\id LUK \ide UTF-8 \h లుకసి \toc1 లుకసి \toc2 లుకసి \toc3 luk \mt లుకసి \c 1 \p \v 1 మసుంబ టోపీలు తో కుపోమహిలే హాండ'మో'ఐ టున తో కమంపెసిమ్బుకు మౌకి న్గ్కరో'అ హాక'న తో పెవాలి' ఐ ఆలో'త. \v 2 ఇతి మౌకి' హింతోతో' హాయ్ తో రాలలుట'అకే టున తో పంగింత మాట ఉపు ఉపు తో పెవాలి ఇతి కై రున్గ్కున దూ'న కరెబ ఇతి రాతోలేలేహ. \v 3 ఐ కకుతునంప'న న్గ్కరో'అ ఉపు ఉపున ఇతి కై రున్గున కుపెకిరి తెపమరో'అ ఎబే అనే మౌకి'అ హంబు' పెపోపైస తో టుసు న్గ్కరో'అ ఐ కమిఉ. \v 4 తున్గ్గైంగ్కు' బోన నిపంగిస ఎబే కతో'ఉన అప తో కరపగురుఅకోమి . \v 5 హీరోదే మేవాలి దాటు ఐ తమ్పో లుదెఅ అరా హదు తడులకో మ్పెనోంబ హంగ'న సకరియా సకరియా ఇతి యామి తడులకో మ్పెనోంబ కై ములేఅకన హంపోరంగా అబియా తోఇనన హంగ'న ఎలిసబే. \v 6 ల వో'ఓ ములేఅకన హరుని, తడులకో మ్పెనోంబ పుఎ అల లియా మమ్పెఒలై ఎబెహే ఉపు ఉపు ఆతుర హాయ్ హవా'న పుఎ అల \v 7 అగయాన టి'అరహే మోయన లవి సేమోహే లియా ఎలిసబే లలో . \v 8 ఐ ఆలో హంగ్గలో తెమ్పొండ తడులకో మ్పెనోంబ కై ములేఅకన హంపోరంగా'అ అబియా మసుంబ లోగ మోలుమోహ బాగో'ఐ తమ్బిన పుఎ అల సకరియా ఐ పెవలిన తడులకో మ్పెనోంబ మోలుమోహ బాగో ఇతి ఐ లిందో'న పుఎ అల. \v 9 ఐ కరపెబర'అణా హోందో'ఓ తో తిమ్బులు రాలుమోహ తడులకో మ్పెనోంబ హనెఇ బహ సకరియా ిన మోలుమోహ పోపెనోంబ పోహునియా దుప. ఐ లాలూ తమ్బిన పుఎ అల. \v 10 తంగ'అణా టున హాండ మేకకే ఐ తన్గాబా మేసుఅమి సకరియా ఐ లాలూ తమ్బిన పుఎఅల మొహునుఇ దుప \v 11 టెంపో ఇతి హదు మలేకన పుఎ మోపతోంగావ వాటాన ఐ సకరియా మలేక ఇతి మేకతేదే తండ ఐ కోఅనన రపు పాయింటు పోపెనోంబ పొహునుఇఅ దుప. \v 12 పంగితన మల'ఏక ఇతి సకరియా తిన్గ్కబ లియా లంగా. \v 13 అగయాన నహంగా మలేక ఇతి సకరియా ఇనియా నులంగా లవి పెకకేము నపెహదిన్గిమొఇ పుఎ అల ఎలిసబే తోఇనము ిన మోఅనక హదు తోమోఅనే నాకే ఇతి బాటే'న నుపోపోహంగా లోహనే . \v 14 అనకే ఇతి ిన మోపమతన ఎబే లలుము హాయ్ ఐ కర'అనకన ిన రపొగొఎ వో'ఓ హాండ టున. \v 15 ఇఅ ిన మేవాలి టున తో మహిలే తువో'న ఐ పెహిలో'అణా పుఎ అల ల టి'అరా పెఇస మైను అంగ్గోరో హాయ్ ఇను తో పేపమలంగు హంగ్కో బోమని రానక ఇఅ ిన నకుఅసైమొఇ ఇనో మగస . \v 16 తోసరేలి ిన నపతింతో హులె పెపొఇనలైన్ద ఐ పుఎ అల పుఎ'నడ. \v 17 అణా'ము ఇతి ిన మేవాలి హుఒ తో పాయిహేరు కై పుఎ కమరోహోన హాయ్ కుఅస'న ిన హోందో'ఓ గలరా ఎలియా హన్గ్కొఇఅ ఇఅ ిన మోపహింతువో అనకే హాయ్ ఆమడ హాయ్ టున తో తిఅరహే మేఒల ఐ పుఎ ిన నతెతెహే హులె ఐ పంపెకిరి తో తో'ఉ ఐ కహోన్దిటిన ఇఅ మోపసిలోలోన్గా లలున టున బోన రాతోక మోరంగ పుఎ \v 18 సకరియా ఐ మల ఏక నూమ్బమి కైనా కుఇసన కతో'ఉన తో నుహంగా ఇతి లవి తోఅమమో హాయ్ తొఇనన్గ్కు వో సఎమొఇ. \v 19 ముహాని మలేక కాదో డీ గబరేలి తో పెకతేదే నలిందో పుఎ అల లియా మంపెగియా హవాన ల తో పొహుఒ'అ మమ్పొపబుతుఅకొ' కరెబ తో మరో'అ డీ. \v 20 తో కుహంగా అకో బాటెన ిన మేవాలి అనే బుతుమొఇ తెమ్పోన అగయాన ఐ కటిఅరణ నుపాయింఅలై లలుతంగ్కు మన్తెపూ డీ డీ తిఅరకో హావ మొలలుట దుఉన తెపపోసేంగి అప తో కుహంగా . \v 21 తన్గన సకరియా ఐ లాలూ తమ్బిన పుఎ అల టున హాండ మలేలమోహే మేపెగియా రాపోహేలే మంప హనెఇ మహే ఎబే. \v 22 ఐ పెన్గ్కైరఒఅన సకరియా తిఅరపొఇ హావ మొలలుట మొరో రావు పెరమొఇ హనేఇమి తోన్గావ ఐ టున హ్యాండ్ సకరియా మంగింత హంపక పోపతోన్గావై లాలూ తమ్బిన పుఎ అల. \v 23 ఐ కావలిన సకరియా మోలుమోహ బాగోన ఐ తమ్బిన పుఎ అల మసులేమి ఐ తమ్బిన . \v 24 టీఆర మహే కైన్డూ రోమ్బుఅమి వాటాన ఎలిసబే తోఇనన లిమా వులన కహేనా ఎలిసబే మెంగ్కలిండు ఐ లాలూ న్తంబిన. \v 25 నౌమ్పహిమొఇ పెతటై ఐ వాతంగ్కు ననంగి కలలోన్గ్కు \v 26 ఇనిమి వులన ఎలిసబే రోమ్బు వాటాన పుఎ అల మొహుఒ మలేక గబరేలి మో ఐ వను మహిలే నసరే ఐ తమ్పో గలిలెఅ. \v 27 గబరేలి మంపోమ్బెహుమ్బా హదు అనకే తవినే హన్గన మరియా అనకే తవినే ఇతి మరొహొమొఇ కరపసిఅలు'న కైనా హంబోకోన హాయ్ హదు తోమోఅనే తో మంపోహంగా ఇఉసు ములేఅకన దాటు దుది. \v 28 కబుతున మలేక ఐ మరియా నహంగ్ తబెఅ మరొఅ ఎబే లలున పుఎ అల ఐ ఇఒ పుఎ మమ్పొఅవెఅకొ. \v 29 తిన్గ్కబ ఎబే మరియా మసది లలుతన మలేక హనెఇ మేకునే ఐ లలున అప తున్గ్గైఅన తబెఅ ఇతి . \v 30 నహంగా వమి మలేక బోపోకో లంగా మరియా లవి ఇఒమి తో నపోహింతోతో పుఎ అల. \v 31 ిన రోమ్బు వాతము హాయ్ ిన మోఅనకకో హదు తోమోఅనే తో బాటే'న నుపోపోహంగా లేసు. \v 32 ిన మహిలే తువో'న హాయ్ ిన రహంగా అన్న పుఎ అల తో తెపైరెఅ ఇఅ ిన నపరిలన్గ్క పుఎ అల మేవాలి దాటు హోండూ దాటు దుది తొఇహెర్న. \v 33 ిన మోపరెంత తో సరేలి ములేఅకన లకో దూ ఐ కహే హేఅన కదతున టీఆర అరా కహోపోఅన \v 34 నహంగా మరియా ఐ మలేక నూమ్బమి కైనా పెవలిన తో నుహంగా లవి టీఆర మేనియా మొతోమోఅనే. \v 35 మేహని మలేక ఇనో మగస ిన మెండలు ఐ ఇఒ హాయ్ కుఅసన పుఎ అల తో తెపైరెఅ ిన మొహమ్బకికో ఇతిమి హనెఇ అనకే తో ిన నుఅనక ిన రహంగా మగస, అన్న పుఎ అల . \v 36 బోన నుఇసై ఎలిసబే హలలుము ఇనిమొఇ వులన కరోమ్బుఅన వాటాన తో తొఇనమొఇ లియా తో రహంగా టున లలో. \v 37 లవి ఐ పుఎ అల టీఆర అరా తో టీఆర పెఇస నపోపెవాలి. \v 38 మరియా కాదో డీ హవిన పుఎ అల హైడూ అప తో నుహంగా ఇతి మెవలిమొఇ ఐ వాతంగ్కు కైన్డూ మేలేఇమి మలేక మోపలహి మరియా. \v 39 కైన్డూ మెర్లెఇమి మరియా కై తమ్పో గలిలెఅ మో ఐ తమ్పో లుదెఅ ఐ హంబు వను మహిలే తో ఐ పోబులు బులుఅన. \v 40 కబుతున ఐ తమ్బిన సకరియా మేసుఅమి మరియా హనెఇ మోపహోవ తబెఅ ఐ ఎలిసబే. \v 41 కనహడిన ఎలిసబే నకుఅసైమి ఇనో మగస. \v 42 మేఅగోర నహంగా ఇఒమి తో తెపైరెఅ బరకతిము కై సంగ్గేనా తవినే నబరకతిమి పుఎ అనకే తో ిన నుఅనక. \v 43 పై హనెఇ ఇనాన పుఎకు బూటు ఐ కాదో. \v 44 కకుహడిన పెతబెము అనలున్గ్కు మొగుఇ మాతన. \v 45 మదొందేకో లవి అప తో నహంగా పుఎ ఐ ఇఒ నుపాయింఅలై కైనా పెవలిన. \v 46 నహంగా మరియా కై లలున్గ్కు మొతొఎఅ పుఎ. \v 47 టబు ఎబే తునుఅన'కు ఐ కనసొరెఅకన్న్గ్కు పుఎ అల . \v 48 నబుహినావు కాదో తునంస తో ఐ వి కాతువో'కు మంతేపు'ఉ డీ డీ సంగ్గేనా టున ఇన మాసంగా కాదో తో నబరకటి పుఎ. \v 49 లవి పుఎ అల తో తెర్పమకుస మోపాఅరమొఇ తో మహారాబ్ పెహెలెఇన ఐ కాదో'. హంగ 'న మగస ఎబే. \v 50 ఐ పోమ్బెలపి లపిఅన టున పుఎ మోపతోంగావ పెటిరినైన ఐ టున తో పెంగ్కోరు ఐ లి. \v 51 న నపెతుడే'అంగ మేలెంపో ఐ వయాక తీన ఇఅ మంపోపోగర గార టున తో మంపెపెమహిలే లియా మొగేరో లివొండ. \v 52 దాటు రందలుహే కై పోపరీంట'అండ తో ఐ వి తువో'నడ రారేహే. \v 53 టున తో మరిమీ నపబహహే హాయ్ కమరో'అ అగయాన తోకలోమ నవురహే వాతలోహొండ. \v 54 ఇఅ మంతులునిగి సరేలి తున్న ఐ పంబుహినోన పెటిరినైన ఐ తొఇహెరున్త. \v 55 పుఎ టీఆర మంగ్కలోలియా ద్క్న్డిన ఐ తొఇహెరున్త బురహిమ హాయ్ ములేఅకన దూ ఐ కహే హేఅన. \v 56 మరియా టోరో' హింగ్కకని హాయ్ ఎలిసబే తోటో'న తలు వులన కహేనా హనేఇమి మసులే ఐ వానుఅన. \v 57 తెమ్పోన ఎలిసబే మోయన నానకమి హదు తోమోఅనే. \v 58 ఐ కరహడిన హిన్తెతెన్దెఇన్ద హాయ్ హలలునహే కమహిలేన పెటిరినైన పుఎ ఐ ఎలిసబే మాతన'మొహే హైన్గ్కకని హాయ్ ఇఅ . \v 59 ఉవలుమి ఆలోన తినువు'న అనకే ఇతి బుతుమోహే ిన మోలుమోహ అడ మ్పెహువై అనకే ఇతి ఇతి ిన రాపోపోహంగా సకరియా మంగోల హంగ'న అమన. \v 60 అగయాన నహంగా ఇనాన ఇనియా బాటే'న రాపోపోహంగా లోహనే. \v 61 మేహని'హి రహంగా టీఆర హవె హదు కై ఆలో'నడ హలలుము తో మంపోహంగా ఇతి . \v 62 కిందో'ఓ మొరో రామోహే మేకునే ఐ సకరియా అప తో ిన నపోహంగా అణా'న. \v 63 సకరియా మేరపి బూ పౌకి'అ హనెఇ నుకి హంగ'న లోహనే హేలేమోహే సంగ్కని . \v 64 టెంపో ఇతి వో'ఓ సకరియా పెఇస వమి మొలలుట హనెఇ మంపెరరైన్గా పుఎ అల. \v 65 ఉపు హింతెతెన్దిండా లంగా రాగాలో న్గ్కహేలే లియా బంబరి ఇతి తెకరేబ ఐ హుమందేలే వను తో ఐ పోబులు బులు'అణా తమ్పో లుదెఅ. \v 66 ఉపు ఉపు టున తో పసది కరెబ ఇతి మేకునే'హి' హరే హరే ఐ లలుండా అప పా'ఐ తో ిన మేవాలి ఐ కాతువో'న అనకే ఇతి అనే మహిలేమో'ఐ లవి ఇఅ నపొఅవెఅ పుఎ . \v 67 సకరియా అమన లోహనే నకుసై ఇనో మగస హనెఇ మోపబుటు బంబరి కై పుఎ నహంగా. \v 68 'మీ పుఎ అల పుఎ'నడ తోసరేలి లవి బుతుమో'ఐ మంపెలే హాయ్ మోకబః తున్న. \v 69 న'అంబే'ఇకే తొపెసొరెఅక తో మకుఅస' ములేఅకన దుది తున్న. \v 70 హన్గ్కొఇఅ, మేలెంపో ఐ గలరా నహే' \v 71 పుఎ మెంబె'ఇమో'ఐ దండిన. ిన మోసోరేఅకకే' కై బున్గ్క'త హాయ్ \v 72 పోదండిన తో మగస' ిన నాతోప'ఐ. \v 73 ఇఅ మోసుంప ఐ బురహిమ తొఇహెరున్త ఐ పోపతోంగావ'న పెటిరినైన ఐ తొఇహెరున్త. \v 74 హాయ్ మో దండి వో'ఓ ిన మంపెతవ'ఇకే కై బున్గ్క బోన టి'అరాఅకే లంగా' మేనోంబ ఐ ల. \v 75 ఐ లాలూ కమలహి హాయ్ కమోంతో ఐ లిందో'న ఐ హుమంగ్కు కాతువో'త. \v 76 హాయ్ ఇఒ ఓ అణా'కు' ఇఒ ిన రహంగా'కో' గలరా'న పుఎ అల తో తెపైరెఅ. \v 77 ఇఒమి హుఒ'న పుఎ తో పాయిహేరు మోపతోక రారన, ిన మోపబుటు ఐ తున్న కైనా \v 78 ఐ పెటిరినై హాయ్ రో'అ లలున పుఎ అల పుఎ 'త బూటు మోసోరేఅకకే' హోందో'ఓ ఆలో తో పెసుప మేపులో. \v 79 బోన మెంబె'ఐ వంట ఐ టున తో తువో ఐ కమంగ్కైంది హాయ్ కాలంగా' ఐ కాప్టె ఇఅ మోపతిన్తోకే' ఐ రారా తో మంపెతోతో' అవే రాసి''. \v 80 అణా'న సకరియా ఇతి కమహిలే హిలెఅ లియా తుందే మంగినావు టోరో ఐ పద వుంగి తుకే ఐ టెంపో పోపతోంగావ'అణా వాటాన ఐ తో సరేలి . \c 2 \p \v 1 ల టెంపో ఇతి బ్యాట్జ్. మహిళే. అగుట్ మౌ బోన ఫుయూపీ టౌన్ ఈ కబుతుల రోమా మపూయుకిహ్ఏ హంగంద బోన రైసై కహఅండ అండ్స్. \v 2 లెటిమి పొమిలిమ్బ. తో రంగు. రంగిఆ ఈ న టెంపో పాపరేంటంటాక్ కిరేణిన్ తో పేటకై కాంట్రా లా ఈ పోరోపి ఇసిరాలెటిమి. \v 3 అనేయమవుమోహి. మమో ఊపు ఊపు. టౌన్. ఉకిహంగాట ఈ హాయ్ హోరె ఉఅనుఅంద \v 4 హొండో ఓ ఓ. లేసు. న్యూసు. మెల్ఈ. కిఆయా. నసారే. ఇతిట్ తంపో. గలినేయా. మవు. బేతేమ. పంపొల్యూడకరఅణా దాటుడా. లవి. హదూయి మెహ్లన్క డౌది. 5 లెసో. \v 5 మోం మంపోపెకి హంగా. హింగికకాకని హై మరియా. తో. ిన వీమొయి ఈ తవినేన తో. టాంగా. రొంబంట. \v 6 ల్ బేతేలేమెమోనే వుతుమి పెంప మరియా ిన మొహ్మ. \v 7 మరియా మంక హదూయి తొంనే. యూ అనాన్క్. మనకే ఇతి. నరన్తిఆ బనాబ. హాని నమోలి బల సింబ లు టీ ఆర మఅసూయ. తమ్. బి రకటారోయి \v 8 వెనెగ్గి ఇటిదకి ఈ వానుఆ బెతెలిమే అరహే తోపాలగంధ. మొకైక గింబండ ఈ తంగంపబ. \v 9 బోమహే హాఏ. హంభాక వతన హదూయి మలేకేయన పుఏ ఈ హియర్ వారంతా కటతోఈయన పుఏ మోహఈ మహారా కాలంగన్ధ \v 10 అగైన నాహంనాగ మలేక ఇతి ఈ హేరా బొపోకమి లంగా లవి కబుతుంగ్కు మాంబవ కర్బ్ఆ తో మరోయి ఈ కమియు కర్బ్ తో పొప్కోమి ఇదే ఊపు ఊపు టౌన్. \v 11 ల్ అలా డీ ఈ వాయునన డౌది రానకమొయి యమియా కెఱుఐసీటు పుఏ. \v 12 తాండన ఈ కమియు యామి ిన అంపోయింబహుమ్బాకోమి హదూయి రారనిట్ బాణా రాయాలి హాంబుల్ దూల \v 13 టెంపో ఇతి హిఙ్కకని హైం మలేక ఇతి హంపలే బూతు కై సురురుగు హాండ ఇదే మలేక తో టానిన తో పొపోరా పుఏ అలా రహంగా. \v 14 తేటని పుఏ అలా ఈ సురుగా హై అవ. రాసి ఈ దునియా ఈ టౌన్ తో నపోహింటోతో పుఏ అలా \v 15 ల్ కటవులుండే మలేక ఈ సింగ. మోపాలహీహ మొలలుతామోహి తోపాలంబ తోపాలంబ ఇతి హదూయి. హై హదూయి రహంగా నీఙ్కమో. మాకొక ఈ బేలెమే మంపెయిత అప తో పేవాలి. హోండా తో నపబూటు పుఏ ఈ కిట. \v 16 హారవిఆ పెలెఇండ రోపొంబ్యూమ్బా మరియా. హై లుసు హింతు మనకే తో ఈ దులు. \v 17 కరైతని. తోపాలంబ మనకే ఇతి రరాలుతమి అప తొణపేహంగా మలేక ఈ హేరా. మొక్కైహంగాయి మనకే ఇతి. \v 18 ఊపు ఊపు టౌన్ ఇతి పసిడి లాలుంటా తో. రపాలంబ. ఇటు \v 19 అగైఆనం ఊపు ఉపున ఇతి నపైలలు మరియా. దరో నపపెపెకిరి. \v 20 మసులేమోహి టూపోలంబ ఈ పాడ్స్ పొలంబండ దరో మోటోరా పుఏ అలా లవి ఊపు ఊపు తో రహాది. హై రైటబ్ హ్నెట్తోటో. ఇదే నఃజ్న్గసహే మాలక \v 21 ఉవాల్యూమి ఆలోన తినుకోమి. మనకే ఇతి. రాహువఇమి. హాంఈ. రపోపోహనంగా లేసు హింతోటెక్ హై తో నపెహనంగా హాంగ్కో బోమంజ్ నకాలేగ ఇనాన \v 22 బుతుమి టెంపోన న లుసు హై మరియా ిన మోలుమావోహా అడా పాపమాలీజ్హి మంగోల వుతుమి తో నఉక్కి మూస ఆనంబ రారరె వూ ఈ లీసురుసలే. ిన రపెహుహుఆ ఈ పుఏ. \v 23 లవి ఈ లాలూ హ్వాని. పుఏ టుకి హొండీ ఊపు ఊపు ఉలున్నా తోఆనఏ బటన్ టీపటాని ఈ పుఏ. \v 24 హనపక. వూ తుంగ్గైఅంద మాంబవహే. పొపెంఓంహంగా యామి మను మను. కోకొను హాంబోకో బ రొంబ్రా మను మను బ్యాంగ్కేఏబడో తో తో మాలిహే మని. తినుకోమి హింటోతో హై పాపకనోన్తో తో ఆర్ ఈ హావిన పుఏ \v 25 ల్ టెంపో ఇతి ఈ లేరుసలే టౌన్. తో మంపోహంగం సిమెఓ టౌన్ ఇతిమోనోన్తో లాలున లియా మెంగ్కోరోయి ఇపురాల ల తుంగ్కు. మంపేజియా టెంపో పేసారీరికన పుఏ ఈ తోసరాఎలి మెంగ్కో మంపోయావీఐ. \v 26 హై ల్నో మగస వూ తోమంపోపైసాయి ఈ ఇది కటిఆరణ మని. హాంగ్కో దాటు తొపేసారీఆకతోనాదండి న. పుఏ అలా \v 27 మెల్మ్పో ఈ పేటతెన ల్నో మగస. మేసుని సిమెఓ ఈ తంబినా పుఏ అలా పెంపొం ఇతి లుసు హై మరియా మాంబావ లేసు. తో అణా! పలేయ్ మని మేసుఆ ిన మోలుమవుహాహే ఆడంప్నోమ్బ మంగోల అతురా తో నఉక్కి మూస. \v 28 కాఇందూ నాలలేమి సిమెఓ మనకే ఇతి హాంఈ. మంపెరరలింగా పుఏ అలా నాహంగా. \v 29 డీ బీ పుఏ ఇక నుటపైనమోయ్ దండిము తోకమొయి లాలుంగీకు. మాటే ఙకరవోయ్ రోజా \v 30 లవి మాటసాడుదుఅంజిక్ ఈ మంగింతం తోపసోరెక్క తొ కై లో ఎ. \v 31 తోపాసారిక తొ నుపతోకమొయి నపోకిరుయూ ఊపు ఊపు తినే మహిళే తో ఈ దునియా. \v 32 హొండోఓ వాటా తో పాపంజబా రగడ తినే బోన రబూటు ఈ లో వాంట తో పొపోయార కరపోమహిళేఅంద తమునం తోసరేలి \v 33 అమన హైయినాన మనకే ఇతి హెలెహే మసాది తో నాహంగా సింపో మొక్కైహంగాయి అంహంగా. \v 34 నబరకటిమోహి సిమెరన్ హన్సి మోంపొలాలతాబ్ మరియా ఇనాన మనకే ఇతి. నాహంగా బోన నిసై అనీ నపిలిఏకీమో పుఏ అలా ిన మోపారా పెహుకు హై పేసారిక ఈ హాజున టౌన్ తోసరిసేలి ల ిన మేవాలి తండా కై పుఏ అలా రబూఙ్క టౌన్ టౌన్ హదా. \v 35 ల్ కహొండీటైయిన ఒంటెన్ ల్అలుఉండ ిన తవియుల లో మారాయి కవివర ిన. మొబలై ల్లుము హొందో పెటాహున. పిహో తో ట్యూమర్. \v 36 అరా వు హూందా గలర్ తవినే తో మంగినోగ్ ఎబెమొయి హంగాన హన అణా పానీలి టోస్ర్ హన పితూ పియా తోఆన మోటోమొఅనే. \v 37 కాఇందూ బీభమి తినుకోమి ఉండ పులోన హై ఇబంతోఅన తవినే టిట్ టీఆర హావె ఏ హాంగ్కాని. మోపాలహి తంబినా పుఏ అలా మాబా హై ఇనాంబడెఫి తుంగ్కు ఈ నుండో మెనోమ్బస్ ఈ పుఏ అలా మేకకాఏ హై మోపవసు. \v 38 టెంపో ఇతి వూ కబుతున్మంపీరరాయినాగ పుఏ అలా హనీయు మొలలుతా మొక్కఅఖిహంగాయి అనేక ఇతి ఈ ఊపు ఊపు టౌన్ తో మంపేజియా కాగా ట్3కబాబాహన లరుసుజల్ కై బుంగకన \v 39 కఉపాన లుసు మవుహే మరియా మోలుమవు అప తో అరా ఈ అరుణ పుఏ అలా మసులేమోహస్ ఈ వానుఆమోహి నసారే డంప్ గాలీలేయా. \v 40 కమాహిల్ హిలేమి మనకే ఇతి హై కపరోహో రోహిత్ లియా పొస కపోకాహి ఇదే పుఏ అల్ \v 41 ల్ టోల్ ఆ తోఆన తోసేన లేసు. మోసహే ఈ లేరుఉస్లే. ఆలో మాలిహే పక్ష. \v 42 హంపులోమీమ్ హై రోన్తోఆ. తింటూ లేసు. మావోయ్ పోసేసా ఇతి హోబోమో బిఅసంద. \v 43 కావాలని. పోసుసా ఇతి. మసులేమోహి అగైనాగ్ లేసు ఆనంద మెఉఙ్కబంటా. మని ఈ లేరుసలే టీఆర రైస్ఆ ఆమె అమన హై ఇనాన. \v 44 రాసారు మెలోఅమోయి ఈ హియర్ హంపోరంగా హాన్ హాంగ్కో. రపోపోమ్బెపేలి ఈ హాలలూప్ హంపోమ్బిసంద \v 45 అగైన టీఆర. ఇదే. రాహుమ్బమి. మీ వాలి తెఒలిహే హాలలుం. హై హంపీఎంబీసంద. \v 46 తలూమి ఆలోండా మేల్. రాహుయంబమీ. ఈ తంబినా పుఏ అలా టాంగా ఎంఎహుడా మంపీహదగి. గురు గురు గగ్మా హై మొప్పజారా వుంది పకునే. \v 47 ఊపు ఊపు టౌన్ తో పసిడి పెహాని న తో మతోపా హెల్. ఎబెహే \v 48 తోసానువు హెలెహే మంగింతం. లేసు. నాహంగా. ఇనాన మాంపరి. హొందూఓ బాబేహిళము? పేట. అంశము. హై. కూడా. మశాస్ట్. ఇదే. లాలున. మంపేలికొయి. \v 49 మహాని. లేసు. మాంపరి. హానే. ఐ. నిపిల్.? తీరారు. నిస. కాదట కు అరా ఈ అంబినామంగకు. \v 50 అగైన. టీఆర. ? \v 51 కన్నడూ. మాడ్యూల్స్మి. లేసు. హిఙ్కకని. హై తోసే. న. మవు. ఈ. నసారే. లి. తుంగ్కు మెఙ్కఆన్. ఈ. హెర్స్. ఊపు ఊపు తో పేవాలిమి ఇతి. నపైలలు. పుఏ ఇనాన లేసు. \v 52 కమహిలి చిలీ. కమతోపా. లియా. నపోకాహి. పుఏ అలా హై. టౌన. రైస. పాలైన తో. నాహంగా లేసు \c 3 \p \v 1 ఐ తో అ కహంపులో హాయ్ లిమా పోపరెంతన దాటు మహిలే తిబెరిఉ పొన్తిఉ పిలాతు మేవాలి కొంతోరోలూ ఐ తమ్పో లుదెఅ హాయ్ హీరోదే మేవాలి దాటు మోపరెంత ఐ గలిలెఅ పిలిపు హలలున హీరోదే మేవాలి దాటు మోపరెంత ఐ తమ్పో ఇతురెఅ హాయ్ తరకోనితి హాయ్ లిసనియా మేవాలి దాటు మోపరెంత ఐ అబిలేన. \v 2 తో పెవాలి తడులకో మ్పెనోంబ మహిలే యామి హన్సి హాయ్ కయాప ఐ తో'అ ఇతిమి పుఎ అల మొలలుట ఐ లోహనే అన్న సకరియా తో టోరో'ఐ పద వుంగి. \v 3 లోహనే మో ఐ ఉంబ ఉంబ పియా ఐ హుమందేలే తమ్పో పొఇలిఅన కొరాన ఉవి యారదే మంతోలేలేహ బంబరి కై పుఎ అల లోహనే మమ్పెఅగొరన్గ, బతేమి కదేః కై దోసమి లియా రారిఉకోమి బోన నామ్పున్గికోమి పుఎ అల. \v 4 ఇతి హింతోతో హాయ్ తో టుకి ఐ సూరన గలరా లేసియా. అరా టున ఐ పద వుంగి తో పెఆగోర పాతొక రారన పుఎ' పంమలెంపే రారా తో ిన నపొలిఉఇ. \v 5 హోకన నగంబ ిన రాతంబుంగి బులు హాయ్ ముంగ్కు ిన రపమలెంపే. తో పోలేన్గ్కో లేన్గ్కో ిన రపదోలో' హాయ్ రారా తో పోబలుంబ ిన రపమలేనే. \v 6 ఉపు ఉపు టున ిన మంగింత పెసోరేఅక తో కై పుఎ అల. \v 7 హాండ టున బూటు ఐ లోహనే మమ్పొపెరిఉ. నహంగా లోహనే ఐ హెర౪అ, ములేఅకనకోమి ఇలె తో పెఇపో హేమ తో పసంగా కైనా తెకబహమి కై పెహుకున పుఎ అల హంగ్గలో. \v 8 నిపతోంగావ' ఇబబెహిఅమి కాకదేఃమిమో'ఐ కై దోసమి. ఇనియా నిపసంగా' ఐ లలుమి, ిన తకబహకోమి కై పెహుకు లవి ములేఅకనకోమి బురహిమ. నిపెహదింగి. పుఎ అల పెఇస మంపోపెవాలి ములేఅకన బురహిమ. బురహిమ కై వాతుహే' డీ. \v 9 పెహుకున పుఎ అల ిన తెలుమోహమో'ఐ రాపందిరి హోందో'ఓ ఉవహే తో తోక'మొఇ ిన మొతివి కు తుకే ఐ ఉవక'న. ఉపు ఉపు కు తో టీఆర మరో'అ పోవు'న ిన రాతివి హానే'ఐ రాతిబే ఐ లాలూ ఆపి.'' \v 10 రాపెకునే' టున హాండ ఐ లోహనే మేవాలి అప తో బాటే'న కిన్గ్గలెఅ''. \v 11 మేహని లోహనే టున తో నకకిఅరై బడు రొంటు బాటే'న నపెవే'ఐ హంతు ఐ తో టి'అరా అరా బడు'న హాయ్ టున తో నకకిఅరై ప'అందే బాటే'న మేపోకిర'అ.'' \v 12 తోపోరోరో' అసేలే బుతుహే వో ఐ లోహనే మమ్పొపెరిఉ. మేకునే'హి రహంగా' గురు అప తో సిపోఅతో కిన్గ్గలెఅ''. \v 13 లోహనే ఇనియా నిపెసిన్గర మెరూ కై తో రపకనొన్తొఅమొకొమి.'' \v 14 అరహే' వో'ఓ సురోదదో' తో పెకునే నూమ్బమొక అప తో సిపతో' కిన్గ్గలెఅ'' మేహని లోహనే ఇనియా నిపోరోహో హదు మోపార హాయ్ ఇనియా నిపెరంప' దొఇ మేలేపో ఐ పేరే' తోడ తో'ఉ బహామోకో' హాయ్ గది'ము'. \v 15 టెంపో ఇతి మన్తెపూమొహె టున మేకునే ఐ లలుండా బ లోహనేమి దాటు తొపెసొరెఅక తో రాపెపెగియా హాయ్ రాపైసరుంగి. \v 16 హనెఇ నహంగా లోహనే ఐ ఉపు ఉపుండా కాదో మొరిఉకోమి హాయ్ ఇనో ఉవి అగయాన ిన బూటు టున తో తెపమకుఅస కై కాదో. హవె మొకేరో బర్ర సాపాటు 'న టీఆర 'అ సిపతో. ఇఅ ిన మొరిఉకోమి హాయ్ ఇనో మగస హాయ్ ఆపి. \v 17 ఐ తీన అరా పెతపి తో ిన నపోపోతపి'ఐ గండు తుకే ఐ కమిటు'అణా. గండు తో పూంతో' ిన నవోలి ఐ లాలూ బుహో' అగయాన తో లంగ్కో'న ిన నింతు ఐ ఆపి తో టీఆర పెఇస పిడే.'' \v 18 హోంది'ఇతిమి పేపతురో'న లోహనే ఐ టున హాండ మేలెంపో మోపక పాక రారా ఐ తెమ్పోన మంతోలేలేహ బంబరి న్గ్కతువో. \v 19 మొకమ్బరొఅ హీరోదే తో మకుఅస ఐ గలిలెఅ బహ ఐ కహంబోకోన హాయ్ హీరోడియా తవినేన హలలున లియా ఉపు ఉపు బబెహిఅన తో కడకే. \v 20 హీరోదే లాలీ తుందే కడకే బబెహినన ఐ ఊపసుఅన లోహనే ఐ లాలూ తరున్గ్కు. \v 21 ఐ కావలిన రరిఉ ఉపు ఉపు టున రారిఉమి వో లేసు ఐ తెమోపోన లేసు మేకకే తెబున్గ్కహిమి లాంగి. \v 22 మగస తో హోండూ బంగ్కేబోదో మెండలు ఐ వన్గ్కోన లేసు. కైన్డూ రహదిమి వంబ కై సురుగా మాసంగా' ఇఒమి అణా'కు తో కుపోక'అహి హాయ్ తో పోపమతన లలున్గ్కు.'' \v 23 పన్తెపూన లేసు మోలుయోహ బాగోన టెంపో ఇతి తినువున తోటన తలు పులోన టాన మంగోల పసుమ్బండ టున లేసు ఆనన లుసు ఆనన ఎలి, \v 24 ఆనన మాట ఆనన లేవి, ఆననమాలకి ఆనన లని ఆనన లుసు, \v 25 ఆనన మాటిక ఆనన అమో ఆనన నహు, ఆనన హేసేలి ఆనన నగి, \v 26 ఆనన మా, ఆనన మాటిక ఆనన సిమెఇ, ఆనన లొసె, ఆనన లోడ, \v 27 ఆనన లోహనని ఆనన రెస ఆనన సేరుబబే, ఆనన సీటీ, ఆనన నేరి, \v 28 ఆనన మాలకి ఆనన అది ఆనన కొస ఆనన ఎలిమడ, ఆనన ఏరే, \v 29 ఆనన లేసు, ఆనన ఎలిఎసె, ఆనన లోరీ, ఆనన మాట, ఆనన లేవి, \v 30 ఆనన సిమెఒ, ఆనన లేహుడా, ఆనన లుసు, ఆనన లోనమి, ఆనననేలిఅక, \v 31 మెలెఅ ఆనన మినా, ఆనన మాటత ఆనన నట, ఆనన దుది, \v 32 ఆనన ఇసై ఆనన ఒబే ఆనన బోఅసి ఆనన సలోమోని ఆనన నహసో \v 33 ఆనన అమినాడ, ఆనన అదిమి ఆనన అరణి ఆనన హేశ్రో, ఆనన పెరేసి ఆనన లేహుడా, \v 34 ఆనన లకో ఆనన ఇసకీ ఆనన బురహిమ, ఆనన తేరా ఆనన నాహో, \v 35 ఆనన సేరు ఆనన రేహు ఆనన పేలే ఆనన ఎబెరి, ఆనన సలోమోని, \v 36 ఆనన కేన ఆనన అరిపస ఆనన సుము