay ken mannakabalin. No sumangoda iti daytoy a templo ket agkararagda,
\v 33 denggem koma ngarud dagiti kararagda manipud iti pagtaengam dita langit ken aramidem kadakuada dagiti kiddawda kenka nga aramidem. Aramidem dayta tapno iti kasta ket dayawendaka dagiti amin a bunggoy dagiti tattao iti lubong ken agtulnogda kenka, a kas ar-aramiden dagiti tattaom nga Israelita. Ken aramidem daytoy tapno maamoanda nga addaka iti daytoy a templo nga impatakderko.

\s5
\v 34 No ibaonmo dagiti tattaom a mapanda rauten dagiti kabusorda, no agkararagda kenka, uray sadino man ti ayanda, ket sumangoda iti daytoy a siudad a pinilim ken sumangoda iti daytoy a templo nga impatakderko tapno dayawendaka,
\v 35 ket denggemto koma ngarud manipud langit dagiti kararagda. Ipangagmo koma dagiti ipakaasida nga aramidem ken tulongam ida.

\s5
\v 36 Pudno nga agbasbasol ti tunggal maysa. Ket no agbasol dagiti tattaom kenka, ken no makaungetka kadakuada, ket ipalubosmo a tiliwen ida dagiti kabusorda ket ipanda ida kadagiti pagilianda, uray kadagiti pagilian nga adayo.
\v 37 No mapasamak dayta, kabayatan ti kaaddada kadagidiay adayo a pagilian, no ibagada, "Nagbasolkami; nagaramidkami kadagiti banbanag a biddut ken nagaramidkami kadagiti banbanag a nadangkes unay,'
\v 38 no kas pangarigan ta naimpusoan nga agbabawida ken agkararagda a sumango iti daytoy a siudad a pinilim, ken sumangoda iti daytoy a templo nga impatakderko para kenka tapno addaka ditoy.
\v 39 Ket manipud iti pagtaengam dita langit ipangagmo koma dagiti kararagda, ken denggem ida bayat nga agpakaasida a tulongam ida, ket aramidem ti kidkiddawenda nga aramidem, ken pakawanem dagiti tattaom a nakabasol kenka.
\v 40 Ita, O Diosko, kitaennakami bayat iti panagkararagmi kenka iti daytoy a disso ken denggennakami koma.
\v 41 O Yahweh a Diosmi umayka ket agtalinaedka iti daytoy a disso iti nasagradoan a lakasa ti tulag, ti lakasa ti tulag a mangipakpakita a nabilegka unay. O Yahweh a Dios, ipakaammom a nalawag kadagiti papadim nga inispalmo ida. Pagrag-oennakami a tattaom gapu kadagiti amin a naimbag a banbanag nga inaramidmo kadakami.
\v 42 O Yahweh a Dios, saannak a laksiden, siak nga ari a dinutokam nga agbalin nga ari ti Israel; saanmo a liplipatan no kasano ti kinapudnom kenni David, nga adipenmo, gapu iti katulagam kenkuana."

\s5
\c 7
\p
\v 1 Idi nalpas ti panagkararag ni Solomon, adda apuy a bimmaba manipud langit ket pinuoran daytoy dagiti ayup nga indaton dagiti tattao, kasta met dagiti dadduma a daton. Ket napno ti templo iti pannakabalin ken lawag ni Yahweh.
\v 2 Naraniag unay ti lawag, isu a saan a makastrek dagiti padi iti templo ni Yahweh.
\v 3 Idi nakita dagiti amin nga Israelita nga adda sadiay ti apuy a bumabbaba ken ti lawag ni Yahweh iti ngatoen ti templo, nagpaklebda iti pagpayatan a bato. Nagdaydayaw ken nagyamanda kenni Yahweh, kunada, 'Kanayon a naimbag ni Yahweh kadatayo; ay-ayatennatayo iti agnanayon, a kas inkarina nga aramidenna.'

\s5
\v 4-5 Kalpasanna, kinonsagrar ti ari ken dagiti amin a tattao nga adda sadiay ti templo nga agpaay kenni Yahweh babaen iti panagidatonda kenkuana iti adu a daton. Nagidaton ni Ari Solomon iti duapulo ket dua a ribu a baka ken 120,000 a karnero ken kalkalding.
\v 6 Nakatakder dagiti padi iti puestoda ken kasta met a nakatakder dagiti dadduma a kaputotan ni Levi kadagiti puestoda nga igge-iggemda dagiti pangtukar nga alikamen tapno agdayawda kenni Yahweh, dagiti alikamen nga imbilin ni Ari David a maaramid para iti panagdaydayaw ken panagyaman kenni Yahweh." Inkantada daytoy, "Agnanayon a napudno ti panagayatna kadatayo. "Iti batog dagiti dadduma pay a kaputotan ni Levi a nakatakder dagiti papadi, puypuyotanda dagiti trumpetada, bayat a nakatakder ken agdengdengngeg dagiti amin nga Israelita.

\s5
\v 7 Kinonsagrar ni Solomon ti akintengnga a paset ti paraangan iti sangoanan ti templo. Ket indatagna sadiay, dagiti daton a maipuor amin a karaman ti daton a taba dagiti ayup tapno mataginayon ti pannakilangenda kenni Yahweh. Pinuoran dagiti padi dagitoy idiay paraangan gapu ta mainayon pay kadagitoy a datdaton dagiti daton nga arina, isu a saan nga umanay ti bronse nga altar a pagpuoran kadagitoy amin a daton.

\s5
\v 8 Pito nga aldaw a rinambakan ni Solomon ken dagiti tattao ti Piesta dagiti Abong-abong. Adda dakkel a bunggoy dagiti tattao ti nakipagrambak kenkuana. Sumagmamano kadakuada ti naggapu iti adayo a kas iti Lebohamat iti amianan ken manipud iti beddeng ti Egipto iti abagatan.
\v 9 Iti maika-walo nga aldaw ket naguummongda manen tapno agdayaw kenni Yahweh. Pito nga aldaw a rinambakanda ti pannakaikonsagrar ti altar ken kasta met ti Piesta dagiti Abong-abong.
\v 10 Ket kabigatanna, pinagawid ida ni Solomon kadagiti pagtaenganda. Kasta unay ti ragsakda gapu kadagiti amin a nasayaat a banbanag nga inaramid ni Yahweh kada David ken Solomon ken kadagiti amin nga Israelita a tattaona.

\s5
\v 11 Iti kastoy a wagas, nalpas dagiti trabahador ni Solomon ti pannakaipatakder ti templo ken iti palasio ni Solomon. Ket naileppas ni Solomon dagiti amin a banbanag a panggepna nga aramiden.
\v 12 Ket iti maysa a rabii, nagparang ni Yahweh kenkuana iti maysa a tagtagainep ket kinunana kenkuana, "Nangngegko dagiti kararagmo, ket pinilik daytoy a templo a disso a pangidatonan dagiti tattaok kadagiti datonda kaniak.

\s5
\v 13 Inton saanko a pagtudoen, wenno inton bilinek dagiti dudon a mangan kadagiti amin a mula, wenno inton mangiyegak iti didigra kadagiti tattaok,
\v 14 ket no agbabawi dagiti tattaok, gapu kadagiti basolda ket isardengda ti panangaramidda kadagitoy, ken no agpakaasida kaniak a pakawanek ida, pudno ngarud a denggekto ida manipud langit. Pakawanekto ida kadagiti nagbasolanda, ken parang-ayekto manen ida.
\v 15 Denggek ida inton agkararagda kaniak iti daytoy a lugar.

\s5
\v 16 Inkeddengko nga addaak iti daytoy a templo, ken inlasinko daytoy para kaniak. Salaknibakto daytoy iti amin a tiempo.
\v 17 Ket maipapan kenka, no agtulnogka kaniak a kas iti inaramid ni David nga amam, ken no aramidem dagiti amin nga ibilinko kenka nga aramidem, ken no tungpalem dagiti amin a lintegko,
\v 18 siguradoek a kanayonto nga adda kaputotam nga agbalin nga ari, nga isu ti inkarik kenni David nga amam, idi imbagak kenkuana, 'Kanayonto a dagiti agtaud iti kaputotam ti agbalin nga ar-ari ti Israel.'

\s5
\v 19 Ngem no tallikudandak, dakayo nga Israelita ken sukirenyo dagiti lintegko ken bilbilinko nga intedko kadakayo, ket agdaydayawkayo kadagiti didiosen,
\v 20 papanawenkayonto iti daytoy a daga nga intedko kadakayo, ken laksidekto daytoy a templo nga inlasinko nga agpaay kaniak. Aramidekto a pagkakatawan dagiti tattao manipud iti amin a bunggoy dagiti tattao ti mapasamak iti daytoy.
\v 21 Uray napintas unay daytoy a templo, inton mapasamakto dayta, maamakto dagiti amin a tattao a lumabas, ket kunaendanto, 'Apay nga inaramid ni Yahweh ti kastoy a nakabutbuteng a banbanag iti daytoy a pagilian ken iti daytoy a templo?'
\v 22 Ket isungbatto dagiti dadduma, 'Napasamak daytoy gapu ta linaksidda ni Yahweh a Dios dagiti kapuonanda, a nangiruar kadagiti kapuonanda iti Egipto, ket pinilida ti agdaydayaw kadagiti didiosen ken parparagsakenda dagitoy. Ket dayta ti makagapu nga impalak-am kadakuada ni Yahweh amin dagitoy a didigra.'~"

\s5
\c 8
\p
\v 1 Duapulo a tawen a binangon dagiti trabahador ni Solomon ti templo ken ti palasiona.
\v 2 Ket binangon manen dagiti trabahadorna dagiti siudad nga insubli ni Ari Hiram kenkuana, ket imbaon ni Solomon dagiti Israelita nga agnaedda kadagitoy a siudad.

\s5
\v 3 Kalpasanna, napan ti armada ni Solomon iti ili ti Hamatsoba ket sinakupda daytoy.
\v 4 Binangonda manen dagiti pader iti aglawlaw ti siudad ti Tadmor idiay let-ang, ken iti rehion ti Hamat, ken dagiti amin nga ili a pagiduldulinanda kadagiti abasto.

\s5
\v 5 Binangonda manen dagiti siudad ti Akin-ngato ken Akinbaba a Bet-horon, ken binangonda dagiti pader iti aglawlaw dagitoy agraman dagiti ruangan ken dagiti balunet dagiti ruangan.
\v 6 Binangonda manen ti siudad ti Baalat ken dagiti amin a siudad a pagiduldulinan kadagiti abasto, ken dagiti siudad nga ayan dagiti karuahe ken dagiti kabalio ni Solomon. Binangon dagiti trabahador ni Solomon ti aniaman a kayatna a bangonenda, idiay Jerusalem ken idiay Lebanon, ken kadagiti dadduma a lugar nga iturturayanna.

\s5
\v 7 Pinilit ni Solomon nga agtrabaho para kenkuana dagiti tattao manipud iti adu a bunggoy a saan nga Israelita a kasda la tagabu. Isuda dagiti tattao manipud kadagiti Heteo, Amorreo, Perezeo, Heveo ken Jebuseo.
\v 8 Isuda dagiti kaputotan dagiti bunggoy a saan a naan-anay a dinadael dagiti Israelita. Pinilit ida ni Solomon nga agbalin a trabahadorna, ket kastada pay laeng agingga iti daytoy nga agdama a tiempo.

\s5
\v 9 Ngem saan a pinilit ni Solomon nga agtrabaho dagiti Israelita para kenkuana. Nagbalin dagiti Israelita a soldadona, panguloen dagiti agsakay kadagiti karuahena ken mangiturturong kadagiti karuahena.
\v 10 Nagbalinda pay a panguloen nga ofisial ni Ari Solomon. Adda iti 250 kadakuada a mangimatmaton kadagiti trabahador.

\s5
\v 11 Impan ni Solomon ti asawana, a putot a babai ti ari ti Egipto, iti lugar a binangon dagiti trabahadorna nga agpaay kenkuana iti disso iti ruar ti Jerusalem a maaw-awagan iti siudad ni David. Kinunana, "Saanko a kayat nga agnaed ti asawak iti palasio a binangon dagiti trabahador ni Ari David nga amak, gapu ta adda ti nasagradoan a lakasa iti dayta a palasio iti apagbiit laeng, ket ti sadinoman nga ayan ti nasagradoan a lakasa ket nasantoan."

\s5
\v 12 Nangiyeg ni Solomon kadagiti adu a daton a naan-anay a maipuor iti rabaw ti altar a binangon dagiti trabahadorna iti sangoanan ti pagserkan ti templo.
\v 13 Inaramidna dayta a kas panagtulnog iti linteg ni Moises a rumbeng a maaramid iti tunggal aldaw, iti Aldaw a Panaginana, tapno rambakan ti tunggal aldaw nga adda iti baro a bulan, ken kadagiti tallo a fiesta a ramrambakan a tinawen: ti Fiesta ti Tinapay nga Awan Lebadurana, ti Fiesta ti Panagapit, ken ti Fiesta dagiti Abong-abong.

\s5
\v 14 Kas panagtulnog iti imbilin ni David nga amana, dinutokan ni Solomon dagiti bunggoy dagiti padi kas mayannurot kadagiti trabahoda, ken dinutokanna dagiti kaputotan ni Levi a mangidaulo kadagiti tattao bayat iti panagkantada iti panagdayawda kenni Yahweh, ken bayat a tultulonganda dagiti padi iti inaldaw a trabahoda. Nangdutok pay isuna kadagiti bunggoy manipud kadakuada iti mangbantay kadagiti amin a ruangan, gapu ta dayta pay ti imbilin ni David nga adipen ti Dios.
\v 15 Naan-anay a nagtulnog dagiti padi ken dagiti dadduma a kaputotan ni Levi kadagiti amin nga imbilin ti ari, agraman ti bilin nga aywanan dagiti kamalig.

\s5
\v 16 Inaramidda amin a trabaho iti panangibangon iti templo nga imbaga ni Solomon nga aramidenda, agingga a nalpas amin dagitoy. Iti kasta a wagas a nalpasda ti panangibangon iti templo.
\v 17 Kalpasanna, napan dagiti sumagmamano kadagiti tattao ni Solomon kadagiti siudad ti Eziongeber ken Elat iti igid ti baybay dagiti Runo, iti abay ti rehion a kukua dagiti Edomita.
\v 18 Manipud iti siudad ti Tiro, pinatulodan isuna ni Ari Hiram kadagiti barko nga idadauloan dagiti ofisialna. Dagitoy ket lallaki a nasanay nga aglaylayag. Naglayag dagitoy a lallaki a napan iti rehion ti Ofir a kaduada dagiti tattao ni Solomon ket nangiyawidda iti agarup sangapulo ket innem a tonelada a balitok, nga intedda kenni Ari Solomon.

\s5
\c 9
\p
\v 1 Nadamag ti reyna nga agturturay idiay Seba a sakup ti Arabia a nagbalin a nalatak ni Solomon, isu a napan isuna idiay Jerusalem tapno agsaludsod kenni Solomon kadagiti saludsod a narigat a sungbatan. Nangikuyog isuna iti adu nga adipen, ken nangitugot isuna kadagiti kamelio a nakargaan kadagiti rekrekado ken napapateg a bato. Idi nakasangpet isuna, imbingayna dagiti kapanunotanna kenni Solomon.
\v 2 Nasungbatan ni Solomon dagiti amin a saludsodna. Impalawagna dagiti amin a banbanag a sinaludsod ti reyna, uray dagiti agkakarigat a banbanag.

\s5
\v 3 Nakita ti reyna a nasirib unay ni Solomon. Nakitana ti palasiona,
\v 4 nakitana ti taraon nga inaldaw a maidasar iti lamisaanna, nakitana ti pagnanaedan dagiti ofisialna, dagiti pagan-anayda, dagiti adipen a mangidasdasar iti taraon ken arak, ken dagiti sakripisio nga ip-ipanna idiay templo tapno maidaton. Kasta unay ti pannakasiddaawna.

\s5
\v 5 Kinunana iti ari, "Pudno dagiti amin a nadamagko iti pagiliak maipanggep kenka ken iti kinasiribmo!
\v 6 Ngem saanko a pinati a pudno daytoy agingga nga immayak ditoy ket nakitak a mismo. Nasirsirib ken nabakbaknangka nga amang ngem iti imbaga dagiti tattao kaniak.

\s5
\v 7 Nagasat unay dagiti tattao nga agtrabtrabaho kenka! Nagasat met dagiti adipen a kankanayon nga agtaktakder iti sangoanam ken agdengdengngeg kadagiti nasisirib a banbanag nga ibagbagam!
\v 8 Idaydayawko ni Yahweh a Diosmo, a nangipakita a maragsakan kenka babaen iti panangdutokna kenka a kas ari ti Israel nga agpaay kenkuana. Gapu ta kankanayon nga ay-ayaten ti Dios dagiti Israelita, ken tartarigagayanna a tulonganna ida iti agnanayon, isu a dinutokannaka nga arida, tapno iturayam ida a sililinteg ken awan panangidumdumana.”

\s5
\v 9 Ket inted ti reyna kenni Solomon ti agarup uppat a tonelada a balitok ken adu a rekrekado ken napapateg a bato. Saan pay pulos a nakaawat ni Ari Solomon iti ad-adu a rekrekado ngem iti inted ti reyna kenkuana iti dayta a tiempo.

\s5
\v 10-12 Inted ni Ari Solomon iti reyna ti Seba dagiti amin a kayatna. Inikkanna isuna iti ad-adu ngem iti intedna kenkuana. Kalpasanna, nagawid isuna ken dagiti kaduana iti bukodna a daga. Babaen kadagiti barko a kukua ni Ari Hiram, nangiyeg dagiti trabahador ni Hiram ken dagiti trabahador ni Solomon iti balitok manipud Ofir. Nangiyegda pay iti adu a kayo nga algum, maysa a kita ti kayo nga awan pay a pulos ti nakakita idiay Israel.

\s5
\v 13 Tinawen nga adda maiyeg kenni Solomon nga agarup duapulo ket tallo a tonelada a balitok. Mainayon dayta kadagiti buis nga ibaybayad kenkuana dagiti komersiante ken dagiti agtagtagilako.
\v 14 Kasta met a nangiyeg dagiti ari ti Arabia ken dagiti gobernador kadagiti distrito iti Israel iti balitok ken pirak kenni Solomon.

\s5
\v 15 Innala dagiti trabahador ni Ari Solomon dagitoy a balitok ket pinitpitda daytoy iti naimpis sada kinalupkopan ti dua gasut a dadakkel a kalasag babbaen kadagitoy a naimpis a balitok; agarup tallo ket kagudua a kilo a balitok ti inkabilda iti tunggal kalasag.
\v 16 Nangaramid dagiti trabahadorna iti tallo gasut a babassit a kalasag. Kinalupkopanda ti tunggal maysa kadagitoy iti nganngani 1.7 a kilo a balitok. Kalpasanna, impaikabil ti ari dagidiay a kalasag idiay Salas ti Bakir ti Lebanon.

\s5
\v 17 Inyaramidan pay isuna dagiti trabahadorna iti dakkel a trono. Nakalupkopan dagiti dadduma a paset daytoy iti marfil ken dagiti dadduma a paset daytoy iti puro a balitok.
\v 18 Adda innem a tukad iti agdan iti sangoanan ti trono. Adda balitok a pagbatayan a nakakamang kadagiti tukad. Adda iti pagsadagan iti ima iti tunggal sikigan ti trono, ken adda bassit nga estatua a sinan-leon iti sikigan ti tunggal pagsadagan ti ima. Nagtimbukel ti tuktok ti likudan ti trono.

\s5
\v 19 Adda ngarud sangapulo ket dua nga estatua a sinan-leon. Awan pay kasta a trono a naaramid iti sadinoman a pagarian.
\v 20 Naaramid manipud iti balitok dagiti amin a baso ni Solomon, ken naaramid manipud iti balitok dagiti amin a nadumaduma nga alikamen idiay Salas ti Bakir ti Lebanon. Saanda a nangaramid kadagiti banbanag manipud iti pirak, gapu ta kabayatan kadagiti tawen a panagturay ni Solomon, saan a maibilang a napateg ti pirak.
\v 21 Addaan ti ari kadagiti bunggoy dagiti barko nga aglaylayag iti taaw. Makilaylayag dagitoy kadagiti bunggoy dagiti komersiante ni Hiram. Tunggal tallo a tawen, mangiyeg dagiti bunggoy kadagiti balitok, pirak, marfil, bakes ken burangen.

\s5
\v 22 Nagbalin ni Ari Solomon a nabakbaknang ken nasirsirib ngem iti siasinoman nga ari iti daga.
\v 23 Tinarigagayan dagiti ari iti entero a lubong ti umay ken agdengngeg kadagiti nasirib a banbanag nga ibagbaga ni Solomon, dagiti banbanag nga inkabil ti Dios iti panunot ni Solomon.
\v 24 Nangiyeg kadagiti sagut dagiti amin a tattao nga immay kenkuana: banbanag a naaramid manipud iti pirak ken balitok; nangiyegda pay kadagiti kawes, armas, rekrekado, kabalio ken mulo. Tinawen nga ar-aramiden dagiti komersiante daytoy.

\s5
\v 25 Addaan ni Solomon iti uppat a ribu a siled nga agpaay kadagiti kabalio ken karuahena ken 12,000 a lallaki a kumakabalio. Inkabil ni Solomon dagiti dadduma kadagitoy idiay Jerusalem ken dagiti dadduma kadagitoy kadagiti dadduma a siudad a pagiduldulinanna kadagiti karuahena.
\v 26 Inturayan ni Solomon dagiti amin nga ari manipud iti Karayan Eufrates idiay amianan a daya, agingga iti rehion ti Filistia idiay laud, ken agingga iti beddeng ti Egipto idiay abagatan.

\s5
\v 27 Kadagiti tawen a ni Solomon ti ari, pinagbalinna ti pirak a kadawyan laeng idiay Jerusalem a kas iti bato; ken pinaaduna dagiti kayo a sedro iti sakaanan dagiti turod idiay Juda a kas iti kinaadu dagiti kayo a sikamoro.
\v 28 Nangiyeg dagiti tattao ni Solomon kadagiti kabalio manipud iti disso ti Musri ken kadagiti dadduma a lugar.
\v 29 Naisurat dagiti amin a banbanag nga inaramid ni Solomon kadagiti nalukot a pagbasaan nga insurat ni profeta Natan ken ni profeta Ahija manipud iti siudad ti Silo, ken iti nalukot a pagbasaan a nakaisuratan dagiti sirmata a nakita ni profeta Iddo maipapan kenni Ari Jeroboam.
\v 30 Nagturay ni Solomon idiay Jerusalem iti entero nga Israel iti uppat a pulo a tawen.
\v 31 Kalpasanna, natay ni Solomon; intabonda isuna iti paset ti Jerusalem a maaw-awagan iti "ti siudad ni David.' Ket ni Rehoboam nga anakna ti simmukat kenkuana nga ari.

\s5
\c 10
\p
\v 1 Napan dagiti amin a tattao iti akin-amianan nga Israel iti siudad ti Sikem tapno dutokanda ni Rehoboam a kas arida. Isu a napan met ni Rehoboam sadiay.
\v 2 Nagkamang idiay Egipto ni Jeroboam a putot ni Nebat tapno libasanna ni Ari Solomon. Ngem idi nadamagna ti maipanggep kadagiti tattao a mangayat a mangdutok kenni Rehoboam tapno agbalin nga arida, nagsubli isuna idiay Israel manipud iti Egipto.

\s5
\v 3 Pinaayaban ngarud dagiti panguloen kadagiti akin-amianan a tribu ni Jeroboam, ket nakikuyog isuna kadakuada tapno makisaritada kenni Rehoboam. Kinunada kenni Rehoboam,
\v 4 "Pinilitnakami ni Solomon nga amam nga agtrabaho iti nadagsen unay, ngem no singirennakami iti nababbaba a buis ngem iti baybayadanmi kenkuana, ken no saannakami a pagtrabahoen iti nadagsen unay, agserbikaminto kenka iti napudno."
\v 5 Insungbatna, "Agsublikayo kalpasan iti tallo nga aldaw manipud ita, ket sungbatankayonto." Isu a pimmanaw ni Jeroboam ken dagidiay a panguloen.

\s5
\v 6 Kalpasanna, nakiuman ni Ari Rehoboam kadagiti panglakayenna a mangbalbalakad kenni Solomon nga amana idi sibibiag pay laeng isuna. Sinaludsodna kadakuada, "Ania ti rumbeng nga isungbatko kadagitoy a tattao?"
\v 7 Insungbatda, "No agbalinka a naimbag kadagitoy a tattao ken agaramidka kadagiti makaay-ayo kadakuada, ken no agibagaka kadagiti nasasayaat a banbanag inton sungbatam ida, kankanayondanto nga agserbi kenka."

\s5
\v 8 Ngem saan isuna nga immanamong iti imbalakad dagiti panglakayen nga aramidenna. Ngem ketdi, nakiuman isuna kadagiti agtutubo a lallaki a kasadaranna a dimmakkel, a mammagbaga itan kenkuana.
\v 9 Kinunana kadakuada, "Ania ti maibagayo a rumbeng nga isungbatko kadagiti tattao nga agkidkiddaw kaniak a palag-anek ti trabaho ken dagiti buis nga imbilin ti amak kadakuada?"

\s5
\v 10 Insungbat kenkuana dagiti agtutubo a lallaki a kasadaranna a dimmakkel, "Kinuna dagitoy a tattao a pinilit ida ti amam nga agtrabaho iti nadagsen para kenkuana, isu a kayatda palag-anem ti trabaho ken dagiti buis nga imbilin ti amam kadakuada. Ngem kastoy ti rumbeng nga ibagam kadakuada: 'Napuspuskol ti kikitko ngem iti siket ti amak.'
\v 11 Ti kayatmi a sawen ket imbilin ti amam kadagiti tattao nga agtrabahoda iti nadagsen ken agbayadda iti nangina a buis. Ngem ibagam kadakuada a padagsenem pay dagidiay nga awitda. Kasla sinaplitan ida ti amam kadagiti lalat a pagsaplit, ngem saplitam ida babaen kadagiti pagsaplit nga addaan kadagiti natadem a pidaso ti landok iti murdong daytoy."

\s5
\v 12 Kalapasan iti tallo nga aldaw, nagsubli kenni Ari Rehoboam ni Jeroboam ken dagiti amin a panguloen, a kas iti imbaga ti ari nga aramidenda.
\v 13 Saan nga inkaskaso ti ari ti balakad dagiti panglakayen ket nagubsang a nagsao kadagiti mangidadaulo kadagiti Israelita.
\v 14 Imbagana kadakuada ti imbalakad dagiti agtutubo a lallaki. Kinunana, "Nadagsen a trabaho ken buis ti impabaklay kadakayo ti amak, ngem nadagdagsento pay ti ipabaklayko kadakayo. Kasla sinaplitnakayo babaen kadagiti pagsaplit, ngem bautenkayo babaen kadagiti pagsaplit nga addaan kadagiti natadem a pidaso ti landok iti murdongna!"

