diff --git a/content/01/01.md b/content/01/01.md
new file mode 100644
index 0000000..4ae34f4
--- /dev/null
+++ b/content/01/01.md
@@ -0,0 +1,31 @@
+# सुरुवात
+
+त्यो भनेको, “सबै थोकहरूको सुरुवात”, परमेश्‍वर बाहेक कुनै पनि चीज अस्तित्वमा आउनु अगाडि ।
+
+# बनाउनुभयो
+
+यहाँ यसलाई केही कुरालाई शून्यताबाट बनाउनुको बुझाइमा प्रयोग गरिएको छ ।
+
+# ब्रह्‌माण्ड
+
+यसले परमेश्‍वरले पृथ्वी र स्वर्गहरूमा बनाउनुभएको सबै कुराहरूलाई समेट्छ, दुवै दृश्‍य र अदृश्‍य कुराहरू ।
+
+# पृथ्‍वी
+
+“पृथ्‍वी” शब्दले मानिसहरू बस्‍ने सारा संसारलाई जनाउँछ ।
+
+# अँध्यारो
+
+त्यो पूर्ण अँध्यारो थियो । त्यहाँ कुनै ज्योति थिएन, किनभने परमेश्‍वरले अझै ज्योतिलाई बनाउनुभएको थिएन ।
+
+# रित्तो
+
+परमेश्‍वरले अझसम्म पानीले ढाकेको खाली पृथ्वी बाहेक केही बनाउनुभएको थिएन ।
+
+# उहाँले अझसम्म यसमा केही थोक बनाउनुभएको थिएन
+
+त्यहाँ कुनै चिनिने आकारहरू थिएनन्-केवल पानीले सबैकुरालाई ढाकेको मात्रै थियो ।
+
+# परमेश्‍वरको आत्मा
+
+परमेश्‍वरको आत्मा, जसलाई कहिलेकाहीँ पवित्र आत्मा भनिन्छ, आदिमा उपस्थित हुनुहुन्थ्यो, र उहाँले योजना गर्नुभएको सबै थोक बनाउन पृथ्वीमाथि स्वतन्‍त्र रूपमा घुमिरहनुहुन्थ्यो ।
diff --git a/content/01/02.md b/content/01/02.md
new file mode 100644
index 0000000..f351fcb
--- /dev/null
+++ b/content/01/02.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# परमेश्‍वरले भन्‍नुभयो
+
+परमेश्‍वरले ज्योतिलाई साधारण मुखको आदेशबाट बनाउनुभयो ।
+
+# त्यसपछि परमेश्‍वरले भन्‍नुभयो, “उज्यालो होस्”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणमा पनि व्यक्त गर्न सकिन्छः “त्यसपछि परमेश्‍वरले त्यहाँ उज्यालो हुनुपर्छ भन्‍नुभयो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# उज्यालो होस् !
+
+यो आज्ञा हो जुन तुरुन्तै भइहाल्यो किनभने त्यो परमेश्‍वरद्वारा बोलिएको थियो ।  यसलाई अवश्य हुनेछ भनेर बताउने एउटा निश्‍चयताको भनाइको रूपमा अनुवाद गर्न बढि स्वभाविक हुनसक्छ । उदाहरणको लागि, तपाईंले यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सक्‍नुहुन्थ्यो, “त्यहाँ ज्योति हुनेछ ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# ज्योति
+
+यो परमेश्‍वरले बनाउनुभएको एउटा विशेष ज्योति थियो- त्यसबेलासम्म सूर्य बनाइएको थिएन ।
+
+# असल थियो
+
+यो पदावली सृष्‍टिको कथाभरी धेरैचोटि दोहोराइएको छ, र सृष्‍टिको प्रत्येक चरण परमेश्‍वरलाई मनपर्ने थियो अनि उहाँको योजना र उद्देश्यलाई पूरा गर्‍यो भन्‍ने कुरालाई जोड दिन्छ ।
+
+# सृष्‍टि
+
+यो शब्द छ दिनको अवधिलाई जनाउन प्रयोग गरिएको छ जुनबेला परमेश्‍वरले अस्तित्वमा भएका सबैकुराहरूलाई बनाउनुभयो ।
diff --git a/content/01/03.md b/content/01/03.md
new file mode 100644
index 0000000..0733360
--- /dev/null
+++ b/content/01/03.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# दोस्रो दिन
+
+परमेश्‍वरको सृष्‍टिको कार्य व्यवस्थित, अर्थपूर्ण, र क्रमिक थियो । उहाँले हरेक दिन बनाउनुभएको कुराहरू अघिल्ला दिनहरूमा गरिएका कामहरूमाथि निर्माण हुन्थ्यो र भर पर्थ्यो ।
+
+# पानीमाथि त्यहाँ एउटा क्षेत्र होस्
+
+परमेश्‍वरले एउटा आज्ञा बोल्नुभएर आकाशलाई बनाउनुभयो ।
+
+# आकाश
+
+यो शब्दले हामीले सास फेर्ने हावा र स्वर्गहरू समेत गरेर पृथ्वीमाथिको सबै क्षेत्रलाई जनाउँछ ।
diff --git a/content/01/04.md b/content/01/04.md
new file mode 100644
index 0000000..1ccb5b4
--- /dev/null
+++ b/content/01/04.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तेस्रो दिन
+
+व्यवस्थित दिनहरूको श्रृंखलामा अर्को दिन जसमा परमेश्‍वरले पृथ्वीलाई जीवनको लागि तयार पार्नुभयो ।
+
+# पानी एक ठाउँमा एकसाथ जम्मा होस् र ओभानो भूमि देखा परोस्
+
+परमेश्‍वरले ओभानो भूमिलाई एउटा आज्ञा बोल्नुभएर बनाउनुभयो ।
+
+# पृथ्वी
+
+यो शब्दलाई यहाँ धूलो वा माटोलाई जनाउन प्रयोग गरिएको छ, जुनबाट नै ओभानो भूमि बनेको हुन्छ ।
+
+# बनाउनुभयो
+
+यो शब्दलाई यहाँ केही कुरालाई शून्यताबाट बनाउनुको बुझाइमा प्रयोग गरिएको छ ।
diff --git a/content/01/05.md b/content/01/05.md
new file mode 100644
index 0000000..dcd6544
--- /dev/null
+++ b/content/01/05.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# त्यसपछि परमेश्‍वरले भन्‍नुभयो, “पृथ्वीले सबै किसिमका वृक्षहरू र बोट-बिरुवाहरू उमारोस् ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि व्यक्त गर्न सकिन्छः “त्यसपछि परमेश्‍वरले भन्‍नुभयो कि पृथ्वीले सबै किसिमका वृक्षहरू र बोट-बिरुवाहरू उमार्नुपर्छ ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# परमेश्‍वरले भन्‍नुभयो
+
+परमेश्‍वरले सबै वनस्पतिलाई एउटा आज्ञा बोल्नुभएर बनाउनुभयो ।
+
+# पृथ्वीले सबै किसिमका वृक्षहरू र बोट-बिरुवाहरू उमारोस्
+
+यो एउटा आज्ञा हो जुन तुरुन्तै भइहाल्यो किनभने त्यो परमेश्‍वरद्वारा बोलिएको थियो । यसलाई अवश्य हुनेछ भनेर बताउने एउटा निश्‍चयताको भनाइको रूपमा अनुवाद गर्न बढि स्वभाविक हुनसक्छ । उदाहरणको लागि, तपाईंले यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सक्‍नुहुन्थ्यो, “पृथ्वीले सबै किसिमका वृक्षहरू र बोट-बिरुवाहरू उमार्नेछ ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# सबै किसिमको
+
+बोट-बिरुवाहरू र वृक्षहरूको थुप्रै विभिन्‍न प्रजातिहरू, वा प्रकारहरू ।
+
+# बनाउनुभयो
+
+यो शब्दलाई यहाँ केही कुरालाई शून्यताबाट बनाउनुको बुझाइमा प्रयोग गरिएको छ ।
+
+# असल थियो
+
+यो पदावली सृष्‍टिको कथाभरी धेरैचोटि दोहोराइएको छ, र सृष्‍टिको प्रत्येक चरण परमेश्‍वरलाई मनपर्ने थियो अनि उहाँको योजना र उद्देश्यलाई पूरा गर्‍यो भन्‍ने कुरालाई जोड दिन्छ ।
diff --git a/content/01/06.md b/content/01/06.md
new file mode 100644
index 0000000..5cee8eb
--- /dev/null
+++ b/content/01/06.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# चौथो दिन
+
+व्यवस्थित दिनहरूको श्रृंखलामा अर्को दिन जसमा परमेश्‍वरले सृष्‍टि गर्नुभयो ।
+
+# आकाशमा ज्योतिहरू होऊन् ।
+
+परमेश्‍वरले सूर्य, चन्द्रमा, र ताराहरूलाई एउटा आज्ञा बोल्नुभएर सृष्‍टि गर्नुभयो ।
+
+# ज्योति
+
+आकाशमा भएका चम्किला वस्तुहरूले अब पृथ्वीको लागि प्रकाश दिन्थे ।
+
+# दिन र रात, ऋतुहरू र वर्षहरू
+
+परमेश्‍वरले थोरै देखि धेरैसम्म गरेर समयको हरेक अवधिलाई चिनाउन एउटा फरक ज्योतिलाई बनाउनुभयो, र तिनीहरूलाई समयको अन्तसम्म निरन्तर दोहोरिरहने गरी स्थापित गर्नुभयो ।
+
+# बनाउनुभयो
+
+यो शब्दलाई यहाँ केही कुरालाई शून्यताबाट बनाउनुको बुझाइमा प्रयोग गरिएको छ ।
diff --git a/content/01/07.md b/content/01/07.md
new file mode 100644
index 0000000..a14beb7
--- /dev/null
+++ b/content/01/07.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# पाँचौ दिन
+
+परमेश्‍वरले उहाँको सृष्‍टिको व्यवस्थित वृद्धिलाई निरन्तरता दिनुहुन्छ जुन उहाँले विगत चार दिनहरूमा सुरु गर्नुभएको थियो ।
+
+# जीवित जिवातहरूले पानी भरियोस्, र आकाशमा पन्क्षीहरू उडून्
+
+परमेश्‍वरले जलचरहरू र पन्क्षीहरू एउटा आज्ञा बोल्नुभएर बनाउनुभयो ।
+
+# सबैकुरा जो पौडन्छ
+
+परमेश्‍वरले माछालाई मात्र बनाउनुभएन, तर पानीमा बस्‍ने सबै किसिमका जीवित जिवातहरू बनाउनुभयो । त्यो प्रत्येक अस्तित्वमा छ किनभने परमेश्‍वरले त्यसलाई बनाउन रोज्‍नुभयो ।
+
+# सबै पन्क्षीहरू
+
+परमेश्‍वरले केवल एक किसिमको मात्रै पन्क्षी बनाउनुभएन, तर सबै विविध प्रकारका उदेक लाग्दा आकारहरू, नापहरू, रङ्गहरू, र जातहरूका पन्क्षीहरू बनाउनुभयो ।
+
+# त्यो असल थियो
+
+हरेक कदम परमेश्‍वरको बुद्धिमान् योजना र उद्देश्‍य अनुरूप ठ्‍याक्‍कै भयो भनी देखाउन यो पदावलीलाई सृष्‍टिभरी दोहोराइएको छ ।
+
+# तिनीहरूलाई आशिष् दिनुभयो
+
+तिनीहरू फलवन्त होऊन् र उहाँले तिनीहरूलाई राख्‍नुभएको संसारमा तिनीहरूको लागि सबैकुरा राम्रैसँग जाऊन् भनी परमेश्‍वरले उहाँको इच्‍छा बताउनुहुन्छ ।
diff --git a/content/01/08.md b/content/01/08.md
new file mode 100644
index 0000000..a97d355
--- /dev/null
+++ b/content/01/08.md
@@ -0,0 +1,31 @@
+# छैटौँ दिन
+
+दिनहरू र सृजनात्मक कार्यहरूको निरन्तर भइरहेको, व्यवस्थित वृद्धिमा अर्को घडी ।
+
+# सबै किसिमका जमिनमा बस्‍ने जन्तुहरू होऊन् !
+
+यो आज्ञा हो जुन तुरुन्तै भइहाल्यो किनभने त्यो परमेश्‍वरद्वारा बोलिएको थियो ।  यसलाई अवश्य हुनेछ भनेर बताउने एउटा निश्‍चयताको भनाइको रूपमा अनुवाद गर्न बढि स्वभाविक हुनसक्छ । उदाहरणको लागि, तपाईंले यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सक्‍नुहुन्थ्यो, “त्यहाँ सबै किसिमका जमिनमा बस्‍ने जन्तुहरू हुनेछन् ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# सबै किसिमका
+
+यसले एउटा ठूलो विविधतालाई सङ्‍केत गर्छ, तर वर्ग सहित ।
+
+# जमिनमा बस्‍ने जन्तुहरू
+
+पन्क्षीहरू, अथवा समुद्रहरूमा बस्‍ने जलचरहरू जस्तो नभई, जमिनमा बस्‍ने हरेक किसिमको जनावर ।
+
+# पालिने पशुहरू
+
+जमिनमा बस्‍ने जनावरहरूको ती जातहरू जो साधारणतया मानिसहरूसँग शान्तिपूर्वक बस्‍छन्-तह लगाइएको, वा घरपालुवा बनाइएको जनावरहरू ।
+
+# जमिनमा घस्रन्थ्यो
+
+यसले सम्भवतः घस्रने जीवहरू र कीरा-फट्याङ्ग्राहरूलाई समावेश गर्छ ।
+
+# जङ्‍गली
+
+ती जातका जनावरहरू जो साधारणतया मानिसहरूसँग शान्तिपूर्वक बस्दैनन्, किनभने प्रायजसो तिनीहरू मानिसहरूसँग डराउँछन्, वा तिनीहरूको लागि खतरनाक हुन्छन् ।
+
+# त्यो असल थियो
+
+हरेक कदम परमेश्‍वरको बुद्धिमान् योजना र उद्देश्‍य अनुरूप ठ्‍याक्‍कै भयो भनी देखाउन यो पदावली सृष्‍टिभरी दोहोराइएको छ ।
diff --git a/content/01/09.md b/content/01/09.md
new file mode 100644
index 0000000..7a182a0
--- /dev/null
+++ b/content/01/09.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# हामी बनाऔँ
+
+यसले मानिसलाई विशेष उद्देश्‍यको लागि विशेष तरिकाले बनाउने परमेश्‍वरको विचारपूर्वक गरिएको उहाँको इच्‍छा अनुसारको निर्णयलाई सङ्‍केत गर्छ । तपाईंले यसलाई यसरी अनुवाद अनुवाद गर्न सक्नुहुन्थ्यो, “हामी बनाउनेछौँ ।”
+
+# हामीलाई...हाम्रो...हामीलाई
+
+बाइबलले हामीलाई एकमात्र परमेश्‍वर हुनुहुन्छ भनेर सिकाउँछ, तर पुरानो करारमा भएको “परमेश्‍वर” शब्द बहुवचनको रूप हो, र परमेश्‍वरले आफैँसँग बोल्नुहुँदा सर्वनामको बहुवचनको रूप प्रयोग गर्नुहुन्छ । केहीले यसलाई परमेश्‍वरको वैभवलाई व्यक्त गर्ने विशेष किसिमको बोल्ने तरिका भनेर बुझ्छन्, र अरूहरूले यसलाई परमेश्‍वर पिताले पुत्र र आत्मासँग बोल्नुभएको भनेर बुझ्छन्, जोहरू सबै परमेश्‍वर हुनुहुन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-pronouns]])
+
+# हाम्रै स्वरूपमा
+
+स्वरूप भनेको कसैको वा केही कुराको भौतिक प्रस्तुति हो । मानव जाति यस्तो किसिमले बनाइएको थिए कि हामीले परमेश्‍वरका केही गुणहरू र विशेषताहरू देखाउँछौँ वा प्रतिनिधित्व गर्छौँ ।
+
+# हामी जस्तै हुन हाम्रै स्वरूपमा
+
+दुई पदावलीहरू, “हाम्रो स्वरूपमा” र “हामी जस्तै” युगल भनाइहरू हुन् । तिनीहरूको झण्डै उस्तै अर्थ हुन्छ । सँगै प्रयोग गर्दा, तिनीहरूले ठ्याक्‍कै नभए पनि, मानिस परमेश्‍वर जस्तै निकै हुनुपर्थ्यो भन्‍ने कुरालाई जोड दिन्छन् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-doublet]])
+
+# हामी जस्तै
+
+मानव जातिले परमेश्‍वरका केही गुणहरू लिन्छ, तर उहाँका सबै विशेषताहरू भने होइन । मानिस परमेश्‍वर जस्तै छ, तर उहाँको बराबरीको छैन वा उहाँ जस्तो हुनुहुन्छ ठ्याक्‍कै त्यस्तो छैन भनेर देखाउने शब्दहरू चलाएर यो पदावलीलाई अनुवाद गर्नुपर्छ ।
+
+# माथि राज गर्नु
+
+पृथ्वी र जीव-जन्तुहरू कसरी चलाइनु पर्नेछ भनेर व्यवस्थापन गर्न, डोहोर्‍याउन, र नियन्‍त्रण गर्न परमेश्‍वरले मानिसहरूलाई अधिकार र शक्ति दिनुभयो ।
diff --git a/content/01/10.md b/content/01/10.md
new file mode 100644
index 0000000..92b84a6
--- /dev/null
+++ b/content/01/10.md
@@ -0,0 +1,31 @@
+# केही माटो लिनुभयो
+
+परमेश्‍वरले मानिसलाई जमिनको धूलो वा सुक्खा माटोबाट बनाउनुभयो । यो शब्द पृथ्वीको लागि प्रयोग हुने सामान्य शब्दबाट शायद फरक हुनुपर्छ ।
+
+# त्यसलाई आकार दिनुभयो
+
+कुनै व्यक्तिले केही कुरालाई कसरी आफ्नै हातले बनाउँछ भन्‍ने कुरासँग तुलना गर्दै, यो शब्दले मानिसलाई परमेश्‍वर आफैँले ढाँचाकाँचा दिनुभयो भनेर व्यक्त गर्दछ । “बनाउनु” भन्दा फरक शब्द प्रयोग होस् भनेर पक्‍का गर्नुहोस् । ख्याल राख्‍नुहोस् कि उहाँले एउटा साधारण बोलेको आज्ञाद्वारा बनाउनुभएको अरू सबै कुराहरू भन्दा यो धेरै फरक छ ।
+
+# एउटा मानिस
+
+यो समयमा केवल मानिसलाई मात्र बनाइएको थियो; स्‍त्रीलाई पछि फरक तरिकाले बनाइएको थियो ।
+
+# जीवन फुकिदिनुभयो
+
+एउटा मानिसले कसरी सास फेर्छ भन्‍ने कुरासँग तुलना गर्दै, यो पदावलीले परमेश्‍वरको निकै व्यक्तिगत, तथा घनिष्‍ठ कार्यलाई व्यक्त गर्छ जसै उहाँले आफैँबाट आदमको शरीर भित्र जीवन सार्नुभयो ।
+
+# जीवन
+
+यो क्षणमा, परमेश्‍वरले मानिस भित्र दुवै शारीरिक र आत्मिक जीवन फुकिदिनुभयो ।
+
+# आदम
+
+आदमको नाम पुरानो करारको “मानिस”को लागि प्रयोग हुने शब्द नै हो, र “माटो” शब्दको लागि मिल्दोजुल्दो पनि छ जसबाट उनी बनाइएका थिए ।
+
+# एउटा विशाल बगैँचा
+
+एउटा उद्देश्‍यको लागि रूखहरू र बोट-बिरुवाहरू रोपिएको जमिनको एउटा क्षेत्र- प्राय अनाज उब्जाउन वा सुन्दरता प्रदान गर्न ।
+
+# त्यसको रेखदेख गर्न
+
+मलजल गरेर, झार उखेलेर, पानी हालेर, कटनी गरेर, रोप्‍ने आदि गरेर बगैँचाको सम्भार गर्न ।
diff --git a/content/01/11.md b/content/01/11.md
new file mode 100644
index 0000000..598ef17
--- /dev/null
+++ b/content/01/11.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# बीचमा
+
+केन्द्रिय स्थानले दुई रूखहरूको महत्त्वलाई जोड दिन्छ ।
+
+# बगैँचा
+
+एउटा उद्देश्‍यको लागि रूखहरू र बोट-बिरुवाहरू रोपिएको जमिनको एउटा क्षेत्र- प्राय अनाज उब्जाउन वा सुन्दरता प्रदान गर्न ।
+
+# जीवनको रूख
+
+यस रूखको फल खाने जो कोही कहिल्यै मर्नेथिएन ।
+
+# असल र खराबको ज्ञान दिने रूख
+
+यस रूखको फलले एउटा व्यक्तिलाई दुवै असल र खराब जान्‍ने बनाउन सक्थ्यो ।
+
+# ज्ञान
+
+व्यक्तिगत अनुभवबाट थाहा पाउनु वा बुझ्नु ।
+
+# असल र खराब
+
+खराब असलको विपरीत हो । जसरी “असल”ले परमेश्‍वरलाई मनपर्ने कुरालाई जनाउँछ, “खराब”ले परमेश्‍वरलाई मन नपर्ने सबै कुराहरूलाई जनाउँछ ।
+
+# मर्नेथियो
+
+यसो गरेमा, ऊ दुवै शारीरिक र आत्मिक रूपले मर्नेथियो ।
diff --git a/content/01/12.md b/content/01/12.md
new file mode 100644
index 0000000..45ce901
--- /dev/null
+++ b/content/01/12.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# असल होइन
+
+यो पहिलो चोटि हो कि सृष्‍टिको केही कुरा असल थिएन । यसको अर्थ हो कि यो “अझै असल भइहालेको थिएन” किनभने परमेश्‍वरले मानव जातिको सृष्‍टिको कामलाई सकाउनुभएको थिएन ।
+
+# एक्लै
+
+अर्को व्यक्तिसँग सम्बन्ध गाँस्‍ने, र सन्तान जन्माएर वृद्धि गर्ने कुनै सम्भावना बिना आदम मात्र एक्लो मानिस थियो ।
+
+# आदमको सहयोगी
+
+परमेश्‍वरले आदमलाई दिनुभएको काम पूरा गर्नलाई साथ दिन तिनीसँग मिल्दोजुल्दो देखिने खालको त्यहाँ कोही थिएन ।  कुनै पनि जनावरले यो गर्न सक्‍ने थिएन ।
diff --git a/content/01/13.md b/content/01/13.md
new file mode 100644
index 0000000..6aec9cd
--- /dev/null
+++ b/content/01/13.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# एउटा गहिरो निद्रा
+
+यो सामान्य भन्दा बढि गहिरो निद्रा थियो ।
+
+# आदमको करङ्गहरूमध्येको एउटा लिनुभयो र बनाउनुभयो
+
+यी क्रियापदहरूले आदमबाट करङ्ग निकाल्नु भएर त्यसलाई स्‍त्रीको आकार दिने परमेश्‍वरको निकै व्यक्तिगत कार्यलाई सङ्‍केत गर्छन् ।
+
+# एउटा स्‍त्री
+
+तिनी पहिलो स्‍त्री थिईन्, अहिलेसम्म कमी भइरहेको मानव जातिको महिला संस्करण ।
+
+# तिनलाई उसकहाँ ल्याउनुभयो
+
+परमेश्‍वरले व्यक्तिगत रूपले तिनीहरूको परिचय गराइदिनुभयो । उहाँले झण्डै एउटा विशेष उपहार दिनुभए झैँ गरेर स्‍त्रीलाई आदमकहाँ प्रस्तुत गर्नुभयो ।
diff --git a/content/01/14.md b/content/01/14.md
new file mode 100644
index 0000000..196abc7
--- /dev/null
+++ b/content/01/14.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# आखिरमा !
+
+आदमले उदेक मानेको प्रतिक्रियाले यो सङ्‍केत गर्छ कि उनी स्‍त्री जस्तै कसैलाई पर्खिरहेका थिए ।
+
+# म जस्तै
+
+तिनीहरू बीचमा महत्त्वपूर्ण भिन्‍नताहरू भएता पनि स्‍त्री आदम जस्तै प्रकारकी प्राणी थिईन्
+
+# स्‍त्री
+
+यो शब्द मानिसको लागि प्रयोग हुने शब्दको स्‍त्रीवाचक रूप हो ।
+
+# मानिसबाट बनाइएको
+
+स्‍त्री आदमको आफ्नै शरीरबाट सिधै बनाइएकी थिईन् ।
+
+# मानिसले छोड्छ
+
+भविष्यमा सामान्य माहोल के हुनेथियो भनी सङ्‌केत गर्नलाई यसलाई वर्तमान कालमा बताइएको छ । आदमको बाबु र आमा थिएनन्, तर अरू सबै मानिसहरूको हुनेथियो ।
+
+# एउटै हुन्छ
+
+पति र पत्‍नी एकता र एक अर्काप्रतिको प्रतिबद्धताको एउटा घनिष्‍ठ बन्धनमा हुनेछन् जसले तिनीहरूको अन्य जोसुकैसँगको सम्बन्धलाई उछिन्‍नेछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-idiom]])
diff --git a/content/01/15.md b/content/01/15.md
new file mode 100644
index 0000000..681d3a9
--- /dev/null
+++ b/content/01/15.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# परमेश्‍वरले बनाउनुभयो
+
+परमेश्‍वरले मानिस र स्‍त्रीलाई एउटा विशेष तरिकाले बनाउनुभयो ।
+
+# उहाँको आफ्नै स्वरूपमा
+
+स्वरूप भनेको कसैको वा केही कुराको भौतिक प्रस्तुति हो । परमेश्‍वरले मानिसहरूलाई उहाँका केही गुणहरू र विशेषताहरू देखाउने वा प्रतिनिधित्व गर्ने बनाउनुभयो, तर उहाँसँग बराबर हुने भने होइन ।
+
+# धेरै असल
+
+अघिल्ला दिनहरूमा “यो असल थियो” भन्‍ने भनाइहरू भन्दा बढि तीव्र भनाइ हो । “धेरै असल”ले सम्पूर्ण सृष्‍टिलाई जनाउँछ, केवल मानिस र स्‍त्रीलाई मात्र होइन । सबैकुरा ठ्याक्‍कै परमेश्‍वरले चिताउनुभए जस्तै थियो ।
+
+# सृष्‍टि
+
+छ दिनको अवधि जुन समयमा परमेश्‍वरले अस्तित्वमा भएका सबैकुराहरूलाई बनाउनुभयो ।
diff --git a/content/01/16.md b/content/01/16.md
new file mode 100644
index 0000000..115d30e
--- /dev/null
+++ b/content/01/16.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# सातौँ दिन
+
+छ दिनको सृष्‍टिको कार्य समाप्‍त भएपछि आएको अर्को दिन ।
+
+# उहाँले गरिरहनुभएका सबै कार्यहरू सिद्ध्याउनुभयो
+
+खासगरी, परमेश्‍वरले सृष्‍टिको कामलाई सिद्ध्याउनुभयो । उहाँले अझैपनि अन्य कामहरू भने गर्नुहुन्छ ।
+
+# सातौँ दिनलाई आशिष् दिनुभयो
+
+परमेश्‍वरसँग सातौँ दिन, र त्यसपछि आउने हरेक सातौँ दिनको लागि एउटा विशेष, सकारात्मक योजना थियो ।
+
+# त्यसलाई पवित्र बनाउनुभयो
+
+त्यो भनेको, परमेश्‍वरले त्यस दिनलाई एउटा विशेष दिनको रूपमा “अलग गर्नुभयो” । यसलाई हप्ताको अरू छ दिनहरू झैँ प्रयोग गर्नहुँदैनथ्यो ।
+
+# ब्रह्‍माण्ड
+
+यसले दुवै दृश्य र अदृश्य कुराहरू गरेर, परमेश्‍वरले पृथ्वी र स्वर्गहरूमा बनाउनुभएको सबैकुराहरूलाई समेट्छ ।
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/02/01.md b/content/02/01.md
new file mode 100644
index 0000000..0c93640
--- /dev/null
+++ b/content/02/01.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# सुन्दर बगैँचा
+
+परमेश्‍वरले आदम र हव्वालाई रमाउन र तीबाट खानलाई तयार पार्नुभएको रूखहरू र बोट-बिरुवाहरूको एउटा विशेष सङ्‍ग्रह । यो उही शब्द हुनुपर्छ जुन  [१:११](01/11) मा प्रयोग गरिएको थियो । यसलाई त्यहाँ कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# लाज
+
+हामीले पाप गरेका छौँ वा कुनै तरिकाले हामी चुकेका छौँ भन्‍ने ज्ञानका साथ आउने भाव ।
+
+# परमेश्‍वरसँग बातचित गरे
+
+“बातचित गर्नु”को लागि उही शब्द हुनुपर्छ जुन एउटा मानिससँग कुरा गर्दा प्रयोग हुन्छ । परमेश्‍वरले मानिस र स्‍त्रीसँग कुरा गर्न एउटा भौतिक रूप लिनुभएको हुनुपर्छ कारण धर्मशास्‍त्रले तिनीहरूले उहाँसँग आमने-सामने कुरा गरे भन्‍ने सङ्‍केत गर्छ ।
diff --git a/content/02/02.md b/content/02/02.md
new file mode 100644
index 0000000..bd18531
--- /dev/null
+++ b/content/02/02.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# एउटा सर्पो
+
+एउटा लाम्चो, खुट्टा नभएको जमिनमा बस्‍ने प्राणी जुन अहिले आफ्नो पेटमा घस्रेर हिँड्छ । हुन त पछि कथामा सर्पो शैतान हो भनेर खुलाइन्छ, यस परिपेक्षमा यहाँ यो भनिनु हुन्‍न ।
+
+# धूर्त
+
+छक्क्याउने मनसायको साथ, चलाख र छट्टु ।
+
+# उसले स्‍त्रीलाई सोध्यो, “के परमेश्‍वरले तिमीहरूलाई साँच्चै बगैँचामा भएका कुनैपनि रूखहरूबाट फल नखानू भन्‍नुभयो ?”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “उसले स्‍त्रीलाई परमेश्‍वरले तिनीलाई बगैँचामा भएका कुनैपनि रूखहरूबाट फल साँच्चै नखानू भन्‍नुभएको थियो कि भनेर सोध्यो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# के परमेश्‍वरले तिमीहरूलाई साँच्चै नखानू भन्‍नुभयो ... बगैँचामा ?