ఆనన నోహో ఆననలమే. \v 37 మేతుసల, ఆనన హెనో ఆనన యారె ఆనన మహాలలే, \v 38 ఎనో ఆనన సేతి ఆనన ఆడమ ఆనన పుఎ అల . \c 4 \p \v 1 పోపలహిన కొరాన ఉవి యారదే లేసు నకూఅసై ఇనో మగస. ఇఅ నపతింతో ఇనో మగస మో ఐ పద వుంగి. \v 2 ఇబ పులోన ఆలోన కహేనా టోరో ఐ నడూ ఐ న్దీతిమి లేసు నకేలో తడులకో అందిటు గంగ్గన టెంపో ఇతి టీఆర కమాందే అప అప మేవాలి కహోపోఅన మంపసదిమి మరిమీ. \v 3 నహంగా తడులకో అందిటు ఐ ఇఅ అనే తౌఇ అననకో పుఎ అల హుఒహే వాటు డీ మేవాలి రోటి'' \v 4 లేసు ఐ సుర పోతోతోవియా టుకి బొఇఅ కై రోటి పియా కతువోఅన టున. \v 5 కైన్డూ లేసు నపతింతో తడులకో అందిటు ఐ కార తో మపంగ్క. ఐ లాలూ హంగ్కపిర మాట పియా నపెతుదేంగామి తడులకో అందిటు ఐ లేసు ఉపు ఉపు కదతు ఐ దునియా. \v 6 నహంగా తడులకో అందిటు ఐ లేసు ఉపు ఉపు కకుఅసా హాయ్ కకలోమ ఇతి ిన కుపెహుహు ఐ ఇఒ లవి రపెవెఇమొఇ సంగ్కని ఐ కాదో మేవాలి పెఇస కువెఇఅ హేమ పియా తో కులీ కుఅమ్బెఇ. \v 7 హైడూ అనే మేనోమ్బకో ఐ కాదో ఉపు ఉపున ఇతి ిన మేవాలి కిరాము. \v 8 మేహని లేసు ఐ సుర పోతోవియా టుకి బాతేము మెంగ్కోరు ఐ పుఎ అల పుఎ 'ము లవి ఇఅ పియా పెనోమ్బాము. \v 9 కైన్డూ లేసు నపతింతో వమి తడులకో అందిటు మో ఐ లేరుసలె ఐ వుమ్బు తమ్బిన పు౭ఎ అల హనెఇ నహంగా అనే తౌఇ అననకో పుఎ అల పెంగ్కవారో కై నదీ. \v 10 లవి ఐ సుర పోతోతోవియా టుకి పుఎ అల ిన మొహు మలేకనహే మొకంపైకో న్గ్కరొఅ. \v 11 లియా ిన రారందే పాలనత బితిము బోన టీఆర తెరుసంగా ఐ వాటు. \v 12 మేహని లేసు ఐ సుర పోతోతోవియా టుకి ఇనియా నుపంపెసోబ పుఎ అల పుఎ'ము. \v 13 తడులకో అందిటు ఇతి మొకేలో లేసు మంపోపోబుండు మోపక పాక రారా మేలేఇమి మోపలహి లేసు అగయాన తున్గ్కు మంపెలి లోగ తో మరొఅ. \v 14 కైన్డూ మసులేమి లేసు ఐ గలిలెఅ నకుఅసై ఇనో మగస బంబరి మోకకిహన్గై వాటాన తెకరేబ ఐ హుమందేలే తమ్పో గలిలెఅ. \v 15 మేపగురు ఐ తంబి పెనోమ్బాండ తోలహుడి హాయ్ రపెరఎఐన్గ ఉపు ఉపు టున. \v 16 మో వమి లేసు ఐ నసరే' వను కరపకహిలెఅన. ఐ ఆలో పెనోమ్బాండ తోలహుడి హోండూ బిఅసన, లేసు మేసు ఐ తంబి పెనోమ్బాండ తోలహుడి మేకతేదే ిన మోబాస ఒంతొ సూరన పుఎ \v 17 , హనెఇ రాతన్దోంగి సూరన గలరా లేసియా సుర తోరలోలో ఇతి నవలహి హనెఇ మసుంబ వాటు తో హాండీ, \v 18 ఇనోన పుఎ అల అరా ఐ కాదో' ఐ కనపరిలన్గ్క' కుమొఇ ిన మంతోలేలేహ బంబరి న్గ్కతువో' ఐ టున తో పెఅహి అహి ఇఅ తో పొహుఒ 'అ ిన మంపోపైస పేపలోహో' ఐ టున తో తేటవని, పేపబాక' ఐ టున తో బిలో, పేపకబః ఐ టున తో రాపోహవి. \v 19 హాయ్ మంతోలేలేహ కబుతునమొఇ తెమ్పోన పుఎ మంపెతుడే'అంగ పెటిరినై ఐ తాఉనన.'' \v 20 నలోలో హులె లేసు సుర ఇతి దుఉన నపతెఒలి ఐ తోపోబాగో ఐ న్దో'ఓ హనెఇ మేహుడా. ఉపు ఉపు టున తో ఐ లాలూ తంబి పెనోంబ'అ ఇతి మొతితోకి లేసు. \v 21 మన్తెపూమి లేసు మంపోలలుతాహే నహంగా'. ఐ కనిహడిన వాటు తో ఐ సుర ఇతి ఆలో దెహన్గ్గలొఅ తెపపోసేన్గిమో'ఐ. \v 22 ఉపు టున హెలె లియా మంపెరరైన్గా కమరో'అణా ఎబే లలుట తో నపహోవ'. హానే'ఐ రహంగా' బొంతో అన్న పియా లుసు టున డీ. \v 23 కైన్డూ నహంగా లేసు ఐ హేరా మనోంతో బాటే'మీ ిన మోపహోవ' రప న్గ్కోర' తో హాండీ ఐ కాదో' సందో, పబాక వాత సదుద్సుఅము. తొపెహెలెఇ తో కిహది ఐ కపెను బాబేహి వో ఐ నదీ ఐ వానుఅము.'' \v 24 వమి నహంగా' పెహదింగి, టి'అరా అరా గలరా తో రాసుమడై ఐ వానుఅన. \v 25 అగయాన నిబుహినావు ఐ టెంపో కాతువో'న గలరా ఎలియా, ఐ కటిఅరణ మెండలు బాబా ఐ లాలూ తలు టాన హాయ్ ఇని వులన తో పోపర రిమి మపి' ఐ హుమందేల్లే తమ్పో' ఇతి. టెంపో ఇతి హాండ తోబెంబ ఐ తమ్పో సరేలి. \v 26 హోండూ ఎలియా టీఆర నహుఒ పుఎ అల మో ఐ హండు కై ఒలొండ తోబెంబ ఐ సరేలి అగయాన లాలీ మో ఐ హదు తో బెంబ ఐ సారప ఐ తమ్పో సిదో. \v 27 హోండూ వో ఐ తెమ్పోన గలరా ఎలిస హాండ తో కేహకి తుంపి ఐ తమ్పో సరేలి అగయాన టీఆర హవె హదు కై ఆలో'నడ తో రపబాక సంగడిన నామ తో సిరియా. \v 28 ఉపు ఉపు టున తో ఐ లాలూ తంబి పెనోమ్బా తోవేమోహే' మసది లలుట ఇతి. \v 29 హనేఇహే మేకతేదే మమ్పొపెలెఇ లేసు మో ఐ రఒఅ వున దుఉన రవ్వ తుకే ఐ పింగ్కేన బులు' కారాన వానుండ. తున్గ్గైండ ిన మొహుమ్బంగా లేసు ఐ లోకే'. \v 30 అగయాన లేసు మోలుమావు ఐ ఆలో'నడ టున హాండ ఇతి హానే'ఐ మెలెఇ. \v 31 కైన్డూ మేలేఇమి లేసు మో ఐ కపెను తమ్పో గలిలెఅ ఐ ఆలో పెనోమ్బాండ తోలహుడి, లేసు మేపగురు ఐ తునహే తో ఐ నడూ. \v 32 మసది పేపగురున లవి పోలలుతన మొకతొన్గ్గొఅ. \v 33 ఐ న్దీతి అరా హదు తో నపెసుఐ అందిటు టున ఇతి మొగొఅ గోవా. \v 34 ఓ లేసు తోనసరే ిన నుపాపక బుతుకో మై మొహురేవుకిక కుఇస ఒంతొ లొమొఇ హుఒ తో మగస కై పుఎ అల. \v 35 లేసు మొకమ్బరొఅ అందిటు ఇతి నహంగా పంపరూ పెన్గ్కైరఒఅ కై టున డీ అందిటు ఇతి మొతంపెదః వాటాన టున తో నపెసుఐ ఐ తంగ తంగండ టున హాండ కైన్డూ మెన్గ్కైరఒఅమి' అందిటు ఇతి అగయాన టున తో నపెసు'ఐ టి'అరా హవె మంప. \v 36 ఉపు టున మహార కహేలెండ హనేఇహే మొలలుట హదు మై హదు అప పా'ఐ తో హాండీ లలుతన పోసే కుఅస లియా మొకతొన్గ్గొఅ, పెఇస మోవుర అందిటు లియా మెన్గ్కైరొఅహె. \v 37 తెతోలేలేహమి కరెబ మోకకిహన్గై లేసు ఐ హుమందేలే తమ్పో ఇతి. . \v 38 కైన్డూ మేలేఇమి లేసు కై తంబి పెనోమ్బాండ తోలహుడి హనెఇ మో ఐ తమ్బిన సిమో పెన్గన్తీన తవినే సిమో, తన్గన మాడు మహార కనకబుతుఇన హనేఇహే మేరపి తులుంగి ఐ లేసు. \v 39 మోమి లేసు మేకతేదే దాకి ఐ పటురుఅన తవినే ఇతి మమ్పొపెన్గ్కైరఒఅ హాకీ తో నహది కనకబుతుఇన పోలిలిఉన బాకా హనెఇ మేఅరో మొరేవుఇహే. \v 40 తమ్పుమి ఆలో బుతుమోహే ఉపు ఉపు టున ఐ లేసు మంబవ హలలుండా తో పొహమ్పెఇ మోపక పాక హాకీ లేసు మోదంప తీన ఐ హదు హదు మోపబకహే. \v 41 వో మెన్గ్కైరఒఅహె కై టున తో రపెసుఐ దరోహే మొగొఅ గోవా రహంగా ఇఒమి అన్న పుఎ అల అగయాన నహవొలొఇహె లేసు లియా తిఅరహే నపలిఉ మొలలుట లవి రైస లేసు దాటు తొపెసొరెఅక. \v 42 పెసుపన ఆలో మేలేఇమి లేసు మో ఐ హంబు కారా తో పున్దింగా మన్తెపూమి హాండ టున మేపెలి ఐ కరహుమ్బాన మంపెలిమోహే రారా బోన తిఅరహే నపలహి. \v 43 అగయాన నహంగా లేసు బంబరి న్గ్కతువో మోకకిహన్గై పోపరెంతన పుఎ అల బాటే'న కుతోలేలేహ వో ఐ వను వను మహిలే నతని లవి ఇతిమొఇ హనెఇఅ నహుఒ బూటు ఐ దునియా. \v 44 ఇతిమి హనెఇ లేసు మోతుంటూ ఐ తంబి పెనోమ్బాండ తోలహుడి ఐ హుమందేలే తమ్పో లుదెఅ. \c 5 \p \v 1 ఆలో హాంగ్గలో. లేసు మేకతెదే ఈ వివి రానా గెనేసరే. టౌన్. మోంబహిత్. హిల్మవుహేన మంపేతడిగం. ఙకోరాన పుఏ అలా \v 2 ల్ వివి రానా ఇతి లేసు జమాసంగింత రొంబుల్ పుఎన్. దుగ ఇతి మేంబోలోమోహి మొబాహాయ్ డాలంద లేసు మెఙ్కహే. ఈ హాంబుల్ దుగ యామి దుగన \v 3 సిమెఓ హాంఈ మొహువు సిమెఓ మొహుంబొంగ ఇతి బోన హాంటెడ్ కరక్ కై రారే మేహుడమి లేసు ఈ దుగ ఇతి ధర మేపగురు ఇతమున హాండం \v 4 కడుపున మేపగురు నాహంగా లేసు ఈ సిమెఓ బొహీ దుగము ఈ కాకడుఅన. హాంఈ నుతుండేదాలుంజ్ బోన నిపసుమ్బ బౌ \v 5 మెహని. సిమెఓ గురు హంబెంజియా ఙిఆ పప్మపేలిలికి టీఆర ఎడికే మొరసి అగైన లవి పెహువు మీ బాటకు ిన మ్రోముహూల్ మొబల్స్మ్ \v 6 ల్ కారాలుమవుహన ఇతి హాండ ఏడెబౌండ హానేయుమ్ దాలసంది మంటేపునుమొయి మాబిసి \v 7 లెటిమి హనీహీ మేపాప్పి తులుంగి ఈ రంగంద తో ఈ దుగ టాని బుతుమోహి ర్అంగాండా రారు ఇమోహి మోపమామబౌ ఈ రొంబుల్ ఈ రాన్గసంద దుగ. దుగ. తో రొంబుల్ ఇతి పొసే డిక డిక ిన టింబి \v 8 కనైతను సిమెఓ పేఉతురు తో పేవాలి ఇతి. మొలింగ్కుడుమి. నిలింద. లేసు హాంఈ నాహంగా పుఏ నుపలహీమో లవి టౌన్ తో మదోస. \v 9 సోమా హై ఊపు ఊపు టౌన్ తో హిఙ్కకని హై ఇది హెలెహే మంగింటి. కాహాదాన తో రదల \v 10 హొండోఓ వూ రంగహే సిమెఓ మొబాగావ యామి లోకబు హై లోహనే అఞ్ఞహే. సెబడెను నాహంగా లేసు ఈ సిమెఓ బోఫోకో లంగా మంటేపులు. డీన మేవాలికేకో తోపాదల టౌన్ \v 11 ఊపు ఇతి సిమెఓ హై రానన్న మొహారేమోహి డుంబిగంధ ఈ రారే దూ అండ మోపాలహి పాక్ పాకాన హింటు బగొండ మెలమోహి మెలోఅమోహి ఈ లేసు \v 12 ల్ ఆలో హాంగ్గలో టెంపోన లేసు ఈ హాంబుల్ వానుఆ మహిళే అరా హదూయి టొమోఅనే తో పిరి తుంపి వతన హీనలో మంగింతం లేసు మొలిఙ్గకి నెక్ఆప్టోఆ లిందొండ ఈ తంపో దరో మాసాంగ్ఆ టూత్ కుఇస్ ఆ కనిబుకున్ మీపబకా అనే మయూకోమి పైప్రాపిఎం నిపబకా \v 13 నరమామి లేసు వాటన్క్ టౌన్ ఇతి దరో నాహంగా మఉంటాయా బకామోకో టెంపో ఇతి ప్యామి బాక్ష్మి హకిన \v 14 టౌనా. ఇతి టీఆర నపళ్ళూ లేసు మంపెహేంగా తోపెరలిం ఇతి ఈ టౌనా నాహంగా లేసు నమో ఈ దాడులకు ఎంపినోమ్బ నుపురపి బోన ఇది హాదుడుఅన మోపకనోమ్బ ఈ హాదుడున మోపకంఒంట కడకముమొయి \v 15 అగైనాన కర్బ్ మొకకోఇహంగాయి లెడ్స్ టుంబ తేటలేలేహ ఈ యంబ -యంబఆ పియా ల్ కహొంబిఐటీనిహాండ టౌనా తో బూతు \v 16 మంపేయాడింగి లాలుతాన హై రపబకా కై కహొండిఇతినికాఇందూ మెలెఇమి లేసు మరో నమేకకే తో పండిఆంగ్స్ఆ \v 17 లలో హాంగ్గలో టెంపోమ లేసు మేపగురుఆ బహంగంప తోపారిసి. హైం గురు-గురు ఆగమ మేహుడా ఈ నుండో తమునహే ఇతి బూతు కై లేరుసలే హై కై ఊపు-ఊపు వానిని ఈ తంపో గలిలీ హైం లుదేశ్ కుఅసన పుఏ ఆరా ఈ లేసుమోపబర హదూయి తో మధుర్ \v 18 టెంపో ఇతి బుతుహే వూ బహంగంప్స్ పంల్బవా టౌనా తో పుంగకు తో రపాపాటురు ఈ అలె తో పేవార ఇతి మంపేలి ఎబెహే రారా మేసుఆ ఈ లాలూ ంట బోన. రపీఐస్. మోదంప తోపుఙ్గకు ఇతి నలిందో లేసు. \v 19 అగైనాన నఞ్ఞగి కహాండ న ఇదే టౌనా ఈ నుండో టిఆరబ పెయిస రవార మేసుఆ లెటిమి హనీయం రపెఙ్కవాహికం ఈ అటుగా తంబీ రపోరాబా అటు దున రాంబోలో హిఙ్కకని హై ఆల్రన నలింబో ఈ లేసు ఈ అట్టుక తయుగాండా టౌనా హాండ \v 20 కనైతను లేసు కాక్మరోహోన ఇదే పెపోయినలైందా నాహంగామి ఈ ఈ తొపోతుంగ్కు ఇతి హలాల దోసమ హోరా హోరె దోషము రారంపంగిమొయి. \v 21 గురు గురు ఆగమ హై తోపారిస మంటేపుటమోహి మెకునే 2హోరె హోరె ఈ లాలుండ హేమ టౌనా డీ బై ఇదే మోటోకడకేఆ 1పుఏ అలా హేమతో పెయుసి మోంపూజి దోస ఈ రారో మై పుఏ హదూసుడుఅన \v 22 ఆగని ఒంతొ లాలంగా ఇతి నైస లేసు మేరలింన నహావగాహే మాంప హానెయికమి మీకు నుండో ఈ లాలూమి. \v 23 యంబీఆ తో టపమలుహ మాసంగా దోషము రాంపంగిమొయి బ మాసంగా పెఆరో పతిమమ ఆలయమ. \v 24 అబయజ్ఞ డ్డీ డీ ిన కుపోతొంగవా ఇన్ కమియు కమకుఅసన అణా న మనుసిఅమ ఈ దునిఅదీ మోంపుంజి దోస హాంఈ నహాజన్గ్. లేసు ఈ తోపుఙ్గకు ఇతి పెఆరో పటిమఆమె ఆలేము హానెయికో మసులె \v 25 పెఆరోనమి టౌనా ఇతిరలిక్న్దో సఙ్కాని మోపతిమంస్ అలెన దున మాష్ఉల్ దరో మోటోమా పుఏ అలా. \v 26 ఊపు ఊపు తో ఈ నడూం హెల్ హనీయఞ్హి వూ మోటోరా పుఏ అలా రవార ఙకాలంగా మొలలుతామోహి మెహెలెయ్. ఇదే తో పేవాలి తో తసబిక దేహంగ్గలో \v 27 కాఇందూ మెఙ్కఐరాలోని లేసు హాంఈ మంగింతం హదూఅం. తోపారోరో అసలు ట్ఓ పెహాజడే ఈ కంటారోన లేసు ఈ ఇది కమో పుఆల ఈ కూడా. \v 28 మేకటేదేమి లేవా మోపాలహి ఊపు-ఊపు బాగోన హాంఈ మెమోలు ఈ లెస్ \v 29 కాఇందూ లెవీ మోపారా సురో మహిలు ఈ తంబినా మంపోమహిల్ లేసు హాండ తోపారోరో అసెల్ హై టౌనా టాని మెమోల మాండ్ హింగికఙ్క హైం హేరా. \v 30 బహగ్గంపే తోపారస్వా హై గురు-గురు ఆగమ మోహిమే హుమే దుతుంద. మెకుఏ ఈ తొపేగురునహే మాంప. హానెయికమి మాండ హిఙ్కకని హై మంపోరాముఅహే తోపారో అసెల మదోస. \v 31 మేలని లేసు. టౌనా తో మడో వతన టీఆర మోపరాలు సందో. ప్ఎఆ టౌనా తో మధు ఆ. \v 32 కబు! తుంగ్కు బోయ మై మొరవి తో పోబబఏ వారట టూ అగాన మొరవై టౌనా. ట్ఓ మదోస అబోన రకథేమహా \v 33 బహంగంప టౌన్ మొలలుతా లేసు తొపేగురున లోహనే హై తొపేగురుండా తోపారిస మొరొంగకనిహుమోపుఅస హై మేకకై అగైన తొపేగురుము మాండ్హేంహై మైన. \v 34 మెహనుల్లేసు పెయిస పైం తోరరేమి నిహువు మోపుఅస ఈ సురో ఎంపితంబి టెంపోన మని తో రపాపితంబీమెన్. హింగ్కాకని హై హియర్? తో మంతోటిఆరా. \v 35 అగానై ిన బూతు టెంపోమ తో రపాపితంబిన ఇతి రాగ్ఆకిమ్హి. హేరా ల్ టెంపో. ఇతిమి హానే ిన మోపుఅస \v 36 ఊపు ఇతి మూలాలతమి లేసు ఎంఎల్లిపో. ఈ ఙకోరియో పందిరి టీఆర టౌన్ తో పదాంపెయి వారు సాఏ తో నాల కై వారు తో వకు నెలవి లాలి మోపమాబిసి వారు తో వకు ఇతి లియా పెదంపేలేయ్ తో వకు ఇతి టీఆర హింటోతో హై వారు సాఏ. \v 37 హొండోఓ వూ టీఆరఅరతయూ ఆ పోతుల అంగ్గరవకు ఈ పెంబోలియా సేటో రబెదహి కై కొలి పినటువ లవి అఙ్గఒరో తో వయూనిన మొలకరంగి పెంబోలియా ఇతి అంగ్గరవు టేబుబు పెంబోలియన వూ మపిహె. \v 38 అంగ్గరవు తౌయో బాటనా రతుల. \v 39 ఇన్పెంబోలియన తో వకు వూ టీఆర హావె హదూయి తో కంజనుమొయి అఙ్గారోన్తుఆ రతుల మంప్లై అంగ్గర తో వకు లవి బాటనా అఙ్గారంటూత్ తో టపమతమ \c 6 \p \v 1 ఐ లో హంగ్గ్లో, ఆలో పెనోమ్బానడ తోలహుడి, లేసు హాయ్ తోపెగురున మోలిఉహే ఐ బొందె గండు. మోపిఉహే గండు. వు' గండ ఇతి రాపెనుకు' రాందే. \v 2 బహంగంప తో పరిసి మంగింతహే హనెఇ రాపెకునే, మంప హనెఇకొమి మోలింగ్కై ఆతుర ఆగమంట ఐ పోలుమోహమి తో టీఆర రపెపలిఉన్గ ఐ ఆలో పెనోమ్బాంట. \v 3 మేహని ఇఎసు టీఆర మనిరి కనిబాస మొకిహనహే అప తో నబబేహి ద్సుడి ఐ కమరిమిన హింటు తుననహే. \v 4 దుది మేసు ఐ లాలూ తమ్బిన పుఎ అల మంగ్గల రోటి పోపెనోంబ నాందే దుఉన నవేయాహే వో తున్న. వలె మంగోల ఆతుర ఆగమంట తడులకో మ్పెనోంబ పియా తో పెఇస మందే రోటి ఇతి. \v 5 నహంగా ఇఎసు ఆనన మనుసియా మకుఅస మోపకనోంతో అప తో పెఇస రాలుమోహ ఐ ఆలో పెనోమ్బాన తోలహుడి.'' \v 6 ఐ ఆలో పెనోమ్బాండ తోలహుడి హంగ్కనిన మోమి ఇఎసు మేపగురు ఐ తంబి పెనోంబ తోలహుడి. ఐ న్దీతి అరా హదు టున తో మాటే తీ కోఅనన. \v 7 గురు ఆగమ హాయ్ తోపరిసి మొకమట ఇఎసు వలె మేపబాక ఒంతొ ఐ ఆలో ప్వేనోమ్బాన తోలహుడి బోన అరా అలేహెండ మీసాల ఐ ఐ ఇఅ. \v 8 అగయాన పెకిరిండ నైస ఇఎసు ఇతిమి హనెఇ మొలలుట ఐ టున తో మాటే తీన హంబలి ఇతి, కామో పెకతేదే ఐ నదీ ఐ లిందో హనేఇమి మేకతేదే టున ఇతి. \v 9 కైన్డూ, నహంగా ఇఎసు ఐ తునహే తో అరా ఐ న్దీతి. అరా పెకునేకు ఐ కమిఉ, మంగోల ఆతుర ఆగమ అప తో పెఇస తబబేహి ఐ ఆలో పెనోమ్బాంట. \v 10 మోబబేహి తో మరొఅ బ తో కడకే మోపతువో టున బ మేహురేవుకి. నోలె ఒలేమోహే సంగ్కని ఇఎసు హనెఇ నహంగా ఐ తో మాటే తీన హంబలి ఒదొఅ టీము. నఒదొఅమి తీన టున ఇతి పొలిలిఉనమి బాకా. \v 11 గురు గురు ఆగమ హాయ్ తోపరిసి తోవే ఎబెహే దుఉండ మోపైమ్బః మోకకిహన్గై అప తో ిన పెఇస రాబబేహి ఐ లేసు. \v 12 టెంపో ఇతి ఇఎసు మో మేకకరే ఐ హంబు ముంగ్కు. ఐ న్దీతి హంబెంగియా న్గియా ఇఎసు మెకకఎఅ ఐ పుఎ అల. \v 13 నకరమోహే తోపెల'న హనెఇ నపిలేకి హంపులో హాయ్ రోడు కై ఒలొండ. తో హంపులో' హాయ్ రోడు ఇతి రహన్గాహే సురో. తునహే ఇతి యామి. \v 14 సిమో ఆన్దరియా హల్లలున సిమో యాకోబు హాయ్ ఇఒహనే పిలిపు హాయ్ బతొలొమెఉ, \v 15 మతిఉ హాయ్ తోమ, యాకోబు ఆనన ఐపెఉ సిమో తోసేలో. \v 16 ఇఉదసి ఆనన యాకోబు, హాయ్ ఇఉదసి ఇకరిఒ తో మంపెహుబియా ఇఎసు. \v 17 కైన్డూ మేమ్బోలోమి ఇఎసు హాయ్ తోపెగురునహే కై ముంగ్కు ఇతి హనేఇహే మెంగ్కరూ ఐ కమలెమ్పెఅన. ఐ నడూ హాండ టున నతని తో పెఒల ఐ ఇఅ హాయ్ హన్దహే వో తో బూటు కై హుమందేలే ఇఉదెఅ, ఇఎరుసలె, హింటు వను మహిలే తిరు హాయ్ సిదో తో ఐ వివితహి. \v 18 తున్గ్గైండ, ిన మంపెహదింగి పేపగురున ఇఎసు హాయ్ బోన రపబకహే, కై హకిండ. టున తో పెసుఅక బుతుహే వో దుఉండ రపబాక. \v 19 ఉపు ఉపుండా మమ్పొఇనఒ మొరమ ఇఎసు యావి అరా కుఅస తో పెన్గ్కైరఒఅ కై వాటాన తో పోపబకహే'. \v 20 ఇఎసు మూలే ఓలే తోపెగురునహే హనెఇ నహంగా, మదొందేమోకోమి టున తో పెఅహి అహి యావి తునమోకోమి పుఎ అల ఐ పోపరెంతన. \v 21 మదొందేమోకోమి తో మరిమీ డీ డీ లవి ిన రపకబుహుకోమి మదొందేమోకోమి తో తెరియా డీ డీ లవి ిన మతవకోమి. \v 22 మదొందేకోమి అనే తిఅరకోమి రాలి లై రావేఇహ రాతటై హాయ్ రతొకదకెఅ లవి పెపొఇనలైమి ఐ ఆనన మనుసియా. గలరా హన్గ్కొఇఅ హోన్దితి వో కరబబెహిన తొఇహెరున్త. \v 23 రపహోన్దూకోమి, లాలీ నిపోతన హాయ్ నిపోదొందే లాలూ లవి మహిలే సారో తో రపతోకాకోమి ఐ సురుగా. \v 24 అగయాన హురేవుమోకోమి తో కలోమ డీ డీ లవి మంపసదిమోకోమి మ్పోరిఎరు రొఅ న్గ్కతువో తో పోసే. \v 25 హురేవు మొకోమి తో గణ గణ పాన్దేమి డీ డీ లవి ిన నరుమ్పకోమి కమరిమి హురేవు'మొకోమి తో పాతవ డీ డీ లవి ిన తెరియా కొమి హాయ్ విఒర లలుమి. \v 26 హురేవు మొకోమి అనే నపెరరైన్గాకోమి ఉపు ఉపు టున, లవి హొన్దీతి వో తొఇహెరున్ద హన్గ్కొఇఅ మంపెరరైన్గా గలరా'హి' తోపెపపుహ. \v 27 అగయాన ఐ కమిఉ తో మంపెహదింగి లలుతంగ్కు, కుపతూకొమి పోకాహి'హి బున్గ్కమి నితిమ్బలిహి న్గ్కరొఅ టున తో టీఆర మంపలై లైకోమి' \v 28 నిబరకటి టున తో పోతుంద కొమి పెకకఎఅ టున తో కడకే బబెహిఅన ఐ కమిఉ. \v 29 అనే నతంపెడ'కొమి టున పతోదహి బోన నతంపెడ వమి పెలిమి హంబలి. అనే బడు కుమ్బామి రావుఎరంపై నిప్ఎ వెఇ వో బడుమి. \v 30 అనే రపెరపీకొమి బ ఆపై, బతేమి మెఅమ్బెఇ అనే పరేవామి రాపెరంపై బొపొఇ నిపెరపి. \v 31 అప తో నిపెంగైహి రాలుమోహ టున ఐ కమిఉ లుమోహ వో హఒన్దీతి ఐ హేర. \v 32 మంపోకాహి పెఅకోమి టున తో మాహి ఐ కమిఉ, అప రాసిమి హవె తో మదోస మంపోకాహిహే వో టున తో మాహి ఐ హేరా. \v 33 అనే మరొఆ పెఅకోమి ఐ టున తో మరొఅ బబెహిండ ఐ కమిఉ అప రాసిమి టున తో మదోస హన్డూ వో బబెహిండ. \v 34 మంపోపెబోలో పెఅకోమి దొఇ ఐ టున తో నబుకు మొపతెఒలి అప రాసిమి హవె తో మదోస మొమ్బెపెబొలొఇహె దొఇ బోన హరే మోరంగ'హి హులె హిబలి కహందన. \v 35 కతౌఅన బొఇఅ హోండూ అగయాన బున్గ్కమి బాటే'నడ నిపోకాహి లియా నితిమ్బలిహిహే న్గ్కరొఅ. బాటే; నడ నిపోపెబోలో పటోలిన బొపొఇ నిపెంగైహి అనే హొన్దోఇ ిన మహిలే సరోమి హాయ్ ిన మేవలికోమి ఆనన పుఎ అల తో తెపైరెఅ. లవి పుఎ అల మాహి ఐ టున తో టీఆర నైస మొరందే అహి హాయ్ ఐ తో కడకే బబెహిఅన. \v 36 ఎబే మాహి హోండూ కమహిన అమ్మి. \v 37 ఇనియా నిపోబుతుసి టున నతని బోఇన బోన తిఅరకోమి వో నబుతుసి పుఎ అల. ఇనియా నిపోహుకు టున నతని బోన తిఅరకోమి వో నహుకు పుఎ అల నింపుంగి హంగ్కతునమి బోన నామ్పున్గికోమి వో పుఎ అల. \v 38 నింబెఇహే టున నతని బోన పుఎ అల వో మొఅమ్బెఇకొమి బతేమి ిన మోరంగ పెఅమ్బెఇ తో పెరూ తో వలిమొఇ రహోక పోసే నిపోకిర. లవి హాక తో నిపోపోబుండు ఐ టున నతని ిన నపోపోబుండు వో పుఎ అల ఐ కమిఉ. \v 39 కైన్డూ మొలలుట వమి ఇఎసు ఐ హేరా మేలెంపో ఐ న్గ్కోర పందిరి తో హాండీ అనే రపనై తోబిలో హిమ్బు తోబిలో మోమ్బెతెతే, బాటే'నడ రోడు దు ిన మండవో ఐ బ్లో. \v 40 టీఆర అరా తోపోసికోల ిన మెరూ కై గురునా. అగయాన తో వలిమొఇ పోసికోలన ిన హిబలి హాయ్ గురునా. \v 41 మంప హనెఇ లపన కు తో పొకబిలొఇ మాతన హలలుమి నిఇస లాలీ కబోహోఅన కు తో పోతువేవే ఐ మాట సడుడుఅమి టీఆర. \v 42 నుఉంబ హనెఇ పెఇసకొమి మాసంగా ఐ హలలుమి, మై కుహురెన్గీ ల్ప కు కై మతము వలె ఐ మతము అరా కబోహోఅన కు కై మాట సడుడుఅము హనెఇ హంగ్కో నుఇత న్గ్కరొఅ మొహురెంగి లపన కు తో అరా ఐ మాతన హలలుము. \v 43 కు తో బొమ్బో వుఅన బాటెన మరొఅ హోండూ వో కు తో టీఆర బొమ్బో వుఅన బాటెన టీఆర మరొఅ. \v 44 ఉపున కు రహల కై వుఅన కై వాలా తో పొదుఇ తిఅరకోమి మోపుపు వు అంగ్గోరో బ వు అరా కై బిసుమను. \v 45 టున తో మరొఅ మోపతోంగావ తో మరొఅ లవి లలున పోసే కమరొఅ. టున తో కడకే పంబిఅరణ, మోపతోంగావ తో కడకే ననంగి అప తో నపహోవ హుమే, మెన్గ్కైరఒఅ కై ఒంతొ లాలూ. \v 46 మంప హనెఇకొమి మేకర ఐ కాదో పుఎ పుఎ అగయాన అప తో కుహన్గాకోమి టీఆర నిలుమోహ. \v 47 ిన తపహిబలి హాయ్ హేమ టున తో బూటు ఐ కాదో మంపెహదింగి హాయ్ మోలుమోహ తో కుహంగా హైడూ ిన కుపతోంగావ ఐ కమిఉ. \v 48 టున ఇతి హోండూ తో పోఅరోహ తంబి నాకే నపకలడు హనెఇ నపోడంపై వాటు దుఉన తంబి ఇతి, టీఆర ిన మొదొఅ లవి రారొహమొఇ ఐ వన్గ్కో అలేహే తో పరోహో. \v 49 అగయాన టున తో పసది లలుతంగ్కు హాయ్ టీఆర నలుమోహ ఇఅ హోండూ తో పోఅరోహ తంబి టీఆర అరా అలేహేనా. అనే నహలొమ్పొఇ ఉవి తంబి ఇతి ిన తెడున్గ్క. మహార ఎబే కమగేరోన. \c 7 \p \v 1 కుపు మొలలుట ఐ టున హాండ మేసుఅమి ఇఎసు ఐ కపెను. \v 2 ఐ కపెను అరా తడులకో సురోదదొండ తోరోమ తో మాహి ఎబే ఐ హండు హవిన హవిన ఇతి మాడు దిక దిక ిన మాటే. \v 3 తడులకో ఇతి మోకకిహన్గై ఇఎసు మొహుఒమి బహంగంప తడులకొండ తోలహుడి మో ఐ ఇఅ మేరపి బోన ఇఎసు బూటు మోపబాక హవిన తడులకో సురోదదో' ఇతి. \v 4 కబుతుందా ఐ ఇఎసు మేరపి ఎబెహే' బోన హవిన తడులకో సురోదదో తోరోమ ఇతి నపబాక' ఇఎసు. రహంగా, సిపతో ఎబే నితులుంగి తడులకో సురోదదో' ఇతి. \v 5 లవి మాహి ఎబే ఐ కిట తోలహుడి లియా మొఅర్హమొఇ తంబి పెనోమ్బాకి. \v 6 మోమి ఇఎసు హింగ్కకని హాయ్ హేరా. కైనా తెదూన ఇఎసు ఐ తంబి ఇతి, తడులకో సురోదదో' మొపహుఒ' బహంగంప రంగాన మో ఐ ఇఎసు మంపెహంగా, తు బొపొఇ నిపోసుస లాలూ బూటు ఐ తమ్బికు' లవి' తయారా సిపతో మొరంగాకోమి ఐ తమ్బికు. \v 7 ఇతిమి హనెఇఅ టీఆర బై మంపోమ్బెహుమ్బాకోమి. హైడూ మోపహోవ'పెఅకోమి హంపోహో బస, హవికు ఇతి బాటే'న ిన బాకా. \v 8 ఇతి కుపాయింఅలై లవి కాదో బతుకు మమ్పెఒలై హవాన తొఇరెఅన్గ్కు' లియా అరహే' వో సురోదదో' తో ఐ వికు తో