\s5
\v 15 Saan ngarud nga impangag ti ari dagiti mangidadaulo kadagiti tattao. Napasamak amin dagitoy tapno matungpal ti pagayatan ni Yahweh, ti imbagana kenni profeta Ahija maipapan iti panagbalin ni Jeroboam nga ari ti sangapulo kadagiti 12 a tribu.

\s5
\v 16 Idi mabigbig dagiti mangidadaulo kadagiti Israelita a saan nga impangag ti ari ti kiddawda, impukkawda, "Saanmi a kayat ti mangaramid iti aniaman a banag iti daytoy a kaputotan ni Ari David! Saanmi nga ipangag ti ibagbaga daytoy nga apoko ni Jesse! Dakayo a tattao ti Israel, agawidtayon! No maipapan iti daytoy a kaputotan ni David, ti laeng mismo a pamiliana ti mabalinna nga iturayan!" Nagsubli ngarud dagiti mangidadaulo kadagiti Israelita kadagiti pagtaenganda.
\v 17 Ket kalpasan dayta, dagiti laeng Israelita nga agnanaed iti masakupan ti tribu ti Juda ti inturayan ni Rehoboam, kadagiti kabangibang nga away ken kadagiti siudad, ili, ken kadagiti bario.
\v 18 Ket nakikuyog ni Ari Rehoboam kenni Adoniram tapno makisarita kadagiti Israelita. Ni Adoniram ti mangimatmaton kadagiti amin a lallaki nga inkapilitan nga agtrabaho para kenni Rehoboam. Ngem pinapatay isuna dagiti Israelita babaen iti panangbatoda kenkuana. Idi napasamak dayta, dagus a naglugan ni Ari Rehoboam iti karuahena ket naglibas a napan idiay Jerusalem.
\v 19 Manipud iti dayta a tiempo, kanayonen a busoren dagiti tattao manipud iti akin-amianan a tribu ti Israel dagiti kaputotan ni Ari David.

\s5
\c 11
\p
\v 1 Idi nakasangpet ni Rehoboam idiay Jerusalem, inummongna dagiti 180,000 a kalalaingan a soldado manipud iti tribu ti Juda ken Benjamin. Kayatna a makigubatda kadagiti akin-amianan a tribu ti Israel ken parmekenda ida, tapno maiturayanna manen dagiti sangapulo ket dua a tribu.

\s5
\v 2 Ngem nagsao ni Yahweh kenni profeta Semaias ket kastoy ti kinunana kenkuana,
\v 3 "Mapanmo ibaga daytoy iti putot ni Solomon a ni Rehoboam, nga ari ti Juda, ken kadagiti amin nga Israelita kadagiti tribu ti Juda ken Benjamin:
\v 4 'Kuna ni Yahweh a saankayo a mapan makigubat kadagiti Israelita; kabagianyo a mismo ida. Agawidkayo ketdi aminen kadagiti pagtaenganyo. Ti napasamak ket pagayatan ni Yahweh a mapasamak.'" Isu a napan imbaga ni Semaias kadakuada dayta, ket impangagda amin ti imbilin ni Yahweh nga aramidenda; saanda a rinaut ni Jeroboam ken dagiti soldadona.

\s5
\v 5 Nagnaed ni Rehoboam idiay Jerusalem, ket nangibangon dagiti trabahadorna kadagiti pader iti aglawlaw dagiti dadduma a siudad ken ili idiay Juda tapno masalakniban dagitoy iti panangraut ti kabusor.
\v 6 Iti disso a kukua dagiti tribu ti Juda ken Benjamin, nangibangonda kadagiti pader iti aglawlaw ti Betlehem, Etam, Tekoa,
\v 7 Bet-zur, Soco, Adullam,
\v 8 Gat, Maresa, Zif,
\v 9 Adoraim, Lakis, Azeka,
\v 10 Zora, Aijalon ken Hebron.

\s5
\v 11 Nangdutok pay isuna iti mangidaulo iti armada iti tunggal siudad ken ili, ket inikkanna ida kadagiti abasto a taraon, lana ti olibo, ken arak.
\v 12 Nangikabil isuna kadagiti kalasag ken gayang kadagiti amin a siudad ken pinatalgedna dagitoy. Intultuloyna ngarud nga inturayan dagiti tribu ti Juda ken Benjamin.

\s5
\v 13 Tinulongan dagiti padi ken dagiti dadduma a kaputotan ni Levi iti entero nga Israel ni Rehoboam.
\v 14 Pinanawan dagiti kaputotan ni Levi dagiti sanikuada ken dagiti pagpaspastoranda ket napanda idiay Jerusalem ken kadagiti dadduma a lugar idiay Juda, gapu ta saan ida a pinalubosan ni Jeroboam ken dagiti putotna a lallaki a trabahoenda ti trabaho dagiti padi ni Yahweh.
\v 15 Ngem ketdi, dinutokan ni Jeroboam dagiti padi a kayatna nga agtrabaho kadagiti altar nga imbilinna a maibangon kadagiti nadumaduma a pagdaydayawan, tapno isuda ti mangidaton kadagiti daton a maipaay kadagiti didiosen a sinan-kalding ken sinan-urbon a baka nga impaaramidna.

\s5
\v 16 Ket dagiti tattao a nagtaud iti tunggal tribu ti Israel nga agtarigagay nga agdayaw kenni Yahweh a Dios dagiti Israelita, ket simmurotda kadagiti kaputotan ni Levi idiay Jerusalem tapno agidatonda kenni Yahweh a Dios a dinaydayaw dagiti kapuonanda.
\v 17 Pinatibkerda ti pagarian ti Juda, ket iti las-ud ti tallo a tawen, naragsakda a ni Rehoboam a putot ni Solomon ti ari. Kabayatan dayta a tiempo, nagbiagda a sililinteg a kas iti inaramid idi da David ken Solomon.

\s5
\v 18 Inasawa ni Rehoboam ni Mahalat. Isuna ti putot a babai ni Jerimot a putot a lalaki ni David, ken ni Abigail ti inana, a putot a babai ni Eliab, ken apoko a babai ni Jesse.
\v 19 Tallo ti annak a lallaki da Rehoboam ken Mahalat: Da Jeus, Semarias ken Zaham.

\s5
\v 20 Saan a nagbayag, inasawa ni Rehoboam ni Maaca, a putot a babai ni Absalom; ket uppat a lallaki ti annakda: da Abias, Attai, Ziza ken Selomit.
\v 21 Ad-adda nga ipatpateg ni Rehoboam ni Maaca ngem iti siasinoman kadagiti assawana ken kadagiti tagabu nga assawana. Addaan isuna iti 18 nga asawa ken 60 a tagabu nga asawa, ken 28 ti putotna a lallaki ken 60 ti putotna a babbai.

\s5
\v 22 Dinutokan ni Rehoboam ni Abias a putotna a lalaki a mangidaulo kadagiti natataengan ken ub-ubing a kakabsatna, gapu ta kayatna a dutokan ni Abias a kas sumaruno nga ari.
\v 23 Sisisirib nga imbaonna dagiti dadduma a putotna a lallaki kadagiti dadduma a siudad kadagiti disso kadagiti tribu ti Juda ken Benjamin, ken kadagiti dadduma a siudad a napalawlawan kadagiti pader. Inikkanna ida iti nawadwad nga abasto ken adu nga assawa.

\s5
\c 12
\p
\v 1 Kalpasan a nagun-od ni Rehoboam ti naan-anay a panangiturayna iti pagarianna, saan isuna a nagtulnog kasta met dagiti amin a tattao ti Juda kadagiti linteg ni Yahweh.

\s5
\v 2 Isu a kalpasan iti panagari ni Rehoboam iti nganngani lima a tawen, imbaon ni Yahweh ni Sisak nga ari ti Egipto, agraman ti armadana a mangraut iti Jerusalem.
\v 3 Inkuyog ni Sisak ti armadana a 1,200 a karuahe ken 60,000 a soldado a kumakabalio ken adu a soldado manipud iti dua a rehion ti Libia, ken manipud iti Etiopia.
\v 4 Sinakupda dagiti adu a siudad idiay Juda a napalawlawan kadagiti pader, ket nakadanunda agingga idiay Jerusalem.

\s5
\v 5 Kalpasanna, napan ni profeta Semaias kenni Rehoboam ken kadagiti dadduma a panguloen ti Juda a naguummong idiay Jerusalem gapu ta mabutengda iti armada ni Sisak. Kinuna ni Semaias kadakuada, "Kastoy ti kuna ni Yahweh: ‘Tinallikudandak; isu nga ita, baybay-ankayo, ipalubosko a tiliwendakayo ti armada ni Sisak.’~"
\v 6 Kalpasanna, nagpakumbaba ti ari ken dagiti dadduma a panguloen nga Israelita ket kinunada, "Nalinteg ti ar-aramiden ni Yahweh kadatayo."

\s5
\v 7 Idi nakita ni Yahweh a nagpakumbabada, intedna daytoy a mensahe kenni Semaias: "Gapu ta nagpakumbabada, saanko nga ipalubos a madadaelda. Ngem ketdi, ispalekto ida iti mabiit. Saanko nga usaren ti armada ni Sisak a mangdadael a naan-anay kadagiti tattao ti Jerusalem,
\v 8 ngem abakenda ti Jerusalem ket pilitenda dagiti tattao sadiay nga aramidenda ti kayat ni Sisak nga aramidenda. Isu a masursuronto dagiti tattao ti Jerusalem a nasaysayaat ti agserbi kaniak ngem iti agserbi kadagiti ari dagiti sabali a pagilian."

\s5
\v 9 Idi rinaut ti armada ni Sisak ti Jerusalem, innalada dagiti napapateg a banbanag nga adda idiay templo ni Yahweh ken iti palasio ti ari. Innalada amin a napapateg a banbanag, agraman dagiti kalasag a balitok nga inaramid dagiti trabahador ni Solomon.
\v 10 Isu a nagaramid dagiti trabahador ni Ari Rehoboam kadagiti kalasag a bronse nga usarenda imbes a balitok, ket intedda dagiti kalasag a bronse kadagiti mangidadaulo kadagiti lallaki a mangbanbantay iti pagserkan ti palasiona.

\s5
\v 11 Kalpasan dayta, tunggal sumrek ti ari iti templo, kumuyog kenkuana dagiti guardia, nga awit-awitda dagidiay a kalasag a bronse. Ket inton pumanaw ti ari, isublida dagiti kalasag iti siled dagiti guardia.
\v 12 Gapu ta nagpakumbaba ni Rehoboam, bimmaaw ti pungtot ni Yahweh kenkuana, ket saanna a pinukaw isuna. Ngem ketdi, pinagbalinna a nasayaat ti mapasamak idiay Juda.

\s5
\v 13 Nagun-od manen ni Ari Rehoboam ti naan-anay a panagturay idiay Jerusalem, ket nagtultuloy nga isuna ti ari ti Juda. Uppat a pulo ket maysa ti tawenna idi nagbalin isuna nga ari. Nagturay isuna iti sangapulo ket pito a tawen idiay Jerusalem, a siudad a pinili ni Yahweh manipud kadagiti amin a tribu ti Israel a kas lugar pagdaydayawan dagiti tattao kenkuana.
\v 14 Naama ti nagan ti ina ni Rehoboam. Maysa isuna nga Amonita. Dakes ti inar-aramid ni Rehoboam gapu ta saanna nga inkagumaan nga ammoen ti pagayatan ni Yahweh nga aramidenna.
\v 15 Ti pakasaritaan dagiti amin a banbanag nga inaramid ni Rehoboam kabayatan nga isuna ti ari, ken dagiti listaan dagiti kameng ti pamiliana, ket nailanad kadagiti nalukot a pagbasaan nga insurat da profeta Semaias ken profeta Iddo. Kankanayon nga agginginnubat dagiti armada da Rehoboam ken Jeroboam.
\v 16 Idi natay ni Rehoboam, naitabon isuna iti paset ti Jerusalem a maaw-awagan iti siudad ni David. Kalpasanna, ni Abias a putotna ti simmukat nga ari.

\s5
\c 13
\p
\v 1 Idi agturturay ni Jeroboam iti Israel iti agarup sangapulo ket walo a tawen, ni Abias ti naisaad nga ari ti Juda.
\v 2 Nagturay isuna iti tallo a tawen idiay Jerusalem. Ni Maaca ti inana, a putot ni Uriel a taga-Gabaa. Rimsua ti panaggubat da Abias ken Jeroboam.
\v 3 Napan iti paggugubatan ni Abias a kaduana ti 400,000 a maingel a soldadona, ket nagsagana met ni Jeroboam a makigubat kadakuada a kaduana ti 800,000 a maingel a soldadona.

\s5
\v 4 Nagtakder ni Abias iti tapaw ti Bantay Zemaraim, nga adda iti katurturodan a pagilian a kukua ti tribu ti Efraim, ket impukkawna, "Dumngegkayo kaniak, Jeroboam ken dakayo amin a tattao ti Israel!
\v 5 Awan duadua nga ammoyo a ni Yahweh a daydayawenmi nga Israelita, ket nakitulag kenni David a nangikarianna a dagiti kaputotanna ti kanayonto nga agturay iti Israel.

\s5
\v 6 Ngem sika Jeroboam, a maysa laeng nga opisial ni Ari Solomon a putot ni David, ket nagrebeldeka iti arim.
\v 7 Ket idi naisaad nga ari ni Rehoboam a putot ni Solomon ken idi agtutubo pay laeng ken awan pay kapadasanna, nakitipon kenka ti maysa a bunggoy dagiti tattao nga awan serserbina ket bimmusorkayo kenkuana.

\s5
\v 8 Ket ita, pangpanggepenyo ti makigubat iti pagarian nga impasdek ni Yahweh nga iturayan dagiti kaputotan ni David. Pudno nga addaankayo iti dakkel nga armada, ket sika ken dagiti soldadom, intugotyo dagiti sinan-urbon a baka a balitok nga inaramid dagiti trabahador ni Jeroboam nga agpaay a diosyo.
\v 9 Ngem pinagtalawyo dagiti padi a dinutokan ni Yahweh, dagiti lallaki a kaputotan ni Aaron nga umuna a kangatoan a padi. Pinagtalawyo pay dagiti kaputotan ni Levi, ken dinutokanyo dagiti padi a kayatyo, a kas iti ar-aramiden dagiti tattao kadagiti sabali a pagilian. Ket umay ti maysa a mangikonsagrar iti bagina kenni Yahweh tapno agbalin a padi babaen iti panangidatonna iti maysa nga urbon a baka ken pito a kalakian a karnero, ket daytanto met laeng a padi ti para-idaton kadagiti agpaay kadagiti didiosen.

\s5
\v 10 No maipapan kadakami, ni Yahweh ti Diosmi, ket saanmi isuna a tinallikudan. Dagiti padimi nga agserserbi kenni Yahweh, ket dagiti kaputotan ni Aaron ken dagiti kaputotan ni Levi ti katulonganda.
\v 11 Binigat ken rinabii a mangidatagda iti imatang ni Yahweh kadagiti daton a naan-anay a maipuor iti rabaw ti altar, ken agpuorda iti nabanglo nga insenso. Linawas nga agidasarda iti tinapay iti rabaw ti nasagradoan a lamisaan tapno idatagda iti sangoanan ni Yahweh, ken binigat a pasgedanda dagiti pagsilawan iti rabaw ti kandelero a balitok. Tungtungpalenmi ti ipapaaramid ni Yahweh a Diosmi kadakami. Ngem tinallikudanyo isuna; ket saankayon nga agdaydayaw kenkuana.

\s5
\v 12 Adda ni Yahweh kadakami; isuna ti panguloenmi. Paguniento dagiti padi a dinutokanna dagiti trumpetada nga isu ti mangipakaammo a nakasaganakamin a makigubat kadakayo. Dakayo nga Israelita, saanyo a gubaten ni Yahweh a Dios dagiti kapuonanyo, gapu ta saankayo nga agballigi a manggubat kenkuana."

\s5
\v 13 Kabayatan nga agsasao isuna, imbaon ni Jeroboam ti dadduma a soldadona iti aglawlaw ti armada ti Juda. Isu a bayat nga adda dagiti soldado a kakuyog ni Jeroboam iti sangoanan ti armada ti Juda, adda dagiti dadduma a soldado ti Israel iti likudan ti armada ti Juda.
\v 14 Idi timmalliaw dagiti soldado ti Juda ket nakitada a marautda iti sango ken iti likud, immawagda kenni Yahweh. Pinaguni dagiti padi dagiti trumpetada,
\v 15 ket nagpukkaw iti napigsa dagiti lallaki ti Juda. Kalpasanna, inikkan ni Yahweh iti kabaelan ni Abias ken ti armada ti Juda a mangparmek kenni Jeroboam ken iti armada ti Israel.

\s5
\v 16 Intarayan dagiti soldado ti Israel dagiti soldado ti Juda, ket inikkan ti Dios iti kabaelan ti armada ti Juda a mangparmek kadakuada.
\v 17 Dinangran ni Abias ken dagiti soldadona dagiti maingel a soldado ti Israel ket pinatayda ti 500,000 kadakuada, a kalalaingan a soldado idiay Israel.
\v 18 Naparmek ngarud dagiti soldado ti Israel, ket nagballigi dagiti soldado ti Juda iti gubat gapu ta nagtalekda kenni Yahweh a Dios dagiti kapuonanda.
\v 19 Kinamat ti armada ni Abias ti armada ni Jeroboam, ket sinakupda kadagiti tattao ti Israel dagiti siudad ti Betel, Jesana ken Efron, ken dagiti barrio nga adda iti aglawlaw.
\v 20 Kadagiti nabatbati pay a tiempo iti panagturay ni Abias, saanen a bimmileg pay ni Jeroboam. Pinagsakit ngarud isuna ni Yahweh iti nakaro ket natay.
\v 21 Ngem ad-adda a bimmileg ni Abias. Nangasawa isuna iti sangapulo ket uppat ket naaddaan isuna iti putot a duapulo ket dua a lallaki ken sangapulo ket innem a babbai.
\v 22 Ti listaan dagiti dadduma a banbanag nga inaramid ni Abias bayat nga isuna ti ari, agraman dagiti imbaga ken inaramidna, ket naisurat iti nalukot a pagbasaan nga insurat ni profeta Iddo.

\s5
\c 14
\p
\v 1 Idi natay ni Abias, naitabon isuna iti paset ti Jerusalem a maaw-awagan iti siudad ni David. Ni Asa a putotna ti naisaad nga ari. Kabayatan iti panagturay ni Asa, adda talna idiay Juda iti las-ud ti sangapulo a tawen.
\v 2 Inaramid ni Asa dagiti banbanag nga ibilbilang ni Yahweh a Diosna a nalinteg ken nasayaat.
\v 3 Inikkat dagiti trabahadorna dagiti altar a pagdaydayawan kadagiti didiosen nga adda kadagiti disso pagdaydayawan. Binurakda dagiti nasagradoan a bato nga adigi ken tinumbada dagiti adda sadiay a tekken ni Asera a diosa.
\v 4 Binilin ni Asa dagiti tattao ti Juda a ni laeng Yahweh a Dios a dinaydayaw dagiti kapuonanda ti dayawenda, ken birukenda ti pagayatanna ken agtulnogda kadagiti bilinna.

\s5
\v 5 Dinadael dagiti trabahadorna dagiti amin a disso a pagdaydayawan ken dagiti altar a pagpupuoran iti insenso nga agpaay kadagiti didiosen iti tunggal ili ti Juda. Gapu iti dayta, adda talna kabayatan iti panagturay ni Asa iti pagarian ti Juda.
\v 6 Nangibangon dagiti trabahadorna kadagiti siudad ken pinaderanda ti aglawlaw dagitoy. Awan ti armada a nangraut iti Juda kabayatan dagidiay a tawen, gapu ta inikkan ida ni Yahweh iti talna.

\s5
\v 7 Kinuna ni Asa kadagiti tattao ti Juda, "Salaknibantayo dagitoy nga ili babaen iti panangipatakdertayo kadagiti pader iti aglawlaw dagitoy, agraman kadagiti torre ken kadagiti ruangan nga addaan kadagiti balunet. Kukuatayo pay laeng daytoy a pagilian gapu ta kiniddawtayo kenni Yahweh a Diostayo a tulongannatayo. Nagdawattayo iti tulongna, ket inikkannatayo iti talna iti entero a pagiliantayo." Nangipatakderda ngarud kadagiti pasdek ket nagballigida iti inaramidda.
\v 8 Addaan ni Asa iti maysa nga armada a buklen iti 300,000 a lallaki manipud iti Juda. Nakaawitda amin kadagiti dadakkel a kalasag ken gayang. Addaan pay isuna iti 280,000 a lallaki manipud iti tribu ti Benjamin iti armadana. Nakaawitda met kadagiti kalasag, kasta met kadagiti bai ken pana. Natuturedda amin a soldado.

\s5
\v 9 Rinaut ni Zera a taga-Etiopia ti Juda a kaduana ti armadana a buklen iti maysa a milyon a lallaki ken tallo gasut a karuahe. Dimteng isuna idiay Maresa, iti abagatan a laud ti Jerusalem.
\v 10 Inkuyog ni Asa ti armadana a mapan makigubat kadakuada, ket nagpuesto dagiti armadada idiay Tanap ti Zefata.
\v 11 Kalpasanna, immawag ni Asa kenni Yahweh a Diosna, a kunana, "O Yahweh, awanen ti kas kenka a mabalin a mangtulong kadagiti nakapsut a mangsaranget kadagiti dakkel nga armada. Immaykami a mangsaranget iti daytoy a dakkel nga armada. O Yahweh, sika ti Diosmi; saanmo nga ipalubos nga adda mangparmek kenka."

\s5
\v 12 Kalpasanna, inikkan ni Yahweh iti kabaelan ni Asa ken ti armada ti Juda a mangparmek iti armada a taga-Etiopia. Naglibas ti armada a taga-Etiopia,
\v 13 ket kinamat ida ni Asa ken ti armadana idiay abagatan a laud agingga idiay Gerar. Adu a soldado a taga-Etiopia ti napapatay, ket gapu iti daytoy, saanen a mabaelan pay dagiti saan a napapatay ti makigubat. Naminpinsan a dinadael ida ni Yahweh ken ti armadana, ket innala dagiti lallaki ti Juda ti adu kadagiti sanikuada.
\v 14 Nabaelan a dinadael dagiti lallaki ti Juda dagiti barrio iti asideg ti siudad ti Gerar gapu ta pinagbuteng unay ni Yahweh dagiti tattao sadiay ket saandan a nabaelan pay ti makiranget. Innala ti armada ti Juda dagiti amin a napapateg a banbanag kadagitoy a barrio.
\v 15 Rinautda pay dagiti kampo dagiti tattao nga agtartaraken kadagiti karnero ken kamelio, ket innalada ti adu a karnero, kalding ken kamelio. Kalpasanna, nagsublida idiay Jerusalem.

\s5
\c 15
\p
\v 1 Immay ti Espiritu ti Dios kenni Azarias a putot ni Obed.
\v 2 Napan kinasarita ni Azarias ni Asa ket kinunana kenkuana, "Dumngegkayo kaniak, sika Asa ken dakayo amin a tattao kadagiti tribu ti Juda ken Benjamin. Adda kadakayo ni Yahweh no addakayo kenkuana. No agpatulongkayo kenkuana, tulongannakayo, ngem no tallikudanyo isuna, baybay-annakayo.

\s5
\v 3 Ta adu a tawen nga awan kadagiti Israelita ti pudno a Dios, ken awan padida wenno dagiti linteg ti Dios.
\v 4 Ngem idi nagsagabada iti riribuk, nagsublida kenni Yahweh a Diostayo, ket nagpatulongda kenkuana. Ket tinulonganna ida.
\v 5 Iti dayta a tiempo, saan a natalged dagiti tattao no agdaliasatda, gapu ta agsagsagaba iti adu a rigat dagiti amin a tattao nga agnanaed kadagidiay a pagilian.

\s5
\v 6 Pinarmek dagiti armada dagiti sabali a nasion dagiti tattao iti nadumaduma a nasion, ken pinarmek dagiti armada dagiti sabali a siudad dagiti tattao iti dadduma a siudad, gapu ta impalubos ti Dios nga agsagabada iti adu a rigrigat.
\v 7 Ngem dakayo a tattao, masapul a bumilegkayo ket saankayo a maupay, gapu ta gunggonaannakayonto ti Dios iti ar-aramidenyo a makaay-ayo kenkuana."

\s5
\v 8 Idi nangngeg ni Asa ti impadto ni profeta Azarias (a putot ni Obed) naparegta isuna. Binilinna dagiti trabahadorna nga ikkatenda dagiti amin a makarimon a didiosen iti sadinoman kadagiti tribu ti Juda ken Benjamin, ken kadagiti ili a sinakup dagiti soldadona kadagiti katurturodan iti tribu ti Efraim. Tinarimaan dagiti trabahador ni Asa ti altar a pagidatdatagan dagiti tattao kadagiti datonda kenni Yahweh. Ti altar ket adda iti sangoanan ti pagserkan iti templo idiay Jerusalem.
\v 9 Kalpasanna, inummongna dagiti amin a tattao kadagiti tribu ti Juda ken Benjamin ken adu a tattao kadagiti tribu ti Efraim, Manases ken Simeon a makipagnanaed kadakuada. Naaramidna dayta gapu ta adu a tattao ti nagtaud kadagidiay a tribu idiay Israel ti napan kenkuana idiay Juda, kalpasan a nakitada a tultulongan isuna ni Yahweh.

\s5
\v 10 Kalpasan iti panagturay ni Asa iti agarup sangapulo ket lima a tawen, iti maikatallo a bulan iti dayta a tawen, naguummong dagitoy a tattao idiay Jerusalem.
\v 11 Iti dayta a kanito, nagidatonda kenni Yahweh iti pito gasut a bulog a baka ken pito ribu a karnero ken kalding, manipud kadagiti ayup a sinamsamda idi pinarmekda ti armada ti Etiopia.

\s5
\v 12 Sipapasnek a nakitulagda nga agdayawda a sipupudno kenni Yahweh a Dios a dinaydayaw dagiti kapuonanda.
\v 13 Inkarida a papatayenda dagiti amin a saan nga agdayaw kenni Yahweh, dagiti napateg man wenno dagiti saan a napateg a tattao, lallaki man wenno babbai.

\s5
\v 14 Nagpupukkawda ken pinagunida dagiti trumpeta ken dagiti dadduma a tangguyob kabayatan iti sipapasnek a panangikarida nga aramidenda dayta.
\v 15 Naragsak dagiti amin a tattao nga agnanaed idiay Juda a mangikari nga aramidenda dayta gapu ta sipapasnek nga inkarida nga aramidenda daytoy a naimpusoan. Sigagagar a kiniddawda kenni Yahweh nga idalanna ida, ket tinulonganna ida. Isu nga inikkanna ida iti talna iti entero a pagilianda.