+
+यो आलङ्‍कारिक प्रश्‍न हो । सर्पले स्‍त्रीलाई बगैँचामा भएका कुनैपनि रूखहरूबाट नखानू भनी परमेश्‍वरले वास्तवमै भन्‍नुभयो कि भनेर सोध्यो । तर ऊ केवल ढोङ्ग गरिरहेको थियो कि परमेश्‍वरले भन्‍नुभएको कुरा उसलाई थाहा थिएन किनभने ऊ स्‍त्रीको मनमा शङ्‍का सिर्जना गर्न चाहन्थ्यो । ऊ तिनले परमेश्‍वरको भलाइलाई प्रश्‍न सोधेको चाहन्थ्यो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]])
+
+# तिमीहरू
+
+यदि तपाइंको भाषामा “तिमी”को लागि बताउन खोजिएको मानिसहरूको सङ्ख्या अनुसार फरक शब्दहरू छन् भने, बहुवचनको रूप प्रयोग गर्नुहोस् । परमेश्‍वरले यो आज्ञा मानिस र स्‍त्री दुवैलाई दिनुभएको थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-pronouns]])
+
+# कुनैपनि रूखहरूबाटको फल
+
+बगैँचामा भएका हरेक विभिन्‍न रूखहरूबाटको सबै प्रकारका फलहरू ।
diff --git a/content/02/03.md b/content/02/03.md
new file mode 100644
index 0000000..696c7b2
--- /dev/null
+++ b/content/02/03.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# स्‍त्रीले जवाफ दिई, “परमेश्‍वरले हामीलाई हामीले कुनै पनि रूखको फल खान सक्छौँ भन्‍नुभयो केवल ... तिमीहरू मर्नेछौ ।’”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई यसो भन्‍नुभएको थियो भनेर स्‍त्रीले जवाफ दिइन् कि तिनीहरूले कुनै पनि रूखको फल खान सक्थे, केवल असल र खराबको ज्ञान दिने रूखबाट खानहुने थिएन, र यदि तिनीहरूले त्यो फल खाए वा त्यसलाई छोए मात्र भने, तिनीहरू मर्नेथिए ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# यदि तिमीहरूले त्यो फल खान्छौ भने ... तिमीहरू मर्नेछौ
+
+यदि तपाइंको भाषामा “तिमी”को लागि बताउन खोजिएको मानिसहरूको सङ्ख्या अनुसार फरक शब्दहरू छन् भने, बहुवचनको रूप प्रयोग गर्नुहोस् । परमेश्‍वरले यो आज्ञा मानिस र स्‍त्री दुवैलाई दिनुभएको थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-pronouns]])
+
+# फल
+
+यो कस्तो किसिमको फल थियो भनी हामी जान्दैनौँ । हामी केवल यति जान्दछौँ कि त्यो यो रूखमा फल्थ्यो । यदि सम्भव हुन्छ भने यहाँ फलको लागि सामान्य शब्द प्रयोग गर्नु बेस हुन्छ, र कुनै खास किसिमको फलको लागि प्रयोग हुने शब्द होइन ।
+
+# असल र खराबको ज्ञान दिने रूख
+
+स्‍त्रीले ठीकसँग बुझिन् कि तिनीहरूलाई यस एउटा रूखबाट खान अनुमति थिएन जसले तिनीहरूलाई खराब र असल बुझ्‍न सक्षम बनाउने थियो ।
+
+# तिमीहरू मर्नेछौ
+
+मृत्यु, वा कुनै व्यक्तिको भौतिक जीवन सकिने कुराको लागि, तपाईंको साधारण शब्द प्रयोग गर्नुहोस् । मृत्युको कल्पना निकै कठोर सुनिन्छ जस्तो लागेर मात्रै त्यो शब्दलाई नपन्साउनुहोस् ।
diff --git a/content/02/04.md b/content/02/04.md
new file mode 100644
index 0000000..aa2006c
--- /dev/null
+++ b/content/02/04.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# सर्पले स्‍त्रीलाई जवाफ दियो, “त्यो सत्य होइन ! ... उहाँले बुझ्‍नुभए जस्तै तिमीहरूले असल र खराब बुझ्‍नेछौ ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “सर्पले स्‍त्रीलाई जवाफ दियो कि त्यो सत्य थिएन ! तिनीहरू मर्नेथिएनन् । परमेश्‍वरले केवल जान्‍नुहुन्थ्यो कि तिनीहरूले त्यो खाने बित्तिक्‍कै, तिनीहरू परमेश्‍वर जस्तै हुनेथिए र उहाँले बुझ्‍नुभए जस्तै तिनीहरूले असल र खराब बुझ्‍नेथिए ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तिमीहरू मर्नेछैनौ ... तिमीहरूले त्यो खाऊ ... तिमीहरू परमेश्‍वर जस्तै हुनेछौ
+
+यदि तपाइंको भाषामा “तिमी”को लागि बताउन खोजिएको मानिसहरूको सङ्ख्या अनुसार फरक शब्दहरू छन् भने, बहुवचनको रूप प्रयोग गर्नुहोस् । शैतानले दुवै मानिस र स्‍त्रीलाई के हुनेथियो भन्‍ने बारेमा बताउँदै थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-pronouns]])
+
+# परमेश्‍वर जस्तै
+
+मानिस र स्‍त्री अघिबाटै परमेश्‍वरको प्रतिरूपमा बनाइएका थिए । सर्पले सल्लाह दिँदै छ कि यदि स्‍त्रीले खराब बुझिन् भने तिनी अझै परमेश्‍वर जस्तै हुनेथिईन् । तर, परमेश्‍वरले तिनीसँग यो ज्ञान भएको कहिल्यै चाहनुभएन ।
+
+# असल र खराब बुझ्‍नेछौ
+
+के कुराहरू असल छन् र के कुराहरू खराब छन् भनी व्यक्तिगत अनुभवबाट थाहा पाउनु, वा कुनै कुरा असल हो वा खराब हो भनी थाहा पाउन सक्षम हुनु ।
+
+# असल र खराब
+
+यो विपरीत अर्थहरू भएको शब्दहरूको संयोजन हो जसले सम्पूर्णतालाई जनाउँछ । “असल” र “खराब” दुई टाढाका विन्दुहरू हुन् जसले तिनीहरू बीचमा भएका सबै कुराहरूको प्रतिनिधित्व गर्छ । शैतानले भन्दैछ के असल र खराब छ भनी तिनीहरूले सबैकुरा बुझ्‍नेथिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-merism]])
diff --git a/content/02/05.md b/content/02/05.md
new file mode 100644
index 0000000..ff20aab
--- /dev/null
+++ b/content/02/05.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# बुद्धिमान्
+
+स्‍त्रीले सर्पसँग भएको देखिए झैँ, र परमेश्‍वरसँग भएको जस्तै अन्तरदृष्‍टि र समझ पाउन चाहिन् ।
+
+# जो तिनीसँगै थिए
+
+यो महत्त्वपूर्ण जानकारी हो किनभने यसले देखाउँछ कि स्‍त्रीले त्यो फल खाने निर्णय गर्दा मानिस पनि उपस्थित थिए ।
diff --git a/content/02/06.md b/content/02/06.md
new file mode 100644
index 0000000..da8e206
--- /dev/null
+++ b/content/02/06.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# तिनीहरूका आँखाहरू खोलिए
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरूले चीजहरूलाई फरक तरिकाले देखे ।” यो अभिव्यक्तिको अर्थ हुन्छ कि तिनीहरूले पहिले पटक केही कुरा अब बुझे । तपाईंको भाषामा, त्यस्तै अर्थ भएको कुनै एउटा अभिव्यक्ति हुन सक्छ जुन तपाईंले यसलाई अनुवाद गर्न प्रयोग गर्न सक्‍नुहुन्थ्यो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-merism]])
+
+# तिनीहरू नाङ्गै थिए भनी चाल पाए
+
+मानिस र स्‍त्रीले परमेश्‍वरको अनाज्ञापालन गरेपछि, तिनीहरू नाङ्गै भएकोमा लज्‍जित महसुस गरे । त्यसैले गर्दा तिनीहरूले आफ्ना नाङ्गा शरीरहरूलाई ढाक्‍ने कोसिस गर्न पातहरूको प्रयोग गरे ।
+
+# तिनीहरूले तिनीहरूको शरीरहरू ढाक्‍ने कोसिस गरे
+
+मानिस र स्‍त्रीले परमेश्‍वरबाट लुक्‍नलाई तिनीहरूको शरीरहरू ढाक्‍ने कोसिस गरे किनकि तिनीहरू नाङ्गै भएकोमा लज्‍जित थिए । तपाईंले त्यसलाई स्‍पष्‍ट पार्न चाहन सक्‍नुहुन्छ । वैकल्पिक अनुवादः “तिनीहरू नाङ्गै भएकोमा लज्‍जित थिए, र परमेश्‍वरबाट लुक्‍नलाई तिनीहरूको शरीरहरू ढाक्‍ने कोसिस गरे” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
diff --git a/content/02/07.md b/content/02/07.md
new file mode 100644
index 0000000..bb02672
--- /dev/null
+++ b/content/02/07.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# परमेश्‍वर हिँड्नुहुँदै
+
+मानिस र हव्वासँग हिँड्न र कुरा गर्न परमेश्‍वर नियमित रूपले बगैँचामा आउनुहुन्थ्यो जस्तो देखिन्छ । यो कस्तो देखिन्थ्यो भनेर हामी जान्दैनौँ । यदि सम्भव छ भने, एउटा मानिस हिँडेको बारेमा कुरा गर्न चलाउने शब्द नै प्रयोग गर्नु बेस हुन्छ ।
+
+# त्यसपछि परमेश्‍वरले मानिसलाई बोलाउनुभयो, “तँ कहाँ छस् ?”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “त्यसपछि परमेश्‍वरले मानिसलाई बोलाउनुभयो र उनी कहाँ थिए भनी सोध्नुभयो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तँ कहाँ छस् ?
+
+यो आलङ्कारिक प्रश्‍न हो । परमेश्‍वरलाई यो प्रश्‍नको जवाफ पहिले नै थाहा थियो । यो प्रश्‍न सोध्‍नुको उद्देश्‍य मानिस र स्‍त्रीलाई तिनीहरू किन लुकिरहेका थिए भनी व्याख्या गर्न कर लगाउन थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]])
+
+# तँ
+
+यदि तपाइंको भाषामा “तिमी”को लागि बताउन खोजिएको मानिसहरूको सङ्ख्या अनुसार फरक शब्दहरू छन् भने, एकवचनको रूप प्रयोग गर्नुहोस् । परमेश्‍वर केवल मानिससँग मात्र बोलिरहनुभएको थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-pronouns]])
+
+# आदमले जवाफ दिए, “मैले तपाईंलाई बगैँचामा हिँडिरहनुभएको सुने, र म डराएँ, किनभने म नाङ्गै थिएँ । त्यसैले म लुकेँ ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “आदमले जवाफ दिए कि उनले परमेश्‍वरलाई बगैँचामा हिँडिरहनुभएको सुने, र डराए, किनभने उनी नाङ्गै थिए । त्यसैले उनी लुके” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
diff --git a/content/02/08.md b/content/02/08.md
new file mode 100644
index 0000000..80038ed
--- /dev/null
+++ b/content/02/08.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# तब परमेश्‍वरले सोध्‍नुभयो, “तँ नाङ्गै छस् भनी कसले भन्यो ? के तैँले मैले नखानू भनेको फल खाइस् ?”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “त्यसपछि परमेश्‍वरले सोध्‍नुभयो कि कसले आदमलाई उनी नाङ्गै थिए भनी बतायो, र उनले परमेश्‍वरले नखानू भनेको फल खाए कि भनी सोध्‍नुभयो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# कसले तँलाई तँ नाङ्गै छस् भनी बतायो ?
+
+अथवा, “तँले आफू नाङ्गै छु भनेर कसरी पत्ता लगाइस् ? के तैँले मैले नखानू भनेको फल खाइस् ?” परमेश्‍वरलाई अघिबाटै उहाँले सोध्‍नुभएका सबै प्रश्‍नहरूको जवाफ थाहा छ । यो र यसपछिको प्रश्‍न सोध्‍नुभएर, उहाँले आदमलाई आफ्नो अनाज्ञापालनको पाप स्वीकार गर्ने अवसर दिँदै हुनुहुन्थ्यो । नाङ्गो हुनु कुनै पाप थिएन । तिनीहरूले पाप गरेका थिए भनेर तिनीहरूको शर्मले देखायो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]])
+
+# के तैँले मैले नखानू भनेको फल खाइस् ?
+
+यो आलङ्कारिक प्रश्‍न हो । परमेश्‍वरले नखानू भन्‍नुभएको फल आदमले खाएका थिए भनेर परमेश्‍वरलाई पहिल्यै थाहा थियो । यसलाई एउटा कथनको रूपमा अनुवाद गर्न सकिन्छः “मैले नखानू भनेको फल तैँले खाइस् !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]])
+
+# तिनले मलाई फल दिइन्
+
+मानिसले आफ्नो अनाज्ञापालन स्वीकार गर्नु र परमेश्‍वरको अनाज्ञापालन गर्नुको जिम्मेवारी लिनुको साटोमा स्‍त्रीलाई दोष लगाए ।
+
+# त्यसपछि परमेश्‍वरले स्‍त्रीलाई सोध्‍नुभयो , “यो तैँले के गरिस् ?”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “त्यसपछि परमेश्‍वरले स्‍त्रीलाई तिनीले के गरेकी थिइन् भनेर सोध्‍नुभयो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# यो तैँले के गरिस् ?
+
+अथवा, “तैँले यसो किन गरिस् ?” परमेश्‍वरलाई यो प्रश्‍नको जवाफ पहिल्यै थाहा थियो । यो प्रश्‍न सोध्‍नुभएर, उहाँले स्‍त्रीलाई आफ्नो गल्ती मान्‍ने अवसर दिँदै हुनुहुन्थ्यो । उहाँले तिनले गरेको कुरा तिनले गर्नुहुने थिएन भनेर पनि जटाउँदै हुनुहुन्थ्यो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]])
+
+# सर्पले मलाई छल गर्‍यो
+
+सर्पले तिनीलाई झुक्‍क्यायो वा गल्ती गर्नलाई डोहोर्‍यायो । त्यसले तिनीलाई झूट बोल्यो । त्यसले तिनीमाथि टुनामुना गर्‍यो वा तिनीलाई तन्‍त्रमन्‍त्रको मोहनी लायो भनेर सङ्‍केत गर्ने शब्द नचलाउनुहोस् । स्‍त्रीले आफ्नो अनाज्ञापालन स्वीकार गर्नु र परमेश्‍वरको अनाज्ञापालन गर्नुको जिम्मेवारी लिनुको साटोमा सर्पलाई दोष लगाइन् ।
diff --git a/content/02/09.md b/content/02/09.md
new file mode 100644
index 0000000..ca5fd10
--- /dev/null
+++ b/content/02/09.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# तँ श्रापित् भएको छस् !
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “म तँलाई सराप्छु !” वा, “तँमाथि ठूलो हानि आइपर्नेछ ।” जादुको अर्थ दिने शब्द नचलाउनुहोस् ।
+
+# एक अर्कालाई हेला हर्नेछौ
+
+स्‍त्रीले सर्पलाई घृणा गर्ने थिइन् र सर्पले स्‍त्रीलाई घृणा गर्ने थियो । स्‍त्रीका सन्तानहरूले पनि सर्पका सन्तानहरूलाई घृणा गर्ने थिए, र सर्पका सन्तानहरूले तिनीहरूलाई हेला गर्ने थिए ।
+
+# स्‍त्रीको सन्तान
+
+उनका सन्तानहरूमध्येमा विशेष गरेर एक जनालाई जनाउँछ ।
+
+# तेरो टाउको कुच्च्याउनेछ
+
+स्‍त्रीको सन्तानले सर्पको सन्तानलाई नाश पार्नेछ ।
+
+# उसको कुर्कुच्चो डस्‍नेछस्
+
+सर्पको सन्तानले स्‍त्रीको सन्तानलाई चोट पार्नेछ ।
diff --git a/content/02/10.md b/content/02/10.md
new file mode 100644
index 0000000..b1b8c61
--- /dev/null
+++ b/content/02/10.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# प्रसव-वेदना ज्यादै पिडापूर्ण
+
+केही भाषाहरूले यसलाई क्रियापदको रूपमा व्यक्त गर्न आवश्‍यक पर्न सक्छ । तपाईंले भन्‍न सक्‍नुहुन्थ्यो, “तैँले सन्तान जन्माउँदा म तँलाई धेरै पिडा हुने तुल्याउनेछु ।”
diff --git a/content/02/11.md b/content/02/11.md
new file mode 100644
index 0000000..00d7a1c
--- /dev/null
+++ b/content/02/11.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# भूमि श्रापित भएको छ
+
+आदमको अनाज्ञापालको दण्ड स्वरूप, पृथ्वी अब फलदायी हुने थिएन । आदमले खानलाई पर्याप्‍त खानेकुरा जुटाउनलाई कठोर मिहिनेत गर्नुपर्ने थियो ।
+
+# तँ मर्नेछस्
+
+तिनीहरूको अनाज्ञापालनको अन्तिम दण्ड भनेको मृत्यु थियो । आत्मिक मृत्यु भनेको हामी परमेश्‍वरबाट अलग गरिनु हो । शारीरिक मृत्यु भनेको हामी हाम्रो शरीरबाट अलग गरिनु हो ।
+
+# माटोमा फर्कनेछस्
+
+परमेश्‍वरले आदमलाई माटोबाट बनाउनुभयो र उसलाई जीवन दिनुभयो । पापको फलस्वरूप, उसको जीवन उसबाट लगिनेछ र उसको शरीर कुहिनेछ र फेरि माटो हुनेछ ।
+
+# हव्‍वा, जसको अर्थ ‘जीवन दिने’ हो
+
+परमेश्‍वरले आदम र हव्‍वालाई जीवन दिनुभयो, र हरेक व्यक्तिमा यो जीवन जन्मद्वारा सर्छ ।
+
+# सबै मानिसहरूकी आमा
+
+यसको अर्थ हो कि तिनी सबै मानिसहरूकी महिला पूर्वज हुने थिइन् । केही भाषाहरूले “तिनी सबै मानिसहरूकी हजुरआमा हुने थिइन्” भन्छन् ।
diff --git a/content/02/12.md b/content/02/12.md
new file mode 100644
index 0000000..a4bfc46
--- /dev/null
+++ b/content/02/12.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# असल र खराब जानेर हामी जस्तै
+
+यहाँ, यो वाक्यांशले आदम र हव्‍वा परमेश्‍वर जस्तै हुने नयाँ तरिकालाई औँल्याउँछ । किनभने तिनीहरूले पाप गरेका थिए, तिनीहरू दुष्‍टताको बारेमा जानकार थिए र त्यसलाई महसुस गर्न सक्थे । तपाईं भन्‍न सक्‍नुहुन्छ, “किनभने अब तिनीहरूले दुवै असर र खराब जान्दथे ।”
+
+# हामी जस्तै
+
+बाइबलले हामीलाई एकमात्र परमेश्‍वर हुनुहुन्छ भनेर सिकाउँछ, तर पुरानो करारको “परमेश्‍वर”को लागि प्रयोग हुने शब्द बहुवचन हो, र परमेश्‍वरले आफैँसँग कुरा गर्नुहुँदा सर्वनामको बहुवचनको रूपलाई चलाउनुहुन्छ । केहीले यसलाई परमेश्‍वरको वैभवलाई व्यक्त गर्ने विशेष किसिमको बोल्ने तरिका भनेर बुझ्छन्, र अरूहरूले यसलाई परमेश्‍वर पिताले पुत्र र आत्मासँग बोल्नुभएको भनेर बुझ्छन्, जोहरू सबै परमेश्‍वर हुनुहुन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-pronouns]])
+
+# असल र खराब
+
+यो विपरीत अर्थहरू भएको शब्दहरूको संयोजन हो जसले सम्पूर्णतालाई जनाउँछ । “असल” र “खराब” दुई टाढाका विन्दुहरू हुन् जसले तिनीहरू बीचमा भएका सबै कुराहरूको प्रतिनिधित्व गर्छ । परमेश्‍वरले भन्दै हुनुहुन्छ तिनीहरूले के असल र खराब छ भनी सबैकुरा बुझ्‍नेथिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-merism]])
+
+# तिनीहरूलाई स्वीकृति दिनुहुँदैन
+
+यसलाई कर्तृ वाच्यमा अनुवाद गर्न सकिन्छः “हामीले तिनीहरूलाई अनुमति दिनुहुँदैन” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive]])
+
+# फल
+
+फलको खास प्रकार खुलाइएको छैन, त्यसैले फलको लागि सामान्य शब्द नै प्रयोग गरेर अनुवाद गर्दा बेस हुन्छ ।
+
+# जीवनको रूख
+
+यो फल भएको वास्तविक रूख थियो । [१:११](01/11) मा हेर्नुहोस् । यदि कुनै व्यक्तिले यो फल खायो भने ऊ निरन्तर जिउने थियो र कहिल्यै मर्ने थिएन ।
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/03/01.md b/content/03/01.md
new file mode 100644
index 0000000..93f2f5a
--- /dev/null
+++ b/content/03/01.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# लामो समयपछि
+
+यो कथा सृष्‍टिको धेरै पुस्ताहरू पछि (सयौँ वर्ष) हुन आउँछ ।
+
+# धेरै दुष्‍ट र हिंस्रक
+
+यसरी भन्‍नु बढि स्वभाविक हुनसक्छ, “धेरै दुष्‍ट भएका थिए र हिंसात्मक कामहरू गर्थे” ।
+
+# यो यति खराब भयो
+
+यसरी भन्‍नु बढि स्पष्‍ट हुन सक्छ, “मानिसहरूले यस्तो हिंसात्मक र दुष्‍ट किसिमले व्यवहार गरिरहेका थिए कि परमेश्‍वरले ।”
+
+# परमेश्‍वरले नष्‍ट गर्ने निर्णय गर्नुभयो
+
+यसको अर्थ पृथ्वी नै पूर्ण रूपले नष्‍ट हुने थियो भन्‍ने होइन । बरु परमेश्‍वरले सबै मानिसहरूलाई नष्‍ट गर्ने योजना गर्नुभयो जसले उहाँको विरुद्धमा विद्रोह गरेका थिए र जसले त्यस्तो दुष्‍टता र हिंसा गरेका थिए । यो जलप्रलयले जमिनमा बस्‍ने सबै जन्तुहरू र पन्क्षीहरूलाई पनि मार्नेथियो ।
+
+# एउटा ठूलो जलप्रलय
+
+धेरै गहिरो पानी जसले पृथ्वीलाई ढाक्‍ने थियो, ती ठाउँहरूमा पनि जहाँ जमिन साधारणतया सुक्खा थियो, र उच्च पहाडहरूको चुचुरोहरूलाई पनि ढाक्‍ने थियो ।
diff --git a/content/03/02.md b/content/03/02.md
new file mode 100644
index 0000000..3f856af
--- /dev/null
+++ b/content/03/02.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# परमेश्‍वर नोआसँग खुशी हुनुहुन्थ्यो
+
+परमेश्‍वर नोआसँग खुशी हुनुहुन्थ्यो किनभने उनले परमेश्‍वरको डर मान्थे र उहाँको आज्ञापाल गर्थे । त्यसैले नोआ पापरहित नभएता पनि , परमेश्‍वर उनीप्रति अनुग्रहि हुनुभयो र उनको परिवारलाई विनाशकारी जलप्रलयबाट जोगाउने योजना गर्नुभयो । पक्‍का गर्नुहोस् कि यो नोआ भाग्यमानी थिए वा उनी केवल उम्कन पुगे भनेको जस्तो नसुनियोस् । बरु, यो परमेश्‍वरको चुनाव थियो ।
+
+# ठूलो बाढि ल्याउन लाग्‍नुभएको थियो
+
+परमेश्‍वरले धेरै पानी पठाउनुभएर पृथ्वीलाई गहिरो पानीले ढाक्‍ने योजना गर्नुभयो । अर्थात्, उहाँले धेरै पानी पर्न लगाउनुभएर बाढि ल्याउने योजना गर्नुभयो ।
+
+# एउटा ठूलो बाढि
+
+तपाईंले यसलाई [०३:०१](03/01) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, सो हेर्नुहोस् ।
diff --git a/content/03/03.md b/content/03/03.md
new file mode 100644
index 0000000..a1b90ca
--- /dev/null
+++ b/content/03/03.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# डुङ्‍गा
+
+आठजना मानिसहरू, हरेक जातको जनावरको दुईवटा, र लगभग एक वर्षको लागि पर्याप्‍त खाना बोक्‍न सक्‍नेगरी डुङ्‍गा ठूलो थियो ।
diff --git a/content/03/04.md b/content/03/04.md
new file mode 100644
index 0000000..2216a57
--- /dev/null
+++ b/content/03/04.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# नोआले मानिसहरूलाई चेतावनी देए
+
+नाआले सबैजनालाई भने कि परमेश्‍वरले पापको कारण संसारलाई नष्‍ट गर्ने योजना गर्नुभयो ।
+
+# परमेश्‍वरतिर फर्कनलाई
+
+यसको अर्थ हो कि तिनीहरूले पाप गर्न रोक्‍नुपर्छ र परमेश्‍वरको आज्ञापालन गर्न सुरु गर्नुपर्छ ।
diff --git a/content/03/06.md b/content/03/06.md
new file mode 100644
index 0000000..b5523c2
--- /dev/null
+++ b/content/03/06.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# परमेश्‍वरले पठाउनुभयो
+
+नोआले जनावरहरूलाई खोज्‍न जानु परेन । परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई उनीकहाँ पठाइदिनुभयो ।
+
+# बलिदानहरूको लागि प्रयोग हुने
+
+केही भाषाहरूको लागि यसो भन्‍नु बढि उत्तम हुनसक्छ, “परमेश्‍वरको लागि स्वीकारयोग्य हुने पशुहरू ।” परमेश्‍वरले निर्णय गर्नुभएको थियो कि मानिसहरूले उहाँलाई पशुहरूको बलिदान चढाउनुपर्छ, तर उहाँले केवल केही खास किसिमका पशुहरूको मात्र बलिदान चढाउन अनुमति दिनुभयो ।
+
+# परमेश्‍वर आफैँले ढोका बन्द गर्नुहुन्छ
+
+यसले यो कुरामा जोड दिन्छ कि त्यो परमेश्‍वर नै हुनुहुन्थ्यो जसले ढोका बन्द गर्नुभयो ।
diff --git a/content/03/07.md b/content/03/07.md
new file mode 100644
index 0000000..0c3faa9
--- /dev/null
+++ b/content/03/07.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# पानी, अनि पानी, अनि पानी
+
+यसले जोड दिन्छ कि त्यहाँ असामान्य, असाध्यै ज्यादा परिमाणको पानी परेको थियो । अरू भाषाहरूको यसलाई जोड दिने फरक तरिका हुनसक्छ ।
+
+# जोडसँग निस्केर आउँदै
+
+यसले सङ्‍केत गर्छ कि त्यहाँ धेरै मात्रामा पानी बाहिर आइरहेको थियो ।
+
+# सारा संसार ढाकिएको थियो
+
+यसले सम्पूर्ण पृथ्वी जलप्रलयको पानीले पुरिएको भनेर जनाउँछ ।
diff --git a/content/03/09.md b/content/03/09.md
new file mode 100644
index 0000000..0527923
--- /dev/null
+++ b/content/03/09.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# पानी रोकियो
+
+यसलाई यसो भनेर अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “पानी पर्न रोकियो ।”
+
+# डुङ्‍गा अडियो
+
+पानी परेर यति धेरै पानी जम्मा भएको थियो कि त्यसले पर्वतहरूलाई ढाक्यो । जहाज पर्वतहरूमाथि तैरियो, र जब पानी घट्दै तल जान लाग्यो, जहाज पनि पानीसँगै तल गयो र एउटा पर्वतमा गएर अडियो ।
+
+# तीन महिना पछि
+
+त्यसपछिको तीन महिनाभरी, पानी निरन्तर तल गयो ।
+
+# देखिन थाले
+
+यसलाई अनुवाद गर्न अरू तरिकाहरू यी हुनसक्छन्, “देखिँदै थियो” वा, “देखापर्‍यो” वा, “देख्‍न सकिन्थ्यो ।” यसरी भन्‍नु बढि प्रस्ट हुनसक्छ, “तीन महिना पछि, पानी यति तल गइसकेको थियो कि नोआ र उनको परिवारले पर्वतहरूको चुचुरोहरूलाई स्‍पष्‍टसँग देख्‍न सक्थे ।”
diff --git a/content/03/10.md b/content/03/10.md
new file mode 100644
index 0000000..9397834
--- /dev/null
+++ b/content/03/10.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# एउटा काग
+
+एउटा कालो चरा जुन उड्न सक्छ र मरेका जन्तुहरूको कुहिरहेको मासु समेत गरेर विभिन्‍न प्रकारका बोट-बिरुवा र जीव-जन्तुलाई आहारको रूपमा खान्छ ।
diff --git a/content/03/11.md b/content/03/11.md
new file mode 100644
index 0000000..2782def
--- /dev/null
+++ b/content/03/11.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# एउटा ढुकुर
+
+एउटा सानो, सेतो वा खरानी रङ्गको उड्ने चरा जसले बिउहरू वा फल खान्छ ।
+
+# एउटा भद्राक्षको हाँगा
+
+भद्राक्षको रूखको फलमा तेल हुन्छ जुन मानिसहरूले खाना पकाउन वा उनीहरूको छालामा घस्‍न प्रयोग गर्छन् । यदि तपाईंको भाषामा “भद्राक्षको हाँगा”को लागि शब्द छैन भने, तपाईंले त्यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सक्नुहुन्थ्यो, “‘भद्राक्ष’ नामक रूखको हाँगा” वा, “तेलको रूखको हाँगा ।”
+
+# पानी तल गइरहेको थियो
+
+तपाईंको भाषामा यसो भन्‍नु बढि स्वभाविक हुनसक्छ, “पानी हटेर गइरहेको थियो” वा, “पानीको तह कम हुँदै गइरहेको थियो ।”
diff --git a/content/03/12.md b/content/03/12.md
new file mode 100644
index 0000000..f9e367b
--- /dev/null
+++ b/content/03/12.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# अर्को हप्‍ता कुरे
+
+तपाईं भन्‍न सक्नुहुन्थ्यो, “थप सात दिन कुरे ।” “कुरे” भन्‍ने शब्दले देखाउँछ कि नोआले ढुकुरलाई पुनः पठाउन अघि जलप्रलयको पानीलाई तल जान समय दिइरहेका थिए ।
diff --git a/content/03/13.md b/content/03/13.md
new file mode 100644
index 0000000..3026fd5
--- /dev/null
+++ b/content/03/13.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# दुई महिना पछि
+
+यसको मतलब नोआले ढुकुरलाई जहाजबाट छोडिदिएको दुई महिना पछि हो । यदि यो स्पष्‍ट छैन भने यसलाई प्रस्टसँग बताउन जरुरी हुन सक्छ ।
+