బాటే'నడ మమ్పెఒల'ఐ హవాకు' అనే మొహుఒఅ హదు సురోదదో' నమో బాటెన మో. అనేకుహంగి సురోదదో నతని, కామో ఐ నదీ బాటే'న బూటు లియా అనే మొహుఒ'అ'హదు హవికు' లుమోహ డీ బాటే'న నన్గ్గలెఅ. \v 9 ఇఎసు హెలె మంపెహదింగి ఇతి, హనెఇ మేహిలే నహంగా' ఐ టున హాండ తో పెఒల ఐ ఇఅ, కుహన్గాకోమి, హవె ఐ ఆలో'నడ తో సరేలి టీఆర మని కకుహుంబ పెపొఇనలై తో మరోహ హిబలి హాయ్ డీ. \v 10 తెఒలిమొహె ఐ తమ్బిన తడులకో సురొదదిఒ త=ఇతి టున తో కరహు రహుమ్బామి హవిన తడులకో సురోదదో' ఇతి బకమొఇ. \v 11 టీఆర మహే కైన్డూ మోమి ఇఎసు ఐ వను మహిలే నాయి. తోపెగురున హాయ్ టున మోహే' మోహే వో హింగ్కకని హాయ్ ఇఅ. \v 12 లేసు ఐ బాబా తోందో వను మహిలే అరహే' టున తో తంగ'నడ మొకోవ తోమతే మో ఐ రఒఅ వను మహిలే. తోమతే ఇతి యామి హదు అనకే తోమోఅనే, అణా సడుడుఅన హదు తో బెంబ' హాండ టున ఐ వను మహిలే మమ్పెఒలై తోబెంబ' ఇతి. \v 13 హినలొఅ నైత పుఎ ఇఎసు తవినే ఇతి బూటు అహి లలున హనెఇ నహంగా, బోపోకో తెరియా ిన. \v 14 కైన్డూ మెదకిమి ఇఎసు ఐ పోపకోవా నాన్తియా మెంగ్కరూహే'తోపెకోవ నహంగా ఇఎసు ఓ అనకే తోమోఅనే. కుహన్గాకో పెఅరో. \v 15 అనకే తోమోఅహే ఇతి తువో హనెఇ మేఅరో మహుడ దుఉన మన్తెపూ మొలలుట. కైన్డూ నపెహుహుఅమి ఇఎసు అనకే తోమోఅనే ఇతి ఐ ఇనాన. \v 16 ఉపు ఉపుండా టున లంగా హనేఇహే మన్తెపూ మొతొఎఅ పుఎ అల రహంగా, హదు గలరా మ్పోహంగా బుతుమొఇ ఒలోట పుఎ అల బుతుమొఇ మోసోరేఅక తున్న. \v 17 కరేబన ఇఎసు తెతోలేలేహ ఐ హుమందేలే తమ్పో లుదెఅ హాయ్ ఐ తమ్పో తో దాకి ఐ నడూ. \v 18 ఉపు ఉపున తో పెవాలి రాపెహంగా తోపెగురున ఐ లోహనే కైన్డూ నకరమోహే' లోహనే రోడు తోపెగురున, \v 19 హనేఇహే నహుఒ మో ఐ పుఎ ఇఎసు మేకునే కమిఉమో ఐ తో ిన బూటు మంగోల' దండిన పుఎ అల బ బతెకీ మంపెగియా టున నతని. \v 20 రోడు తోపెగురున ఇఒహనే ఇతి మో ఐ లేసు మాసంగా నహుఒక ఇఒహనే తొపెరిఉ మేకునే బ కమిఉమి తో ిన బూటు మంగోల దండియా పుఎ అల బ బతెకీ మంపెగియా టున నతని. \v 21 ఇతి ఇఎసు మోపబాక హాండ టున హాయ్ మోవుర హాండ' అందిటు లియా మంపోపెవాలి తునహే తో బిలో మేఇత. \v 22 మేవాలి మేహనిమి ఇఎసు మసులే'మొకోమి ఐ లోహనే నిలలుతా అపా తో నిహది హాయ్ నిఇత తోబిలో మేఇత, తోపున్గ్కు మోలుమావు తో కేహకి తుంపి బాకా, తోబొంగో' మేహది తోమతే తువో' హులె హాయ్ బంబరి న్గ్కతువో' రాతోలేలేహ ఐ తోపెఅహి ఐ అహి. \v 23 మదొందేమి టున తో టీఆర బట బట లలున మెపొఇనలై ఐ కాదో. \v 24 హుఒన ఇఒహనే మన్తెపూమి ఇఎసు మొలలుట ఐ టున హాండ మోకకిహన్గై లోహనే నహంగా అనే మోకోమి ఐ పద వుంగి అప తో మో నిపెఇత. హహి తో నవుఇ అంగి. \v 25 మోఅకోమి మమ్పెఇత అప హదు తో మనోబ పెవరున తునహే తో పెవారు తో హొన్దీతి హాయ్ మరొఅ కతువోన, ఐ తంబి కదతు కతోరోండ. \v 26 మేవాలి మాప హనెఇకొమి మో ఐ పద వుంగి బోన మమ్పెఇతకొమి హదు గలరా తౌ లాలీ మెరూ కై హదు గలరా. \v 27 లవి మోకకిహన్గై లోహనే ఇతిమి తో రాతున్గ్గై ఐ సుర పోతోతోవియా నహంగా పుఎ అల, దీమి హుఒ'కు' ఇఅ కుహుఒ మోఇహేరు కై లో బోన ఇఅ ిన మోపతోక రారము. \v 28 నహంగా వమి ఇఎసు నిపెహదింగి కై ఉపు ఉపు టున తో రానక ఐ దునియా డీ టీఆర కార టున తో తెపైరెఅ కై లోహనే తొపెరిఉ. అగయాన కెహపొఇ హోండూ టున తో తెపైరెఅ కై లోహనే. \v 29 ఉపు ఉపు టున తేషు తోపోరోరో అసేలే మసది పోలలుతన ఇఎసు హెర్మి తో పంగకు కాటున పుఎ అల తో రపతోంగావ ఐ పంపెహుహుండ వాతండ నరిఉ లోహనే. \v 30 అగయాన తోపరిసి హాయ్ గురు గురు ఆగమ తిఅరహే మోరంగ లివోన పుఎ అల ఐ హేరా ఐ కటిఅరండ ము నరిఉ లోహనే. \v 31 మొలలుట వమి లేసు నహంగా అప పై ిన కుపన్దిరిఐ టున తో తువో డీ డీ హోన్దూహే పై అప. \v 32 ఇతి హోన్దూహే అనకే తో పెహుడా ఐ పెహుడా ఐ పోబాలు బాలు. హంగ్కిర మేఅగోర ఐ తో హంగ్కిరణ కిపోలింగాకోమి లింగ న్గ్కదొందే అగయాన తిఅరకోమి మోదేరో డెరో కిపోలింగాకోమి లింగ న్గ్కసుస అగయాన తిఅరకోమి తెరియా. \v 33 కబుతున ఇఒహనే తొపెరిఉ ఇఅ మోపుఅస హాయ్ టీఆర మైను అంగ్గోరో నిహంగా నాపెసు ఐ అందిటు. \v 34 కబుతున ఆనన మనుసియా మందే హాయ్ మనిఉ నిహంగా నిపెఇత టున ఇతి డొకో లాంగు లాంగు రంగండ తోపోరోరో అసేలే హాయ్ రంగండ తో మదోస. \v 35 కెహపొఇ హోండూ కమతోపన పుఎ అల తోన్గావ కాటున ఐ ఉపు ఉపు టున తో పెరంగా ఐ ల. \v 36 హదు తోపరిసి తో మంపోహంగా సిమో మొకలెఅ ఇఎసు మందే ఐ తమ్బిన మోమి ఇఎసు హనెఇ మేహుడా మందే. \v 37 వను మహిలే ఇతి అరా హదు తవినే తోరడులు కనైసన తవినే ఇతి ఇఎసు తన్గన మందే ఐ తమ్బిన తోపరిసి, బుతుమి మంబవ హంబు బుతోలో వాటు తో మనోబ తో పూంతో లన తో బోహరు. \v 38 తవినే ఇతి మేకతేదే నబెంగో లేసు కైన్డూ బిటిన లేసు నుమ్పహి తవినే ఇతి హింటు వేలున దుఉన నాన్గ్కి హనెఇ నటుఅహి లన తో బోహరు. \v 39 తోపరిసి తో పొకలెఅ ఇఎసు మంగిన తో నబబేహి తవినే ఇతి నహన్గామి ఐ లలున అనే రపనై టున డీ హదు గలరా, బాటెన నహల హేమ తవినే తో పెరమ ఐ ఇఅ ఇతి లియా నైస కతువోన ఐ లాలూ దోస. \v 40 మొలలుటమి ఇఎసు ఐ సిమో నహంగా సిమో అరా హంపక ిన కుహన్గాకో. \v 41 నహంగా ఇఎసు అరా రోడు తో పాయిండ ఐ టున తో రపెబొలొఇ దొఇ. హదు మాయిండ లిమా అటున దొఇ పేరా హాయ్ హదు వో లిమా పులోన. \v 42 టున తో రోడు ఇతి టీఆర రాబుకు మోబైఅరి ఇందండ హనెఇ నుమ్పహి తొరపెబొలొఇ ఇందండ హేమ ఐ ఒలొండ తో పెరూ కమాహిన ఐ తొరపెబొలొఇ. \v 43 సిమో మంగోల పసుమ్బకు, బాటెన తో తెపహండ కరుమ్పహిన ఇందన. \v 44 కైన్డూ నహిలోఅమి ఇఎసు తవినే ఇతి హాయ్ నహంగా ఐ సిమో నుఇత తవినే డీ కబుతున్గ్కు ఐ తమ్బిము టీఆర అరా ఉవైనుపతోక కుపొపొబహొఇ బితిన్గ్కు, అగయాన తవినే డీ మొబహొఇమొఇ బితిన్గ్కు హాయ్ ఉవి మాతన లియా నమ్పహి హాయ్ వేలుఅన. \v 45 ఇఒ టీఆర నుడుప నుంగ్కి అగయాన తవినే డీ టీఆర నకకరొంగ బితిన్గ్కు కై రున్గుంగ్కు బూటు ఐ నదీ. \v 46 టీఆర నులనై వాకు అగయాన తవినే డీ మొతుఅహిమొఇ బితిన్గ్కు హాయ్ లన తో బోహరు. \v 47 హైడూ కుహన్గాకో దోసన తో హాండ రామ్పున్గిమొఇ ఐ కహొన్దీతిన హాండ పెపోకాహిన టున తో హన్తెతేదే కరామ్పున్గిన ిన హన్తెతేదే పియా వో పెపోకాహిన. \v 48 కైన్డూ మొలలుటమి ఇఎసు ఐ తవినే ఇతి నహంగా. దోసము రామ్పున్గిమొఇ. \v 49 టున నతని తో పాండే హింగ్కకని హాయ్ ఇఎసు మన్తెపూమొహె మేకునే'ఐ లలుండా, హేమ పై టున డీ హనెఇ నబుకు మోఅపుంగి దోస. \v 50 అగయాన నహంగా ఇఎసు ఐ తవినే ఇతి లవి పెపొఇనలమిఉ ఐ కాదో తెసొరెఅకమొకొ. హైడూ మేలేఇమూ న్గ్కరొఅ రొఅ. \c 8 \p \v 1 టీఆర మహే కాఇందూ, మా9మీ లేసు ఈ వానుఆ మహిళే హై ఈ వానుఆంవానుఆ టాని, మంతోలేలేహ బాంబరినఙ్కటువ ఎంకకిహంగాయి పాపరెంతన పు అలా. హంపులో హై రోగుల తొపేగురుణాం మెవులహీ హిఙ్కకని హై. \v 2 ల హొండీఓ వూ బహంగంప తవినే తో నిపబకా కై కుఅసన అందిస్తూ హై హ్యాకింద. తవినేహే ఇతి యామి మరియా తో రహంగం వూ. \v 3 మడలేన లోహనే తవినేన పైసా తడులకొండ తోఫాబాగో ఈ తంబీ కదాటున్నా హీరోడ్, శాసన, హై హాండ మని తవినే టాని. లోమ సదుడుఅంద రపోపోబందు మరి లేసు హై తొపేగురునహే. \v 4 హాండ టౌనా కై వానుఆ-వానుఆ మహిళే టీఆర మెఙ్కరూ బూతు ఈ లేసు, హిరంపుమొహి టౌనా, నాలలుతమియా లేసు ఙకొర పందిరి. \v 5 డీ అరా హదూయి తోపాహోలియా మవు మోహఆ షయం, ఈ టెంపోన మోహమును. అరా తో మబురెరే ఈ రారా, హాంఈ నదియా డిక టౌనా దున ఉప నటిలో మను-మను. \v 6 ఆ వూ తో మబురెరే ఈ తంపో తో కెవత. ఈ పంటేపుటన టూఓ పోలీలున బంగి లుఉయ్ టీఆర కనహుమబ-హుంబ ఉయూని. . \v 7 అరా ఊ తో మబురెరే ఈ హహి తో పొడుకి లుఉయ్ ఇతి టూఓ హిఙ్కకం హై హహి, లుఉయ్ నహిగి హహి, టివన్తో టూఆమోటి ఇతి. \v 8 మాటే అగైనాన అరా తో మబురెరే ఈ తంపో తో బొంబా. టీయూత్ ఇతి టూఓ. మౌయూత్ హాంగటు కనిన కై టీయూత్ తో రహమును. వలిమి మంపొలాలుతా ఙకొర పందిరి ఇతి, నాహంగా లేసు హొండీ, హేమ తో కేటాయిన్గా, బాటనా మెపేయాడింగి! \v 9 కాఇందూ మెకునేమోహి తొపేగురున ఈ ల, అప తుంగ్గాయన ఙకొర పందిరి. \v 10 ఇతి. మెహని లేసు, కారాంబిఇమోకమి కపంగిస బోన నిపోపహంగీ తో టేబునిఅంగీఈ మొక్కైహంగాయి పాపరెంతన పుఏ అలా. టౌనా టాని రపగురుహే మెల్మ్పో ఈ ఙకొర పందిరి బోన మెయితహే అగైనన్తిఆరా రైసనప తో పెవులలి టూ ఓ తో రహాది అగైనాన టీఆర రపహంగీ. \v 11 తుంగ్గాయన ఙకొర పందిరి ఇతి హొండీ, షయూ, ఇజమి ఙకోరాన పుఏ. \v 12 అలా టీయూత్ తో మబురెరే ఈ ఉఇవ రారా పండిరిన ఙకొర తోరపీహడింగి టౌనా, అగైనాన ఙకొర తో రహంది ఇతి నపేరంపై తడులకో అందిస్తూ కై లాలుండ, బోన టిఆరహే మెపోయినాలలి. \v 13 హైతెసోరెక్క టీయూత్ తో మబురెరే ఈ తో కెవటు, పండిరిన ఙకొర రపీహడింగి టౌనా ఈ కదొందే లాలూ. అగైనాన ఙకొర ఇతి టీఆర మౌవక లాలుండ. పెపోయినలైందా హంపలే పియా లుఉయ్ ఈ పొహంపెయింద కాపరి పోలీలిఉండ మెసపులక. \v 14 టీయూత్ తో మబురెరే ఈ హహి తో పొడుకి పండిరిన ఙకోరాన పుఏ తో రపీహడింగి టౌనా, అగైనాన మంపోబట్టువు -బాటహే కట్టుపొంద లియా మంపోయినవహే టూఓ ఈ కంగనా గణ హై తన ఙకట్టువు ఈ దునియా. ఊపు ఉపున ఇతి మోహిగి కాటువన్ద హానేదిహే టీఆర మౌయూత్ ఙకొర. \v 15 షయూ తో మబురెరే ఈ తంపో తో బొంబా, పండిరిన ఙకొర తో రపీహడింగి టౌనా దుతుంజా రతిమమహి ఙకరో ఈ నొందు లాలూ హానే ఈ తుంగ్కు మంతహ టూకే ఈ పౌఉఆన. \v 16 తీరా అరా టౌనా తో పొహునుఇ పాలిట హాంఈ నబోబొంగు గుంభ, బ నౌఒలి ఈ ఉయ్ పేతురు. పాలిట ఇతి బాటనా నౌఒలి ఈ పొహుంపడా పాలిట బోన తో పేసుఆ ిన మంగింతం. \v 17 వన్తాన టిఆరం అరా రబూని తో టీఆర ిన కొటొన్తోలే, హై టీఆర అరా తో రబూనిఅంగీ తో టీఆర ిన టువులా హై. \v 18 రైస లెటిమి హాంఈ, నిపైలలు ఙకరో రోజా ఆపం తో నిహాది. లవి టౌనా తో నకకియారైమొయి ిన రాంబెయి తో టపహనందన మాన్ అగైనాన టౌనా తో టీఆర నకకియారై. తో అరా మని హాంటెడ్ బ తో సబబే ఆరని ఇది,ిన రాల ఊ. \v 19 ఇనాన హింతు హాలలుంటా లేసు, బుతుహే ఈ ల అగైనాన టిఆరహే పెయిస మోంబహుమబ హై ల నఞ్ఞగి కాహానందన ఏబీ టౌనా. \v 20 అరా హదూమన్మంపసంగా లేసు, టూత్, ఇనమి హై హాలలూమి అరహే ఈ రావుల. రపోయినవు ఏబీ ిన మోంబహుమబ హై. \v 21 కమియు అగైనాన నాహంగా లేసు ఈ హేరా, తమునహే తో మంపేయాడింగి ఙకోరాన పుఏ అలా లియా రాలుమవుహా, హెరామి ఇనఙ్గకు హై హాలలుంగీకు. \v 22 ఈ ఆలో హాంగ్గలో, లేసు హిఙ్కకని హై తొపేగురునహే మెహయూఏ ఈ దుగ. నాహంగా లేసు ఈ హేరా, కమో తపోసుమోమ్బ మవు ఈ హాంబలి రానా. హణేఇమోహి. \v 23 మోసుమోమ్బ తంగంద మోసుమోమ్బ, లేటమి లేసు హంపలే పెరమి మేలుఉయ్ అంజి మామను ఈ రానా ఇతి. ఉయూని మంటేపుటమి మేసుఆ ఈ లాలూ దుఅంగాండా, దుతుంద ిన హురియూకే! \v 24 తొపేగురున మవుహే ఈ లేసు హాంఈ రారుసబ్, రహంగా, గురు, గుర్లు ిన హురియూయూకే! పెఆరోన ప్యామి మొకంబరా అంజి హై బలంబ తో తంగాన మొలొంగకుల మహారా. అంజి హై బలంబ పోలీలిఉండ మెఙ్కరూ, రానా మేవలి లింటు. \v 25 ఏబీ కాఇందూ మొలలుతమి లేసు ఈ తొప్పేగురునహే మాంప హాంఈ టిఆరకమి మెపోయినాలని ఈ కూడా హెలెహే రౌఆయా ఙకాలంగా మొలలుతామోహి హదూయి హై హదూయి, హేమ ఏబీ పని టౌనా డీ, హౌఏ హై బిఅలంబ మంప్యూలి హాజున. \v 26 లేసు హై తొపేగురునహే మోసుమోమ్బ మవు ఈ జరస, ఈ హాంబలి రానా గలిలీ. \v 27 పెందలున లేసు ఈ రారే, నడుపమి హాదుపమి హదూయి టొమోఅనే తో నపేసుఅరి అందిస్తూ, టౌనా ఇతి కై వణుఆ మహిళే. మహామొయి టీఆర మేవరు లియా టీఆర మఉంటారో ఈ తంబీ. మంప్లై పియా టోరో ఈ బలో వటు తో రపోతాలుంబంగా. \v 28 ఈ పంగింతన లేసు, టౌనా ఇతి మొగోఆ-గోని హాంఈ మోటుపప నలిందో లేసు దున మొలలుతా హింతు ఉఅంబ తో మహారా, లేసు అనంత్ పుఏ అలా తో టెపైరేఆ!ిన నుపాపా? కుపెరపి ఇని నుపాపారాహి. \v 29 అహీతి! హొండోఓ పొలాలుతాన, లుఉయ్ లేసు మౌటం అందిస్తూ తో పేసుఆ ఈ ఇది, హాండమొయి కనిన టౌనా ఇతి నకుఅసై అందిస్తూ, కెహపోయి రహిలుమొయి రంటే టీ హై బిటిన లియా రరకంపై ఙకొర, పెయిస మని మకాటు హాంఈ నౌఆయా అందిస్తూ మవు ఈ పడ ఉతుంగి. \v 30 మెకునే లేసు ఈ టౌనా ఇతి, హేమ హాంగము? మెహని టౌనా ఇతి, లెగిఉ, లుఉయ్ హాందహే అందిస్తూ మేసుఆ ఈ ఇది. \v 31 రపెరపి ఏబీ అందిస్తూ ఇతి బోన టిఆరహే నౌఉర లేసు ఈ లోకే కమిటీ. \v 32 దకి ఈ కారా ఇతి అరా బోయ తో హాండఏబీ, తంగంద మంపేటి పందెందు ఈ లేసు బోన నపోహింటోతోహే మేసుఆ ఈ బోయ తో పెరపిండా, నపోహింటోతో. \v 33 లేసు మెఙ్కఐరాయమోహి అందిస్తూ కై టౌనా ఇతి హానేదిహే మేసుఆ ఈ బోయ. కాఇందూ మెలఙ్కామోహి బోయ తో హాండ ఇతి. మెఙ్కళుఆరో కై పింగ్కే మందయువు ఈ రానా హానేదిహే మాటే హుంపు. \v 34 కరైతని తోపాకంపై బోయ ఇతి అప తో పెవులలి. మెలఙ్కామోహి మవు మంపెహంగా తో పెవులలి ఇతి ఈ వణుఆ మహిళే హై ఈ వణుఆ వణుఆ టాని తో దకి ఈ. \v 35 నుండో కాఇందూ. మెఙ్కరిలోఅమోహ టౌనా మోంఇమాంపెఇటు న అప తో పేవాలి హానిహ మా ఈ లేసు ల్ నుండో రాహుబమి తయూజతో కనపేసుల్ అందిస్తూ బాకిన లియా మేహుద్ఆ దకి ఈ బిటిన లేసు టౌనా ఇతిమేవరు లియా మఊంటోమొయి ఈ టౌనా హాండ లాంగంఒహే. \v 36 తమునహే తో పొసబికి ఆగ జీతో పేవాలి ఇతి మొలలజతైనగా ఈ టౌనా హాండ నుయంబ కరపబకాన టౌనా తో నపేసుని అందిస్తూ ఇతి. \v 37 కాఇందూ నఞ్ఞగి కమరింగ్కుండా రపబర్ప ఇదే ఊపు ఊపు టౌనా ఈ తంపో ఇంతంపో జరస బోన నాపాలహిళ. లేసు మేవాలి లేసు ఇన్ గడాఉంగ హాంఈ మేసుల కనబబేహి లేసుN \v 38 టౌనా తో తేకాబహమో ఈ కై కుఅస, న అనైటు. మెరాపి,ిన ఎంఈఓల, లేసు అగాన లాలి, నిహవు లేసు మసులె, నాహంగా. \v 39 మసులె, మొకో, కుతోలేలేహ అప తో కనబబేహి పుఏ, అలా ఈ ఇఓ. మసులె, మీ టౌనా ఇతి మవు ఈ హుమండలే వానుఆ మహిళే మంతోలేలేహనప తోకనబభి లేసు ఈ ఇది . \v 40 ఇపసులేన లేసు కై హాంబలి రానా. తన్న హాండ మెదుప ఈ ల లవి రపేపగిఆమో ఈ. \v 41 కయ్యిందో ఓబుతుమి యాదవ తబూలకో తంబీ పెంఓంబండ తొలహ్యాండి టు అరా ఇండో హంగాన టౌనా ఇతి యామి లేరు మొలింగ్కుదౌడుమి నైలిండిఓ నపేరేపిఇదే దోన లేసు మసో ఈ తంబినా. \v 42 లవి అణా న తవిన్ తో హాదుడుఅన తో హంపులో హై రోన్తో ిన మాటతె ఐపోలుమవున లేసు మవు ఇతంబినా లిరు హాండ తావున మోమబహిగి హిగి మెఙ్కదకి ఈ ల \v 43 ఆలోండా అరా హదూయి టైవినే తో హెంపులో ఈ హై రోన్తో ఆ టీంబులు టేబుహ పసడిన హాకీ తవినే టీఆర హావె హదూయి తో పైసా మోపబకా ఈ. \v 44 మెఙ్కదకిమి తవినే ఇతి కై బంగి న లేసు హేనే ఈ మొయిహో బడు కుంభన టపా ఇతి వూ బాకా మీ \v 45 మేకిన్ లేసు హేమ తో పిహో ఆ ఊపు ఊపు తన మెసక్కు నాహంగా పేతురు గురు, హాండ ఏబీ టౌనా మోమబహిగి హిగి మొయిహోకోమి. \v 46 అగైనాన నాహంగా లేసు అరా హదూయి తోపిహోయా కుసీఆ లవి అరా రోహో కుహది మెఙ్కఐరాఓ కై వతఙకు. \v 47 నైస తవినే ఇతి కరిసన బాబేహిఆన్క్ దరో మోరిది రిది మాయమై మొలింగ్కుడు నలిందో లేసు కాఇందూ నాలలుతమి ఈ టౌనా హ్యాండు నుయంబ హాంఈ మొయిహో లేసు హై కబకాన హకిన టెంపో ఇతి ప్యామి. \v 48 వూనాహంగా లేసు ఈ తవినే ఇతి మనకు లవి పెపోయినాలమీము ఈ కూడా ఇతిమొయి టి పొపైనాలమియు కూడా ఇతిమొయి తో పాపబకాకో మసులేమోకో ఙకరా రోయి. \v 49 తంగాన మని లేసు మొలలుతా బుతుమి హదూయి తో రాహువు కై తంబినా లేరు మంపసంగక్ లేరు బొపోకమి మోపకాసుసా గురు అనమి మాటమోయికన్హడిన. \v 50 లేసు మొలలుతమి ఈ లేరు బోఫోకో లంగా మెపోయినలై ప్యాకో ిన బాకా ఒంతొ అణము. \v 51 కటడుతుంద ఈ తంబినా లారిరు టీఆర హావె హదూయి టౌనా నపళ్ళూ మేసుఆ హిఙ్కకని హై ల సంగడిన పేతురు లోహనే హై లకోబు హింతు అమన హై ఇనాన మనకే ఇతి. \v 52 ఊపు ఊపు టౌనా తెరియా హై మహారా కవివరంద నకాపాటెయి మనకే ఇతి. అగైనాన నాహంగు లేసు బొపోకమి తెరియా. టీఆర నాటే కాలేటన ఒంతొ. \v 53 టౌనా తో ఈ నుండో మంపతవైహే లేసు లవి రైస కాపాటేనామొయి మనకే తవినే ఇతి. \v 54 కయ్యిందో నాటిని లేసు టీన మనకే ఇతి హై నాహంగా. \v 55 మనకు పెఆరో. తెఒలిమి టానున్నా మనకే ఇతిహ్మణేఈ పోలీలిఉండ మీరో ఊపు ఇతి నహువుమోహి లేసు బోన మనకే ఇతి రపోపాండే. \v 56 తోసేన మనకే ఇతి హెలెనేబెహే అగైనాన నహావలోఇహే లేసు బోన తో పెవులలి ఇతి టీఆర రపెపెహంగా ఈ హేమ పియా \c 9 \p \v 1 లేసు మోవవి హంపులో హాయ్ రోడు తోపెగురున మోరంపూ హనేఇహే నామ్బెఇ రోహో హాయ్ కుఅస బోన రాపోవుర అందిటు హాయ్ మోపబాక టున మాడు. \v 2 నహుఒహే మో మోపబాక తో మాడు లియా మంతోలేలేహ బంబరి మోకకిహగై పోపరెంతన పుఎ అల. \v 3 పుఎ లేసు ఐ హేరా, ఇనియా నిపన్తిఒ అప అప ఐ పోలుమోమి ఇనియా నిపన్తిఒ లై బ మంబవ పెమ్బొలిఅమి బాకు పాండే దొఇ హాయ్ బడు పెంపహవా. \v 4 అనే రారంగాకోమి ఐ హంబు తంబి తోరోకోమి ఐ నడూ తుకే ఐ కైనా పెలేయామి కై వను మహిలే ఇతి. \v 5 అనే తిఅరకోమి రారంగా' నిపలహి వను మహిలే ఇతి అగయాన నిరంత ఆవు కై పాలనత బితిమి మేవాలి పెపైన్గై ఐ హేరా లవి తిఅరహే మోరంగ న్గ్కోరణ పుఎ తో నితోలేలేహ. \v 6 మేలేఇమోహే తోపెగురున లేసు మో ఐ వను వను మంతోలేలేహ బంబరి న్గ్కతువో ఇతి హాయ్ మోపబాక టున ఐ ఉంబ ఉంబ పియా. \v 7 టెంపో ఇతి దాటు హీరోదే తో పోపరెంత ఐ తమ్పో గలిలెఅ మసది ఉపు ఉపు తో పెవాలి ఇతి వులి లలున లవి అరా టున తో పోలలుట కతువోన హులె లోహనే తొపెరిఉ. \v 8 అరా వో తో పసం కబుతున హులె ఎలియా. టున నతని మాసంగా హదు గలరా కై ఒలొండ గలరా హన్గ్కొఇఅ తో తువో హులె. \v 9 నహంగా దాటు హీరోదే, కకుహుఒమొఇ టున మోబోహో బురోకోన లోహనే అగయాన కతౌఅన హేమ పై టున ఇతి హన్దమొఇ కుహది మోకకిహన్గై టున ఇతి కైన్డూ నపెసిమ్బుల్కు ఎబే దాటు హీరోదే ిన మంగింత లేసు. \v 10 ఐ కతెఒలిన్ద సురోన రాలలుటమి ఐ లేసు ఉపు ఉపు తో రాబబేహి నవవి లేసు మెన్గ్కవెఇహ మో ఐ వను మహిలే బెసిద బోన హేరా పియా హింగ్కకని హాయ్ ల. \v 11 కరైసన టున హాండ లివొండ ఇతి మెఒలమొహె ఐ లేసు నరంగాహే దూ'నడ నపోలలుతా మోకకిహన్గై పోపరెంతన పుఎ అల.. తునహే తో మడుఅకై ఒలొండ నపబాక. \v 12 బుతుమోహే హంపులో హాయ్ రోడు తోపెగురున లేసు మొలలుట ఐ ల కారా డీ పున్దింగా, అగిన్దమొఇ నిహుఒ టున హాండ డీ మెలెఇ బోన రపమేలి కతొరొఅ హాయ్ పాన్దేండా ఐ బహంగంప వను హాయ్ పాన్దేండా ఐ బహంగంప వను హాయ్ బొఎఅ తో దాకి ఐ నదీ. \v 13 అగయాన నహంగా లేసు కమిఉమొఇ మోపాన్దేహే. రహని తోపెగురున డీ పియా తో అరణ్గ్కి లిమా వుఅన రోటి హాయ్ రామబా బౌ బతెకి పై ిన మో మేహోలో పాన్దేండా టున తో హాండ డీ. \v 14 ఐ న్దీతి అరహే తోటన లిమా హబుండా తోమోఅనే. నహంగా లేసు ఐ తోపెగురునహే, నిహుఒహే టున ఐ లలున హంబోలో. \v 15 తో నహంగా లేసు రాలున్మోహ తోపెగురున. టున హాండ రహుఒ'హి మేహుడా. \v 16 కైన్డూ నాలమి లేసు లిమా వు 'న రోతిహై రామబా బౌహనెఇ మెన్గొఅ ఐ లాంగి మేకకే మొరందే అహి ఐ పుఎ అల. ఉపు ఇతి నకేబి కేబిమి రోటి హాయ్ బౌ ఇతి హనెఇ నవేయాహే తోపెగురున బోన రాకిర కిరాయి ఐ టున హండు. \v 17 ఉపుండా మందే దూ 'నడ మబుహు. లబిన పాండే ఇతి, రారంపు తోపెగురునహే హంపులో హాయ్ రోమింగ్క కహండ'న. \v 18 ఐ ఆలో హంగ్గలో తంగ'న లేసు మేకకే మోసడుదు మెంగ్కడకి మొహే తోపెగురున ఐ ల. మేకునే లేసు మంగోల పసంగా 'నడ టున హాండ కాదో డీ హేమ'అ. \v 19 రహని అరా తో పసంగా గలరా ఎలియా తో నతని న వమి మాసంగా హదు కై ఆలో నడ గలరా హన్గ్కొఇఅ తో తువో హులె. \v 20 నపెకునే లేసు అగయాన మంగోల పసుమ్బామి కాదో డీ హేమ మేహని పేతురు దాటు తొపెసొరెఅక తో నదన్దొఇ పుఎ అల. \v 21 మొలలుటమి లేసు ఐ తోపెగురునహే ఇనియా ఎబే నిపెపెహంగా ఐ మోకకిహంగా ఇతి ఐ హేమ హేమ పియా. \v 22 నహంగా లేసు ఆనన మనుసియా బాటెన మొహమ్పెఇ హాండ కాపరి లియా టీఆర ిన రారంగా తడులకొండ తోలహుడి తొఇరెఅన్దహె తడులకో మ్పెనోంబ హాయ్ గురు గురు ఆగమ. ఇఅ ిన రపపతే అగయాన ఐ ఆలో కతలు ిన రపతువో హుకే. \v 23 ఉపు ఇతి నహంగా లేసు ఐ ఉపు ఉపు టున తో అరా ఇందూ టున తో తోక లలున మేఒల ఐ కాదో బాటెన మోకబః పెలియా సడుడున మోపః కు మోమ్బెహపెన ఐ ఆలో ఆలోన హాయ్ మేఒల ఐ కాదో. \v 24 టున తో మంపెతవ ఐ తువోన ిన మతంత తువోన అగయాన టున తో మతంత తువో న ననంగి పెలొఅ న ఐ కాదో ఇతిమి తో ిన మోసోరేఅకై. \v 25 అప రాసి న హదు టున అనే మంపోకిరై సంగ్గేనా తో అరా ఐ దునియా డీ అగయాన మొహురేవుకి హాయ్ మోపమతంత తువో'న. \v 26 హేమ తో మహిలి మోపంగకు పెఒలన ఐ కాదో హాయ్ పేపతురో'కు ఆనన మనుసియా వో ిన మహిలి మొపంగా టున ఇతి ఐ టెంపో కైనా బుటున ఐ కతెతొఎఅ'న హంగ్గలో హాయ్ కతెతొఎఅ'న అమ హింటు మల'ఎకన పుఎ అల. \v 27 నిపెహదింగి కై ఆలో'మీ తో అరా ఐ నదీ అరా తో టీఆర ిన మాటే హంగ్కో బోమని మంగింత పోపరెంతన పుఎ అల. పోపరెంతన లేసు. \v 28 తోటో'న ఉవలు ఆలోన కుపున లేసు మంపెపతురో'అ ఉపు ఉపున ఇతి లేసు మమ్పొహిఒల పేతురు, లోహనే హాయ్ లకోబు మో ఐ హంబు బులు ిన మేకకే. \v 29 లేసు మేకకే ఐ నడూ లిందో'న మబాలికి హాయ్ వారు'న మేవాలి బుల మెంగ్కిల. \v 30 బోమహే హే మంగింతమోహే రోడు టున యామి మూస హాయ్ గలరా ఎలియా మ్పోపతోన్గావ వాతండ హిఒల హాయ్ వంట కై సురుగా. \v 31 తో రోడు ఇతి మొతిమ్బలిహే హాయ్ లేసు మోకకిహంగా ఐ తిఅరపొఇ మహే కైనా పోలుమోహిన కాప్టె ఐ లేరుసలె. \v 32 టెంపో ఇతి పేతురు హాయ్ రంగానహే హంగ్కో మంతేపు ఉహే లేతో అగయాన ఐ కపెహదిండా, మంగింతహే వంట కతెతొఎఅ ఐ వాటాన లేసు హాయ్ అరా వో రోడు టున మేకతేదే హాయ్ ల. \v 33 ఐ కైనా పెలెఇన్ద టున రోడు ఇతి మోపలహి లేసు మొలలుటమి పేతురు ఐ లేసు గురు మరొఅ ఎబే అనే ఐ న్దీకే. అగింగ్కి ఒంతొ మొటింది బంబరు తలు వుఅన హంబు ఐ కమిఉ హంబు ఐ మూస హాయ్ హంబు వో ఐ గలరా ఎలియా. \v 34 మని పేతురు మొలలుట మెందలుమి గావు మొహమ్బకిహే హనేఇహే లాంగు. \v 35 కైన్డూ రహదిమి కై లాలూ గావు వంబ తో మాసంగా దీమి అనకు తో కుపిలేకి. మేపెహదిన్గికోమి ఐ ల. \v 36 కమనీ'న వంబ ఇతి రిట హడుడుఅన పెరమో ఐ లేసు ఇందూ. ఉపు ఉపు తో రసబికి తోపెగురున, టీఆర హవె రాపెపెహంగా ఐ టున నతని టెంపో ఇతి. లేసు మోపబాక అనకే తో నపెసు ఐ అందిటు. \v 37 టుమే'న ఐ పెందలున కై బులు లేసు హాయ్ తలు తోపెగురున బుతుమోహే టున హాండ ఐ ల. \v 38 తోమోఅనే కై ఆలో'నడ టున హాండ ఇతి మేఅగోర గురు మేరపియా తులుంగి పెఇత అణా అనకు ఇఆన సడుడుంగ్కు. \v 39 అనే నపెసుఐ అందిటు పోలిలిఉన మొన్గంగా లియా వాటాన మతోదో మోవేమ్బే వేమ్బే దుఉన మోబిరే హుమేనా. నపకపరి ఎదే అందిటు లియా టీఆర ము మెన్గ్కైరఒఅ కై ఇఅ. \v 40 కమేరపిమో తులుంగి ఐ తోపెగురుముహే మోవుర అందిటు ఇతి అగయాన టీఆర రాబుకు రాకుమోహ. \v 41 మేహని లేసు ఇరా ఎబెకోమి తౌట్ తౌ ఎబే తునకోమి తో పుహ లియా టీఆర మెపొఇనలై. తుకే హిమ్పిర నోన్దోకు హాయ్ కైనా తోరోకు హింగ్కకని హాయ్ కమిఉ వావ మై అణా ము. \v 42 తంగు'న అనకే ఇతి మోలుమావు మొదకికి లేసు అందిటు తో పేసు ఇతి మోపతెడంప అనకే ఇతి దుఉన మతోదో మోవేమ్బే వేమ్బే వాటాన. అగయాన లేసు మొకమ్బరొఅ అందిటు ఇతి నపొపెన్గ్కైరఒఅ బకామి అనకే ఇతి. హనెఇ నపెహుహు అ హులె యామన. \v 43 ఉపు టున హెలె లవి మంగింత కమహిలేన కుఅసన పుఎ అల. లేసు మంపోలలుట వమి కైనా మాటేనా తెమ్పొండ మని టున మహార కహేలెండ మంగింత ఉపు ఉపు తో పెవాలి ఇతి మొలలుటమి లేసు ఐ తోపెగురునహే, \v 44 నహంగా నిపైలలు ఎబే న్గ్కరో అ హాయ్ ఇనియా నికలొలిఐ లలుతంగ్కు డీ అన్న మనుసియా ిన రాపెహుహు ఐ తులుతీన టున. \v 45 అగయాన లలుతన లేసు టీఆర రపహంగి తోపెగురునహే. లలుట ఇతి నబునింగి ఐ హేరా బోన టీఆర రపహంగి. అగయాన తిఅరహే బై మేకునే ఐ ల అప పల్లయాన. హేమ తో తెపైరెఅ ఐ ఒలొండ తోపెగురున. \v 46 ఐ ఆలో'నడ తోపెగురున లేసు అరా పోమ్బెహేహే మోకకిహంగా ఐ హేమ తో తెపైరెఅ. \v 47 నైస లేసు అప తో ఐ పెకిరిండ ఇతిమి హనెఇ మంగ్గల హదు అనకే నపోపెకతేదే దాకి ఐ ల. \v 48 కైన్డూ మొలలుటమి ఐ తోపెగురునహే నహంగా, హేమ తో పోరంగ అనకే డీ లవి పెఒల'న కాదో మోపలైన మేరంగా వో ఐ కాదో. హైడూ హేమ తో పెరంగా ఐ కాదో మోరంగ వో ల తో పెహుఒ ఐ కాదో. లవి హేమ కై ఆలో 'మీ తో పెన్గ్కైవొఇ కటౌ తో 'ఆన యామో ఐ తో తెపైరెఅ. హదు తో బొఇఅ తోపెగురున లేసు మోవుర అందిటు. \v 49 కైనడూ మొలలుటమి లోహనే నహంగా గురు మంగిన్టక అరా హదు తో పావుర అందిటు ఐ లాలూ హంగ మీ. కిహవొలొఇ లవి బొఇఅ తొపెఒల ఐ కిట. \v 50 లేసు ఐ లోహనే హాయ్ తోపెగురున నతని ఇనియా నిహవొలొఈ లవి టున తో టీఆర మీవ ఐ కమిఉ మోపలియా టున తో తుండు ఐ కమిఉ. \v 51 దకిమి తెమ్పోన లేసు ిన మెంగ్కావురే ఐ సురుగా నపకనోన్తోమి ిన మో ఐ లేరుసలె. \v 52 కైన్డూ మొహుఒమి టున మోఇహేరు కై ల. పెలెఇన్దమి టున తో నహుఒ ఇతి హనేఇహే మేసు ఐ హంబు వను ఐ సమరియా బోన ఐ నడూ మోపతోక హి ఐ పాక పాక'న తో నపరలూ లేసు. \v 53 టున ఐ వను ఇతి టి అరహే ము మోరంగ లేసు లవి తోన్గావ ఎబే కైనా మొన ఐ లేరుసలె. \v 54 ఐ కరైసన రోడు తోపెగురున లేసు యామి లకోబు హాయ్ లోహనే తో పెవాలి ఇతి, మొలలుతమోహే రహంగా పుఎ నిపోహింతోతో అనే మేరపిక ఆపి మెండలు కై లాంగి మొరోపు తునహే ఇతి. \v 55 మేహిలే లేసు మొకమ్బరొఅహె. \v 56 కైన్డూ మోమోహే ఐ వను నతని. టున తో మమ్పొఇనఒ మేవాలి తోపెగురున లేసు. \v 57 తెమ్పోన లేసు హాయ్ తోపెగురునహే మొపహొహొఅ పోలుమొండ అరా హదు టున తో పోలలుట ఐ లేసు గురు ిన మేఒల అ ఐ కమిఉ ఐ ఉంబ పియా కమావుఅమి. \v 58 మేహని లేసు సరిగాల అరా బ్లో కారాన మను మను అరా హరండ అగయాన ఆనన మనుసియా టీఆర అరా కతోరోఅన. \v 59 కైన్డూ మొలలుటమి లేసు ఐ టున తో హడుఅన నహంగా పెఒల ఐ కాదో. అగయాన నహని టున ఇతి తు నిపలిఉఅ సిఎరు మసులే మోతవు అమంగ్కు. \v 60 మేహని లేసు నుపతదహిమోహే టున తో మాటే మోతవు హంగ్కకతోమతెన. అగయాన ఇఒ నమో తోలేలేహ బంబరి మోకకిహంగా' ఐ పోపరెంతన పుఎ అల. \v 61 అరా వమి తో హడుఅన మొలలుట గురు కులీ మ్మెఒల ఐ కమిఉ అగయాన నిపలిఉఅ సిఎరు టోలి మేసబి ఐ హన్తంబికు. \v 62 నహంగా లేసు ఐ టున ఇతి టున తో మంపెరుంగు మోపదేకో అగయాన తిమ్బులు మేహిలే ఐ బెంగోన టీఆర సిపతో మేవాలి తున్న పుఎ అల ఐ పోపరెంతన. \c 10 \p \v 1 లేసు మోసురో పితూ పులోన తోపెగురున నతని కైన్న్డూ నపిలేకి వమి పుఎ పితూ పులోండ తోపెగురున నతని నసురోహే రోడు రోడు మోఇహేరు కై ల మో ఐ హంబు హంబు వను మహిహేరు హాయ్ కార తో ిన నకమఒఇ. \v 2 నహంగా లేసు ఐ హేరా తోరపెపరే హాండ అగయాన తోపెపరే హన్తెతేదే పియా. ఇతిమి హనెఇ నిపెరపి ఐ పుఎ బొందె ఇతి బోన మొహుఒ తోపెపరేన. \v 3 హైడూ కుహుఒ కొమి హోండూ అణా గింబ ఐ తంగ'నడ సరిగాల. \v 4 ఇనియా నిపన్తిఒ దొమ్పే పెమ్బొలిఅమి బాకు బ సాపాటు. ఇనియా నిపెఇహ ఐ తంగ రారా మేతబే ఐ హేమ పియా. \v 5 మేసు కొమి ఐ హంబు తంబి నిహంగా మ్పోరిఎరు హాండీ తబెఅ అవే రాసి ఐ లాలూ న్తంబి డీ. \v 6 అనే అరై ఐ నడూ టున తో మమ్పొఇనఒ అవే రాసి తబెఅ ఇతి ిన తున్గ్కు ఐ ఇఅ అగయాన అనే తయారై తబెఅ అవే రాసి మీ టోలి ఐ కమిఉ. \v 7 టోరో మొకోమి ఐ తంబి ఇతి. నిరంగ అప తో రారేవుఅకోమి లవి టున తో పోబాగో సిపతో మసుంబ సరోన. ఇనియా నిపెలింబ లింబ ఐ తంబి నతని. \v 8 తెదూ కొమి ఐ హంబు వున మహిలే హాయ్ రారంగా కొమి న్గ్కరో అ నిండే అప తో రారేవుఅకోమి. \v 9 నిపబాక హి టున తో మాడు ఐ వను మహిలే ఇతి నిపబుతుఅహే పుఎ అల ిన హరవి అమో ఐ మోపరెంత ఐ పెవాలి న దాటు ఐ తంగ'మీ. \v 10 అనే తెదూ'కొమి ఐ హంబు వను మహిలే హాయ్ తిఅరకోమి రారంగా నినమో ఐ రారా న్గ్కియా నిహంగా, \v 11 హవె అవునా వానుఅమి తో పెదిన్గ్కి ఐ పాలనత బితిన్గ్కి కిరాంత, మేవాలి పెపైన్గా ఐ ఐ కమిఉ. బోన నిఇసై దాకి'మొఇ తెమ్పోన పుఎ అల ిన మోపరెంత ఐ పెవాలి'న దాటు ఐ తంగు తంగు మీ. \v 12 నిపెహదింగి ఐ ఆలో పోబుతుసి పెహుకు తో ిన నిరంగ తెపమదరి కై పెహుకు తో రారంగా తోసోదోమో వను వను మహిలే తో టీఆర మెపొఇనలై. \v 13 హురేవు కొమి తోకోరాసి లియా కమిఉ తోబెసైడ, హురేవు కొమి వో రప'న తొపెహెలెఇ తో కరలుమోహ ఐ తంగ తంగ 'మీ కరబబే బెహిమో'ఐ ఐ తిరు హాయ్ సిదో, మనోంతో మహేమో ఐ కకదెఅహన్ద లియా మెవరు'హి వారు న్గ్కపేప హింటు మొఅవుఇహె వా'నడ. \v 14 ఆలో పోబుతుసి పెహుకు తో ిన నిరంగ తెపమదరి కై పెహుకు తో రారంగా తోతిరు హాయ్ తోసిదో. \v 15 హాయ్ కమిఉ తోప్కపెను ిన రాతిబెకోమి పా ఐ తుకే ఐ సురుగా టీఆర లాలీ ిన రాతిబెకోమి ఐ నరక. \v 16 కైన్డూ మొలలుట వమి లేసు ఐ తోపెగురునహే టున తో మేపెహదింగి ఐ కమిఉ మేపెహదింగి వో ఐ కాదో. అగయాన టున తో టీఆర మోరంగ కొమి టీఆర మేరంగా ఐ కాదో హైడూ టున తో టీఆర మేరంగా ఐ కాదో మోపలియా టీఆర వో మోరంగ ల తో పెహుఒ ఐ కాదో. కతెలిండ పితూ పులో'నడ తోపెగురున నతని. \v 17 తోపెగురున తో పితూ పులో'న ఇతి టోలిహే ఐ కదొందే లాలూ. రహంగా పుఎ హవె అందిటు కినంగిమోహే ఐ లాలూ హంగ'మీ. \v 18 లేసు కుఇత తడులకో అందిటు మండవో కై లాంగి హోండూ బనిబి. బోన నిఇసై కుంబే ఇమోకోమి కుఅస. \v 19 బోన పెఇసకొమి మోదిహ ఇలె హాయ్ అలిపబొఎ లియా మొనగి సంగ్గేనా రోహోన బున్గ్క హాయ్ టీఆర ఎబే హవె అరా తో పెఇస మొహురేవుకికోమి. \v 20 ఐ హోండూ ఇనియా నిపోతన ఐ కమనన్గిన్దమొఇ అందిటు కై కమిఉ అగిమిమో ఐ మాతన లవి హన్గామి రుకిమో ఐ ఐ సురుగా. \v 21 టెంపో ఇతి ఐ కనకుఅస ిన ఇనో మగస మదొందే లలున లేసు హనెఇ నహంగా ఉమా పుఎ తో పోకుఅస ఐ లాంగి హాయ్ తమ్పో మొరందే అహి అ ఐ లో లవి ఉపు ఉపున ఇతి నుబునింగి కై తునహే తో మాతోప హాయ్ తో మపందే అగయాన నుపెతుడే అంగ ఐ తునహే తో వి పంగిసండ ఇతిమొఇ తో నుపోహింతోతో ఉమా. \v 22 హనెఇ నహంగా లేసు ఉపు ఉపున నపెహుహు అమొఇ అమంగ్కు ఐ కాదో టీఆర హవె హదు తో పంగిస హేమ అణా సంగడిన అమ. టీఆర వో అరా తో పంగిస హేమ ఇతి అమ ఐ రఒఅ కై అణా హాయ్ తునహే తో నపోహింతోతో అణా బోన రాపేహ; అ ఐ అమ' \v 23 కైన్డూ లేసు మేహిలే ఐ తోపెగురునహే హనెఇ మొలలుట ఐ హేరా నహంగా మదొందేకోమి లవి నిఇతమో ఐ అప తో నిసబికి డీ డీ. \v 24 నిఇసై హాండ గలరా హాయ్ దాటు మమ్పొఇనఒ మంగింత తో నిఇత డీ డీ అగయాన టీఆర రిట. రపొఇనఒ మసది తో నిహది డీ డీ అగయాన తిఅరహే మేహది. న్గ్కోర పందిరి మోకకిహంగా ఐ తోసమరియా తో మాహి లలున. \v 25 కైన్డూ బుతుమి హదు గురు ఆగమ ిన మంపెలి కందవో'అణా లేసు. టున ఇతి మేకునే గురు అప తో బాటెన కులుమోహ బోన కుపసుంబ కాతువో తో తుకే ఐ కహే హేఅన. \v 26 మేహని లేసు అప తో రుకి ఐ ఆతుర తో నుకి మూస నుఉంబ పసుమ్బము మోకకిహంగా ఐ ఇతి. \v 27 టున ఇతి పోక ఆహిమి పుఎ అల పుఎమే ఐ కపోసేన లలుము ఐ పెబుకుఅన తనుఅనము ఐ సంగ్గేనా రోహోము హాయ్ ఐ సుకున పంపెకిరిము. హాయ్ పోకాహిమి హంగ్కకతునము హోండూ పంపోకాహిము వాత సడుడుఅము. \v 28 లేసు తౌ పెహనిము లుమోహ ఇతి బోన నుపసుంబ కాతువో. \v 29 అగయాన గురు ఆగమ ఇతి మంపలై ిన మొతోతౌ పియా వాత సడుడుఅన హనెఇ మేక్కునే హేమ ఇతి హంగ్కకతునంగ్కు. \v 30 మేహని లేసు అరా హదు తోమోఅనే తో కై లేరుసలె హోండూ నొఇఉ మో ఐ లేరికో ఐ తుంగ రారా మంపోహిడుపక తోపెపొంగ్కో తో మంపెరంప ఐ సంగ్గేనా పరేవన దుఉన రపహై దిక దిక ిన మాటే హనెఇ రపలహి ఐ నడూ. \v 31 టెంపో ఇతి అరా హదు తడులకో మ్పెనోంబ మొలిఉ ఐ నడూ. టున ఇతి నైత, అగయాన మేలిలి' మొపహొహొఅ పోలుమావుఅన. \v 32 వో హదు తో లేవి మొలిఉ ఐ నడూ మంగింత టున ఇతి అగయాన నపెలిలి అ వో మొపహొహొఅ పోలుమావుఅన. \v 33 కైన్డూ అరా హదు తోసమరియా మొలిఉ వో ఇందూ ఐ పంగింతన టున ఇతి బుతుఅహి లలున. \v 34 హనెఇ నడకికి టున ఇతి తో బెలన నబహో ఐ హాయ్ అంగ్గోరో దుఉన నహోప ఐ హింటు లన హనెఇ నతోమ్బో. ఉపు ఇతి నపోపెహవే'మీ ఐ కలిద్వేన హడుడుఅన హనెఇ నవ్వ ఐ హద్బు తంబి తో రాసారో బోన రపొరెవుఇ. \v 35 'న నపెవే ఇమి రోమ్పేప దొఇపెర ఐ పుఎన తంబి ఇతి హనెఇ నహంగా నుపోరేవుఅన టున డీ అనే మెరూఇ అంగ్కోసో న కై దొఇ డీ బాటే'న కుబైఅరి అనే టోలియా మై. \v 36 కైన్డూ నపహోపో లేసు లలుతన హనెఇ మేకునే మంగోల పసుమ్బము కై ఆలో'నడ టున తో తలు ఇతి హేమ హంగ్కకతునన తో రహురేవుకి. \v 37 మేహని గురు ఆగమ టున తునక్ తో పంతిరినై తోహురేవు ఇతి. నహంగా లేసు మసులే మోకో లుమోహ వో హోండూ మరియా హాయ్ మారిత. \v 38 కైన్డూ లేసు హాయ్మా తోపెగురునహే మొపహొహొఅ ప్లౌమొండ హనెఇ తెదూ ఐ హంబు వను. ఐ నడూ లేసు నవవి హదు తవినే తో మంపోహంగా మారిత మో ఐ తమ్బిన. \v 39 మొహలలు తవినే యామి మరియా. మరియా మేహుడా దాకి ఐ బిటిన పుఎ లేసు మంపెహదింగి లలుతన లేసు. \v 40 మారిత మహార కమసలేరోన మోపసిలోలోన్గా తో ిన నపొపెరెవుఇ హానే ఐ మో మొలలుట ఐ లేసు నహంగా పుఎ నుపతోదహి పియా హలలున్గ్కు మంగింటా మోబాగో సడుదు హుఒ మై మౌరెఇఅ. \v 41 మేహని పుఎ లేసు మారిత మారిత లో మంపోతెపే హాయ్ మోపకసుస పెఅకో వాత సడుడుఅము బహ ఐ పాక పాకన. \v 42 వలె తో పరలూ హంపక పియా. మరియా మంపిలేకిమో ఐ తో తెపమరో అ తో టీఆర పెఇస ిన రాల కై ఇఅ. \c 11 \p \v 1 ఐ ఆలో హంగ్గలో లేసు మేకకే ఐ హంబు కారా. ఐ కహోపోన మేకకే హదు కై ఒలొండ తోపెగురున మాసంగా పుఎ పటురో క మేకకే హోండూ పేపతురోన లొహనెఇ తోపెగురున. \v 2 నహంగా లేసు ఐ హేరా అనే మేకకేకోమి నిహంగా హాండీ ఉమా కిపకహిలేమి హంగ ము బుతుమి కదతుఅము. \v 3 కాగాన'అణా ప అన్దేకి ఐ ఆలో ఆలోన నువే'యాకె. \v 4 నుంపున్గిఅక సలకి లవి మోంపున్గిక వో హేమ హేమ తో మసాలా ఐ కై హాయ్ ఇనియా నువవక ఐ పెకేలో. \v 5 హనెఇ వమి నహంగా లేసు ఐ హేరా అనే రపనై హదు కై ఆలో మీ మో ఐ తమ్బిన రంగామి తనంబెంగి హాయ్ మాసంగా ఆలే అంబే 'ఇఅ సిఎరు రోతిము తలు వుఅన కుపహవంగిరమో ఐ. \v 6 లవి అరా రంగన్గ్కు తో తంగ 'న మోలుమావు మేహుపే ఐ తమ్బికు టీఆర అరా కురెవుఐ. \v 7 అనే రపనై రంగము తో నుతున్గ్గై ఇతి మొలలుట కై లాలూ న్తంబిన నహంగా ఇనియా నుపెపిటై బాబా కువితి మొఇ కాదో హాయ్ అనకుహే మతురుమొక టీఆర ఎబెఅ పెఇస మేఅరో మోంబే ఇకో అప అప. \v 8 నహంగా వమి లేసు హైడూ బోన నిఇస కేహపోకో బలెన టీఆర ఎబే ిన ము మేఅరో మొఅమ్బెఇకొ అప అప. అగయాన ఐ కటిఅరము మహిలి మొహులే హులె మేరపి బాటెన ిన మేఅరో మొఅమ్బెఇకొ తో నుపరలూ. హైడూ కుహంగా అకోమి నిపెరపి బతేమి ఇనర రామ్బెఇ నిపెలి బాటెన ిన నిహుంబ. కాదో బాబా బతేమి ిన రాబున్గ్కహియా. \v 9 హైడూ కుహంగా అకోమి నిపెరపి బతేమి ిన రామ్బెఇ నిపెలి బాటెన ిన నిహుంబ. కాదో బాబా బాటెన ిన రాబున్గ్కహియా. \v 10 ఉపు ఉపు టున తో పేపరపి ిన మసుంబ హాయ్ ఉపు ఉపు టున తో పంపెలి ిన మసుంబ హాయ్ ఉపు ఉపు టున తో పోకడో బాబా బాటెన ిన రాబున్గ్కహి. \v 11 అరా పై ఐ ఐ కమిఉ హదు అమ తో పెంబే ఐ ఇలె ఐ ఆనన తో పెరపి బౌ. \v 12 ఐ ఐ అలిపబొఎ అనే మేరపి ఐ తులు మను. \v 13 టున తో కడకే లలుమి నిఇస ఒంతొ వో మోంబే ఐ అనామి తో మరొఅ. అప మని అమ్మి తో ఐ సురుగా బాటెన మెంబె ఐ ఇనో మగస ఐ ఇనో మగస ఐ టున తో పెరపి ఐ ల. \v 14 ఐ ఆలో హంగ్గలో లేసు మోవుర అందిటు తో మంపోపెవైల్ హదు టున టీఆర పెఇస మొలలుట. ఐ పెన్గ్కైరఒఅన అందిటు మన్తెపూమి టున ఇతి మొలలుట. టున హాండ హెలె. \v 15 అగయాన అరా తో పసంగా పెఇస మోవుర అందిటు లవి కుఅసన బెలేసేబు తడులకొండ అందిటు . \v 16 అరా వో టున నతని తో మంపెలి కన్దవొఅన లేసు మేరపిహే ఐ ల బోన పోబబేహి తొపెహెలెఇ మోపతోంగావ యామో ఐ హుఒ కై పుఎ అల. \v 17 తో ఐ పెకిరిండ ఇతి నైస లేసు హనేఇహే నహంగా అనే మగరై హంబు కదతు మేవాలి బహంగంప కిరానా తో పోమ్బెబున్గ్క కదతు ఇతి ిన మగొను హోండూ వో కహన్తంబియా తో మగర లియా మోమ్బెబున్గ్క టీఆర ిన మంతః. \v 18 హొన్దీతి వో ఐ కదతుఅన తడులకో అందిటు అనే అరై హంగ్కిర మోబున్గ్క మోబున్గ్క తో హంగ్కిరణ కదతు ఇతి బాటెన మగేరో. పేరే మీ ఐ కాదో కుఅసన బెలేసేబు తో కుపోపోబుండు మోవుర అందితి. \v 19 హొన్దోఇ మేలెంపో ఐ కుఅస్స్న హేమ తొపెఒలమి మోవుర అందిటు బొంతో హింటు కుఅసన పుఎ అల మేవాలి బబెహిండ తొపెఒలమి హడుడుఅమి తో పోపతోంగావ కటి ఆరన తౌ పెరేఅమి మోకకిహన్గై కుఅసకు. \v 20 అగయాన పోవురంగ్కు అందిటు ఇతి మేలెంపో ఐ కుఅస 'న పుఎ అల ఇతి మోపలియా పుఎ అల మోపరెంతమో ఐ ఐ తంగ తంగ మీ . \v 21 తడులకో అందిటు రాపందిరి హదు టున తో పరోహో తో పోకంపై తమ్బిన హింటు పరివా మ్పొమ్బెఅల తో గణ గణ. ఐ కహోంది ఇటిన హోకన లోమన తున్గ్కు మతిమమ. \v 22 అనే అరై హదు తో తెపమరోహో మోబున్గ్క తో తెపమరోహో ిన మంపెరంప ఐ పరివా మ్పొమ్బెఅల పైసరున్గిఅన తో పరోహో ఇతి దుఉన ఉపు ఉపు పరేవన ిన నపెకిర కిరా అ తో తెపమరోహో. \v 23 టున తో టీఆర తుండు ఐ కాదో మోపలియా మీవ ఐ కాదో లియా హేమ హేమ తో టీఆర మేతులుంగి ఐ కాదో మంబవ తునహే మేవాలి తున్న పుఎ అల మోపలియా హెర్మి తో మంపోపోగర గార టున. \v 24 అనే మెన్గ్కైరఒఅమి అందిటు మోపలహి టున అందిటు ఇతి మంబులిలి ఐ బహంగంప కారా తో బంగి మంపెలి పెఇహ ఇహ అణా అగయాన టీఆర అరా నహుంబ. ఇతిమి హనెఇ నహంగా ిన టోలియా ఐ తంబి ఇతి తర బోకో లియా మసిలోలోన్గా. \v 25 ఐ కతెదూన ఐ నడూ తంబి ఇతి టీఆర బోకో లియా మసిలోలోన్గా. \v 26 కైన్డూ మోమి మోవవై పితూ అందిటు నతని తో తెపకదకే కై ఇఅ. మేసు హి ఐ లలున టున ఇతి దుఉండ టోరో ఇందూ. కహోపో అణా కతువోన టున ఇతి తెపమపరి ఎబే కై తో రున్గున. కదొందే తో రున్గున. \v 27 కుపున లేసు మొలలుట హోండూ హదు తవినే కై ఒలొండ టున హాండ మొలలుట ఐ ల మదొందేమి తవినే తో పోఅనక లియా మోపుమి కో. \v 28 మేహని లేసు తెపమదొందే ఎబే టున తో మంపెహదింగి న్గ్కోర 'న పుఎ అల దుఉన నలుమోహ పెరపి; నడ టున బోన లేసు పోబబేహి తొపెహెలెఇ \v 29 తన్గన లేసు రాతోలేలింగి టున హాండ నపహొహొఅ వమి పోలలుతన మెరూ ఎబెమొఇ కకదకేన లలుండా టున తో తువో ఐ టెంపో డీ. మేరపి 'హి తండ తొపెహెలెఇ ఐ కాదో అగయాన తిఅరహే ిన రామ్బే ఐ హవె హంపక సంగడిన తండ తొపెహెలెఇ తో నహమ్పెఇ గలరా లోన. \v 30 పెహెలెఇన గలరా లోన ఐ తోనినివే హోండూ వో ఆనన మనుఇస ిన మేవాలి తండ తొపెహెలెఇ ఐ టున తో తువో డీ డీ. \v 31 ఐ ఆలో పోబుతుసి దాటు తవినే కై తమ్పో తండ మతబెంగో ిన మేకతేదే మేవాలి సబి మోసాల ఐ తునహే తో తువో ఐ టెంపో డీ. లవి బోన మంపెహదింగి పేపగురున సలోమో తో మాతోప దాటు తవినే ఇతి మొప అరా పోలుమావు తో కరో ఎబే కై వుంటున దునియా. హైడూ ఐ నదీ డీ డీ అరా తో తెపైరెఅ కై సలోమో అగయాన తిఅరకోమి ము మంపెహదింగి పేపగురున. \v 32 ఐ ఆలో పోబుతుసి టున తో ఐ నినివే ిన మేకతేదే'హి మేవాలి సబి మోసాల ఐ తునహే తో తువో ఐ టెంపో డీ. లవి తోనినివే ఇతి కదేహహే కై సంగ్గేనా దోసండ ఐ తెమ్పొండ నపోతుంటు లోన హైడూ ఐ నదీ డీ డీ అరా తో తెపైరెఅ కై లోన అగయాన తిఅరకోమి కదేః. వంట హాయ్ న్గ్కైంది. \v 33 టీఆర అరా టున తో పొహునుఇ పాలిట హనెఇ నబుని బ నబోబొంగి గుంబ. పాలిట ఇతి బాటే; న నవోలి ఐ పోహుమ్పడా పాలిట బోన టున తో పేసు ిన మంగింత వంట 'న. \v 34 మాటమీ యామి పాయిందోన వాత అనే మానివొలొఇ మాటమీ మేవంతోర పెవంత 'న హుమవటమి. అగయాన అనే మాటమీ టీఆర మానివోలో హుమవటమి మంగ్కైంది. \v 35 ఇతిమి హనెఇ నికంపై బోన వంట తో అరా ఐ కమిఉ టీఆర మేవాలి మంగ్కైంది. \v 36 హుమవతము మీవంట లియా టీఆర హవె అరా హంగ్కిరణ తో మంగ్కైంది ఐ కహోంది ఇటిన హుమవంత'న పాయిందో. పెసల ిన లేసు ఐ తో పరిసి హాయ్ గురు గురు ఆగమ. \v 37 ఐ కావలిన మొలలుట లేసు నవవి హదు తోపరిసి మందే ఐ తమ్బిన మోమి లేసు మందే ఇందూ. \v 38 ఇతి హెలె మంగింత లేసు టీఆర మమ్పెఒల హన్గ్గ్కో బోమని మందే. \v 39 ఇతిమి హనెఇ నహంగా పుఎ లేసు ఐ ఇఅ కమిఉ తో పరిసి కబిఅసామి మోబహో ఇకోమి తాబో హాయ్ పైనుఅమి నిపమైటు తండ ఐ రాఅన వలె తండ ఐ లలుమి పోసే పెరంప హాయ్ కకదకే. \v 40 బొంతో పుఎ అల తో మంపోపెవాలి రాఅన ల వో తో మంపోపెవాలి లలున. \v 41 అప తో అరా ఐ లాలూ పైను హాయ్ తబోమి ఇతిమొఇ తో బాటెన నివేయాహే తోపెఅహి అహి ఐ కహోంది ఇటిన ఉపు ఉపున టీఆర ిన మంపోపెవాలి క్మొఇ బోకో. \v 42 హురేవు మొకోమి తోపరిసి వు మ్పోహోలిఅమి రప న తో హోండూ ప్పటి తంతే హాయ్ రంప మ్పెహుహే నతనిన హంగ్కిర హంపులో నిపోపెనోంబ ఐ పుఎ అల అగయాన కటి అరా మదరి సంబలి హాయ్ అహి ఐ పుఎ అల అగయాన నిహైలేకి. తో కతౌఅన ఇతిమో ఐ తో బాటెన నిలుమోహ హాయ్ ఇనియా నిపొబెన్గొఇ తో నతని న. \v 43 హురేవు మొకోమి తోపరిసి నీలి పియా మేహుడా ఐ కార అండ తోరపోమహిలే ఐ తంబి పెనోంబ అ లియా నిపోతన అనే రాపోమహిలే ఐ టున ఐ పోబాలు బాలు. \v 44 హురేవు మొకోమి హోండూ ఒకోమ్కి తలుమ్బంగా తో టీఆర అరా పంపెహాల యాన టున తో పొలిఉ ఐ వన్గ్కోన టీఆర రైస తలుమ్బంగా తో రపొలుమఒఇ. \v 45 హదు కై ఒలొండ గురు ఆగమ మొలలుట ఐ లేసు గురు ఐ పోలలుతము హొన్దీతి నుత్త ఇక వో. \v 46 లేసు హురేవు మొకోమి వో గురు గురు ఆగమ మంతుతుహకోమి తో మకర హాయ్ మెఅమ్బెఇక్మొఇ అత్తూర తో మదరి అగయాన కమిఉ హడుడుఅమి టీఆర ఎబే హవేహన్తేదే పంతులున్గిమి టున మోలుమోహ ఆతుర ఇతి. \v 47 హురేవు మొకోమి మోబబెహికోమి తలుబంగండ గలరా తో లాలీ రపపతే తోఇహేరుమి. \v 48 మేవాలి కమిఉ హడుడుఅమి మంగకు కనిపోహింతోతోన బబెహిండ తోఇహేరుమి లవి అమ్బి హేరా తో పోపపతే గలరహే ఇతి లియా కమిఉమో ఐ వో తో పోబబేహి తలుమ్బంగండ. \v 49 ఇతిమి హనెఇ ఐ కమతోప 'న పుఎ అల మొలలుట ిన కుహుఒహే సురో హాయ్ గలరకు బూటు ఐ హేరా హంగ్కిర ిన రపపతే హంగ్కిర వో ిన రాపోపెఅహి అహి. \v 50 అల మోలుఉమోహ హోండూ బోన కమిఉ తో తువో డీ డీ బతేమి రహుకు లవి ఉపు ఉపు గలరా తో రపపతే కై దునియా రాపోపెవాలి. \v 51 ఇతి మన్తెపూ కై కరపపతెన అబెలి దూ ఐ కరపపతెన సకరియా తో పెవాలి ఐ ఆలోన రపు పాయింటు పోపెనోంబ హాయ్ తమ్బిన పుఎ అల. నిపెహదింగి టున తో తువో డీ డీ బతెండ ిన రహుకు లవి ఉపు ఉపున ఇతి. \v 52 హురేవు మొకోమి గురు గురు ఆగమ పెగిలి పోపోబున్గ్కహి బాబా కపంగిస రావే యాకోమి అగయాన కమిఉ హడుడుఅమి తిఅరకోమి ము మేసు ఐ లాలూ బోన నిపంపెలి కపంగిస. లాలీ మొహాల కొమి టున తో మంపెసిమ్బుకు ిన మేసు ఐ లలున. \v 53 కనపలహిన లేసు కార ఇతి మహారామి కతోవేండా గురు గురు ఆగమ హాయ్ తోపరిసి ఐ ల. మన్తెపూమి హాండ పెకునే 'నడ ఐ ల మోకకిహంగా ఐ ఐ పాక పాక'న. \v 54 రకమాట న్గ్కరొఅ బోన రపసుంబ రారా మోహక లేసు మేఅలేహే ఐ లలుతన తో సాల. \c 12 \p \v 1 ఐ టెంపో ఇతి అరా ఐ హబున టున మోమ్బెహిగి హిగి దాకి ఐ లేసు దుఉన అరా తో రాదిహ బితిహ బిటిన. తన్గన టున మోమ్బెహిగి హిగి మొలలుటమి లేసు ఐ తోపెగురునహే, మైన్గాకోమి ఐ రాగిందా తో పరిసి యామి పోతవేన్గ్కోలేండా. \v 2 టీఆర అరా తో రాబుని తో టీఆర ిన కతోంతోలె హాయ్ టీఆర అరా తో రాబునింగి తో టీఆర ిన తెవులా. \v 3 తో నిలలుట ఐ కమంగ్కైంది ిన రహ్ది ఐ వంట కమబా హాయ్ తో నివూ ఊఅ టున ఐ లాలూ పేట తో నివితి ిన రాతోలేలేహ. పెంగ్కోరు ఐ పుఎ. \v 4 హల్లు హల్లు నిబుహినావు ిన నీలంగా ఐ టున తో పోపపతే వాత లవి టీఆర రాబుకు మమ్పొన్గ్గలెఅ మెరూ కై నడితి యామి మోపపతే తనుఅన మీ. \v 5 కుతుడే అరమోకోమి న్గ్కరొఅ హేమ తూ సిపతో నిపెంగ్కోరు ఐ నిపెంగ్కోరు ఐ పుఎ అల లవి కుపున మేపపతే మకుఅస మని వో మెన్దవొఇ నరక. నిపెహదింగి యామో ఐ తో సిపతో నిపెంగ్కోరుఐ \v 6 బాణ దేనా పెఇస రహోలో రోమ్పేప దొఇ తో తెపకేకేదే ఇమ్బ న. కెహపొఇ హోండూ టీఆర హవె హంబా తో నకలోలియా పుఎ అల. \v 7 హోండూ వో కమిఉ కహండన వెలుఐ వామి నైమ్బమొఇ సంగ్కని ఇతిమి హనెఇ బోపోకోమి లంగా మొహోలో మని కమిఉ కై మను మను దేనా తో హాండ. మోపంగకు కేరిసిటు ఐ లిందొండ టున హాండ. \v 8 నిపెహదింగి టున తో పంగకు ఐ లిందొండ టున నతని కాయాన తొపెఒల కు ఇఅ వో ిన నపంగకు ఆనన మనుసియా ఐ లిందొండ మలేకన పుఎ అల. \v 9 అగయాన టున తో పెసపు ఐ లిందోన టున నతని కాయాన తొపెఒల కు ఇఅ వో ిన నసపుక అన్న మనుసియా ఐ లిందొండ మలేకన పుఎ అల. \v 10 అరై టున తో మోపహోవ పీవనై ఆనన మనుసియా పెఇస మని రామ్పుంగి అగయాన అనే మొతొకదకెఐ ఇనో మగస టీఆర అరా అమ్పున్గిఅన \v 11 అనే రావవకోమి ఐ తంబి పెనోంబ అండ తోలహుడి రహుడా ఐ లిందొండ తోపోబాగో ఇందూ హాయ్ ఐ తోపోపరెంత బ తోపోహుదంగా బోపోకోమి బట బట కైనా పమ్పెరురుఇమి వాటమి బాప తో ిన నిపహోవ. \v 12 లవి అప తో ిన నిపహోవ ఇతి ిన నపతురో అకోమి ఇనో మగస ఐ టెంపో ఇతి న్గ్కోర పంగిరి మోకకిహగా ఐ తోకలోమ. \v 13 హదు కై ఒలొండ టున హాండ మొలలుట ఐ లేసు గురు నిహుఒఅన హలలున్గ్కు బోన నపోకిరాన లోమా సోసోర కై తోసెంగ్కి. \v 14 మేహని లేసు హల్లు హేమ పా ఐ తో పోతుడో అ మేవాలి తోపోబుతుసి బ తో పోకిర లోమా ఐ ఒలోమి రోడు. \v 15 నహంగా లేసు ఐ టున హాండ తో అరా ఐ నడితి నిపెమరోఅహి హాయ్ మింగ కొమి బోన ఇనియా న్గ్కదోకో. లవి కేహపో ఐ మొతంబున్గా లోమన కాతువో న టున టీఆర మెంటే ఐ కకలోమన. \v 16 కైన్డూ లేసు మొలలుట న్గ్కోర పందిరి నహంగా అరా హదు తో కలోమ వు మ్పోహోలిఅన హాండ నహుంబ కై తమ్పోన. \v 17 తోకలోమ ఇతి మాసంగా ఐ లలున వు మ్పోహోలియాకు తిఅరపో ఐ క అల ఐ పెమ్బోలింగ్కు నూమ్బమి రారంగ్కు డీ డీ. \v 18 కైన్డూ నపహొహొఅ వమి హాండీ అరా ఒంతొ రారంగ్కు ిన కుపోపెరబహే బుహోకు హనెఇ కుపెహుఒఅ రారోహ తో తెపమహిలే. ఐ న్దీతిమి కైనా కువోలిఅన ఉపు ఉపున గండు హాయ్ పరేవంగ్కు నతని. \v 19 హనెఇ ిన కుపోలలుతా వాతంగ్కు మొరసికో ఉపు ఉపు తో మరొఅ నుపొకిరమొఇ లియా టీఆర ిన ఉపు ఐ తో అ తో అణా. డీ డీ మేఇహ మోకో మందే హాయ్ మైను లియా మాతన తన పెరమోకో. \v 20 అగయాన నహంగా పుఎ అల ఐ ఇఅ ఓ తబెబే వేంగి డీ పెఅమో ఐ పెఇనఒము ిన రాల కై ఇఒ హైడూ హేమ తో ిన మంపోరాసి లోమా తో నుపహికినియా వాతము. \v 21 హోంది ఇతిమి పెవాలి అణా ఐ హేమ హేమ తో పోపకలోమ పియా వాత సడుడుఅన అగయాన మేఅహి అహి ఐ పెహిలో అణా పుఎ అల. పటురో మోకకిహంగా ఐ కబట బట. \v 22 మొలలుటమి లేసు ఐ తోపెగురున ఇతిమి హనెఇ బుహినావు ఇన్స్ నిబాట బట మోకకిహంగా ఐ తువో మీ యామి అప తో ిన నిండే బ అప తో ిన నిపోవారు. \v 23 లవి కాతువో మెరూ కై పాండే హాయ్ వాత ఐ రెఅ కై పెవారు . \v 24 మను మను కా తిఅరహే మేహు 'అ తిఅరహే మేపరే తిఅరహే వో నకకిఅరై బుహో. అగయాన నపోరేవుహే పుఎ అల తెపమోహోలో మని కతువోమి కై మను మను. \v 25 హేమ కై కిము ఐ కబట బట లలున నబుకు మొరరంగి తినువు న కేహపో ఐ హన్తేదే పియా. \v 26 మేవాలి అనే హవె తో మనంగ్కో టీఆర నిబుకు నిలుమోహ మంప హనెఇ మంపోబాట బతకోమి తో నతని న. \v 27 ఓలే ఓలే నోబ న బుంగ హిహి తో తువో ఐ పద. బుంగ ఇతి తిఅరహే మోబాగో బ మోబబేహి వారు నడ అగయాన దాటు సలోమో తో తెపకలోమ పెవారు న టీఆర మెరూ కనోబన కై బున్గాహే ఇతి. \v 28 మేవాలి అనే పుఎ అల మోపకనోబ హహి ఐ పద తో తువో పియా దెహన్గ్గలొఅ టుమే పుంపు రహును తెపమెరూ కనరేవిమి పుఎ అల కై హహి ఇతి. అగయాన పెరేవైన టీఆర నిపైసరుంగి. \v 29 హైడూ ఇనియా నిబాట బట హాయ్ వులి మోకకిహంగా ఐ ప అందే హాయ్ పైనుమి. \v 30 ఐ పాక పాక న ఇతి తిమ్బులు రాపెలి పియా టున తో టీఆర మెహల ఐ పుఎ అల. వలె అమ్మి తో ఐ సురుగా మంగిస కనిపరలూన ఉపు ఉపున ఇతి. \v 31 బతేమి మంపెసిమ్బుకు బోన పోపరెంతన పుఎ అల తోన్గావ ఐ తువోమి ఐ కహోంది ఇటిన ఉపు ఉపు తో నిపరలూ ిన నావే యాకోమి పుఎ అల. \v 32 కమిఉ తో హన్తెతేదే ఇమ్బామి ఇనియా నీలంగా లవి పుఎ అల అమ్మి మాతన మోరంగ కొమి ఐ పోపరెంతన. \v 33 తో అరామి నిపోబాలు హోలోన నికిర కిరా ఐ తోపెఅహి అహి బాబేహి కపిపిమి తో టీఆర పెఇస మలుసో యామి లోమా తో తేవాలి సురుగా. లోమా ఇతి టీఆర పెఇస మకావు లవి టీఆర పెఇస రాబైనై లియా టీఆర న అందే ఎపి ఎపి. \v 34 లవి ఐ ఉంబ కారాన లోమామి ఐ న్దీతి వో పెన్తొఎఅన లలుమి. మాతోప హాయ్ మింగ. \v 35 మోకకంపైకోమి మోలిందో ఐ పాక పాకన బతేమి తిమ్బులు మరెవ లియా పాయిందోమి తున్గ్కు బోరో. \v 36 హోండూ తొపెరెవుఇ తో తున్గ్కు మంపెగియా తుండ టోలి కై సూస మ్పొఇతమ్బి. ఐ కటోలిన తుండ హనెఇ మోకడో బాబా పోలిలిఉన రాబున్గ్కహి. \v 37 మదొందే ఎబెహే తొపెరెవుఇ తో రహుంబ తున్గ్కు మేపెగియా ఐ టెంపో కతెఒలిఅన తుండ, బోన నిఇసై తుండ ఇతి ిన మోపతోక హాయ్ మొహుఒ తొపెరెవుఇన మేహుడా దుఉండ నరెవుఇ. \v 38 ఎబెహే తొపెరెవుఇ తో నహుంబ తుండ తున్గ్కు మేపెగియా కేహపో ఐ తనంబెంగి బ దాకి మేపులో కతెఒలిఅన తుండ. \v 39 పైలలు డీ అనే రప నాయి నైస పుఎ తంబి తింటి హన్గంప కైనా బుటున తోబైన బాటెన ిన మోకకంపై బోన తోబైన ఇతి టీఆర మేసు ఐ లాలూ న్తంబిన. \v 40 ఇతిమి హనెఇ బతేమి వో మోపతోక లవి ఆనన మనుసియా ిన బూటు ఐ టెంపో తో టీఆర నిఇస. \v 41 మేకునే పేతురు పుఎ న్గ్కోర పందిరి ఇతి నుపతోతో పియా ఐ కై బ ఐ ఉపు ఉపున టున. \v 42 పుఎ హేమ తొపెరెవుఇ తో తున్గ్కు మనోందో హాయ్ మాతోప తో నటుడో తుఅన మేవాలి రాపోతడులకో తొపెరెవుఇ నతని బోన రాపోపసిలోలోన్గా పాండే ఐ తెమ్పొండ మందే. \v 43 కటోలిన తుండ మదొందే ఎబే తొపెరెవుఇ ఇతి ఐ కనహుమ్బాన తన్గన మోలుమోహ బాగోన. \v 44 తు ఇతి ిన మమ్పొఇనలై తొపెరెవుఇన మోపసిలోలోన్గా ఉపు ఉపు లోమన. \v 45 అగయాన అనే తొపెరెవుఇ ఇతి కడకే బబెహిఅన ిన నహంగా ఐ లలున తుంగ్కు మహే మని హనెఇ టోలి హనేఇమి మన్తెపూ మోపహై రంగానహే తొపెరెవుఇ తోమోఅనే హాయ్ తవినే లియా మందే హాయ్ మనిఉ దుఉన మలంగు. \v 46 కైన్డూ ిన టోలిమి తుఅన ఐ ఆలో హాయ్ తింటి తో టీఆర నైస, తొపెరెవుఇ ఇతి ిన నబంబ తుఅన దుఉన నాపాటే హనెఇ నటిబే ఐ కార అండ టున తో టీఆర మెపొఇనలై. \v 47 తొపెరెవుఇ తో పంగిస పెలయాన తుఅన అగయాన టీఆర తోక లియా టీఆర మోలుమోహ పెలయాన తుఅన ిన మహార కరబంబాన. \v 48 అగయాన తొపెర్వుఇ తో టీఆర పంగిస పెలయాన తుఅన కైన్డూ మోలుమోహ హంపక తో సాల హనెఇ బాటెన మసుంబ పెబంబ ిన హన్తేదే పియా కరబంబాన. లవి టున తో హన్దమొఇ కరామ్బే ిన ిన హాండ వో తో రాపెంగైహి కై ఇఅ టున తో రపొఇనలై ఎబెమో ఐ హాండ వో తో ిన రాతుతుహ ఐ ఇఅ. బొఇఅ పాదమే అగయాన పోబున్గ్కు. \v 49 ఐ దునియా మొప అరా కపెందే మరొఅ ఎబే అనే బోరోమో ఐ ఆపిన. \v 50 అరా మని కాపరి తో మహార తో బాటెన కులుమోహి. నపోసుస ఎబే లలున్గ్కు హంగ్కో బోమని మేవాలి. \v 51 కబుతున్గ్కు మంబవ పాదమే ఐ దునియా టీఆర బొఇఅ పాదమే అగయాన పోబున్గ్క. \v 52 మన్తెపూ డీ డీ తో లిమా టున హంతమ్బి ిన మోసిసల, తలు మోఎవ తో రోడు బ రోడు మోఎవ తో తలు. \v 53 హదు అమ ిన మోఎవ ఆనన తోమోఅనే హాయ్ అనకే తోమోఅనే ిన మోఎవ అమన. ఇనాన ిన మోఎవ ఆనన తవినే హాయ్ అనకే తవినే ిన మోఎవ ఇనాన. పెన్గన్తీన తవినే ిన మోబున్గ్క మనిఅన తవినే హాయ్ మనిఅన తవినే ిన మోబున్గ్క పెన్గన్తీన తవినే. మంపెహాల ఐ తండ తండ దునియా. \v 54 నహంగా వమి లేసు ఐ టున హాండ అనే మంబింతకోమి గావు తండ ఐ మతమ్పుహ పోలిలిఉన నిహంగా ిన బాబ్. హనెఇ మ్పూ బాబా. \v 55 అనే మెవుఈ అంగి తండ కై మతెబెంగో ిన నిహంగా బాటెన కేఅలో. హాయ్ కేఅలోమి మ్పూ. \v 56 టున తో పోతవేన్గ్కోలె నిబుకు మంపెతండై రఒఅ మేలెంపో ఐ పమ్పెఇతమి లేన్తెన లాంగి హాయ్ తమ్పో. మంప హనెఇ టీఆర నిబుకు మంపెహాల ఐ తండ తండ తో పెవాలి ఐ టెంపో డీ. మోకకిహంగా ఐ మోదమే హాయ్ బున్గ్క. \v 57 మంప హనెఇ బొఇఅ కమిఉ హడుడుఅమి మోపకనోంతో తో తౌ. \v 58 అరై టున తో పోవు కొమి ఐ తోపోబుతుసి నిపెసిమ్బుకు ఎబే మోదమే హంగ్కో బోమనికోమి తెదూ ఐ పోబుతుసియా లవి అనే తిఅరకోమి మోదమే ిన నపెహుహు అకోమి ఐ తోపోబుతుసి దుఉమి నపెహుహు తోపోబుతుసి ఐ తోపోబాగో ఐ తంబి పెహుకు తో ిన మోపసు కొమి ఐ తరున్గ్కు. \v 59 బతేమి టీఆర ిన మెన్గ్కైరఒఅ కై తరున్గ్కు హంగ్కో బోమని మబైఅరి దేన్డమి. \c 13 \p \v 1 దోస హాయ్ కాపరి టెంపో ఇతి అరహే టున తో మంపెహన్గు ఐ లేసు మోకకిహనంగా ఐ కనపపపతెన పిలాతు బహంగంప తో గలిలెఅ తో తంగ 'నడ మాయింటు పినతువో తో రాసంబాలే రాపోపెనోంబ ఐ పుఎ అల. \v 2 లలుట ఇతి నహంగా లేసు సారు లలుమి రారా న్గ్కపతెండా తో గలిలెఅ ఇతి మోపతోంగావ కపెరూన దోసండ కై ఉపు ఉపు తో గలిలెఅ నతని. \v 3 టీఆర అగయాన నిపెహదింగి అనే తిఅరకోమి సంగాని హోండూ హేరా. \v 4 వో తో హంపులో హాయ్ ఉవలు తో మాటే ఐ సిలొఅ తో నడంపంగి పంగక సారు లలుమి మెరూ దోసండ కై ఉపు ఉపు టున నతని తో టోరో ఐ లేరుసలె. \v 5 టీఆర హంగ్కని మని కుహంగా అనే తిఅరకోమి కదేః కై దోసమి బతేమి ిన మాటే సంగ్కని హోండూ హేరా. న్గ్కోర పందిరి మోకకిహంగా ఐ కు అరా తో టీఆర మోవు. \v 6 ఇతి నలలుట వమి లేసు న్గ్కోర పందిరి డీ అరా హదు టున తో నకకిఅరరై హమ్పొఅ కుఅర ఐ బొందె అంగ్గోరోన ఐ ఆలో హంగ్గలో మోమి మంపెలి వుఅన అగయాన హవె హంబు టీఆర అరా నహుంబ. \v 7 మేవాలి మొలలుటమి ఐ తోపోబగోన పెఇత తలుమో ఐ టాన తిమ్బులు తెదూఅ మంపెలి వుఅన కు అరా డీ అగయాన టీఆరన టీఆర హవె హంబు కుహుంబ. నుతివిమో ఐ మోపమడుహు మ్బెరో తమ్పో. \v 8 అగయాన మేహని తోపోబాగో న ఇతి తపతోదహిమో ఐ సిఎరు తువో హన్టా డీ తు. కుబంగ్కలిరంబో తమ్పో. \v 9 మోవు ఒంతొ టా తలిందో. అగయాన అనే తయారై పెఇసమొఇ నిపెహుఒఅ రాతివి. \v 10 ఐ ఆలో హంగ్గలో ఐ ఆలో పెనోంబ అండ తోలహుడి లేసు మేపగురు ఐ హంబు తంబి పెనోంబ అండ తూలహుడి. \v 11 నడితి అరా హదు తవినే తో హంపులో మొఇ హాయ్ ఉవలు టాన మొహకి లవి నకుస ఐ అందిటు ఇతిమి హనెఇ బున్గ్కు టీఆర ఎబే పెఇస మేకతేదే మంపహరో . \v 12 ఐ కనైతన లేసు తవినే ఇతి నకరామి నహంగా బాకా మోకో కై హకిము ిన. \v 13 కైన్డూ నడంప తీన లేసు ఐ తవినే ఇతి ఐ టెంపో ఇతి పెఅమి వో హరోమి పెకతెదేనా హనెఇ మొతొఎఅ పుఎ అల. \v 14 లేసు ఐ ఆలో పెనోంబ అండ తోలహుడి నపోతోవే ఎబే తడులకో తంబి పెనోంబ అండ తోలహుడి హనెఇ మొలలుట ఐ టున హాండ ఇని ఆలోన లోగ పొబగొఅ బుతుకోమి ఐ ఆలో ఇతి బోన రపబాక కొమి బొఇఅ ఐ ఆలో \v 15 మేహని పుఎ లేసు మోతవేన్గ్కోలె కొమి ఆలో పెనోంబ అంట ఉపు ఉపు టున మోపలోహో హి సాపి బ కలిదేండా కై లాలూ బోసో దుఉండ రారింబ రాపోపైను. \v 16 ఐ నదీ అరా హదు తవినే ములేన బురహిమ తో హంపులో మొఇ హాయ్ ఉవలు తో అణా నహిలు తడులకో అందిటు. టీఆర పై పెఇస కరహిలున తవినే డీ రకబః ఐ ఆలో పెనోంబ అంట. \v 17 పెహనిన లేసు ఇతి రాపోకహిలి ఎబే హన్తిమ్బాలిన. అగయాన రాపోతన ఉపు ఉపు టున నతని ఐ పంగింతండ సంగ్గేనా తొపెహెలెఇ తో నబబేహి లేసు. న్గ్కోర పందిరి మోకకిహంగా ఐ లిహు తో తెపకేకేదే తో హోండూ లిహున హులుక . \v 18 మేకునే లేసు హాయ్ అప పా ఐ పెఇస తపసిబలి ఐ పోపరెంతన పుఎ అల కుపందిరి పై హాయ్ అప. \v 19 పెవాలి అణా హిబలి హాయ్ న్గ్కోర పందిరి డీ. హదు టున మంగ్గల హంబు లిహున హులుక హనెఇ నహు ఐ బొందేనా. లిహు ఇతి తువో దుఉన మేవాలి హమ్పొఅ కు తో పోదా హనెఇ నపోహరై మను మను దాన. న్గ్కోర పందిరి మోకకిహంగా ఐ రాగి. \v 20 మేకునే మని లేసు హంగ్కని కుపబ్దిరి పై హాయ్ అప పోపరెంతన పుఎ అల. \v 21 కతోంగావ అణా హోండూ రాగి తో న అల హదు తవిమే హనెఇ నాగొంత హాయ్ ఇబ పులో న లితే తంపు దుఉన మేసేందే సంగ్కని బాబా తో మంపెతోతో కాతువో తో టీఆర అరా కహపోన. \v 22 ఐ పోలుమోన మో ఐ లేరుసలె లేసు మొలిఉ ఐ వను వను మహిలే హాయ్ వను నతని దారో మేపగురు. \v 23 అరా టున తో పెకునే ఐ ల పుఎ హన్తేదే పియా పై ఇమ్బన టున తో ిన రాసోరేఅక. \v 24 లేసు నిపెసిమ్బుకు మేసు ఐ బాబా తో కేకేదే లవి బోన నిఇసై హాండ టున తో మంపెసిమ్బుకు మేసు అగయాన టీఆర పెఇస. \v 25 తెమ్పోన పుఎ తంబి మేఅరో మోవితి బాబా న ిన మేకతేదే కొమి ఐ రఒఅ మోకడో కాదో దారో మేకర తు బున్గ్కాహిక బాబా అగయాన పుఎ తంబి ఇతి ిన మేహని టీఆర కుఇస బ కై ఉమ్బకోమి. \v 26 ిన నిహని కామా అందే హజ్ మైనుకే హింగ్కకని తు లియా కనుపగురుక ఐ కారడాన వానుంగ్కి. \v 27 ిన నహంగా వమి తు ఇతి తిఅరకోమి కుఇస బ తో కై ఉమ్బకోమి. నిపెలెఇ కై నదీ తో కడకే బబెహిఅమి. \v 28 ఐ తెమ్పోమి మంగినత బురహిమ ఇసకీ లకో హాయ్ ఉపు ఉపుండా గలరా మాతన తన ఐ కదతుఅన పుఎ అల బతేమి ిన తెరియా హాయ్ మపరి నిహది లవి ిన రావురకోమి. \v 29 టున ిన బుతుహే కై మాట ఆలో హాయ్ మతమ్పుహ కై మతలిందో హాయ్ మతబెంగో ిన మతనహే ఐ సూస మ్పాందే ఐ కదతుఅన పుఎ అల. \v 30 కతో ఉఅన అరా టున తో ఐ బోకో ిన తెపైహేరు హాయ్ తెపైహేరు హాయ్ అరా తో తెపైహేరు ిన తెపైబోకో. కమాహి లేసు ఐ లేరుసలె. \v 31 ఐ టెంపో ఇతి వో అరా బహంగంప తో పరిసి బూటు ఐ లేసు మొలలుట ఇనియా నుతోరో ఐ నదీ మోమోకో ఐ కారా నతని లవి నపెలికో హీరోదే ిన నపపతే. \v 32 మేహని లేసు మోమోకోమి నిపెహన్గై టున తో హోండూ సరిగాల ఇతి దెహన్గ్గలొఅ హాయ్ టుమే అందిటు కువుర లియా తో మాడు కుపబాక అగయాన ఐ ఆలో కతలు బాగోకు ిన కుపహోపో. \v 33 ఐ హోండూ బతుకు మొపహొహొఅ పోలుమొంగ్కు దెహన్గ్గలొఅ, టుమే హాయ్ ఉపున టుమే మో ఐ లేరుసలె లవి టీఆర సిపతో హదు గలరా రపపతే ఐ రఒఅ వను మహిలే ఇతి. \v 34 లేరుసలె ఓ తోలేరుసలె గలరా హి నిపపతే. హుఒనహే పుఎ అల తో బూటు ఐ కమిఉ నితుంప వాటు దుఉండ మాటే మొరోన్గ్కని కుపోఇనావు మోరంపూ తునమి హోండూ ఇనాన మను మూబోకి అననహే ఐ వి కపిన అగయాన తిఅరకోమి ము. \v 35 ఇతిమి హనెఇ తిఅరపోకో నపొఅవెఅ పుఎ అల. బోన నుఇసై కాదో తిఅరపొఇ ిన నిఇత దుఉన నిహంగా తెబరకతిమి ఇఅ తో బూటు ఐ లాలూ హన్గన పుఎ. \c 14 \p \v 1 ఆలో హంగ్గలో ఐ ఆలో పెనోంబ అండ తోలహుడి లేసు మో మందే ఐ తమ్బిన హదు తడులకొండ తో పరిసి. ఐ న్దీతి తునహే మొకమట పొంగ్గలేన లేసు. \v 2 కైన్డూ బుతుమి హదు తో కంబ తీ హాయ్ బిటిన. \v 3 మేకునే లేసు ఐ గురు గురు ఆగాము హాయ్ తో పరిసి తో అరహే ఐ నడూ మంగోల ఆతుర ఆగమంట పెఇస పా ఐ మోపబాక తోమడు అ ఐ ఆలో పెనోంబ అంట బతిఅర. \v 4 గురు గురు ఆగమ హాయ్ తో పరిసి మంపరూ రూ పెఅహే కైన్డూ నాన్తియా లేసు తీన తో మాడు ఇతి దుఉన నపబాక హనెఇ నహుఒ మెలెఇ. \v 5 ఉపు ఇతి నహంగా లేసు ఐ హేరా రాపన హదు కై కమిఉ అరా అణా మీ బ నకకిఅరైకోమి హంబ అ సాపి తో మండవో ఐ వువు ఐ ఆలో పెనోంబ అంట టీఆర హవె అ నిఒరే అనకే బ సాపి ఇతి. \v 6 టీఆర హవె హదు తో పెఇస మొహానికి పెకునే న లేసు ఇతి. పెన్గ్కైవొఇ లాలూ హాయ్ కమాహి. \v 7 లేసు మంగినత అరహే తోరరే తో మంపిలేకి క అరా అండ తోరపోమహిలే. ఇతిమి హనెఇ నపోలలుట అమోహే హంపక పందిరి. \v 8 అనే రాకలేఅకోమి ఐ సూస మ్పొఇతమ్బి ఇనియా నిమావు పెహుడా ఐ కార అండ తోరపోమహిలే లవి టీఆర నుఇస బ అరన్తొఇ టున నతని తో రాపోమహిలే కై ఇఒ తో రకలెఅ వో. \v 9 బోన పుఎ సూస తో పోకలేఅకోమి టీఆర ిన బూటు ఐ కమిఉ మాసంగా నిపెలింబ ల్మి కారా డీ రపతొకామొఇ ఐ తోరరే నతని, ఐ కరహుఒ మీ మేలింబ మోమోకోమి మేహుడా ఐ కార తో తెపైబెంగో దారో మలోన్గ్కో. \v 10 ఇతిమి హనెఇ అనే రాకలేఅకోమి అగిమి మంపిలేకి కారా తో తెపైబెంగో బోన పుఎ తంబి ిన బూటు మంపోలలుట ఐ కహోంది ఇటిన రాపోమహిలేకోమి రాలిందో ఉపు ఉపు తోరరే తో నతని న. \v 11 లవి టున తో పొపైరెఅ వాటాన ిన రపైవొఇ అగయాన తో పెన్గ్కైవొఇ ిన రపైరెఅ. \v 12 హనెఇ నహంగా లేసు ఐ పుఎ తంబి అనే మోకలేఅకో టున మోసుస మప అందే మబా బ ఇనంబెంగి ఇనియా నుపొకలెఅ బలేము బ హలలుమ నతని బ హిన్తెతెన్దెఇము తో కలోమ. లవి ిన రాకలేఅకో వో మోసుస ఐ తమ్బినాడ ఐ కహొన్దీ ఇటిన ఇతిమో ఐ హవంగిన బబెహిఅము. \v 13 అగయాన అనే మొప అరకో సూస మప అందే కలేఅహే తోపెఅహి అహి తోడ వాలిక తోపున్గ్కు హాయ్ తోబిలో. \v 14 ఐ కహొన్దీ ఇటిన ిన మదొందేకో లవి టీఆర ిన రాదుకు మొహవంగి కమరో అము. పుఎ అల ిన మొహవంగి రోఅన లలుము ఐ టెంపో కరపతువోన కై కాప్టె టున తో తో ఉ ఐ పెహిలో అణా పుఎ అల. న్గ్కోర పందిరి మోకకిహంగా ఐ సూస మప అందే తో మహిలే. \v 15 తంగ నడ మందే హింగ్కకని ఇందూ అరా హదు తో పసది పోలలుతన లేసు మాసంగా మదొందే ఎబే టున తో ిన మందే హింగ్కకని హాయ్ పుఎ అల ఐ కదతుఅన. \v 16 అగయాన నహంగా లేసు ఐ టున ఇతి హంగ్కని టెంపో అరా హదు తో పాప అరా సూస మప అందే మహిలే మొకలెఅ హాండ టున. \v 17 తెమ్పొండమి మంతేపు మోసుస పుఎ సూస ఇతి మొహుఒ తొపెరెవుఇన మో మోవవై తునహే తో నకలెఅ నింగ్కమో ఉపు ఉపున తోక మొఇ. \v 18 అగయాన ఉపు ఉపుండా మేరపి అహి తో రుంగు రున్గున మొలలుట ఐ తొపెరెవుఇ ఇతి నహంగా మేరపియా అహి హంగ్కో కమెహొలొఅ హలిమ్బో బొందె ిన మో ఎబే కుపరేస. \v 19 తో నతని న మాసంగా కాదో హంగ్కో కమెహొలొఅ సాపి లిమా పరి హైడూ హంగ్కో ిన కుపగురుహే మొదీ పదేకో. మేరపియా అహి. \v 20 తో నతని న వమి మాసంగా హంగ్కో కవలింగ్కు రపొపొఇతమ్బి హైడూ టీఆర పెఇస ిన బూటు. \v 21 తొపెరెవుఇ ఇతి టోలి మంపెహంగా ఐ తుఅన. తుఅన ఇతి తోవే ఎబే హనెఇ నహంగా తొపెరెవుఇన నమో హాని ఐ హోకన కరదా హాయ్ ఐ పొదలిన వను మహిలే. వావైహే మై టున తో పెఅహి అహి తోడ వాలిక తోబిలో హాయ్ తోపున్గ్కు. \v 22 కైన్డూ నహంగా తొపెరెవుఇ ఇతి తు కకులుమోహమో ఐ హవామి అగయాన కెహపొఇ హోండూ కారా హాండ మని. \v 23 తు ఇతి నమో ఐ కరదా హాయ్ ఐ పొదలిన వను మహిలే ఐ రఒఅ కై నదీ నుహుఒ ఎబెహే మై బోన పోసే డీ తమ్బికు. \v 24 బోన నుఇస టీఆర హవె హదు కై ఒలొండ తో కకుకలెఅ ఇతి ిన మందే పాండే మ్పోసుస డీ. కటక లలున హదు తొపెఒల. \v 25 హాండ టున తో పెఒల మోలుమావు హింగ్క్లాకని హాయ్ లేసు లేసు మేహిలే ఐ హేరా హనెఇ నహంగా. \v 26 అనే అరై టున తో బూటు ఐ కాదో అగయాన లలున తెపమహి ఐ ఇనాన అమన తవినేన అననహే హలలునహే బ వాత సడుడుఅన టీఆర పెఇస మేవాలి తొపెఒల కు. \v 27 టున తో టీఆర ము మోపః కు మోమ్బెహపెన మేఒల ఐ కాదో టీఆర పెఇస మేవాలి తోపెఒలకు. \v 28 అనే అరై హదు కై ఒలోమి మమ్పొఇనఒ మొటింది హంబు పంగక బాటెన ిన నింబ సిఎరు గణ బతిఅర దోఇన ిన నపోపోఅరోహ. \v 29 అనే కేఅరి ఇమొఇ అగయాన ఉపుమో ఐ దోఇన హాయ్ టీఆర మని వాలి తునహే తో పంగింత బాగో ఇతి ిన మమ్పతవైఇ. \v 30 ిన రహంగా టున డీ నతెపూ పియా మోఅరోహ అగయాన టీఆర నబుకు మోపవాలి. \v 31 వో అనే అరై హదు దాటు తో నకకిఅరై హంపులో హబున సుర్దాదో ిన మమ్పొమ్బెఅల దాటు నతని తో నకకిఅరై సురోదదో రోమ్పులో హబున బాటెన ిన నపెకిరి సిఎరు కగానాన రోహూన మోఎవ బున్గ్కన. \v 32 నిసి కటిఅరణ గణ రోహోన హంగ్కో కై కరో మోసురోమి తున్న మేరపి మోదమే ఐ బున్గ్కన. \v 33 కహోపో అణా నహంగా లేసు హోండూ వో ఐ కమిఉ టీఆర హవె అరా కై ఒలోమి పెఇస మేవాలి తొపెఒల కు అనే తయారై నబుకు మోకబః సంగ్గేనా తో అరా ఐ ఇఅ. బురే తో మతబెబే. \v 34 బురే ఇతి మరొఅ అగయాన అనే మతబెబెఇ పెఇస పై రపమబురే హులె. \v 35 అరా బుండు న మరొఐ బొందె పెలుమ్బున రాపోపోపబోమ్బో తమ్పో మేవాలి అగినమో ఐ రాతిబే. హేమ తో కేతింగ బాటేన మేపెహదింగి. \c 15 \p \v 1 న్గ్కోర పందిరి మోకకిహంగా ఐ గింబ తో మతంత ఐ ఐ ఆలో హంగ్గలో హాండ తోపోరోరో అసేలే హాయ్ తునహే తో మదోస ఐ పెహిలో అణా టున నతని బూటు మంపెహదింగి లలుతన లేసు. \v 2 తోపరిసి హాయ్ గురు గురు ఆగమ మంతేపు ఉమోహే మొహుమే హుమే రహంగా టున ఇతి మోరంగ టున తో మదోస లియా మందే హింగ్కకని హాయ్ హేరా. \v 3 హనెఇ నపోలలుట అమోహే లేసు న్గ్కోర పందిరి డీ. \v 4 రప నాయి అరా ఐ ఒలోమి తో నకైఅరై హన్గటు బాణ గింబ హాయ్ మతంత హంబా అప పై తో ిన నబబేహి టున ఇతి బాటెన ిన మోపలహి గింబ తో హహిఒ పులోన హాయ్ హహిఒ ఐ తనగంపాడ మో మంపెలి తో మతంత ఇతి దూ కనహుంబ అణా. \v 5 హాయ్ అనే నహుమ్బపో ఐ మాతన ఎబే లలున దుఉన గింబ ఇతి నహంప. \v 6 నవ్వ మసులే కైన్డూ నవవైమోహే రంగాన హాయ్ హిన్తెతెన్దెఇన నహంగా నింగ్కమో మాతన కే హింగ్కకని లవి గిమ్బకు తో మతనకే కుహుమ్బమొఇ హులె. \v 7 నిపెహదింగి హోండూ వోఇ సురుగా తెపైరెఅ కమతానంద ఐ కకదేఃన హదు తో మదోస కై పంపోతానంద తో హహిఒ పులో న హాయ్ హహిఒ టున తో మనోంతో లలున తో తిఅరపొఇ పరలూ కదేః న్గ్కోర పందిరి మోకకిహన్గై దొఇ తో మతంత. \v 8 లేసు పోలలుతన హాయ్ న్గ్కోర పందిరి డీ రాపన హదు తవినే తో నకకిఅరై హంపులో పెపన దొఇ పేరా హాయ్ మతంత హంపేప దొఇ పేరా హాయ్ మతంత హంపేప అప తో ిన నబబేహి బాటెన మొహునుఇ పాయిందో మోహి తమ్బిన బాటెన మొహొనుఇ పాయిందో మోహి తమ్బిన మంపెలి దొఇ తో మతంత ఇతి దూ ఐ కనహుమ్బాన. \v 9 కనహుమ్బాన