\s5
\v 16 Nagaramid ni Maaca nga apong a baket ni Ari Asa iti makarimon a tekken a pagdaydayawan iti diosa a ni Asera. Isu a binilin ni Asa dagiti trabahadorna a tumbaenda dayta a tekken, putdeputdenda sada puoran idiay Tanap ti Kidron. Saanna nga impalubos nga itultuloy ni Maaca nga isungsong dagiti tattao gapu ta isuna ti ina ti napalabas nga ari.
\v 17 Uray no saan nga inikkat dagiti trabahador ni Asa dagiti pagdaydayawan idiay Israel, kayatna unay nga aramiden ti makaay-ayo kenni Yahweh iti amin a tawen ti panagbiagna.
\v 18 Imbaonna dagiti trabahadorna nga ipanda iti templo ti Dios dagiti amin a pirak, balitok ken dadduma pay a napapateg a banbanag nga indatonna ken indaton ti amana iti Dios.
\v 19 Awanen ti gubat idiay Juda kabayatan iti panagturay ni Asa iti agarup 35 a tawen.

\s5
\c 16
\p
\v 1 Idi agarup 36 a tawen nga agturturay ni Asa iti Juda, napan ni Baasa nga ari ti Israel a kaduana ti armadana tapno rautenda ti Juda. Sinakupda ti ili ti Rama iti amianan ti Jerusalem ket rinuggianda a sarikedkedan daytoy, tapno malappedan ti siasinoman nga umuneg ken pumanaw iti dayta a disso ti Juda nga iturturayan ni Ari Asa.

\s5
\v 2 Imbaga ngarud ni Asa kadagiti trabahadorna nga alaenda dagiti amin a pirak ken balitok nga adda kadagiti pagiduldulinan iti templo ken iti bukodna a palasio, ket intedda dagitoy kenni Ben Hadad nga ari ti Aram, nga agturturay idiay Damasco. Nangipatulod isuna iti mensahe, a kunana,
\v 3 "Kayatko a maaddaanta iti katulagan, a kas iti katulagan iti nagbaetan ti amak ken ti amam. Kitaem, pinatulodanka kadagiti nakaad-adu a pirak ken balitok. Isu a pangngaasim ta waswasem ti nagtulaganyo kenni Baasa nga ari ti Israel, tapno pasardengenna dagiti soldadona iti panangrautda kadagiti soldadok, gapu ta mabutengto isuna iti armadam.”

\s5
\v 4 Immanamong ni Ben Hadad nga aramidenna ti insingasing ni Ari Asa. Imbaonna dagiti mangidadaulo kadagiti armadana a kaduada dagiti soldadoda tapno rautenda dagiti sumagmamano nga ili ti Israel. Sinakupda ti Ijon, Dan, Abelmaim, ken dagiti amin a siudad iti tribu ti Neftali a nakaidulinan dagiti abasto.
\v 5 Idi nadamag ni Baasa ti maipanggep iti dayta, binilinna dagiti soldadona nga isardengda ti panangsarikedkedda iti Rama.
\v 6 Ket inummong ni Ari Asa dagiti amin a lallaki ti Juda, ket binunagda dagiti amin a bato ken tarikayo nga us-usaren dagiti tattao ni Baasa iti panangsarikedkedda iti dayta nga ili. Impanda dagitoy kadagiti siudad ti Geba ken Mizpa iti amiananen ti Jerusalem ket insarekedkedda kadagitoy.

\s5
\v 7 Iti dayta a tiempo, napan ni Hanani a profeta kenni Ari Asa ket kinuna kenkuana, "Gapu ta nagtalekka iti ari ti Aram ket saan a kenni Yahweh a Diostayo, linibasannaka ti armada ti ari ti Aram.
\v 8 Lagipem a nabileg unay ti dakkel nga armada manipud Ethiopia. Ngem idi nagtalekka kenni Yahweh, pinagballiginakayo kadakuada.

\s5
\v 9 Napasamak dayta gapu ta makitkita ni Yahweh ti mapaspasamak iti entero a daga, ken pappapigsaenna dagiti naan-anay nga agtaltalek kenkuana. Nangaramidka iti minamaag unay a banag, isu a manipud ita ket makirangetto dagiti dadduma nga armada iti armadam."
\v 10 Nakapungtot unay ni Asa iti profeta gapu iti imbagana. Binilinna ngarud dagiti opisialna nga ibaludda ni Hanani. Iti dayta met laeng a tiempo, rinugianna a tratoen a siraranggas dagiti dadduma a tattaona.

\s5
\v 11 Amin nga inaramid ni Asa bayat iti panagturayna, manipud iti tiempo a nangrugi isuna nga agturay agingga a natay isuna, ket naisurat iti Libro dagiti Ar-ari ti Juda ken Israel.
\v 12 Idi agturturay ni Asa iti agarup 39 a tawen, adda sakit a kimpet iti sakana. Nakaro unay ti sakit, ngem uray no kasta, saan isuna a nagkiddaw iti tulong kenni Yahweh. Ngem ketdi nagpatulong laeng isuna kadagiti mangngagas.

\s5
\v 13 Idi agturturay isuna iti agarup 40 a tawen, natay isuna.
\v 14 Intabon isuna dagiti tattao iti tanem nga inaramid dagiti trabahadorna para kenkuana iti paset ti Jerusalem a maaw-awagan iti "ti siudad ni David." Impaiddada ti bangkayna iti papag a nakabilan kadagiti rekado ken nadumaduma a pabanglo a napaglalaok. Nangpasgedda met iti dakkel nga apuy a kas panangipakitada iti panagraemda kenkuana.

\s5
\c 17
\p
\v 1 Kalpasanna, ni Jehosafat a putot a lalaki ni Asa ti naisaad nga ari ti Juda, ket pinapigsana iti kasta unay ti armadana, isu a malappedanda ti panangraut ti armada ti Israel.
\v 2 Nangipuesto isuna kadagiti soldado kadagiti amin a nasarikedkedan a siudad ti Juda, ken nangipuesto isuna kadagiti soldado kadagiti dadduma a luglugar ti Juda ken kadagiti ili iti tribu ti Efraim a sinakup dagiti soldado ni Asa nga amana.

\s5
\v 3 Tinulongan ni Yahweh ni Jehosafat gapu ta idi mangrugi ti panangiturayna iti Juda, inaramidna dagiti banbanag a makaay-ayo kenni Yahweh a kasla iti inaramid ti kapuonanna a ni Ari David. Saan isuna a dimmawat iti tulong kenni didiosen a Baal.
\v 4 Ngem ketdi, dimmawat isuna iti balakad iti Dios a dinaydayaw ti amana, ket tinungpalna dagiti bilbilin ti Dios; saanna nga inaramid dagiti dakes a banbanag nga ar-aramiden dagiti ari ti Israel.

\s5
\v 5 Pinatalged ni Yahweh ti panangituray ni Jehosafat iti pagarianna. Nangiyeg dagiti amin a tattao ti Juda kadagiti sagut kenkuana isu a bimmaknang unay ken mararaem iti kasta unay.
\v 6 Naan-anay ti kinapasnekna a mangar-armid kadagiti makaay-ayo kenni Yahweh. Inikkat dagiti trabahadorna dagiti pagdaydayawan ken dagiti tekken a pagdaydayawan kenni diosa a ni Asera iti entero a Juda.

\s5
\v 7 Idi agarup tallo a tawen nga iturturayanna ti Juda, imbaonna dagiti dadduma nga opisialna- a da Benhail, Obadias, Zecarias, Netanel, ken Micaias-tapno isuroda dagiti tattao kadagiti nadumaduma a siudad ti Juda.
\v 8 Kaduada dagiti kaputotan ni Levi- a da Semaias, Netanias, Zebadias, Asahel, Semiramot, Jehonatan, Adonija, Tobija, ken Tobadonijas, ken dagiti dua a padi, a ni Elisama ken ni Jehoram.
\v 9 Intugotda ti nalukot a pagbasaan a nakaisuratan dagiti linteg ni Yahweh, ket insuroda dagitoy kadagiti tattao kadagiti amin nga ili iti entero a Juda,

\s5
\v 10 Dagiti tattao kadagiti amin a pagarian iti aglawlaw ti Juda ket mabuteng iti kasta unay iti mabalin nga aramiden ni Yahweh a kas panangdusana kadakuada no rautenda ti Juda, isu a saanda a pinadas ti makiranget iti armada ni Jehosafat.
\v 11 Nangiyeg dagiti sumagmamano a tattao a naggapu iti Filistia kadagiti sagut kenni Jehosafat, ket inyegda pay kenkuana ti pirak nga imbilinna nga ibayadda kenkuana. Nangiyeg dagiti sumagmamano a taga-Arab kenkuana iti 7, 700 a kalakian a karnero ken 7,700 a kalding.

\s5
\v 12 Nagtultuloy a bimmileg ni Jehosafat. Nangipatakder dagiti trabahadorna kadagiti sarikedked ken nangikabilda kadagiti pangidulinan kadagiti abasto iti nadumaduma nga ili iti Juda.
\v 13 Ket nangikabilda kadagiti nakaad-adu nga abasto kadagidiay a pangidulinan. Nangipuesto met ni Jehosafat kadagiti mamaingel a soldado idiay Jerusalem.

\s5
\v 14 Dagiti mangidadaulo ken dagiti bilangda manipud iti tunggal tribu ket dagiti sumaganad: Manipud iti tribu ti Juda, ni Adna ti mangidadaulo kadagiti soldado, ket indauloanna dagiti 300,000 a soldado.
\v 15 Ti katulonganna ket ni Jehohanan, a nangidaulo kadagiti 280,000 a soldado.
\v 16 Ti sumaruno ket ti putot ni Zikri a ni Amasias, a nagdisinudo nga agserbi kenni Yahweh iti kastoy a wagas; indauloanna dagiti 200,000 a natutured a soldado.
\v 17 Manipud iti tribu ni Benjamin, ni Eliada, a natured a soldado, a mangidadaulo kadagiti soldado; indauloanna dagiti 200,000 a lallaki a nakaarmas kadagiti bai, pana ken kalasag.
\v 18 Ti sumaruno ket ni Jehozabad, a nangidaulo kadagiti 180,000 a lallaki a nakaigam iti panggubat.
\v 19 Dagitoy dagiti soldado a nagserbi iti ari idiay Jerusalem, a mainayon kadagiti lallaki nga impuesto ti ari kadagiti nasarikedkedan a siudad ti Juda.

\s5
\c 18
\p
\v 1 Bimmaknang ken mararaem iti kasta unay ni Jehosafat. Ngem inkeddengna a makiasawa ti maysa a kameng ti pamiliana iti maysa a kameng ti pamilia ni Ari Ahab ti Israel.
\v 2 Sumagmamano a tawen ti napalabas, simmalog isuna idiay Samaria manipud Jerusalem a mangpasyar kenni Ahab. Pinasangbay ni Ahab isuna ken dagiti tattao a kakaduana babaen iti panangpartida kadagiti adu a karnero ken baka para iti maysa a padaya.
\v 3 Ket sinaludsodna kenni Jehosafat, "Kumuyogka kadi ken ti armadam iti armadak a mangraut iti siudad ti Ramot iti rehion ti Galaad?" Insungbat ni Jehosafat, "Siak ken dagiti soldadok ket sumurot iti bilinmo. Mapankami makigubat no ibagam a mapankami."

\s5
\v 4 Ket innayonna pay, "Ngem masapul nga iyumantayo pay nga umuna daytoy kenni Yahweh, tapno ammoentayo no ania ti kayatna nga aramidentayo."
\v 5 Isu nga inummong ni Ahab ti agarup 400 a profetana, ket sinaludsodna kadakuada, "Mapanmi kadi rauten dagiti tattao ti Ramot, wenno saan?" Insungbatda, "Wen, mapanyo rauten ida gapu ta pagballigiento ti Dios ti armadam a mangparmek kadakuada."

\s5
\v 6 Ngem sinaludsod ni Jehosafat, "Awan kadin ti sabali a profeta ni Yahweh ditoy a mabalintayo a pagsaludsodan?"
\v 7 Insungbat ti ari ti Israel, "Adda pay ti maysa a lalaki ditoy, a mabalintayo a pagsaludsodan tapno maammoantayo ti kayat ni Yahweh, ti naganna ket Micaias a putot ni Imla. Ngem kagurgurak isuna gapu ta awan a pulos ti ibagana a nasayaat maipanggep kaniak. Kankanayon nga ipadpadtona a dakes ti mapasamak kaniak." Insungbat ni Jehosafat, "Saan a rumbeng nga ibagam dayta, Ari Ahab!"
\v 8 Isu a binilin ti ari ti Israel ti maysa kadagiti opisialna nga ayabanna a dagus ni Micaias.

\s5
\v 9 Ita, nakatugaw ti ari ti Israel ken ti ari ti Juda kadagiti tronoda a nakakawesda iti pagan-anayda a kas ari. Nakatugawda iti abay ti ruangan ti Samaria, ket makumikom dagiti amin a profeta nga agipadpadto para kadakuada.
\v 10 Maysa kadakuada ti agnagan iti Zedekias a putot ni Kenaana, ket nangaramid kadagiti sinan-sara a landok ti kalakian a baka. Imbagana kenni Ahab, "Kastoy ti kuna ni Yahweh: 'Babaen kadagiti sara a kas kadagitoy, darupento ti armadam dagiti armada ti Aram a kas iti panangdarup ti kalakian a baka iti sabali pay nga ayup, agingga a naan-anay a maparmekyo ida.'~"
\v 11 Immanamong dagiti amin a profeta ni Ahab. Kinunada, “Wen! No rautenyo ti Ramot idiay Galaad, agballigikayonto, gapu ta pagballigiennakayonto ni Yahweh a mangparmek kadakuada."

\s5
\v 12 Kinuna ti mensahero a napan nangayab kenni Micaias kenkuana, "Dumngegka kaniak! Maymaysa ti ipadpadto dagiti amin a profeta. Nasaysayaat a ti ipadtom ket kas iti ipadpadtoda!"
\v 13 Ngem kinuna ni Micaias, "Iti nagan ni Yahweh nga adda iti agnanayon, ibagak laeng iti ari ti imbaga ni Yahweh kaniak nga ibagak."
\v 14 Idi nakasangpeten ni Micaias, sinaludsod kenkuana ti ari ti Israel, "Mapanmi kadi rauten ti Ramot, wenno saan?" Insungbat ni Micaias, "Wen ah, mapankayo! Pagballigiennakayonto ni Yahweh a mangparmek kadakuada!"

\s5
\v 15 Ngem kayat ni Ari Ahab nga agparang a raraemenna unay ni Yahweh iti sangoanan ni Jehosafat. Kinunana kenni Micaias, "Kanayon nga ibagbagak kenka a ti laeng imbaga ni Yahweh ti ibagam!"
\v 16 Ket insungbat ni Micaias, "Iti kinapudnona ket nakitak iti sirmata dagiti amin a bunggoy ti Israel a naiwara-wara kadagiti kabanbantayan. Kasda la karnero nga awan ti mangipaspastor. Ket kinuna ni Yahweh, 'Napapatay ti apoda. Isu nga ibagam kadakuada amin nga agawiddan a sitatalna.'~"

\s5
\v 17 Sinango ni Ahab ni Jehosafat ket kinunana, "Imbagakon kenka nga awan pulos ibaga ni Micaias a nasayaat a mapasamak kaniak! Pasig a dakes ti ipadpadtona kaniak."
\v 18 Ngem intuloy ni Micaias ti nagsao, a kunana, "Dumngegka iti impakita ni Yahweh kaniak! Nakitak iti sirmata a nakatugaw ni Yahweh iti tronona, nga agtaktakder dagiti amin nga armada ti langit iti aglawlawna, iti makannawanna ken iti makannigidna.

\s5
\v 19 Ket kinuna ni Yahweh, 'Siasino ti makaallukoy kenni Ahab nga ari ti Israel, a mapan makiranget kadagiti tattao ti Ramot, tapno mapapatay isuna sadiay?' Ket agduduma dagiti insingasingda.

\s5
\v 20 Kamaudiananna, maysa nga espiritu ti nagpasango ket kinunana, 'Kabaelak nga aramiden dayta!' Sinaludsod ni Yahweh kenkuana, 'Kasanom nga aramiden dayta?'
\v 21 Insungbat ti espiritu, 'Mapanko allukoyen dagiti amin a profeta ni Ahab a mangibagada kadagiti inuulbod.' Kinuna ni Yahweh, ‘Agballigikanto; mapanka ket aramidem dayta!'

\s5
\v 22 Isu nga ibagak kenka ita a pinagulbod ni Yahweh dagiti profetam. Inkeddeng ni Yahweh nga adda nakaam-amak a mapasamak kenka."

\s5
\v 23 Ket immasideg ni Zedekias kenni Micaias ket tinungpana. Kinunana, "Ipagarupmo kadi a pinanawannak ti Espiritu ni Yahweh tapno makitungtong kenka?"
\v 24 Insungbat ni Micaias, "Maammoanto a mismo no siasino kadata ti pudno a nagsaoan ti Espiritu ni Yahweh iti aldaw a mapanka iti maysa a siled ti maysa a balay tapno ilemmengam dagiti soldado ti Aram!"

\s5
\v 25 Binilin ni ari Ahab dagiti soldadona, "Tiliwenyo ni Micaias ket ipanyo kenni Amon, a gobernador iti daytoy a siudad, ken iti anakko a ni Joas.
\v 26 Ibagayo kadakuada nga imbilinko nga ibaludda daytoy a tao ken ikkanda laeng iti tinapay ken danum. Saanda nga ikkan isuna iti aniaman a taraon agingga a makasangpetak a sikakaradkad manipud iti paggugubatan!"
\v 27 Insungbat ni Micaias, "No makasublika a sikakaradkad, nalawag a saan a ni Yahweh ti nangibaga kaniak iti imbagak kenka!" Ket kinunana kadagiti amin a nakatakder sadiay, "Saanyo a liplipatan dagiti imbagak kenni Ari Ahab!"

\s5
\v 28 Indauloan ngarud ti ari ti Israel ken ti ari ti Juda dagiti armadada a mapan idiay Ramot idiay Galaad.
\v 29 Kinuna ni ari Ahab kenni Jehosafat, "Agkawesak iti sabali a kawes, tapno awan ti makabigbig a siak ti ari. Ngem ikawesmo latta ti pagan-anaymo a kas ari." Isu a nanglimlimo ti ari ti Israel, ket napanda a dua iti paggugubatan.
\v 30 Imbaga ti Ari ti Aram kadagiti mangiturturong kadagiti karwahe, "Ti laeng ari ti Israel ti darupenyo!" Saankayo a mangdarup iti sabali pay."

\s5
\v 31 Isu nga idi nakitada ni Jehosafat a nakakawes iti pagan-anay a kas ari, impagarupda, "Isuna ti ari ti Israel!"
\v 32 Isu a dinarupda isuna. Ngem idi nagpukkaw ni Jehosafat, tinulongan isuna ni Yahweh, ket nakitada a saan nga isuna ti ari ti Israel. Ket pinasardeng ida ti Dios iti panangkamatda kenkuana.

\s5
\v 33 Ngem maysa kadagiti soldado a taga-Aram ti nangipasaksak iti panana kenni Ahab, a saanna nga ammo no siasino isuna. Naipunta ti pana iti nagsaipan ti kabal ni Ahab. Kinuna ni Ahab iti mangiturturong iti karwahena, "Ibuweltam ti karwahe ket ipanawnak ditoy! Nasugatanak iti nakaro!"
\v 34 Nagmalmalem ti gubat. Nakatugaw ni Ahab iti karwahena, a nakasango kadagiti soldado ti Aram. Ket idi dandanin sumipnget, idi lumlumneken ti init, natay isuna.

\s5
\c 19
\p
\v 1 Idi nakasubli a sikakaradkad ni Ari Jehosafat iti palasiona idiay Jerusalem,
\v 2 rimmuar iti siudad a mangsabat iti ari, ni Jehu a profeta a putot ni profeta Hanani, kinunana kenkuana, "Saan a rumbeng a tulongam ti nadangkes a tao ken ayatem ti manggurgura kenni Yahweh. Gapu iti inaramidmo, kapungtotnaka ni Yahweh.
\v 3 Ngem nakaaramidka kadagiti nasayaat a banbanag; inikkatmo dagiti tekken iti daytoy a pagilian a pagdaydayawan iti diosa a ni Asera, ken nareggetka a mangaramid kadagiti makaay-ayo iti Dios.”

\s5
\v 4 Nagnaed ni Jehosafat idiay Jerusalem. Ngem iti maysa a tiempo, kas iti inaramidna iti napalabas, napan isuna kadagiti amin a tattao iti pagilian, manipud iti siudad ti Beerseba agingga iti abagatan iti katurturodan a pagilian ti tribu ti Efraim iti adayo nga amianan, ket inallukoyna ida nga agsublida nga agdayaw kenni Yahweh, a Dios a dinaydayaw dagiti kapuonanda.
\v 5 Nangdutok isuna kadagiti ukom iti entero a Juda, iti tunggal siudad a napalikmutan kadagiti pader.

\s5
\v 6 Imbagana kadakuada, "Mangeddengkayo a siaannad, gapu ta manguk-ukomkayo saan a tapno maparagsak dagiti tattao, ngem tapno maparagsak ni Yahweh. Ket buybuyaennakayonto tunggal mangeddengkayo.
\v 7 Isu nga ita, agbutengkayo kenni Yahweh ken mangukomkayo a siaannad, ket saanyo a liplipatan nga agtigtignay a sililinteg ni Yahweh a Diostayo, ken saanna a pulos nga ar-aramiden ti kayat dagiti tattao gapu ta nangidiayada kenkuana iti kuarta"

\s5
\v 8 Idiay Jerusalem, nangdutok met ni Jehosafat kadagiti sumagmamano a papadi ken kadagiti dadduma a kaputotan ni Levi ken kadagiti sumagmamano a mangidadaulo kadagiti pamilia dagiti Israelita nga agbalin nga ukom. Imbagana kadakuada nga aramidenda ti ibagbaga ti linteg ni Yahweh nga umno no mangrisutda kadagiti riri. Agnanaed dagidiay a lallaki idiay Jerusalem.
\v 9 Kinunana kadakuada daytoy: "Nasken a kankanayon nga aramidenyo a sipupudno ti trabahoyo, a maidaydayaw ni Yahweh.

\s5
\v 10 Iti tunggal pagriririan a kayat dagiti padayo nga Israelita risutenyo, nasken a ballaaganyo ida a saanda nga agbasol kenni Yahweh babaen iti panagulbodda kabayatan iti pannakaukomda-ti pannakaukomda man ket maipanggep iti panangpapatay, wenno maipanggep kadagiti linlinteg, wenno maipanggep kadagiti allagaden ti ari. No saanyo ida a ballaagan, dusaennakayonto ti Dios. Aramidenyo daytoy tapno saan isuna a makapungtot kadakayo wenno kadagiti padayo nga Israelita.

\s5
\v 11 Ni Amarias, a kangatoan a padi, ti mangimaton kadakayo iti aniaman a banag a pakaseknan ni Yahweh, ket ni Zebadias a putot ni Ismael, a mangidadaulo iti tribu ti Juda, ti mangimaton kadakayo iti aniaman a pakaseknak. Ket dagiti kaputotan ni Levi ti mangtulong kadakayo. Agtignaykayo a situtured, ket ikararagko a tulongan ni Yahweh dagiti mangar-aramid a nasayaat kadagiti trabahoda."

\s5
\c 20
\p
\v 1 Saan a nagbayag, immay dagiti armada ti Moab, Ammon ken sumagmamano a soldado a naggapu iti Meun a paset ti Edom tapno makirangetda iti armada ni Jehosafat.
\v 2 Adda sumagmamano a lallaki nga immay a nangipadamag kenni Jehosafat, "Adda dakkel nga armada nga um-umay a mangraut iti armadam. Naggapuda iti rehion ti Edom, manipud iti ballasiw ti Natay a Baybay. Addadan idiay Hazazon Tamar!" Ti maysa pay a nagan dayta a lugar ket En Gedi.

\s5
\v 3 Nagbuteng iti kasta unay ni Jehosafat, isu nga inkeddengna a saludsoden kenni Yahweh no ania ti rumbeng nga aramidenna. Imbilinna pay a rumbeng nga agayunar dagiti amin a tattao ti Juda.
\v 4 Naguummong dagiti tattao ti Juda tapno kiddawenda kenni Yahweh a tulonganna ida. Immayda iti Jerusalem manipud iti tunggal ili ti Juda tapno agpatulongda kenni Yahweh.

\s5
\v 5 Ket nagtakder ni Jehosafat iti sangoanan dagiti tattao ti Juda, iti sangoanan ti baro a paraangan ti templo,
\v 6 ket inkararagna daytoy: "O Yahweh, a Dios dagiti kapuonanmi, agturturayka manipud langit. Iturturayam dagiti amin nga ar-ari ken dagiti nasion iti daga. Kabaelam nga aramiden ti aniaman a banag; awan ti siasinoman nga agballigi a mangbusor kenka.
\v 7 O Diosmi, pinapanawmo dagiti tattao nga agnanaed iti daytoy a daga kabayatan a sumsumrek dagiti tattaom nga Israelita iti daytoy, ket awan duadua nga intedmo daytoy kadakami a kaputotan ni Abraham, tapno kukuami ti daga iti agnanayon.

\s5
\v 8 Nagnaed dagiti kapuonanmi ditoy ket nangipatakderda iti templo a pagdaydayawan kenka. Iti dayta a tiempo, inkararagda:
\v 9 'No makapadaskami kadagiti didigra, nagtaud man daytoy kadagiti kabusor a mangraut kadakami, wenno sakit wenno bisin, aguummongkami iti daytoy a templo iti presensiam, ta immanamongka nga agtalinaedka ditoy. Agpakaasikami kenka gapu kadagiti sagsagabaenmi, ket denggennakami ken ispalennakami.'

\s5
\v 10 Saanmo a pinalubosan dagiti kapuonanmi nga Israelita a sumrek kadagiti pagilian ti Ammon, Moab, wenno Edom idi agdaldaliasatda manipud Egipto nga agturong iti Canaan. Isu a naglikaw dagiti kapuonanmi ket saanda a rinaut dagiti tattao sadiay ken saanda ida a dinadael. Ngem ita um-umayda ditoy a mangraut kadakami.
\v 11 Nagaramidkami kadagiti naimbag kadakuada. Ngem ita kitaem no ania ti isubsubadda kadakami babaen iti panangpadasda a mangpapanaw kadakami iti daga nga intedmo kadagiti kapuonanmi a kukuada ken kadagiti kaputotanda iti agnanayon!

\s5
\v 12 Isu nga O Diosmi, pangngaasim ta dusaem ida. Saanmi a kabaelan a parmeken ti nakadakdakkel nga armada nga um-umay a mangraut kadakami. Saanmi nga ammo ti aramidenmi, ngem agtalekkami kenka a tulongannakami."
\v 13 Agtaktakder sadiay iti presensia ni Yahweh dagiti amin a lallaki ti Juda ken dagiti assawada, dagiti ubbing, ken dagiti maladaga, bayat nga agkarkararag ni Jehosafat.