+# परमेश्‍वरले नोआलाई भन्‍नुभयो, “तँ र तेरो परिवार र सबै जन्तुहरू ... धेरै सन्तानहरू र दरसन्तानहरू पाओ र पृथ्वीलाई भर ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “परमेश्‍वरले नोआलाई उनी र उनको परिवार र सबै जन्तुहरूले डुङ्‍गालाई छोड्न सक्छन् भन्‍नुभयो र त्यसपछि धेरै सन्तानहरू र दरसन्तानहरू पाउन र पृथ्वीलाई भर्न भन्‍नुभयो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# धेरै सन्तानहरू पाओ
+
+यो परमेश्‍वरको आज्ञा अनि इच्‍छा थियो भनेर स्पष्‍ट छ भनी पक्‍का गर्नलाई, तपाईंले भन्‍न सक्नुहुन्थ्यो, “तिमीहरूले धेरै सन्तानहरू पाउनुपर्छ” वा, “म तिमीहरूले धेरै सन्तानहरू पाएको चाहन्छु ।”
+
+# पृथ्वीलाई भर
+
+यदि यो स्‍पष्‍ट छैन भने, तपाईंले यसो भन्‍नु जरुरी हुनसक्छ, “अनि पृथ्वीलाई मानिसहरूले भर” वा, “ताकि त्यहाँ धेरै मानिसहरू पृथ्वीमा भएका होऊन् ।”
+
+# बाहिर आए
+
+केही भाषाहरूले त्यसको सट्टामा “बाहिर आए” भन्‍नेछन्  । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-go]])
diff --git a/content/03/14.md b/content/03/14.md
new file mode 100644
index 0000000..a18c604
--- /dev/null
+++ b/content/03/14.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# बलिदानको लागि प्रयोग गर्न सकिने पशु
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “जसलाई मानिसहरूले उहाँलाई बलिदान चढाउनको लागि प्रयोग गर्न सक्थे ।”
+
+# परमेश्‍वर खुशी हुनुहुन्थ्यो
+
+परमेश्‍वर यी पशुहरूको बलिदान चढाएकोमा नोआसँग खुशी हुनुहुन्थ्यो ।
diff --git a/content/03/15.md b/content/03/15.md
new file mode 100644
index 0000000..70b3cd2
--- /dev/null
+++ b/content/03/15.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# परमेश्‍वरले भन्‍नुभयो, “म प्रतिज्ञा गर्छु कि म फेरि कहिल्यै भूमिलाई श्राप दिनेछैन ... मानिसहरू त तिनीहरू बालक छँदादेखि नै पापपूर्ण हुन्छन् ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “परमेश्‍वरले भूमिलाई फेरि कहिल्यै श्राप नदिने प्रतिज्ञा गर्नुभयो ... मानिसहरू त तिनीहरू बालक हुँदाको समयदेखि नै पापपूर्ण हुन्छन् ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# फेरि कहिल्यै
+
+यसको अर्थ हुन्छ, “फेरि कहिल्यै होइन” वा, “कुनै पनि समयमा फेरि होइन” वा, “साँच्‍चै फेरि होइन” । उदाहरणहरूः “म फेरि कहिल्यै भूमिलाई श्राप दिनेछैन” वा, “म फेरि कुनै पनि समयमा भूमिलाई श्राप दिनेछैन” वा, “म साँच्‍चै भूमिलाई फेरि श्राप दिनेछैन” ।
+
+# भूमिलाई श्राप दिनु
+
+पृथ्वी र अरू जिवातहरूले मानिसको पापको कारण दुःख भोगे ।
+
+# संसार
+
+यसले पृथ्वी र यसमा बस्‍ने जीवित जिवातहरूलाई जनाउँछ ।
+
+# मानिसहरू बालक हुँदाको समयदेखि नै तिनीहरू पापपूर्ण हुन्छन्
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यस्तो हुन सक्थ्यो, “मानिसहरूले तिनीहरूको सारा जीवन भरी पापपूर्ण कामहरू गर्दछन् ।”
diff --git a/content/03/16.md b/content/03/16.md
new file mode 100644
index 0000000..728c112
--- /dev/null
+++ b/content/03/16.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# इन्द्रेणी
+
+यो बहुरङ्‍गी ज्योतिको धनु हो जुन पानी र हुरीबतास पछि आकाशमा प्राय देखापर्छ ।
+
+# एउटा चिन्ह
+
+एउटा चिन्ह भनेको केही कुरा(जस्तै एउटा वस्तु वा क्षण) हो जसले एउटा खास अर्थ दिन्छ वा जसले कुनै सत्य कुरालाई वा पछि हुने कुरालाई औँल्याउँछ ।
+
+# उहाँको प्रतिज्ञाको
+
+केही भाषाहरूमा यसो भन्‍नु बढि उत्तम हुन सक्छ, “उहाँले प्रतिज्ञा गर्नुभएको थियो भनी देखाउन ।”
+
+# हरेक पटक
+
+यसको अर्थ त्यो समयदेखि लिएर हरेक पटक इन्द्रेणी देखापर्दा हो भनी प्रस्ट छ भनेर पक्‍का गर्नुहोस् । यो थप्‍न जरुरी हुनसक्छ, “त्यहाँदेखि, हरेक पटक ।”
+
+# जे उहाँले प्रतिज्ञा गर्नुभयो
+
+यसले अघिल्लो परिवेशलाई जनाउँछ जसमा परमेश्‍वरले पृथ्वीलाई फेरि कहिल्यै जलप्रलयले नाश नगर्ने प्रतिज्ञा गर्नुभयो ।
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/04/01.md b/content/04/01.md
new file mode 100644
index 0000000..53d1720
--- /dev/null
+++ b/content/04/01.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# जलप्रलयको धेरै वर्षपछि
+
+जलप्रलयको अन्त्य भएपछि धेरै पुस्ताहरू बितिसकेको थियो ।
+
+# त्यहाँ फेरि धेरै मानिसहरू थिए
+
+नोआको परिवार एउटा सहर भर्नको लागि प्रशस्त हुने गरी वृद्धि भयो ।
+
+# एउटै भाषा
+
+यसको अर्थ हो कि त्यहाँ एउटा मात्र भाषा थियो, त्यसैले तिनीहरू सबैले एक अर्कालाई बुझ्‍न सक्थे ।
+
+# एउटा सहर
+
+यस खण्डमा कुनै खास नाम नदिइएको कारण “सहर”को लागि सामान्य शब्द प्रयोग गर्दा बेस हुन्छ ।
diff --git a/content/04/02.md b/content/04/02.md
new file mode 100644
index 0000000..3aab15c
--- /dev/null
+++ b/content/04/02.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# एउटा अग्लो धरहरा जुन स्वर्गसम्मै पुग्‍ने थियो
+
+यो संरचना यस्तो अग्लो थियो कि यसको टुप्‍पो आकाशमा हुनेथियो ।
+
+# स्‍वर्ग
+
+यसलाई “आकाश” भनेर अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो ।
diff --git a/content/04/03.md b/content/04/03.md
new file mode 100644
index 0000000..2f3bdf1
--- /dev/null
+++ b/content/04/03.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# तिनीहरूको भाषा परिवर्तन गरिदिनुभयो
+
+एकै झमटमा, परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई बोल्नको लागि विभिन्‍न भाषाहरू दिनुभयो ताकि एक्‍कासी तिनीहरूले अब एक-अर्कालाई बुझ्‍न सकेनन् ।
+
+# थुप्रै विभिन्‍न भाषाहरू
+
+एउटै भाषा बोल्ने मानिसहरूको एउटा ठूलो समूहको साटोमा, त्यहाँ अब मानिसहरूको धेरै साना-साना समूहहरू थिए जसले आ-आफ्नै छुट्टै भाषा बोल्थ्यो ।
+
+# मानिसहरूलाई फिँजाइदिनुभयो
+
+जब परमेश्‍वरले तिनीहरूको भाषा परिवर्तन गरिदिनुभयो, उहाँले मानिसहरूका यी समूहहरूलाई पृथ्वीमा छरिँदै जाने तुल्याउनुभयो र हरेक समूह त्यसको आफ्नै क्षेत्रमा सर्‍यो ।
+
+# बाबेल
+
+यो सहर मध्यपूर्वको वरिपरि कतै थियो भन्‍ने भन्दा हामीलाई यस सहरको स्थान ठ्याक्कै थाहा छैन ।
+
+# अलमलिएको
+
+यसले मानिसहरू किन अलमलिएका थिए भनेर जनाउँछ वा, “मिसमास भएका थिए” भनेर जनाउँछ जब परमेश्‍वरले तिनीहरूको भाषा परिवर्तन गरिदिनुभएपछि तिनीहरूले फेरि एक-अर्कालाई बुझ्‍न सकेनन् ।
diff --git a/content/04/04.md b/content/04/04.md
new file mode 100644
index 0000000..cfd3e91
--- /dev/null
+++ b/content/04/04.md
@@ -0,0 +1,31 @@
+# सयौँ वर्ष पछि
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “बाबेलमा विभिन्‍न भाषा-समूहमा मानिसहरू विभाजित भएको धेरै पुस्ताहरू पछि ।” वा, “त्यसो भएको लामो समय पछि ।”
+
+# परमेश्‍वरले उनलाई भन्‍नुभयो, “तेरो देश र तेरो घर-घरानालाई छोड्  मैले तँलाई देखाउने देशमा जा ... पृथ्वीमा भएका सबै परिवारहरू तेरो कारणले आशिषित् हुनेछन् ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “परमेश्‍वरले उनलाई उनको देश र घर-घरानालाई छोड्न भन्‍नुभयो र उहाँले देखाउनुहुने देशमा जान भन्‍नुभयो । परमेश्‍वरले उनलाई आशिष् दिनुहुने थियो र उनलाई एउटा महान् जाति बनाउनुहने थियो । उहाँले उनको नाउँलाई महान् बनाउनुहुने थियो । उहाँले अब्रामलाई आशिष् दिनेहरूलाई आशिष् दिनुहुने थियो र उनलाई श्राप दिनेहरूलाई श्राप दिनुहुने थियो । पृथ्वीमा भएका सबै परिवारहरू तेरो कारणले आशिषित् हुनेछन् ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तेरो देश छोड्
+
+यसले अब्राम जन्मेको र हुर्केको क्षेत्रलाई(मध्य एसियामा भएको “उर” भनिने एउटा क्षेत्र) जनाउँछ । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मातृभूमि” वा, “जन्मथलो” वा यी जस्तै समान अर्थ बोक्‍ने अरू केही ।
+
+# र घर-घराना
+
+परमेश्‍वरले अब्रामलाई लगभग उनका सबै नातेदारहरूलाई छोडेर आउन बोलाउँदै हुनुहुन्थ्यो । तर, परमेश्‍वरले उनलाई ती मानिसहरूलाई छोड्न भनिरहनु भएको थिएन जसका लागि उनी जिम्मेवार थिए, जसमा उनकी पत्‍नी पनि पर्थिन् ।
+
+# तँलाई एउटा महान् जाति बनाउनेछु
+
+यहाँ “महान् जाति” एउटा प्रतिस्थापकीय शब्द हो जसको अर्थ परमेश्‍वरले अब्रामलाई धेरै सन्तानहरू पाउने तुल्याउनुहुने थियो, र तिनीहरू एउटा ठूलो र महत्त्वपूर्ण जाति वा देश हुने थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]])
+
+# तेरो नाउँलाई महान् बनाउनेछु
+
+यसको अर्थ हो कि अब्रामको नाउँ र परिवार सारा संसारभर सुप्रसिद्ध हुने थियो र मानिसहरूले तिनीहरूका बारेमा असल सोच्‍ने थिए ।
+
+# पृथ्वीमा भएका सबै परिवारहरू तेरो कारणले आशिषित् हुनेछन्
+
+यसलाई कर्तृ वाच्यमा उल्लेख गर्न सकिन्छः “पृथ्वीमा भएका सबै परिवारहरूलाई म तेरो कारणले आशिष् दिनेछु” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive]])
+
+# पृथ्वीमा भएका सबै परिवारहरू
+
+अब्रामको परमेश्‍वरलाई पछ्याउने निर्णयले उनको आफ्नै परिवार मात्र लाभान्वित हुने थिएन, तर पृथ्वीमा भएका सबै मानव-समूहबाटका परिवारहरू पनि लाभान्वित हुने थिए ।
diff --git a/content/04/05.md b/content/04/05.md
new file mode 100644
index 0000000..062b75b
--- /dev/null
+++ b/content/04/05.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# उनले लिए
+
+केही भाषाहरूले यहाँ “उनले ल्याए” भन्‍न सक्छन् । अरूहरूले यहाँ दुई फरक क्रियापदहरू प्रयोग गर्न सक्छन्, जस्तै, “उनले आफ्नी पत्‍नीलाई आफूसँगै आउने बनाए” र, “उनले आफूहरूका सबै सेवकहरू र धन-सम्पत्तिहरू साथै ल्याए ।”
+
+# परमेश्‍वरले उनलाई देखाउनुभयो
+
+अब्राम कहाँ जानुपर्थ्यो भनी परमेश्‍वरले कुनै किसिमले उनलाई स्पष्‍ट पारिदिनुभयो । पाठ्यांशले परमेश्‍वरले उनलाई कसरी देखाउनुभयो भनेर बताउँदैन ।
+
+# कनानको भूमि
+
+यो देशको नाम “कनान” थियो । यसलाई “कनान भनिने देश” भनेर अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो ।
diff --git a/content/04/06.md b/content/04/06.md
new file mode 100644
index 0000000..487b37b
--- /dev/null
+++ b/content/04/06.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# परमेश्‍वरले भन्‍नुभयो, “तेरो वरिपरि सबैतिर हेर् । म यो सारा भूमि तँलाई दिनेछु, र तेरा सन्तानहरूले सधैँ यसलाई कब्जा गर्नेछन् ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “परमेश्‍वरले उनलाई वरिपरि सबैतिर हर्न भन्‍नुभयो, किनभने परमेश्‍वरले उनलाई यो सारा भूमि दिनुहुने थियो, र उनका सन्तानहरूले सधैँ यसलाई कब्जा गर्ने थिए ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# यो सारा भूमि
+
+यदि अब्राम कुनै पर्वतमा उभिरहेका थिए भने, उनले एउटा धेरै विशाल क्षेत्रलाई देख्‍न सक्‍नेथिए । थुप्रै अवसरहरूमा  परमेश्‍वरले कनानको सारा भूमि अब्राम र उनका सन्तानहरूलाई दिने प्रतिज्ञा गर्नुभयो ।
+
+# तेरा सन्तानहरूले सधैँ यसलाई कब्जा गर्नेछन्
+
+परमेश्‍वरले त्यो भूमि अब्राम र उनका सन्तानहरूलाई पनि दिने प्रतिज्ञा गर्नुभयो ।
+
+# त्यसपछि अब्रामले त्यस भूमिमा बसोबास गरे
+
+अब्राम तिनीहरू सबैको साथै त्यहाँ बसे जो उनीसँग त्यहाँ गएका थिए ।
diff --git a/content/04/07.md b/content/04/07.md
new file mode 100644
index 0000000..de12b53
--- /dev/null
+++ b/content/04/07.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# मल्कीसेदेकले अब्रामलाई आशिष् दिए र भने, “सर्वोच्च परमेश्‍वरले, स्वर्ग र पृथ्वी जसका हुन्, अब्रामलाई आशिष् दिनुभएको होस् ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “मल्कीसेदेकले अब्रामलाई आशिष् दिए र स्वर्ग र पृथ्वीको स्वामित्व राख्‍नुहुने सर्वोच्च परमेश्‍वरले अब्रामलाई आशिष् दिनुभएको होस् भनेर बिन्ती गरे ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# मल्कीसेदेक
+
+मल्कीसेदेक कनानमा सुपरिचित धार्मिक अधिकारी थिए जसले भेटीहरू लिन्थे र परमेश्‍वरलाई चढाउँथे ।
+
+# सर्वोच्च परमेश्‍वर
+
+कनानका मानिसहरूले धेरै झूटा देवताहरूको पूजा गर्थे । “सर्वोच्च परमेश्‍वर” नामक शीर्षकले मल्कीसेदेकले मान्‍ने परमेश्‍वर ती सबैभन्दा धेरै श्रेष्‍ठ हुनुहुन्थ्यो भनेर व्याख्या गर्छ, र उहाँ उही परमेश्‍वर हुनुहुन्थ्यो जसलाई अब्रामले मान्थे ।
diff --git a/content/04/08.md b/content/04/08.md
new file mode 100644
index 0000000..49f5b08
--- /dev/null
+++ b/content/04/08.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# धेरै वर्ष बितेर गयो
+
+अब्रामको एउटा छोरो हुनेछ भनेर परमेश्‍वरले पहिला सुरुमा प्रतिज्ञा गर्नुभएको समय देखि थुप्रै वर्षहरू बितेर गइसकेका थिए ।
+
+# आकाशका ताराहरू झैँ
+
+यो अभिव्यक्तिले यो जनाउँछ कि अब्रामको सन्तानहरू यति धेरै हुनेछन् कि तिनीहरू सबैलाई कसैले गन्‍न सक्दैन ।
diff --git a/content/04/09.md b/content/04/09.md
new file mode 100644
index 0000000..730b9e1
--- /dev/null
+++ b/content/04/09.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# दुई पक्षहरू
+
+पक्षहरू भनेको दुई मानिसहरू, दुई समूहका मानिसहरू, वा एकजना व्यक्ति र एक समूहका मानिसहरू हुन सक्छन् । यहाँ चाहिँ सहमति परमेश्‍वर र अब्रामको बीचमा थियो ।
+
+# परमेश्‍वरले भन्‍नुभयो, “म तँलाई तेरो आफ्नै शरीरबाट एउटा छोरो दिनेछु । म कनानको भूमि तेरा सन्तानहरूलाई दिनेछु ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “परमेश्‍वरले भन्‍नुभयो कि उहाँले अब्रामलाई उनको आफ्नै शरीरबाट एउटा छोरो दिनुहुने थियो, र कनानको भूमि उनका सन्ताहरूलाई दिनुहुने थियो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तेरो आफ्नै शरीरबाट
+
+अब्रामले उनको आफ्नै शरीरबाट उनकी पत्‍नीलाई गर्भवती हुने तुल्याउने थिए, ताकि तिनीहरूले एकसाथ तिनीहरूको आफ्नै, प्राकृतिक छोरा पाउने थिए । यो अचम्‍म लाग्दो प्रतिज्ञा थियो, किनभने अब्राम र सारा धेरै वृद्ध थिए ।
+
+# छोरा पाएनन्
+
+अब्रामसँग अझै कुनै सन्तान थिएन जसले त्यो भूमि कब्जा गर्न सक्थ्यो ।
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/05/01.md b/content/05/01.md
new file mode 100644
index 0000000..879a005
--- /dev/null
+++ b/content/05/01.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तिनीहरूको अझै पनि सन्तान थिएन
+
+सन्तान बिना, एउटा महान् जाति बन्‍नलाई अब्रामको कुनै छोराछोरीहरू थिएनन् ।
+
+# त्यसैले अब्रामकी पत्‍नी, साराईले उनलाई भनिन्, “किनभने परमेश्‍वरले मलाई सन्तान पाउन दिनुभएको छैन ... मरो लागि एउटा सन्तान पाउनुहोस् ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “त्यसैले अब्रामकी पत्‍नी, साराईले उनलाई भनिन् कि किनभने परमेश्‍वरले तिनीलाई सन्तान पाउन दिनुभएको थिएन र अब म सन्तान पाउन धेरै वृद्ध भइसकेको छु, अब्रामले तिनकी दासी, हागारलाई लिनुपर्छ, र तिनलाई विवाह पनि गर्नुपर्छ ताकि तिनले साराईको लागि एउटा सन्तान पाउन सकून् ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तिनलाई विवाह पनि गर्नुपर्छ
+
+अब्रामले हागारलाई दोस्रो पत्‍नीको रूपमा लिने थिए, तर हागारको साराईको जस्तो पत्‍नी हुनुको सम्पूर्ण मान्यता हुने थिएन । तिनी अझै पनि साराईकी दासी थिइन् ।
+
+# मेरो लागि एउटा सन्तान पाउने
+
+किनभने हागार साराईकी दासी थिइन्, साराई हागारले जन्माएका कुनै पनि बालकको आमा मानिने थिइन् ।
diff --git a/content/05/02.md b/content/05/02.md
new file mode 100644
index 0000000..0b0a152
--- /dev/null
+++ b/content/05/02.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# विवाह गरे
+
+हागार अब्रामकी उपपत्‍नी बनिन्-तल्लो श्रेणीकी “दोस्रो पत्‍नी” । हागार अझै पनि साराईकी दासी थिइन् ।
+
+# हागारको डाही बनिन्
+
+साराई हागारको डाही बनिन् किनभने हागारले सन्तान प्राप्त गर्न सक्थिन् र साराईले सक्दिनथिन् ।
diff --git a/content/05/03.md b/content/05/03.md
new file mode 100644
index 0000000..259c48d
--- /dev/null
+++ b/content/05/03.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# परमेश्‍वरले अब्रामलाई यसो पनि भन्‍नुभयो, “तँ धेरै जातिहरूको पिता हुनेछस् ... तैँले तेरो परिवारको सबै पुरुषहरूको खतना गर्नुपर्छ ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “परमेश्‍वरले अब्रामलाई यसो पनि भन्‍नुभयो कि अब्राम धेरै जातिहरूका पिता हुनेथिए । परमेश्‍वरले उनी र उनका सन्तानहरूलाई कनानको भूमि तिनीहरूको सम्पत्तिको रूपमा दिनुहुने थियो र सधैँ तिनीहरूको परमेश्‍वर हुनुहुने थियो । अब्रामले उनको परिवारको हेरक पुरुषको खतना गर्नुपर्छ ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# धेरै जातिहरूको पिता
+
+अब्रामको धेरै सन्तानहरू हुनेथिए, र तिनीहरूको आफ्नै जमिनहरू हुनेथियो र तिनीहरू आफैँ राज गर्ने थिए । तिनीहरू र अरूहरूले अब्राम तिनीहरूका पूर्वज थिए भनेर सम्झने थिए र उनलाई सम्मान गर्ने थिए ।
+
+# म तिनीहरूको परमेश्‍वर हुनेछु
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका हो, “म तिनीहरूले आराधना गर्ने परमेश्‍वर हुनेछु ।”
+
+# तेरो परिवारको हरेक पुरुष
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तेरो परिवारको हरेक केटा र छोरा मानिस ।” यसले अब्रामको सेवकहरू र उनका सन्तानहरूलाई समेट्छ ।
diff --git a/content/05/04.md b/content/05/04.md
new file mode 100644
index 0000000..01443be
--- /dev/null
+++ b/content/05/04.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# साधरण टिप्पणी
+
+परमेश्‍वर अब्रामसँग बोल्न जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# “तेरो पत्‍नी, साराईले, एउटा छोरो पाउनेछे-ऊ प्रतिज्ञाको छोरा हुनेछ ... मेरो करार इसहाकसँग हुनेछ ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “उनकी पत्‍नी, साराईले, एउटा छोरो पाउने थिइन्-ऊ प्रतिज्ञाको छोरा हुनेछ । उनले उसको नाम इसहाकक राख्‍ने थिए । परमेश्‍वरले  उहाँको करार इसहाकसँग राख्‍नुहुने थियो, र उनी एउटा महान् जाति बन्‍नेछन् । परमेश्‍वरले इश्‍माएललाई पनि एउटा महान् जाति बनाउनुहुने थियो, तर उहाँको करार इसहाकसँग नै हुने थियो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# प्रतिज्ञाको छोरा
+
+परमेश्‍वरले साराई र अब्रामलाई प्रतिज्ञा गर्नुभएको छोरा इसहाकक हुने थिए । उनी नै ती छोरा पनि हुने थिए जसलाई परमेश्‍वरले अब्रामलाई धेरै सन्तानरू दिन प्रयोग गर्नुहुने थियो ।
+
+# म मेरो करार त्यससँग बनाउनेछु
+
+यो परमेश्‍वरले अब्रामसँग बनाउनुभएको करार नै हुने थियो ।
+
+# धेरैका पिता
+
+जसरी परमेश्‍वरले प्रतिज्ञा गर्नुभएको थियो, अब्राहाम ती धेरै मानिसहरूका पूर्वज हुने थिए जोहरू पनि पछि धेरै जातिहरू बन्‍ने थिए ।
+
+# राजकुमारी
+
+राजकुमारी भनेको कुनै राजाको छोरी हो । साराई र सारा नामहरू दुवैले “राजकुमारी”को अर्थ दिएको देखिन्थ्यो । तर तिनी धेरै जातिहरूकी आमा हुने थिइन्, र तिनका केही सन्तानहरू राजाहरू हुनेथिए भनेर सङ्‌केत दिनलाई परमेश्‍वरले तिनको नाम बदलिदिनुभयो ।
diff --git a/content/05/05.md b/content/05/05.md
new file mode 100644
index 0000000..1d6ce7c
--- /dev/null
+++ b/content/05/05.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# उनको घरानामा भएका सबै पुरुषहरू
+
+यसको अर्थ सबै छोरा मानिसहरू र केटाहरू हो जसको लागि अब्राहाम जिम्मेवार थिए, जसमा जवान र वृद्ध गरेर उनका पुरुष सेवकहरू पनि समावेश छन् ।
diff --git a/content/05/06.md b/content/05/06.md
new file mode 100644
index 0000000..70cfcd3
--- /dev/null
+++ b/content/05/06.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# परमेश्‍वरले यसो भनेर अब्राहामको विश्‍वास जाँच्‍नुभयो, “इसहाक, तेरो एउटै छोरालाई लैजा, र मलाई बलि स्वरूप त्यसलाई मार् ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “परमेश्‍वरले अब्राहामलाई इसहाक, उनको एउटै छोरालाई लिएर, परमेश्‍वरलाई बलि स्वरूप मार्न भन्‍नुभएर उनको विश्‍वास जाँच्‍नुभयो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# परमेश्‍वरले अब्राहामको विश्‍वास जाँच्‍नुभयो
+
+परमेश्‍वरले अब्राहामले आफू उहाँप्रति सम्पूर्ण रूपले समर्पित थिए, र परमेश्‍वरले उनलाई जेसुकै गर्न भन्‍नुभए पनि उनले मान्‍ने थिए भनेर देखाएको चाहनुभयो ।
+
+# तेरो एउटै छोरो
+
+यो मानिएको छ कि परमेश्‍वर जान्‍नुहुन्छ कि अब्राहामको अर्को छोरा, इश्‍माएल छ । यसले जोड दिन्छ कि परमेश्‍वरले अब्राहामलाई दिने प्रतिज्ञा गर्नुभएको छोरा इसहाक हुन् । यो भनाईको पूर्ण अर्थलाई सपष्‍ट पार्न सकिन्छ । वैकल्पिक अनुवादः “तेरो एउटै छोरो जसलाई मैले प्रतिज्ञा गरेको छु” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
+
+# त्यसलाई मार्
+
+परमेश्‍वरले मानव बलि चाहनुभएन । अब्राहामले परमेश्‍वरलाई उनको छोरालाई भन्दा ज्यादा प्रेम गर्थे र परमेश्‍वरले उनलाई उनको छोरा परमेश्‍वरलाई फिर्ता दिन बताउनु भएपनि परमेश्‍वरलाई मान्‍ने थिए भनेर परमेश्‍वरले देख्‍न चाहनभयो ।
+
+# आफ्नो छोरालाई बलि गर्न तयार गरे
+
+अब्राहाम उनको छोरालाई बलि गर्नलाई तयार भए । उनले आफ्नो छोरालाई मार्न भन्दा अगाडि परमेश्‍वरले उनलाई रोक्‍नुभयो ।
diff --git a/content/05/07.md b/content/05/07.md
new file mode 100644
index 0000000..014b033
--- /dev/null
+++ b/content/05/07.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# बलि चढाउने ठाउँमा गए
+
+परमेश्‍वरले अब्राहामलाई एउटा विशेष अग्लो पहाडमा इसहाकलाई बलि चढाउन भन्‍नुभएको थियो, जुन उनीहरू बसेको ठाउँबाट तीन दिनको यात्रामा थियो ।
+
+# इसहाकले सोधे, “बुबा, हामीसँग बलिको लागि दाउराहरू त छन्, तर थुमा कहाँ छ ?”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “इसहाकले आफ्नो बाबुलाई भने कि तिनीहरूसँग बलिको लागि दाउराहरू थिए, तर थुमा कहाँ थियो भनेर उनलाई थाहा थिएन ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# बलिको लागि दाउराहरू
+
+बलि चढाउनको लागि, सामान्यतया थुमालाई मारिन्थ्यो र दाउराहरूको माथि राखिन्थ्यो ताकि दाउराहरू र थुमालाई आगोले बाल्न सकियोस् ।
+
+# थुमा
+
+सामान्यतया एउटा कलिलो भेडा वा बाख्रा बलिदानको पशु हुन्थ्यो ।
+
+# अब्राहामले जवाफ दिए, “मेरो छोरा, परमेश्‍वरले नै बलिको लागि थुमा जुटाइदिनुहुनेछ ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “अब्राहामले उनको छोरालाई जवाफ दिए कि परमेश्‍वरले नै बलिको लागि थुमा जुटाइदिनुहुने थियो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# थुमा जुटाइदिनुहुनेछ
+
+हुन त परमेश्‍वरले बलिदानको लागि इसहाकको ठाउँमा भेडा जुटाइदिनुभएर अब्राहामको वचनहरू पूरा गरिदिनुभयो, तर अब्राहामले परमेश्‍वरले जुटाइदिनुभएको “थुमा” इसहाक थिए भनेर विश्‍वास गरेका हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/05/08.md b/content/05/08.md
new file mode 100644
index 0000000..d5d5c96
--- /dev/null
+++ b/content/05/08.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# परमेश्‍वरले भन्‍नुभयो, “रोक् ! केटोलाई चोट नपुरा !अब मैले जानेँ कि तँ मसँग डराउँछस् किनभने तैँले तेरो एउटै छोरो पनि मबाट रोकेर राखिनस् ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “परमेश्‍वरले उनलाई रोकिन, र केटोलाई चोट नपुर्‍याउन भन्‍नुभयो ! परमेश्‍वरले अब जान्‍नुभयो कि अब्राहाम परमेश्‍वरसँग डराउँथे किनभने उनले आफ्नो एउटै छोरो पनि उहाँबाट रोकेर राखेनन् ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# उनको छोरोलाई मार्न
+
+परमेश्‍वरले मानव बलि चाहनुभएन । परमेश्‍वरले देख्‍न चाहनभयो कि अब्राहामले परमेश्‍वरलाई उनको छोरालाई भन्दा ज्यादा प्रेम गर्थे र परमेश्‍वरले उनलाई उनको छोरा परमेश्‍वरलाई फिर्ता दिन बताउनु भएपनि परमेश्‍वरलाई मान्‍ने थिए ।
+
+# रोक् ! केटोलाई चोट नपुरा !
+
+यो आज्ञा हो जुन तुरुन्तै भइहाल्यो किनभने यो परमेश्‍वरद्वारा बोलिएको थियो । परमेश्‍वरले इसहाकलाई जोगाउनुभयो र उनलाई मार्नबाट अब्राहामलाई रोक्नुभयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# तँ मसँग डराउँछस्
+
+अब्राहाम परमेश्‍वरसँग डराए, जसमा परमेश्‍वरको लागि आदर र गहिरो सम्मान थियो । यी कुराहरूको कारणले, उनले परमेश्‍वरको आज्ञापालन गरे ।
+
+# तेरो एउटै छोरो
+
+इश्‍माएल पनि अब्राहामको छोरा थिए, तर अब्राहाम र साराको एउटै मात्र छोरा इसहाक थिए । परमेश्‍वरको करार इसहाकसँग थियो र परमेश्‍वरले उहाँको प्रतिज्ञा इसहाकद्वारा पूरा गर्नुहुने थियो । यो भनाईको पूर्ण अर्थलाई स्पष्‍ट बनाउन सकिन्छ । वैकल्पिक अनुवादः “तेरो एउटै छोरो जसलाई मैले प्रतिज्ञा गरेको छु” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
diff --git a/content/05/09.md b/content/05/09.md
new file mode 100644
index 0000000..73c1bd4
--- /dev/null
+++ b/content/05/09.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# एउटा भेडा
+
+भेडा भनेको भाले जातको बाख्रा हो । बाख्राहरू मानिसहरूले परमेश्‍वरलाई बलि चढाउन सक्ने पशुहरू मध्येको एक थिए ।
+
+# परमेश्‍वरले भेडा जुटाइदिनुभएको थियो
+
+एकदम ठीक समयमा, परमेश्‍वरले भेडालाई झाडीमा अड्कने तुल्याउनुभयो ।
diff --git a/content/05/10.md b/content/05/10.md
new file mode 100644
index 0000000..f2770b6
--- /dev/null
+++ b/content/05/10.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# त्यसपछि परमेश्‍वरले अब्राहामलाई भन्‍नुभयो, “किनभने तैँले मलाई सबैथोक दिन चाहेका हुनाले ... म संसारका सबै परिवारहरूलाई तेरो परिवारद्वारा आशिष् दिनेछु ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “त्यसपछि परमेश्‍वरले अब्राहामलाई भन्‍नुभयो कि अब्राहामले परमेश्‍वरलाई सबैथोक, र उनको एकमात्र छोरो पनि दिन राजी भएकाले, उहाँले उनीलाई आशिष् दिने प्रतिज्ञा गर्नुभयो । उनका सन्तानहरू आकाशका ताराहरू भन्दा बढि हुनेछन् । किनभने अब्राहामले उहाँको आज्ञा मानेका थिए, परमेश्‍वरले संसारका सबै परिवारहरूलाई अब्राहामको परिवारद्वारा आशिष् दिनुहुने थियो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तेरो एउटै छोरो
+
+[०५:०८](05/08) मा भएको व्याख्या हेर्नुहोस।
+
+# आकाशका ताराहरू
+
+[०४:०८](04/08) मा भएको व्याख्या हेर्नुहोस् ।
+
+# संसारका सबै परिवारहरू
+
+यहाँ, “परिवारहरू”ले बाबुआमा र छोराछोरीको एक-एक समूहलाई भन्दा, पृथ्वीमा भएका मानिसहरूका प्रस्ट देखिने अझ ठूला समूहहरूलाई जनाउँछ ।
+
+# तेरो परिवार
+
+यहाँ, “परिवार”ले धेरै सन्तानहरूलाई जनाउँछ जुन अब्राहामले पाउने थिए । संसारका भावी पुस्ताहरू अब्राहामको सन्तानहरूद्वारा आशिषित् हुने थिए । सबैभन्दा ठूलो आशिष् धेरै पुस्ताहरू पछि परमेश्‍वरको चुनिएको सेवक, मसिहद्वारा आउने थियो ।
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/06/01.md b/content/06/01.md
new file mode 100644
index 0000000..07598d1
--- /dev/null
+++ b/content/06/01.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# उनका सेवकहरूमध्ये एकजनालाई फिर्ता पठाए
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उनका सेवकहरूमध्ये एकजनालाई फिर्ता जान अह्राए ।” “फिर्ता” भन्‍ने शब्दले यो अर्थ दिन्छ कि त्यो सेवक त्यहि ठाउँमा गइरहेको हुनेथियो जहाँ धेरै समय अगाडि कनानमा आउन अघि अब्राहाम बस्‍ने गर्थे । यो वाक्यांशको अनुवादले त्यसलाई प्रस्ट पार्छ भन्‍ने कुरामा पक्का गर्नुहोस् ।
+
+# त्यस देशमा
+
+यो देश अहिले अब्राहाम बसिरहेको ठाउँबाट पूर्वतिर थियो ।
+
+# उनको छोरा, इसहाकको लागि एउटा पत्‍नी फिर्ता ल्याउन
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उनको छोरा, इसहाकसँग विवाह गर्नको लागि एकजना अविवाहित स्‍त्री फिर्ता ल्याउन” ।
diff --git a/content/06/02.md b/content/06/02.md
new file mode 100644
index 0000000..50f8d5b
--- /dev/null
+++ b/content/06/02.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# अब्राहामको भाइको नातिनी
+
+ठ्याक्कै भन्‍नुपर्दा, तिनी अब्राहामको भाइको छोराको छोरी थिइन् । तिनको हजुरबुबा अब्राहामका भाइ थिए ।
diff --git a/content/06/03.md b/content/06/03.md
new file mode 100644
index 0000000..50084b3
--- /dev/null
+++ b/content/06/03.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# रिबेका सहमत भइन्
+
+रिबेकाकको बाबुआमाले उनको विवाहको लागि कुरा मिलाइरहेका भएपनि, तिनीहरूले गएर इसहाकसँग विवाह गर्न कर लाएनन् ।
diff --git a/content/06/04.md b/content/06/04.md
new file mode 100644
index 0000000..03d191b
--- /dev/null
+++ b/content/06/04.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# परमेश्‍वरले त्यसपछि उहाँले अब्राहामसँग बनाउनुभएको करारको कारणले अब्राहामको छोरा, इसहाकलाई आशिष् दिनुभयो
+
+परमेश्‍वरले अब्राहामसँग बनाउनुभएको करारका प्रतिज्ञाहरू उनका लागि मात्र थिएनन्, तर उनका सन्तानहरूका लागि पनि थियो ।
+
+# अनगिन्ती
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “एकदम धेरै ।” “अनगिन्ती” शब्दको अर्थ हुन्छ कि त्यहाँ यति धेरै सन्तानहरू हुने थिए कि मानिसहरूले तिनीहरूलाई गन्‍न सक्षम हुने थिएनन् ।
diff --git a/content/06/05.md b/content/06/05.md
new file mode 100644
index 0000000..65b5e78
--- /dev/null
+++ b/content/06/05.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# रिबेकाको गर्भमा
+
+त्यो भनेको, “तिनी भित्र ।”
diff --git a/content/06/06.md b/content/06/06.md
new file mode 100644
index 0000000..85fcffc
--- /dev/null
+++ b/content/06/06.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# परमेश्‍वरले रिबेकालाई भन्‍नुभयो, “तैँले दुई छोराहरूलाई जन्म दिनेछस् ... तेरो जेठो छोराले तेरो कान्छो छोराबाट आइरहेको जातिलाई मान्‍नुपर्ने हुनेछ ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “परमेश्‍वरले रिबेकालाई भन्‍नुभयो कि तिनले दुई छोराहरूलाई जन्म दिने थिइन् । तिनीहरूका सन्तानहरू दुई फरक जातिहरू बन्‍ने थिए । तिनीहरू एक आपसमा लड्ने थिए । तर तिनको जेठो छोराबाट आइरहेको जातिले तिनको कान्छो छोराबाट आइरहेको जातिलाई मान्‍नुपर्ने हुने थियो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तिनीहरू एक आपसमा लड्नेछन्
+
+दुई छोराहरू र तिनीहरबाट आउने जातिहरू दुवैले एक अर्कासँग निरन्तर झगडा गर्नेछन् । [०६:०५](06/05)सँग तुलना गर्नुहोस् ।
+
+# तेरो जेठो छोरा
+
+बच्‍चाहरू जुम्ल्याहा भए तापनि, पहिलो आउने बच्‍चालाई जेठोको रूपमा मानिन्थ्यो ।
diff --git a/content/06/07.md b/content/06/07.md
new file mode 100644
index 0000000..fdf3adf
--- /dev/null
+++ b/content/06/07.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# रिबेकाका बच्‍चाहरू जन्मिए
+
+केही भाषाहरूमा यसलाई बताउने अझ अप्रत्यक्ष तरिका हुन्छ जस्तै, “जब रिबेकाले तिनीहरूलाई देखिन् र तिनीहरूलाई राखिन्” वा “जब रिबेकाले तिनीहरूलाई उज्यालोमा ल्याइन् ।”
+
+# जेठो छोरा ... कान्छो छोरा
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “बाहिर आउने पहिलो छोरा ... बाहिर आउने दोस्रो छोरा ।” “जेठो” र “कान्छो”लाई अनुवाद गरिएको तरिकाले अझै पनि केटाहरू जुम्ल्याहा थिए भनी सन्देश दिन्छ भनेर पक्का गर्नुहोस् ।
+
+# रातो
+
+यसको अर्थ उनको छाला धेरै रातो थियो वा उनको शरीरमा भएको रौँ रातो थियो भन्‍ने हुन सक्छ ।
+
+# रौँदार
+
+एसावको शरीरमा थुप्रै रौँहरू थिए । तपाईंले भन्‍न सक्नुहुन्थ्यो, “जेठो छोराको शरीर थुप्रै रौँहरू सहित रातो थियो ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/07/01.md b/content/07/01.md
new file mode 100644
index 0000000..e651083
--- /dev/null
+++ b/content/07/01.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# जब केटाहरू हुर्किए, याकूब घरमा बस्‍न रुचाउँथे, तर एसावलाई जनावरहरूको सिकार गर्न मन पर्थ्यो
+
+केटाहरू एक अर्काबाट कसरी फरक थिए भन्‍ने बारेमा यो पृष्‍ठभूमि दिने जानकारी हो, र तिनीहरूका बाबुआमा हरेकले एउटा सन्तानको उपर अर्कोलाई रुचाउँथे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# घरमा बस्‍न रुचाउँथे ... सिकार गर्न रुचाउँथे
+
+केही भाषाहरूले यहाँ “रुचाउँथे”को लागि अर्कै शब्द चलाउनेछन् जुन “रिबेकाले याकूबलाई रुचाउँथिन्”को लागि प्रयोग गरेको भन्दा फरक छ । उदाहरणको लागि, यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “घरमा बस्‍न मन पराउँथे ... सिकार गर्न मन पराउँथे” वा, “घरमा बस्‍न रोज्थे ... सिकार गर्न रोज्थे ।”
+
+# घरमा
+
+यो अभिव्यक्तिले परिवारको बसोबासको वरिपरिको क्षेत्रलाई जनाउँछ । याकूब तिनीहरू बसेको पालहरूको नजिक बस्‍न रोज्थे । केही भाषाहरूमा “घरमा” भन्‍नको लागि विशेष अभिव्यक्ति हुन्छ ।
+
+# तर एसाव जनावरहरूको सिकार गर्न मन पराउँथे
+
+संयोजक शब्द “तर”ले एसावको सिकार गर्ने चाहना र याकूबको घरमै बस्‍ने चाहना बीचको भिन्‍नतालाई देखाउँछ ।  (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# रिबेकाले याकूबलाई माया गर्थिन्, तर इसहाकले एसावलाई माया गर्थे
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “रिबेकाले याकूबलाई बढि मन पराउँथिन्, र इसहाकले एसावलाई बढि मन पराउँथे ।” यसले रिबेका र इसहाकले अर्को छोरालाई अवश्‍य माया गर्दैनथे भनेर अर्थ दिँदैन, तर यो कि हरेक अभिभावकको मनपर्दो एउटा थियो ।
+
+# तर एसावले याकूबलाई माया गर्थे
+
+संयोजक शब्द “तर”ले इसहाकको एसावको लागि भएको माया र रिबेकाको याकूबको लागि भएको माया बीचको भिन्‍नतालाई देखाउँछ ।  (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/07/02.md b/content/07/02.md
new file mode 100644
index 0000000..96bc57f
--- /dev/null
+++ b/content/07/02.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# एसावले याकूबलाई भने, “कृपया मलाई तिमीले पकाएको खानाबाट केही देऊ ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “एसावले याकूबलाई बिन्ती गरे कि याकूबले कृपा गरेर आफूले पकाएका खानाबाट उनलाई केही देऊन् ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# मलाई केही खाना देऊ ... तपाईंले सबै दिनुहुनेछ
+
+केही भाषाहरूले यहाँ “देऊ”को लागि दुई फरक शब्दहरू प्रयोग गर्न रोज्‍न सक्छन् । यो अन्तिम दुई वाक्यहरूमा भएको “एसावले दिने प्रतिज्ञा गरे ... याकूबले दिए”मा पनि लागु हुने थियो ।
+
+# याकूबले जवाफ दिए, “पहिला प्रतिज्ञा गर्नुहोस कि तपाईंले पहिले जन्मिनुभएको हैसियतले जे-जति प्राप्त गर्नुपर्छ, ती सबैथोक तपाईंले मलाई दिनुहुनेछ ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “याकूबले एसावलाई पहिला प्रतिज्ञा गर्न भने कि एसावले उनी पहिला जन्मेको हैसियतले जे-जति प्राप्त गर्नेथिए, उनले ती सबै याकूबलाई दिने थिए ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तपाईं पहिले जन्मनुभएको हैसियतले तपाईंले प्राप्त गर्नुपर्ने सबैथोक
+
+तिनीहरूको चलन अनुसार, जब तिनीहरूका बाबु मर्थे, एसाव सबैभन्दा जेठा छोरा भएका हुनाले, तिनीहरूका बाबुको सम्पत्तिको दुई गुणा बढि पाउने व्यक्ति उनी हुनुपर्ने थियो । याकूबले सबैभन्दा जेठा छोरा एसावबाट यी हकहरू लिने एउटा उपाय सोचे ।
diff --git a/content/07/03.md b/content/07/03.md
new file mode 100644
index 0000000..12f8a7e
--- /dev/null
+++ b/content/07/03.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# उनको आशिष् दिन
+
+बाबुहरूले तिनीहरूका सन्तानहरूलाई राम्रो होस् भनी तिनीहरूको चाहनालाई औपचारिक ढङ्गले व्यक्त गर्नु चलनचल्तीको कुरा थियो । सामान्यतया जेठा छोराले सर्वोत्कृष्‍ट प्रतिज्ञा पाउँथ्यो । इसहाकले यो अतिरिक्त समृद्धि एसावलाई भएको चाहे ।
+
+# तर उनले त्यसो गर्न अघि
+
+संयोजक शब्द “तर”ले यहाँ इसहाकको एसावलाई आशिष् दिने चाहना र उनलाई त्यसो गर्न रोक्‍न रिबेका र याकूबको हस्तक्षेप गर्ने चालको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनलाई छले
+
+“छल्नु” शब्दले कसैलाई जानाजान झुक्क्याउन केही गर्नु भन्‍ने अर्थ दिन्छ । एसावको साटोमा याकूबलाई आशिष् दिन लगाउन इसहाकलाई छल्नलाई रिबेकाले एउटा योजना रचिन् ।
+
+# ढोङ्ग गर्नु
+
+“ढोङ्ग गर्नु” शब्दले याकूबले कसरी तिनको बाबुलाई (जसको दृष्‍टि उनको वृद्धावस्थामा धेरै खराब थियो) छल्ने थिए भनेर देखाउँछ ।
+
+# त्यसैले याकूबले एसावका लुगाहरू लगाए र उनको घाँटि र हातहरूमा बाख्राको छाला राखे ।
+
+संयोजक शब्द “त्यसैले”ले यहाँ, याकूबले इसहाकलाई छल्न एसावका लुगाहरू र बाख्राको छाला लगाए भन्‍ने परिणामलाई, इसहाक बुढा र अन्धा थिए भन्‍ने कारणसँग जोड्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# एसावका लुगाहरू
+
+यसले एसावले लगाउने कपडाहरूलाई जनाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
+
+# बाख्राको छाला
+
+बाख्राको छालामा रौँ नै रौँ हुने भएकाले त्यसले छाम्दा खेरी याकूबलाई एसाव जस्तै महसुस गराउने थियो ।
diff --git a/content/07/04.md b/content/07/04.md
new file mode 100644
index 0000000..a993e84
--- /dev/null
+++ b/content/07/04.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# याकूब इसहाक कहाँ आए
+
+केही भाषाहरूमा यसो भन्‍नु बढि स्वभाविक हुन सक्छ, “याकूब इसहाक कहाँ गए ।”
+
+# जब इसहाकले बाख्राको रौँ छामे र लुगाहरूको गन्ध सुघेँ, उनले सोचे कि त्यो एसाव थियो र तिनीलाई आशिष् दिए ।
+
+यो क्रमिक वाक्यांश हो । “जब” शब्दले याकूबलाई छाम्‍ने र सुँघ्‍ने कुरालाई जोड्छ जसको परिणाम स्वरूप भएको कार्य-उनले ठाने कि तिनी एसाव थिए र तिनीलाई आशिष् दिए ।  (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनले ठाने कि त्यो एसाव थियो
+
+उनले ठाने कि उनले छामिरहेको र सुँघिरहेको व्यक्ति एसाव थियो ।
diff --git a/content/07/05.md b/content/07/05.md
new file mode 100644
index 0000000..8eecede
--- /dev/null
+++ b/content/07/05.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# किनकि याकूबले उनको जेठो छोराको हैसियतमा भएका हकहरू र उनका आशिष्‌हरू पनि चोरेका थिए
+
+संयोजक शब्द “किनकि”ले, याकूबले एसावका हक र आशिष्‌हरू चोरे भन्‍ने कारणलाई, एसावले याकूबलाई घृणा गरे भन्‍ने परिणामसँग जोड्छ ।  (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनका हकहरू
+
+यसले अतिरिक्त आशिष् र उत्तराधिकारलाई जनाउँछ जुन एसावको थियो किनकि उनी पहिलो जन्मेका छोरा थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
+
+# जेठो छोराको हैसियतमा हुनुपर्ने हकहरू
+
+याकूबले तिनीहरूका बाबुको सम्पत्तिको बढि ठूलो भाग पाउने एउटा बाटो भेट्टाए, जुन सम्पत्ति जेठो छोरोको हैसियतले एसावलाई जानुपर्ने थियो । [०७:०२](07/02)मा भएको टिप्पणीलाई पनि हेर्नुहोस् ।
+
+# उनको आशिष्
+
+याकूबले तिनीहरूका बाबुलाई अतिरिक्त समृद्धिको प्रतिज्ञाको आशिष् उनलाई दिन लाउनलाई पनि छले जुन आशिष् इसहाकले याकूबलाई दिन चाहेका थिए । [०७:०३](07/03)मा भएको टिप्पणीलाई पनि हेर्नुहोस् ।
+
+# त्यसैले उनले याकूबलाई मार्ने योजना गरे
+
+संयोजक शब्द “त्यसैले”ले एसावले याकूबलाई मार्ने योजना गरे भन्‍ने परिणामलाई, एसावले याकूबलाई घृणा गरे भन्‍ने कारणसँग जोड्छ ।  (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/07/06.md b/content/07/06.md
new file mode 100644
index 0000000..3506fe9
--- /dev/null
+++ b/content/07/06.md
@@ -0,0 +1,24 @@
+# तर रिबेकाले एसावको योजनाको बारेमा सुनिन्
+
+संयोजक शब्द “तर”लाई विपरीत सम्बन्धमा प्रयोग गरिएको छ । यसले एसावको याकूबलाई मार्ने योजना र रिबेकाले त्यस बारेमा सुनेर एउटा फरक योजना रचेको कुराको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ ।  (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# एसावको योजना
+
+यसले एसावले गर्नलाई अठोट गरेका योजनालाई जनाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
+एसावको योजना उनको बाबु मरेपछि याकूबलाई मार्ने थियो ।
+
+# त्यसैले तिनी र इसहाकले याकूबलाई टाढा पठाए
+
+संयोजक शब्द “त्यसैले”ले रिबेका र इसहाकले याकूबलाई टाढा पठाए भन्‍ने परिणामलाई, याकूबलाई मार्ने एसावको योजनाको बारेमा रिबेकाले सुनेको कारणसँग जोड्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# तिनी र इसहाकले याकूबलाई टाढा पठाए
+
+रिबेकाले याकूबलाई एसावबाट जोगाउन चाहिन् त्यसैले तिनले याकूबलाई अन्त पठाउने बारेमा इसहाकसँग कुरा गरिन् ।
+
+# टाढा गएर तिनको नातेदारहरूसँग बस्‍न
+
+यो त्यहि ठाउँ हो जहाँ तिनी बसिरहेकी थिइन् जब अब्राहामको सेवकले तिनीलाई इसहाकको पत्‍नी हुनको लागि भेट्टाए । यसलाई प्रस्ट बनाउनको लागि, तपाईंले थप्‍न सक्‍नुहुन्थ्यो, “त्यहि देशमा जहाँ तिनी बस्‍ने गर्थिन् ।” त्यो देश सयौँ कोस दुर पू्र्वतिर पर्थ्यो ।
+
+# तिनका नातेदारहरू
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरूका नातेदारहरू ।” किनकि अब्राहामको भाइ रिबेकाको हजुरबुबा थिए, तिनका नातेदारहरू इसहाकको पनि नातेदारहरू थिए ।
diff --git a/content/07/07.md b/content/07/07.md
new file mode 100644
index 0000000..6524e1f
--- /dev/null
+++ b/content/07/07.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# रिबेकाका नातेदारहरू
+
+यसले सामाजिक सम्बन्धलाई जनाउँछ । यी मानिसहरू रिबेकाको वृहत परिवारको एक भागको रूपमा तिनीसँग सम्बन्धित थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
+
+# यस समयावधिमा उनले विवाह गरे र बाह्र छोराहरू र एक छोरी जन्माए । परमेश्‍वरले उनलाई धेरै धनी बनाउनुभयो ।
+
+यो याकूब टाढा भएको बेलामा के भयो भन्‍ने बारेमा पृष्‍ठभूमि बताउने जानकारी हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# धेरै धनी
+
+यसले पैसा, पशुहरूको ठूला बथानहरू र अन्य सम्पत्तिहरूलाई समेट्छ ।
diff --git a/content/07/08.md b/content/07/08.md
new file mode 100644
index 0000000..e9a7d22
--- /dev/null
+++ b/content/07/08.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# बीस बर्षपछि
+
+याकूब त्यस देशमा बीस वर्ष बसिसकेका थिए जहाँबाट उनकी आमा आएकी थिइन् । यदि त्यो प्रस्ट थिएन भने तपाईं भन्‍न सक्नुहुन्थ्यो, “बीस वर्ष त्यस देशमा बसेपछि जहाँ उनका नातेदारहरू थिए ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनको परिवार
+
+यसले सामाजिक सम्बन्धलाई जनाउँछ- ती मानिसहरू जो उनका परिवार थिए, जो तिनीसँग जन्म वा विवाहद्वारा सम्बन्धित थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
+
+# उनका सबै पशुहरूका बथानहरू
+
+यसले स्वामित्वलाई जनाउँछ-सबै पशुहरूका बथानहरू वा झुण्डहरू जो उनका थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
+
+# बथानहरू
+
+“बथान” भनेको पशुहरूको ठूलो झुण्ड हो । तपाईंको भाषामा उस्तै अर्थ दिने शब्द प्रयोग गर्नुहोस् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
diff --git a/content/07/09.md b/content/07/09.md
new file mode 100644
index 0000000..e69df72
--- /dev/null
+++ b/content/07/09.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# बथानहरू
+
+“बथान” भनेको पशुहरूको एउटा ठूलो झुण्ड हो जो सँगै बस्छन् । [०७:०८](07/08) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, सो हेर्नुहोस् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
+
+# तपाईंको सेवक, याकूब
+
+याकूब वास्तवमै एसावका सेवक थिएनन् । तर याकूबले उनका सेवकहरूलाई यसो भन्‍न अह्राएका थिए किनकि उनी एसावलाई देखाउन चाहन्थे कि उनी तिनीकहाँ नम्रतापूर्वक र आदरपूर्ण ढङ्गले आइरहेका थिए, ताकि एसाव तिनीसँग अझै रिसाइ नरहून् ।
diff --git a/content/07/10.md b/content/07/10.md
new file mode 100644
index 0000000..9e84b67
--- /dev/null
+++ b/content/07/10.md
@@ -0,0 +1,31 @@
+# तर एसावले अझै पनि याकूबलाई हानी गर्न चाहँदैनथे
+
+संयोजक शब्द “तर”ले यहाँ एसावको याकूबलाई मार्ने चाहनाप्रति याकूबको डर र एसावको याकूबलाई मार्ने अब कुनै चाहना नहुनुको बीचको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# बरु, उनी तिनलाई फेरि देख्‍न पाउँदा धेरै खुशी थिए
+
+संयोजक शब्द “बरु”ले एसावको याकूबलाई मार्ने चाहनाप्रति याकूबको डर र एसाव याकूबलाई देख्‍न पाउँदा खुशी हुनुको बीचको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# शान्तिपूर्वक बसे
+
+यसले एसाव र याकूब एक अर्कासँग रिसाएका थिएनन् र एक अर्कासँग लडेनन् भन्‍ने कुराको तथ्यलाई जनाउँछ ।
+
+# त्यसपछि इसहाक मरे
+
+संयोजक शब्द “त्यसपछि”ले घटनाहरूको समयक्रमलाई जोड्छ, याकूब कनानमा फर्केर त्यहाँ बस्‍न थालेपछि इसहाकको मृत्यु भयो र याकूब र एसावले तिनलाई सँगै गाडे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# तिनलाई गाडे
+
+यसको अर्थ तिनीहरूले जमिनमा एउटा खाल्डो खने, र इसहाकको शरीरलाई त्यहाँ राखे, र खाल्डोलाई माटो वा ढुङ्‍गाहरूले पुरे भन्‍ने हुन सक्छ । वा यसको अर्थ तिनीहरूले इसहाकको शरीरलाई कुनै चिहानमा राखे र प्रवेशलाई ढाकिदिए भन्‍ने हुन सक्छ ।
+
+# करारका प्रतिज्ञाहरू
+
+यी ती प्रतिज्ञाहरू थिए जुन परमेश्‍वरले अब्राहामसँगको उहाँको करारमा बनाउनुभएको थियो ।
+
+# इसहाकबाट याकूबमा सर्‍यो
+
+प्रतिज्ञाहरू अब्राहामबाट उनको छोरा इसहाकमा सर्‍यो, र अब इसहाकको छोरा याकूबमा सर्‍यो । एसावले प्रतिज्ञाहरू पाएनन् । [०६:०४](06/04)लाई पनि हेर्नुहोस् ।
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/08/01.md b/content/08/01.md
new file mode 100644
index 0000000..961afa8
--- /dev/null
+++ b/content/08/01.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# धेरै वर्ष पछि, जब याकूब वृद्ध मानिस भए
+
+यसले नयाँ घटनालाई सुरु गर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# पठाए
+
+यो शब्दले याकूबले योसेफलाई जान भने र योसेफ गए भन्‍ने अर्थ दिन्छ ।
+
+# उनको सबैभन्दा प्यारो छोरा
+
+यो पदावलीले सामाजिक सम्बन्धलाई जनाउँछ-सबैभन्दा प्यारो छोरा जो उनले जन्माएका थिए । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उनले उनका अरू सबै सन्तानहरू भन्दा ज्यादा माया गर्ने छोरा ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
+
+# जाँच गर्न
+
+यसको अर्थ हो कि योसेफ जानु पर्थ्यो र उनका दाजुहरूलाई सबै ठिकै छ वा छैन भनेर हेर्नुपर्थ्यो । केही भाषाहरूले यस्तै केही भन्‍न सक्छन्, “उनका दाजुहरूको सकुशलता जाँच गर्न ।”
+
+# उनका दाजुहरू
+
+यिनीहरू योसेफ भन्दा जेठा दाजुहरू थिए ।
+
+# बथानको हेरविचार गरिरहेका थिए
+
+किनकि यो केही दिनको यात्रा लाग्‍ने गरी टाढा थियो,  यो बताउन आवश्‍यक हुन सक्छ, “जो धेरै टाढा ... को हेरविचार गरिरहेका थिए ।”
diff --git a/content/08/02.md b/content/08/02.md
new file mode 100644
index 0000000..f9e9a88
--- /dev/null
+++ b/content/08/02.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# किनकि तिनीहरूका बाबुले उनलाई सबैभन्दा बेसि माया गर्थे र किनकि योसेफले सपना देखेका थिए
+
+यसले योसेफका दाजुहरूले उनलाई घृणा गर्ने दुई कारणहरूलाई जोड्छ-तिनीहरूका बाबुले उनलाई सबैभन्दा बेसि माया गर्थे र योसेफको सपना, जसको परिणाम-तिनीहरूले उनलाई घृणा गरे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# जब योसेफ आए
+
+यो पदावलीले घटनाहरूको समयक्रमको बारेमा बताउँछ । योसेफ आइसके पछि दाजुभाइहरूले उनलाई अपहरण गरे र उनलाई बेचिदिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनका दाजुहरूकहाँ आए
+
+यसलाई अनुवाद गर्ने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “उनका दाजुहरू भएका ठाउँमा आइपुगे ।”
+
+# अपहरण गरे
+
+तिनीहरूले उनलाई उनको इच्‍छा विपरीत धरपकड गरे । तिनीहरूले यसो गर्नु ठीक थिएन ।
+
+# दास व्यापारीहरू
+
+यिनीहरू ती मानिसहरू हुन् जसले एक मालिकबाट मानिसहरूलाई किन्थे र तिनीहरूलाई दासको रूपमा अर्को मालिकलाई बेचेर व्यवसाय गर्थे ।
diff --git a/content/08/03.md b/content/08/03.md
new file mode 100644
index 0000000..b8e85ff
--- /dev/null
+++ b/content/08/03.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# योसेफका दाजुहरू घर फर्कन अघि
+
+संयोजक शब्द “अघि”ले घटनाहरूको क्रमलाई सङ्‍केत गर्छ । योसेफका दाजुहरूले उनको कपडा च्याते र रगतमा चोपे र त्यसपछि तिनीहरू घर फर्के । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# बाख्राको रगत
+
+यसले रगतलाई बाख्रासँग जोड्छ, जुन त्यसैको भाग थियो । दाजुभाइहरूले चाहन्थे कि कपडामा लागेको रगत योसेफको रगत थियो भनी सोचून् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
+
+# ताकि तिनले सोचून् कि कुनै जङ्‍गली जनावरले
+
+संयोजक शब्द “ताकि”ले याकूबलाई रगतमा चोपेर च्यातिएको लुगा देखाएको भन्‍ने कारणलाई, कुनै जङ्‍गली जनावरले योसेफलाई मारिदियो भनेर याकूबले सोचून् भनेर चाहेको परिणामसँग जोड्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/08/04.md b/content/08/04.md
new file mode 100644
index 0000000..8e6a4ee
--- /dev/null
+++ b/content/08/04.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# मिश्र एउटा ठूलो, शक्तिशाली देश थियो जुन नील नदीको किनारमा अवस्थित थियो ।
+
+यो मिश्र देशको बारेमा पृष्‍ठभूमि जानकारी हो जुन देशमा दास व्यापारीहरूले योसेफलाई लिएर गए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# एकजना धनी सरकारी अधिकृत
+
+यो व्यक्ति मिश्री सरकारको भाग थियो । यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्छ, “मिश्री सरकारको एकजना कप्तान ।”
+
+# योसेफले आफ्ना मालिकको सेवा राम्ररी गरे, अनि परमेश्‍वरले योसेफलाई आशिष् दिनुभयो ।
+
+संयोजक शब्द “अनि”ले सङ्‍केत गर्छ कि योसेफ दास बनेको बेलामा दुई घटनाहरू घटे । त्यहाँ कारण र असरको कुनै सङ्‍केत छैन । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/08/05.md b/content/08/05.md
new file mode 100644
index 0000000..83e875a
--- /dev/null
+++ b/content/08/05.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# योसेफसँग सुत्‍न खोजे
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “योसेफलाई तिनीसँग सहवास गराउनको लागि लोभ्याउन लागी ।” “सँगै सुत्‍नु” क्रुर वा अपमानजनक नहुने गरी यसलाई व्यक्त गर्ने तरिका हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
+
+# तर योसेफले परमेश्‍वरको विरुद्धमा पाप गर्न इन्कार गरे
+
+संयोजक शब्द “तर”ले विपरीत कुराहरूलाई सङ्‍केत गर्छ । तपाईंले अनुमान लाउनुहुने थियो कि जब योसेफको मालिककी पत्‍नीले उनीसँग सुत्‍न खोजिन्, योसेफ राजी हुनेथिए, बरु उनले नसोचेको कुरा गरे र इन्कार गरे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# परमेश्‍वरको विरुद्धमा पाप गर्नु
+
+यदि एक अर्कासँग विवाह भएको छैन भने मानिसहरूले सहवास गर्नु परमेश्‍वरको व्यवस्थाको विरुद्धमा हो । परमेश्‍वरको व्यवस्थाको अनाज्ञापालन गरेर योसेफले पाप गर।न चाहेनन् ।
+
+# झ्यालखानामा पनि
+
+संयोजक शब्द “पनि”ले विपरीत कुराहरूलाई सङ्‍केत गर्छ । तपाईंले अनुमान लाउनुहुने थियो कि योसेफ झ्यालखानामा त क्रुद्ध भए होलान् तर बरु उनी विश्‍वासयोग्य भइरहे र परमेश्‍वरले उनलाई आशिष् दिइरहनुभयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# परमेश्‍वरप्रति विश्‍वासयोग्य रहे
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्छ, “परमेश्‍वरको आज्ञापालन गरिरहे ।”
diff --git a/content/08/06.md b/content/08/06.md
new file mode 100644
index 0000000..164200f
--- /dev/null
+++ b/content/08/06.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# मिश्रीहरूले तिनीहरूका राजाहरूलाई जे भनेर बोलाउँथे
+
+यो “फारो” शीर्षकको बारेमा पृष्‍ठभूमि जानकारी हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# उनलाई असाध्यै विचलित पार्‍यो
+
+यसको अर्थ हो कि राजा अत्यन्तै डराए र अलमल्ल भए(उनले सपनामा देखेका कुराहरूका कारण) ।
+
+# उनका कुनै सल्लाहकारहरूले सपनाको अर्थ बताउन सकेनन् ।
+
+प्राचीन पूर्व नजिक क्षेत्रमा सपनाको उल्था धेरै महत्त्वपूर्ण थियो । यसलाई दैविक शक्तिद्वारा मात्र सम्भव कुराको रूपमा लिइन्थ्यो । यसलाई प्रस्टसँग बताउन सकिन्छः “परमेश्‍वरले उनका कुनै सल्लाहकारहरूलाई सपनाको अर्थ बताउन सक्षम पार्नुभएन ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
+
+# उनका सल्लाहकारहरू
+
+यिनीहरू विशेष शक्ति र ज्ञान भएका मानिसहरू थिए जसले कहिलेकाहीँ सपनाको अर्थ के थियो भनी बताउन सक्थे । केही अनुवादहरूले तिनीहरूलाई “ज्ञानी मानिसहरू” भनेर जनाउँछ ।
+
+# सपनाका अर्थहरू
+
+मिश्रका मानिसहरूले विश्‍वास गर्थे कि सपनाहरू देवताहरूबाट आएका सन्देशहरू थिए जसले तिनीहरूलाई भविष्‍यमा के हुनेथियो भनेर बताउँथ्यो । परमेश्‍वरले के हुन लागेको थियो भनी फारोलाई बताउन उनका सपनालाई प्रयोग गर्नुभयो ।
diff --git a/content/08/07.md b/content/08/07.md
new file mode 100644
index 0000000..9888352
--- /dev/null
+++ b/content/08/07.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# परमेश्‍वरले योसेफलाई सपनाको उल्था गर्ने क्षमता दिनुभएको थियो
+
+यहवेले आफैँलाई महिमा दिन र योसेफ र हिब्रू मानिसहरूलाई जोगाउन उहाँले योसेफलाई सपनाको अर्थ बताउने शक्ति दिनुभएको थियो ।  यसलाई प्रस्टसँग बताउन सकिन्छः “परमेश्‍वरले योसेफ र हिब्रू मानिसहरूलाई जोगाउन योसेफलाई सपनाहरूको उल्था गर्ने क्षमता दिनुभएको थियो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
+
+# सपनाहरूको उल्था गर्न
+
+“उल्था गर्नु”ले केही कुराको अर्थ के हुन्छ भनेर बताउनु हुन्छ । यसकारण योसेफले मानिसहरूलाई तिनीहरूको सपनाको अर्थ के थियो भनेर बताउन सक्थे ।
+
+# योसेफलाई तिनीकहाँ झिकाए
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्छः “योसेफलाई उनीकहाँ ल्याउन उनका सेवकहरूलाई अह्राए ।”
+
+# र भने, “परमेश्‍वरले प्रशस्त अन्‍न उब्जनीका सात वर्षहरू पठाउन लाग्‍नुभएको छ, जस पछाडि अनिकालका सात वर्षहरू ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “र तिनलाई बताए कि परमेश्‍वरले प्रशस्त अन्‍न उब्जनीका सात वर्षहरू पठाउन लाग्‍नुभएको थियो, जस पछाडि अनिकालका सात वर्षहरू आउने थियो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# परमेश्‍वरले पठाउन लाग्‍नुभएको छ
+
+परमेश्‍वरले सात वर्षसम्म बालीहरूलाई राम्रोसँग फल्ने तुल्याउनुहुनेछ, र त्यसपछि उहाँले तिनीहरूलाई एकदम कम अनाज उब्जाउने तुल्याउनुहुनेछ ताकि मानिसहरू र पशुहरूलाई खानलाई पर्याप्त हुनेछैन ।
+
+# अनिकाल
+
+बारीहरू र खेतहरूले यति कम अनाज उब्जाउने थिए कि मानिसहरू र पशुहरूलाई खानलाई पर्याप्त हुने थिएन ।
diff --git a/content/08/08.md b/content/08/08.md
new file mode 100644
index 0000000..a33458e
--- /dev/null
+++ b/content/08/08.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# योसेफसँग यति प्रभावित भए
+
+फारो योसेफको बुद्धिसँग अचम्मित भएका थिए र उनका लागि सम्मान महसुस गरे; उनले योसेफलाई मानिसहरूलाई लाभ गर्ने निर्णयहरू लिनलाई भरोसा गरे । यसो भन्‍नु बढि प्रस्ट हन सक्छ, “योसेफको बुद्धिसँग प्रभावित भएका थिए ।”
+
+# उनले तिनीलाई सारा मिश्रमा दोस्रो शक्तिशाली मानिसको रूपमा नियुक्त गरे !