దొఇ ఇతి బాటెన మొకర రంగానహే హాయ్ హిన్తెన్దెఇన నహంగా నింగ్కమో మతనకే హింగ్కకని లవి దాయింగ్కు తో మతంత కుహుమ్బమొఇ హులె. \v 10 నిపెహదింగ్ హోండూ వో మలేకన పుఎ అల మతనహే అనే హదు తో మదోస కదేఅహే. న్గ్కోర పందిరి మోకకిహన్గై అనకే తో మతంత. \v 11 నహంగా వమి లేసు అరా హదు అమ అన్న రోడు తోమోఅనే. \v 12 నహంగా అన్న తోడది ఐ అమన ఉమా నుంబే ఇమో కిరా కై లోమంతా కుపోసోసర హనేఇమి నకిర ఆమడ లోమా ఇతి ఐ అన్న తో రోడు. \v 13 బహంగంప ఆలోన కైన్డూ నపోబలుమి తోఅది కిరానా హనెఇ మెలెఇ మో ఐ తమ్పో కరో ఐ నడితి కనపుపుఅన దూఇన తువో మమ్పెపెరొఅ. \v 14 ఉపు ఎబెమి దోఇన బుతుమి వో రిమి తో మహార మన్తెపూమి మేఅహి అహి. \v 15 కైన్డూ మోమి మమ్పెఉరెఇ ఐ హదు పుఎ వను హనెఇ రహుఒ మో ఐ బొందె మొరేవు బొఎ. \v 16 కమరిమిన నపోకహిన మందే పాండే పండెన బొఎ అగయాన టీఆర హవె హదు తో పెంబే ఐ పాండే ఐ ఇఅ. \v 17 కహోపోఅన నహుమ్బామి పెకిరి కతువోన నహంగా టున తో పమ్పెఉరెఇ ఐ అమంగ్కు గణ గణ పాండే నడ కాదో ఐ నదీ ిన మాటా మరిమీ. \v 18 ిన మసులెమొఇ యామంగ్కు కుహంగా ఉమా మదోసమో ఐ పుఎ హాయ్ ఐ కమిఉ. \v 19 అపో ఐ సిపతో రహంగా అనామి నిపోపెవాలి మో తో పమ్పెఉరెఇ ఐ కమిఉ . \v 20 మేలేఇమి మసులే ఐ అమన. కరో మని కై తంబి నైతమొఇ అమన. బూటు అహి లలుహ అమన మేలంగ్కమి మమ్పెకకుఇ అన్న నకపుఇ దుఉన నాన్గ్కి. \v 21 నహంగా అనకే ఇతి ఉమా మదోసమో ఐ పుఎ హాయ్ ఐ కమిఉ టీఆర అపొఇ సిపతో రహంగా అనామి. \v 22 అగయాన అమన లాలీ మొకర తొపెరెవుఇన నపోహవ ఆహే నహంగా నిపంగ్గల హోహి వారు తో తెపమనోబ నివరుఇఅ నికోఎలై హనెఇ నిపోపెసపాటు. \v 23 ఇతి నిపిలేకి అణా సాపి తో బొమ్బో నిసంబాలే ిన మోసుసకే ఐ కమతన. \v 24 లవి కతౌఅన అనకు డీ కమతెమొఇ అగయాన తువో హులె. మతంతమో ఐ డీ డీ తెహుమ్బమొఇ కైన్డూ మోసుస మొహే. \v 25 ఐ టెంపో ఇతి వుతున ఐ బొందె. ఐ పసులే న లియా దకిమి ఐ తంబి నహది ముసి హాయ్ డెరో తో మారు. \v 26 నకార హదు కై తొపెరెవుఇనహె నాకునే అప తో పెవాలి ఐ తంబి. \v 27 టున ఇతి అదిమి తెఒలిమొఇ ఐ అమ్మి వో వాలిమో ఐ మెహుఒ మోసామ్బాలే అణా సాపి తో బొమ్బో లవి మాతన అన్న తో మతంత నహుమ్బమో ఐ తువో న్గ్కరొఅ. \v 28 అనకే తోవుతూ ఇతి తోవే ఎబే దుఉన టీఆర ము మేసు ఐ తంబి. మెన్గ్కైరఒఅ అమన మంపోలలుట ఐ. \v 29 నహంగా మోపటా తో అమొఇ పోబగకు మహార ఐ కమిఉ ఉమా. టీఆర హవె హంగ్కని కుహవలె హవామి. హైడూ అపమో ఐ తో కానివే ఇఅ హవె హంబా బేకే టీఆర అరా నివేయాన కుపోసుస ఐ హింటు బలేన్గ్కుహే. \v 30 అగయాన అణా మీ ఇతి లోమా తో నికిర ఐ నపుపమో ఐ హింటు తవినే తోరడులు. ఐ కటోలిన నిపొసమ్బలెఅ అణా సాపి తో బొమ్బో. \v 31 మేహని అమన అనకు ఇఒ తున్గ్కుకో కుపొఅవెఅ ఐ నదీ. ఉపు ఉపున లోమంగ్కు ఇఒ వో పుఎ న. \v 32 హైడూ సిపతోకే మోసుస ఐ కమతన లవి అడిము కతో ఉన్న మతెమొఇ అగయాన తువో హులె మతన్తమొఇ అగయాన తెహుమ్బావు ఐ హులె. \c 16 \p \v 1 న్గ్కోర పందిరి మోకకిహన్గై తోపెమ్బోలి దొఇ పోఅకల కైన్డూ నహంగా లేసు ఐ తోపెగురునహే అరా హదు తో కలోమ తో నకకిఅరై హదు తోపెమ్బోలిన దొఇ తో పంతిమమహి లోమన తోకలోమ ఇతి రాపోపబుతు పేరే మోకకిహన్గై లోమన తో నపపుపు పియా తోపెమ్బోలిన. \v 2 కైన్డూ నకరామి తోపెమ్బోలిన ఇతి నహంగా నుఉంబ డీ తో కుహది మోకకిహంగా ఐ బబెహిఅము డీ డీ వెఇఅ మై ఉసు ఉకిన పోబాగో ము బహై ఐ లోమంగ్కు తిఅరపోకో పెఇస మేవాలి తోపెమ్బోలి దాయింగ్కు. \v 3 దొఈతి మంపెకిరి అప పై తో ిన కుబబేహి నపోపెంగ్కరూమో తుంగ్కు కై బాగోకు మొహోలియా టీఆర కుబుకు మేరపి రాపి మహిలియా. \v 4 అరా ఆకలంగ్కు బోన అనే రాకబహమో అరా టున తో ము కుపెసినవి తమ్బినాడ. \v 5 కైన్డూ ఉపు ఉపు తో పాయిండ ఐ టున నకరహే తోపెమ్బోలి దొఇ ఇతి హదు హదు తో ఇహేరు హేరు నాకునే హన్గంప ఇండము ఐ తుంగ్కు. \v 6 మేహని తో నాకునే హన్గటు గుమ్బాన లన సైటు. నహంగా వమి తోపెమ్బోలి దొఇ డీ సుర ఇండము పెహుడా ఉకి హోహి లిమా పులోన. \v 7 ఇతి మేకునే వమి ఐ తో కాదు లో హన్గంప ఇండము మేహని తో రాకునే హసబు కారు గండు నహంగా తోపెమ్బోలి దొఇ డీ సుర ఇండము ఉకి ఆవాలు అటున. \v 8 తో నహుంబ తోపెమ్బోలి దొఇ తో టీఆర మనోంతో ఇతి నపెరరైన్గా తుఅన ననంగి కపోఅకలన ఎబే. లవి తునహే ఐ దునియా డీ ఐ పొపసిఒలొన్గన్ద కై తునహే తో తువో ఐ లాలూ కమబా. \v 9 కైన్డూ మొలలుట వమి లేసు నహంగా పెహదింగి నిపోపోబుండు లోమా దునియా డీ మసుంబ రంగామి బోన అనే లోమా దునియా డీ తిఅరపొఇ మొహోలో ిన రారంగా కొమి ఐ కతొరొఅ తో తుకే ఐ కహే హేఅన. \v 10 తో పెఇస రపొఇనలై ఐ హవకంగా తో కేకేదే బాటెన వో పెఇస రపొఇనలై ఐ హవకంగా తో మహిలే. అగయాన టున తో టీఆర పెఇస రపొఇనలై ఐ హవకంగా తో కేకేదే టీఆర వో పెఇస రపొఇనలై ఐ హవకంగా తో మహిలే. \v 11 అనే తిఅరపోకోమి పెఇస రపొఇనలై బహ ఐ లోమా దునియా డీ హేమ తో ిన మమ్పొఇనలైకొమి ఐ లోమా న్తనుఅన. \v 12 హాయ్ అనే తిఅరకోమి పెఇస రపొఇనలై ఐ లోమన టున నతని హేమ తో ిన మోంబే ఇకోమి లోమా తో ిన మేవలి కిరామి. \v 13 టీఆర అరా హదు హవి తో పెఇస మొరెవుఇ రోడు హవి తో పెఇస మొరెవుఇ రోడు కౌవెఅ లవి ిన మాహి ఎబే పియా ఐ హదు తో నతని న టీఆర నలి లై బ తున్గ్కు మనోందో పియా ఐ హదు తో నతని న టీఆర నొల. హోండూ వో కమిఉ తిఅరకోమి పెఇస మమ్పెఒలై పెలయాన పుఎ అల అనే నపోహవి కొమి లోమా కదునిఆ లలుతన లేసు మోకకిహన్గై ఆతుర హాయ్ పోపరెంతన పుఎ అల. \v 14 ఉపు ఉపు తో నలలుట లేసు రహది తోపరిసి. హనెఇ రపతవై లవి తో దోకోహే ఐ దొఇ. \v 15 నహంగా ఆహే లేసు కమిఉమో ఐ తో పోబబే వాటమి తౌ ఐ పెహిలో అండ టున అగయాన పుఎ అల మంగిస ఒంతొ లలుమి. అప తో నపెరరైన్గా టున టీఆర నలి పుఎ అల. \v 16 ఆతుర తో నుకి మూస హాయ్ పటురో నడ గలరా తున్గ్కు తెలుమోహ దూ ఐ కతువోన లోహనే తొపెరిఉ. కై టెంపో ఇతిమి బంబరి న్గ్కతువో మోకకిహంగా ఐ పోపరెంతన పుఎ అల తున్గ్కు రాతోలేలేహ లియా టున మంపెసిమ్బుకు ఎబే మేవాలి తున్న పుఎ అల ఐ పోపరెంతన. \v 17 మలుహ మని లాంగి హాయ్ తమ్పో మనీ హనెఇ హంబు హురుపు కై ఆతుర తో నుకి మూస మతంత. \v 18 హేమ తో మంపోగ్గాక తవినెఅ హాయ్ హంబోకో వమి హింటు తవినే నతని టున ఇతి మేబుఅలోసి తోమోఅనే తో హంబోకో హాయ్ తవినే తో రాపోగాక మేబుఅలోసి వో తోకలోమ హాయ్ లసరు. \v 19 అరా హదు తో కలోమ తో తిమ్బులు మంపోవారు తో మనోబ లియా మసులి హోలోన. కాతువో న మరొఅ లియా ఐ ఆలో ఆలోన మోసుస ఐ కమతన. \v 20 ఐ లిందో బాబా తమ్బిన మాటూరు హదు తో పెరపి రాపి హన్గన లసరు. వాటాన పిరి తోమహై. \v 21 ననంగి కమరిమిన నపొఇనఒ ిన మంతిమ బుర పాండే తో మండవో కై మీదన తోకలోమ ఇతి అగయాన లాలీ బుతుహే అహు మొలీఅ ఐ తోమహైన . \v 22 కైన్డూ మాటేమీ తోపెఅహి అహి ఇతి హాయ్ నవ్వ మల ఏక ఐ సురుగా నపోపాపక బురహిమ మాటేమీ వో తోకలోమ ఇతి హనెఇ రాతవు. \v 23 కారండ తోమతే మపరి ఎబే నహది తంగ నామి ఐ నడూ నపెన్గొఅ నైత కై కరో బురహిమ మంపోఅపక లసరు. \v 24 తోకలోమ ఇతి మేఅగోర బురహిమ అమంగ్కి నుపోక అహి ఎబెఅ. హుఒ ఇతి లసరు మోలిమ్బి కరవేన ఐ ఉవి హనెఇ మై మోసిఇకి లీలకు లవి మపరి ఎబే కుహది ఐ లాలూ ఆపి డీ. \v 25 బురహిమ బుహినావు అనకు ఐ హుమంగ్కు కతువోము నుహుమ్బఒమొఇ తో మరొఅ లసరు తిమ్బులు మసుంబ పియా పేప న్గ్కతువో డీ డీ లిందోమో ఐ కతువోన ఇఒ తో మపరి తువోము. \v 26 హంపక వో రప అరమో ఐ లోకే తో టీఆర పెఇస రాపెంగ్కలిమ్బై బోన టున కై నదీ టీఆర పెఇస హోన్దితి రేయ్ తో కై నది ఇఇతి టీఆర పెఇస హాండీ మై. \v 27 నహంగా వమి తోకలోమ ఇతి అనే హోండూ కుపెరపి ఎబే ఐ కమిఉ అమ నిహుఒ ఇతి లసరు మో ఐ తమ్బిన అమంగ్కు. \v 28 ఐ నడూ అరా మనిఎహే లిమా హల్జ్లున్గ్కు నిహుఒ ఇతి లసరు మోపైన్గైహే బోన తిఅరహే వో మేసు ఐ కార తో పోసే కాపరి డీ. \v 29 అగయాన మేహని బురహిమ అరమొఇ ఐ హేరా సూరన మూస హాయ్ సురంద గలరా రపెఒల ఇరమొఇ ఐ అప తో టుకి ఐ సుర ఇతి. \v 30 మొలలుట వమి తోకలోమ ఇతి బురహిమ అమంగ్కి ఇతి టీఆర మని గణ అగయాన అనే అరై తోమతే తో తువో హులె బూటు ఐ హేరా బతెండ ిన కదేః. \v 31 బురహిమ అనే హవె హవాన మూస హాయ్ గలరా టీఆర రారంగా కేహాపో ఐ అరా తోమతే తో తువో హులె బూటు ఐ హేరా టీఆర ిన రపొఇనలై. \c 17 \p \v 1 . నాహంగా లేసు ఈ తొపేగురునహి,"తో మంపోపేవాలి టౌనా మదోస, బాటనా న అరా, అగైనాన, హురియూటమి టౌనా పెపొంగకాన బాబేహిత్ ఇతి \v 2 తో మంపోప్ఉల్లి హదూయి కై ఆలోండా టౌనా తో మలేదే టూపొంద మొబాబేహి దోస, ఆగినమోయి రపోటోఈ వటు తో మహిళే ఈ బ్యూరోకోన హాంఈ రటిబె ఈ తహి . \v 3 హైదో, కంపై వతము. అనే హాలలుము మొబాబేహి దోస, కంబరా, అనే నహోహి ఇనవున, నుమపంగి \v 4 అనే ఈ లాలున హాంగ్గలో పితూ కనిన మసాలా ఈ ఇఓ లియా పితూ కనిన బూతు ఈ ఇఓ మాసంగా,''మేరపీఆ అభి '' బాటే న నుమపంగి." \v 5 కాఇందూ, రహంగా సురోహీ ఇతి ఈ పుఏ లేసు,"పుఏ. రొహొంగి పెపోయినలైంగికి \v 6 "మెహని పుఏ, అనే నకకిఅర్తెకుమి పెపోయినలై హొండోఓ కహిలేన లిహు తో టపాకేకేదే హాందో లిహు హులుక, పెయిసకోమి మంపొలాలుతా కు అరా డీ,'మౌనుకకో హై టటౌఉంగకో ఈ తహి, బాటనా నపెవులై కు అరా డీ హౌని " \v 7 హదూయి కై లోమీ అరా హౌయిన. ఇతి, మొహాలియా ఈ బొందె బ మొలమ్బ సింబ, ఈ కతెఒలియా హౌఈ ఇతి, నిహంగా పని, కోమ పాండే \v 8 మనోట టీఆర లాలి బాటనా న నిహంగా హొండీ, పాటొక పాండేకు. మేంపహవమోకో, నురెఉఆయా సీలేరు మాండ్ హై మైన హానెయికో హాంగ్కో మాండ్ హై మైన \v 9 మొరెండే అభి పని కౌయూఎన్నా ఈ కౌయూఎన్నా ఈ కనెప్యూలైన హౌఈ ఇతి హౌయిన \v 10 హొండోఓ టీఆర సిపతో రపేరారైంగా, మోలుమావోహా ప్యాక అప తో బాటనా కింగ్గలి." \v 11 ఈ పొలుమవున మవు ఈ లేరుసలే, లేసు మేలు ఈ పరిలీన సమరియా హై గలిలీ \v 12 పేసుఅన ఈ హాంబుల్ వణుఆ, బుతుమోహి హంపులో టౌనా తో కాహాకి తుంపి మేకతెదేహే కై కరవు \v 13 హానేదిహే మేకర "లేసు టూత్నపోకాహి ఎబెక ". \v 14 ఈ కనైతండా లేసు నగంగాహే,"నినమో ఈ తడులకో ఎంపినోమ్బ, నిపెరపి బోన హేరా మోపరేస వతమి."తంగంద మోలుమవు బకామోహి \v 15 హదూయి కై ఆలోండా, ఈ కనైసన కబకండమొయి తీయాలి దరో మోటోరా పుఏ అలా హింతు ఉఅంబ తో మహారా ఎం \v 16 . హాంఈ బూతు మొలింగ్కుడు నలిందో లేసు, దున మొరెండే అభి. టౌనా ఇతి హదూయి తో సమరియా \v 17 కాఇందూ నాహంగా లేసు,"బొంతో హంపులోకమి తో రపబకా? ఈ యంబమోహి తో హహిఓ టౌనా? \v 18 . మాంప హానేదిహే టీఆర తీయాలి మొరెండే అభి ఈ పుఏ అలా లాలి హదూయి పియా తోరరె తో బూతు. \v 19 . కాఇందూ నాహంగా లేసు ఈ టౌనా ఇతి, పేకతెదే" హానెయికో మెలేయ్, లుఉయ్ పెపోయినలేము ఈ కాదో, ఇతిమొయి మోపబకా కో . \v 20 బహంగంప తో పారిస్ మెకునే ఈ లేసు హింపురా కబుతున పాపరెంతన పుఏ అలా, మెహని లేసు "పాపరెంతన పుఏ అలా టీఆర నపేరుంగుమ్ మెల్మ్పో ఈ తండా - తండా తో నైట టౌనా \v 21 . లియా టీఆర ఊ అరా టౌనా తో ిన మాసంగా దీంతోయి బ డూంతోఇఓ లుఉయ్ పాపరెంతన పుఏ అలారామోలఈ ఈ టాంగా- తంగామి." \v 22 కయ్యిందో మొలలుతమి లేసు ఈ తొపేగురున, బూతు టెంపోన కనిపోయినవునన మంగింతం కెహపోయి హాంగ్గలో పియా కైనా బుతున అనంత్ మనుసియా కరోఙ్కనిన, అగైనాన టీఆర న నికిత \v 23 న నాహంగాకమి టౌనా, పెయిత దీంతోయి ఈ నదీ, బ 'డూంతోఇఓ ఈ నుండో!'అగైనాన ఇని నిపెఙ్కఇరఓ మంపేలిప్. \v 24 . హొండోఓ పెయుటన బానిబి ఈ లంజ, బోరా కై ఉఉంటున టూకే ఈ ఉఉంటున, హొండోఓ ఊ తో పెవులలి ఈ ఆలో కబుతున అనంత్ మనుసియా . \v 25 ఇహీరో హీరో, బాటనా హాండ కాపరి నాహంపెయి హై టీఆర గరంగా టౌనా తో టూఓ డీ \v 26 ఈ ఆలో కరపతొంగవన ఆలోన అనంత్ మనుసియా హాంగ్గలో హొండోఓ తో రహంపెయి టౌనా ఈ టెంపో కట్టుకొని నోహఓ హాంగ్కోయా. \v 27 . టౌనా మాండ్ హై మైన లియా మొయితంబి హై రపోపోయితమి, టీఆర మెఙ్కరూ దూ పేసుఅన నోహో ఈ లాలూ దుగన ఈ కనలున దునియా తో పోరోపి సంగ్గేన టౌనా . \v 28 హొండోఓ ఊ ఈ కట్టుకొని లూటీ. టౌనా మాండ్ హై మైన, మొబాలు బాలు, మెహయూఏ -హెయూత్ హై మొఆరోహ తంబీ \v 29 కనపలహీన లూటీ ఉలున్నా మహిళే సొదొమో, ఆలో ఇతిమి ఊ అపి హై వటు తో బోరా మెండలు కై లంజ హొండోఓ బాబా మొరోపిహె. \v 30 కరపతొంగవన అనంత్ మనుసియా ఈ అలా కైనా బుతున హాంగ్గలో \v 31 ఈ ఆలో ఇతి, టౌనా తో అరా ఈ ఉఙ్కఓ అటుకన తంబీ బొపోయి మెండలు లియా మేసుఆ ఈ తంబీ మఙ్గల పరెవన. హొండోఓ ఊ టౌనా తో తంగాన ఈ బొందె బొపోయి తెవులో ఈ తంబినా . \v 32 బహినవు అప తో కమేవలి ఈ తముఖ్యనేన లూటీ \v 33 టౌనా తో పంపేసింబుకు మంపేతయూని టూఓన మాటన టూఓన అగాయన టౌనా తో మాటంటే టూఓన లాలి ఇతి న మోసారికి . \v 34 నిపెహ్యాండిగి ఉఎంగి ఇతి అరా రోగుల టౌనా తో పేతురు ఈ హాంబుల్ ఈ హాంబుల్ పాటురో హదూయి న రౌఆయా, హఫుల్ న రపలాహి. \v 35 టౌయినే తో తంగంద మోగిలి గుండు, హదూయి న రౌఆయా, హదూయి న రపలాహి. \v 36 రోడ్డుఅన్తున తో తంగంద మొహాలియా, హదూయి న రౌఆయా, హదూయి న రపలాహి. \v 37 రహంగా తొపేగురున,"పుఏ, ఈ యంబ ఇతి కైనా పెవలజన" \c 18 \p \v 1 పందిరి మోకకిహంగా ఐ తోబెంబ హాయ్ తోపోబుతుసి ఉపు ఇతి లేసు మొలలుట హంపక న్గ్కోర పందిరి మోపతురో తోపెగురునహే బోన రాతిమ్బులు మేకకే హాయ్ టీఆర మలేదే లలుండా. \v 2 నహంగా లేసు ఐ హంబు వను మహలి అరా హదు తోపోబుతుసి కర కర తో టీఆర మెంగ్కోరు ఐ పుఎ అల లియా టీఆర మంపోసంప. హంగ్కకతునన. \v 3 వను మహిలే ఇతి వో అరా హదు తో బెంబ తో తిమ్బులు మెంగ్కవవ ఐ తోపోబుతుసి మాసంగా పెరురుఇఅ ఐ పోలిందోకు కర కర. \v 4 కహేనా తోపోబుతుసి ఇతి టీఆర ఎబే ము మంతులుంగి తోబెంబ ఇతి. \v 5 కుపుఅన తోపోబుతుసి ఇతి. మంపెకిరి కేహపో ఐ తయారా మెంగ్కోరు ఐ పుఎ అల హాయ్ టీఆర మంపోసంప హంగ్కకతునంగ్కు. అగయాన ఐ పెహుహులిన తోబెంబ ఇతి ఐ కాదో అగినమో ఐ కుపెరురు ఐ ఐ కర కరణ. అనే తయారై బాటెన టీఆర ిన నకబః బూటు మోపమసుసా. \v 6 హనెఇ నహంగా పుఎ నిపైలలు తో నహంగా తోపోబుతుసి తో మదరి సంబలి ఇతి. \v 7 హైడూ టీఆర పై ిన నపెరురుఇ పుఎ అల తున్న తో నపిలేకి తో టీఆర రకబః మేఅగోర ఐ ల మబా హాయ్ మంగ్కైంది బ ిన మేలే ఐ పెతులున్గిన ఐ హేరా. \v 8 హరవియా కనపెరురు ఇంద అగయాన ఐ కబుతున అన్న మనుసియా ిన అరా మొనిహే పై నహుంబ ఐ దునియా టున తో పెపొఇనలై ఐ ల. న్గ్కోర పందిరి మోకకిహంగా ఐ తోపరిసి హాయ్ తోపోరోరో అసేలే. \v 9 లేసు మొలలుట వో న్గ్కోర పందిరి డీ తో నపతోతో ఐ తునహే తో పోబబే టున నతని ఐ వి తువో నడ అగయాన మోబబే వాత సడుడుండ తో ఉ. \v 10 లేసు అరా రోడు టున తో మో మేకకే ఐ తమ్బిన పుఎ అల. హదు తోపరిసి హదు తోపోరోరో అసేలే. \v 11 తోపరిసి ఇతి మేకతేదే మంపకహంతని మేకకే నహంగా బూ పుఎ అల మొరందే అహి అ లో లవి టీఆర అ హోండూ టున నతని తో డొకో తో పెతొబెబెఅ బ తో పెబుఅలోసి లియా టీఆర హోండూ తోపోరోరో అసేలే ఇతి. \v 12 రోన్గ్కని ఐ లలున హమింగ్గు లియా హంగ్కిర హంపులో కై ఉపు ఉపు పసుమ్బకు కుపోపెనోంబ ఐ లో. \v 13 అగయాన తోపోరోరో అసేలే ఇతి మేకతేదే కరో లియా టీఆర బై మెన్గొఅ ఐ లాంగి దారో మొర్రి బోమబరున నహంగా బూ పుఎ అల నుపోకాహి ఎబెఅ టున తో మదోస. \v 14 నహంగా లేసు నిపెహదింగి ఐ కతెఒలిన్ద ఐ తంబి తోపోరోరో అసేలే తో నపతోంగావ పుఎ అల తౌ ఐ పెహిలో అణా బొఇఅ తోపరిస. లవి టున తో పొపైరెఅ వాటాన ిన రపైవొఇ హాయ్ టున తో పెన్గ్కైవొఇ ిన రపైరెఅ. లేసు మోబరకటి అనకే. \v 15 అరహే టున తో పంబవ అణా నడ తో కేకేదే ఐ లేసు బోన తీన నడంపై హేరా దుఉండ నబరకటి కరైతండ తోపెగురునహే రకతొవెఇమొహె. \v 16 అగయాన నకరహే లేసు అనకే ఇత్రి హనెఇ నహంగా ఐ తోపెగురునహే పతోదహిహ. అనకే ఇతి బూటు ఐ కాదో ఇనియా నిహవోలోఇహే. లవి తునహే తో హాండీ తో పెవాలి తున్న పుఎ అల ఐ పోపరెంతన. \v 17 హేమ తో టీఆర హోండూ అనకే ఐ పమ్పెఒల ిన పెలయాన పుఎ అల టీఆర ిన మేవాలి తున్న పుఎ అల ఐ పోపరెంతన. \v 18 హదు తడులకొండ తోలహుడి మేకునే ఐ లేసు గురు తో మరొఅ అప తో బాటెన కులుమోహ బోన కుపసుంబ కాతువో తో తుకే ఐ కహే హేఅన. \v 19 లేసు ఐ ఇఅ మంప హనెఇ నుహన్గాన మరొఅ టీఆర అరా తో మరొఅ సంగడిన పియా పుఎ అల హడుడుఅన. \v 20 ఉపు ఉపు హవాన పుఎ అల నుఇసమో ఐ ఇనియా నుపెబుఅలోసి ఇనియా నుపంపోపోసబి దొంగకో పోమహిలే ఆమము హాయ్ ఇనాము. \v 21 మేహని టున ఇతి ఉపు ఉపు హవా ఇతి కులుమోహమో ఐ కై కహన్గ్కేవలోన్గ్కు. \v 22 మసది ఇతి నహంగా లేసు అరా మని హంపక తో బాటెన నులుమోహ పోబాలు ఉపు ఉపున తో అరము దోఇన నువేయాహే తో పెఅహి అహి ఐ కహింది ఇటిన ఇఒ ిన మసుమ్బకో లోమా ఐ సురుగా. ఉపు ఇతి బుతుకో మేఒల ఐ కాదో. \v 23 అగయాన కనహడిన టున ఇతి మసుసామీ లలున లవి కలోమ ఎబే. \v 24 లలున టున ఇతి నైస లేసు ఇతిమి హనెఇ నహంగా మకర ఎబే హదు తో కలోమ మేవాలి తున్న పుఎ అల ఐ పోపరెంతన. \v 25 మలుహ మని హంబా ఒంట మేసు ఐ బలోన దారు కై హదు తో కలోమ మేవాలి తున్న పుఎ అల ఐ పోపరెంతన. \v 26 టున తో పసది పోలలుతన లేసు హోండూ మేకునేహే అనే హొన్దోఇ హేమ తో పెఇస రాసోరేక. \v 27 మేహని లేసు తో టీఆర పెఇస నపోపెవాలి టున పెఇస నపోపెవాలి పుఎ అల. \v 28 కైన్డూ నహంగా పేతురు పెఇత కై ఉపు ఉపున తో అరణ్గ్కి కిపలహిమో ఐ బోన కిపెఒల ఐ కమిఉ. \v 29 నహంగా లేసు నిపెహదింగి టున తో పోపలహిమో ఐ తమ్బిన బ తవినేన బ హలలున బ తోసేనా బ అణా న ననగి పోబగోనై పుఎ అల. \v 30 టున ఇతి ిన నహవంగి పుఎ అల మెరూ కహండ న డీ డీ హాయ్ ఐ టెంపో తో ిన బూటు హంగ్గలో ిన రామ్బే ఐ కాతువో దూ ఐ కహే హేఅన. కతలున కనిన లేసు మంపెహంగా కైనా మాటేనా. \v 31 కైన్డూ నవవైమోహే లేసు హంపులో హాయ్ రోడు తోపెగురున మోపతని హనేఇహే నపోలలుతా నిపెహదింగి డీ డీ మాకే ఐ లేరుసలె. \v 32 నడూ ఉపు ఉపు తో రుకి గలరా బహ ఐ అన్న మనుఇస ిన మేవాలి. \v 33 ఇఅ ిన రాపెహుహు ఐ తునహే తో బొఇఅ తోలహుడి. ఇఅ ిన రాపోపోహాల హల రత్కదకెఅ అగయాన ఐ ఆలో కతలు ఇఅ ిన తువో హులె. \v 34 ఉపు ఉపున ఇతి టీఆర హవె రపహంగి తోపెగురున. పలయాన తో నహంగా లేసు నబునింగి ఐ హేరా. టీఆర రైస అప తున్గ్గైఅన లలుతన. లేసు మోపబాక హదు తో బిలో. \v 35 కింద తెదూన లేసు ఐ వను మహిలే లేరికో హదు తో బిలో మేహుడా ఐ వివి రారా మేరపి రాపి. \v 36 కనహడిన టున హాండ మొలిఉ మేకునే మీ అప తో పెవాలి. \v 37 రహంగా టున ఐ ఇఅ లేసు తో నసరే మొలిఉ. తోబిలో ఇతి మేఅగోర లేసు ములేఅకన దుది నుపోక అహి ఎబెఅ. \v 38 తోబిలో ఇతి మేఅగోర లేసు ములేఅకన దుది నుపోకాహి ఎబెఅ. \v 39 తునహే తో నలిందో తోవేహే ఐ ఇఅ లియా రహుఒ మంపరూ రూ. అగయాన లాలీ తుందే మేఅగోర మహార ములేఅకన దుది నుపోకాహి ఎబెఅ. \v 40 లేసు మెంగ్కరూ హనెఇ నపెహుఒఅ బోన తోబిలో ఇతి రవావ్ ఐ ల. కతెదూన ఐ లేసు మేకునేమి లేసు ఐ తోబిలో ఇతి. \v 41 తో నుపెంగైహి కుబబేహి ఐ ఇఒ మేహని తోబిలో ఇతి తు కుపోఇనావు మేఇత. \v 42 నహంగా లేసు అనే హొన్దోఇ మెఇతమొకొ లవి పెపొఇనలైము ఐ కాదో బాకా మోకో. \v 43 ఇతి పెఅమి వో మేఇటమి హనెఇ మేఒల ఐ లేసు దారో మొతొఎఅ పుఎ అల. కరైతన టున హాండ తో పెవాలి ఇతి మొతొఎఅ మొహే పుఎ అల. \c 19 \p \v 1 లేసు హాయ్ సకెఉ కతెదూ న లేసు ఐ వను మహిలే లేరికో, మొపహొహొఅ మీ పోలుమోన మొలిఉ ఐ వను మహిలే ఇతి. \v 2 ఐ నది ఇతి అరా హదు తొఇరెఅన్ద తోపోరోరో అసేలే తో కలోమ, హంగ న సకెఉ . \v 3 సకెఉ ఇతి నపొఇనఒ ఎబే మంగింత హేమ తో రహంగా లేసు, అగయాన టి అరా నైత ననంగి కహండ న టున లియా వాటాన రేరేమ్బే. \v 4 హనెఇ మేలంగ్క మోఇహేరు కై టున హన్ద్క హనెఇ మెంగ్కహే ఐ హంపో అ కు అరా బోన పెఇస మంగింత లేసు తో ిన మొలిఉ ఐ నడూ. \v 5 నాయి వి కు ఇతి లేసు మెన్గొఅ దుఉన నహంగా సకెఉ పెండలు హోహి లవి ఆలో డీ బతుకు హంబెంగి ఐ తమ్బిము. \v 6 పెందలున సకెఉ లియా మాతన లలున మోరంగ లేసు ఐ తమ్బిన. \v 7 అగయాన ఉపు ఉపు టున తో పంగింత మొహుమే హుమేహే రహంగా లేసు హంబెంగి ఐ తమ్బిన టున తో మదోస. \v 8 మేకతేదే మీ సకెఉ నలిందో పుఎ లేసు నహంగా పుఎ హంగ్కిర దు కై లోమంగ్కు ిన కుకిర ఆహే తోపెఅహి అహి హాయ్ అనే అరై తో కుతొబెబెఅ ఐ పోరోరోకు అసేలే బాటెన కుపటోలి ఇబ కనిన కహందన కై తో కురోరో. \v 9 మేహని లేసు ఐ ఆలో డీ ఇఒ హాయ్ హన్తంబిన నసొరెఅకమొకొమి పుఎ అల లవి ములేఅకనకో వో బురహిమ. \v 10 లవి కబుతున అన్న మనుసియా మై మంపెలి హాయ్ మోసోరేఅక టున తో పుహ. న్గ్కోర పందిరి మోకకిహంగా ఐ దొఇ బులవ. \v 11 దాకి మొహే ఐ లేరుసలె సారు లలుండా టున తో మంపెహదింగి పోలలుతన లేసు ఇఅ ిన హరవి అమో ఐ మేవాలి దాటు ఐ లేరుసలె మోపతోంగావ పోపరెంతన పుఎ అల ఐ దునియా. \v 12 హనెఇ నపహొహొఅ లేసు లలుతన మేలెంపో ఐ హంపక న్గ్ఫ్కోర పందిరి. నహంగా లేసు అరా హదు తుఅన తో ిన మో ఐ తమ్పో కరో ిన రపరియాన్గ్క మేవాలి దాటు. ఉపు ఇతి హనెఇ మసులే. \v 13 హంగ్కో బోమని మెలెఇ నరంపుమోహే హంపులో తొపెరెవుఇన హనేఇహే నపోకిరా దొఇ బులవ హరే హరే హంపేప నహన్గాహే దొఇ డీ నిపోపోబుండు మోబాలు బాలు తెమ్పోకు మెలెఇ దూ పసులే అంగ్కు. \v 14 టున తో అరా ఐ వను ఇతి టీఆర మంపలై లై ఐ మేవాలి ఐ పెలెఇన తుఅన ఇతి టున తో అరా ఐ వను ఇతి మోసురోహే టున మో ఐ తో ిన మోపరిలన్గ్కై మంపెహంగా టున డీ టీఆర కిలి మేవాలి దతుంగి. \v 15 కేహపో ఐ హోండూ తుఅన ఇతి రపరిలన్గ్క మీ మేవాలి దాటు హనెఇ మసులే ఐ వానుఅన పోలిలిఉన మోరంపూ తొపెరెవుఇన బోన నిసి హన్గంప రాసి తో రహుంబ కై పోబాలు బాలు నడ. \v 16 తో కిస బూటు మొలలుట తు హంపేప దొఇ బులవ తో నివెఇఅ కుపోపెవాలి మొఇ హంపులో. \v 17 తుఅనడ మరొఅ ఎబే బబెహిఅము ఇఒ తొపెరెవుఇన్గ్కు తో మరొఅ హైడూ లవి కతున్గ్కుము మోలుమోహ బాగో తో హన్తెతేదే ిన కుంగ్క కో మూబోక హంపులో వను మహిలే. \v 18 తో కాదు బూటు మొలలుట తు హంపేప దొఇ బులవ తో నివెఇఅ కుపోపెవాలి మొఇ లిమా. \v 19 దాటు ఐ తొపెరెవుఇన నతని వను మహిలే. \v 20 తొపెరెవూఇన నతని బూటు మొలలుట తు డీ దోఇమి కుటిమమహి న్గ్కరో అ ఐ లెసో కు. \v 21 లంగా ఐ కమిఉ లవి తునంకోమి తో మసోదో మంగ్గలకోమి తో బొఇఅ కిరామి లియా మొరోరోకోమి వు కై తమ్పో తో టీఆర కనిపెహుఐ. \v 22 నహంగా దాటు ఇతి ఇఅ లోమి తొ తో కడకే బబెహిఅము పెరెవుఇ హాయ్ పోలలుతము హడుడుఅము ిన కుహుకుకో నుఇస కమసోదొంగ్కు మనగ్గల తో బొఇఅ కిరంగ్కు హాయ్ మొరొరొఅ వు కై తమ్పో తో టీఆర కకుపెహుఐ. \v 23 మంప హనెఇ టీఆర నువోలి ఐ తంబి పెంబోలి దొఇ బోన అనే మసులే ిన కురంగ హింటు బున్గన. \v 24 నహంగా దాటు ఐ తునహే తో పెకతేదే ఐ నడూ నిఅల దొఇ ఇతి కై ఇఅ హనెఇ నివే ఇఅ తో నకకిఅరై హంపులో దొఇ బులవ. \v 25 అగయాన రహంగా టున తో ఇందూ తు హంపులో మొఇ పెపన దోఇన. \v 26 మేహని దాటు ఇతి పలిలలు టున తో నకకిరైమో ఐ ిన రామ్బే ఐ తో తెపహందన మని అగయాన టున తో టీఆర నకకిఅరై తో అరా మని హన్తేదే ఐ ఇఅ ిన రాల వో. \v 27 డీ డీ నివవహే మై బున్గ్కకు తో టీఆర మంపలియా మేవాలి దాటు. నిపపెతెహే ఐ నదీ కులిందో. పేసు న లేసు ఐ వను మహిలే లేరుసలె. \v 28 కుపున లేసు మంపోలలుట ఉపు ఉపున ఇతి నపొఇహెరుఅమొహె మో ఐ వను మహిలే లేరుసలె. \v 29 కతెదూన్ద దాకి ఐ బీపాగే హాయ్ బెతనియా ఐ ముంగ్కు సైటు మొహుఒమి రోడు తోపెగురున మో ఐ వను తో రాలిందో. \v 30 లేసు ఐ హేరా మోకోమి ఐ వను మహిలే తో తలిందో ఇతి. పేసు మీ ఐ నడూ ిన మంగింతకోమి హంబా కలిదే రాతక తో టీఆర మని కరహవే ఐ టున. నికేరో కలిదే ఇతి హనెఇ నివ్వ మై. \v 31 అనే అరై తో పెకునే మంప హనెఇ నికేరో కలిదే ఇతి నిహంగా నపరలూ పుఎ. \v 32 పెలెఇన్దమి తోపెగురున ఇతి రహుంబ ంపు ఉ ఉపున హింతోతో హాయ్ తో నహంగా ఆహే. \v 33 తంగండ మొకేరో కలిదే ఇతి నకునేహే పుఎన మంప హనెఇ నికేరో కలిదే ఇతి. \v 34 రహని నపరలూ పుఎ. \v 35 రవమి కలిదే ఇతి ఐ లేసు కలిదే ఇతి రాలంపి ఐ బడు కుమ్బండ హనెఇ నహవే ఐ లేసు. \v 36 మోలిఉమి లేసు మొహావే ఐ కలిదే ఇతి తునహే మోవాల బడు కుమ్బండ ఐ రారా తో ిన నపొలిఉఇ. \v 37 కైనా తెదూన లేసు ఐ వను మహిలే లేరుసలె ఐ రారా పెమ్పనౌఅ ఐ ముంగ్కు సైటు తోపెగురున హింగ్కకని హాయ్ తో పెఒల ఐ ల మేఅగోరహే మాతన మొతొఎఅ పుఎ అల లవి ఉపు ఉపు తొపెహెలెఇ తో వాలిమో ఐ రసబికి. \v 38 మెఅ అగోరహే రహంగా తెబరకతిమి దాటు తో బూటు ఐ లాలూ హన్గన పుఎ అవే రాసి ఐ సురుగా హాయ్ తెతొఎఅమి పుఎ అల ఐ కార తో తెపైరెఅ. \v 39 తోపరిసి కై ఒలొండ టున హాండ ఇతి మాసంగా ఐ ల్లెసు గురు హుఒహే తోపెగురుము మంపరూ రూ. \v 40 మేహని లేసు నిపెహదింగి అనే మంపరూ రూహే వాతుహే డీ ిన మొగొఅ గోవా. లేసు మోరియా ఐ వను మహిలే లేరుసలె. \v 41 దాకి ఎబెమి ఐ వను మహిలే ఇతి దుఉన నేరియా ఐ. \v 42 నహంగా మేఅహి అహి కూ లేరుసలె మరొఅ ఎబే అనే ఐ ఆలో డీ నుఇస అప తో పెఇస మొప'అరా అవే రాసి ఐ ఇఒ అగయాన డీ డీ ఇతి మబుని కై పెహిలోఅము. \v 43 ిన బూటు తెమ్పోన బున్గ్క'ముహే ిన మోఅరోహ తోందో మంతోలేలింగికో ిన మోలిమ్బు హాయ్ మొహుహులికో కై ఉంబ ఉంబ పియా. \v 44 ిన రాగోనుకో హింగ్కకని హాయ్ టున తో పోకతోరో ఇకో లియా ఐ తోందో ఎవను మహిలేము టీఆర హవె హంబు వాటు తో ిన రపతోదహి రుసు న్గ్కరో ఐ కారణ లవి టీఆర నుఇస టెంపో కబుతున పుఎ అల మోసోరేఅకకో పెసుఅన లేసు ఐ తమ్బిన పుఎ అల. \v 45 కైన్డూ మేసుఅమి లేసు ఐ తమ్బిన పుఎ అల హనెఇ మోవుర తోపోబాలు బాలు తో ఐ నడూ. \v 46 నహన్గాహే ఐ సుర పోతోతోవియా టుకి హాండీ, తమ్బికు యామి తంబి పెకకఎఅ. అగయాన కమిఉ, నిపోపెవాలి హరణ తోపెపొంగ్క్. \v 47 ఐ ఆలో ఆలోన లేసు మేపగురు ఐ లాలూ తమ్బిన పుఎ అల. తొఇరెఅన్దహె తడులకో మ్పెనోంబ హైగురు గురు ఆగమ హింటు తడులకొండ తోలహుడి రపొఇన ిన మోపపతే లేసు, \v 48 అగయాన తిఅరహే మసుంబ రారా ిన మోలుమోహ ఇతి లవి ఉపు ఉపు టున తిమ్బులు మంపెహదింగి లేసు లియా లలుతన రాలి ఎబే రహది. \c 20 \p \v 1 ఆలో హంగ్గలో లేసు మేపతురో హాయ్ మంతోలేలేహ బంబరి న్గ్కతువో ఐ టున హాండ ఐ లాలూ తమ్బిన పుఎ అల తొఇరెఅన్దహె తడులకో మ్పెనోంబ, గురు గురు ఆగమ హింగ్కకని హాయ్ తడులకొండ తోలహుడి, \v 2 బుతుహే మొలలుట ఐ లేసు హన్గాక అప అలేహేము మోలుమోహ ఉపు ఉపున ఇతి కై హేమ పోరంగా ము కుఅస. \v 3 మేహని లేసు కులీ వో మేకునే ఐ కమిఉ నిహంగా అణా. \v 4 లోహనే మెరిఉ హింటు కుఅసన హేమ పుఎ అల బ టున. \v 5 కైన్డూ మోపైమ్బః మొహే అనే తహన్గై మేలెంపో ఐ కుస'న పుఎ అల ిన నహంగా అనే హొదోఇ మంప హనెఇకొమి టీఆర మమ్పొఇనలై లోహనే. \v 6 అగయాన అనే తహన్గై మేలెంపో ఐ కుఅసన టున ఉపు ఉపు టున ిన మోతుంప కే వాటు లవి రపొఇనలై లోహనే హదు గలరా. \v 7 మేవాలి రహని టీఆర కిఇస. \v 8 నహంగా లేసు ఐ హేరా అనే హొన్దోఇ తిఅరకోమి వో ిన కుహంగా మేలెంపో ఐ కుఅసన హేమ పోలుమావుహన్గ్కు ఉపు ఉపున డీ. న్గ్కోర పాన్ది రి మోకకిహంగా ఐ తోపోబగోహే ఐ బొందె అంగ్గోరో. \v 9 కైన్డూ మొలలుటమి లేసు ఐ టున హాండ హంపక న్గ్కోర పందిరి హాండీ అరా హదు తో పెహు అ అంగ్గోరో ఐ హలిమ్బో బొందె. బొందె అంగ్గోరో ఇతి నపెవెఇ రాపెబోలో రాసారో తోపోహోలియా హనెఇ మెలెఇ మో ఐ తమ్పో నతని టోరో మహే ఐ నడూ. \v 10 టెంపో పోరోరో వు అంగ్గోరో పుఎ బొందె ఇతి మొహుఒ హదు తొపెరెవుఇన మో ఐ తోపోహోలియా హి బొందె ఇతి బోన మోరంగ కిరానా. అగయాన తొరహుఒ ఇతి రాబంబ తోపోహోలియా హనెఇ రహుఒ మసులే టీఆర హవె అప నకతెఒలిన్గ. \v 11 పుఎ బొందె ఇతి మొహుఒ వమి హదు తొపెరెవుఇన నతని అమ్బి అమ్బి రాబంబ హాయ్ రపకలోన్గ్కో తోపోహోలియా బొందె హనెఇ రహుఒ మసులే టీఆర హవె అప నకతెఒలిన్గ. \v 12 కైన్డూ పుఎ బొందె ఇతి మొహుఒ వమి తొపెరెవుఇన తో కతలు అగయాన మోపబెల బేల రాబంబ తోపోహోలియా బొందె ఇతి దుఉన రాతిబే ఐ రాఅన బొందె. \v 13 కహోపోఅన నహంగా పుఎ బొందె ఇతి అప మని పా ఐ ిన కుబబేహి ిన మొహుఒ అ అణా సడుడుంగ్కు తో కుపోకాహి. బాటెన ిన రాపోమహిలే. \v 14 అగయాన కరైతన తోపోహోలియా ఇతి అన్న పుఎ బొందె మొలలుతమోహే హదు హాయ్ హదు లమొఇ డీ పుఎన సోసోర. కామో తపపతెఇ బోన కిట మేసోసోర. \v 15 కైన్డూ రాతిబే ఐ రఒఅ బొందె ఇతి దుఉన రపపతే. మేకునే లేసు హైడూ అనే మసులే పోయి పుఎ బొందె ఇతి అప ిన నబబేహి ఐ తోపోహోలియా తోపోసారో బొందేనా. \v 16 బాటెన ిన బూటు మోపపతే తూపోహోలియా హి ఇతి హనెఇ నపెవెఇ బొందె ఇతి ఐ తోపోహోలిఅహే ఇతి హనెఇ నపెవే ఐ బొందె ఇతి ఐ తోపోహోలియా హి నతని. ఐ కరహడిన టున లలుట ఇతి త్రాహంగా ఐ లేసు ఇనియా ఎబే నపెవాలి తో హోంది ఇతి. \v 17 నహిలో ఆహే లేసు హనెఇ నహంగా అనే హొన్దోఇ అప పలయాన తో టుకి ఐ సుర పోతోతోవ్వియా వాటు తో రాతిబే తోపోఅరోహ తంబి మేవాలి మొఇ వాటు అరి ఐ మ్పోహి. \v 18 తో మండవో ఐ వాటు ఇతి ిన మగొను, హాయ్ టున తో నకందవో ఐ వాటు ఇతి ిన నుపికి మేవాలి ఆవు. పటురో మోకకిహంన్గా ఐ పోబైఅరి అసేలే. \v 19 గురు గురు ఆగమ హాయ్ తొఇరెఅన్దహె తడులకో మ్పెనోంబ మంగిస న్గ్కోర పందిరి తో నపహోవ లేసు నప్పతోతో ఐ హేరా. ఇతిమి హనెఇ రాపెసిమ్బుకు ిన మోహక లేసు టెంపో ఇతి వో అగయాన లంగా హి కై టున హాండ. \v 20 మేవాలి మంపెలి ఎబెహే లోగ తో మరొఅ మొహుఒ'హి టున తో మంపెతోమనోంతో లలున మొకమట లేసు లియా రహుఒ'హి మంపెలి కందవో'అణా మేలెంపో ఐ పెకునేండా బోన అరా రారండ మంపెహుహు అ లేసు ఐ కకుఅస అణా కొన్న్తోరోలూ. \v 21 తునహే తో రహుఒ ఇతి ఐ లేసు గురు కిఇస ఉపు ఉపు తో నిహంగా హాయ్ తో నిపెపగురు తో ఉ. కిఇస వో మేపగురుకోమి ఐ టున ఐ కటౌ తౌఅన మోకకిహంగా ఐ పెలయాన పుఎ అల లవి తిఅరకోమి మంపోపొంతని టున. \v 22 ఇతిమి హనెఇ నిహంగా ఆక పసుమ్బామి మంగోల ఆతుర తో నుకి మూస పెఇసకే మోబైఅరి అసేలే ఐ దాటు మహిలే బ టీఆర. \v 23 అగయాన నైస్ లేసు పెఅకలన్గిన్ద. ఇతిమి హనెఇ నహంగా. \v 24 అంగి కాదో హంపేప దొఇ పేరా. తెకే హాయ్ హన్గన హేమ డీ. రహని దాటు మహిలే. \v 25 నహంగా లేసు అరా ఐ హేరా, అనే హోండూ 'ఐ అప తో సిపతో ఐ దాటు మహిలే నివే'ఇఅ, హాయ్ తో సిపతో ఐ పుఎ అల నివే'ఇఅ వో. \v 26 ఐ తునహే ఇతి టీఆర రహుంబ హవె హంపక కాసల అణా లలుతన లేసు రాలిందో టున హాండ పెహని'న లేసు రాపోహ్వ్వ్వేలే లియా రూ రూ పెరమోహే. మోకకిహంగా ఐ కాతువో హులె కై కాప్టె. \v 27 బహంగంప టున కై ఆలో'నడ తోసడుకి బూటు ఐ లేసు. తునహే ఇతి యామి హంగ్కిర తోలహుడి తో టీఆర మమ్పొఇనలై కాతువో న హులె తోమతే. రహంగా ఐ లేసు. \v 28 మూస మౌకి ఆతుర తో నపతోతో ఐ కిట హాండీ. అనే హదు తోమోఅనే మాటే అగయాన టీఆర అరా ఆనన హలలున బాటెన మొరేవు బెమ్బాన వుతున ఇతి బోన తోమతే ఇతి అరా ములేన. \v 29 కారహే పితూ తోమోఅనే తో హంపోఅడియా. వుతూ హంబోకో హాయ్ హదు తవినే. హంగ్కో బోమని అరా ఆనన మాటేమీ తోమోఅనే ఇతి. \v 30 హనెఇ తో కాదు మొరేవు బెంబ'న తోవుతూ అగయాన టీఆర మని అరా ఆనన మాటేమీ వో. \v 31 హోండూ వో ఐ తో కతలు దుఉన ఐ తో కపిటు టీఆర అరా ములే నడ కహోపోఅన మతెమోహే సంగ్కని. \v 32 మాటేమీ వో తవినే ఇతి. \v 33 ఐ ఆలో కరపతువో'నడ హులె తోమతే హేమ తోమోఅనేన తవినే ఇతి లవి ఉపు ఉపు తో పితూ ఇతి కహంబోకో హాయ్ తవినే ఇతి. \v 34 మేహని లేసు తునహే తో తువో డీ డీ హంబోకో. \v 35 అగయాన తునహే తో సిపతో ిన రపతువో హులె కై కాప్టె హాయ్ తువోహే ఐ టెంపో తో తలిందో తిఅరహే హంబోకో హాయ్ రపహంబోకో. \v 36 హోన్దూహే మల'ఏక తిఅరహే పెఇస మాటే. మేవాలి మొహే ఆనన పుఎ అల లవి రపతువో మొహే హులె కై కాప్టె. \v 37 మూస హడుడుఅన మోపతోంగావ ఐ కతో' ఉ తో ఉఅన కైనా రపతువో'నడ హులె తోమతే. ఐ ఉకి'న మోకకిహంగా'ఐ హన్తోబు హహి తో పొదుఇ తో బోరో ఇతి మూస మాసంగా పుఎ అల యామి పుఎ అల తో రాపెనోమ్బై బురహిమ ల్సకి హాయ్ లకో. \v 38 పుఎ అల ఇతి బొఇఅ తో రాపెనోమ్బై టున తో మాటే. ల పుఎ అల తో రాపెనోమ్బై టున తో తువో లవి ఐ పుఎ అల ఉపు ఉపు టున తువో. \v 39 బహంగంప గురు ఆగాము మాసంగా తో ఉ ఎబే పెహని మీ గురు. \v 40 హనెఇ తిఅరపో ఐ అరా తో బై మేకునే ఐ లేసు. మోకకిహంగా'ఐ దాటు తొపెసొరెఅక. \v 41 లేసు ఐ హేరా నుఉంబ పై కపెఇసన రహంగా దాటు తొపెసొరెఅక ములేఅకన దుది. \v 42 వలె దుది హడుడుఅన మాసంగా ఐ సుర లింగ మ్పెతొఎఅ. పుఎ అల మాసంగా ఐ పుఎ కు పెహుడా తండ ఐ కోఅనంగ్కు. \v 43 దుఉన బున్గ్క'ము కుపోపెవాలి'హి'ఐ వి పాలనత బితిము. \v 44 మేవాలి అనే నహన్గై దుది దాటు తొపెసొరెఅక ఇతి పుఎ నుఉంబ కపెసుఅన ఐ అకాల ల ములేఅకన దుది. పెపోపంబుహినావు బోన మింగ ఐ గురు గురు ఆగమ. \v 45 తంగ'నడ టున హాండ మంపెహదింగి పోలలుతన లేసు నహంగా ఐ తోపెగురునహే. \v 46 మైన్గాకోమి ఐ గురు గురు ఆగమ. రాలి మోలులుమావు హింటు బడు కుంబ తో మన్దొఎ లియా మంపలైహే రాపోమహిలే ఐ పోబాలు బాలు అ. రాలి మేహుడా ఐ కారండ తోరపోమహిలే ఐ తంబి పెనోంబ అ హాయ్ ఐ పోసుస అ. \v 47 తోబెంబ లియా తమ్బిన రాపెరంప ఐ బోన మోఇవుంగి బబెహిండ తో కడకే మేకకేహే రపమహే. హుకుండా హంగ్గలో బాటెన తెపందరి. \c 21 \p \v 1 ఫొపెన్బ్న హదూ తొ బెంబ(మార్క్. 12:41-44) ఈ ట్బిన ఫుఎ ఆల, ఈఎసు మంగింత తౌనహె తొ కల్ మొపసు ద్ఇ పొపెన్బ్ ఇ పెంబ్లి తొ రపత్క్. \v 2 ణైత వొꞌఒ హదూ తొ బెంబ తొ పేహి అహి, మొపసు రొంపెపꞌద్ఇ తంబగ తొ తెపకెకెదె ఇంబన. \v 3 ణహంగ ఈఎసు, “ణిపెహ్దింగి తొబెంబ తొ పేహి అహి ఇతి, మొపసు ఇ పెంబ్లి పొపెన్బ్ ఇతి తొ తెపహంద కై తొ రపసు ఉపు ఉపు తౌన తొ త్నిꞌన. \v 4 ళ్విꞌ ఉపుంద మెబెఇ కై పెల్బిన ల్ద. ఆగ్ఇన్ తొబెంబ ఇతి కెహపొꞌఇ మేహి అహిꞌ ఎబె తువొꞌన, మంపెవెఇ ఉపు తొ అర్న, వొలె తొ పొబుందు ఎబె ఇ తువొన.”ఈఎసు మంపొలలుత కైన మగెర్న ట్బిన ఫుఎ ఆల (మత్. 24,25; మార్క్. 1౩) \v 5 ఆర బహంగంప తౌన మంపొలలుత కమనొబꞌన ఎబె ట్బిన ఫుఎꞌ ఆల, రపమరంబ హింతుꞌ వతు తొ కమనొబ హై మొప్క్-ప్క్ ప్రెవ్ తొ రపొపెన్బ్ ఇ ఫుఎ ఆల. ణహంగ ఈఎసు ఇ హెర్, \v 6 “ఈన బుతు తెంప్న, తొ నిఇత దీ ఇన రగెర్; తిꞌఅర హవెꞌ హంబూ వతు తొ రౌసు గ్కరొఅ ఇ కర్న” ఖప్రిꞌ హై పెపొపేహి అహి \v 7 ఎకునెహె తొపెగురున ఇ ఈఎసు, “ఘురు, హింపిర్ కైన పెవలిన ఇతిళ అప తందన తొ మంపెతుదెꞌగ కైన పెవ్లినమొఇ ఇతి” \v 8 ణహంగ ఈఎసు, “కొమి, బొన తిఅరకొమి రపపుహ. ళ్విꞌ హంద తౌన ఇన బుతు మపొపొబుందుꞌ హంగꞌఖు లీ రహంగ, ఖొదొꞌమొఇ’ హై‘టెంప్నమొఇ. ఆగ్ఇన్ ఇనిꞌ నిపెఒలఇహె. \v 9 ఈనినిల్గ్ మస్ది క్రెబ్ కైన పొంబేల హై పెఎవ. ఉపున ఇతి బతెన ఇన ఇహెరు మెవలి. ఆగ్ఇన్ ఇతి బొꞌఈ మొప్ల్ఇ తెంప్నమొఇ కహ్ప్ దున.” \v 10 ఖైందొꞌ, నపలిలిఉ వొమి ఈఎసు లలుత్న, ణహంగ, “టిన మహిలె ఇన మొబుంగ్క్ మోవ తిన మహిలె తని, కదతు ఇన మొబుంగ్క్ మోవ కదతు తని. \v 11 ఈ ఉంబ్ ఇన అర లిను తొ మహ్ర్, కమరిమి హై హకి లెలె. ప్తొ పెల్గ్ఇ హై తందꞌతందꞌ తొ పెరింగ్కుఇ ఇన మెవలి ఇ లంగి. \v 12 ఆగ్ఇన్ హంగ్కొ బొమని మెవలి ఉపున ఇతి, ఇన రహకకొమి హై రపొపేహి అహి. ఈన రబుతుసికొమి ఇ త్బి పెన్బ్ తొఈఅహుది దూꞌమి రతరుంగ్కు. ఈన రపెహుహుకొమి ఇ లిందొద దతు హై తొపొప్రెంత్ ల్విꞌ పెఒలమి ఇ ఖొదొ. \v 13 ఈ దిఇతిమి ల్గ్మి మంపొపొసబ ఇ హెర్ బహꞌ ఇ ఖొదొ. \v 14 ణిపకర్హ్ ల్లుమి బొన తిఅరకొమి మంపెకిరి అప తొ ఇన నిహంగ మంపెరురఇ వ్త్ \v 15 ళ్వి ఖొదొꞌ హదుదుగ్ఖు ఇన మొబె ఇకొమి లలుత హై కమతొపꞌ హనె ఇ తి అర హవె హదూ కై బుంగ్క్ పైస్ మెఎవ బ మొకహెహెꞌఇ అప తొ నిహంగ . \v 16 ఈన నపెహుబి కొమి ఇన్మి హై అంమి, హల్లుమి, హంత్బిమి హై ర్గ్మిహెꞌ. భహంగంప కై ఒలొꞌమి ఇన రపపతె. \v 17 ఖ్మిఉ, తిఅరకొమి ఇన రల్ఇల్ఇ ఉపు తౌన ల్వి పెఒలమి ఇ ఖొదొꞌ. \v 18 ఆగ్ఇన్ తిఅర హవె హంప్ల్ వెలుమి ఇన మెర్న్ \v 19 ఆనె తుంగ్కుꞌకొమి మంతహ ఇ కమనొంద, బతెꞌమి ఇన తువొ.” \v 20 “ఆనె మంగింతకొమి ఈఎరుసలె రలింబుꞌ సురొదదొꞌ, నిꞌఇస్మి ꞌ కతిꞌఅర్న పొꞌఇ మహే వనూ మహిలె ఇతి ఇన మగెర్ó. \v 21 ఈ తెంప్ó ఇతి, తౌన తొ అర ఇ ఈఉదే బతెꞌంద మెలల్óహ్óꞌ ఇ బులుꞌ. టౌన తొ అర ఇ వనూ మహిలె బతెꞌంద మెలల్óహ్ కై ందొꞌఒ. టౌన తొ తొరొꞌ ఇ వనూ కెకెదెꞌ ఇనిáꞌ రమఒ ఇ వనూ మహిలె. \v 22 ళ్వి ꞌ తెంప్ó ఇతి ఈమిꞌ, ‘ఖరపꞌఅర న పెహుకు’, ఇ కహ్óందిꞌఇతిన మెవలిꞌమిꞌ అప తొ తెఉకిꞌ ఇ శుర ఫొతొతౌఇá. \v 23 ంఎల్గ్ꞌఇ ఎబె తెంప్ó ఇతి ఇ తవినె తొ రొంబూꞌ వ్త్న హై హదూ ఇన తొ పొపౌమిꞌ మనిꞌ న్న! హుమందెలె తంపొꞌ దీ ఇన మసుంబ కమసుసꞌ తొ పెల్గ్ఇ, ఫుఎꞌ ఇన మొహుకు తిన మహిలె దీ. \v 24 ఆర తొ ఇన రపపతె హై మత ంపిహొꞌ, అర వొꞌఒ తొ ఇన రవవ మెవలిꞌ తవని ఇ తొ హందరెన; తౌన తొ తిꞌఅర మెహలꞌ ఇ ఫుఎꞌ ఆల ఇన మొదిహꞌ-దిహꞌ ఈఎరుసలె తుకె కహ్óప్న తెంప్ó తొ వలిమొꞌఇ నపకన్óంత్ó ఫుఎꞌ ఇ హెర్.”ఖైన బుతున Áన్áꞌన ంఅనుసీꞌ (ంఅత్. 24:29-31; ంర్క్. 13:24-27) \v 25 “టందꞌ ఇన కతొంతొలె ఇ అలొ, వుల్, హై బెతుఎꞌ. ఈ దుని, తిన మహిలె ఇన ల్గ్ꞌహెꞌ లీꞌ వులి మొలిందొꞌ బ్áలుంబ్ హై పెవూన తహిꞌ తొ మహ్ర్. \v 26 ఖల్గ్ꞌంద తౌన ఇన మెరూ ఎబె మొలిందొꞌ అప తొ ఇన మెవలిꞌ ఇ హుమందెలె దునిá దీ ల్విꞌ తొపొకూసꞌఇ రఓ ఇన మెవలిꞌహెꞌ మగ్ర్. \v 27 ఈ తెంప్ఇతి, న్ꞌన ంఅనుసీꞌ ఇన రైత కబుతుణ ఇ లలు గవు హింతుꞌ కూసꞌ హై కతెత్óఎꞌ తొ ఇ రె. \v 28 ఆనె మంతెపుꞌఉమిꞌ మెవలిꞌ ఉపు-ఉపున ఇతి పెర్ó, áర్óహ వ్óము ల్విꞌ తిꞌఅరపొꞌఇ మహే కైన రసొరెకమి.” ఫతురొꞌ కై కౌ అర (ంఅత్. 24:32-35; ంర్క్. 13:28-31) \v 29 ఖైందొꞌఒ, నలలుతమిꞌ ఈఎసు ంగ్క్óర్ ప్దిరిꞌ దీ, ణహంగꞌ, “ణిపైత కౌ అర హై ఉపు-ఉపు కౌ తొ ంత్నిꞌన. \v 30 ఆనె మంతెపుꞌఉమిꞌ మొలొలొ, నిꞌఇస్మిꞌ కద్కిꞌనమొꞌఇ తెంప్ó పక అలొ. \v 31 హొందొꞌఒ వొꞌఒ అనె మంగింతకొమి తొ పెవలిꞌ ఇతి, నిꞌఇస్మిꞌ కైన హరవిꞌనమొꞌఇ ఫొప్రెంత్న ఫుఎꞌ ఆల. \v 32 భొన నిꞌఇస్ఇ! ఊపు-ఉపున దీ ఇన మెవలిꞌ హంగ్కొ బొమనిహెꞌ మతె ఉపు-ఉపు తౌన తొ తువొꞌ దెꞌఎ-దెꞌఎ. \v 33 ళంగిꞌ హై దుని ఇన మనీꞌ, అగ్ఇన్ లలుత్గ్ఖుꞌ తుంగ్కుꞌ తుకె ఇ కహే-హేన.”ఫతురొꞌ మొకకిహంగꞌఇ కమైంగ్. \v 34 “ఖ్ప్ఇ వ్త్మి, బొన తిꞌఅరకొమి మంపొసలెరొ సుసꞌ తొ లిఉ ంగ్కమꞌరు హై ఇనుతొ పెపమలంగు బ లుఎకొమి మంపెకిరి కదుని, ఇ కహ్óందిꞌఇతిన తిꞌఅరకొమి త్óక్ ఇ అలొ కైన బుతున హులెꞌ ఫుఎꞌ తొ హంగ్కꞌ-హంగ్కꞌ. \v 35 ళ్విꞌ అలొ ఇతి, హంపలె పెరమిꞌ ఇన బుతు హై రపొతింగ్కబꞌ తౌన ఇ హుమందెలె దుని దీ. \v 36 ఒకక్ప్ఇ లీꞌ తింబులు మెకకేకొమి బొన నిపర్óహ్ó మొలిఉంగి ఉపు-ఉపున తొ ఇన మెవలిꞌ లీꞌ పైస్కొమి మెలిందొꞌ ఇ న్ꞌన ంఅనుసీꞌ.” \v 37 అబా, ఈఎసు మెపతురొꞌ ఇ ట్áంబిన ఫుఎꞌ ఆల, ఇనంబెంగి, మఒ ఇ ముంగ్కు శైతు తొరొꞌ ఇ ందొꞌఒ. \v 38 ఈ పుల్ó-పుల్óన, ఉపు-ఉపు తౌన బుతు ఇ ట్áంబిన ఫుఎꞌ ఆల మంపెహ్áదింగి పతురొꞌన ఈఎసు. \c 22 \p \v 1 ఆలో మహిలే రోటి తో టీఆర రారాగి'ఐ తో రహంగా పాస్క దాకి'మొఇ. \v 2 తడులకో మ్పెనోంబ హాయ్ గురు గురు ఆగమ తంగ'నడ మంపెలి రారా ిన మోపపతే లేసు లవి లంగా'హి ఐ టున హాండ. లుదసి మంపెహుబి'అ లేసు \v 3 కైన్డూ లుదసి తో రహంగా వో'ఓ ఇకరిఒ హదు కై ఆలో'నడ హంపులో హాయ్ రోడు తోపెగురున లేసు నకుఅస'ఇమి తడులకో అందిటు. \v 4 ఇతిమి హనెఇ లుదసి మోమి మోపైమ్బః'హాయ్ తొఇరెఅన్దహె' తడులకో మ్పెనోంబ హింటు తడులకొండ తోపోకంపై తమ్బిన పుఎ అల, నుఉంబ కపెఇసన మంపెహుహు'అ లేసు ఐ హేరా. \v 5 మాతన ఎబెహే దుఉండ మొదండి ిన మోంబే'ఐ లుదసి' దొఇ. \v 6 పసుమ్బండ ఇతి నపోహింతోతో' లుదసి హనెఇ మంతేపు'ఉమి' మంపెలి' లోగ తో మరో'అ ిన మంపెహుహు'అ లేసు ఐ హేరా అగయాన టీఆర రైస టున హాండ. పోపతోక పాండే పాస్క. \v 7 బుతుమి ఆలో మహిలే రోటి తో టీఆర రారాగి కైనా రాసంబాలే అణా గింబ పాస్క. \v 8 లేసు మొహుఒ పేతురు హాయ్ లోహనే నహంగా నినమో నిపతోక'అకే పాండే పాస్క. \v 9 ఐ ఉంబ పెలయామి కిపతోక'ఐ. \v 10 లేసు ఐ పేసు మీ వను మహిలే ఐ నడూ అరా హదు తోమోఅనే తో తంగ'న మంబవ హంబు గుంబ మూన్తో ఉవి ిన మొహిడుప'హాయ్ కమిఉ మేఒల' కొమి ఐ ఇఅ తంబి పేసు'అణా. \v 11 నిహంగా పుఎ తంబి ఇతి నపెకునే గురు ఐ ఉంబ కారా కైనా పాండే అంగ్కు పాండే పాస్క హింగ్కకని హాయ్ తోపెగురున్గ్కుహే. \v 12 టున ఇతి ిన మంపతుడే'అకోమి హంబు పేట తో కేంగ్కెల ఐ రెఅ. పేట ఇతి తోక హింటు పరేవన. ఉపు ఉపున నిపతోక ఐ నడూ. \v 13 మోమోహే పేతురు హాయ్ లోహనే ఉపు ఉపున రహుంబ హింతోతో హోండూ తో నహంగా లేసు. హనెఇ 'ఇమోహే మోపతోక పాండే పాస్క. లేసు హాయ్ తోపెగురునహే మందే పాండే పాస్క. \v 14 తెమ్పొండమి మందే పాండే పాస్క ఇతి లేసు మేహుడా హింగ్కకని హాయ్ సురోనహే. \v 15 కైన్డూ నపోలలుట'అమోహే కులీ ఎబే మందే పాండే పాస్క డీ హింగ్కకని హాయ్ కమిఉ హంగ్కో బోమనియా మొహమ్పెఇ కాపరి. \v 16 నిపెహదింగి పాండే డీ తిఅరపొఇ ిన కుండే తుకే ఐ కరపతోన్గావ'అణా పలయాన ఐ కద్తుఅన పుఎ అల. \v 17 ఉపు ఇతి నాలమి లేసు పైను అంగ్గోరో నపెకకఎఅ మొరందే అహి ఐ పుఎ అల హనెఇ నహంగా ఐ తోపెగురునహే నిఅల డీ నిఇను హదు హదు. \v 18 నిఇస మన్తెపూ డీ డీ అంగ్గోరో తిఅరపొఇ ిన కుఇను తుకే ఐ కబుతున కదతుఅన పుఎ అల. \v 19 ఉపు ఇతి నాల లేసు రోటి కుపున మేకకే మొరందే అహి ఐ పుఎ అల, నకేబి కేబిమి రోటి ఇతి హాయ్ తీన నవేయాహే దారో నహంగా దీమి వాతంగ్కు తో రాపెహుహు మేవాలి పహవామి. నిబబేహి హాండీ మేవాలి తండ పెబుహినోమి ఐ కాదో. \v 20 వు వో కనబబెహిన ఐ పైను అంగ్గోరో ఐ కుపుండా మందే నహంగా అంగ్గోరో డీ యామి పోదండిన పుఎ అల తో వు తో నరోహొంగి వాహేకు వాహే తో తెబుబుహ మేవాలి రాసిమి. \v 21 అగయాన నిపెఇత టున తో మమ్పెహుబిఅన మందే హింగ్కకని హాయ్ కాదో ఐ నదీ. \v 22 ఆనన మనుఇస బాటెన మాటే హోండూ పోపకనోన్తోన పుఎ అల అగయాన హురేవుమి టున తో మేపెహుబియా ఐ ల. \v 23 మన్తెపూమొహే మోమ్బెకునే హదు మై హదు హేమ కై హేరా తో ిన మోలుమోహ ఇతి. \v 24 ఐ ఆలో నడ తోపెగురున లేసు అరా పోమ్బెహేహే మోకకిహంగా ఐ హేమ తో తెపైరెఅ. \v 25 లేసు ఐ హేరా దతుండా తిన మహిలే ఐ దునియా తో టీఆర మెహల ఐ పుఎ అల పేలి లింద మంపోపోబుండు తునంద. తోపోపరెంత ఇతి పేలింద బోన రహన్గాహే తోపంపెతవ ఐ తునంద. \v 26 కమిఉ తిఅరకోమి పెఇస హోండూ. లాలీ హేమ తో తెపైరెఅ కై కమిఉ బాటెన మెన్గ్కైవొఇ హాయ్ తడులకో బాటెన మేవాలి తొపెరెవుఇ. \v 27 హేమ పై తో తెపైరెఅ టున తో పహుడా మందే ఐ మెడ బ తొపెరెవుఇ తో మనోంతో తో పెహుడా ఇతి. అగయాన ఐ కమిఉ కాదో మేవాలి తోపెరేవు. \v 28 సంగ్గేనా కాపరి'కు తున్గ్కుకోమి హింగ్కకని హాయ్ కాదో. \v 29 ఇతిమి హనెఇ కనామ్బే ఇకుమొఇ అమంగ్కు కుఅస మోపరెంత హోండూ వో కకుంబే'ఇమి కుఅస ఇతి. \v 30 ఐ కహోంది ఇటిన పెఇసమొకొమి మాతన మందే హాయ్ మైను హింగ్కకని హాయ్ కాదో ఐ కదతుంగ్కు. కమిఉ వో ిన మేహుడా ఐ హంపులో హాయ్ రోబు కడేర కదతు