\s5
\v 14 Ket immay ti Espiritu ni Yahweh kenni Jahaziel a putot a lalaki ni Zacarias a putot a lalaki ni Benaias a putot a lalaki ni Jeiel, a putot a lalaki ni Mattanias. Kaputotan isuna ni Levi ken kaputotan ni Asap. Nagtakder isuna iti sangoanan ti entero a bunggoy a naguummong sadiay,
\v 15 ket kinunana, "Dumngegkayo, ari Jehosafat ken dakayo amin nga agnanaed iti Jerusalem ken kadagiti dadduma a lugar iti Juda! Kastoy ti ibagbaga ni Yahweh kadakayo: 'Saankayo nga agbuteng wenno maupay gapu iti daytoy a dakkel nga armada nga um-umay a mangraut kadakayo gapu ta saan a dakayo ti mangpangabak iti daytoy a gubat. Ti Dios ti mangpangabak iti daytoy.

\s5
\v 16 Mapankayo makiranget kadakuada inton bigat. Sumang-atdanto iti bessang ti Ziz iti amianan ti En Gedi. Sabtenyonto ida iti pungto ti tanap iti asideg iti let-ang ti Jeruel.
\v 17 Ngem saan a kasapulan a makirangetkayo iti daytoy a gubat. Dakayo a soldado a naggapu iti Jerusalem ken iti dadduma a luglugar ti Juda, agpuestokayo laeng, ket agtakderkayo ken buyaenyo ti mapasamak. Makitayonto nga ispalennakayo ni Yahweh. Saankayo nga agbuteng wenno maupay. Mapankayo makiranget kadakuada inton bigat, ket addanto ni Yahweh kadakayo.'~"

\s5
\v 18 Nagpakleb ni Jehosafat iti daga, ken nagparintumeng dagiti amin a tattao ti Jerusalem ken tattao ti Juda nga adda sadiay tapno idaydayawda ni Yahweh.
\v 19 Ket nagtakder dagiti sumagmamano a kaputotan ni Levi a kaputotan ni Koreitas ken Kora ket sipipigsa a nagdaydayawda kenni Yahweh a Dios dagiti Israelita.

\s5
\v 20 Kabigatanna, nasapa a pimmanaw ti armada a mapan iti disierto nga asideg ti Tekoa. Bayat iti ipapanawda, nagtakder ni Jehosafat ket kinunana kadakuada, "Dumngegkayo kaniak, dakayo a tattao ti Jerusalem ken Juda! Agtalekkayo kenni Yahweh a Diostayo; no aramidenyo dayta, pumigsakayonto. Agtalekkayo kadagiti imbaga dagiti profetana, no aramidenyo dayta, agballigikayonto."
\v 21 Ket, kalpasan a nakiuman isuna kadagiti mangidadaulo kadagiti tattao, nangdutok ni Jehosafat kadagiti tattao nga agkanta iti panangidaydayaw kenni Yahweh gapu iti kinaindaklanna, ken isuda ti magna iti sangoanan ti entero nga armada a mapan makiranget kadagiti kabusor. Kankantaenda, "Agyamankami kenni Yahweh, gapu ta sipupudno nga ay-ayatennakami iti agnanayon."

\s5
\v 22 Kabayatan iti panagkantada ken panagdayawda kenni Yahweh, kellaat a pinagrararanget ni Yahweh dagiti kabusor. Pinarmekda dagiti dadduma a soldado iti armadada.
\v 23 Ket rinaut dagiti soldado a naggapu iti Ammon ken Moab dagiti soldado a naggapu iti Edom ket naananay a pinarmekda ida. Kalpasan iti panangpapatayda kadagiti soldado a naggapu iti Edom, isudan ti nagpipinnatay.

\s5
\v 24 Idi nakadanon dagiti soldado manipud iti Juda iti lugar a matannawaganda ti let-ang, natannawaganda ti nakadakdakkel nga armada dagiti kabusorda, ket bangkay laengen ti nakitada a nakawalang iti daga. Awan ti uray maysa a nakalasat.

\s5
\v 25 Isu a napan ni Jehosafat ken dagiti soldadona tapno mapanda alaen dagiti sanikua dagiti kabusorda, ket nakitada a nakaad-adu dagiti alikamen, kawes ken dadduma pay a napapateg a banbanag; ad-adu dagitoy ngem kadagiti kabaelanda nga awiten. Adda iti nakaad-adu unay a banbanag, isu a tallo nga aldaw a naurnongda amin dagitoy.
\v 26 Iti sumaruno nga aldaw, naguummongda iti Tanap ti Beraca ket nagdaydayawda kenni Yahweh sadiay. Dayta ti makagapu a maaw-awagan pay laeng dayta a tanap iti Beraca, a ti kayatna a sawen ket panagdayaw.

\s5
\v 27 Ket bayat iti panangidaulo ni Jehosafat kadakuada, nagsubli iti Jerusalem dagiti amin a soldado a naggapu iti Jerusalem ken kadagiti dadduma a lugar iti Juda. Naragsakda gapu ta pinagballigi ida ni Yahweh a mangparmek kadagiti kabusorda.
\v 28 Idi nakasangpetda iti Jerusalem, napanda iti templo a nabuyogan iti uni dagiti arpa, lira, ken trumpeta.

\s5
\v 29 Nagbuteng iti kasta unay dagiti tattao kadagiti pagarian kadagiti kabangibang a pagilian idi nadamagda no kasano a nakiranget ni Yahweh kadagiti kabusor dagiti Israelita.
\v 30 Kalpasanna, adda talna iti pagarian nga iturturayan ni Jehosafat, gapu ta inikkan isuna ti Dios iti talna iti entero a pagilian.

\s5
\v 31 Nagtultuloy ti panangituray ni Jehosafat iti Juda. Agtawen isuna iti 35 idi naisaad isuna nga ari ti Juda, ket nagturay isuna idiay Jerusalem iti 25 a tawen. Azuba ti nagan ti inana, a putot a babai ni Silhi.
\v 32 Inaramidna dagiti banbanag a makaay-ayo kenni Yahweh, a kas iti inaramid ti amana a ni Asa, ket saanna nga insardeng ti panangaramidna kadagitoy a banbanag.
\v 33 Ngem saanna nga inikkat dagiti pagdaydayawan iti away, ket adu pay kadagiti tattao ti saan latta a napasnek iti panagtulnogda iti Dios a dinaydayaw dagiti kapuonanda.

\s5
\v 34 Ti nakaisuratan dagiti dadduma a banbanag nga inaramid ni Jehosafat bayat iti panagturayna, manipud iti rugi agingga a natay isuna, ket adda iti nalukot a pagbasaan nga insurat ni profeta Jehu a putot a lalaki ni Hanani. Adda met dagitoy iti nalukot a pagbasaan a nakailanadan dagiti paspasamak kadagiti ar-ari ti Israel.

\s5
\v 35 Saan a nagbayag, nakitulag ni Jehosafat kenni Ahazias nga ari ti Israel, a nadangkes unay nga ari.
\v 36 Nagnumoanda nga agaramid dagiti trabahadorda kadagiti barko a mausar para iti panaggatang ken panaglako kadagiti banbanag kadagiti sabali a pagilian. Kalpasan a naaramid dagitoy a barko idiay Ezion Geber,
\v 37 nangipadto iti maibusor kenni Jehosafat ni Eliezer a putot a lalaki ni Dodavahu iti siudad iti Maresaias. Kinunana, "Nakitulagka kenni Ahazias, a nadangkes nga ari. Ngarud, dadaelen ni Yahweh dagiti barko nga inaramid dagiti trabahadoryo." Ket nadadael dagiti barko, ket saan pulos a nakapaglayag iti sabali a pagilian.

\s5
\c 21
\p
\v 1 Ket pimmusay ni Jehosafat ket naitabon iti nakaitabonan dagiti kapuonanna iti paset ti Jerusalem a maaw-awagan iti siudad ni David. Ti anakna a ni Jehoram ti simmaruno a naisaad nga ari ti Juda.
\v 2 Dagiti inaudi a kakabsatna a lalaki ket da Jehiel, Zacarias, Azarias, Mikael, ken Sefatias.
\v 3 Sakbay a natay ni Jehosafat, inikkanna ida iti adu a sagsagut a pirak, balitok ken dadduma a napapateg a banbanag. Dinutokanna met ida a mangituray iti nadumaduma a siudad iti Juda a napalikmutan iti pader. Ngem dinutokanna ni Jehoram a kas ari ti Juda, gapu ta ni Jehoram ti inauna nga anakna a lalaki.

\s5
\v 4 Idi natalgeden ti panangituray ni Jehoram iti pagarian ti amana, pinapatayna dagiti amin nga inaudi a kakabsatna a lallaki, agraman dagiti sumagmamano a mangidadaulo iti nasion.
\v 5 Agtawen iti tallopulo ket dua ni Jehoram idi naisaad isuna nga ari, ket nagturay isuna idiay Jerusalem iti walo a tawen.

\s5
\v 6 Ngem adu ti inaramidna a dakes a banbanag nga inaramid dagiti ari ti Israel. Adu ti inaramidna a banbanag nga imbaga ni Yahweh a dakes, banbanag nga inaramid ti pamilia ni Ahab, gapu ta inasawana ti maysa kadagiti putot a babai ni Ahab.
\v 7 Nupay kasta, gapu iti tulag ni Yahweh kenni Ari David, saan a kayat ni Yahweh a pukawen dagiti kaputotan ni Juda.

\s5
\v 8 Bayat iti panagturay ni Jehoram, nagrebelde iti ari ti Juda dagiti tattao iti rehion ti Edom ket nangdutokda iti bukodda nga ari.
\v 9 Isu a napan idiay Edom ni Jehoram ken dagiti opisialna ken dagiti tattaona a nakasakay kadagiti karwahe. Sadiay, pinalawlawan ida ti armada ti Edom. Nupay kasta, dinarup ida ni Jehoram ken ti armadana ket nailibasanda ida; ket naglibasda iti rabii.
\v 10 Ngem saanen a pulos a naiturayan ti ari ti Juda ti Edom, ket a saanen a naiturayan ti Juda ti Edom. Nagrebelde met iti Juda dagiti tattao iti siudad ti Libna nga adda iti nagbaetan ti Juda ken Filistia. Napasamak dagitoy a banbanag gapu ta tinallikudan ni Jehoram ti panagtulnogna kenni Yahweh, a Dios dagiti kapuonanna.

\s5
\v 11 Nangipatakder met isuna kadagiti pagdaydayawan kadagiti didiosen kadagiti tapaw dagiti turod iti Juda. Inyadayuna dagiti tattao ti Juda kenni Yahweh babaen iti panagdaydayawda kadagiti didiosen.

\s5
\v 12 Maysa nga aldaw, nakaawat ni Jehoram iti surat a naggapu kenni profeta nga Elias. Kastoy ti insurat ni Elias: "Kastoy ti kuna ni Yahweh, a Dios a dinaydayaw ti kapuonam a ni Ari David: 'Saanmo nga inaramid dagiti banbanag a makaay-ayo kaniak a kas koma iti inaramid ti amam a ni Jehosafat wenno iti inaramid ni Ari Asa.
\v 13 Ngem ketdi, intultuloymo nga inar-aramid dagiti dakes a banbanag nga inaramid dagiti ari ti Israel. Inallukoymo dagiti tattao ti Jerusalem ken dagiti tattao kadagiti dadduma a lugar ti Juda nga isardengda ti panagdayawda kenni Yahweh ken agbalinda a saan a napudno kenkuana. Ken pinapataymo dagiti kakabsatmo a lallaki a nasaysayaat ngem sika.'
\v 14 Isu nga ita, mangidissuorto ni Yahweh iti nakaro a didigra kadagiti tattao iti pagariam ken uray kadagiti bukodmo nga annak, ken assawam, ken kadagiti amin a banag a kukuam.
\v 15 Ken sika a mismo ket maaddaan iti sakit iti bagis a kumaro, ket agsagabakanto gapu iti daytoy agingga a matayka."

\s5
\v 16 Ket pinagpungtot ni Yahweh dagiti dadduma a lallaki manipud iti bunggoy dagiti tattao ti Filistia ken dadduma a taga-Arab nga agnanaed iti igid ti Baybay ti Mediterranean, a lugar a nagtalinaedan dagiti tattao manipud Etiopia kenni Jehoram.
\v 17 Sinakop ti armadada ti Juda ket innalada dagiti amin a napapateg a banbanag a nasarakanda iti palasio ti ari idiay Jerusalem; impanawda pay dagiti annakna a lallaki ken assawana. Ti laeng kaubingan nga anakna, a ni Jehoyahas ti saanda nga impanaw.

\s5
\v 18 Kalpasan a napasamak dayta, pinagsakit ni Yahweh ni Jehoram iti maysa a sakit ti bagis a saan a kabaelan a paimbagen dagiti mangngagas.
\v 19 Kalpasan ti agarup dua a tawen, kabayatan a makarikrikna iti nakaro nga ut-ot, natay isuna gapu iti dayta a sakit. Nangpasged dagiti tattao ti Juda iti dakkel nga apuy a kas panangipakitada iti panagraemda kadagiti kapuonanna idi natayda, ngem saanda a nangpasged iti dakkel nga apuy para kenni Jehoram.
\v 20 Tallopulo ket dua ti tawen ni Jehoram idi nagbalin isuna nga ari, ket nagturay isuna idiay Jerusalem iti walo a tawen. Awan ti siasinoman a limdaang idi matay isuna. Naitabon ti bangkayna iti paset ti Jerusalem a maaw-awagan iti siudad ni David, ngem saan isuna a naitabon iti lugar a nakaitabonan dagiti dadduma nga ari ti Juda.

\s5
\c 22
\p
\v 1 Dinutokan dagiti tattao ti Jerusalem ti kaubingan a putot a lalaki ni Jehoram a ni Ahazias nga agbalin nga ari, gapu ta dagiti lallaki manipud Filestia a nangsakup iti Juda agraman dagiti taga-Arab a kakaduada ket pinapatayda dagiti dadduma a putot a lalaki ni Jehoram. Isu nga inrugi ni Ahazias ti panangiturayna iti Juda.
\v 2 Uppat a pulo ket dua ti tawen ni Ahazias idi naisaad isuna nga ari. Nagturay isuna idiay Jerusalem iti maysa a tawen. Atalia ti nagan ti inana, nga apoko ni Ari Omri ti Israel.
\v 3 Nagbiag ni ari Ahazias a kasla iti panagbiag dagiti kamkameng iti pamilia ni Ahab, gapu ta inallukoy isuna ti inana nga agaramid kadagiti banbanag a dakes.

\s5
\v 4 Adu dagiti banbanag nga inaramidna nga imbaga ni Yahweh a dakes, a kasla iti inaramid dagiti kaputotan ni Ahab, gapu ta kalpasan iti ipapatay ti ama ni Ahazias, isuda ti nagbalin a mamalbalakadna. Ket natay ni Ahazias a kas bunga iti panangsurotna kadagiti dakes a balakadda.
\v 5 Sakbay a natay isuna, inaramidna ti imbagada nga aramidenna, nakikadua kenni Joram a putot a lalaki ni Ari Ahab nga ari ti Israel, tapno makiranget iti armada ni Hazael, nga ari ti Aram, idiay Ramot Galaad. Nasugatan dagiti taga-Aram ni Joram sadiay.

\s5
\v 6 Kalpasan a nasugatan isuna, nagsubli ni Joram idiay siudad ti Jezreel tapno agpaimbag kadagiti sugat a naalana iti paggugubatan. Ket simmalog ni Ari Ahazias idiay Jezreel tapno sarungkaranna ni Joram a putot a lalaki ni Ari Ahab, gapu ta nasugatan isuna.

\s5
\v 7 Impalubos ti Dios a matay ni Ahazias a kas bunga iti panangsarungkarna kenni Joram. Idi nakasangpet ni Ahazias, kadduana ni Joram a napan nakisinnarak kenni Jehu a putot a lalaki ni Nimshi, a dinutokan ni Yahweh a mangpapatay kadagiti amin a kaputotan ni Ahab.
\v 8 Kabayatan a pappapatayen ni Jehu ken dagiti lallaki a kakadduana dagiti kaputotan ni Ahab, nasarakanda dagiti mangidadaulo iti Juda ken dagiti annak a lallaki dagiti kabagyan ni Ahazias nga agtrabtrabaho para kenni Ahazias, ket pinatayda met amin ida.

\s5
\v 9 Kalpasanna, napan binirok ni Jehu ni Ahazias, ket nasarakan dagiti soldadona ni Ahazias nga aglemlemmeng iti siudad ti Samaria. Impanda isuna kenni Jehu ket pinapatayda isuna. Ket intabonda ti bangkayna, gapu ta kunada, "Maikari a maitabon isuna, gapu ta kaputotan isuna ni Jehosafat, a nangaramid iti kabaelanna a mangparagsak kenni Yahweh." Kalpasanna dayta, awanen iti kaputotan ni Ahazias a nabileg unay a mabalin a maisaad nga ari ti Juda.

\s5
\v 10 Idi nakita ni Atalia nga ina ni Ahazias a napapatayen ti anakna, imbilinna a mapapatay dagiti amin a kameng ti pamilia ni Ahazias a mabalin a maisaad nga ari.
\v 11 Ngem innala ni Jehoseba a putot a babai ni Ari Jehoram ti ubing a ni Joas a putot a lalaki ni Ahazias, ket inyadayona kadagiti dadduma a putot a lalaki ti ari a dandani mapapatay, ket inlemmengna isuna ken ti mangay-aywan kenkuana iti maysa a siled iti templo. Gapu ta ni Jehoseba a putot a babai ni Ari Jehoram, ken asawa ti kangatoan a padi a ni Jehoyada, ket kabsat a babai ni Ahazias, nailemmengna ti ubing, isu a saan a napapatay ni Atalia.
\v 12 Inlemmengda isuna iti las-ud ti innem a tawen kabayatan iti panagturay ni Atalia iti Juda.

\s5
\c 23
\p
\v 1 Iti sumaruno a tawen, inkeddeng ni Jehoyada a rumbeng nga adda aramidenna. Isu a nakitulag isuna kadagiti mangidadaulo iti armada dagiti bunggoy iti sangagasut a soldado: ni Azarias a putot a lalaki ni Jehoram, ni Ismael a putot a lalaki ni Jehohanan, ni Azarias a putot a lalaki ni Obed, ni Malkias a putot a lalaki ni Adaias, ken ni Elisafat a putot a lalaki ni Zikri.
\v 2 Napanda iti entero a Juda ket inummongda dagiti kaputotan ni Levi ken dagiti panguloen kadagiti pamilia dagiti Israelita manipud kadagiti amin a siudad. Idi nakasangpetda idiay Jerusalem,
\v 3 napan ti sibubukel a bunggoy iti templo ket nakitinnulagda iti ubing nga ari sadiay. Kinuna ni Jehoyada kadakuada, "Daytoy ti anak ti sigud nga ari ti Juda. Isu a rumbeng nga isuna ti agturay, a kas iti inkari ni Yahweh a masapul nga aramiden dagiti kaputotan ni Ari David.

\s5
\v 4 Isu a kastoy ti aramidenyo: Ti apagkatlo kadakayo a papadi ken kadagiti dadduma a kaputotan ni Levi a mangrugi nga agtrabaho iti Aldaw a Panaginana ket masapul nga agbantay kadagiti ruangan ti templo.
\v 5 Ti maysa pay nga apagkatlo kadakayo ket masapul nga agbantay iti palasio ti ari, ken ti maysa pay nga apagkatlo kadakayo ket masapul nga agbantay iti Ruangan ti Fondasion. Agtalinaedto dagiti tattao iti paraangan iti ruar ti templo.

\s5
\v 6 Dagiti laeng papadi ken dagiti kaputotan ni Levi nga agtrabtrabaho sadiay ti mapalubosan a sumrek iti templo, gapu ta nailasinda para iti dayta a trabaho. Dagiti dadduma ket masapul nga agtalinaed iti paraangan, a kas panagtulnog iti imbilin ni Yahweh.
\v 7 Dakayo a kaputotan ni Levi ket masapul nga agtakder iti aglawlaw ti ubing nga ari, iggem ti tunggal maysa kadakayo ti igamna. Masapul a patayenyo ti siasinoman a mangpadas a sumrek iti templo. Ken agtalinaedkayo iti asideg ti ari, iti sadinoman a papananna."

\s5
\v 8 Isu nga inaramid dagiti kaputotan ni Levi ken dagiti amin a tattao ti Juda ti imbaga kadakuada ni Jehoyada. Saanna a pinalubosan ti siasinoman nga agawid kalpasan a malpasna ti trabahona iti dayta nga aldaw. Intugot ti tunggal mangidadaulo dagiti tattaona, dagiti agleppas iti trabahoda iti dayta nga Aldaw a Panaginana ken dagiti mangrugi iti trabahoda iti dayta nga aldaw.
\v 9 Ket inikkan ni Jehoyada ti tunggal mangidadaulo kadagiti gayang ken dakkel ken bassit a kalasag nga inkabil idi ni Ari David iti templo.

\s5
\v 10 Binilinna dagiti amin nga agbanbantay nga agtalinaedda kadagiti puestoda, iggem ti tunggal maysa ti igamna, iti aglawlaw ti ari-iti asideg ti altar ken iti asideg ti templo, manipud iti amianan a paset agingga iti abagatan a paset.
\v 11 Ket inruar ni Jehoyada ken dagiti annakna ni Joas. Inkabilda ti korona iti ulona ket inikkanda isuna iti nalukot a pagbasaan a nakaisuratan dagiti alagaden a kasapulan a tungpalen ti ari, ket inwaragawagda nga isunan ti ari. Pinulotanda isuna iti lana ti olibo ket impukkawda, "Tarigagaymi nga agbiag koma ti ari iti adu a tawen!"

\s5
\v 12 Idi nangngeg ni Atalia ti ariwawa dagiti tattao nga agraragsak ken agtataray nga agturong iti ari, nagtaray isuna a napan iti templo.
\v 13 Nakitana sadiay ti ubing nga ari a nakatakder iti abay ti adigi iti pagserkan ti templo, nga isu ti lugar iti templo a kadawyan a pagtaktakderan dagiti ari. Nakatakder iti abay ti ari dagiti mangidadaulo iti armada ken dagiti tumutokar iti trumpeta, ket agraragsak dagiti amin a tattao ti Juda ken puypuyotanda dagiti trumpetada, ken idadauloan dagiti kumakanta a siiigem kadagiti instrumentoda a pang-musika dagiti tattao kabayatan iti panagdaydayawda iti Dios. Ket rinay-ab ni Atalia ti kawesna ket inyik-ikkisna, "Panangliput ti ar-aramidenyo!"

\s5
\v 14 Kinuna ni Jehoyada a kangatoan a padi kadagiti mangidadaulo iti armada, "Patayenyo isuna, ngem saanyo a papatayen isuna iti templo ni Yahweh!" Ket kinunana kadakuada, "Iruaryo ni Atalia nga ilasat iti nagbaetan dagiti soldadoyo ket papatayenyo ti siasinoman a mangpadas a sumurot kenkuana!"
\v 15 Pinadasna ti aglibas, ngem natiliwda isuna idi makadanon iti Ruangan ti Kabalio, sakbay iti palasio, ket pinapatayda isuna sadiay.

\s5
\v 16 Ket nagaramid ni Jehoyada iti maysa a katulagan, nga isuna, ti ari ken dagiti tattao ket agbalinda a tattao ni Yahweh.
\v 17 Ket napan dagiti amin a tattao nga adda sadiay iti templo ni Baal ket rinebbada daytoy. Binurakda dagiti altar ni Baal. Pinapatayda met ni Matan, a padi ni Baal, iti sangoanan dagidiay nga altar.

\s5
\v 18 Ket dinutokan ni Jehoyada dagiti papadi, a kaputotan met ni Levi, a mangaywan iti templo. Karamanda iti bunggoy nga inikkan ni Ari David iti nadumaduma a trabaho iti templo, tapno mangidaton kadagiti ayup a naan-anay a mapuoran iti rabaw ti altar, a mangar-aramid kadagiti naisurat kadagiti linteg nga inted ni Moises kadakuada. Imbagana met kadakuada nga agragsak ken agkantada, nga isu met ti imbilin ni David.
\v 19 Nangikabil met isuna kadagiti agbantay kadagiti ruangan ti templo tapno ti siasinoman a saan a maikari iti Dios ket saan a mapalubosan a sumrek.

\s5
\v 20 Intugot ni Jehoyada dagiti mangidadaulo iti armada, dagiti napapateg a tattao, dagiti mangidadaulo ken dagiti dadduma a tattao, ket insalogda ti ari manipud iti templo. Nagnada iti Akin-ngato a Ruangan a napan iti palasio, ket insaadda ti ari iti tronona.
\v 21 Ket siraragsak dagiti amin a tattao ti Juda. Ket adda talna iti entero a siudad, gapu ta natayen ni Atalia.

\s5
\c 24
\p
\v 1 Pito ti tawen ni Joas idi naisaad isuna nga ari ti Juda, ket nagturay isuna iti Jerusalem iti uppat a pulo a tawen. Zibia ti nagan ti inana a nagtaud iti siudad ti Beerseba.
\v 2 Inaramid ni Josias ti makaay-ayo kenni Yahweh bayat iti amin a tawen a ni Jehoyada ti kangatoan a padi.
\v 3 Nangpili ni Jehoyada iti dua a babai nga asawaen ni Joas. Ket nangipasngayda para kenni Joas iti annak a lallaki ken babbai.

\s5
\v 4 Naglabas ti sumagmamano a tawen, inkeddeng ni Joas a masapul a matarimaan ti templo.
\v 5 Pinaayabanna dagiti padi ken dagiti dadduma a kaputotan ni Levi ket kinunana kadakuada, "Mapankayo kadagiti siudad ti Juda ket urnongenyo ti buis dagiti tattao a masapul a bayadanda a tinawen, ket usarenyo ti kuarta a pangbayad iti pannakatarimaan ti templo. Aramidenyo daytoy a dagus." Ngem saan nga inaramid a dagus daytoy dagiti kaputotan ni Levi.

\s5
\v 6 Isu a pinaayaban ti ari ni Jehoyada ket kinuna kenkuana, “Apay a saanmo a binagaan dagiti kaputotan ni Levi nga ipanda iti Jerusalem manipud kadagiti nadumaduma a luglugar idiay Juda ti tinawen a buis nga imbaga ni Moises a masapul a bayadan dagiti tattao ti Juda para iti pannakaaywan ti nasagradoan a tolda?"
\v 7 Kasapulan a matarimaan ti templo gapu ta simrek dagiti annak a lallaki ti nadangkes a babai a ni Atalia iti templo sada dinadael dagiti dadduma a banbanag, ken inusarda pay dagiti dadduma a nasagradoan nga alikamen nga adda iti uneg para iti panagdaydayawda kenni Baal.