+
+यो कडा भनाई जसले जोड दिन्छ कि एउटा दासले फारोद्वारा त्यति धेरै सम्मान पाउनु कति असामान्य कुरा थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# दोस्रो शक्तिशाली मानिस
+
+फारोले सारा मिश्रभरी योसेफलाई एउटा धेरै शक्तिशाली र महत्त्वपूर्ण शासक बनाए । केवल फारो मात्र योसेफ भन्दा बढि शक्तिशाली र महत्त्वपूर्ण थिए ।
diff --git a/content/08/09.md b/content/08/09.md
new file mode 100644
index 0000000..d4233db
--- /dev/null
+++ b/content/08/09.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# अनाजका ठूलो परिमाणहरू भण्डार गर्न
+
+तिनीहरूले प्रशस्त कटनीबाट आएका अनाजहरू सहरहरूमा लगे र त्यहाँ भण्डार गरे । त्यो अनाज त्यसपछि फारोको हुन्थ्यो ।
+
+# अनिकाल
+
+यसलाई [०८:०७](08/07) मा कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो हेर्नुहोस् ।
diff --git a/content/08/10.md b/content/08/10.md
new file mode 100644
index 0000000..50677b5
--- /dev/null
+++ b/content/08/10.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# अनिकाल भयानक थियो
+
+अनिकाल असाध्यै खराब थियो । त्यहाँ एकदम थोरै अन्‍न थियो र मिश्र बाहिरका धेरै मानिसहरू भोकाउँदै थिए ।
+
+# मिश्र, तर कनान पनि
+
+केही भाषाहरूमा यसरी भन्‍नु बढि प्रस्ट वा स्वभाविक हुन सक्छ, “मिश्र देश, तर कनानको भूमि पनि ।”
diff --git a/content/08/11.md b/content/08/11.md
new file mode 100644
index 0000000..71493cf
--- /dev/null
+++ b/content/08/11.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# त्यसैले याकूबले मिश्रमा अन्‍न किन्‍न उनका जेठा छोराहरूलाई पठाए ।
+
+संयोजक शब्द “त्यसैले”ले परिणाम-याकूबले अन्‍न किन्‍न उनका छोराहरूलाई पठाए भन्‍ने कुरालाई त्यसको कारणसँग जोड्छ, जुन थियो-कनानमा अनिकाल नराम्ररी परेको थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनका जेठा छोराहरू
+
+तिनीहरू योसेफका जेठा दाजुहरू थिए जसले उनलाई दासत्वमा बेचेका थिए ।
+
+# योसेफलाई चिन्‍न सकेनन्
+
+तिनीहरूले थाहा पाएनन् कि ती मानिस योसेफ थिए, किनकि तिनीहरूले उनलाई अन्तिम चोटि देखेको भन्दा योसेफ धेरै ठूला भइसकेका थिए, र उनले एउटा मिश्री शासक जसरी पोशाक पहिरेका थिए ।
+
+# तर योसेफले तिनीहरूलाई चिने ।
+
+संयोजक शब्द “तर”ले विपरीत सम्बन्धलाई सङ्‍केत गर्छ । यसले योसेफका दाजुहरूले उनलाई नचिनिरहेको र योसेफले तिनीहरूलाई चिनिरहेको कुराको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/08/12.md b/content/08/12.md
new file mode 100644
index 0000000..abceaf7
--- /dev/null
+++ b/content/08/12.md
@@ -0,0 +1,31 @@
+# उनका दाजुहरूको जाँच गरिसके पछि
+
+संयोजक शब्द “पछि”ले क्रमिक वाक्यांशलाई सुरु गर्छ । योसेफले उनका दाजुहरू परिवर्तन भए कि भनेर जाँच गरे र त्यसपछि आफू को थिए भनेर खुलाए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनका दाजुहरूको जाँच गर्दै
+
+योसेफले उनका दाजुहरूले तिनीहरूको सबैभन्दा कान्छो भाईलाई जोगाउँथे वा  योसेफलाई झैँ तिनलाई खराब व्यवहार गर्थे भनी जाँच गर्नलाई तिनीहरूलाई अप्ठेरो अवस्थामा राखिदिए । जब तिनीहरूले तिनीहरूको सबैभन्दा कान्छो भाईलाई जोगाए, योसेफले तिनीहरू परिवर्तन भएछन् भनेर चाल पाए ।
+
+# यदि तिनीहरू परिवर्तन भएका थिए कि भनेर
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “यदि तिनीहरू पहिले जस्तो थिए त्यसभन्दा फरक भएका थिए कि भनेर ।” वर्षौँ अगाडि योसेफका दाजुहरूले उनलाई दासत्वमा बेचेका थिए । योसेफले तिनीहरूले अब चाहिँ जे ठीक हो त्यहि गर्ने थिए कि भनेर पत्ता लगाउन चाहन्थे ।
+
+# म तिमीहरूको भाई हुँ, योसेफ !
+
+योसेफ वास्तवमै तिनीहरूका भाई थिए भनेर बताउने यो कडा भनाई हो, भलै उनी जान्दथे कि तिनीहरूले सो कुरा विश्‍वास गर्नलाई धेरै गाह्रो मान्‍ने थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# नडराओ
+
+योसेफले यो आज्ञा उनका दाजुहरूलाई दिए जो डराएका थिए किनभने तिनीहरूले उनलाई असाध्यै खराबी गरेका थिए । अब एउटा महान् शासकको रूपमा, उनीसँग तिनीहरूलाई सजाय दिने शक्ति थियो । योसेफले तिनीहरूलाई अन्‍न बेच्‍न मनाही गर्न सक्थे, वा तिनीहरूलाई झ्यालखानामा हाल्न वा मार्न पनि सक्थे । यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “तिमीहरूले मबाट कुनै दण्डको भय राख्‍नु पर्दैन ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# तर परमेश्‍वरले दुष्‍टतालाई भलाईको निम्ति प्रयोग गर्नुभयो !
+
+संयोजक शब्द “तर”ले योसेफका दाजुहरूको खराबी गर्ने इच्‍छा र त्यस इच्‍छालाई परमेश्‍वरले भलाईको लागि प्रयोग गर्नुभएको कुराको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# परमेश्‍वरले खराबीलाई भलाईको लागि प्रयोग गर्नुभयो !
+
+यो कडा भनाई हो, किनभने ती दाजुभाइहरूले योसेफलाई गरेका खराबीबाट परमेश्‍वरले भलाईलाई निकाल्न सक्नुभएको कुरा अचम्‍मलाग्दो थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# भलाईको लागि खराबी
+
+योसेफका दाजुहरूले दुष्‍ट काम गरेका थिए जब तिनीहरूले उनलाई दासको रूपमा बेचे र उनी मिश्रमा लगिएका थिए । तर परमेश्‍वरले यो हुन दिनुभयो ताकि योसेफले अनिकालको समयमा उनको आफ्नै परिवार सहित हजारौँ मानिसहरूलाई बचाउन सकून् । यो धेरै असल कुरो थियो ।
diff --git a/content/08/14.md b/content/08/14.md
new file mode 100644
index 0000000..4690375
--- /dev/null
+++ b/content/08/14.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# याकूब वृद्ध मानिस भएका भएपनि, उनी मिश्रमा बसाइ सरे
+
+मिश्र कनानबाट धेरै टाढाको दूरीमा थियो, र त्यति टाढासम्म हिँडेर वा गाढामा चढेर यात्रा गर्नु एक वृद्ध मानिसको लागि निकै गाह्रो भएको हुनुपर्थ्यो ।
+
+# याकूब मर्न अघि
+
+याकूब मिश्रमा मरे । उनी कनानमा फर्केर जान पाएनन्, जुन देश परमेश्‍वरले उनलाई र उनका सन्तानहरूलाई परमेश्‍वरले दिने प्रतिज्ञा गर्नुभएको थियो ।
diff --git a/content/08/15.md b/content/08/15.md
new file mode 100644
index 0000000..250da7d
--- /dev/null
+++ b/content/08/15.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# करारका प्रतिज्ञाहरू
+
+लामो समय अघि परमेश्‍वरले अब्राहामसँग सहमत गर्नुभयो र प्रतिज्ञा गर्नुभयो कि उहाँले उनलाई धेरै सन्तानहरू दिनुहुने थियो ।; तिनीहरूले कनानको भूमि कब्जा गर्ने थिए र एउटा महान् जाति बन्‍ने थिए । परमेश्‍वरले यो पनि प्रतिज्ञा गर्नुभयो कि सबै मानिसहरू अब्राहामको वंशबाट आशिषित् हुनेथिए । [०७:१०](07/10) लाई पनि हेर्नुहोस् ।
+
+# ... माथि सरे
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “... तिर तल सर्दै गयो” वा, “... लाई दिइएको” वा, “... लाई लागु गरिएको ।” परमेश्‍वरको अब्राहामलाई गर्नुभएको प्रतिज्ञा अब्राहामको छोराछोरीहरू, नाति-नातिनीहरू र बाँकी सबै सन्तानहरूका लागि पनि थियो । [०६:०४](07/10) लाई पनि हेर्नुहोस् ।
+
+# इस्राएलका बाह्र कुलहरू
+
+परमेश्‍वरले अब्राहाम, इसहाक र याकूबसँग तिनीहरूका सन्तानहरू एउटा महान् जाति हुनेछन् भनेर प्रतिज्ञा गर्नुभएको थियो । परमेश्‍वर पछि याकूबको नाउँलाई इस्राएलमा बदलिदिनुभयो । याकूबका १२ छोराहरूका सन्तानहरू १२ महान् कुलहरू भए । यी १२ कुलहरूले इस्राएल भनिने प्राचीन राष्‍ट्र बनेको थियो, जुब अब याकूबको नयाँ नाउँले कहलिएको थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-names]])
+
+# बाह्र
+
+यसलाई अङ्‍कमा पनि लेख्‍न सकिन्थ्योः “१२ ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/09/01.md b/content/09/01.md
new file mode 100644
index 0000000..39d2848
--- /dev/null
+++ b/content/09/01.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# योसेफ मरेपछि
+
+यसले नयाँ घटनालाई सुरु गर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# उनका नातेदारहरू
+
+यसले सामाजिक सम्बन्धलाई जनाउँछ—ती सबै मानिसहरू जो उनीसँग जन्म वा विवाहद्वारा सम्बन्धित थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
+
+# तिनीहरूलाई इस्राएलीहरू भनेर कहलाइन्थ्यो
+
+मानिसहरूको जमात जुन याकूबबाट उत्पन्‍न भएका थिए, तिनीहरूलाई “इस्राएल” भनिन्थ्यो जुन नाउँ परमेश्‍वरले याकूबलाई दिनुभएको थियो । त्यो जमातका मानिसहरूलाई “इस्राएलीहरू” भनिन्थ्यो ।
diff --git a/content/09/02.md b/content/09/02.md
new file mode 100644
index 0000000..07eae83
--- /dev/null
+++ b/content/09/02.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# सयौँ वर्ष पछि
+
+यसले नयाँ घटनालाई सुरु गर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# इस्राएलीहरू
+
+“इस्राएली मानिसहरू” वा “इस्राएलका मानिसहरू” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-names]])
+
+# मिश्रीहरू
+
+“मिश्री मानिसहरू” वा “मिश्रका मानिसहरू” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-names]])
+
+# किनकि त्यहाँ तिनीहरू धेरै थिए
+
+संयोजक शब्द “किनकि”ले मिश्रीहरू डराउने कामलाई त्यसको कारणसँग जोड्छ, जुन थियो-त्यहाँ ज्यादै धेरै इस्राएलीहरू थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# फारो
+
+“फारो” एक मिश्री शब्द हो जसले तिनीहरूको राजालाई जनाउँछ । यी “फारो” सम्भवत अघिल्लो फारोको छोरा थिए जो मरिसकेका थिए, र जो योसेफले चिनेका फारोका सन्तान पनि हुन सक्छन् ।
+
+# जसले मिश्रलाई त्यस समयमा राज गरिरहेका थिए
+
+यो शासकको बारेमा पृष्‍ठभूमि जानकारी हो जो त्यस समयमा फारो थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# इस्राएलीहरूलाई दासहरू बनाए
+
+त्यो भनेको, “इस्राएलीहरूलाई तिनीहरूको इच्‍छा विरुद्धमा कडा परिश्रम गर्न कर लगाए र तिनीहरूलाई धेरै क्रुर व्यवहार गरे ।”
diff --git a/content/09/03.md b/content/09/03.md
new file mode 100644
index 0000000..1a2f328
--- /dev/null
+++ b/content/09/03.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तिनीहरूको जीवन सङ्‍कष्‍टपूर्ण बनाइदिए
+
+यसको अर्थ यो हो कि तिनीहरूलाई जसरी क्रुर व्यवहार गरिएको थियो र जसरी कठोर तरिकाले काम गर्न कर लगाइएको थियो, त्यसले गर्दा तिनीहरूले भयङ्‍कर कष्‍ट भोगे । तिनीहरूले धेरै निरुत्साहित भएको पनि महसुस गरे ।
+
+# परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई आशिष् दिनुभयो
+
+परमेश्‍वरले तिनीहरुको हेरविचार गर्नुभयो, कठोर यातनालाई सहन सहायता गर्नुभयो र तिनीहरूलाई सन्तानहरू दिनुभएर तिनीहरूलाई सङ्ख्यामा झन् वृद्धि पनि गर्नुभयो ।
diff --git a/content/09/04.md b/content/09/04.md
new file mode 100644
index 0000000..23e2c4b
--- /dev/null
+++ b/content/09/04.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# देखे
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्छ, “चाल पाए” वा, “थाहा पाए ।”
+
+# त्यसकारण उनले आफ्ना मानिसहरूलाई मार्न अह्राए
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले फारोले मानिसहरूलाई इस्राएली छोरा बालकहरूलाई मार्न अह्राए भन्‍ने परिणामलाई त्यसको कारणसँग जोड्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/09/05.md b/content/09/05.md
new file mode 100644
index 0000000..9d01212
--- /dev/null
+++ b/content/09/05.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# तिनीहरूले जबसम्म सक्ने थिए तबसम्म
+
+तिनीहरूले बालकलाई मिश्रीहरूबाट तबसम्म लुकाइराखे जब उसलाई तिनीहरूको घरमा सुरक्षित रूपले लुकाएर राख्‍न धेरै अप्ठेरो हुन थाल्यो ।
diff --git a/content/09/06.md b/content/09/06.md
new file mode 100644
index 0000000..54cdcfc
--- /dev/null
+++ b/content/09/06.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# झाडीहरू
+
+“झाडी” भनेको एक किसिमको अग्लो घाँस हो जुन समथर, भिजेको क्षेत्रहरूमा उम्रिन्थ्यो । तपाईंको भाषामा उस्तै अर्थ भएको शब्द प्रयोग गर्नुहोस् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
diff --git a/content/09/07.md b/content/09/07.md
new file mode 100644
index 0000000..954a5b3
--- /dev/null
+++ b/content/09/07.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# उसलाई आफ्नै छोराको रूपमा लिइन्
+
+तिनी एक राजकुमारी थिइन् । जब तिनले उसलाई आफ्नो छोरा बनाइन्, ऊ मिश्रको राजकुमार भयो ।
+
+# उसलाई ख्याल गर्न
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “उसलाई दूध खुवाउन ।”
diff --git a/content/09/08.md b/content/09/08.md
new file mode 100644
index 0000000..574bc4e
--- /dev/null
+++ b/content/09/08.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# हुर्किसकेका थिए
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “बढेर वयस्क मानिस भएका थिए ।”
+
+# उनको सङ्‍गी इस्राएली
+
+यो पदावलीले इस्राएली दासलाई जनाउँछ । “सङ्‍गी” शब्दले सङ्‍केत गर्छ कि मोशा पनि एक इस्राएली थिए । मिश्री फारोको छोरीले मोशालाई हुर्काएको भएतापनि, मोशाले सम्झे कि तिनी वास्तवमा एक इस्राएली थिए ।
diff --git a/content/09/10.md b/content/09/10.md
new file mode 100644
index 0000000..ce51996
--- /dev/null
+++ b/content/09/10.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तर मोशा मिश्रबाट भागे
+
+संयोजक शब्द “तर”ले फारोले मोशालाई मार्न चाहिरहेको कुरा र मोशा उजाडस्थानतर्फ भागिरहेको कराको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उजाडस्थान
+
+उजाडस्थान एउटा ठूलो क्षेत्र थियो जुन चट्टानहरूले भरिएको थियो र सुक्खा थियो । त्यहाँको जमिन अन्‍न उमार्नको लागि उपयुक्त थिएन र थोरै मानिसहरू त्यहाँ बस्‍थे ।
diff --git a/content/09/11.md b/content/09/11.md
new file mode 100644
index 0000000..2f04105
--- /dev/null
+++ b/content/09/11.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# उजाडस्थान
+
+[०९:१०](09/10) मा यसलाई कसरी अनुवाद गर्नुभएको छ, सो हेर्नुहोस् ।
diff --git a/content/09/12.md b/content/09/12.md
new file mode 100644
index 0000000..fb88271
--- /dev/null
+++ b/content/09/12.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# आफ्ना ससुराको भेडाको बथानको हेरचाह गरिरहेका
+
+यसको अर्थ तिनी भेडालाई घाँस र पानी भएको ठाउँमा डोहोर्‍याउने, र तिनीहरूलाई जोगाउने जस्तो एउटा गोठालोको काम गरिरहेका थिए । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उनका ससुराको भेडाहरूको रेखदेख गरिरहेका ।”
+
+# भेडाको बथान
+
+“भेडाको बथान” भनेको भेडाहरूको ठूलो समूह हो जुन कुनै व्यक्तिको हुन्छ । तपाईंको भाषामा उस्तै अर्थ भएको शब्द प्रयोग गर्नुहोस् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
+
+# आगो लागेको पोथ्रा,नष्‍ट नभइकन बलिरहेको
+
+परमेश्‍वरले पोथ्राभरी आगो लगाउनुभयो, तर आगोले पोथ्रालाई केही हानि गरेन ।
+
+# परमेश्‍वर उनीसँग बोल्नुभयो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरले ठूलो स्वरले भन्‍नुभयो ।” मोशाले परमेश्‍वरले बोल्नुभएको सुने, तर उनले परमेश्‍वरलाई देखेनन् ।
+
+# उहाँले भन्‍नुभयो, “मोशा, तेरो जुत्ता फुकाल् । तँ पवित्र भूमिमा उभिरहेको छस् ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “उहाँले मोशालाई उनको जुत्ता फुकाल्न भन्‍नुभयो, किनभने उनी पवित्र भूमिमा उभिरहेका थिए ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तेरो जुत्ता फुकाल्
+
+उनले परमेश्‍वरलाई धेरै आदर गर्थे भनी देखाओस् भनेर परमेश्‍वरले उनले जुत्ता फुकालेको चाहनुभयो । यसको कारणलाई प्रस्ट पार्नको लागि, तपाईंले भन्‍न सक्नुहुन्थ्यो, “तेरो जुत्ता फुकाल्, किनभने तँ पवित्र भूमिमा छस् ।”
+
+# पवित्र भूमि
+
+यो पवित्र यस बुझाईमा थियो कि परमेश्‍वरले त्यसलाई सामान्य भूमिबाट अलग गर्नुभएको थियो र त्यसलाई एउटा विशेष ठाउँ बनाउनुभयो जहाँ उहाँले आफैँलाई प्रकट गर्नुहुने थियो ।
diff --git a/content/09/13.md b/content/09/13.md
new file mode 100644
index 0000000..527791d
--- /dev/null
+++ b/content/09/13.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# मेरो मानिसहरूका कष्‍ट भोगहरू
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मेरो मानिसहरूले अनुभव गरिरहेका धेरै खस्रो व्यवहार ।” केही भाषाहरूले यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सक्छन्, “कसरी मिश्रीहरूले मेरा मानिसहरूलाई भयङ्‍कर पिडा दिइरहेका छन् ।”
+
+# मेरा मानिसहरू
+
+यसले इस्राएलीहरूलाई जनाउँछ । परमेश्‍वरले अब्राहाम र उनका सन्तानहरूसँग करार बनाउनुभएको थियो कि उहाँले तिनीहरूलाई आशिष् दिनुहुने थियो र तिनीहरूलाई एउटा महान् जाति बनाउनुहुने थियो । यस करारद्वारा, इस्राएलीहरू परमेश्‍वरका आफ्नै मानिसहरू बने ।
+
+# ताकि तैँले इस्राएलीहरूलाई ल्याउन सकोस्
+
+संयोजक शब्द “ताकि”ले परिणाम, जुन थियो-मोशाले इस्राएलीहरूलाई तिनीहरूको दासत्वबाट बाहिर निकालेको भन्‍ने कुरालाई त्यसको कारणसँग जोड्छ, जुन थियो-परमेश्‍वरले तिनीहरूको दुःख भोगलाई देख्‍नुभएको छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# ल्याउन सक्नु ... मिश्रमा तिनीहरूको दासत्वबाट बाहिर
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मिश्रमा दास भएर रहनुबाट तिनीहरूलाई छुटाएर स्वतन्‍त्र पार्न सक्नु” वा, “मिश्रमा तिनीहरूलाई बाहिर ल्याउन सक्नु जहाँ अहिले तिनीहरू दासहरू हुन् ।”
diff --git a/content/09/14.md b/content/09/14.md
new file mode 100644
index 0000000..32104a3
--- /dev/null
+++ b/content/09/14.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# मानिसहरू
+
+“मेरा मानिसहरू”लाई [०९:१३](09/13) मा हेर्नुहोस् ।
+
+# म हुँ जो म हुँ
+
+यो वर्णनले देखाउँछ कि परमेश्‍वरलाई उहाँ आफैँद्वारा मात्रै परिभाषित गर्न सकिन्छ, र हामीले जानेको कुनै कुराबाट हुँदैन, र उहाँलाई अन्य कसैसँग तुलना गर्न सकिँदैन ।
+
+# तिनीहरूलाई भन्, ‘म हुँ भन्‍नेले मलाई तिमीहरूकहाँ पठाउनुभएको छ ।’
+
+यो उद्धरण भित्रको उद्धरण हो । सम्पूर्ण उद्धरणलाई यसरी पुनः बताउन सकिन्छ ताकि यो अंश चाहिँ अप्रत्यक्ष उद्धरण होस्ः  “तिनीहरूलाई भन् कि म हुँ भन्‍नेले तँलाई तिनीहरूकहाँ पठाउनुभएको हो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotesinquotes]])
+
+# म हुँ
+
+यो नाउँले जोड दिन्छ कि परमेश्‍वर मात्रै एक हुनुहुन्छ जो सधैँ जिउनुभएको छ र सधैँ जिउनुहुनेछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
+
+# तिनीहरूलाई यसो पनि भन् “म यहवे हुँ, तिमीहरूका पूर्खाहरू अब्राहाम, इसहाक, र याकूबका परमेश्‍वर ।”
+
+यो उद्धरण भित्रको उद्धरण हो । सम्पूर्ण उद्धरणलाई यसरी पुनः बताउन सकिन्छ ताकि यो अंश चाहिँ अप्रत्यक्ष उद्धरण होस्ः “तिनीहरूलाई यसो पनि बताउनु कि म यहवे हुँ, तिमीहरूका पूर्खाहरू अब्राहाम, इसहाक, र याकूबका परमेश्‍वर ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotesinquotes]])
+
+# यहवे
+
+“यहवे” नाउँको अर्थ “उहाँ हुनुहुन्छ” भन्‍ने हुन्छ र यो व्यक्त गर्छ कि परमेश्‍वर उहाँको आफ्नै शक्तिले अस्तित्वमा हुनुहुन्छ-कसैले उहाँलाई बनाएन । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
+
+# मेरो नाउँ
+
+परमेश्‍वरले मोशा र सारा इस्राएललाई उहाँको लागि प्रयोग गर्न बताउनुभएको नाम “यहवे” हो, जो “म हुँ”सँग सम्बन्धित छ र “उहाँ हुनुहुन्छ” भन्‍ने अर्थ दिएको जस्तो देखिन्छ ।
diff --git a/content/09/15.md b/content/09/15.md
new file mode 100644
index 0000000..243bf46
--- /dev/null
+++ b/content/09/15.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# डराएका थिए र जान चाहेनन्
+
+मोशाले जान्दथे कि फारोले उनलाई मार्ने थिए, र परमेश्‍वरले उनले गरेको चाहनुभएको काम गर्न सक्थे भनेर उनले विश्‍वास गरेनन् ।
+
+# मोशाको दाजु, हारून
+
+हारून मोशाको इस्राएली आमा र बाबुबाटको वास्तविक दाजु थिए । हारून कम्तिमा पनि मोशा भन्दा केही वर्षले जेठा थिए ।
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/10/01.md b/content/10/01.md
new file mode 100644
index 0000000..f4f346a
--- /dev/null
+++ b/content/10/01.md
@@ -0,0 +1,39 @@
+# हठी
+
+यसको अर्थ फारोले परमेश्‍वरको आज्ञा मान्‍न इन्कार गर्ने थिए भन्‍ने हुन्छ । तपाईंले यो थप्‍न पनि चाहन सक्नुहुन्छ, “हठी र सुन्‍न(वा आज्ञा मान्‍न) इन्कार गर्ने ।”
+
+# फारोलाई
+
+यसो भन्‍नु बढि प्रस्ट हुनसक्छ, “फारोसँग कुरा गर्न उनको दरबारमा ।”
+
+# इस्राएलका परमेश्‍वरले यसो भन्‍नुहुन्छ, ‘मेरा मानिसहरूलाई जान दे !’
+
+यो उद्धरण भित्रको उद्धरण हो । सम्पूर्ण उद्धरणलाई यसरी पुनः बताउन सकिन्छ ताकि यो अंश चाहिँ अप्रत्यक्ष उद्धरण होस्ः  “इस्राएलका परमेश्‍वरले उहाँका मानिसहरूलाई जान दिन भन्‍नुहुन्छ !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotesinquotes]])
+
+# इस्राएलका परमेश्‍वर
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वर, जसले इस्राएलीहरूलाई उहाँका मानिसहरू हुनलाई चुन्‍नुभयो” वा “परमेश्‍वर, जसले इस्राएलका मानिसहरूमाथि राज गर्नुहुन्छ” वा, “परमेश्‍वर, जसलाई इस्राएलका मानिसहरूले आराधना गर्छन् ।”
+
+# मेरा मानिसहरूलाई जान दे !
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “मेरा मानिसहरूलाई स्‍वतन्‍त्र भएर जान दे !” वा, “मेरा मानिसहरूलाई मिश्र छोडेर जान स्वतन्‍त्र गर् !”
+
+# मेरा मानिसहरू
+
+[०९:१३](09/13) मा “मेरा मानिसहरू”लाई हेर्नुहोस् ।
+
+# तर फारोले सुनेनन्
+
+संयोजक शब्द “तर”ले मोशा र हारूनले परमेश्‍वरले फारोलाई जे गर्न भन्‍नुभयो भनेर बताए, जुन थियो-उहाँका मानिसहरूलाई जान दे, यस कुरालाई उनले गरेको कुरासँग जोड्छ, जुन थियो-उनले तिनीहरूलाई सुनेनन् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# ... लाई सुनेनन्
+
+यसलाई “मान्‍नु” वा “आज्ञापालन गर्नु” भनेर अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो ।
+
+# इस्राएलीहरूलाई स्वतन्‍त्र भएर जान दिनको साटोमा
+
+संयोजक शब्द “साटोमा”ले मोशा र हारूनले फारोलाई गर्न भनेको कुरा, जुन थियो-परमेश्‍वरलाई ध्यान दे र उहाँका मानिसहरू जान दे, यो कुरालाई फारोले गरेको कुरासँग जोड्छ, जुन थियो-तिनीहरूलाई झन् कडा काम गर्न लगाओ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनले तिनीहरूलाई झन् कडा काम गर्न कर लगाए !
+
+यो कडा भनाई हो जसमा बताइएको छ कि फारोले इस्राएलीहरूलाई स्वतन्‍त्र नगर्ने मात्र होइन, तर उनले तिनीहरूको जीवनलाई झन् परिश्रमपूर्ण बनाए ! (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
diff --git a/content/10/02.md b/content/10/02.md
new file mode 100644
index 0000000..99205e6
--- /dev/null
+++ b/content/10/02.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# मानिसहरू
+
+यसले इस्राएलका मानिसहरूलाई जनाउँछ, जसलाई “इस्राएलीहरू” पनि भनिन्छ ।
+
+# त्यसैले परमेश्‍वरले पठाउनुभयो
+
+संयोजक शब्द “त्यसैले”ले कारक, जुन थियो-फारोले इस्राएलीहरूलाई जान दिनको साटोमा तिनीहरूलाई झन् बढि काम गर्न लगाए, त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-परमेश्‍वरले मिश्रमा दश भयानक विपत्तिहरू पठाउनुभयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# दश भयानक विपत्तिहरू
+
+विपत्ति भनेको कुनै धेरै नराम्रो वा भयानक कुरा हो जो कसैलाई वा केही कुरालाई हुन जान्छ । विपत्तिले प्राय त्यो कुरालाई जनाउँछ जसले धेरै मानिसहरूलाई असर पार्छ वा ठूलो भौगोलिक क्षेत्रमा घट्छ । “विपत्ति”को लागि अर्को शब्द “प्रकोप”हुन सक्छ ।
+
+# मिश्रका सारा देवताहरू
+
+यसरी बताउनु बढि प्रस्ट हुन सक्छ, “ती सबै देवताहरू जसलाई मिश्रका मानिसहरूले पूजा गर्थे ।” मिश्रका मानिसहरूले धेरै झूटा देवताहरूलाई पूजा गर्थे । यीमध्ये केही झूटा देवताहरू अस्तित्वमै थिएनन् । तिनीहरूले पुज्‍ने अरू झूटा देवताहरू चाहिँ वास्तवमा भूतहरू थिए । भूतहरू इस्राएलका परमेश्‍वर झैँ शक्तिशाली हुँदैनन् ।
diff --git a/content/10/03.md b/content/10/03.md
new file mode 100644
index 0000000..467880a
--- /dev/null
+++ b/content/10/03.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# नील नदीलाई रगतमा परिणत गरिदिनुभयो
+
+केही भाषाहरूले यसो भन्‍नु आवश्‍यक हुन सक्छ, “नील नदीमा भएको पानीलाई रगतमा परिणत गरिदिनुभयो ।” नदीमा पानीको साटोमा रगत थियो, त्यसकारण माछाहरू मरे र मानिसहरूसँग पिउनको लागि पानी थिएन ।
+
+# तर फारो अझै पनि
+
+संयोजक शब्द “तर”ले परमेश्‍वरले नदीलाई रगतमा बदल्नु र फारोले इस्राएलीहरूलाई जान नदिनुको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/10/04.md b/content/10/04.md
new file mode 100644
index 0000000..bebb30e
--- /dev/null
+++ b/content/10/04.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# परमेश्‍वरले मिश्रभर भ्यागुताहरूलाई पठाउनुभयो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरले मिश्रभर निकै भ्यागुताहरूलाई देखापर्ने तुल्याउनुभयो ।”
+
+# उनको हृदय कठोर पारे
+
+उनी फेरि हठी भए र परमेश्‍वरको आज्ञा मान्‍न इन्कार गरे । यहाँ “हृदय” भनेको भाषाको अलङ्‍कार हो जसले फारोलाई जनाउँछ । उनको हठी स्वभावलाई उनको हृदय कठोर भए झैँ गरी बताइएको छ । वैकल्पिक अनुवादः “फारोलाई हठी हुने तुल्याउनुहुनेछ” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-synecdoche]], [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
diff --git a/content/10/05.md b/content/10/05.md
new file mode 100644
index 0000000..14ecaf1
--- /dev/null
+++ b/content/10/05.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# परमेश्‍वरले एउटा विपत्ति पठाउनुभयो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरले त्यहाँ एउटा विपत्ति हुने तुल्याउनुभयो” वा, “परमेश्‍वरले मिश्र देशमा एउटा विपत्ति(भुसुनाहरूको) हुने तुल्याउनुभयो ।”
+
+# भुसुनाहरू
+
+यिनीहरू मसिना, टोक्‍ने कीराहरू हुन् जो हुल बनाएर उड्छन्, र यिनीहरूले मिश्रका मानिसहरू र पशुहरूलाई झर्को लगाए र तिनीहरू सबैमाथि बसे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
+
+# झिंगाहरू
+
+यिनीहरू अझ ठूला उड्न सक्‍ने कीराहरू थिए जो दुवै झर्को लगाउने र विनाशकारी थिए । त्यहाँ यी झिंगाहरू यति धेरै थिए कि तिनीहरूले सबै कुराहरूलाई ढाके, मिश्रीहरूका घरहरू समेत भरे ।
+
+# उनको हृदय कठोर पारे
+
+[१०:०४](10/04) मा भएको टिप्पणीलाई हेर्नुहोस् ।
diff --git a/content/10/06.md b/content/10/06.md
new file mode 100644
index 0000000..7f7af10
--- /dev/null
+++ b/content/10/06.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# चौपायाहरू
+
+यसले ठूला जनावरहरूलाई जनाउँछ जुन मिश्रीहरूले तिनीहरूको काममा सहायता गर्न प्रयोग गर्थे, जस्तै घोडाहरू, गधाहरू, ऊँटहरू, वस्तुभाउहरू, भेडाहरू, र बाख्राहरू ।
+
+# उनको हृदय कठोर भएको थियो
+
+[१०:०४](10/04) मा भएको टिप्पणीलाई हेर्नुहोस् ।
diff --git a/content/10/07.md b/content/10/07.md
new file mode 100644
index 0000000..5b5ca00
--- /dev/null
+++ b/content/10/07.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# परमेश्‍वरले फारोको हृदय कठोर पारिदिनुभयो
+
+परमेश्‍वरले फारोलाई हठी भइरहने तुल्याउनुभयो । [१०:०४](10/04) मा भएको टिप्पणीलाई पनि हेर्नुहोस् ।
diff --git a/content/10/08.md b/content/10/08.md
new file mode 100644
index 0000000..f57640f
--- /dev/null
+++ b/content/10/08.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# त्यसपछि
+
+यसको अर्थ परमेश्‍वरले मिश्रीहरूका छालामा दुख्‍ने खटिराहरू आउने बनाउनुभए पछि भन्‍ने हो ।
+
+# परमेश्‍वरले असिना पठाउनुभयो
+
+परमेश्‍वरले असिनालाई आकाशबाट झर्ने पार्नुभयो ।
+
+# असिना
+
+असिना भनेको बरफको ढिक्‍काहरू जस्तै हुन्छ जुन बादलबाट पानी झैँ पर्छ । यी ढिक्‍काहरू धेरै साना वा धेरै ठूला हुन सक्छन् । ठूलाहरूले ती जसमाथि पर्छन् त्यसलाई चोट लगाउन वा मार्न सक्छन् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
+
+# फारोले मोशा र हारूनलाई बोलाए र तिनीहरूलाई भने, “मैले पाप गरेको छु । तिमीहरू जान सक्छौ ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “फारोले मोशा र हारूनलाई बोलाए र तिनीहरूलाई भने कि तिनले पाप गरेका थिए, र तिनीहरू जान सक्थे भने ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तिमीहरू जान सक्छौ
+
+शब्द “तिमीहरू”ले मोशा, हारून, र इस्राएलीहरूलाई जनाउँछ ।
diff --git a/content/10/09.md b/content/10/09.md
new file mode 100644
index 0000000..af20171
--- /dev/null
+++ b/content/10/09.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# उनको हृदय कठोर पारे
+
+[१०:०४](10/04) मा भएको टिप्पणीलाई हेर्नुहोस् ।
diff --git a/content/10/10.md b/content/10/10.md
new file mode 100644
index 0000000..62a5ef3
--- /dev/null
+++ b/content/10/10.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# सलहहरूको हूल
+
+सलहहरू फट्याङ्‍ग्राहरू जस्तै हुन् जो हूलहरूमा, वा ठूला समूहहरूमा सङ्गै उड्छन्, र विशाल क्षेत्रमा भएका सबै किसिमका बोट-बिरुवा र अन्‍नका बालीहरूलाई खाइदिएर तिनीहरूलाई नाश पार्छन् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
+
+# असिना
+
+असिना भनेको बरफको ढिक्‍काहरू जस्तै हुन्छ जुन बादलबाट पानी झैँ पर्छ ।
diff --git a/content/10/11.md b/content/10/11.md
new file mode 100644
index 0000000..9c8b3f7
--- /dev/null
+++ b/content/10/11.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# परमेश्‍वरले अन्धकार पठाउनुभयो
+
+परमेश्‍वरले अधिकांश मिश्रलाई अँध्यारोले ढाक्‍ने वा त्यसमाथि फैलने तुल्याउनुभयो । अरू शब्दहरूमा भन्‍नुपर्दा, परमेश्‍वरले मिश्रको यो भागबाट प्रकाशलाई हटाउनुभयो ।
+
+# त्यो तीन दिनसम्म रह्‌यो
+
+यो अन्धकार सामान्य रात्रीकालिन् अन्धकार भन्दा बढि अँध्यारो थियो, र पूरा तीन दिनसम्म सम्पूर्ण रूपले निरन्तर अँध्यारो भइरह्‍यो ।
diff --git a/content/10/12.md b/content/10/12.md
new file mode 100644
index 0000000..8cb5463
--- /dev/null
+++ b/content/10/12.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# यी नौँ विपत्तिहरू
+
+यसको अर्थ हो, “यी नौँ प्रकोपहरू जुन परमेश्‍वरले ल्याउनुभएको थियो ।”
+
+# किनकि फारोले सुन्‍ने थिएनन्, परमेश्‍वरले एउटा अन्तिम विपत्ति पठाउने योजना गर्नुभयो । यसले फारोको मन परिवर्तन गरिदिने थियो ।
+
+संयोजक शब्द “किनकि”ले कार्य-परमेश्‍वरले एउटा अन्तिम विपत्ति पठाउनुहुने थियो, यो कार्यलाई त्यसको कारणसँग जोड्छ, जुन थियो-फारोले इस्राएलीहरूलाई स्‍वतन्‍त्र भएर जान दिन इन्कार गरे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# किनकि फारोले सुन्‍ने थिएनन्
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “किनकि फारोले उनलाई परमेश्‍वरले गर्नु भनिरहनु भएको काम गर्ने थिएनन्” वा, “किनकि फारोले परमेश्‍वरको आज्ञापालन गर्न इन्कार गरे ।”
+
+# यसले फारोको मन परिवर्तन गरिदिने थियो
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “यो अन्तिम विपत्तिले फारोले परमेश्‍वरको बारेमा सोच्‍ने तरिकालाई परिवर्तन गर्ने तुल्याउने थियो र फलस्वरूप उनले इस्राएलीहरूलाई स्वतन्‍त्र भएर जान दिने थिए ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/11/01.md b/content/11/01.md
new file mode 100644
index 0000000..e8c8b61
--- /dev/null
+++ b/content/11/01.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# मिश्रका मानिसहरू र पशुहरूका पहिलो जन्मेका पुरुषहरू
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “हरेक मिश्री परिवारको सबैभन्दा जेठो छोरा र तिनीहरूको कुनै पनि वस्तुभाउको पहिलो जन्मेको पुरुष सन्तान ।”
diff --git a/content/11/02.md b/content/11/02.md
new file mode 100644
index 0000000..5e88691
--- /dev/null
+++ b/content/11/02.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# परमेश्‍वरले जुटाउनुभयो
+
+इस्राएलीहरूका छोराहरूलाई मृत्युबाट बचाउने बाटो जुटाउनसक्‍ने परमेश्‍वर मात्रै हुनुहुन्छ ।
+
+# उहाँमा विश्‍वास गर्ने जो कसैको पनि पहिलो जन्मेको छोरालाई बचाउन
+
+यसलाई कर्तृ वाच्यमा बताउन सकिन्छः “तिनीहरूको लागि जसले तिनीहरूको पहिलो जन्मेको छोरालाई बचाउन उहाँमा विश्‍वास गरे” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive]])
+
+# एउटा सिद्ध थुमा
+
+त्यो भनको, “एउटा कलिलो भेडा वा बाख्रा जसमा कुनै दागहरू वा खोटहरू थिएन ।”
diff --git a/content/11/03.md b/content/11/03.md
new file mode 100644
index 0000000..00268e7
--- /dev/null
+++ b/content/11/03.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# खमिर नहालेको रोटी
+
+खमिर भनेको रोटी बनाउने पिठोमा मिसाउने कुरा हो जसले पिठोलाई फुलाउँछ र जसले रोटीलाई पाक्दाखेरी फुल्ने बनाउँछ । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “त्यसलाई फुलाउने कुरा नहाली बनाइएको ।” खमिर हालेर रोटीलाई बनाउँदा बढि लामो समय लिन सक्थ्यो, त्यसैले खमिर नहाली रोटी पकाउनु चाहिँ छिटै मिश्रलाई छोड्न तयार भएर रहने तरिका थियो ।
+
+# तिनीहरूले त्यो खाना खाएपछि तुरुन्तै मिश्र छोड्न तयार हुन
+
+यसको अर्थ हो कि तिनीहरू खान सुरु गर्न अघि नै तयार रहन जरुरी थियो ।
diff --git a/content/11/04.md b/content/11/04.md
new file mode 100644
index 0000000..5f9868a
--- /dev/null
+++ b/content/11/04.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# हरेक पहिलो जन्मेको छोरा
+
+यसको अर्थ रगतको बलिदान नगरेको हरेक परिवारहरू, अर्थात् मिश्रीहरूको पहिलो जन्मेको छोरा हो । यसलाई प्रस्ट पार्नलाई तपाईंले यो थप्‍न चाहन सक्‍नुहुन्छ, “हरेक मिश्री जेठो छोरा” (किनभने सबै इस्राएली परिवारहरूले तिनीहरूको ढोकाको चौकोसमा रगत लगाएका थिए) ।
diff --git a/content/11/05.md b/content/11/05.md
new file mode 100644
index 0000000..5d17dba
--- /dev/null
+++ b/content/11/05.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# पार गरेर जानुभयो
+
+यसको अर्थ हो कि परमेश्‍वर ती घरहरूबाट भएर जानुभयो र कसैलाई मार्नलाई त्यहाँ रोकिनुभएन । यो पदावली नै यहूदी पर्व, “निस्तार चाड”को नाम बन्यो ।
+
+# तिनीहरू बचाइए
+
+परमेश्‍वरले तिनीहरूको पहिलो जन्मेको छोरालाई मार्नुभएन ।
+
+# थुमाको रगतको कारणले
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “किनभने तिनीहरूका ढोकामा थुमाको रगत थियो ।” परमेश्‍वरले देख्‍नुभयो कि तिनीहरूले उहाँको आज्ञा बमोजिम तिनीहरूको थुमा मारेका थिए, त्यसैले उहाँले तिनीहरूको छोरालाई मार्नुभएन ।
diff --git a/content/11/06.md b/content/11/06.md
new file mode 100644
index 0000000..54af9e6
--- /dev/null
+++ b/content/11/06.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# परमेश्‍वरमा विश्‍वास गरेनन् वा उहाँको आज्ञा मानेनन्
+
+केही भाषाहरूमा यसरी भन्‍नु बढि स्वभाविक वा प्रस्ट हुनसक्छ, “परमेश्‍वरलाई विश्‍वास गरेनन् र त्यसैले तिनीहरूले उहाँका आज्ञाहरू मानेनन् ।”
+
+# त्यसलाई पार गर्नुभएन
+
+उहाँ तिनीहरूको घरलाई पार गरेर जानु भएन । बरु उहाँ हरेक घरमा रोकिनुभयो र तिनीहरूको सबैभन्दा जेठो छोरालाई मार्नुभयो ।
diff --git a/content/11/07.md b/content/11/07.md
new file mode 100644
index 0000000..9676d85
--- /dev/null
+++ b/content/11/07.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# झ्यालखानामा भएको कैदिको पहिलो जन्मेको देखि फारोको पहिलो जन्मेको सम्म
+
+यो सबैजनाको पहिलो जन्मेको छोरा मर्‍यो भनेर बताउने एउटा तरिका हो-सबैभन्दा कम महत्त्वपूर्ण व्यक्तिको छोरा देखि सबैभन्दा धेरै महत्त्वपूर्ण व्यक्तिको छोरासम्म, अनि बीचमा भएका सबैजना ।
diff --git a/content/11/08.md b/content/11/08.md
new file mode 100644
index 0000000..6d7d7a0
--- /dev/null
+++ b/content/11/08.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# ... लाई बोलाए
+
+यसको अर्थ हो कि फारोले मोशा र हारूनलाई उनीकहाँ आउन भनरे बताउन उनका सेवकहरूलाई अह्राए ।
+
+# र भने
+
+फारोले मोशा र हारूनलाई निम्‍न शब्दहरू तिनीहरू उनीकहाँ आएपछि भने ।  केही भाषाहरूमा यो यसरी अनुवाद हुन्छ, “र तिनीहरूलाई भने,” वा, “तिनीहरू आएपछि, फारोले तिनीहरूलाई भने ।”
+
+# र भने, “इस्राएलीहरूलाई लैजाऊ र मिश्रलाई तुरुन्त छोडिहाल !”
+
+यो उद्धरण भित्रको उद्धरण हो । सम्पूर्ण उद्धरणलाई यसरी पुनः बताउन सकिन्छ ताकि यो अंश चाहिँ अप्रत्यक्ष उद्धरण होस्ः  “र तिनीहरूलाई इस्राएलीहरूलाई लैजान र मिश्रलाई तुरुन्तै छोडिहाल्न भने !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# इस्राएलीहरूलाई लैजाऊ र मिश्रलाई तुरुन्त छोडिहाल !
+
+यो एउटा आज्ञा हो र यसलाई विस्मय मानेको रूपमा बताइएको छ किनभने फारो आखिरमा बल्ल परमेश्‍वरसँग डराएका थिए, र इस्राएलीहरूले मिश्रलाई तुरुन्तै छोडेको चाहे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]], [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# लैजाऊ
+
+यो लैजाने काम बोल्ने वक्ता, फारोबाट टाढा लानु हो । इस्राएलीहरूलाई फारोबाट टाढा लैजान र मिश्र, जहाँ वक्ता अवस्थित छन्, त्यसलाई तिनीहरू सबैले नछोडेसम्म तिनीहरूसँग गइरहन मोशालाई अह्राइयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-go]])
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/12/01.md b/content/12/01.md
new file mode 100644
index 0000000..77bc931
--- /dev/null
+++ b/content/12/01.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# तिनीहरू अझै दासहरू थिएनन्
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरू अब उप्रान्त दासहरू थिएनन् ।”
+
+# जाँदै थिए
+
+केही भाषाहरूले “यात्रा गर्नु” जस्तो अझ बढि खास शब्दको प्रयोग गर्छन् किनकि तिनीहरू प्रतिज्ञाको भूमिसम्मको लामो दूरीमा जान लागेका थिए ।
+
+# प्रतिज्ञाको भूमि
+
+यो त्यो भूमि हो जुन परमेश्‍वरले अब्राहामको सन्ततिलाई दिने भनेर उहाँले प्रतिज्ञा गर्नुभएको थियो ।
diff --git a/content/12/02.md b/content/12/02.md
new file mode 100644
index 0000000..74f2f91
--- /dev/null
+++ b/content/12/02.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# अग्लो बादलको खम्बा
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “अग्लो बादल” वा, “खम्बाको जस्तो आकार भएको बादल ।” यो भवनलाई थाम्‍ने जस्तो कुनै वास्तविक खम्बा थिएन । यो देखिँदामा खम्बा जस्तो देखिन्थ्यो, तर यो बादलले बनेको थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
+
+# अग्लो आगोको खम्बा
+
+यो एउटा आगोको स्तम्भ थियो जुन इस्राएलीहरूको अगाडि हावामा झुण्डिरहेको वा तैरिरहेको थियो । यो भवनलाई थाम्‍ने जस्तो कुनै वास्तविक खम्बा थिएन । यो देखिँदामा खम्बा जस्तो देखिन्थ्यो, तर यो आगोले बनेको थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
+
+# तिनीहरूलाई अगुवाई गर्‍यो
+
+परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई बाटो देखाउनलाई त्यस खम्बालाई तिनीहरूको अगाडि-अगाडि सर्दै हिँड्ने बनाउनुभयो ताकि तिनीहरूले त्यसलाई पछ्याउन सकून् ।
diff --git a/content/12/03.md b/content/12/03.md
new file mode 100644
index 0000000..52ff77b
--- /dev/null
+++ b/content/12/03.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# छोटो समय पछि
+
+सायद कम्तिमा दुई दिन बितेको थियो । त्यसलाई स्पष्‍ट पार्नको लागि, यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “थोरै दिन पछि” वा, “इस्राएलीहरूले मिश्र छोडेको थोरै दिन पछि ।”
+
+# तिनीहरूको मन परिवर्तन गरे
+
+यो पदावलीको अर्थ हुन्छ, “तिनीहरूले अगाडि सोचेको भन्दा फरक तरिकाले सोच्‍न थाले ।” मिश्रीहरूले आफ्नो हृदय नै फेरेका त होइनन्, तर तिनीहरूले पहिले गरेको निर्णयसँग मेल नखाने अर्कै निर्णय गरे । तिनीहरूले इस्राएलीहरू जानुपर्छ भनेर निर्णय गरे, तर पछि त्यो गलत चुनाव भएको र तिनीहरूले इस्राएलीहरूलाई दासहरूको रूपमै राख्‍नुपर्ने थियो भनेर निर्णय गरे । केही भाषाहरूमा यो जस्तै अभिव्यक्ति नहुन सक्छ, र सो अर्थलाई सिधा ढङ्गले व्यक्त गर्नेछन् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-idiom]])
+
+# त्यसैले तिनीहरूले
+
+संयोजक शब्द “त्यसैले”ले परिणाम-मिश्रीहरूले इस्राएलीहरूलाई खेदे, यो कुरालाई त्यसको कारणसँग जोड्छ, जुन थियो-मिश्रीहरूले इस्राएलीहरू फेरि तिनीहरूको दास भएको चाहे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/12/04.md b/content/12/04.md
new file mode 100644
index 0000000..b29cefa
--- /dev/null
+++ b/content/12/04.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# तिनीहरू फारोको सेना र लाल समुद्रको बीचमा पासोमा परे
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “तिनीहरू भागेर जानलाई कतै ठाउँ थिएन किनभने तिनीहरूको पछाडि मिश्रीहरू थिए र तिनीहरूको अगाडि लाल समुद्र थियो ।”
+
+# हामीले मिश्रलाई किन छोड्‌यौँ ?
+
+इस्राएलीहरूले कारण पाउनको लागि सोधिरहेका थिएनन् । किनकि तिनीहरू धेरै डराएका थिए, यो घडीमा तिनीहरूले कामना गरिरहेका थिए कि तिनीहरूले मिश्र नछोडेका भए हुने थियो (तिनीहरूको लागि त्यहाँ धेरै अप्ठेरो भएको भएतापनि) । यो एउटा कथन हुन सक्थ्यो, “हामीले मिश्रलाई छोड्‌नुहुने थिएन !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]])
+
+# हामीहरू मर्न लागेका छौँ !
+
+यो एउटा कडा भनाई हो जसले मिश्रीहरूले तिनीहरूलाई मार्नेछन् भन्‍ने कुरा सम्बन्धी तिनीहरूको निश्‍चयतालाई व्यक्त गर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
diff --git a/content/12/05.md b/content/12/05.md
new file mode 100644
index 0000000..d765b34
--- /dev/null
+++ b/content/12/05.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# डराउन छोड !
+
+यो दुवै आज्ञा र विस्मय पनि हो । मोशाले कडा वचनहरूमा मानिसहरूलाई भनिरहेका थिए कि तिनीहरूको रक्षा गर्न परमेश्‍वरलाई भरोसा गर्नुको साटोमा तिनीहरू डराउनु गलत थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]], [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# परमेश्‍वर आज तिीहरूको लागि लड्नुहुनेछ र तिमीहरूलाई बचाउनुहुनेछ
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “आज परमेश्‍वरले तिमीहरूको लागि मिश्रीहरूलाई हराउनुहुनेछ र तिमीहरूको हानी गर्नबाट तिनीहरूलाई रोक्‍नुहुनेछ ।”
+
+# तिमीहरूको लागि आज लड्नुहुनेछ र तिमीहरूलाई बचाउनुहुनेछ
+
+सर्वनाम “तिमीहरू”ले दुवै चोटि सारा इस्राएलीहरूलाई जनाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-pronouns]])
+
+# त्यसपछि परमेश्‍वरले मोशालाई भन्‍नुभयो, “मानिसहरूलाई लाल समुद्रतर्फ जान भन् ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “त्यसपछि परमेश्‍वरले मोशालाई मानिसहरूलाई लाल समुद्रतर्फ जान बताउनु भनेर भन्‍नुभयो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# जान
+
+केही भाषाहरूले अझै खास शब्दको प्रयोग गर्नेछन् र भन्‍नेछन्, “हिँड्न” ।
diff --git a/content/12/06.md b/content/12/06.md
new file mode 100644
index 0000000..7c48a71
--- /dev/null
+++ b/content/12/06.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# त्यसपछि परमेश्‍वर हिँड्नुभयो
+
+संयोजक शब्द “त्यसपछि”ले इस्राएलीहरू अगाडि बढ्नुपर्छ भन्‍ने परमेश्‍वरका निर्देशनहरूलाई परमेश्‍वरले बादलको खम्बालाई तिनीहरूको पछाडि सार्नुभएको कुरासँग जोड्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# बादलको खम्बा
+
+तपाईंले यस पदावलीलाई [१२:०२](12/02) मा कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# त्यसैकारण मिश्रीहरूले देख्‍न सकेनन्
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले मिश्रीहरूले देख्‍न नसकिरहनुको प्रभावलाई त्यसको कारकसँग जोड्छ, जुन थियो-परमेश्‍वरले तिनीहरू र इस्राएलीहरूको बीचमा गर्नुभएको बादलको चलखेल । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# देख्‍न सकेनन्
+
+बादलको खम्बा यति ठूलो र बाक्लो थियो कि मिश्रीहरूले कुनै पनि इस्राएलीलाई देख्‍न छाडे ।
diff --git a/content/12/07.md b/content/12/07.md
new file mode 100644
index 0000000..bcc141d
--- /dev/null
+++ b/content/12/07.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# उनको हातलाई समुद्रमाथि उठाए
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उनको हातलाई समुद्रमाथि पसारे” । परमेश्‍वरले यो आश्‍चर्यकर्म मोशाद्वारा गर्दै हुनुहुन्थ्यो भनेर देखाउन यो एउटा इसारा थियो ।
+
+# त्यसपछि परमेश्‍वरले ... हुने बनाइदिनुभयो
+
+संयोजक शब्द “त्यसपछि”ले मोशाले उनको हात समुद्रमाथि उठाएर गरेको आज्ञाकारीताको कार्यलाई त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-परमेश्‍वरलाई बतास चल्ने बनाइदिनुभयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# ताकि
+
+संयोजक शब्द “ताकि”ले बतास चलेको कुरालाई त्यसको असरसँग जोड्छ, जुन थियो-इस्राएलीहरूका लागि समुद्र बीचबाट बनेको बाटो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/12/08.md b/content/12/08.md
new file mode 100644
index 0000000..77a059e
--- /dev/null
+++ b/content/12/08.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# अगाडि बढे
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “हिँडे” वा, “गए ।”
+
+# तिनीहरूको दुवैतर्फ पानीको पर्खाल भइराखेर
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “र तिनीहरूको दुवैतर्फ भएको पानी पर्खाल जस्तै अग्लो र सीधा बनेर उभ्यो ।”
diff --git a/content/12/09.md b/content/12/09.md
new file mode 100644
index 0000000..d731d1a
--- /dev/null
+++ b/content/12/09.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# त्यसपछि परमेश्‍वरले बादललाई सार्नुभयो
+
+संयोजक शब्द “त्यसपछि”ले इस्राएलीहरू समुद्रको बीचबाट हिँडेको कुरालाई मिश्रीहरूले इस्राएलीहरू उम्केर गइरहेको देख्‍न सकून् भनेर परमेश्‍वरले बादललाई हटाउनुभएको कुरासँग जोड्छ । परमेश्‍वरले बादललाई इस्राएलीहरूको पछाडि राखिदिनुभएको थियो ताकि मिश्रीहरूले तिनीहरूलाई देख्‍न नसकून्, तर किनकि अब इस्राएलीहरू समुद्र बीचबाट भएर गइरहेका थिए, मिश्रीहरूले तिनीहरूलाई खेदेको परमेश्‍वरले चाहनुभयो जुन तिनीहरूको अभिप्राय नै थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/12/10.md b/content/12/10.md
new file mode 100644
index 0000000..1d05b56
--- /dev/null
+++ b/content/12/10.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# त्यसकारण तिनीहरूले इस्राएलीहरूलाई पछ्याए
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले परिणाम-मिश्रीहरूले इस्राएलीहरूलाई समुद्रमा पछ्याए, यो कुरालाई त्यसको कारणसँग जोड्छ, जुन थियो-परमेश्‍वरले बादललाई हटाउनुभयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# समूद्र बीचबाट भएको बाटो
+
+यो समुद्रको पिँधमा वारपार भएको ओभानो जमिनको पाटो हो, जसको दुवैतर्फ पानीको पर्खाल थियो ।
+
+# तर परमेश्‍वरले
+
+संयोजक शब्द “तर”ले परमेश्‍वरले बाटो खोलिदिनुभएर इस्राएलीहरूलाई अगाडि बढाउनुभएको कुरा र परमेश्‍वरले मिश्रीहरूलाई आतंकित बनाउनुभएको र तिनीहरूको रथहरू अड्काइदिनुभएर तिनीहरूलाई अगाडि बढ्न नदिनुभएको कुराको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# आतंकित हुनु
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “डरले भरिनु र अलमल्ल हुनु ।”
+
+# अड्किनु
+
+रथहरू अगाडि बढ्न सकेनन् ।
+
+# भागौँ !