మోబుతుసి హంపులో హాయ్ రొంటిన తిన మహిలే సరేలి. లేసు మంపెహంగా కైనా పెసపుఅకన పేతురు. \v 31 సిమో సిమో పెహదింగి తడులకో అబ్దిటు రామ్బెఇమొఇ లోగ ిన మొకెలొక్మొఇ హోండూ గండు తో రాతపి ఐ బోన తెగాకి తో పూంతో కై తో లంగ్కో. \v 32 వాలిమోకో కుపెకకఎఅ సిమో బోన పెపొఇనలైము తున్గ్కు పరోహో. అనే నహోహో పోయి ఇనోము లియా టోలి కాదో రోహొంగి పెపొఇనలైన్ద హలలుము. \v 33 పుఎ కులాలు ఒంతొ రాతరుంకు హాయ్ మాటే హింగ్కకని హాయ్ కమిఉ. \v 34 నహంగా లేసు పెహదింగి పేతురు వేంగి డీ హంగ్కో బోమని మోతున్తురు మను హంబెల తలుమి కనినన్ నుహంగా కతిఅరన్గ్కు నుహల. కపిపి హేపు పెమ్బోలియా హాయ్ పిహో. \v 35 కైన్డూ మొలలుటమి లేసు ఐ హేరా ఇయో కకుసురోమి తిఅరకోమి కుపలిఉ మంబవ కపిపి హేపు పెమ్బోలియా బ సాపాటు అరా కకుర అమీ మేహనిహే టిఆర. \v 36 నహన్గంలేసు ఆగిన డీ డీ హేమ తో నకైఅరై కపిపి బ బ హేపు పెంబోలి బాటెన నవ్వ. హేమ తో టీఆర అరా పిహో న బాటెన మంపోబలు వారున నపోపెహోలో పిహో. \v 37 నిపెహదింగి న్గ్కోరణ పుఎ తో మాసంగా హాండీ ల రింబ హదు తో కడకే బబెహిఅన హాయ్ బాటెన మేవాలి ఐ వాతంగ్కు. లవి అప తో టుకి ఐ సుర పోతోతోవియా బహ ఐ కాదో, తన్గన మేవాలి డీ డీ. \v 38 తోపెగురున పుఎ డీ పిహో రామత. నహంగా లేసు గనమొఇ లేసు మేకకే ఐ గేతిసిమని. \v 39 కైన్డూ లేసు మోపలహి వను మహిలే హనెఇ మో ఐ ముంగ్కు సైటు హోండూ బయాస'అణా. తోపెగురున మేలోఅహే వో. \v 40 ఐ నడూ నపోలలుట'అమోహే నహంగా నిపెకకాఎ ఐ పుఎ అల పొడమి మొహమ్పెఇ పెకేలో. \v 41 కైన్డూ మేగాకిమి కై హేరా తోటన హంపెతుంప వాటు కకరోన హనెఇ మోలింగ్కుడు మేకకే. \v 42 నహంగా ఉమా అనే నిపోహింతోతో ఐ పకరావు కాపరి డీ కై కాదో అగయాన బొఇఅ మంగోల పెలైంగ్కు లాలీ హమోమ్బోలో పియా పెలయాము. \v 43 హదు మల ఏక కై సురుగా బూటు మెఅమ్బెఇ రోహో ఐ ల. \v 44 మహార ఎబే కాపరి నహది హనెఇ కై లలున ఎబే మేకకే. హలేమున హోండూ వాహే తుడో ఐ తమ్పో. \v 45 వాలిమి' మేకకే, లేసు టోలి వమి' ఐ తోపెగురునహే'. నహుమ్బహే' లేతో లవి' తిరి ఎబే కవిఒరన్ద. \v 46 హానే' ఇహే' నాకునే', ''మా' ఆంప హానే' ఇకోమి లేతో? నిపెఅరో మేకకే, పొడమి మొహమ్పెఇ పెకేలో'. '' కరాహక' న లేసు \v 47 తంగ' న మని'లేసు మొలలుట, బుతుమోహే' టున హంపోరంగా'అ నతదులకొఅహె' లుదసి', హడుస్ కై ఆలో' నడ తోపెగురున. లుదసి' మొనోన్తోహి లేసు న' అంగ్కి. \v 48 అగయాన నహంగా' లేసు ఐ ఇఅ, ''లుదసి', మంపెహుబి' అకో ' అణా' న మనుసియా' మలంపో ఐ పెంగ్కి? '' \v 49 కరైతన తోపెగుర్నహే' లేసు తో అరా ఐ న్దో' ఓ అప తో ిన మేవాలి', రహంగా', ''పుఎ '; కిబాట' మొహే'? '' \v 50 కై ఆలో' నడ, మోబాట' హవి ' న తడులకో మ్పెనోంబ మహిలే హానే' ఐ పుదు తినగాకోఅనన. \v 51 నహంగా' లేసు, ''గణమో' ఐ '' హానే'ఐ నరమ లేసు తినగాన టున ఇతి దూ'న నపబాక' . \v 52 ఉపు ఇతి నపోలలుట' అమోహే' లేసు తొఇరెఅన్దహె' తడులకో మ్పెనోంబ, యడులకొండ సురోదదో' తో పోకంపై తమ్బిన పుఎ' అల హాయ్ తడులకోమ్డ తోలహుడి తో హింగ్కకని బూటు మోహక'లేసు, ''టున తో కదకేర'ఐ పంబిఅరంగ్కు' హానే' ఇకోమి మేపిహో' హాయ్ తరసులు' మై మోహక' అ'? \v 53 ఐ ఆలో - అలోన్గ్కు' మేపగురు ఐ తమ్బిన పుఎ' అల నిలిందో', టి' అరా 'అ' నిహక'. అగయాన దే' ఎ, లోగామిమో'ఐ మెహక' తెమ్పోన కుఅస' తోకదకే హివొంగ్కో. '' పెసపుఅకన పేతురు' \v 54 కైన్డూ రహకమి లేసు దుఉన రవ్వ ఐ తమ్బిన గ్తడులకో మ్పెనోంబ మహిలే. పేతురు' మమ్పెఒల'ఐ లేసు కై కరో'. \v 55 ఐ తంగ'న తన్గాబా తంబి ఇతి అరా ఆపి పరిను. మోమి పేతురు ఇందూ మేహుడా హింగ్కకని హాయ్ టున నతని. \v 56 అరా హదు తవినే తొపెరెవుఇ మంగింత పేతురు మరీను. తవినే ఇతి మూలే ఓలే పేతురు హనెఇ నహంగా టున డీ తిమ్బులు హింగ్కకని హాయ్ లేసు. \v 57 అగయాన పేతురు మెసపు నహంగా టీఆర ఎబే కుఇస టున ఇతి. \v 58 బోమహే కైన్డూ తో హడుఅన వమి మంగింత పేతురు హనెఇ నహంగా లో వో హదు కై ఆలో'నడ తోపెగురున. అగయాన నహని పేతురు బొఇఅ తయారా. \v 59 తోటో'న హడా కహేనా కై నడూ అరా వమి హదు తో పసంగా తో'ఉ టున డీ తోపెగురున లేసు లవి ఇఅ వో తొగలిలెఅ. \v 60 అగయాన మేహని పేతురు, టీఆర కుఇస అప తున్గ్గైఅన లలుతము. టెంపో ఇతి వో తన్గన మని పేతురు మొలలుట మొతున్తురుఅమి మను. \v 61 పుఎ లేసు మేహిలే మమ్పెఇత పేతురు. నభినోమి పేతురు లలుతన లేసు ఐ ఇఅ ఆలో డీ హంగ్కో బోమని మోతున్తురు' మను హంబెల తలుమి కనిన్గ్కు నుసపుఅక. \v 62 పేతురు హనెఇ తెరియా హేహేడుక. కరపోపెఅహి అహి 'న లేసు. \v 63 తో పోకంపై లేసు మంపోపోహాల హల హాయ్ మోపహై లేసు. \v 64 మాతన రాపిరి హనెఇ రాకునే పేరో హంగ హేమ తో పోపహికో. \v 65 హాండ మని లలుట మ్పెతత'ఐ తో రపహోవ ఐ ల. లేసు రాలిందో తోపూబోక ఆగమ. \v 66 మేపులోమి మొరంపుమోహే తడులకొండ తోలహుడి తోరేందహే తడులకొండ మ్పెనోంబ హాయ్ గురు గురు ఆగమ ఐ హుడా తోపూబోక ఆగమ. కైన్డూ రాపెహుహుఅమి లేసు ఐ హేరా. \v 67 లేసు హన్గాక లొమొఇ దాటు తొపెసొరెఅక. మేహని లేసు అనే కుహన్గాకోమి బాటే'న టీఆర నిపాయింఅలై. \v 68 అనే కుకునే'కొమి బతేమి టీఆర ిన మేహని. \v 69 అగయాన మంతేపు డీ డీ అన్న మనుసియా ిన మేహుడా తండ ఐ కోఅనన పుఎ అల తో తెపమకుఅస. \v 70 'హి అనే హోన్దోఇ మోపలియా అనంకో పుఎ అల మేహని లేసు కమిఉ హడుడుఅమి తో పసంగా. \v 71 తునహే ఇతి తిఅరపొఇ పరలూ అరా సబి తహదిమొఇ కై హుమేనా హడుడుఅన. \c 23 \p \v 1 ఈఎసు నలిందొꞌ ఫిలతు (ంఅత్. 27:1-2, 11-14; ంర్క్. 15:1-5; ఈఒహ్. 18:28-38) ఖైందొꞌఒ మెక్తెదెꞌమొహెꞌ ఉపు-ఉపు తౌన తొ పొహుద ఈఎసు, హనెꞌఇ రవవ మఒ ఇ ఫిలతు. \v 2 ఈ ందొꞌఒ మంతెపుꞌఉమొహెꞌ మొరేꞌ ఈఎసు, రహంగꞌ, “టౌన దీ మొపపుహ తౌన లీꞌ నహుఇహెꞌ బొన ఇనిꞌ రపొబ్ఇరి సెలెꞌ ఇ డతు ంఅహిలె ల్వి ꞌ ణహంగꞌ ఈఅమొꞌఇ ఖెరిసితు, హదూ డతు.” \v 3 ఎకునెꞌ ఫిలతు ఇ ఈఎసు, “ఈఒమొꞌఇ ద్áతుంద తొఈఅహుది?”ఎహ్áనిꞌ ఈఎసు, “ఖ్áమిఉ హదుదుáమి తొ పసంగꞌ.” \v 4 ణహంగꞌ ఫిలతు ఇ తొఇరెáందహెꞌ తదులకొ ంపెన్óంబ్á హై తౌన హందꞌ, “టిꞌఅర హవెꞌ హంప్áక్áꞌ సలꞌ తొ కుహుంబ ఇ టౌన దీ.” \v 5 ఆగ్áఇáన్á తుందెꞌ రపెరొహొꞌá, రహంగꞌ, “ఈ పెపతురొꞌణ, ణꞌáహుఇహెꞌ తౌన ఇ హుమందెలె ఈఉదే, రుంగు-రుంగున ఇ ఘలిలెá, దెꞌఎ-దెꞌఎ బుతుమొꞌఇ ఇ ందీ. ” \v 6 ఖనహ్ది న ఫిలతు ఉపు-ఉపున ఇతి, మెకునెꞌమిꞌ, “టొఘలిలె తౌన దీ?” ఈఎసు నలిందొꞌ డతు హెరొదె . \v 7 ఈ కనైస్న ఫిలతు ఈఎసు కై ఘలిలె తంపొꞌ కకూసꞌ న హెరొదె, తొ తెంప్ó ఇతి అర ఇ ఈఎరుసలె, ఈఎసు నపెహుహు ఫిలతు ఇ ఈ. \v 8 అతనꞌ ఎబె హెరొదె మంగింత ఈఎసు ల్విꞌ క్రెబ్ణ మహేమొꞌఇ నహ్ది. ణపొఇనఒ వొꞌఒ మంగింత లీꞌ నపెంగ్áఇహి ఎబె ఇన మొస్బికి ఈఎసు మొబ్áబెహి తందꞌ తొపెహెలై. \v 9 ఈతిమిꞌ హనెꞌఇ హందꞌ పెకునెꞌన ఇ ఈఎసు, అగ్ఇన్ తిꞌఅర హవెꞌ హంప్క్ పెహ్నిꞌణ. \v 10 టొఇరె దహెꞌ తదులకొ ంపెన్óంబ హై గురు-గురు అగమ మెంగ్కదకిꞌహెꞌ మొపహౌఅꞌ పెరేꞌంద తొ మహ్ర్మొకకిహంగꞌఇ ఈఎసు. \v 11 హెరొదె హింతుꞌ సురొదదొꞌనహెꞌ మంపొపొహల-హలꞌ లీꞌ మొతతꞌఇ ఈఎసు దూꞌన రబ్áదుꞌఇ బదుꞌ కదతుá, హనెꞌఇ రపతెóలి ఇ ఫిలతు. \v 12 ఈ అలొ ఇతి వొꞌఒ హెరొదె హై ఫిలతు మెవలిꞌహెꞌ మొబలె. హంగ్కొ బొమనిꞌ ఇతి మొబుంగ్క్హెꞌ. ఫిలతు మొబుతుసి ఈఎసు రహుకు మతె(ంఅత్. 27:15-26; ంర్క్. 15:6-15; ఈఒహ్. 18:38–19:16) \v 13 ఫిలతు మొర్áంపు తొఇరెáందహెꞌ తదులకొ ంపెన్óంబ్, తౌన హందꞌ హింతుꞌ తదులకొంద. \v 14 హనెꞌ ఇహెꞌ నపొలలుతꞌ, “టౌన దీ నివవ ఇ కొదొꞌ లీꞌ నిహంగꞌ ఈఅ తొ పొపపుహ తౌన. డెꞌఎ-దెꞌఎ నిస్బికిమొꞌఇ, ఉపు-ఉపు తొ నిపెరేꞌ ఇ ఈఅ వలిమొꞌఇ కుపెకునెꞌ ఇ ఈఅ, అగ్ఇన్ తిꞌఅర అర కుహుంబ హవెꞌ హంపక్ꞌ బ్బెహిణ తొ కదకె. \v 15 హ్óందిꞌఇతి వొꞌఒ పసుంబ్áన హెరొదె, ఇతిమిꞌ హనెꞌఇ నపతెóలి టౌన దీ ఇ కైꞌ. టిꞌఅర హవెꞌ హంప్áక్áꞌ బ్áబెహిáణ తొ సిపతొꞌ హై పెహుకు మతె ఇ ఈఅ. \v 16 హైదొꞌఒ áగినమొꞌఇ కుపెహుఒꞌá రబంబ కైందొꞌఒ కుక్áబ్హ్. \v 17 కని-క్నిన ఆలొ ంఅహిలె ఫస్క, ఫిలతు బతెꞌన మంపొక్బ్హ్తౌన హందꞌ హదూ తొ రత్áరుంగ్కుꞌ.] \v 18 ఊపు-ఉపు తౌన తొ పొర్áంపు ఇ ందొꞌఒ మొగో-గోహెꞌ, “ఫపతె ఈఎసు! ఖ్áబ్áహ్áꞌáకꞌ భరబ!”. \v 19 (భరబ రత్áరుంగ్కుꞌ ల్áవిꞌ మొపꞌఅర ంగ్గెరు ఇ లలు వనూ మహిలె ఇతి లీꞌ మెపపతె.) \v 20 హంగ్కని మనిꞌ ఫిలతు మంపొలలుతꞌá తౌన హందꞌ ల్áవిꞌ నల్áఇ ఇన మొక్áబ్áహ్á ఈఎసు. \v 21 ఆగ్áఇáన్á ల్áలిꞌ మహ్áర్áమిꞌ పొగో-గొáంద, “ఫసొꞌ! ఫసొꞌ ఇ కౌ మొంబెహపె!”. \v 22 ఖైందొꞌఒ, ఇ కత్áలున క్áనిన ఫిలతు మెకునెꞌ ఇ హెర్á, నహంగꞌ, “ఆగ్áఇáన్á, అప సలꞌణ? టిꞌఅర హవెꞌ హంప్áక్áꞌ సలꞌ కుహుమంగ్క తొ హింతొతొꞌ హై పెహుకు మతె ఇ ఈఅ. ఈన కుబంబ హనెꞌఇ కుక్áబ్áహ్á.” \v 23 ఆగ్áఇáన్á తిꞌఅర ఎబెహెꞌ మెంగ్కరూ మెరపిꞌ దరొ మొగో-గో మసంగꞌ, ఈఎసు బతెꞌన రపసొꞌ ఇ కౌ మొంబెహపె. ఖహ్óప్óꞌáన, పెల్áఇáంద రపెఒలꞌఇ ననంగి పొగో-గొáంద. \v 24 ఫిలతు మొందవొꞌ హుకు మతె ఇ ఈఎసు హింతొతొꞌ హై పెల్áఇáంద తౌన. \v 25 లీꞌ మొక్áబ్áహ్á తౌన తొ రపెరపిꞌ ఈమిꞌ తొ రత్áరుంగ్కుꞌ ల్áవిꞌ పొపꞌఅర్áన ంగ్గెరు హై మెపపతె. ఖైందొꞌఒ ఫిలతు మంపెహుహుꞌá ఈఎసు ఇ హెర్á రపొపేహి-అహిꞌ మంగొలꞌ పెల్áఇáంద. ఈఎసు రపసొꞌ ఇ కౌ మొంబెహపె (ంఅత్. 27:33-44; ంర్క్. 15:22-32; ఈఒహ్. 19:17-24) \v 26 ఖైందొꞌఒ రవవమిꞌ ఈఎసు. ఈ తంగꞌ ర్áర్á, రదుపꞌ హదూ తొఖిరెనె తొ మంపొహంగꞌ శిమొ, తొ కై వనూ ఇన మఒ ఇ వనూ మహిలె ఈఎరుసలె. టౌన ఇతి రహకꞌ హనెꞌఇ రరొహొꞌ మొపహꞌ కౌ మొంబెహపె మొతుంతుంగి ఈఎసు. \v 27 హందꞌ తౌన మొలుమఒ మంపెఒలꞌఇ ఈఎసు; ఇ ఒలొꞌంద అర బహంగంప తవినె. టవినెహెꞌ ఇతి తెరీꞌహెꞌ మౌఇఒర్áఇ ఈఎసు. \v 28 ఆగ్áఇáన్á నపెహైలెꞌహెꞌ ఈఎసు నహంగꞌ, “Ó తవినె తొఈఎరుసలె, ఇనిáꞌ నఖొదొꞌ నిరీꞌఇ. ణిరీꞌఇ వ్áత్á సదుదుáమి హై áన్áꞌమిహెꞌ. \v 29 ళ్áవిꞌ ఇన బుతు తెంప్óన తౌన ఇన మసంగꞌ, ‘ంఅదొందె ఎబెహెꞌ తవినె తొ లలొ హై తొ తిꞌఅర కమంత్óదిహ హై తొ తిꞌఅర కమొపౌమిꞌ áన్áకె!’. \v 30 ఈ తెంప్ó ఇతిమిꞌ తౌన ఇన మంపొలలుతꞌá బులుꞌ, ‘ణుꞌఉపికిమొకꞌ!’ హై మొలలుత ఇ ముంగ్కు, ‘ణుత్áంబుంగిమొకꞌ’. \v 31 ళ్áవిꞌ అనె బ్áబెహిá తొ హొందీ నలుమóహమొꞌఇ తౌన ఇ కౌ తొ తువొꞌ, అప మనిꞌ పాꞌఇ ఇ కౌ తొ బంగి!” \v 32 ఆరహెꞌ వొꞌఒ రొదూ తౌన తొ కదకె బ్áబెహిáంద తొ రవవ ఇన రహుకు మతె హింగ్కకని హై ఈఎసు. \v 33 ఖతెదూꞌంద ఇ కꞌáర్áꞌá తొ రహంగꞌ “భంగꞌ వ్óáꞌ”, రపసొꞌమిꞌ ఈఎసు ఇ కౌ మొంబెహపె హొందొꞌఒ వొꞌఒ రొదూ తొ కదకె బ్áబెహిáంద ఇతి, హదూ తందꞌ ఇ క్óáన్á, హదూ తందꞌ ఇ క్áఇరిన ఈఎసు. \v 34 [ఖైందొꞌఒ మెకకేమిꞌ ఈఎసు, “ఊమꞌ, ణుáంపుంగిహెꞌ, ల్áవిꞌ తిꞌఅర రైస్á అప తొ రబ్áబెహి.”]వ్áరుꞌన ఈఎసు, రకిర-కిర మెలెంప్ó ఇ పెబరꞌ. \v 35 టౌన హందꞌ మెక్áతెదెꞌహెꞌ ఇ ందొꞌఒ దరొ మంపైత ఉపు-ఉపున ఇతి. టదులకొంద తొఈఅహుది మంపొపొహల-హలꞌ ఈఎసు రహంగꞌ, “ఖమొపతువొꞌమొꞌఇ తౌన ంతనిꞌ; హైదొꞌఒ, అనె తొꞌఉ-తొꞌఉఇ ఈఅ డతు టొపెసొరెáక తొ నపిలెకి ఫుఎꞌ ఆల, పతొద్áహి మొపతువొꞌ వ్áత్á సదుదుáణ!” \v 36 శురొదదొꞌహెꞌ వొꞌఒ మంపొపొహల-హలꞌ ఈఎసు దూꞌన రపొపైను అంగ్గొరొꞌ తొ మైసు, \v 37 దరొ రహంగꞌ, “ఆనె ద్áతుందఖొꞌ తొఈఅహుది, పతువొꞌ వ్áత్áంఉ!”. \v 38 టందꞌ నవొంగ్కొ వ్óáꞌణ, రపౌకిꞌఇ, డీమిꞌ డ్áతుంద తొఈఅహుది . \v 39 హదూ కై ఒలొꞌంద తొ కదకె బ్áబెహిáన తొ రపసొꞌ ఇ ందొꞌఒ మొతతꞌఇ ఈఎసు నహంగꞌ, “భొంతొ ఈఒ డతు టొపెసొరెáక? ఫతువొꞌ వ్áత్áంఉ హింతుꞌ కైꞌ!”. \v 40 ఆగ్áఇáన్á తొ రపసొꞌ ంత్áనిꞌన మెక్áంబ్áర్óá నహంగꞌ, \v 41 “టిꞌఅరకొꞌ ల్áంగ్áꞌ ఇ ఫుఎꞌ ఆల? హింగ్కకనికొꞌ రహుకు మతె హై ఈఅ. \v 42 ఖితꞌ సిపతొꞌకెꞌ రహుకు హింతొతొꞌ హై బ్áబెహిáంతꞌ. ఆగ్áఇáన్á ఈఅ, తిꞌఅర ఎబె అర సలꞌణ!” హనెꞌఇ నహంగꞌ, “ఈఎసు, ణుబుహినఓꞌ అనె బుతుఖొꞌ ఇ పెవ్áలిꞌంఉ డతు!”. \v 43 ణహంగꞌ ఈఎసు ఇ ఈ, “ఫెహ్áదింగి, దెహంగ్గలొá పెáమొꞌఇ వొꞌఒ, ఇన హింగ్కకనికెꞌ ఇ ఫర్áదెసి.”ఖపతెన ఈఎసు (ంఅత్. 27:45-46; ంర్క్. 15:33-41; ఈఒహ్. 19:28-30) \v 44 టొతొꞌన తింతిꞌ హంపులొꞌ హై దుá తనంగ్గల్ó, హుమందెలె తంపొꞌ ఇతి మంగ్క్áఇంది తుకె తింతిꞌ త్áలు కలుంబꞌ, \v 45 ల్ áవిꞌ అలొ తిꞌఅర మెవంతꞌ. ళివు తొ ఇ ట్áంబిన ఫుఎꞌ ఆల మబిసొꞌ మెవలిꞌ రొంగ్కిర. \v 46 ఖైందొꞌఒ మెáగ్óర్áమిꞌ ఈఎసు హింతుꞌ వంబꞌ తొ మహ్áర్á నహంగꞌ, “ఊమꞌ, ఇ తులుతీము ఖుపెహుహుꞌá పైనఒంగ్ఖుꞌ!” ఖౌపుణ మొలలుత హొందొꞌఒ, ఉపుమిꞌ పైనఒణ. \v 47 ఖనైత్áన హదూ తదులకొ సురొదదొꞌ అప తొ పెవలిꞌ, మొత్óఎáꞌమిꞌ ఫుఎꞌ ఆల నహంగꞌ, “టొꞌఉ ఎబె, టౌన దీ తిꞌఅర అర సలꞌణ!” \v 48 టౌన హందꞌ తొ బుతు ఇ ందొꞌఒ మంగింత అప తొ పెవలిꞌ. ంఅసులెꞌహెꞌ దరొ మొతుప్áꞌ బొంబ్áరుꞌంద ననంగి కనహొహొꞌన ఇనఒంద. \v 49 హొందొꞌఒ వొꞌఒ ఉపు-ఉపుంద హంపొంబైస్áన ఈఎసు, తెసుáꞌ తవినెహెꞌ తొ పెఒలꞌ కై ఘలిలెá, మెక్áతెదెꞌహెꞌ కై కరఒꞌ మొస్áబికి ఉపు-ఉపు తొ పెవలిꞌ. ఖరత్áవున ఈఎసు (ంఅత్. 27:57-61; ంర్క్. 15:42-47; ఈఒహ్. 19:38-42) \v 50 ఆర హదూ తొ మంపొహంగꞌ ఈఉసు కై వనూ మహిలె ఆరిమతే ఇ తంపొꞌ ఈఉదే. టౌన ఇతి మన్óంత్ó ల్áలున హై మరొꞌఅ బ్áబెహిáన లీꞌ తొ పంపెగిá ఫొప్áరెంత్áన ఫుఎꞌ ఆల. \v 51 ఖెహపొꞌఇ ఈ హదూ కై ఒలొꞌంద హంపొర్áంగ్áꞌá టొపొꞌఒబ్óక ఆగమ, అగ్áఇáన్á తిꞌఅర మంపొహింతొతొꞌ బ్áబెహిá హై కబొతుꞌáంద ర్áంగ్áన. \v 52 టౌన ఇతి మఒ ఇ ఫిలతు, మెరపిꞌ వ్áత్áలోꞌన ఈఎసు. \v 53 ఖైందొꞌఒ వ్áత్áలోꞌన ఈఎసు నంబొలొ కై కరపసొꞌáణ, నబుంగ్కుహి హై బ్áన్á లెన్áꞌ, దూꞌన నóలిꞌ ఇ త్áలుంబ్áంగ్á తొ రబ్áబెహి ఇ ముంగ్కు వతు తొ తిꞌఅర మనిꞌ కరపొపొబుందుꞌ. \v 54 ఆలొ ఇతి, అలొ డుంáꞌá; ఇన తెంప్óనమొꞌఇ ఆలొ పెన్óంబ్áꞌáంద తొఈఅహుది. \v 55 టవినెహెꞌ తొ హింగ్కకని హై ఈఎసు కై ఘలిలెá మెఒలꞌహెꞌ ఇ ఈఉసు మంపైత త్áలుంబ్áంగ్á ఇతి. ఋఐత మత నుꞌఉంబ్á కరóలిꞌన వ్áత్áలోꞌన ఈఎసు. \v 56 ఖైందొꞌఒ మసులెꞌమొహెꞌ మొపత్óక్áꞌ ర్áంప్á ంపొతొమతె హింతుꞌ లన తొ బొహ్áరు ఇన రపొపొలన్áఇ వ్áత్áలోꞌన ఈఎసు. ఈ ఆలొ పెన్óంబ్áꞌáంద తొఈఅహుది, మెంగ్కరూహెꞌ మొబగొꞌ మంగొలꞌ áతుర్á తొ నౌకిꞌ ంఉస. \c 24 \p \v 1 ఆలో మింగ్గు మేపులో పులో మోమోహే తవినే ఇతి ఐ తలుమ్బహంగా మంబవ రంప మ్పోతోమతే తో రపతోక మో'ఐ. \v 2 కబుతుందా ఐ తలుమ్బంగా, రహుమ్బామి వాటు పెవితి తెలోలింగామో ఐ. \v 3 హనేఇహే మేసు ఐ లలున అగయాన వతలొఅ'న పుఎ లేసు తిఅరపో ఐ రహుంబ ఐ నడూ. \v 4 తన్గన మని తవినేహే ఇతి మేకతేదే లియా వులి మంపెకిరి అప తో పెవాలి హంపలె పేర్మి రోడు తో పెవారు తో బుల మెంగ్కిల మేకతేదే దాకి ఐ హేరా. \v 5 తవినేహే ఇతి మహార ఎబే కాలంగా'నడ హనేఇమోహే ఇతి మహార ఎబే కాలంగా'నడ హనేఇమోహే మోలింగ్కుడు రపటా లిందో'నడ ఐ తమ్పో. కైన్డూ మొలలుతమోహే తో రోడు ఇతి, మంప హనెఇకొమి మంపెలి టున తో తువో ఐ ఆలో'నడ తోమతే. \v 6 తిఅరపొఇ అరా ఐ నదీ తువో'మో'ఐ హులె. నిబుహినావు అప తో కనహంగా అమోకోమి తెమ్పోన మని ఐ గలిలెఅ. \v 7 కైనా రాపెహుహు'అణా ఆనన మనుసియా ఐ టున తో మదోస దుఉన రపసో ఐ కు మోమ్బెహపే అగయాన ఐ ఆలో కతలు ిన తువో హులె. \v 8 రాబుహినోమి తవినేహే' ఇతి అప తో కనలలుట లేసు. \v 9 కతెఒలిన్ద కై తలుమ్బంగా, రాలలుటమి ఐ హంపులో హాయ్ హదు తోపెగురున హింటు తొపెఒల'న నతని ఉపు ఉపు తో పెవాలి ఇతి. \v 10 తవినేహే తో పోపబుటు కరెబ ఇతి ఐ సురోన లేసు యామి మరియా మదలేన లోహన హాయ్ మరియా ఇనాన లకోబు తేషు తవినే నతని తో హింగ్కకని హాయ్ హేరా. \v 11 తో రపబుటు తవినేహే ఇతి రాసారు తోపెగురున లేసు లలుట దొంగకో ఇతిమి హనెఇ టీఆర రపొఇనలై. \v 12 అగయాన పేతురు పోలిలిఉన మేకతేదే హనెఇ మేలంగ్క మో ఐ తలుమ్బంగా. నపెలోన్గా నైత బన పోపెబున్గ్కుహి పెరమొఇ ఐ నడూ. హెలె ఎబే పేతురు హనెఇ మసులే' దారో మేకునే ఐ లలున అప తో పెవాలి. \v 13 ఐ ఆలో ఇతి వో రోడు తొపెఒల'న లేసు తంగ'నడ మోలుమావు మంపెతోతో' హంబు వను తో రహంగా' ఏము, తోటో'న హంపులో హాయ్ హాకీలో కకరావు'న కై లేరుసలె. \v 14 మోలుమావు మొలలుతమోహే మోకకిహంగా'ఐ ఉపు ఉపు తో హంగ్కో మేవాలి. \v 15 మొతిమ్బలి మోమ్బెహని లేసు హడుడుఅన బూటు మోలుమావు హింగ్కకని హాయ్ హేరా. \v 16 లేసు రిట అగయాన హోండూ తో అరా మొహాల పెహిలో అండ హనెఇ లేసు త్కర రహల. \v 17 కైన్డూ నహంగా లేసు అప తో నితిమ్బలి దారో మోలుమావు మెంగ్కరూహే' లియా' తోన్గావ ఐ లేన్తెండ కవిఒరణ లలుండా. \v 18 కైన్డూ హదు కై ఆలో'నడ తో మంపోహంగా కేలేఒప మేకునే ఐ లేసు లో పియా హడుడుఅము కై తోరరే ఐ లేరుసలె తో టీఆర మంగిస తో పెవాలి ఐ బహాబ్గంప ఆలోన తో లిఉ. \v 19 మేకునే లేసు అపర'ఐ తో పెవాలి మహనీ'హి తో నహమ్పెఇ లేసు తోనసరే. ఇఅ హదు గలరా. లలుట హాయ్ బబెహినన మకుఅస ఎబే మరో'అ ఐ పెహిలో'అణా పుఎ అల హోండూ వోఇ పెహిలో అండ టున. \v 20 తడులకో మ్పెనోంబ హాయ్ తదులకొన్తహె మంపెహుహు'అ టున ఇతి రహుకు మాటే హనెఇ రపసో ఐ కు మోమ్బెహపే. \v 21 వలె యామో ఐ పైసృన్గింగ్కి తో ిన మోకబః తో సరేలి కతలునమో ఐ ఆలోన దెహన్గ్గలొఅ కై పెవాలి'న ఉపు ఉపున ఇతి. \v 22 లియా బహంగంప వో తవినే కై ఆలో'కి' మోపతికందో లలున్గ్కి. మేపులోపులో మోహే ఐ తలుమ్బంగా, \v 23 అగయాన వాటాలో'న లేసు తిఅరపో'ఐ రహుంబ. కైన్డూ మసులే'హి'మంపోలలుట పంగింతండ మల'ఏకే ఐ నడూ. మలేకహే ఇతి మంపెహంగా'అ కాతువో'న హులె లేసు. \v 24 కై ఆలో'కి' మోహే ఐ తలుమ్బంగా, హంపలె రహుంబ ంపు'ఉ హింతోతో హాయ్ తో క్రహంగా తవినేహే ఇతి అగయాన లేసు తయారా అరా రిట. \v 25 కైన్డూ మొలలుటమి లేసు ఐ హేరా అమ్బి బెబెకోమి మేలే ఎబే పంపెకిరిమి మమ్పొఇనలై ఉపు ఉపు తో కరహంగా గలరా. \v 26 బొంయో బాటే'న సిఎరు నహన్పెఇ దాటు తొపెసొరెఅక ఉపు ఉపు కాపరి ఇతి హనెఇ హంగ్కో ిన మసుంబ కతెతొఎఅ'న. \v 27 హనేఇమి నతోతోరకాహే లేసు ఉపు ఉపు తో టుకి ఐ సుర పోతోతోవియా మోకకిహంగా'ఐ వాటాన, మంతేపు'ఉ కై సూరన మూస దూ'ఐ సురంద గలరా. \v 28 దాకి మొహే ఐ వను కమోండ, లేసు మమ్పెతొహొఅ, \v 29 అగయాన రాకొంతో రహంగా హంబెంగిమోకో'ఐ కారాన్గ్కి లవి కలుంబ'మో'ఐ లియా'ిన మంగ్కైన్దిమో ఐ వో. మేసు'మీ లేసు ఇన హంబెంగి ఐ కారండ. \v 30 ఐ తెమ్పొండ మేహుడా మందే హింగ్కకని, లేసు మంగ్గల రోటి, మేకకే మొరందే అహి ఐ పుఎ అల హనెఇ నకేబి కేబి రోటి ఇతి దుఉన నకిర'ఆహే. \v 31 ఇతి తెబున్గ్కహిమి పెహిలో'అండ రహల'మీ లేసు. అగయాన హంపలె పేర్మి మనీ కై పెహిలో అండ. \v 32 హదు హాయ్ హదు రహంగా బొంతో పోసే కమతన లలుంట పోలలుతన ఐ తంగ' రారా మంతోతోరక ఒంతొ సుర పోతోతివియా. \v 33 కైన్డూ టెంపో ఇతి వో మసులే'మొహే' ఐ లేరుసలె. ఐ న్దో'ఓ రహుమ్బమోహే' హంపులో హాయ్ హదు తోపెగురున లేసు హింగ్కకని హాయ్ తొపెఒల'న నతని' తంగ'నడ మోరంపూ. \v 34 మొలలుట ఐ తో రోడు ఇతి, తో'ఉ ఎబెమో'ఐ కాతువో'న హులె పుఎ కమోపతోన్గావ'మో'ఐ వాటాన ఐ సిమో. \v 35 తొపెఒల న తో హంగ్కో బూటు ఇతి మోపబుటు అప తో రహమ్పెఇ ఐ పోలుమోంగా హాయ్ ను'ఉంబ కరహాల'నమో'ఐ పుఎ తెమ్పోన మొకేబి కేబి రోటి. \v 36 తంగ'నడ మని మొలలుట హంపలె పేర్మి' రిట లేసు మేకతేదే ఐ తంగ' తంగ'నడ, నహంగా', అవే రాసి ఐ కమిఉ. \v 37 లియా లంగా' ఎబెహే', రాసారు మంగింతహే' అందితున తోమతే. \v 38 నహంగా లేసు, మా'ఆంప హనెఇకొమి లంగా' లియా బట బట లలుమి. \v 39 నిపెఇత పాలనత తీన్గ్కు హాయ్ పాలనత బితిన్గ్కు. బోన నిఇస, కాదో హడుడుంగ్కు' డీ పెరమ లియా నిఒలె ఓలే న్గ్కరో'అ అందిటు టీఆర నకకిఅరై ఒంతొ' హాయ్ బు'ఉ హోందో'ఓ తో ని'ఇట ఐ కాదో. \v 40 దారో మొలలుట, నపెతుడే అంగామీ ఐ హేరా తీ హాయ్ బిటిన. \v 41 తంగ'న మని' టీఆర రపొఇనలై ననంగి కమతన'నడ లియా రాపోహేలే మేకునే'మీ లేసు అరా పాన్దేమి ఐ నదీ. \v 42 రామ్బే'ఇమి హంబోహో బౌ తో రాగోరే. \v 43 నాలమి లేసు బౌ'ఇతి, నాందే' రాలిందో'. \v 44 ఉపు ఇతి నపోలలుట'అమోహే దీమో'ఐ తో కకులలుట'అకోమి ఐ తెమ్పోకు' మని' నిపొఅవెఅ; ఉపు ఉపు తో టుకి ఐ సూరన మూస, సురంద గలరా హాయ్ సుర లింగ మ్పెతొఎఅ' బహ' ఐ కాదో బాటే'న మేవాలి'. \v 45 కైన్డూ నబున్గ్కహిమి లేసు పెకిరిండ బోన రపహంగి'ఐ తున్గ్గైఅన ఒంతొ' సుర పోతోతోవియా. \v 46 నహంగా' ఐ హేరా, ''ఐ సుర పోతోతోవియా టుకి', దాటు తొపెసొరెఅక బాటే'న మొహమ్పెఇ కాపరి' అగయాన బాటే'న తువో' హులె' కై కాప్టె ఐ ఆలో కతలు. \v 47 మేలెంపో ఐ హంగ'న దాటు తొపెసొరెఅక ఇతి బాటే'న రాతోలేలేహ ఐ ఉపు ఉపు తిన మహిలే, టున బాటే'నడ కదేః కై దోస బోన న'అమ్పున్గిహే పుఎ అల. బంబరి ఇతి బాటే'న రాతోలేలేహ మంతేపు'ఉ కై లేరుసలె. \v 48 కమిఉమో'ఐ సబి'ఐ ఉపు ఉపున ఇతి. \v 49 కాదో హడుడుంగ్కు' ిన మొహుఒ' ఇనో మగస'కమిఉ హోందో'ఓ తో కనదందిమో'ఐ అమంగ్కు'. అగయాన బాటే'మీ తున్గ్కు' మేపెగియా ఐ వను మహిలే డీ దూ'న కుఅస'కై పుఎ' అల మొరేవైకోమి.'' పెంగ్కోరే'న లేసు ఐ సురుగా. \v 50 కైన్డూ నవవమోహే లేసు మెన్గ్కైరొఅ కై వను మహిలే తెదూ'ఐ బెతనియా. ఐ న్దో'ఓ తీన న'ఆంగ్క మోబరకతిహే. \v 51 తంగ న మేబరకటి మెంగ్కావురే'మీ' లేసు ఐ సురుగా హనెఇ తెగాకిమి'కై హేరా. \v 52 మోలింగ్కుడుమోహే' మేనోంబ ఐ ల. కైన్డూ మసులే మొహే' ఐ లేరుసలె లలుండా పోసే కమతన, \v 53 తిమ్బులు మొతొఎఅ పుఎ, ఐ తమ్బిన పుఎ అల.