\s5
\v 8 Ngarud, kas panagtungpal iti bilin ti ari, nangaramid iti kahon dagiti kaputotan ni Levi ket inkabilda daytoy iti ruar ti templo, iti maysa kadagiti pagserkan.
\v 9 Kalpasanna, nangipatulod ti ari kadagiti surat iti amin a paset ti Juda, a mangibilbilin iti tunggal maysa nga ipanda dagiti buisda a kuarta iti templo, a kas imbilin ni Moises kadagiti Israelita idi addada idiay let-ang.
\v 10 Immanamong dagiti amin nga opisial ken dagiti dadduma a tattao ket impanda a siraragsak dagiti buisda. Inkabilda ti kuarta iti kahon agingga a napno daytoy.

\s5
\v 11 Tunggal ipan dagiti kaputotan ni Levi ti kahon kadagiti opisial ti ari, ket makitada a napno iti kuarta ti kahon, alaen ti sekretario ti ari ken ti katulongan ti kangatoan a padi ti amin a kuarta iti kahon sada isubli met laeng ti kahon iti sigud nga ayanna. Masansan a kastoy ti ar-aramidenda ket nakakolektada iti dakkel a gatad ti kuarta.
\v 12 Ited ti ari ken Jehoyada ti kuarta kadagiti lallaki a mangimatmaton iti trabaho a pannakatarimaan ti templo. Nangtangdan dagidiay a lallaki kadagiti kantero ken kadagiti karpintero a mangtarimaan iti templo. Nangtangdanda pay kadagiti lallaki a mammanday iti landok ken bronse tapno tarimaanenda dagiti banbanag a nadadael idiay templo.

\s5
\v 13 Napasnek a nagtrabaho dagiti lallaki a mangtartarimaan iti templo, ket nagtultuloy ti pannakatarimaan ti templo. Tinarimaanda ti templo tapno maaramid daytoy a kas iti sigud a langana ken ad-adda pay a pinatibkerda daytoy.
\v 14 Idi nalpasda ti panagtarimaan, impanda iti ari ken kenni Jehoyada ti kuarta a saan a nausar iti panagtarimaan. Nausar dayta a kuarta iti panagaramid kadagiti banbanag a mausar iti panangidaton kadagiti daton a naan-anay a maipuor iti rabaw ti altar, ken iti panagaramid kadagiti malukong ken kadagiti dadduma a balitok ken pirak a banbanag iti templo. Bayat iti panagbiag ni Jehoyada, nagtultuloy ti panangiyeg dagiti tattao kadagiti datdaton a naan-anay a maipuor iti rabaw ti altar.

\s5
\v 15 Limmakay unay ni Jehoyada. Natay isuna idi agtawen iti 130.
\v 16 Naitanem isuna iti lugar a pakaitantaneman dagiti ar-ari, iti paset ti Jerusalem a maaw-awagan iti siudad ni David. Naitanem isuna sadiay gapu kadagiti naimbag a banbanag nga inaramidna idiay Juda a para iti Dios ken para iti templo ti Dios.

\s5
\v 17 Kalpasan iti pannakatay ni Jehoyada, napan kenni Joas dagiti mangidadaulo iti Juda, nagruknoyda iti sangoananna, ket inallukoyda isuna nga aramidenna dagiti kayatda.
\v 18 Isu nga insardengda ken dagiti tattao ti panagdaydayawda idiay templo, ket inrugida ti agdayaw kadagiti imahen a naidaton iti diosa a ni Asera ken inrugida ti agdayaw kadagiti dadduma a didiosen. Gapu ta ar-aramidenda dagidiay a nakaro a basbasol, nakapungtot iti kasta unay ti Dios kadagiti tattao ti Jerusalem ken kadagiti tattao iti dadduma a luglugar ti Juda.
\v 19 Uray no nangibaon ni Yahweh kadagiti propeta a mangallukoy kadakuada nga agsublida kenkuana, ken uray no binallaagan dagiti profeta dagiti tattao gapu kadagiti dakes nga inaramidda, saanda latta nga impangag dagiti tattao ida.

\s5
\v 20 Kalpasanna, immay ti Espiritu ti Dios kenni Zacarias a putot a lalaki ni Jehoyada a padi. Nagtakder isuna iti nangato a disso iti sangoanan dagiti tattao ket kinunana, "Kastoy ti kuna ti Dios: Apay a salsalungasingenyo dagiti bilbilin ni Yahweh? Saankayo a rumang-ay no kasta ti aramidenyo. Agsipud ta insardengyon ti panagtulnogyo kenni Yahweh, isardengna metten ti panangaywanna kadakayo."
\v 21 Ngem pinanggep dagiti tattao a papatayen ni Zacarias. Ket pinalubosan ida ti ari a papatayenda isuna. Pinapatayda isuna babaen iti pananguborda kenkuana idiay paraangan ti templo.
\v 22 Nilipat ni Ari Joas ti kinasayaat kenkuana ti ama ni Zacarias a ni Jehoyada. Isu a binilinna ida a papatayenda ti anak ni Jehoyada a ni Zacarias, a nangibaga idi matmatayen, "Makita koma ni Yahweh ti ar-aramidem kaniak ket dusaennaka gapu iti daytoy."

\s5
\v 23 Idi aggibus dayta a tawen, rinaut ti armada ti Aram ti armada ni Joas. Sinakupda ti Juda ken rinautda ti Jerusalem sada pinapatay dagiti amin a mangidadaulo kadagiti tattao. Nangsamsamda kadagiti adu a napapateg a banbanag ket impatulodda dagitoy iti arida idiay Damasco, a kabiserada.
\v 24 Ti armada ti Aram a rimmaut iti Juda ket bassit laeng ngem pinalubosan ida ni Yahweh a maparmekda ti dakkel nga armada ti Juda agsipud ta dusdusaenna ni Joas ken dagiti dadduma a tattao ti Juda gapu iti panangtallikudda kenkuana, a Dios a dinaydayaw dagiti kapuonanda.

\s5
\v 25 Sakbay a nalpas ti gubat, napalalo ti pannakasugat ni Joas. Ket inkeddeng dagiti opisialna a papatayenda isuna gapu iti panangpapatayna kenni Zacarias a putot a lalaki ni Jehoyada, a kangatoan a padi. Pinapatayda ni Joas iti pagiddaanna. Intanemda isuna iti paset ti Jerusalem a maaw-awagan iti siudad ni David ngem saanda nga intanem isuna iti lugar a pakaitantaneman dagiti dadduma nga ar-ari.
\v 26 Dagiti nangpanggep a mangpapatay kenkuana ket da Zabad nga anak ni Simit, a maysa a babai a nagtaud kadagiti Ammonita, ken ni Jehozabad nga anak a lalaki ni Simrit, a maysa a babai a nagtaud kadagiti Moabita.

\s5
\v 27 Ti pakasaritaan dagiti banbanag nga inaramid dagiti annak ni Joas, dagiti adu a padto maipapan kenni Joas, ken ti inaramidna tapno matarimaan ti templo ket nakasurat iti Komentario idiay Libro dagiti Ar-ari ti Juda ken Israel. Ket kalpasan iti ipapatay ni Joas, ni Amazias a putotna a lalaki ti naisaad nga ari.

\s5
\c 25
\p
\v 1 Agtawen ni Amazias iti 25 idi naisaad nga ari ti Juda, ket nagturay idiay Jerusalem iti 29 a tawen. Ni Joadan a taga-Jerusalem ti inana.
\v 2 Adu dagiti banbanag nga inaramid ni Amazias a makaay-ayo kenni Yahweh nupay saan a napasnek iti panangaramidna kadagitoy.

\s5
\v 3 Apaman a naan-anay ti panagturayna iti pagarianna, impapatayna dagiti opisial a nangpapatay iti amana.
\v 4 Ngem saanna nga imbilin a mapapatay dagiti annakda; tinungpalna dagiti linteg nga insurat ni Moises. Kadagidiay a linteg, imbilin ni Yahweh a, "Saan a mapapatay dagiti tattao gapu iti inaramid dagiti annakda, ken saan a mapapatay dagiti annak gapu kadagiti inaramid dagiti nagannakda. Mapapatay laeng dagiti tattao gapu kadagiti basbasol a mismo nga inaramidda."

\s5
\v 5 Pinaayaban ni Amazias dagiti lallaki kadagiti tribu ti Juda ken Benjamin tapno mapanda iti Jerusalem, ket binunggo-bunggoyna ida sadiay segun iti pulida. Ket nangdutok isuna kadagiti opisial a mangipangulo iti tunggal bunggoy. Ipanguloan dagiti dadduma nga opisial ti sangagasut a lallaki, ken ipanguloan dagiti dadduma nga opisial dagiti sangaribu a lallaki. Binilangda dagiti lallaki nga agtawen iti duapulo ken agpangato; 300,000 a lallaki amin ti pakadagupanda. Amin dagitoy ket lallaki a mabalin nga agsoldado, ket nalalaingda a makiranget ken nalaingda nga agaramat kadagiti gayang ken kalasag.
\v 6 Nangtangdan pay ni Amazias iti 100,000 a nalalaing a soldado manipud iti Israel; binayadanna ida iti agarup 3.5 a tonelada a pirak.

\s5
\v 7 Ngem adda profeta a napan kenkuana ket kinunana, "Natan-ok nga ari, saanmo a palubosan dagidiay a soldado a taga-Israel a kumuyog kadagiti soldadom a makigubat, gapu ta saan a tultulongan ni Yahweh dagiti tattao iti tribu ti Efraim wenno manipud iti sadinoman pay idiay Israel.
\v 8 Uray no mapan makiranget a situtured dagiti soldadom iti gubat, ipalubosto ti Dios a maparmekdakayo dagiti kabusoryo; saanmo a liplipatan nga addaan ti Dios iti pannakabalin a tumulong kadagiti armada wenno mangpaabak kadakuada."

\s5
\v 9 Sinaludsod ni Amazias iti profeta, "No kasta ti aramidek, kasano daydiay dakkel a gatad ti pirak nga intangdanko kadagidiay a soldado a taga-Israel?" Insungbat ti profeta, "Kabaelan nga isubli ni Yahweh iti ad-adu pay ti kuarta kenka ngem iti intangdanmo kadagidiay a soldado."
\v 10 Isu a pinagawid ni Amazias dagidiay a soldado a taga-Israel. Nagawidda ngem kasta unay ti ungetda iti ari ti Juda gapu ta saanna ida a pinalubosan a makiranget.

\s5
\v 11 Kalpasanna, timmured ni Amazias ket indauloanna ti armadana a mapan idiay Tanap ti Asin. Sadiay, napapatayda ti sangapulo a ribu a soldado nga Edomita.
\v 12 Nangtiliw pay ti armada ti Juda iti sangapulo a ribu a soldado, impanda ida iti tapaw ti maysa a derraas sada intappuak amin ida, isu a narumekrumek dagiti bagbagida.

\s5
\v 13 Kabayatan a mapaspasamak dayta, dagiti soldado manipud iti Israel a pinagawid ni Amazias ket rinautda dagiti siudad ken il-ili idiay Judea, manipud iti siudad ti Samaria agingga iti siudad ti Bet-horon. Napapatayda ti tallo a ribu a tattao ket nagalada iti adu a napapateg a banbanag.

\s5
\v 14 Idi nagsubli ni Amazias idiay Jerusalem kalpasan iti panangpapatay ti armadana kadagiti soldado a taga-Edom, intugotna dagiti didiosen a dinaydayaw dagiti kabusorna. Insaadna dagitoy a kas didiosenna. Ket nagrukbab a nagdaydayaw kadakuada ken nangidaton isuna kadagitoy.
\v 15 Gapu iti dayta, nakapungtot iti kasta unay ni Yahweh kenni Amazias. Nangibaon isuna iti profeta kenkuana a nangibaga, "Apay nga agdaydayawka kadagitoy a ganggannaet a didiosen a saan man laeng a makaisalakan kadagiti bukodda a tattao idi rinaut ida ti armadam?"

\s5
\v 16 Kabayatan nga agsasao pay laeng isuna, kinuna ti ari kenkuana, "Saandaka a dinutokan nga agbalin a maysa kadagiti mammagbagak. Isu nga agulimekkan! No agsaoka pay iti aniaman, ibagakon kadagiti soldadok a papatayendaka!" Isu a kinuna ti profeta, "Ammokon nga inkeddeng ti Dios ti panangpukawna kenka, gapu ta agdaydayawkan kadagiti didiosen ken saanmo nga impangag ti pammagbagak." Ket saanen a nagsao pay ti profeta.

\s5
\v 17 Saan a nagbayag, nakiuman ni Amazias nga ari ti Juda kadagiti mammagbagana. Kalpasanna, nangipatulod isuna iti mensahe kenni Joas nga ari ti Israel. Insuratna, "Umayka ket agsinnangota iti gubat."

\s5
\v 18 Ngem kastoy ti insungbat ni Joas kenni Ari Amazias: "Iti naminsan, adda maysa nga agtubtubo a sisiitan a mula kadagiti kabanbantayan idiay Libano ti nangipatulod iti mensahe iti kayo a sedro, a kunana, 'Itedmo ti anakmo a babai iti anakko a lalaki iti kasta ket asawaenna.' Ngem adda immay a narungsot nga ayup idiay Libano ket binaddebaddekanna ti sisiitan a mula.
\v 19 Kayatko a sawen nga ibagbagam iti bagim a pinarmek ti armadam ti armada ti Edom, isu a nagbalinka a napalangguad. Mabalin nga ipalangguadmo ti balligim ngem rumbeng a saannak a kalkalabanen. No kalabanennak, mangar-aramidka laeng iti pakariribukam. Parmekenkanto agraman ti Juda."

\s5
\v 20 Ngem saan nga impangag ni Amazias ti mensahe ni Joas. Napasamak daytoy gapu ta pagayatan ti Dios a parmeken ida ti armada ni Joas, gapu iti panagdaydayada kadagiti didiosen ti Edom.
\v 21 Isu a rimmaut ti armada ni Joas. Nagsinnango dagiti armadada iti siudad ti Bet-semes idiay Juda.
\v 22 Naan-anay a pinarmek ti armada ti Israel ti armada ti Juda, ken adu a soldado ti Juda ti nagtataray kadagiti babbalayda.

\s5
\v 23 Natiliw pay ti armada ni Ari Joas ni Ari Amazias sadiay. Ket impanna ni Amazias idiay Jerusalem, ket rinebba dagiti soldadona ti pader a nakapalawlaw iti siudad, manipud iti Ruangan ti Efraim agingga iti Ruangan ti Suli. Dayta a paset ket agarup 180 a metro ti kaatiddogna.
\v 24 Impanaw pay dagiti soldadona ti balitok, pirak, ken dadduma pay a napapateg a banbanag manipud iti templo a banbantayan dagiti kaputotan ni Obed-edom. Impanawda pay dagiti napapateg a banbanag iti palasio, ken nangitugotda pay kadagiti balud idiay Samaria.

\s5
\v 25 Natay ni Joas nga ari ti Israel, ket nagbiag pay ni Amazias nga ari ti Juda iti 15 a tawen kalpasan dayta.
\v 26 Ti pakasaritaan dagiti dadduma a banbanag nga inaramid ni Amazias kabayatan nga isuna ti ari ti Juda ket naisurat iti Libro dagiti Ari ti Juda ken Israel.

\s5
\v 27 Manipud iti tiempo a saan a nagtulnog ni Amazias kenni Yahweh, sumagmamano a lallaki idiay Jerusalem ti nagpanggep a mangpapatay kenkuana. Nagkamang isuna iti siudad ti Lakis, ngem nangibaon dagiti mangayat a mangpapatay kenkuana iti sabali a bunggoy ti tattao a mapan idiay Lakis ket pinapatayda isuna sadiay.
\v 28 Insakayda ti bangkayna iti kabalio sada insublida idiay Jerusalem ket intanemda iti lugar a nakaitaneman dagiti kapuonanna, iti paset ti Jerusalem a maaw-awagan iti siudad ni David.

\s5
\c 26
\p
\v 1-2 Kalpasan iti ipapatay ni Ari Amazias, innala dagiti adu a tattao ti putotna a lalaki a ni Uzzias tapno isaadda nga arida. Agtawen ni Uzzias iti 16 iti dayta a tiempo. Maysa kadagiti banag a napasamak kabayatan nga isuna ti ari ket ti panangsakup dagiti trabahadorna iti siudad ti Elat, sada imbangon manen daytoy.
\v 3 Nagturay ni Uzzias idiay Jerusalem iti 52 a tawen. Ni Jecolia ti inana a taga-Jerusalem.

\s5
\v 4 Inaramid ni Uzzias dagiti banbanag nga imbaga ni Yahweh a naimbag, kas iti inaramid ti amana a ni Amazias.
\v 5 Inaramidna ti kabaelanna a mangparangsak iti Dios iti unos ti panagbiag ni Zacarias a padi gapu ta insuro ni Zacarias kenkuana ti panagbuteng iti Dios. Iti unos ti panangaramid ni Uzzias iti kabaelanna a mangparagsak iti Dios, pinagballigi isuna ti Dios.

\s5
\v 6 Napan rinaut ni Uzzias ken ti armadana ti armada ti Filistia. Rinebbada dagiti pader dagiti siudad ti Gat, Jamnia ken Asdod. Ket impatakderda manen dagiti siudad nga asideg iti Asdod ken kadagiti dadduma a lugar idiay Filistia.
\v 7 Tinulongan ida ti Dios a nakiranget iti armada ti Filistia ken kadagiti Arabo nga agnanaed iti siudad ti Gurbaal, ken kadagiti kaputotan ni Meun nga immay iti dayta a disso manipud iti Edom.
\v 8 Uray dagiti Ammonita ket tinawen a nagbuis kenni Uzzias. Isu a nagbalin a nalatak ni Uzzias agingga iti beddeng ti Egipto gapu ta bimmileg unay isuna.

\s5
\v 9 Nagipatakder dagiti trabahador ni Uzzias kadagiti torre a pagwanawanan idiay Jerusalem iti Ruangan ti Suli, idiay Ruangan ti Tanap ken iti lugar a pagsikkoan ti bakud, ket nangikabilda kadagiti armas kadagidiay a torre.
\v 10 Nangipatakderda pay kadagiti torre a pagwanawanan idiay let-ang ken nagkalida iti adu a bubon. Inaramidda dayta tapno maipaayan iti danum dagiti adu unay nga ayup ti ari kadagiti arisadsad dagiti turod ken kadagiti kapatadan. Pagaayat ni Uzzias ti agtalon, isu a nangdutok met isuna kadagiti trabahador nga agaywan kadagiti talonna, kadagiti kaubasan iti katurturodan, ken kadagiti nadam-eg a disso.

\s5
\v 11 Nasanay a makigubat ti armada ni Uzzias. Nabunggo-bunggoyda a kankanayon a nakasagana a mapan makigubat. Binilang da Jehiel a sekretario ti ari ken ni Maaseyas a maysa nga opisial ti armada dagiti lallaki sada binunggoybunggoyda dagitoy. Ni Hananias a maysa kadagiti opisial ti ari ti mangidadaulo kadakuada.
\v 12 Adda dagiti mangidaulo a nadutokan tapno mangimaton kadagiti soldado. Nagtaudda kadagiti mismo a pampamilia ti Juda ket 2,600 ti bilangda.
\v 13 Kadagiti bunggoy nga idadauloan dagidiay a mangidadaulo ket agdagup iti 307,500 a nasanay a soldado. Nabileg unay daytoy nga armada, a nakasagana a makiranget kadagiti kabusor ti ari.

\s5
\v 14 Inikkan ni Uzzias ti tunggal soldado iti kalasag, gayang, helmet, kabal a naaramid iti landok, bai ken pana, ken iti pallatibong.
\v 15 Idiay Jerusalem, nagaramid dagiti nalalaing a trabahadorna kadagiti makina a maikabil kadagiti torre a pagwanawanan ken kadagiti igid ti pader tapno mangipana ken mangipurwak kadagiti dadakkel a batbato. Nagbalin isuna a nalatak uray kadagiti adayu a luglugar gapu ta tinulongan isuna ti Dios ket pinagbalinna isuna a nabileg unay.

\s5
\v 16 Ngem gapu ta nabileg unay ni Uzzias, nagbalin isuna a napalangguad unay nga isu ti nakaigapuan ti pannakadusana. Sinalungasingna ti imbilin ni Yahweh a Diosna. Simrek iti templo tapno mapan agpuor iti insenso iti rabaw ti altar nga imbaga ti Dios a dagiti laeng padi ti rumbeng a mangpuor iti insenso.
\v 17 Sinurot ni Azarias a kangatoan a padi agraman ti walopulo a dadduma pay a natutured a padi a kakaduana ni Uzzias iti templo.
\v 18 Binabalawda isuna ket kinunada kenkuana, "Uzzias, saan nga umno a mangpuorka iti insenso a kas panagdayaw kenni Yahweh. Dayta a pagrebbengan ket para kadagiti papadi, isuda a kaputotan ni Aaron nga immuna a kangatoan a paditayo! Masapul a pumanawkan a dagus gapu ta sinukirmo ni Yahweh a Diostayo, ken saannaka a padayawan gapu iti inaramidmo!"

\s5
\v 19 Ita, siiigem ni Uzzias iti paryok para iti panagpuor iti insenso. Nakaunget isuna iti kasta unay kadagiti papadi, ngem kellaat nga adda nagparang a batik ti ketong iti mugingna.
\v 20 Idi kimmita kenkuana ni Azarias a kangatoan a padi ken dagiti amin nga adda sadiay, nakitada ti ketong iti mugingna isu nga inruarda isuna a dagus. Ket nagdardaras a rummuar ti ari iti templo gapu ta ammona a ni Yahweh ti nangpaketong kenkuana ket saanna a kayat a kumarkaro pay daytoy.

\s5
\v 21 Agketong ni Ari Uzzias agingga a natay. Gapu ta agketong isuna, nagnaed isuna iti balay nga adayo kadagiti dadduma a babbalay, ket saan isuna a mapalubosan a sumrek iti paraangan ti templo. Ni Jotam a putotna a lalaki ti nangimaton iti palasio ken nangituray kadagiti tattao ti Juda.

\s5
\v 22 Ti listaan dagiti amin a banbanag nga inaramid ni Uzzias kabayatan nga isuna ti ari ti Juda ket insurat ni profeta Isaias a putot a lalaki ni Amoz.
\v 23 Gapu ta agketong ni Uzzias, saanda nga intanem isuna iti nakaitaneman dagiti ar-ari idi natay. Ngem ketdi, intanemda isuna iti sementeryo a kukua dagiti ari. Ket ti putotna a lalaki a ni Jotam ti naisaad nga ari ti Juda.

\s5
\c 27
\p
\v 1 Agtawen iti duapulo ket lima ni Jotam idi naisaad nga ari ti Juda. Nagturay isuna idiay Jerusalem iti sangapulo ket innem a tawen. Ni Jerusa ti inana a putot ni Zadok a padi.
\v 2 Adu dagiti banbanag nga inaramid ni Jotam a makay-ayo kenni Yahweh a kas iti inaramid ni Uzzias nga amana. Nagtulnog isuna kenni Yahweh ken nalinteg dagiti inaramidna. Adu dagiti naimbag nga inaramidna a kas iti inaramid ti amana a ni Uzzias, ken saan met isuna a nagpuor iti insenso idiay templo, a kas iti inaramid ti amana. Nupay kasta, nagtultuloy ti panagbasol dagiti tattao ti Juda kenni Yahweh.

\s5
\v 3 Impatakder manen dagiti trabahador ni Jotam ti akin-ngato a ruangan ti templo, ken adu ti tinarimaanda iti pader idiay asideg ti turod ti Ofel.
\v 4 Nangibangonda kadagiti siudad kadagiti katurturodan ti Juda, ken nangipatakderda kadagiti sarikedked ken torre a pagwanawanan kadagiti kabakiran.

\s5
\v 5 Bayat nga isuna ti ari ti Juda, ginubat ken pinarmek ti armadana ti armada dagiti bunggoy dagiti Ammonita. Kalpasanna, tallo a tawen tinawen a pinilitna ida nga agbayad kenkuana iti agarup tallo ket kaguddua a metro a tonelada a pirak, 2,200 a kilolitro a trigo, ken 2,200 a kilolitro a sebada.

\s5
\v 6 Sipupudno a nagtulnog ni Jotam kenni Yahweh a Diosna, ket gapu iti dayta nagbalin isuna a nabileg unay nga ari.
\v 7 Naisurat iti Libro dagiti Ari ti Juda ken Israel ti pakasaritaan dagiti amin nga inaramid ni Jotam bayat nga isuna ti ari, agraman dagiti gubat a nakigubatan ti armadana.

\s5
\v 8 Kalpasan iti panangiturayna iti Juda iti sangapulo ket innem a tawen, natay isuna idi agtawen iti uppat a pulo ket maysa.
\v 9 Naitabon isuna idiay Jerusalem, ket ni Ahaz a putotna a lalaki ti simmaruno nga ari iti Juda.

\s5
\c 28
\p
\v 1 Agtawen ni Ahaz iti duapulo idi naisaad nga ari ti Juda. Nagturay isuna idiay Jerusalem iti 16 a tawen. Naimbag nga ari ti kapuonanna a ni Ari David ngem ni Ahaz ket saan a kasla kenni David. Kanayon ti panagsukirna kenni Yahweh
\v 2 ket managbasol a kas kadagiti ari idi ti Israel. Nagpasukog isuna kadagiti imahen ni didiosen a Baal.

\s5
\v 3 Nangpuor isuna iti insenso idiay Tanap ti Ben-hinom. Pinapatayna pay dagiti putotna a lallaki babaen iti panangpuorna kadakadua a kas daton. Iti dayta, tinuladna dagiti makarimon a kaugalian dagiti bunggoy dagiti tattao a nagnaed idi sadiay, tattao a pinapanaw ni Yahweh idi sumungsungad dagiti Israelita iti dayta a daga.
\v 4 Nangidaton isuna kadagiti sakripisio kadagiti didiosen kadagiti pagdaydayawan iti tapaw dagiti turod ken iti sirok ti tunggal dakkel a nalangto a kayo.

\s5
\v 5 Ngarud, pinalubosan ni Yahweh a Diosna a parmeken ti armada ti ari ti Aram ti armadana. Nangtiliwda iti adu a soldado ti Juda ket impanda ida idiay Damasco a kas balud. Pinarmek pay ti armada iti ari ti Israel ti armada ti Juda ket pinapatayda ti adu kadagiti soldadoda.
\v 6 Iti maysa laeng nga aldaw, pinapatay ti armada ti putot a lalaki ni Remalias a ni Ari Peka a taga-Israel ti 120,000 a nalalaing a soldado idiay Juda. Napasamak dayta gapu ta tinallikudan dagiti tattao ti Juda ni Yahweh, a Dios a dinaydayaw dagiti kapuonanda.