+
+यो दुवै आज्ञा र विस्मय पनि हो । मिश्रीहरूले तिनीहरू भयानक खतरामा थिए भनेर जानेपछि धेरै डराए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]], [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# परमेश्‍वर इस्राएलीहरूको लागि लड्दै हुनुहुन्छ !
+
+यो उद्‌गारले मिश्रीहरूको डरलाई जोड दिन्छ जब तिनीहरूले चाल पाए कि परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई समद्रमा पासोमा पर्नलाई डोहोर्‍याउनुभएको थियो, र तिनीहरू डुब्‍न लागेका थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
diff --git a/content/12/11.md b/content/12/11.md
new file mode 100644
index 0000000..de2ee79
--- /dev/null
+++ b/content/12/11.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# उनको पाखुरा फेरि पसार्न
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उनको पाखुरालाई फेरि समुद्रमाथि उचाल्न” वा, एउटा प्रत्यक्ष आज्ञाको रूपमा यसरी, “परमेश्‍वरले मोशालाई भन्‍नुभयो, ‘तेरो पाखुरालाई फेरि पसार् ।’”
+
+# त्यसपछि परमेश्‍वरले
+
+संयोजक शब्द “त्यसपछि”ले इस्राएलीहरू समुद्रको अर्को छेउपट्टि सकुशल आइपुगेको कामलाई परमेश्‍वरले मोशालाई समुद्र बीचबाट भएको बाटो बन्द गर्न दिनुभएको निर्देशनहरूसँग जोड्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# त्यसको सामान्य स्थानमा फर्कियो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “त्यो ठाउँलाई फेरि ढाकिदियो जहाँ बाटो बनेको थियो” वा “सम्पूर्ण समुद्रलाई फेरि भरिदियो” वा, “परमेश्‍वरले त्यसलाई अलग गर्न अघि त्यो जहाँ थियो त्यहिँ फर्कियो ।”
+
+# सारा मिश्री सेना
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मिश्रको सेनामा भएका सबैजना ।”
diff --git a/content/12/12.md b/content/12/12.md
new file mode 100644
index 0000000..9dfa315
--- /dev/null
+++ b/content/12/12.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# जब इस्राएलीहरूले देखे
+
+संयोजक शब्द “जब”ले कारण जुन थियो-परमेश्‍वरले मिश्री सेनालाई गर्नुभएको विनाशलाई त्यसको प्रभावसँग जोड्छ जुन थियो-इस्राएलीहरूले परमेश्‍वरमा भरोसा गरे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# परमेश्‍वरमा भरोसा गरे
+
+अरू शब्दहरूमा, मानिसहरूले परमेश्‍वर शक्तिशाली हुनुहुन्थ्यो र तिनीहरूको रक्षा गर्न सक्‍नुहुन्थ्यो भनेर अब विश्‍वास गरे ।
diff --git a/content/12/13.md b/content/12/13.md
new file mode 100644
index 0000000..afcc4ff
--- /dev/null
+++ b/content/12/13.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# धेरै आनन्द मनाए
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “धेरै खुशी थिए र तिनीहरूले त्यो उत्साहका साथ देखाए” वा, “तिनीहरूको सारा हृदयले देखाए” वा, “तिनीहरूको सारा बलले ।”
+
+# किनभने परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई बचाउनुभएको थियो
+
+संयोजक शब्द “किनभने”ले इस्राएलीहरूले आनन्द मनाए भन्‍ने परिणामलाई कारणसँग जोड्छ जुन थियो-परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई बचाउनुभयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# आराधना गर्न स्वतन्‍त्र
+
+परमेश्‍वरले इस्राएलीहरूलाई मिश्रमा दास भइरहनबाट स्वतन्‍त्र पार्नुभयो, वा उद्धार गर्नुभयो ताकि तिनीहरूले उहाँलाई सेवा गर्न सकून् ।
+
+# परमेश्‍वरको प्रशंसा गर्न
+
+केही भाषाहरूमा यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरको नाउँलाई उचाल्न” वा, “परमेश्‍वर महान् हुनुहुन्छ भन्‍न ।”
diff --git a/content/12/14.md b/content/12/14.md
new file mode 100644
index 0000000..e3de8da
--- /dev/null
+++ b/content/12/14.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# ... को लागि
+
+संयोजक शब्दहरू “को लागि”ले चाडको लक्ष्य वा उद्धेश्यलाई सङ्‍केत गर्छन् जुन थियो-परमेश्‍वरले इस्राएलीहरूलाई कसरी छुटकारा दिनुभएको थियो भनेर तिनीहरू र तिनीहरूको सन्तानहरूलाई याद दिलाउन । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# परमेश्‍वरले कसरी हराउनुभएको थियो, याद गर
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरले कसरी हराउनुभएको थियो भनेर नियमित रूपले एक अर्कालाई याद गराऊ ।” शब्दहरू “याद गर्नु”ले केवल नबिर्सनु भनेर अर्थ दिँदैन; यसले अर्थ सम्झना स्वरूप औपचारिक ढङ्गले चाड मनाउनु भन्‍ने पनि हुन्छ ।
+
+# निस्तार चाड
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “निस्तार चाडका क्रियाकलापहरू” वा, “निस्तार चाडको उत्सव” वा, “निस्तार चाडको खाना ।”
+
+# स्वस्थ थुमा
+
+यसले यहाँ कुनै रोग नलागेको वा त्यसमा कुनै गडबडि नभएको थुमालाई जनाउँछ । यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्ला, “एउटा पूर्ण स्वस्थ र राम्ररी हुर्केको थुमा ।”
+
+# खमिर नहाली बनाइएको रोटीसँग
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्ला, “अखमिरे रोटी ।” तपाईंले यसलाई [११:०३](11/03) मा कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/13/01.md b/content/13/01.md
new file mode 100644
index 0000000..1d80ead
--- /dev/null
+++ b/content/13/01.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# परमेश्‍वरले इस्राएलीहरूलाई लाल समुद्रद्वारा डोहोर्‍याउनु भएपछि
+
+यसले नयाँ घटनाको सुरुवात गर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# यो त्यहि पर्वत थियो जहाँ मोशाले बलिरहेको झाडी देखेका थिए
+
+यो त्यस पर्वतको बारेमा पृष्‍ठभूमि जानकारी हो जसतिर इस्राएलीहरूले यात्रा गरे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# बलिरहेको झाडी
+
+मोशा मिश्रमा फर्कन अगाडि, परमेश्‍वरले उनीसँग एउटा बोटबाट कुरा गर्नुभएको थियो जसमा आगो लागेको थियो, तर त्यो आगोले भस्म भएको थिएन । हेर्नुहोस् [०९:१२](09/12)।
+
+# तिनीहरूका पालहरू टाँगे
+
+इस्राएलीहरूले मिश्र देखि प्रतिज्ञाको भूमिसम्म लामो दूरी यात्रा गर्नुपर्थ्यो । त्यसैले तिनीहरूले आफूहरूसँग पालहरू लगे ताकि बाटोमा जाँदैगर्दा तिनीहरूले त्यसलाई वासको रूपमा बनाउन सकून् र तिनमा सुत्‍न सकून् । केही भाषाहरूले यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सक्छन्, “तिनीहरूका पालहरू झुण्डाए ।”
+
+# पर्वतको बेँसी
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “पर्वतको फेदी ।” यसले जमिनको त्यस भूभागलाई जनाउँछ जुन त्यस ठाउँको छेउमा छ जहाँबाट जमिन पर्वतको बनोट लिनको लागि मास्तिर उकालो लाग्‍न सुरु गर्छ ।
diff --git a/content/13/02.md b/content/13/02.md
new file mode 100644
index 0000000..24e2b06
--- /dev/null
+++ b/content/13/02.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# तिमीहरूले सधैँ मेरो आज्ञापालन गर्नुपर्छ र मैले तिमीहरूसँग बनाइरहेको करारलाई कायम राख्‍नुपर्छ ।
+
+यो परमेश्‍वरबाट सारा इस्राएलीहरूलाई आएको प्रत्यक्ष आज्ञा हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# मैले तिमीहरूसँग बनाइरहेको करारलाई कायम राख्‍नु
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मेरो करारले तिमीहरूले जे गरेको खोज्छ, सो गर्नु ।” आज्ञापालन गर्नु र करारलाई कायम राख्नु दुई फरक कुराहरू होइनन् । यसलाई प्रस्ट पार्ने एउटा तरिका यसो हुन सक्छ, “मैले तिमीहरूसँग बनाइरहेको करारलाई कायम राखेर मेरो आज्ञापालन गर ।” परमेश्‍वेरले उहाँको करारले के खोज्छ त्यो चाँडै बताउनुहुनेछ ।
+
+# यदि तिमीहरूले यसो गर्‍यौ भने
+
+संयोजक शब्द “यदि”ले शर्तसहितको कथनलाई परिचय गराउँछ । आशिष्‌हरू इस्राएलीहरूले परमेश्‍वरले दिनुभएका आज्ञाहरू मान्‍नेमा भर पर्छन् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# मेरो पुरस्कार समानको सम्पत्ति
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिमीहरू मैले सबैभन्दा धेरै महत्त्व दिने मेरा सम्पत्ति हुनेछौ” वा, “तिमीहरू मैले मानिसहरूको अन्य कुनै जातिभन्दा ज्यादा बहुमूल्य ठान्‍ने मानिसहरू हुनेछौ” वा, “तिमीहरू मेरा आफ्नै मूल्यवान मानिसहरू हुनेछौ ।”
+
+# एउटा पूजाहारीहरूको राज्य
+
+परमेश्‍वरले उहाँका मानिसहरू पूजाहारीहरू भए झैँ गरी कुरा गर्नुहुन्छ । वैकल्पिक अनुवादः “ती मानिसहरूको राज्य जो पूजाहारीहरू झैँ छन्” वा “ती मानिसहरूको राज्य जसले पूजाहारीहरूले गर्ने काम गर्छन्” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
+
+# एउटा पूजाहारीहरूको राज्य, र एउटा पवित्र जाति
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “म तिमीहरूको राजा हुनेछु र तिमीहरू पूजाहारीहरू झैँ हुनेछौ ।” इस्राएलीहरूले अरू जातिहरूलाई परमेश्‍वरको बारेमा सिकाउन पर्थ्यो र परमेश्‍वर र जातिहरूको बीचमा मध्यस्थकर्ता हुन पर्थ्यो जसरी इस्राएल जातिमा परमेश्‍वर र इस्राएलीहरूको बीचमा जानलाई पूजाहारीहरू थिए ।
diff --git a/content/13/03.md b/content/13/03.md
new file mode 100644
index 0000000..8e40e55
--- /dev/null
+++ b/content/13/03.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तीन दिनसम्म
+
+अरू शब्दहरूमा भन्‍नुपर्दा, सीनै पर्वतमा तिनीहरू आइपुगेका तीन दिन पछि परमेश्‍वर तिनीहरूसँग पहिलो चोटि बोल्नुभयो ।
+
+# तिनीहरूले आफैँलाई परमेश्‍वर तिनीहरूको नजिक आउनहुनको लागि तयार बनाए
+
+यसले परमेश्‍वरलाई भेट्न गर्ने तयारीको लागि गरिने रीतिपूर्वक शुद्धिकरणलाई जनाउँछ । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरसँग भेट गर्न तयार भए” वा, “परमेश्‍वरसँग भेट गर्न आफैँलाई तयार पारे ।”
+
+# चर्को तुरहीको आवाजहरू
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “सीङहरूबाट ठूला आवाजहरू आए” वा, “सीङहरू फुकिए र तिनले ठूलो आवाज निकाले” वा, “तिनीहरूले सीङहरू फुकेको चर्का आवाजहरू सुने ।” तुरहीहरू भेडाका सीङहरूबाट बनाइन्थे । तिनीहरू त्यो दिन मानिसहरूलाई पर्वतमा भेला हुन र परमेश्‍वरसँग भेट गर्न बोलाउनको लागि प्रयोग भएका थिए ।
+
+# मोशा एक्लै गए
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरले मोशालाई माथि जान अनुमति दिनुभयो, तर उहाँले अरू कसैलाई जान अनुमति दिनुभएन ।”
diff --git a/content/13/04.md b/content/13/04.md
new file mode 100644
index 0000000..634a0ce
--- /dev/null
+++ b/content/13/04.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# त्यसपछि परमेश्‍वरले मानिसहरूसँग एउटा करार बनाउनुभयो
+
+अब परमेश्‍वरले जे भन्‍नुहुन्छ त्यो करारको सामग्री हो, अर्थात, उहाँले मानिसहरूलाई तिनीहरूले पालना गर्नै पर्ने कुराहरू बताउनुहुन्छ । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “त्यसपछि परमेश्‍वरले तिनीहरूसँग यो करार बनाउनुभयोः”
+
+# यहवे, तिमीहरूको परमेश्‍वर
+
+केही भाषाहरूमा क्रमलाई परिवर्तन गरेर भन्‍न बढि स्वभाविक हुन सक्छ, “तिमीहरूको परमेश्‍वर यहवे ।” इस्राएलीहरूको एकजना भन्दा बढि परमेश्‍वर थियो भनेको जस्तो नसुनियोस् भनेर पक्‍का गर्नुहोस् । यो स्पष्‍ट हुनु पर्छ कि यहवे एकमात्र परमेश्‍वर हुनुहुन्छ । यसलाई अनुवाद गर्ने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “यहवे, जो तिमीहरूको परमेश्‍वर हुनुहुन्छ” वा, “तिमीहरूको परमेश्‍वर, जसको नाम यहवे हो ।”
+
+# जसले तिमीहरूलाई दास भएर रहनबाट उद्धार गर्नुभयो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मृले तिमीहरूलाई दासत्वबाट छुटकारा दिएँ ।”
+
+# अरू कुनै ईश्‍वरको पूजा नगर ।
+
+यो सारा इस्राएलीहरूलाई परमेश्‍वरबाटको आज्ञा हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
diff --git a/content/13/05.md b/content/13/05.md
new file mode 100644
index 0000000..79d1e3c
--- /dev/null
+++ b/content/13/05.md
@@ -0,0 +1,35 @@
+# जोड्ने कथन
+
+(परमेश्‍वर मोशासँग कुरा गर्न जारी राख्‍नुहुन्छ ।)
+
+# मूर्तिहरू नबनाओ
+
+यो सारा इस्राएलीहरूलाई परमेश्‍वरबाटको आज्ञा हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# तिनीहरूको पूजा नगर
+
+यो सारा इस्राएलीहरूलाई परमेश्‍वरबाटको आज्ञा हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# किनभने
+
+संयोजक शब्द “किनभने”ले इस्राएलीहरूले मूर्तिहरू बनाउन नहुने र तिनीहरूको पूजा गर्न नहुने कुराको कारणलाई सङ्‍केत गर्छ-यहवे तिनीहरूको आराधनाको डाही हुनुहुन्थ्यो जुन अन्य देवहरू भन्दा फरक थियो जसले मानिसहरूले तिनीहरूको साथसाथै अरू धेरै देवहरूको पूजा गर्छन् वा गर्दैनन् भनेर मतलब गर्दैनथे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# मेरो नाउँलाई अनादरपूर्वक ढङ्गले प्रयोग नगर
+
+यो सारा इस्राएलीहरूलाई परमेश्‍वरबाटको आज्ञा हो । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मेरो बारेमा त्यसरी कुरा नगर जसले आदर र सम्मान देखाउँदैन” वा, “मेरो बारेमा त्यसरी कुरा गर जसले मलाई उचित आदर र सम्मान दिन्छ ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# विश्राम दिनलाई पवित्र राख्‍न पक्‍का गर
+
+यो सारा इस्राएलीहरूलाई परमेश्‍वरबाटको आज्ञा हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# तिमीहरूका सारा कामहरू छ दिनमा गर
+
+यो सारा इस्राएलीहरूलाई परमेश्‍वरबाटको आज्ञा हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# सातौँ दिन
+
+यसलाई अनुवाद गर्न, हप्ताको कुनै खास दिनको नाम दिन भन्दा सङ्ख्याको (“सातौँ”) प्रयोग गर्न बेस हुन्छ ।
+
+# मलाई याद गर्न
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मलाई हृदयमा राख्‍न” वा, “मलाई आदर गर्न ।”
diff --git a/content/13/06.md b/content/13/06.md
new file mode 100644
index 0000000..0871b16
--- /dev/null
+++ b/content/13/06.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# जोड्ने कथन
+
+(परमेश्‍वर मोशासँग कुरा गर्न जारी राख्‍नुहुन्छ ।)
+
+# आफ्नो बाबु र आमाको आदर गर
+
+यो सारा इस्राएलीहरूलाई परमेश्‍वरबाटको आज्ञा हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# हत्या नगर
+
+यो सारा इस्राएलीहरूलाई परमेश्‍वरबाटको आज्ञा हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# व्यभिचार नगर
+
+यो सारा इस्राएलीहरूलाई परमेश्‍वरबाटको आज्ञा हो । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “कसैको पति वा पत्‍नीसँग शारीरिक सम्बन्धहरू नराख” वा, “अर्को मानिसको पत्‍नी वा अर्को स्‍त्रीको पतिसँग वैवाहिक सम्बन्धहरू नराख ।” यसलाई मानिसहरूलाई नराम्रो नलाग्‍ने वा शर्ममा नपार्ने किसिमले अनुवाद गर्न पक्‍का गर्नुहोस् । कति भाषाहरूमा धेरैचोटि यसलाई बताउने एउटा अप्रत्यक्ष, नम्र तरिका हुन्छ, जस्तै, “सँगै नसुत ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]], [[rc://*/ta/man/translate/figs-euphemism]])
+
+# झूट नबोल
+
+यसको अर्थ हो, “अरू मानिसहरूका बारेमा गलत कुराहरू नगर ।”
diff --git a/content/13/07.md b/content/13/07.md
new file mode 100644
index 0000000..7d94b7e
--- /dev/null
+++ b/content/13/07.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# दश आज्ञाहरू
+
+यसले इस्राएलीहरूले पालना गर्नलाई परमेश्‍वरले मोशालाई दिनुभएको आज्ञाहरूलाई जनाउँछ । तिनीहरू [१३:०५](13/05) र [१३:०६](13/06) को खण्डहरूमा सूचीकृत भएका छन् ।
+
+# दुई ढुङ्‌गाका पाटिहरू
+
+पाटि भनेको ढुङ्‌गा वा अरू कडा चीजको सम्म परेको भाग हो जुन प्राचीन समयहरूमा लेख्‍नको लागि प्रयोग गरिन्थ्यो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
+
+# परमेश्‍वरले ... पनि दिनुभयो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई ... पनि भन्‍नुभयो ।”
+
+# पछ्याउन
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “जे तिनीहरूले मान्‍नुपर्थ्यो” वा, “जे तिनीहरूले पालना गर्नुपर्थ्यो ।”
+
+# यदि तिनीहरूले आज्ञापालन गरे भने
+
+संयोजक शब्द “यदि”ले परिकल्पित शर्तसहितको सम्बन्धलाई सङ्‍केत गर्छ । परमेश्‍वरका आशिष्‌हरू इस्राएलीहरूले व्यवस्था मान्‍ने कुरामा भर पर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# तर उहाँले भन्‍नुभयो कि उहाँले दण्ड दिनुहुने थियो
+
+संयोजक शब्द “तर”ले सङ्‍केत गर्छ कि यदि इस्राएलीहरूले परमेश्‍वरको आज्ञापालन गरेनन् भने, उहाँले तिनीहरूलाई आशिष्‌ दिनको सट्टामा तिनीहरूलाई दण्ड दिनुहुने थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/13/08.md b/content/13/08.md
new file mode 100644
index 0000000..cd0f173
--- /dev/null
+++ b/content/13/08.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# ठूलो पाल बनाओ
+
+यो त्यस पालको बारेमा पृष्‍ठभूमि जानकारी हो जुन इस्राएलीहरूले परमेश्‍वरलाई आराधना गर्ने ठाउँको रूपमा बनाउनुपर्ने थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# पर्दा पछाडिको कोठा
+
+यो कोठा पर्दाले छोपेको थियो । केही भाषाहरूले यो कोठालाई यसो भन्‍नेछन्, “पर्दा अगाडिको कोठा ।”
+
+# जहाँ परमेश्‍वर हुनुहुन्थ्यो
+
+यदि यस पदावलीले मानिसहरूलाई परमेश्‍वर पालमा रहन सिमित हुनुहुन्थ्यो भनेर सोच्‍न डोहोर्‍याउँछ भने, यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “जहाँ परमेश्‍वरले आफैँलाई मानिसहरूकहाँ प्रकट गर्नुभयो ।”
diff --git a/content/13/09.md b/content/13/09.md
new file mode 100644
index 0000000..bb7d1bd
--- /dev/null
+++ b/content/13/09.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# परमेश्‍वरको व्यवस्था
+
+यसले सारा आज्ञाहरू र निर्देशनहरूलाई जनाउँछ जुन पालना गर्नलाई परमेश्‍वरले इस्राएलीहरूलाई भन्‍नुभएको थियो ।
+
+# व्यक्तिको पाप ढाक्ने थियो
+
+जब मानिसहरूले पशुहरूलाई बलिदान गर्नलाई ल्याए, परमेश्‍वरले पशुहरूको रगतलाई तिनीहरूको पापलाई छोप्‍ने कुराको रूपमा हेर्न चुन्‍नुभयो । यो घिनलाग्दो वा फोहोरी कुरालाई छोपेर लुकाउने कुरा जस्तै हो ।
+
+# परमेश्‍वरको नजरमा “सफा”
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरको अनुसार मानौँ उसमा पाप थिएन” वा, “परमेश्‍वरको व्यवस्था भङ्ग गरे बापत पाउने दण्डबाट स्वतन्‍त्र ।”
diff --git a/content/13/10.md b/content/13/10.md
new file mode 100644
index 0000000..6075149
--- /dev/null
+++ b/content/13/10.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तिनीहरूलाई दिनुभएको थियो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरूलाई आज्ञापालन गर्नलाई दिनुभएको थियो ।”
+
+# परमेश्‍वरको मात्रै हुनलाई
+
+सारा जातिहरूमध्येबाट, परमेश्‍वरले इस्राएलीहरूलाई उहाँको विशेष उद्देश्‍यको लागि चुन्‍नुभएको थियो । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँको विशेष जाति हुनलाई” वा, “उहाँको आफ्नै मानिसहरू हुनलाई” वा, “उहाँका मानिसहरू हुनलाई चुन्‍नुभएको जाति बन्‍न ।”
diff --git a/content/13/11.md b/content/13/11.md
new file mode 100644
index 0000000..d5eabe8
--- /dev/null
+++ b/content/13/11.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# मानिसहरू पर्खिँदा पर्खिँदा थकित भए
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मानिसहरू अधिरजी बने किनकि उनी छिट्टै फर्केनन्” वा, “मानिसहरू उनी फर्कनलाई अझै धैरै पर्खन चाहेनन् ।”
+
+# मानिसहरू
+
+यसले सबै इस्राएलीहरू मानिसहरूलाई जनाउँदैन, केवल मोशाको लागि कुर्न थाकेका मानिसहरूलाई मात्र जनाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-synecdoche]])
+
+# सुन ल्याए
+
+यिनीहरू सुनबाट बनेका चीजहरू र गरगहनाहरू थिए, जसलाई पगालेर अरू चीजहरूको आकृतिमा बनाउन सकिन्थ्यो ।
+
+# तिनीहरूले परमेश्‍वरको विरुद्ध घोर पाप गरे
+
+तिनीहरूले यस्तो किसिमले पाप गरे जुन परमेश्‍वरको लागि एकदमै अपमानजनक थियो । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरूले नराम्रोसँगले पाप गरे” वा, “तिनीहरूले केही काम गरे जुन धेरै नराम्रो थियो” वा, “तिनीहरूले केही नराम्रो काम गरे जसले परमेश्‍वरलाई रीस उठायो ।”
diff --git a/content/13/12.md b/content/13/12.md
new file mode 100644
index 0000000..655be04
--- /dev/null
+++ b/content/13/12.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# सुनको मूर्ति बनाए
+
+हारूनले मानिसहरूले उनीकहाँ ल्याइदिएका सुनले बनेका चीजहरू लिए, तिनीहरूलाई पगाले, तिनीहरूलाई एकसाथ हाले, र तिनीहरूलाई एउटा बाछोको आकृति दिए ।
+
+# मानिसहरूले जङ्गली तरिकाले त्यस मूर्तिको पूजा गर्न थाले र त्यसलाई बलिहरू चढाउन लागे !
+
+यो एउटा कडा भनाई हो जसले परमेश्‍वरले तिनीहरूको लागि गर्नुभएका कुराहरू मानिसहरूले देखे तापनि तिनीहरूले यस मूर्तिको पूजा गर्ने थिए भन्‍ने कुरा कति छक्‍कलाग्दो थियो भनेर व्यक्त गर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# जङ्गली तरिकाले पूजा गर्नु
+
+मानिसहरूले मूर्तिको पूजा गरेर र त्यसलाई पूजा गरिरहँदा  पापपूर्ण कुराहरू गरेर पाप गरिरहेका थिए ।
+
+# किनभने
+
+तिनीहरूले उहाँको मात्रै आराधना गर्नुपर्छ किनभने उहाँ डाही परमेश्‍वर हुनुहुन्छ र तिनीहरूले आज्ञापालन गरेनन् भने तिनीहरू दण्डित हुनेछन् भनेर परमेश्‍वरले इस्राएलीहरूलाई भन्‍नुभएको थियो । यी कारणहरूले गर्दा, परमेश्‍वर इस्राएलीहरूसँग तिनीहरूको पापको कारण धेरै रिसाउनुभएको थियो ।  (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनको प्रार्थना सुन्‍नुभयो
+
+परमेश्‍वरले प्रार्थनालाई सधैँ सुन्‍नुहुन्छ । यो अवस्थामा, “सुन्‍नुभयो”को अर्थ परमेश्‍वर मोशाले बिन्ती गरेका कुरा गर्न सहमत हुनुभयो भन्‍ने हुन्छ ।
diff --git a/content/13/13.md b/content/13/13.md
new file mode 100644
index 0000000..f77e77f
--- /dev/null
+++ b/content/13/13.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# ढुङ्गाका पाटिहरूलाई बजारेर टुक्राटुक्रा पारे
+
+उनले ढुङ्गाका पाटिहरूलाई भुइँमा फाले र ती फुटेर स-साना टुक्राहरू भए ।
diff --git a/content/13/14.md b/content/13/14.md
new file mode 100644
index 0000000..d74288a
--- /dev/null
+++ b/content/13/14.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# मूर्तिलाई धूलो हुने गरेर कुटे
+
+मोशाले मूर्तिलाई मसिना कणहरू हुनेसम्म गरी पिटेर मूर्तिलाई पूर्णतया नाश पारे ।
+
+# केही पानीमा
+
+मोशाले सुनको धूलोलाई पानीको विशाल जलाशयमाथि छरिदिए ।
+
+# एउटा विपत्ति
+
+यो विपत्ति कुनै गम्भीर बिरामी भएको हुन सक्छ । वैकल्पिक अनुवादः “यहवेले मानिसहरूलाई धेरै बिरामी बनाउनुभयो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
diff --git a/content/13/15.md b/content/13/15.md
new file mode 100644
index 0000000..195049a
--- /dev/null
+++ b/content/13/15.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# मोशाले बनाए
+
+मोशाले हतौडा र छिनो जस्ता साधनहरूले ढुङ्गाका पाटिहरूलाई कुँदे ।
+
+# ... लाई सुन्‍नुभयो
+
+तपाईंले यसलाई [१३:१२](13/12) मा कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/14/01.md b/content/14/01.md
new file mode 100644
index 0000000..c362e75
--- /dev/null
+++ b/content/14/01.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+यो परिवेश पृष्‍ठभूमि जानकारी हो जसले कथामा नयाँ पाटो ल्याउने तयारीको लागि अघिल्ला दुई कथाहरूको सारांश दिन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# बादलको खम्बा
+
+यसलाई [१२:०२](12/02) मा कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो हेर्नुहोस् ।
diff --git a/content/14/02.md b/content/14/02.md
new file mode 100644
index 0000000..876ded7
--- /dev/null
+++ b/content/14/02.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# परमेश्‍वरले अब्राहाम, इसहाक, र याकूबसँग प्रतिज्ञा गर्नुभएको थियो कि उहाँले प्रतिज्ञाको भूमि तिनीहरूका सन्तानहरूलाई दिनुहुने थियो
+
+यो पृष्‍ठभूमि जानकारी हो जसले कथामा नयाँ पाटो ल्याउने तयारीको लागि उत्पत्तिका कथाहरूको सारांश दिन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# कनानीहरू
+
+यो खण्डले कनानीहरू को हुन् भनेर र नयाँ मुख्य पात्रको परिचय गर्ने तयारीको लागि परमेश्‍वरसँग तिनीहरूको सम्बन्धको बारेमा व्याख्या गर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-participants]])
diff --git a/content/14/03.md b/content/14/03.md
new file mode 100644
index 0000000..591b5ff
--- /dev/null
+++ b/content/14/03.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# तिमीहरूले त्यहाँ भएका सबै कनानीहरूलाई हटाउनुपर्छ
+
+त्यहाँ भएका सबै कनानीहरूलाई तिनीहरूले मार्नुपर्थ्यो र प्रतिज्ञाको भूमिबाट धपाउनुपर्थ्यो भनेर बताउन यो एउटा नम्र शैली हो । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “सबै कनानीहरूलाई देशबाट बाहिर पठाउनुपर्छ” वा, “सबै कनानीहरूलाई देशनिकाला गर्नुपर्छ जो त्यहाँ बसिरहेका छन् ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-euphemism]])
+
+# तिनीहरूसँग शान्ति सम्झौता नगर्नू
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरूका माझमा वा तिनीहरू सँगसँगै शान्तिपूर्वक नरहो” वा, “तिनीहरूसँग शान्तिपूर्वक रहने प्रतिज्ञा नगर ।”
+
+# तिनीहरूसँग विवाह नगर
+
+परमेश्‍वरले कुनै इस्राएली व्यक्तिले कुनै कनानी व्यक्तिसँग विवाह गरेको चाहनुभएन ।
+
+# यदि तिमीहरूले मेरो आज्ञापालन गरेनौँ भने
+
+संयोजक शब्द “यदि”ले एउटा परिकल्पित शर्तसहितको सम्बन्धसँग परिचय गराउँछ । सबै कनानीहरूलाई धपाउनलाई यदि इस्राएलीहरूले परमेश्‍वरको आज्ञापालन गर्दैनन् भने, कालान्तरमा तिनीहरूले पनि कनानीहरूको मूर्तिहरूको पूजा गरेर परमेश्‍वरको अनाज्ञापालन गर्नेछन् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# तिमीहरू तिनीहरूको मूर्तिहरूको पूजा गर्न पुग्‍नेछौ
+
+यदि इस्राएलीहरू कनानीहरूसँग मित्र बने र तिनीहरूको मूर्तिहरूलाई नाश गरेनन् भने, तिनीहरू परमेश्‍वरको साटोमा ती मूर्तिहरूको पूजा गर्न परीक्षामा पर्ने थिए ।
diff --git a/content/14/04.md b/content/14/04.md
new file mode 100644
index 0000000..dad69f9
--- /dev/null
+++ b/content/14/04.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# सिमाना
+
+दुई देशहरूलाई छुट्टाउने एउटा रेखा, एउटा सीमा (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
+
+# इस्राएलको जाति
+
+यसले याकूबको हरेक छोराहरूको सन्तानहरूलाई जनाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
+
+# जाओ र जासुसी गर
+
+इस्राएलीहरू तिनीहरूले डेरा बनाएर बसेको ठाउँबाट कनानको भूमिमा जानुपर्थ्यो र कनान देशमा जासुसी गर्नुपर्थ्यो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-go]])
+
+# त्यो देशमा जासुसी गर्नु
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “देशको बारेमा गोप्य ढङ्गले जानकारी लिनु” वा, “गोप्य ढङ्गले देशको बारेमा जान्‍नु ।” जासूसहरूको कामको एउटा भाग चाहिँ जमिनले कस्ता किसिमका अन्‍नहरू उब्जाउन सक्थ्यो भनेर पत्ता लगाउनु थियो ।
+
+# कनानीहरूमाथि जासुसी गर्नु
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “कनानका मानिसहरूका बारेमा गोप्य ढङ्गले जानकारी लिनु” वा, “कनानीहरूका बारेमा गोप्य ढङ्गले जान्‍नु ।”
+
+# तिनीहरू बलिया थिए कि कमजोर थिए भनेर हेर्नु
+
+कनानीहरू तिनीहरूसँग लड्न तयार थिए कि भनेर तिनीहरू जान्‍न चाहन्थे । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “कनानी सेनाहरू कति शक्तिशाली थिए भनेर पत्ता लगाउनु ।”
diff --git a/content/14/05.md b/content/14/05.md
new file mode 100644
index 0000000..0c63e4a
--- /dev/null
+++ b/content/14/05.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# तिनीहरू फर्केर आए
+
+तिनीहरू कनानको सिमानाको ठ्याक्‍क बाहिर फर्के, जहाँ बाँकी इस्राएलीहरूले कुरिरहेका थिए । यसलाई प्रस्टसँग बताउन सकिन्छः “तिनीहरू इस्राएलीहरूको डेरामा फर्केर आए ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
+
+# तिनीहरूले मानिसहरूलाई भने, “जमिन धेरै मलिलो छ र अन्‍नका बालीहरू प्रशस्त छन् !”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “तिनीहरूले मानिसहरूलाई बताए कि जमिन धेरै मलिलो थियो र अन्‍नका बालीहरू प्रशस्त थिए !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# जमिन धेरै मलिलो छ र अन्‍नका बालीहरू प्रशस्त छन् !