\s5
\v 7 Pinapatay ni Zikri a maysa a mannakigubat manipud iti tribu ti Efraim da Maaseyas a putot a lalaki ni Ari Ahaz, ni Azrikam a mangimatmaton iti palasio ken ni Elkana a katulongan ti ari.
\v 8 Tiniliw dagiti soldado ti Israel ti 200,000 kadagiti tattao ti Juda, a pakairamanan dagiti adu nga assawa a babbai, annak a lallaki ken annak a babbai dagiti soldado ti Juda. Nangsamsamda pay iti adu a napapateg a banbanag ket inyawidda idiay Samaria.

\s5
\v 9 Ngem adda profeta ni Yahweh nga agnagan iti Oded ti adda idi idiay Samaria. Rimmuar isuna iti siudad tapno sabtenna ti armada bayat iti isusublida. Kinunana kadakuada, "Nakaunget ni Yahweh a Dios dagiti kapuonanyo kadagiti tattao ti Juda isu nga impaimana ida kadakayo, ket pinapatayyo ti adu unay nga addaan iti napalalo a pungtot.
\v 10 Ket ita, kayatyo ti agbasol babaen iti panangtagabuyo kadagiti lallaki ken babbai manipud iti Juda, ngem nagbasolkayo kenni Yahweh a Diostayo iti daytoy nga inaramidyo.
\v 11 Isu a dumngegkayo kaniak! Isubliyo idiay Juda dagiti kaillianyo a tiniliwyo, gapu ta napalalo ti pungtot ni Yahweh kadakayo gapu iti inaramidyo kadakuada."

\s5
\v 12 Ket binabalaw dagiti sumagmamano a mangidadaulo iti tribu ti Efraim a da Azarias a putot a lalaki ni Johanan, Berekias a putot a lalaki ni Mesillemot, Jehizkias a putot a lalaki ni Sallum, ken ni Amasa a putot a lalaki ni Hadlai dagiti agsubsubli manipud iti gubat.
\v 13 Kinunada kadakuada, "Masapul a saanyo nga ipan dagiti balud ditoy! No kasta ti aramidenyo, ibilangto ni Yahweh a nakabasoltayo. Adun dagiti nakabasolantayo; kayatyo kadi manen a nayonan ti basoltayo? Kapungtotnatayon ti Dios a tattao ti Israel!"

\s5
\v 14 Isu a kabayatan nga agbuybuya dagiti mangidadaulo ken dagiti dadduma, winayawayaan dagiti soldado dagiti balud ket insublida pay kadakuada dagiti napapateg a banbanag nga inalada kadakuada.
\v 15 Nangdutok dagiti mangidadaulo iti sumagmamano a lallaki a mangaywan kadagiti balud. Nangala dagitoy a lallaki kadagiti kawes kadagiti sinamsam dagiti soldado kadagiti tattao ti Juda ket intedda dagitoy a kawkawes kadagiti tattao a lamo-lamo. Inikkanda pay dagiti balud kadagiti sandalias ken dadduma a kawkawes, uray pay kadagiti makan ken mainom, ken innikanda ida iti lana ti olibo a pangsapsapoda kadagiti sugatda. Innikkanda iti asno dagiti nakapuy tapno pagsakayanda. Ket impanda amin ida idiay Jerico, a siudad nga addaan kadagiti adu a kaykayo iti palma. Kamaudiananna, nagsubli dagidiay a lallaki idiay Samaria.

\s5
\v 16 Iti dayta a tiempo, nangipatulod ni Ari Ahaz iti mensahe iti ari ti Asiria a dumawdawat iti tulong.
\v 17 Inaramidna dayta gapu ta immay manen ti armada dagiti Edomita ket rinautda ti Juda sada impanaw ti adu kadagiti tattao ti Juda a kas balud.
\v 18 Iti dayta met laeng a kanito, rinaut dagiti lallaki a taga-Filistia dagiti ili kadagiti arisadsad dagiti turod ken iti abagatan a let-ang ti Juda. Sinakupda dagiti siudad ti Betsemes, Aijalon, ken Gederot, Soco, Timna ken Gimzo agraman dagiti barbario iti abayda.

\s5
\v 19 Impalubos ni Yahweh a mapasamak dagitoy a banbanag tapno pagpakumbabaenna ni Ari Ahaz gapu ta insungsungna dagiti tattao ti Juda nga agaramid kadagiti nadangkes ken napalalo ti panangsukirna iti Dios.
\v 20 Imbaon ni Tiglat Pileser nga ari ti Asiria ti armadana ket imbagana a tulonganda ni Ahaz, ngem imbes a tulonganda isuna, riniribukda isuna.
\v 21 Nangala dagiti soldado ni Ahaz kadagiti napapateg a banbanag iti templo ken iti palasio ti ari ken kadagiti dadduma a mangidadaulo iti Juda, sada impaitulod dagitoy iti ari ti Asiria a pangbayad kenkuana tapno tulonganna ida, ngem nagkedked a tulongan ti ari ti Asiria ni Ahaz.

\s5
\v 22 Kabayatan a mapadpasan ni Ari Ahaz dagitoy a riribuk, kimmarkaro pay ti panagsukirna kenni Yahweh.
\v 23 Nangidaton isuna kadagiti sakripisio kadagiti didiosen a daydayawenda idiay Damasco, a makin-armada iti nangparmek iti armadana. Pinanunotna, "Tinulongan isuda dagiti didiosen a dinaydayaw dagiti ari ti Aram isu a mangidatonak kadagiti sakripisio kadagitoy a didiosen tapno tulongandak met." Ngem ti panagdaydayawna kadagidiay a didiosen ti nakaigapuan ti pannakadadael ni Ahaz ken ti entero nga Israel.

\s5
\v 24 Inummong ni Ahaz dagiti amin nga alikamen a maar-aramat iti templo ket binurakna dagitoy. Inkandadona dagiti ridaw ti templo ket nangibangon kadagiti altar a pagdaydayawan kadagiti didiosen iti tunggal suli ti kalsada idiay Jerusalem.
\v 25 Iti tunggal siudad idiay Juda, nangibangon dagiti trabahadorna kadagiti pagdaydayawan tapno pagpuoran kadagiti daton kadagiti didiosen, ket dayta ti nangpapungtot iti kasta unay kenni Yahweh a Dios a dinaydayaw dagiti kapuonanda.

\s5
\v 26 Ti listaan dagiti dadduma a banbanag nga inaramid ni Ahaz kabayatan nga isuna ti ari, manipud iti panagrugi ti panagturayna agingga iti ipapatayna ket naisurat iti Libro dagiti Ari ti Juda ken Israel.
\v 27 Natay ni Ahaz ket naitabon idiay Jerusalem ngem saan isuna a naitanem kadagiti pakaitantaneman dagiti dadduma nga ari. Ket ti putotna a lalaki a ni Hezekias ti naisaad nga ari.

\s5
\c 29
\p
\v 1 Agtawen ni Hezekias iti 25 idi naisaad isuna nga ari ti Juda. Nagturay isuna idiay Jerusalem iti 29 a tawen. Abiha ti nagan ti inana a putot a babai ni Zacarias.
\v 2 Inaramid ni Hezekias dagiti banbanag nga imbilang ni Yahweh a nalinteg, a kasla iti inaramid ti kapuonanna a ni Ari David.

\s5
\v 3 Kabayatan iti umuna a bulan iti umuna a tawen iti panagturay ni Hezekias iti Juda, linukatanna dagiti ridaw ti templo, ket tinarimaan daytoy dagiti trabahadorna.
\v 4 Ket inummongna dagiti papadi ken dagiti dadduma a kaputotan ni Levi idiay paraangan iti akindaya a paset ti templo,
\v 5 ket kinunana kadakuada, "Dakayo a kaputotan ni Levi, dumngegkayo kaniak! Aramidenyo ti seremonia ti pannakadalus ti bagiyo ken ti templo ni Yahweh tapno agbalin daytoy a lugar a mangpadayaw kenni Yahweh, a dinaydayaw dagiti kapuonanyo; irruaryo dagiti amin a makarurod nga adda iti nasantoan a disso.

\s5
\v 6 Saan a nagtulnog iti Dios dagiti kapuonantayo; adu dagiti inaramidda nga imbagana a dakes, ken inaramidda dagiti banbanag a saan a makaay-ayo kenkuana. Pinanawanda daytoy a lugar a pagnanaedan ni Yahweh ket tinallikudanda isuna.
\v 7 Inkandadoda dagiti ridaw ti templo ken ineddepda dagiti pagsilawan. Saanda a nagpuor iti insenso ken saanda a nangidatag kadagiti daton a naan-anay a maipuor iti rabaw ti altar idiay nasantoan a disso.

\s5
\v 8 Ngarud, nakapungtot ni Yahweh kadatayo a tattao ti Jerusalem ken kadagiti dadduma a lugar idiay Juda, ken pinagbutengna kadatayo dagiti dadduma a tattao. Ket linaisdatayo. Ammoyo la unay daytoy.
\v 9 Dayta ti gapuna a napapatay iti gubat dagiti ammatayo, ken naipanaw a kas balud kadagiti dadduma a pagilian dagiti putottayo a lallaki ken babbai ken dagiti assawatayo.

\s5
\v 10 Ngem ita, tarigagayko ti makitulag kenni Yahweh a Diostayo, iti kasta ket saannatayon a kapungtot.
\v 11 Dakayo a kasla annakkon, saanyo a sayangen ti aniaman a tiempo. Aramidenyo a dagus no ania ti kayat ni Yahweh nga aramidenyo. Pinilinakayo ni Yahweh a tumakder iti presensiana, nga agidatag kadagiti daton ken agpuor iti insenso."

\s5
\v 12 Ket inrugi dagitoy a kaputotan ni Levi ti agtrabaho iti templo. Manipud kadagiti kaputotan ni Kohat ket ni Mahat a putot a lalaki ni Amasai ken ni Joel a putot a lalaki ni Azarias. Manipud kadagiti kaputotan ni Merari ket ni Kis a putot a lalaki ni Abdi ken ni Azarias a putot a lalaki ni Jehallelel. Manipud kadagiti kaputotan ni Gerson ket ni Joah a putot a lalaki ni Zimma ken ni Eden a putot a lalaki ni Joah.
\v 13 Manipud kadagiti kaputotan ni Elizafan ket ni Simri ken ni Jeiel. Manipud kadagiti kaputotan ni Asaf ket ni Zacarias ken ni Mattanias.
\v 14 Manipud kadagiti kaputotan ni Heman ket ni Jehiel ken Simei. Manipud kadagiti kaputotan ni Jedutun ket ni Semaias ken Uzziel.

\s5
\v 15 Idi inummong dagidiay a lallaki dagiti padada a kaputotan ni Levi, ken idi inaramidda ti seremonia ti pannakadalus ti bagida kas panagsaganada iti panangtungpalda iti ari, nga agtungtungpal kadagiti bilin ni Yahweh, ket simrekda iti templo tapno dalusanda daytoy.
\v 16 Simrek dagiti papadi iti templo tapno dalusanda daytoy. Impanda iti paraangan ti templo ti amin a nasarakanda idiay templo a saan a makaay-ayo kenni Yahweh. Ket impan dagiti kaputotan ni Levi dagitoy idiay Tanap ti Kidron sada pinuoran dagitoy sadiay.
\v 17 Inrugi dagiti papadi ken dagiti dadduma a kaputotan ni Levi daytoy a trabaho iti umuna nga aldaw iti umuna a bulan ket nalpasda a naikonsagrar kenni Yahweh ti paraangan ti templo iti maikawalo nga aldaw iti dayta a bulan, ket nalpasda ti pannakaikonsagrar ti templo a pagdaydayawan kenni Yahweh kalpasan iti maysa a lawas.

\s5
\v 18 Ket napanda kenni Ari Hezekias ket impadamagda daytoy: "Nadalusanmin dagiti amin a paset ti templo, ken ti altar a pangipupuoran kadagiti daton a naan-anay a maipuor, ken dagiti amin nga alikamen a maus-usar iti altar, ti lamisaan a pangikabilan dagiti papadi iti tinapay iti sangoanan ni Yahweh ken dagiti alikamen a maus-usar iti dayta a lamisaan.
\v 19 Nagturay ni Ahaz kadatayo, sinukarna ti imbilin ni Yahweh, ket imbellengna ti adu kadagiti alikamen ken aruaten iti templo a rumbeng nga adda sadiay, ngem ita insublimin dagitoy, kinonsagraranmi dagitoy nga agpaay iti panagserbi kenni Yahweh, ket inkabilmi dagitoy iti sangoanan ti altar ni Yahweh, iti disso a mabalin a makita dagitoy.”

\s5
\v 20 Nasapa iti sumaruno a bigat, inummong ni Ari Hezekias dagiti opisial ti siudad ket napanda iti paraangan ti templo.
\v 21 Nangitugotda iti pito a toro a baka, pito a karnero, pito a kalakian nga urbon a karnero ken pito a kalakian a kalding a maidaton tapno pakawanen ni Yahweh dagiti basbasol dagiti amin a tattao iti pagarian ti Juda, ken tapno mapasin-aw ti templo. Binilin ti ari dagiti papadi, a kaputotan ni Aaron a masapul nga idatagda dagidiay nga ayup a kas daton kenni Yahweh iti rabaw ti altar.

\s5
\v 22 Isu a pinarti nga umuna dagiti papadi dagidiay a toro a baka ket innalada ti dara dagitoy sada inwarsi iti rabaw ti altar. Ket pinartida dagiti kalakian a karnero sada inwarsi dagiti dara dagitoy iti rabaw ti altar. Kalpasanna ket pinartida dagiti urbon a karnero sada insabbuag ti dara dagitoy iti rabaw ti altar.
\v 23 Dagiti kalding a naparti a kas daton tapno pakawanen ni Yahweh dagiti basbasol dagiti tattao ket naipan iti ari ken kadagiti dadduma nga adda sadiay. Ket impatay ti ari ken dagiti adda sadiay dagiti imada kadagidiay a kalding.
\v 24 Ket pinarti dagiti papadi dagidiay a kalding sada insabbuag ti dara dagitoy iti rabaw ti altar, a kas pakapakawanan dagiti basbasol ti Israel. Inaramid dayta dagiti papadi gapu ta imbilin ti ari a dagiti daton a naan-anay a maipuor iti rabaw ti altar ken dagiti dadduma a daton ket masapul a maidaton para iti amin a tattao ti Israel.

\s5
\v 25 Kalpasanna, imbaga ti ari kadagiti kaputotan ni Levi a siiigem kadagiti piangpiang, arpa, ken lira nga agtakderda iti uneg ti templo a kas panagtulnog iti imbilin ni David ken dagiti profetana a da Gad ken Natan. Dagidiay dagiti banbanag nga imbaga ni Yahweh kadagiti profetana a kaputotan ni Levi nga aramidenda.
\v 26 Isu a napan nagtakder dagiti kaputotan ni Levi iti templo, ket rinugianda a tinukar dagiti instrumento nga inted ni Ari David kadakuada. Ket pinuyotan met dagiti papadi dagiti trumpetada.

\s5
\v 27 Ket imbaga ni Hezekias kadagiti dadduma a papadi a partienda dagiti ayup a naan-anay a maipuor iti rabaw ti altar. Idi inrugida ti panangpartida kadagiti ayup, inrugi met dagiti tattao ti panagkantada iti panagdaydayaw kenni Yahweh kabayatan a tuktukaren dagiti dadduma a kaputotan ni Levi dagiti instrumentoda.
\v 28 Amin dagiti tattao nga adda sadiay ket nagparintumeng a nagdaydayaw kenni Yahweh, kabayatan nga agkakanta dagiti kumakanta ken agtuktukar dagiti trumutrumpeta. Intultuloyda nga inaramid daytoy agingga a nalpasda a naparti dagiti amin nga ayup a naan-anay a maipuor.

\s5
\v 29 Idi naidatondan dagidiay a datdaton, ti ari ken ti amin nga adda sadiay ket nagparitumeng a nagdaydayaw kenni Yahweh.
\v 30 Ket binilin ni Ari Hezekias ken dagiti opisialna dagiti kaputotan ni Levi a dayawenda ni Yahweh babaen iti panangkantada kadagiti kanta nga insurat ni David ken ni Asaf a profeta. Isu a siraragsak a nagkantada kadagiti kankanta, ket nagruknoyda a nagdaydayaw.

\s5
\v 31 Ket kinuna ni Hezekias, "Nadalusanyon ita dagiti bagiyo a maipaay iti dayaw ni Yahweh. Isu nga umasidegkayo iti templo ken iyegyo dagiti ayup a maidaton, ken mangiyegkayo pay kadagiti dadduma a daton a kas pagyamanyo kenni Yahweh gapu iti inaramidna kadakayo." Ket nangiyeg kadagiti ayup dagiti kayatna a mangiyeg tapno naan-anay a maipuor iti rabaw ti altar.

\s5
\v 32 Iti dagupna amin, nangiyegda iti pitopulo a toro a baka, sangagasut a karnero ken dua gasut a kalakian nga urbon a karnero a naan-anay a maipuor iti rabaw ti altar.
\v 33 Dagiti dadduma nga ayup nga inyegda ket 600 a toro a baka, 3,000 a karnero ken kalding a naidatag kenni Yahweh.

\s5
\v 34 Saan nga umanay dagiti papadi a manglalat kadagiti ayup a naan-anay a maipuor iti rabaw ti altar. Isu a tinulongan ida dagiti kakaduada a kaputotan ni Levi agingga a nalpas dayta a trabaho, ken agingga a naaramidda ti seremonia ti pannakadalus dagiti bagida para iti trabaho a panagdayaw kenni Yahweh, a kasla iti panangdalus dagiti kaputotan ni Levi kadagiti bagida a maipaay iti pannakaidayaw ni Yahweh.

\s5
\v 35 Mainayon pay kadagiti amin a datdaton a naan-anay a maipuor iti rabaw ti altar, pinuoran dagiti papadi dagiti taba a mairaman kadagiti ayup a naidaton tapno pagtalinaeden ti naimbag a pannakilangen-langen kenni Yahweh; adda pay dagiti sagut nga arak. Iti kastoy a wagas, nangrugi manen ti panagdaydayaw iti templo.
\v 36 Ket nagrambak ni Hezekias ken ti amin a tattao ti Juda gapu ta innikan ida ti Dios iti kabaelan a mangleppas a dagus iti amin a pannakatarimaan ti templo.

\s5
\c 30
\p
\v 1-3 Kayat a rambakan da Ari Hezekias, dagiti opisialna, ken dagiti amin a nagguumong a tattao idiay Jerusalem ti Fiesta ti Ilalabas. Ngem saanda a mabalin a rambakan daytoy iti kadawyan a tiempo, gapu ta adu kadagiti papadi ti saan pay a nakaipatungpal kadagiti amin a seremonia iti pannakadalus ti bagida, isu a saanda a mapalubosan nga aramiden ti trabaho iti dayta a fiesta. Kasta met a saan nga immay dagiti amin a tattao idiay Jerusalem tapno rambakanda daytoy. Isu a nagnunummoanda a rambakanda ti fiesta iti sumaruno a bulan.

\s5
\v 4 Napanunot ti ari ken dagiti amin a nagguummong a tattao a napintas daytoy a panggep.
\v 5 Isu a nagnunummoanda a mangipatulodda kadagiti mensahe iti amin a siudad ken barbarrio idiay Juda ken idiay Israel, manipud Beerseba iti abagatan agingga idiay Dan iti amianan, agraman kadagiti lugar iti tribu ni Efraim ken Manases, a mangawis kadagiti tattao nga umayda iti templo idiay Jerusalem tapno rambakanda ti Fiesta ti Ilalabas a pammadayaw kenni Yahweh, a Dios a dinaydayaw dagiti tattao ti Israel. Adu kadagiti tattao ti saan a nangrambak iti dayta a fiesta iti napalabas, uray pay no naisurat daytoy iti linteg ni Moises a rumbeng a rambakanda daytoy.

\s5
\v 6 Kas panagtulnogda iti imbilin ti ari, napan dagiti mensahero iti entero a Juda ken Israel, iyapanda dagiti mensahe nga insurat ti ari ken dagiti opisialna. Kastoy ti insuratda: "Dakayo nga Israelita, dakayo a nakalasat kalpasan iti pannakatagabuyo kadagiti ari ti Asiria, agsublikayo kenni Yahweh, a Dios a dinaydayaw dagiti kapuonanyo a da Abraham, Isaac ken Jacob, tapno agsubli met isuna kadakayo. Saan a sipupudno a nagtulnog dagiti amma ken dagiti kailiantayo kenni Yahweh, a Dios a dinaydayaw dagiti kapuonantayo.

\s5
\v 7 Saanyo nga aramiden ti kas iti inaramidda, ta ti inaramidda ti nakaigapuan ti napalalo a panangdusa kadakuada ni Yahweh nga uray la agbuteng dagiti dadduma a tattao no mangngegda ti inaramidna.
\v 8 Saanyo a patangkenen dagita uloyo a kas iti inaramid dagiti kapuonantayo. Aramidenyo no ania ti pagayatan ni Yahweh. Umaykayo iti templo idiay Jerusalem, a pinasantona para iti dayawna iti agnanayon. Aramidenyo no ania ti makaay-ayo kenni Yahweh a Diostayo tapno bumaawen ti pungtotna kadakayo.
\v 9 No agsublikayo kenni Yahweh, dagiti tattao a nangtiliw kadagiti kakabsattayo a lallaki ken babbai ken kadagiti annaktayo ket maasian kadakuada, ken palubosanda ida nga agsubli iti daytoy a daga. Saanyo a liplipatan a ni Yahweh a Diostayo ket nasingpet ken manangngaasi. No agsublikayo kenkuana, saannakayon a laksiden."

\s5
\v 10 Napan dagiti mensahero kadagiti amin a siudad iti tribu ti Efraim ken Manases, agingga iti tribu ni Zabulon iti amianan, ket intedda kadakuada daytoy a mensahe, ngem kaaduan kadagiti tattao sadiay ti nanglais ken nangrabak kadakuada.
\v 11 Ngem sumagmamano a tattao manipud kadagiti tribu ti Aser, Manases, ken Zabulon ti nangbigbig iti basolda ket napanda idiay Jerusalem.
\v 12 Kasta met idiay Juda, tinignay ti Dios dagiti tattao nga gmaymaysada nga agtungpal kenni Yahweh, nga isu ti imbaga ti ari ken dagiti opisialna nga aramidenda iti mensahe nga impatulodda.

\s5
\v 13 Isu nga iti maikadua a bulan iti dayta a tawen, nakaad-adu a tattao ti naguumong idiay Jerusalem tapno rambakanda ti Fiesta ti Tinapay nga Awan Lebadurana.
\v 14 Inikkatda dagiti altar ni Baal idiay Jerusalem ken pinukawda dagiti altar a pagpupuoranda iti insenso a kas panagdayawda kadagiti didiosen; pinuoranda amin dagitoy idiay Tanap ti Kidron.
\v 15 Iti maika-14 nga aldaw iti dayta a bulan, pinartida dagiti karnero nga agpaay iti Fiesta ti Ilalabas. Nagbain dagiti papadi ken dagiti dadduma a kaputotan ni Levi a saan a nangaramid iti seremonia ti pannakadalus; ket inaramidda ti seremonia ti pannakadalus ti bagida tapno maikarida iti panagserbi kenni Yahweh, ket impanda iti templo dagiti ayup tapno naan-anay a maipuor iti rabaw ti altar idiay balay ni Yahweh.

\s5
\v 16 Ket nagtakderda kadagiti lugar a rumbeng a pagtakderanda nga insurat ni Moises iti lintegna. Kalpasanna, inted dagiti kaputotan ni Levi kadagiti papadi dagiti malukong a naglaon iti dara dagiti ayup a naidaton, ket winarsian dagiti papadi iti dara ti rabaw ti altar.
\v 17 Adu kadagiti tattao iti taripnong ti saan a nangaramid iti seremonia ti pannakadalus, isu a saanda a mabalin a partien dagiti karnero sada idaton kenni Yahweh. Isu a kasapulan a dagiti kaputotan ni Levi ti mangparti kadagiti urbon a karnero nga agpaay kadagiti tattao.

\s5
\v 18 Uray no kaaduan kadagiti tattao a nagtaud iti tribu ni Efraim, Manases, ken Issacar ti saan a nangaramid iti seremonia ti pannakadalus, nanganda latta iti taraon ti Fiesta ti Ilalabas, saanda nga inkaskaso dagiti annuroten nga insurat ni Moises. Ngem inkararagan ni Hezekias ida a kunana, "O Yahweh, kankanayonmo nga ar-aramiden ti naimbag; ikararagko a pakawanem ti tunggal maysa
\v 19 a sipupudno nga agtarigagay nga agdayaw kenka, O Dios a dinaydayaw dagiti kapuonanmi, uray no saanda a dinalusan ti bagida babaen iti panangtungpal kadagiti nasagradoan a linteg nga intedmo kadakami."
\v 20 Ket impangag ni Yahweh ti kararag ni Hezekias; pinakawanna dagiti tattao ket saanna ida a dinusa.

\s5
\v 21 Rinambakan dagiti Israelita nga adda idiay Jerusalem ti Fiesta ti Tinapay nga Awan Lebadurana iti las-ud ti pito nga aldaw. Napalalo ti ragsakda bayat iti panagrambakda, kabayatan nga agkankanta dagiti papadi ken dagiti dadduma a kaputotan ni Levi iti panagdaydayaw kenni Yahweh iti inaldaw ken kabayatan a tuktukarenda dagiti instrumento iti panagdaydayawda iti Dios.
\v 22 Nagyaman ni Hezekias kadagiti amin a kaputotan ni Levi iti panangaramidda iti daytoy a trabaho a maipaay kenni Yahweh, ken gapu iti nakalalaing a panangidalanda kadagiti tattao nga agdaydayaw. Ta iti las-ud daydiay nga pito nga aldaw, kinnan dagiti tattao ti taraon iti Fiesta ti Ilalabas ken nangiyegda kadagiti daton a mangpatalinaed iti pannakilangen-langen kenni Yahweh ket nagdaydayawda kenni Yahweh a Dios a dinaydayaw dagiti kapuonanda.

\s5
\v 23 Ket inkeddeng ti sibubukel a bunggoy nga agrambakda pay iti pito nga aldaw, isu a kasta ti inaramidda; siraragsak a nagrambakda iti pito pay nga aldaw.
\v 24 Nangited ni Ari Hezekias iti 1,000 a bulog a baka ken 7,000 a karnero a maparti tapno kanen dagiti tattao kabayatan iti fiesta, ken nangted pay dagiti opisial iti 1,000 a baka a bulog, 10,000 a karnero ken kalding. Adu a papadi ti nangaramid iti seremonia ti pannakadalus ti bagida para iti panagserbi kenni Yahweh ken tapno agdayaw kenkuana iti daytoy a fiesta.

\s5
\v 25 Naragsak ti amin a tattao ti Juda agraman dagiti papadi, dagiti dadduma a kaputotan ni Levi ken ti amin a tattao nga immay manipud iti Israel, ken agraman dagiti sumagmamano a naggapu kadagiti dadduma a pagilian nga agnanaed iti Israel ken Juda.
\v 26 Amin nga adda iti Jerusalem ket naragsak iti kasta unay gapu ta awan ti kasla iti daytoy a napasamak idiay Jerusalem sipud idi ni Solomon a putot a lalaki ni David ti ari ti Israel.
\v 27 Timmakder dagiti papadi ken dagiti dadduma a kaputotan ni Levi tapno bendisionanda dagiti tattao ket impangag ida ti Dios gapu ta nakadanon dagiti kararagda sadi langit, a nasantoan a lugar a pagnanaedan ti Dios.

\s5
\c 31
\p
\v 1 Idi nalpas ti fiesta, napan dagiti Israelita nga adda idiay kadagiti amin a siudad iti Juda ket binurakburakda dagiti batbato a pagdaydayawan kadagiti didiosen, ken tinumbada dagiti imahen ni Asera a diosa a daydayawen dagiti tattao. Dinadaelda dagiti pagdaydayawan ken dagiti altar ni Baal iti entero a tribu ti Juda ken Benjamin, kasta met iti tribu ni Efraim ken Manases. Kalpasan iti panangdadaelda kadagitoy, nagsublida kadagiti siudadda ken il-ilida.

\s5
\v 2 Binunggo-bunggoy ni Hezekias dagiti papadi ken dagiti dadduma a kaputotan ni Levi. Dinutokanna ti dadduma kadagiti bunggoy a mangidaton iti naan-anay a maipuor iti rabaw ti altar ken daton a pakikappia kenni Yahweh. Dinutokanna ti dadduma a bunggoy a trabahoenda ti dadduma a trabaho idiay templo: Dagiti dadduma ket idauloanda dagiti tattao iti panagdaydayawda, dagiti dadduma ket agyaman kenni Yahweh, ken dagiti dadduma ket agkanta iti panagdaydayaw kenni Yahweh iti ruangan ti templo.
\v 3 Nangted ti ari iti paggatang kadagiti ayup a maidaton iti bigat ken iti rabii iti tunggal aldaw, ken iti Aldaw a Panaginana, tapno rambakan ti baro a bulan, ken uray kadagiti sabali a fiesta, segun iti naisurat kadagiti linteg nga inted ni Yahweh kenni Moises.

\s5
\v 4 Imbaga ni Hezekias kadagiti tattao nga agnanaed idiay Jerusalem nga itedda kadagiti papadi ken kadagiti dadduma a kaputotan ni Levi dagiti bingayda kadagiti karne a rumbeng a maited kadakuada, tapno maitedda ti amin a tiempoda nga agtulnog kadagiti linteg ni Yahweh.
\v 5 Apaman a naibagana dayta kadakuada, sibubuslonda nga inted dagiti umuna a paset ti apitda a trigo, ken dagiti umuna a paset ti baro nga arak nga inaramidda, lana ti olibo ken diro, ken dagiti mulmula a nagtubo kadagiti taltalonda. Inyegda iti templo dagiti amin nga apagkapullo dagiti mulmulada.

\s5
\v 6 Inyeg met dagiti tattao ti Israel ken Juda nga agnanaed kadagiti nadumaduma a siudad iti Juda dagiti apagkapullo dagiti baka ken karnero ken kalding, ken ti apagkapullo dagiti dadduma pay a banbanag nga insinada a para iti pakaidayawan ni Yahweh a Diosda, ket inggabsuonda amin dagitoy a banbanag.
\v 7 Rinugiananda nga inaramid dayta iti maikatallo a bulan ket pinalpasda dayta iti maikapito a bulan.
\v 8 Idi nakita ni Hezekias ken dagiti opisialna dagiti gabsuon, dinaydayawda ni Yahweh ket kiniddawda iti Dios a bendisionanna dagiti tattao.

\s5
\v 9 Ngem sinaludsod ni Hezekias dagiti papadi ken dagiti dadduma a kaputotan ni Levi, "Ania dagitoy a gabsuon?"
\v 10 Kalpasanna, simmungbat ni Azarias a nangato a padi, a kaputotan ni Zadok, "Manipud idi rinugian dagiti tattao nga iyeg dagiti sagutda iti templo, adu taraonmi ngem iti kasapulanmi. Napasamak daytoy gapu ta binendisionan ni Yahweh dagiti padatayo nga Israelita iti kasta unay, isu a daytoy ti natda kalapasan a dakami a papadi ken dagiti kaputotan ni Levi ket innalami amin a kasapulanmi!"
\v 11 Imbilin ngarud ni Hezekias a rumbeng a mangisaganada kadagiti pagiduldulinan a siled iti templo a pakaikabilan kadagitoy nga abasto.
\v 12 Kalpasanna, inyunegda kadagiti siled a pagiduldulinan dagiti apagkapullo ken dagiti sagut ken dagiti banbanag a naisagut kenni Yahweh nga inyeg dagiti tattao. Maysa kadagiti kaputotan ni Levi nga agnagan iti Konanias ti mangimaton kadagidiay a banbanag, ket ti adingna a ni Simei ti katulonganna.
\v 13 Dagitoy a dua a lallaki ti mangimatmaton kada Jehiel, Azazias, Nahat, Asahel, Jerimot, Josabad, Eliel, Ismakias, Mahat ken Benaias kabayatan nga ar-aramidenda ti trabaho. Dinutokan ida ni ari Hezekias; ni Azarias ti mangimaton iti amin a banag a maar-aramid idiay templo.

\s5
\v 14 Ni Kore a putot a lalaki ni Imna, maysa pay a kaputotan ni Levi, a nangguardia iti makin daya a ruangan ti templo ti mangimaton kadagiti sagut iti Dios a nagtaud iti kaunggan. Inbunongna kadagiti papadi ken kadagiti dadduma a kaputotan ni Levi dagiti sagut ken dagiti dadduma a naisagut kenni Yahweh.
\v 15 Sipupudno a tinulongan isuna da Eden, Miniamin, Jesua, Semaias, Amaias ken Secanias kadagiti il-ili a pagnanaedan dagiti papadi. Imbunongda dagitoy a banbanag kadagiti bunggoy dagiti padada a padi; imbunongda dagitoy iti tunggal maysa, agraman dagiti ub-ubbing ken dagiti nataengan.

\s5
\v 16 Imbunongda met kadagiti lallaki nga agtawen iti tallo wenno nasursurok pay, dagidiay nailista ti naganda iti nalukot a nakaisuratan dagiti nagnagan dagiti pamilia. Dagitoy ket lallaki a mapalubosan nga umuneg iti templo tapno aramidenda ti trabahoda iti inaldaw, dagiti trabaho a naidutok iti tunggal bunggoy.

\s5
\v 17 Dagiti nagan dagiti papadi ket nailanad kadagiti nalukot a pagbasaan a nakaisuratan dagiti nagnagan dagiti pamiliada. Imbunongda met dagiti banbanag kadagiti bunggoy dagiti kaputotan ni Levi, dagidiay agtawen iti 20 wenno nasursurok pay.
\v 18 Inramanda dagiti amin a babassit nga annakda, dagiti assawada ken dagiti dadduma pay nga annakda a lallaki ken babbai a nakalanad dagiti naganda iti nalukot a nakaisuratan dagiti nagnagan dagiti pamilia, gapu ta sipupudno met nga inlasinda dagiti bagbagida a para iti pakaidayawan ni Yahweh ken para iti annurotenna para iti kinasanto.
\v 19 Nangdutok met ni Hezekias kadagiti dadduma a lallaki a mangibunong kadagiti dadduma a paset dagidiay a sagut kadagiti papadi ken kadagiti dadduma a kaputotan ni Levi nga agnanaed kadagiti pagpaspasturan iti aglaw-law dagiti il-ili ti Juda. Ngem dagiti laeng kaputotan ni Aaron nga umuna a nangato a padi, a nailanad ti naganda iti nalukot a nakaisuratan dagiti nagnagan dagiti pamilia ti inikkanda kadagiti banbanag.

\s5
\v 20 Kasta ti inaramid ni Hezekias iti entero a Juda. Kankanayonna nga ar-aramiden a sipupudno dagiti banbanag nga ibagbaga ni Yahweh a Diosna a nasayaat ken naimbag.
\v 21 Iti amin nga inar-aramidna para iti panagdayaw iti templo, ken bayat iti panagtulnogna kadagiti linteg ken bilbilin ti Dios, ikagkagumaanna a suksukimaten ti pagayatan ti Diosna, ken nagtrabaho isuna a sisisiglat. Isu a nagballigi isuna.

\s5
\c 32
\p
\v 1 Kalpasan iti panagtungpal ni Ari Hezekias kadagiti bilbilin ni Yahweh ken naaramidna amin dagidiay a banbanag, rinaut ni Senakerib nga Ari ti Asiria ken ti armadana ti Juda. Binilinna dagiti soldadona a lakubenda dagiti siudad a napalawlawan kadagiti pader, pagarupenda a madadael ken makastrekda kadagidiay a pader ket masakupda dagidiay a siudad.

\s5
\v 2 Idi nakita ni Hezekias nga immay ni Senakerib a kaduana ti armadana ket gandatda a rauten ti Jerusalem,
\v 3-4 inyumanna kadagiti opisialna ken kadagiti papangulo ti armadana. Kinunada iti bagbagida, "Apay koma a palubusantayo ti ari ti Asiria ken ti armadana nga umay ken agsapul iti nawadwad a danum a mainom?" Inkeddengda ngarud a serraan ti ayus ti danum a rumuar iti siudad. Maysa a dakkel a bunggoy dagiti lallaki ti nagguummong ket sinerraanda amin dagiti ubbog ken dagiti waig nga agturong iti dayta a disso.

\s5
\v 5 Kalpasanna, nagtrabahoda a nalaing tapno tarimaanenda dagiti amin a paset ti pader ti siudad a nadadael, ken nangipasdekda kadagiti pagwanawanan iti rabaw dagiti pader. Pinatibkerda dagiti Milo, maysa a nangato a pader nga alalay iti laud a paset iti siudad ni David. Nangaramidda pay iti adu nga armas ken kalasag.

\s5
\v 6 Nangdutok ni Hezekias kadagiti mangidaulo iti armada, ken inummongna ida iti sangoananna idiay plasa iti maysa a ruangan ti siudad, ket pinabilegna ida babaen iti panangibagana iti kastoy kadakuada:
\v 7 "Papigsaen ken paturedenyo dagiti pakinakemyo. Saankayo nga agbuteng wenno maupay gapu iti ari ti Asiria ken iti dakkel nga armada a kaduana, gapu ta adda ni Yahweh kadatayo, ken nabilbileg ti pannakabalinna ngem iti pannakabalinda.
\v 8 Kasapulanda ti agtalek iti pannakabalin ti tao, ngem adda kadatayo ni Yahweh a Diostayo a mangtulong kadatayo ken makiranget para kadatayo." Isu nga ad-adda a timmured dagiti tattao gapu iti imbaga ni Hezekias, nga ari ti Juda.

\s5
\v 9 Saan a nagbayag, idi palpalawlawan ni Senakerib ken dagiti soldadona ti siudad ti Lakis, nangibaon isuna kadagiti sumagmamano nga opisialna a mapan iti Jerusalem tapno ibagada daytoy a mensahe kenni Ari Hezekias ken iti amin a tattao ti Juda nga adda idiay:
\v 10 Siak ni Sinakerib, a nabileg nga ari ti Asiria, ket ibagak daytoy: Kabayatan nga agnanaedkayo iti Jerusalem, palpalawlawan dagiti soldadok ti siudad. Isu nga ania pay ti pagtaltalkanyo a mangpatalged kadakayo?

\s5
\v 11 Kunkuna ni Hezekias kadakayo, 'Ispalennatayo ni Yahweh a Diostayo manipud iti panangparmek kadatayo iti armada ni Senakerib.' Kayatnakayo a matay gapu iti bisin ken waw.
\v 12 Ni Hezekias ti nangibaon kadagiti tattaona nga ikkatenda dagiti pagdaydayawan kadagiti didiosen ken dagiti altar kadagiti away, ibagbagana kadakayo a tattao ti Jerusalem ken kadagiti dadduma a lugar iti Juda, 'Masapul a maysa laeng nga altar ti pagdayawanyo ken pagpuoranyo kadagiti daton.'

\s5
\v 13-14 Dakayo a tattao, saanyo kadi nga ammo no ania ti inaramidko ken dagiti kapuonak kadagiti amin a tribu kadagiti sabali a pagilian? Dinadaelmi amin ida ket saan ida a naisalakan dagiti didiosenda manipud kaniak.
\v 15 Saankayo ngarud nga agpaallilaw kenni Hezekias a kas iti daytoy. Saanyo a patpatien dagiti ibagbagana, gapu ta awan pay ti didiosen iti uray ania a nasion wenno pagarian ti nakaispal kadagiti tattaona manipud iti panangsakup ti armadak ken dagiti armada dagiti kapuonak. Isu nga awan duadua a saannakayo a maispal ti diosyo manipud iti pannakabalinko."

\s5
\v 16 Adu pay ti pananglais nga imbaga dagiti opisial ni Senakirib kenni Yahweh a Diosda ken ni Hezekias, a nagserbi a nasayaat iti Dios.
\v 17 Adda pay surat ni Ari Senakirib a pananglais kenni Yahweh, a Dios dagiti Israelita. Insuratna, "Awan dios iti aniaman kadagitoy a nasion ti nakaisalakan kadagiti tattaona manipud kaniak. Kasta met, saan a maisalakan ti dios ni Hezekias dagiti tattaona iti pannakabalinko."

\s5
\v 18 Kalpasanna, impukkaw dagiti opisial iti pagsasao a Hebreo kadagiti tattao nga adda iti rabaw ti pader, tapno butbutngenda ida iti kasta unay, a pagarupen ti armada ti Asiria a babaen iti kastoy ket masakupda ti siudad nga uray awan ti gubat.
\v 19 Tinagibassitda ti Dios a daydayawen dagiti tattao ti Jerusalem a kas iti panangtagibassitda kadagiti didiosen dagiti tribu iti lubong, didiosen nga inaramid laeng dagiti agkitkitikit.

\s5
\v 20 Immasug ngarud da Ari Hezikias ken ni profeta Isaias iti Dios, sipapasnek nga inkararagda ti maipanggep iti daytoy.
\v 21 Ket iti dayta a rabii, nangibaon ni Yahweh iti anghel a nangpapatay kadagiti amin a soldado ti Asiria ken kadagiti papanguloda ken kadagiti opisialda nga adda iti ayan ti nangipatakderan ti ari ti Asria ken ti armadana kadagiti toldada. Isu a pimmanaw ti ari ti Asiria, ket nagawid iti bukodna a pagilian, a mababain iti kasta unay. Ket maysa nga aldaw, idi napan isuna iti templo ti didiosenna, sumagmamano kadagiti annakna ti nangduyok kenkuana iti kampilan ket natay.

\s5
\v 22 Kasta ti panangidalan ni Yahweh ken panangispalna kenni Hezekias ken kadagiti tattao ti Jerusalem manipud iti pannakabalin ni Senakirib nga ari ti Asiria, ken manipud iti pannakabalin dagiti amin a kabusorda.
\v 23 Adu a tattao ti nangiyeg kadagiti sagut kenni Yahweh idiay Jerusalem, ken nangiyegda met kadagiti nangingina a sagut kenni Ari Hezekias. Ket manipud iti dayta a tiempo, raraemen iti kasta unay dagiti tattao kadagiti amin a nasion ni Hezekias.

\s5
\v 24 Ita dayta a tiempo, nagsakit iti nakaro ni Hezekias. Impagarupna a matayen isuna. Ngem nagkararag isuna kenni Yahweh, ket impangag ni Yahweh. Nagtignay isuna iti nakaskasdaaw ket naagasan ni Hezekias.
\v 25 Ngem natangsit unay ni Hezikias, ket saan isuna a nagyaman kenni Yahweh iti kinaimbagna kenkuana. Nakaunget ngarud ni Yahweh kenkuana ket dinusana isuna agraman dagiti tattao ti Jerusalem ken kadagiti dadduma pay a lugar idiay Juda.
\v 26 Kalpasanna, dimmawat ni Hezekias iti pammakawanna iti kinatangsitna, ket dimmawat met iti pammakawan dagiti tattao ti Jerusalem gapu iti basolda. Isu a saan ida a dinusa ni Yahweh kadagiti nabatbati pay a tawtawen a ni Hezekias ti arida.

\s5
\v 27 Bimmaknang iti kasta unay ni Hezekias ken mararaem iti kasta unay. Nangaramid dagiti trabahadorna kadagiti siled a pagidulinan kadagiti pirak ken balitokna, kadagiti napapateg a batbatona, kadagiti bangbanglo, ken kadagiti kalasag ken dadduma pay a napapateg a banbanag.
\v 28 Nangipasdek met dagiti trabahadorna kadagiti pasdek a pagidulinan kadagiti trigo, ken kadagiti arak ken lana ti olibo nga inaramid dagiti tattao ket inyegda kenkuana. Nangaramidda met kadagiti pagikulongan kadagiti agduduma a kita ti dingwen, ken kulongan a para kadagiti arban ti karnero ken kadagiti kalding.
\v 29 Nangipasdekda met kadagiti siudad a pakaanayan iti nakaad-adu nga arban ti karnero, kalding ken pangen ti dingwen, gapu ta pinabaknang iti kasta unay ti Dios isuna.

\s5
\v 30 Ni Hezekias ti nangbilin kadagiti trabahadorna a serraanda dagiti pagayusan ti danum nga agay-ayus manipud iti ubbog ti Gihon, ken mangaramidda iti rukib a pagnaan ti danum nga agturong iti lauden a disso iti maaw-awagan a siudad ni David. Kinabaelanna nga inaramid dagiti amin a kayatna nga aramiden.
\v 31 Ngem idi immay agsaludsod dagiti mensahero nga imbaon dagiti mangiturturay iti Babilonia maipanggep iti nakaskasdaaw nga inaramid ti Dios kenkuana, pinalubosan ti Dios ni Hezekias nga ibagana ti kayatna nga ibaga, tapno suotenna no aklunenna wenno saan a ti Dios ti nangaramid iti nakaskasdaaw.

\s5
\v 32 Ti listaan dagiti dadduma a banbanag a napasamak kabayatan iti panagturay ni Hezekias, ken dagiti banbanag nga inar-aramidna a makay-ayo iti Dios, ket nailanad iti nalukot a nakaisuratan iti Sirmata ni Isaias a Profeta. Naisurat pay dagitoy iti Libro dagiti Ar-ari iti Juda ken Israel.
\v 33 Idi natay ni Hezekias, naitanem isuna iti pakaitantaneman dagiti ari ti Juda a mararaem unay. Pinadayawan isuna dagiti amin a tattao iti Jerusalem ken kadagiti dadduma a lugar idiay Juda. Kalpasanna, ti putotna a lalaki a ni Manases ti simmukat nga ari.

\s5
\c 33
\p
\v 1 Agtawen iti 12 ni Manases idi naisaad isuna nga ari ti Juda, ket nagturay isuna idiay Jerusalem iti 55 a tawen.
\v 2 Adu dagiti inaramidna a banbanag nga imbaga ni Yahweh a dakes. Tinuladna dagiti makarimon a banbanag nga inar-aramid idi dagiti bunggoy dagiti tattao a pinapanaw ni Yahweh iti Israel bayat iti iseserrek dagiti tattaona iti daga.
\v 3 Binilinna dagiti trabahadorna a tarimaanenda dagiti pagdaydayawan kadagiti didiosen a dinadael ni amana a Hezekias. Imbilinna kadakuada nga agaramidda kadagiti imahen a pagdayawan iti didiosen a ni Baal, ken agaramidda kadagiti imahen a pagdayawan kenni diosa a ni Asera. Nagrukob met isuna tapno agdaydayaw kadagiti amin a bitbituen.

\s5
\v 4 Binilinna dagiti trabahadorna a mangipasdekda kadagiti altar para kadagiti ganggannaet a didiosen iti mismo a templo, ti disso a kinuna ni Yahweh, "Ditoy Jerusalem ti kayatko a pagdayawan kaniak dagiti tattao iti agnanayon."
\v 5 Imbilinna a maipasdek dagita nga altar a pagdaydayawan kadagiti amin a bituen iti agsumbangir a paraangan ti templo.
\v 6 Indatonna pay dagiti dadduma kadagiti putotna a lallaki ket pinuoranna ida idiay Tanap ti Ben Hinnom. Nagan-anito isuna. Nakiuman isuna kadagiti mammuyon. Nagkulam isuna. Nakiuman isuna kadagiti tattao a makium-uman kadagiti espiritu dagiti natay tapno ammoenna ti mapasamak iti masangoanan. Adu dagiti inaramidna nga imbaga ni Yahweh a dakes, banbanag a nangpaunget kenni Yahweh iti kasta unay.

\s5
\v 7 Innala ni Manases ti nakitikitan a didiosen nga inaramid dagiti trabahadorna ket inkabilna daytoy iti templo. Dayta ti templo nga imbaga ti Dios kenni David ken iti putotna a ni Solomon, "Maipasdek ditoy Jerusalem ti templok, a siudad a pinilik a kayatko a pagdayawan kaniak dagiti tattao iti agnanayon.
\v 8 No tungpalenda dagiti amin a linteg ken bilbilin ken annuroten nga imbagak kenni Moises nga ibagana kadakuada, saankon a piliten a papanawen dagiti Israelita iti daytoy a daga nga intedko kadagiti kapuonanda."
\v 9 Ngem insungsong ni Manases dagiti tattao ti Jerusalem ken dagiti tattao kadagiti sabali a luglugar idiay Juda nga agaramid kadagiti dakes, isu a nadakdakes pay ti inaramidda ngem iti inaramid dagiti tattao a pinapanaw ni Yahweh bayat iti iseserrek dagiti Israelita iti daga.

\s5
\v 10 Nagsao ni Yahweh kenni Manases ken kadagiti tattao ti Juda, ngem saanda nga impangag.
\v 11 Isu a pinaumay ni Yahweh dagiti papangulo ti armada ti Asiria ken dagiti soldadoda tapno rautenda ti Jerusalem, ket tiniliwda ni Manases. Sinimaanda ti agungna, kinawaranda iti bronze dagiti sakana, ket inyapanda isuna idiay Babilonia.

\s5
\v 12 Kabayatan nga agsagsagaba isuna idiay, sipapasnek a nagpakumbaba isuna iti sangoanan ni Yahweh a Dios a dinaydayaw dagiti kapuonanna, ket immasug isuna kenni Yahweh a tulonganna isuna.
\v 13 Idi nagkararag isuna, impangag ni Yahweh ket kinaasianna. Isu a pinalubosanna isuna nga agsubli idiay Jerusalem tapno agturay manen iti pagarianna. Kalpasanna, naamiris ni Manases a ni Yahweh ket Dios, a kayana nga aramiden ti aniaman a banag.

\s5
\v 14 Saan a nagbayag, tinarimaan dagiti trabahador ni Manases ti akindaya a paset iti makinruar a pader a nakapalawlaw iti Jerusalem, ket pinatayagna daytoy. Dumanon dayta a paset manipud iti waig ti Gihon iti amianan agingga iti Ruangan ti Ikan, ken iti aglawlaw iti paset ti siudad nga aw-awaganda iti turod ti Opel. Nangdutok met ni Manases kadagiti opisial ti armada a mangbantay iti tunggal siudad ti Juda a napalawlawan iti pader.
\v 15 Inikkat dagiti trabahador ni Manases dagiti didiosen iti templo ken dagiti nakitikitan a ladawan dagiti didiosen dagiti dadduma a nasion. Impaikkatna pay kadakuada dagiti altar nga inaramidda idi idiay Bantay Sion ken uray kadagiti dadduma a luglugar idiay Jerusalem. Impaibellengna amin dagitoy iti ruar ti siudad.

\s5
\v 16 Kalpasanna, binilinna ida a tarimaanenda ti altar ni Yahweh, ken nangidaton isuna kadagiti sakripisio a mangisubli iti pannakikappia kenni Yahweh ken pagyaman kenkuana. Ken binilinna dagiti tattao ti Juda a masapul a ni Yahweh laeng ti dayawenda.
\v 17 Nagtultuloy ti panangidaton dagiti tattao kadagiti sakripisio kadagiti pagdaydayawan, ngem para kenni Yahweh laeng a Diosda.

\s5
\v 18 Dagiti dadduma a banbanag a napasamak kabayatan iti panagturay ni Manases, agraman dagiti kararagna iti Dios ken dagiti mensahe manipud kenni Yahweh nga imbaga dagiti profeta kenkuana, ket naisurat iti Libro dagiti Ar-ari ti Israel.
\v 19 Dagiti inkararag ni Manases ken ti panangaasi ti Dios kenkuana gapu iti panagasugna iti Dios-kasta met dagiti basbasolna ken dagiti panagsalungasingna iti Dios-agraman dagiti listaan dagiti luglugar a nangipasdekanna kadagiti pagdaydayawan ken nangisaadanna kadagiti imahen a pagdayawan iti diosa a ni Asera ken kadagiti dadduma a didiosen a nagdaydayawanna-nailanad amin dagitoy kadagiti insurat dagiti profeta.
\v 20 Natay ni Manases ket naitanem iti palasiona. Ket ni Amon a putotna a lalaki ti naisaad nga ari ti Juda.

\s5
\v 21 Agtawen ni Amon iti 22 idi naisaad isuna nga ari, ket nagturay isuna idiay Jerusalem iti dua a tawen.
\v 22 Adu dagiti inaramidna nga imbaga ni Yahaweh a dakes, a kas iti inaramid ti amana a ni Manases. Nagdaydayaw ni Amon kadagiti amin a didiosen nga inaramid dagiti trabahador ni Manases.
\v 23 Ngem saan isuna a nagpakumbaba ken nagsubli kenni Yahweh a kasla koma iti inaramid ti amana. Isu nga ad-adda a managbasol isuna ngem iti amana.

\s5
\v 24 Kalpasanna, plinano dagiti opisial ni Amon a papatayenda isuna. Pinapatayda isuna iti bukodna a palasio.
\v 25 Ngem pinapatay dagiti tattao ti Juda dagiti amin a nangpapatay kenni Amon, ket insaadda ni Josias a putotna a lalaki nga arida.

\s5
\c 34
\p
\v 1 Walo ti tawen ni Josias idi naisaad isuna nga ari ti Juda. Nagturay isuna iti 31 a tawen idiay Jerusalem.
\v 2 Inaramidna dagiti banbanag a makaay-ayo kenni Yahweh, ken nagbiag isuna a kas iti panagbiag ti kapuonanna a ni Ari David. Tinungpalna dagiti amin a paglintegan ti Dios.
\v 3 Idi dandanin nga agwalo a tawen ti panagarina, idi agtutubo pay laeng isuna, rinugiannan ti agdayaw iti Dios a kas iti inaramid ti kapuonanna a ni Ari David. Kalpasan iti uppat a tawen, rinugianna nga ikkaten dagiti amin a pagdaydayawan dagiti pagano idiay Jerusalem ken iti dadduma a luglugar idiay Juda, ken dagiti imahen ti diosa a ni Asera ken dagiti nakitikitan a didiosen ken landok nga estatua.

\s5
\v 4 Kabayatan iti panagturayna kadakuada, rinebba dagiti trabahadorna dagiti altar a pagdaydayawan dagiti tattao kenni Baal. Binurakburakda dagiti altar nga asideg kadagidiay nga altar, a pagpupuoran dagiti tattao iti insenso. Binurakburakda dagiti imahen a pagdaydayawan kenni Asera a diosa ken dagiti didiosen a kayo a nakitikitan wenno bato ken landok nga imahen. Binurakburakda dagitoy sada inwaris kadagiti tanem dagiti nagidatdaton kadagiti sakripisio kadagitoy.
\v 5 Pinuoranda dagiti tultulang dagiti papadi a nagidaton kadagiti sakripisio kadagitoy nga altar; pinuoranda dagitoy kadagiti bukodda nga altar. Iti kasta a wagas, pinagbalin ni Josias a maikari manen a pagdaydayawan kenni Yahweh ti Jerusalem ken dagiti dadduma a luglugar idiay Juda.

\s5
\v 6 Kadagiti ili kadagiti tribu ti Manases, Efraim, ken Simeon, agingga iti amianan iti tribu ti Neftali ken kadagiti nadadael iti aglawlaw dagidiay amin nga ili,
\v 7 rinebba dagiti trabahador ni Josias dagiti altar dagiti pagano ken dagiti imahen a pagdaydayawan kenni Asera a diosa, sada binurbur dagitoy, didiosen a kinitikitan dagiti kumikitikit. Binurakburakda pay iti pino dagiti amin nga altar a pagpupuoran kadagiti insenso iti entero nga Israel. Kalpasanna, nagsubli ni Josias idiay Jerusalem.

\s5
\v 8 Idi dandanin nga 18 a tawen ti panagturay ni Josias, ingkeddengna ti mangaramid iti maysa a banag a mamagbalin iti daga ken iti templo a maikari a lugar a pagdayawan kenni Yahweh. Imbaonna ngarud da Safan a putot a lalaki ni Azalias ken ni Maaseias a gobernador ti siudad ken ni Joas a putot a lalaki ni Joahaz, a sekritario, tapno tarimaanenda ti templo ni Yahweh.
\v 9 Napanda kenni Hilkias a nangato a padi, ket intedda kenkuana ti kuarta a naiyeg idiay templo. Dayta ti kuarta a naur-ur dagiti kaputotan ni Levi a mangbanbantay kadagiti ruangan ti templo manipud kadagiti tattao iti tribu ti Manases ken Efraim ken kadagiti dadduma a lugar idiay Israel, ken manipud pay kadagiti amin a tattao idiay Jerusalem ken kadagiti dadduma a luglugar kadagiti tribu ti Juda ken Benjamin-kadagiti amin a tattao iti daga a nakalasat.

\s5
\v 10 Kalpasanna, inted ni Hilkias dagiti dadduma iti kuarta kadagiti lallaki a nadutokan a mangimaton kadagiti mangtartarimaan iti templo. Tinangdanan dagiti mangimatmaton dagiti lallaki nga agtartarimaan.
\v 11 Nangtedda pay iti kuarta kadagiti karpentero ken kadagiti agipaspasdek tapno panggatangda kadagiti napormaan a bato ken tabla a pangtarimaanda kadagiti pasdek a binaybay-an dagiti ari ti Juda a madadael.

\s5
\v 12 Sipupudno nga inaramid dagiti trabahador dagiti trabahoda. Dagiti mangimatmaton kadakuada ket da Jahat ken Obadias, a kaputotan ni Levi a putot a lallaki ni Merari, ken da Zecarias ken Mesullam, a kaputotan ni Levi a putot a lallaki ni Kohat. Amin dagiti kaputotan ni Levi a nalaing nga agtukar iti musiko,
\v 13 ket isuda ti mangimaton kadagiti amin a trabahador kabayatan nga ar-aramidenda dagiti nadumaduma a trabahoda. Dagiti dadduma kadagiti kaputotan ni Levi ket sekritario; tagalista dagiti dadduma, ken ti dadduma kadakuada ket tagabantay kadagiti ruangan ti templo.

\s5
\v 14 Kabayatan iti panangitedda iti kuarta nga innalada idiay templo kadagiti mangimatmaton, nakasarak ni Hikias a nangato a padi iti nalukot a pagbasaan a nakaisuratan dagiti linteg nga inted ni Yahweh kenni Moises nga itedna kadagiti tattao.
\v 15 Isu a kinuna ni Hilkias kenni Safan, "Nakasarakak iti nalukot a pagbasaan idiay templo a nakaisuratan dagiti linteg nga inted ti Dios kenni Moises!" Ket inted ni Hilkias ti nalukot a pagbasaan kenni Safan.
\v 16 Impan ni Safan ti nalukot a pagbasaan iti ari ket kinunana kenkuana, "Ar-aramiden dagiti opisialmo dagiti amin nga imbilinmo kadakuada nga aramidenda.

\s5
\v 17 Innalada ti kuarta nga adda iti templo, ket intedda daytoy kadagiti tattao a mangimaton kadagiti lallaki a mangtarimaan iti templo."
\v 18 Kalpasanna, kinuna ni Safan iti ari, "Inyegko met kenka ti nalukot a pagbasaan nga inted kaniak ni Hilkias." Ket rinugian nga imbasa ni Safan daytoy iti ari.
\v 19 Idi nangngeg ti ari dagiti linteg a naisurat iti nalukot a pagbasaan, rinay-abna dagiti kawesna gapu iti kasta unay a ladingitna.

\s5
\v 20 Kalpasanna, imbilinna kada Hilkias, ken ni Safan a putot a lalaki ni Ahikam, ken ni Mika a putot a lalaki ni Abdon, ken ni Safan, ken ni Asaias, a kangrunaan a tagabalakad ti ari:
\v 21 "Mapankayo makiuman kenni Yahweh para kaniak, ken para kadagiti amin a sibibiag a tattaona iti Juda ken Israel, maipanggep iti naisurat iti nalukot a pagbasaan a nasarakan. Gapu ta nalawag a kasta unay ti pungtot ni Yahweh kadatayo, gapu ta sinalungasing dagiti kapuonantayo dagiti imbaga ni Yahweh; saanda a nagtulnog kadagiti paglintegan a naisurat iti daytoy a nalukot a pagbasaan."

\s5
\v 22 Napan ngarud nakiuman ni Hilkias ken dagiti kakaduana iti babai nga agnagan iti Hulda, a maysa a profeta nga agnanaed idiay Maikadua a Distrito ti Jerusalem. Ni Sallum ti asawana ken putot a lalaki ni Tikba ti agay-aywan kadagiti kawes a maar-aramat iti templo.

\s5
\v 23 Idi imbagada kenkuana ti imbaga ti ari, kinunana kadakuada, "Kastoy ti kuna ni Yahweh, a Dios nga ibagbagatayo nga Israelita a daydayawentayo: 'Agsublikayo ket ibagayo iti ari a nangibaon kadakayo
\v 24 a kastoy ti kuna ni Yahweh: "Denggem a nasayaat daytoy. Didigraekto ti Jerusalem ken dagiti amin a tattao nga agnanaed iti ditoy. Idissuorkonto kadakuada dagiti lunod a naisurat iti nalukot a pagbasaan a naibasa iti ari ti Juda.
\v 25 Aramidek dayta gapu ta linipatdak, ken nagpuorda kadagiti insenso kas panagdayawda kadagiti didiosen. Pinagpungtotdak iti kasta unay gapu kadagiti amin a didiosen nga inaramidda."'

\s5
\v 26 Imbaonnakayo ti ari ti Juda tapno agsaludsod kaniak, siak a ni Yahweh no ania ti pagayatak. Mapanyo ibaga kenkuana a kastoy ti imbagak, siak a ni Yahweh, a Dios a daydayawenyo nga Israelita, maipanggep iti binasayo:
\v 27 'Gapu ta impangagmo ti naisurat iti nalukot a pagbasaan, ken nagpakumbabaka idi nangngegmo ti ballaagko maipanggep iti mapasamak iti daytoy a siudad ken kadagiti tattao nga agnanaed ditoy, ken gapu ta rinay-abmo dagiti kawesmo ken immasugka iti sangoanak, impangagka.
\v 28 Isu nga ipalubosko a matayka a natalna, a saanmo a makita ti panangdusak iti daytoy a lugar ken kadagiti tattao nga agnanaed iti daytoy."' Napanda ngarud impadamag iti ari ti sungbat ti babai.

\s5
\v 29 Kalpasanna, pinaayaban ti ari dagiti amin a panglakayen iti Jerusalem ken kadagiti dadduma a luglugar idiay Judea.
\v 30 Napanda amin idiay templo a kaduada dagiti papangulo ti Juda ken dagiti dadduma a tattao iti Jerusalem ken dagiti papadi ken dagiti dadduma a kaputotan ni Levi, manipud kadagiti kanunummoan agingga kadagiti kapapatgan. Ket kabayatan a dumdumngegda, imbasa ti ari dagiti amin a naisurat iti nalukot a pagbasaan a naglaon kadagiti linteg ni Yahweh a nasarakanda idiay templo.

\s5
\v 31 Kalpasanna, nagtakder ti ari iti abay ti adigi iti pagserrekan ti templo, a pagtaktakderan dagiti ari no adda napateg nga ipakaammoda, ket bayat a dumdumngeg ni Yahweh, inulitna ti karina nga iti isu aminna ket sipupudno isuna nga agtulnog kenni Yahweh ken kadagiti amin a bilbilinna ken annurotenna ken lintegna a naisurat iti nalukot a pagbasaan.
\v 32 Kalpasanna, imbaga ti ari a dagiti amin nga agnanaed idiay Jerusalem ken manipud iti tribu ni Bejamin a rumbeng nga ikarida met nga agtulnogda kadagitoy a paglintegan. Ket inaramidda dayta, immanamongda nga agtulnogda iti katulagan ti Dios kadakuada, a dinaydayaw dagiti kapuonanda.

\s5
\v 33 Binilin ni Josias dagiti trabahadorna nga ikkatenda dagiti amin a makarimon a didiosen manipud iti entero a daga dagiti Israelita, ken imbilinna nga amin nga Israelita nga adda idiay ket masapul a ni laeng Yahweh a Diosda ti dayawenda. Kabayatan a sibibiag ni Josias, inaramid dagiti tattao ti makaay-ayo iti sangoanan ni Yahweh, a Dios a dinaydayaw dagiti kapuonanda.

\s5
\c 35
\p
\v 1 Imbilin ni Josias a masapul a rambakan dagiti tattao ti Fiesta ti Ilalabas idiay Jerusalem. Pinartida ngarud dagiti karnero a para iti Fiesta ti Ilalabas iti maika-14 nga aldaw iti umuna a bulan.
\v 2 Indutok ni Josias kadagiti papadi dagiti trabaho a masapul nga aramidenda idiay templo, ken pinakiredna ida nga aramidenda a naimbag dagiti trabahoda.

\s5
\v 3 Dagiti kaputotan ni Levi ti nangisuro kadagiti amin nga Israelita; nailasinda a para kenni Yahweh. Kinuna ni Josias kadakuada, "Iyapanyo ti nasagradoan a Lakasa ti Tulag idiay templo nga impasdek dagiti trabahador ni Ari Solomon a putot a lalaki ni David. Ngem assiwanyo daytoy; saanyo nga ibaklay daytoy. Agtrabahokayo a naimbag para kenni Yahweh a Diosyo ken para kadagiti tattaona nga Israelita.
\v 4 Mangaramidkayo iti bunggoyyo segun kadagiti puliyo, surotenyo dagiti bilbilin nga insurat da Ari David ken ti putotna a lalaki a ni Solomon.

\s5
\v 5 Kalpasanna, agtakderkayo iti templo a kaduayo dagiti kapulianyo a Levita, agsaganakayo a tumulong kadagiti padayo nga Israelita apaman nga iyegda dagiti sagutda idiay templo.
\v 6 Partienyo dagiti urbon a karnero a para iti Fiesta ti Ilalabas. Aramidenyo daytoy para kadagiti padayo nga Israelita. Aramidenyo dagiti ritual a mangilasin kadakayo para iti pakaidaydayawan ti Dios ken agserbikayo kenni Yahweh ken aramidenyo dagiti trabahona. Isaganayo dagiti sakripisio, a kas panagtungpalyo kadagiti imbaga ni Yahweh kenni Moises nga aramidenyo.”

\s5
\v 7 Insabet ni Josias ti 30,000 nga urbon a karnero ken kalding manipud kadagiti bukodna nga arban a maparti para iti Fiesta ti Ilalabas. Insabetna pay ti 3,000 a bulog a baka manipud iti bukodna nga arban.
\v 8 Nagdisinudo met a nangted dagiti opisialna kadagiti ayup a para kadagiti tattao ken papadi ken para kadagiti dadduma pay a kaputotan ni Levi. Da Hilkias, Zecarias ken Jehiel dagiti opisial a nadutokan iti templo, ket intedna kadagiti papadi iti 2,600 a karnero ken 300 a dingwen a maisakripisio para iti Fiesta ti Ilalabas.
\v 9 Kasta met a nangted da Conanias agraman dagiti kabsatna a lallaki a ni Semias ken Netanel, Hasabias, Jeiel ken Jozabad a mangidadaulo kadagiti kaputotan ni Levi iti 5,000 nga urbon a karnero ken 500 a dingwen para kadagiti dadduma a kaputotan ni Levi, a maisakripisio para iti Fiesta ti Ilalabas.

\s5
\v 10 Naisagana aminen dagiti maaramat para iti Fiesta ti Ilalabas: Nagtakder dagiti papadi ken dagiti dadduma a Levita iti ayanda kadagiti bunggoyda, a kas imbilin ti ari.
\v 11 Kalpasanna, pinartida dagiti urbon a karnero a para iti Paskua. Insabbuag dagiti padi ti dara a kadagiti mallukong a naited kadakuada, kabayatan a lallalatan dagiti dadduma a kaputotan ni Levi dagiti ayup.
\v 12 Inlasinda dagiti ayup a naan-anay a maipuor iti rabaw ti altar, tapno maitedda dagitoy kadagiti nadumaduma a bunggoy ti pamilia tapno isagutda daytoy kenni Yahweh, tinungpalda dagiti bilbilin a naisurat kadagiti linteg ni Yahweh a naited kenni Moises. Kasta met laeng ti inaramidda kadagiti dingwen.

\s5
\v 13 Kas panagtulnogda kadagidiay nga annuroten, intunoda iti apuy dagiti urbon a karnero a para iti Fiesta ti Ilalabas. Ken inangerda dagiti karne dagiti nasagradoan a sagut iti banga ken kaldero a dakkel ken silliasi, sada inted a dagus kadagiti amin tattao nga adda sadiay.
\v 14 Kalpasan dayta, insaganada dagiti karne a para kadakuada ken kadagiti papadi, gapu ta makumikom dagiti papadi agingga iti rabii, a mangidatdaton kadagiti daton a naan-anay a mapuoran ken pinuoranda dagiti nataba a paset dagiti daton. Isu nga insagana dagiti Levita dagiti karne para kadakuada ken para kadagiti papadi, a kaputotan ni Aaron, nga umuna a kangatoan a padi.

\s5
\v 15 Nagtakder dagiti musikero a kaputotan ni Asaf iti mismo nga ayanda, a kas imbilin ni Ari David, ni Asaf, Haman, ken Jedutun a profeta ti ari. Saanen a kasapulan a panawan dagiti guardia dagiti ruangan ti templo nga ayanda, gapu ta insaganan dagiti padada a kaputotan ni Levi dagiti taraon a kanenda.

\s5
\v 16 Isu nga iti dayta nga aldaw, amin dagiti kasapulan a maaramid para iti panangdayaw kenni Yahweh ket nalpas. Rinambakanda ti Fiesta ti Ilalabas, ken indatagda dagiti daton a naan-anay a maipuor kadagiti rabaw ti altar, a kas iti imbilin ni Josias.
\v 17 Dagiti Israelita nga adda sadiay ket rinambakanda ti Fiesta ti Ilalabas iti dayta nga aldaw, ken iti las-ud ti pito nga aldaw ket rinambakanda ti Fiesta ti Tinapay nga Awan Lebadurana.

\s5
\v 18 Saan pay a narambakan iti kasta ti Fiesta ti Ilalabas idiay Israel manipud idi tiempo a nagbiag ni profeta Samuel. Ken awan pay a pulos kadagiti ari ti Israel iti nagrambak iti Paskua a kas iti inaramid ni Josias, agraman dagiti papadi, dagiti dadduma a kaputotan ni Levi, ken dagiti amin a tattao ti Juda ken Israel nga adda sadiay a kadua dagiti tattao nga agnanaed idiay Jerusalem.
\v 19 Rinambakanda ti Fiesta ti Ilalabas iti las-ud iti dandani 18 a tawen a panagturay ni Josias.

\s5
\v 20 Idi naaramid ni Josias dagiti amin a banbanag tapno maisubli ti panagdayaw idiay templo, napan ni Neco nga Ari ti Egipto agraman ti armadana tapno rautenna ti siudad ti Carkemis idiay igid ti Karayan Eufrates, ket nagna ni Josias a kaduana ti armadana a makiranget kadakuada.
\v 21 Nangibaon ni Neco kadagiti sumagmamano a mensahero a mapan kenni Josias, tapno ibagada kenkuana a, "Sika ti ari ti Juda, ket pudno nga awan ti makagapu tapno makirangetka kaniak; rarautenmi ti armada ti Babilonia. Imabaga ti Dios kaniak a darasek. Isu nga agsardengka iti pananglappedmo iti Dios, nga adda kaniak. No saanka nga agsardeng, papatayennaka ti Dios.”

\s5
\v 22 Ngem saan nga inkaskaso ni Josias isuna. Ngem ketdi, nanglimlimo isuna tapno marautna ti armada ti Egipto nga awan ti makabigbig kenkuana. Saanna nga inkaskaso ti imbaga ti Dios kenni Neco nga ibagana. Ngem ketdi, napan isuna ken ti armadana a makiranget iti armada ni Neco idiay patad iti Megiddo.

\s5
\v 23 Dagiti pumapana ket napuntaanda ni Ari Josias. Kinunana kadagiti opisialna, "Iyadayodak ditoy gapu ta nakaro ti sugatko."
\v 24 Indissaagda ngarud isuna manipud iti karuahena ket inkabilda isuna iti sabali a karuahe nga intugotna ket inyapanda isuna idiay Jerusalem nga isu ti nakatayanna. Naitanem isuna iti nakaitaneman dagiti kapuonanna, ket dinung-awan isuna dagiti amin a tattao iti Jerusalem ken dagiti tattao kadagiti dadduma a lugar iti Juda.

\s5
\v 25 Nangaramid ni profeta Jeremias iti maysa a naladingit a kanta para kenni Josias, ket agingga ita dungdung-awan dagiti lallaki ken babbai a kumakanta idiay Israel ni Josias babaen iti panagkanta iti dayta a kanta. Nagbalin dayta a kultura idiay Israel; dagiti sasao iti dayta a kanta ket naisurat iti maysa a nalukot a pagbasaan a para kadagiti pangnatay a kankanta.
\v 26-27 Naisurat idiay Libro dagiti Ar-ari iti Juda ken Israel dagiti dadduma a banbanag a napasamak kabayatan ti panagturay ni Josias, manipud iti tiempo a nangrugi isuna agingga a matay isuna, agraman no kasano isuna a nagbalin a napudno a nagdaydayaw iti Dios babaen iti panagtultulnogna kadagiti amin a naisurat kadagiti linteg ni Yahweh.

\s5
\c 36
\p
\v 1 Kalpasanna, pinili dagiti tattao iti Juda ti putot a lalaki ni Joahaz ket insaadda isuna nga ari idiay Jerusalem.
\v 2 Agtawen ni Joahaz iti 23 idi nagbalin isuna nga ari, ngem nagari laeng isuna tallo a bulan manipud idiay Jerusalem.

\s5
\v 3 Tiniliw isuna ti ari ti Egipto ket linapdanna isuna iti panagarina. Pinilitna pay dagiti tattao iti Juda nga agbayad kenkuana iti buis iti dandani 4,000 a kilo ti pirak ken 34 a kilo ti balitok.
\v 4 Insaad ti ari ti Egipto ni Eliakim nga ading ni Joahaz a kas ari ti Juda. Sinukatanna ti nagan ni Eliakim iti Jehoyakim. Ngem tiniliw ni Neco ni Jeahaz ket inyapanna isuna idiay Egipto.

\s5
\v 5 Agtawen ni Jehoyakim iti 25 idi nagbalin isuna nga ari iti Juda, ket nagari isuna idiay Jerusalem iti 11 a tawen. Adu dagiti dakes a banbanag nga inaramidna iti imatang ni Yahweh.
\v 6 Kalpasanna, rinaut ti armada ni Ari Nebucadnesar iti Babilonia ti armada ni Jehoyakim. Tiniliwda ni Jehoyakim sada kinawaran iti bronse, ket inyapanda isuna idiay Babilonia.
\v 7 Innala pay dagiti soldado ni Nebucadnesar dagiti napapateg a banbanag iti templo. Inyapanda dagitoy idiay Babilionia sada inkabil iti palasio ni Ari Nebucadnesar.

\s5
\v 8 Dagiti dadduma a listaan dagiti dadduma a banbanag a napasamak kabayatan nga agturturay ni Jehoyakim, dagiti makarimon a banbanag nga inar-aramidna ken dagiti dakes a banbanag nga imbaga dagiti tattao nga inaramidna, ket naisurat iti Libro dagiti Ar-ari iti Juda ken Israel. Kalpasan a naiyapan isuna idiay Babilonia, ti putot a lalaki a ni Jehoyakim ti nagbalin nga ari iti Juda.

\s5
\v 9 Sangapulo ket walo ti tawen ni Jehoyakim idi nagbalin isuna nga ari iti Juda, ket tallo a bulan ken sangapulo nga aldaw laeng ti panagturaynna idiay Jerusalem. Adu dagiti dakes a banbanag nga inaramidna iti imatang ni Yahweh.
\v 10 Iti panagrugi iti simmaruno a tawen, nangibaon ni Ari Nebucadnesar kadagiti soldado a mangiyeg kenni ari Jehoyakim idiay Babilonia. Impanda met idiay Babilonia dagiti napapateg a banbanag iti templo ni Yahweh. Kalpasanna, insaad ni Nebucadnesar ni Zedekias nga uliteg ni Jehoyakim a kas ari ti Juda.

\s5
\v 11 Agtawen ni Zedekias iti 21 idi nagbalin isuna nga ari, ket nagari isuna idiay Jerusalem iti 11 a tawen.
\v 12 Adu a banbanag ti inarmidna nga imbilang ni Yahweh a dakes. Saan isuna a nagpakumbaba idi imbaga ni Jeremias kenkuana ti ballaag a nagtaud kenni Yahweh.

\s5
\v 13 Saan isuna a nagsubli kenni Yahweh, ti Dios nga imbaga dagiti Israelita a daydayawenda. Nagrebelde pay ni Zedekias kenni Ari Nebucadnesar, a nangpilit kenkuana nga agkari a sipupudno nga agbalin a napudno kenkuana babaen iti nagan ti Dios. Nagbalin a natangken unay ti ulo ni Zedekias.
\v 14 Maysa pay, ad-adda a nagbalin a nadangkes dagiti amin a papangulo dagiti papadi agraman dagiti tattao iti Juda, ar-aramidenda dagiti makarimon a banbanag nga inaramid dagiti sabali a nasion, ken pinagbalinda ti templo idiay Jerusalem a sigud a pinagbalin ni Yahweh a nasantoan a saan a makaay-ayo a lugar a pagdayawan kenkuana.

\s5
\v 15 Nagtimek ni Yahweh, a Dios a dinayaw dagiti kapuonan dagiti tattao iti Juda, kadagiti profetana iti namin adu a daras, ket imbaga dagiti profeta dagidiay a mensahe kadagiti tattao iti Juda. Inaramid ni Yahweh dayta gapu ta kinaasiannna dagiti tattaona ken saanna a kayat a madadael ti templona.
\v 16 Ngem pinaggaangawan latta dagiti tattao dagiti mensahero ti Dios. Linalaisda dagiti mensahe ti Dios. Kinatkatawaanda dagiti profetana, agingga iti kamauddiananna, nakaunget ti Dios iti kasta unay kadagiti tattaona, a nagbanag nga awan ti makalapped kenkuana iti panangdadaelna iti Juda.

\s5
\v 17 Pinaungetna ti ari ti Babilonia tapno rautenna ti armada ti Juda. Pinapatayda dagiti agtutubo a lallaki babaen kadagiti kampilanda, uray idiay templo. Saanda a kinaasian ti siasinoman, uray agtutubo a lallaki wenno babbalasang wenno nataengan a tattao. Inikkan ti Dios iti kabaelan ti armada ni Nebucadnesar a mangparmek kadakuada amin.

\s5
\v 18 Inyapan dagiti soldadona idiay Babilonia dagiti amin a banbanag a naaramat idiay templo ti Dios, dadakkel man wenno babassit a banbanag, dagiti amin a napapateg a banbanag, ken dagiti napapateg a banbanag a kukua ti ari ken dagiti opisialna.
\v 19 Pinuoranda ti templo, ken rinebbada dagiti pader a nakapalawlaw iti Jerusalem. Pinuoranda dagiti amin a palasio idiay Jerusalem ken dinadaelda dagiti amin a nabatbati a napapateg a banbanag sadiay.

\s5
\v 20 Inyapan dagiti soldado ni Nebucadnesar idiay Babilonia dagiti nabatbati a tattao a saan a napapatay babaen kadagiti kampilanda. Dagidiay a tattao ket nagbalin a tagabu ti ari ken tagabu dagiti putotna a lallaki, agingga a nasakop ti armada ti Persia ti Babilonia.
\v 21 Kinuna ni Moises nga iti maikapito a tawen, masapul a saan a mulaan dagiti tattao ti daga; masapul a paginanaenda ti dagada. Ngem saan nga inaramid dayta dagiti tattao. Isu a kalpasan a dinadael ti armada ti Babilonia ti Juda, nainanaan ti daga. Napasamak dayta iti pito a tawen, ket natungpal ti imbaga ni Yahweh kenni Jeremias a mapasamak.

\s5
\v 22 Idi umuna a tawen a panagari ni Ciro iti Persia, tapno mapasamak ti imbaga ni Yahweh kenni Jeremias, pinaregta ni Yahweh ni Ciro nga isuratna daytoy ken iwaragawag iti entero a pagarianna:
\v 23 "Siak ni Ciro, nga ari iti Persia, ipabpablaakko a ni Yahweh a Dios nga agturturay sadilangit ket pinagturaynak iti amin a pagarian iti daytoy a lubong. Ken insaadnak a mangibaon kadagiti trabahadorko a mangipasdekda iti maysa a templo a para kenkuana idiay Jerusalem, nga adda idiay Juda. Palubosak nga agawid idiay Jerusalem dagiti tattaona nga adda kadakayo. Ket ikararagko a kaduaan ida ni Yahweh."