+
+यो कडा भनाई हो जसले जमिन असाध्यै राम्रो थियो भनेर जोड दिन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# सहरहरू धेरै बलिया छन् र मानिसहरू बडेमान छन् !
+
+यो कडा भनाई हो जसले त्यस देशका बासिन्दाहरू धेरै ठूला कदका र शक्तिशाली सिपाहीहरू थिए भनेर जोड दिन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# सहरहरू धेरै बलिया छन्
+
+सहरहरूका वरिपरि बलिया पर्खालहरू थिए, जसका कारण इस्राएलीहरूका लागि तिनीहरूलाई आक्रमण गर्न धेरै कठिन हुने थियो ।
+
+# मानिसहरू बडेमान छन्
+
+यसले असाधारण किसिमले अग्ला भएका मानिसहरूलाई मात्र जनाइरहेको छैन, तर एउटा खास वर्गका मानिसहरूलाई जनाइरहेको छ जो सामान्य मानिसहरूमा हुने सबैभन्दा अग्ला व्यक्तिहरू भन्दा निकै ज्यादा ठूला थिए । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “हामीसँगको तुलनामा मानिसहरू दैत्यसमान छन् !” वा, “मानिसहरू हामी भन्दा धेरै अग्ला र बलिया छन् !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
+
+# यदि हामीले तिनीहरूलाई आक्रमण गर्‍यौँ भने, तिनीहरूले हामीलाई अवश्य हराउनेछन् र मार्नेछन् !
+
+यो कडा भनाई हो जसले कनानीहरूले तिनीहरूलाई लडाईँमा हराउने थिए भनेर इस्राएलीहरू निश्‍चित थिए भनेर जोड दिन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
diff --git a/content/14/06.md b/content/14/06.md
new file mode 100644
index 0000000..10c1d04
--- /dev/null
+++ b/content/14/06.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# यो सत्य हो कि कनानका मानिसहरू अग्ला र बलिया छन्, तर हामीले तिनीहरूलाई अवश्‍य हराउन सक्छौँ ! परमेश्‍वर हाम्रो लागि लड्नुहुनेछ !
+
+यो कडा भनाई हो जसले भन्छ कि कनानका मानिसहरू ठूल्ठूला भएतापनि, परमेश्‍वर अझ ठूलो हुनुहुन्छ र तिनीहरूलाई हराउन इस्राएलीहरूलाई सक्षम बनाउनुहुनेछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# कनानका मानिसहरू
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “कनानमा बस्‍ने मानिसहरू” वा, “कनानीहरू ।”
+
+# तर हामी अवश्‍य सक्छौँ
+
+संयोजक शब्द “तर”ले इस्राएलीहरूको साटोमा कनानीहरू हार्नुपर्ने एउटा असाधारण कारण थियो भनेर सङ्केत गर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# हामीले तिनीहरूलाई अवश्‍य हराउन सक्छौँ ! परमेश्‍वर हाम्रो लागि लड्नुहुनेछ !
+
+यी दुई भनाईहरूको बीचमा सम्बन्ध देखाउनको लागि, यसो भन्‍नु आवश्‍यक हुन सक्छ, “हामीले तिनीहरूलाई अवश्‍य हराउन सक्छौँ किनभने परमेश्‍वर हाम्रो लागि लड्नुहुनेछ !”
+
+# परमेश्‍वर हाम्रो लागि लड्नुहुनेछ !
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वर हामी सँगसँगै लड्नुहुनेछ र तिनीहरूलाई हराउन सहायता गर्नुहुनेछ !” यसले स्पष्‍ट बनाउँछ कि इस्राएलीहरू पनि कनानीहरूको विरूद्धमा लड्ने थिए ।
diff --git a/content/14/07.md b/content/14/07.md
new file mode 100644
index 0000000..79739a5
--- /dev/null
+++ b/content/14/07.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# तर मानिसहरूले सुनेनन्
+
+संयोजक शब्द “तर”ले यहोशू र कालेबको तर्कको विपरीतमा, मानिसहरूले सुन्‍न इन्कार गरे भनेर सङ्‌केत गर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# तपाईंले हामीलाई यो डरलाग्दो ठाउँमा किन ल्याउनुभयो ?
+
+मानिसहरूले मोशा वा परमेश्‍वरबाट उत्तरको अपेक्षा गरिरहेका थिएनन् । वैकल्पिक अनुवादः “तपाईंले हामीलाई यो डरलाग्दो ठाउँमा ल्याउन हुँदैन थियो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]])
+
+# यो डरलाग्दो ठाउँ
+
+तिनीहरूले कनानलाई डरलाग्दो सम्झे किनकि त्यो यति खतरनाक थियो कि तिनीहरू सबै मर्न सक्थे भनेर तिनीहरूले सोचे ।
diff --git a/content/14/08.md b/content/14/08.md
new file mode 100644
index 0000000..299928b
--- /dev/null
+++ b/content/14/08.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# ... कहाँ उहाँ आउनुभयो
+
+परमेश्‍वर कुनै व्यक्तिको रूपमा आउनुभएन, तर कुनै अरू रूपमा आउनुभयो जसले उहाँको महिमा र शक्तिलाई देखायो ।
+
+# ताकि तिमीहरू सबैजना
+
+संयोजक शब्द “ताकि”ले कार्य वा कारणलाई परिणामसँग जोड्छ । मानिसहरूले परमेश्‍वरको विरूद्धमा विद्रोह गरे, र यसकारण वा फलस्वरूप, तिनीहरू सबैजना उजाडस्थानमा डुलिरहनुपर्ने हुनेछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उजाडस्थानमा डुलिरहनु
+
+परमेश्‍वरले मानिसहरूलाई उजाडस्थानमा कुनै निश्‍चित गन्तव्य बिना डोहोर्‍याइरहनु हुने थियो जबसम्म उहाँको विरूद्धमा विद्रोह गर्ने सबै वयस्क मानिसहरू मर्दैनन् ।
diff --git a/content/14/09.md b/content/14/09.md
new file mode 100644
index 0000000..17d1e54
--- /dev/null
+++ b/content/14/09.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# जब मानिसहरूले परमेश्‍वरले यसो भन्‍नुभएको सुने
+
+संयोजक शब्द “जब”ले कार्य वा कारणलाई परिणामसँग जोड्छ । परमेश्‍वरको न्याय सुनेको फलस्वरूप तिनीहरूले पाप गरेकामा मानिसहरू क्षमाप्रार्थी थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# तिनीहरूले पाप गरेका थिए
+
+यो थप्न आवश्‍यक हुन सक्छ, “कनानका मानिसहरूलाई जित्‍नु भनेर भनेको परमेश्‍वरको आज्ञालाई नमानेर तिनीहरूले पाप गरेका थिए ।”
+
+# त्यसैले तिनीहरूले निर्णय गरे
+
+संयोजक शब्द “जब”ले कार्य वा कारणलाई परिणामसँग जोड्छ । तिनीहरूले पाप गरेकामा क्षमाप्रार्थी भएको फलस्वरूप, इस्राएलका मानिसहरूले कनानका मानिसहरूलाई आक्रमण गरे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# मोशाले तिनीहरूलाई नजान चेतावनी दिए
+
+यसको अर्थ हो कि मोशाले तिनीहरूलाई कनानीहरूका विरूद्धमा लड्न न‍जान भने किनकि तिनीहरूले त्यसो गरे भने ठूलो खतरामा हुने थिए ।
+
+# किनकि परमेश्‍वर तिनीहरूसँग जानुभएन
+
+संयोजक शब्द “किनकि”ले मोशाले तिनीहरूलाई चेतावनी दिने कार्यलाई परमेश्‍वर तिनीहरूसँग नजानुको कारणसँग जोड्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# परमेश्‍वर तिनीहरूसँग जानुहुने थिएन
+
+अरू शब्दहरूमा भन्‍नुपर्दा, परमेश्‍वर तिनीहरूलाई सहायता गर्न तिनीहरूसँग हुनुहुने थिएन । इस्राएलीहरूको अनाज्ञापालनको कारण, परमेश्‍वरले उहाँको उपस्थिति, सुरक्षा, र शक्तिबाट तिनीहरूलाई हटाउनुभयो ।
+
+# तर तिनीहरूले उनको कुरा सुनेनन्
+
+तिनीहरूले मोशालाई मानेनन् । जेसुकै भएपनि तिनीहरू कनानीहरूलाई आक्रमण गर्न गए । संयोजक शब्द “तर”ले असाधारण सम्बन्धलाई सङ्‌केत गर्छ । यसले इस्राएलीहरूले सुन्‍न इन्कार गर्ने कुरालाई मोशाले तिनीहरूलाई चेतावनी दिएको कार्यसँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/14/10.md b/content/14/10.md
new file mode 100644
index 0000000..a8b3dcf
--- /dev/null
+++ b/content/14/10.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# परमेश्‍वर तिनीहरूसँग यो लडाईँमा जानुभएन
+
+अरू शब्दहरूमा भन्‍नुपर्दा, यो लडाईँमा परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई सहायता गर्नुभएन ।
+
+# त्यसकारण कनानीहरूले तिनीहरूलाई हराए र तिनीहरूका धेरैलाई मारे
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले कारण-परमेश्‍वर यो लडाईँमा तिनीहरूसँग जानुभएन भन्‍ने कुरालाई दुई परिणामहरूसँग जोड्छ जुन थिए-कनानीहरूले तिनीहरूलाई हराए, र कनानीहरूले तिनीहरूका धेरैलाई मारे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# कनानबाट फर्के
+
+तिनीहरूले कनानलाई छाडे र उजाडस्थानमा फर्के जहाँ तिनीहरू पहिले थिए ।
+
+# उजाडस्थान हुँदै डुल्नु
+
+तिनीहरू उजाडस्थानमा बस्थे, र तिनीहरू त्यो विशाल, सुक्खा भूमिमा तिनीहरू र तिनीहरूका पशुहरूका लागि खाना र पानी खोज्दै एक ठाउँ देखि अर्को ठाउँ एकसाथ बसाइ सर्थे ।
diff --git a/content/14/11.md b/content/14/11.md
new file mode 100644
index 0000000..761fa36
--- /dev/null
+++ b/content/14/11.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# परमेश्‍वरले तिनीहरूका लागि जुटाउनुभयो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई खाना, पानी र वासको लागि चाहिने सबैथोक तिनीहरूलाई दिनुभयो ।”
+
+# स्वर्गबाट आएको रोटी जसलाई “मन्‍न” भनिन्थ्यो ।
+
+यो पातलो, रोटि जस्तै हुने खानेकुरा आकाशबाट रातभरी शीत झैँ घाँसमा झर्थ्यो । तिनीहरूले त्यसलाई “मन्‍न” भने । प्राय हरेक दिन मानिसहरूले यो “मन्‍न”लाई जम्मा गरे र तिनीहरूका खानाको रूपमा पकाए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
+
+# उहाँले तिनीहरूलाई बट्टाईको हुल पनि पठाइदिनुभयो (जुन मध्यम आकारका चराहरू हुन्)
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “उहाँले ठूलो सङ्ख्यामा बट्टाई चराहरूलाई तिनीहरूका छाउनीमा उडेर आउने पनि तुल्याउनुभयो ।” यदि बट्टाई चराहरू भनेको चिनिँदैन भने, कुनै उस्तै खालको फरक चराको प्रयोग गर्न सकिन्छ । अथवा यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “मध्यम आकारका चराहरूको ठूलो सङ्ख्या ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
+
+# तिनीहरूको छाउनी
+
+जुन ठाउँमा इस्राएलीहरूले सुत्‍नको लागि तिनीहरूका पालहरू टाँगेका थिए त्यसलाई “छाउनी” भनिन्थ्यो । यो भवनहरूको सट्टा पालहरूको सहर जस्तो थियो, र यसलाई यताउता सार्न सकिन्थ्यो ।
diff --git a/content/14/12.md b/content/14/12.md
new file mode 100644
index 0000000..6d3cc9b
--- /dev/null
+++ b/content/14/12.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई पिउनको लागि चमत्कारी ढङ्गले चट्टानबाट पानी आउने पनि बनाउनुभयो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरले मात्र गर्न सक्नुहुने केही कुरा गरेर, उहाँले पानीलाई एउटा चट्टानबाट बग्‍ने बनाउनुभयो ताकि मानिसहरू र पशुहरूले पिउन सकून् ।
+
+# तर यी सबका बाबजुद
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तर परमेश्‍वरले खानेकुरा, पानी, कपडा, र तिनीहरूलाई खाँचो पर्ने सबैथोक जुटाउनु भएतापनि ।” संयोजक शब्द “तर”ले सूचीकृत भएका परमेश्‍वरका धेरै उपहारहरू र परमेश्‍वर र उहाँको दास मोशाको विरुद्धमा इस्राएलको गनगनको बीचमा भएको भिन्‍नातालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# त्यसो भएतापनि
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “इस्राएलीहरूले उहाँको विरूद्धमा गुनासो गर्ने र गनगन गरे तापनि ।” संयोजक शब्द “भएतापनि”ले इस्राएलको गनगन र परमेश्‍वरको विश्‍वासयोग्यताको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# परमेश्‍वर अझै पनि विश्‍वासयोग्य हुनुहुन्थ्यो । उहाँले गर्नुभयो ... र याकूब
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरले अब्राहाम, इसहाक, र याकूबलाई उहाँले गर्नेछु भन्‍नुभएको कुरा गरिरहनुभयो ।” उहाँले तिनीहरूका सन्तानहरूलाई तिनीहरूलाई खाँचो परेका कुराहरू जुटाइदिनुभयो ताकि तिनीहरू जिउन सकून् र एउटा महान् जाति बन्‍न सकून् र अन्ततः कनानको भूमिलाई आफ्नो बनाउन सकून् ।”
diff --git a/content/14/13.md b/content/14/13.md
new file mode 100644
index 0000000..39825f5
--- /dev/null
+++ b/content/14/13.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# अर्को पटक जब मानिसहरूसँग केही पानी थिएन
+
+यसले नयाँ घटनाको सुरुवात गर्छ । यो अघिल्लो कथाबाट अर्को कथामा सर्छ जब मानिसहरूसँग पानी थिएन । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# परमेश्‍वरले मोशालाई भन्‍नुभयो, “चट्टानलाई भन्, र पानी त्यसबाट बाहिर निस्कनेछ ।”
+
+यो आज्ञार्थक र प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “परमेश्‍वरले मोशालाई चट्टानलाई अह्राउन भन्‍नुभयो, र पानी त्यसबाट बाहिर निस्कनेछ भन्‍नुभयो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]], [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# साटोमा
+
+संयोजक शब्द “साटोमा”ले असाधारण सम्बन्धलाई जोड दिन्छ । परमेश्‍वर आफैँले मोशालाई चट्टानलाई भनेर खटाउन अह्राउनुभएको थियो तर उनले चट्टानलाई हिर्काएर परमेश्‍वरको अनाज्ञापालन गरे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनले परमेश्‍वरको अनादर गरे
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मोशाले परमेश्‍वरको अनाज्ञापालन गरे” वा, “मोशाले परमेश्‍वरको अनादर गरे ।” परमेश्‍वरसँग एउटा खास तरिका थियो जसद्वारा मोशाले मानिसहरूलाई जुटाउनको लागि परमेश्‍वरको शक्ति तिनीहरूलाई देखाएको उहाँले चाहनुभयो । जब मोशाले त्यो काम कुनै फरक तरिकाले गरेर परमेश्‍वरको अनाज्ञापालन गरे उनले परमेश्‍वरको लागि आदरको कमी देखाए ।
+
+# किनभने तैँले यसो गरिस्
+
+संयोजक शब्दहरू “किनभने तैँले यसो गरिस्”ले मोशाको अनाज्ञापालन गर्नुको कारणलाई परमेश्‍वरले उनलाई प्रतिज्ञाको भूमिमा प्रवेश गर्न अनुमति नदिनुहुने परिणामसँग जोड्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/14/14.md b/content/14/14.md
new file mode 100644
index 0000000..ed991d7
--- /dev/null
+++ b/content/14/14.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# इस्राएलीहरू उजाडस्थानमा चालीस वर्षसम्म डुलिसके पछि
+
+यसले नयाँ घटनाको सुरुवात गर्छ । यो इस्राएलले डुलेर बस्नुपर्ने परमेश्‍वरको न्यायको समय देखि तिनीहरूका सन्तानहरूका लागि अगाडि के राखिएको छ भन्‍ने कुरामा सर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# जसले परमेश्‍वरको विरुद्धमा विद्रोह गरेका थिए
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “जसले परमेश्‍वरको आज्ञापालन गर्न इन्कार गरेका थिए जब उहाँले तिनीहरूलाई प्रतिज्ञाको भूमिमा जानलाई भन्‍नुभयो ।”
+
+# मानिसहरू
+
+त्यो भनेको, मरेर गएको पुस्ताको छोराछोरीहरू ।
+
+# त्यसकारण परमेश्‍वरले चुन्‍नुभयो
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले मोशा वृद्ध उमेरको हुनुको कारणलाई परमेश्‍वरले इस्राएललाई डोहोर्‍याउन अरू कसैलाई चुन्‍ने परिणामसँग जोड्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# एक दिन
+
+यसको अर्थ हो, “भविष्‍यमा कुनै समय ।”
+
+# मोशा जस्तै अर्को अगमवक्ता
+
+मोशा जस्तै, यो मानिस एक इस्राएली हुने थिए, उनले मानिसहरूलाई परमेश्‍वरको वचन बताउने थिए, र उनले मानिसहरूलाई डोहोर्‍याउने थिए ।
diff --git a/content/14/15.md b/content/14/15.md
new file mode 100644
index 0000000..55a0c01
--- /dev/null
+++ b/content/14/15.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तर परमेश्‍वरले उनलाई प्रवेश गर्न अनुमति दिनुभएन
+
+संयोजक शब्द “तर”ले मोशाले प्रतिज्ञाको भूमिलाई देख्‍न सकेको हुनु र परमेश्‍वरले उनलाई त्यहाँ प्रवेश गर्न अनुमति नदिनुभएको कुराको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# तीस दिनसम्म शोक गरे
+
+मोशा मरेका कारण तीस दिनसम्म सारा इस्राएलका मानिसहरूले विलाप गरे र तिनीहरू धेरै उदास भएको देखाए ।
+
+# किनभने उनले परमेश्‍वरमा भरोसा गरे र उहाँको आज्ञापालन गरे ।
+
+संयोजक शब्द “किनभने”ले यहोशूको परमेश्‍वरमा भरोसा र उहाँको आज्ञापालनलाई उनी एक असल अगुवा हुनुको परिणामसँग जोड्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/15/01.md b/content/15/01.md
new file mode 100644
index 0000000..34b858f
--- /dev/null
+++ b/content/15/01.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# आखिरमा इस्राएलीहरू कनानमा प्रवेश गर्ने समय भएको थियो
+
+यसले नयाँ घटनाको सुरुवात गर्छ । इस्राएलीहरू प्रतिज्ञाको भूमिमा प्रवेश गर्न लागेका थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# आखिरमा ... को लागि समय भएको थियो
+
+“आखिरमा” भन्‍नुको अर्थ “अन्तमा” वा, “लामो समयको पर्खाई पछि” हुन्छ । कति समयलाई यसले जनाउँछ भनेर प्रस्ट पार्नको लागि, तपाईंले भन्‍न सक्‍नु हुन्थ्यो, “तिनीहरूले ४० वर्षसम्म मरुभूमिमा डुलिसके पछि, परमेश्‍वरले अन्तमा स्वीकृति दिनुभयो ।”
+
+# त्यो देशमा एउटा यरीहो भन्‍ने सहर थियो । यसको वरिपरि यसलाई रक्षा गर्न दह्रिला पर्खालहरू थिए । यहोशूले त्यस सहरमा दुई जासुसहरू पठाए । त्यस सहरमा एक राहाब नाम गरेकी वेश्‍या रहने गर्थी ।
+
+यरीहो सहर जसलाई इस्राएलले आक्रमण गर्ने थियो, र राहाब जसले तिनीहरूलाई सहायता गर्ने थिइन्, यो तिनीहरूको बारेमा पृष्‍ठभूमि जानकारी हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# त्यस सहरमा दुई जासुसहरू
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “त्यस सहरका बारेमा जानकारी पाउनको लागि दुई मानिसहरू ।” “भूमिमा जासुसी गर्नु”को लागि [१४:०४](14/04) भएका टिप्पणीहरू पनि हेर्नुहोस् ।
+
+# त्यसलाई रक्षा गर्न त्यसका वरिपरि दह्रिला पर्खालहरू थिए
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरूको शत्रुहरूबाट त्यसलाई जोगाउन ढुङ्गाले बनेको मोटो, दह्रो पर्खालले सम्पूर्ण रूपले घेरिएको थियो ।”
+
+# उम्कन
+
+यो थप्‍न पनि सम्भव छ, “यरीहोका मानिसहरूबाट उम्कन जसले तिनीहरूलाई हानी गर्न चाहन्थे ।”
+
+# उनको परिवार
+
+राहाबले उनको बाबु, आमा, दाजुभाईहरू, र दिदीबहिनीहरूको सुरक्षाको लागि बिन्ती गरिन् । यी मानिसहरू हुने परिवारको लागि तपाईंको शब्द प्रयोग गर्नुहोस् ।
diff --git a/content/15/02.md b/content/15/02.md
new file mode 100644
index 0000000..c24f5c8
--- /dev/null
+++ b/content/15/02.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# परमेश्‍वरले यहोशूलाई भन्‍नुभयो, “पूजाहारीहरूलाई पहिला जान लगा ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “परमेश्‍वरले यहोशूलाई पहिला पूजाहारीहरूलाई जान लगाउन भन्‍नुभयो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# पूजाहारीहरूलाई पहिला जान लगा
+
+केहि भाषाहरूको लागि यो थपेर बताउन सहयोगी हुन सक्छ, “नदी तर्नलाई बाँकीका मानिसहरूका अगाडि पूजाहारीहरूलाई जान लगा ।”
+
+# पानीको माथिल्लो बहाव रोकियो
+
+केहि भाषाहरूको लागि यो थपेर बताउन सहयोगी हुन सक्छ, “र तिनीहरूको अगाडिको पानी तल्तिर बगेर जान लाग्यो ।”
+
+# माथिल्लो बहाव
+
+यी शब्दहरूले यर्दन नदीको पानी जुन दिशाबाट बगिरहेको थियो, त्यसलाई जनाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
+
+# तर्नु
+
+यसको अर्थ एक छेउ वा क्षेत्र देखि अर्कोमा पार गर्नु (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-idiom]])
diff --git a/content/15/03.md b/content/15/03.md
new file mode 100644
index 0000000..02ab567
--- /dev/null
+++ b/content/15/03.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# मानिसहरूले यर्दन नदी तरिसके पछि
+
+संयोजक शब्द “पछि”ले क्रमिक कार्यको परिचय गराउँछ । इस्राएलीहरूले यर्दनको एक छेउ देखि अर्कोमा पार गरेर परमेश्‍वरको आज्ञापालन गरे । त्यो एक पटक पूरा भइसके पछि, परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई गर्नलाई अर्को काम दिनुभयो । केही भाषाहरूमा यसरी भन्‍नु बेस हुन्छ, “मानिसहरूले यर्दन नदी पार गरे र त्यसपछि ... ” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# त्यो धेरै दह्रिलो भएतापनि
+
+संयोजक शब्द “भएतापनि”ले यथार्थपूर्ण अवस्थाको प्रतिनिधित्व गर्छ । यरीहो सहर साँच्चै धेरै बलियो थियो, त्यसैले त्यस सहरलाई आक्रमण गर्नु मूर्ख चुनाव भएको जस्तो देखिन्थ्यो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# छ दिनसम्म दिनमा एक पटक
+
+त्यो भनेको, तिनीहरू हरेक दिन जम्मा छ दिनको लागि सहरको वरिपरि जान्थे ।
+
+# त्यसकारण पूजाहारीहरू र सिपाहीहरूले यसो गरे
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले परिणाम-पूजाहारीहरू र सिपाहीहरू ताँती लागेर हिँड्दै भन्‍ने कुरालाई कारणसँग जोड्छ जुन थियो-परमेश्‍वरको आज्ञा । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/15/04.md b/content/15/04.md
new file mode 100644
index 0000000..7bfdfda
--- /dev/null
+++ b/content/15/04.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# तब सातौँ दिनमा
+
+संयोजक शब्द “तब”ले क्रमिक कार्यको परिचय गराउँछ । यी क्रियाकलापहरू बितेको छ दिनसम्म हरेक दिन भइरह्‌यो, र यो एक पटक पूरा भइसके पछि, यो नयाँ घटना भयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# तिनीहरू हिँडिसके पछि
+
+संयोजक शब्द “पछि”ले क्रमिक कार्यको परिचय गराउँछ । इस्राएलीहरूले हिँड्ने सम्बन्धि पहिलो छ दिनसम्म र सातौँ दिनमा सात पटक सबै आज्ञाहरू पालना गरे, र तब यो नयाँ घटना भयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# तिनीहरूका तुरहीहरू फुके
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरूका तुरहीहरूको आवाज निकाले” वा, “तिनीहरूका तुरहीहरू बजाए ।” यी तुरहीहरू भेडाको सीङहरूबाट बनेका थिए ।
diff --git a/content/15/05.md b/content/15/05.md
new file mode 100644
index 0000000..69cfbcb
--- /dev/null
+++ b/content/15/05.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तब यरीहोका वरिपरिको पर्खाल ढल्यो !
+
+यो कडा भनाई हो जसले तुरहीहरू फुकेको परिणाम स्वरूप दह्रिला पर्खालहरू ढल्नु कति उदेकको कुरा थियो भनेर जोड दिन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# तब यरीहोका वरिपरिको पर्खाल ढल्यो
+
+परमेश्‍वरले पर्खालहरूलाई ढाल्नुभयो भन्‍ने कुरा यसमा अन्तर्निहित छ । पर्खालहरू तिनमाथि रथहरू चलाउन मिल्ने गरी बाक्ला थिए, मानिसहरू त्यहाँ भित्र बस्थे । यिनीहरू कमजोर भत्किहाल्ने पर्खालहरू थिएनन् । तिनीहरू ढल्नको लागि, परमेश्‍वरको काम नै भएको हुनुपर्थ्यो । यसलाई कर्तृ वाच्यमा अनुवाद गर्न सकिन्थ्योः “त्यसपछि परमेश्‍वरले यरीहोका पर्खालहरू ढल्न लगाउनुभयो !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive]])
+
+# तब पर्खालहरू
+
+संयोजक शब्द “तब”ले क्रमिक वाक्यांशको परिचय गराउँछ । इस्राएलीहरूले परमेश्‍वरका सबै आज्ञाहरूलाई माने, र त्यसपछि यो घटना भयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# जो इस्राएलीहरूकी हिस्सा भइन्
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “जो त्यसपछि इस्राएली समुदायमा सम्मिलित भइन्” वा, “जो त्यसपछि इस्राएल जातिको सदस्य बनिन् ।”
diff --git a/content/15/06.md b/content/15/06.md
new file mode 100644
index 0000000..3178f85
--- /dev/null
+++ b/content/15/06.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# एउटा शान्ति सम्झौता
+
+यो दुई समुदायका मानिसहरूको बीचको सहमति हो कि तिनीहरूले एक अर्कालाई हानी गर्ने छैनन् तर शान्तिमा रहनेछन् र एक अर्कालाई सहायता गर्नेछन् । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “शान्ति सहमति ।”
+
+# तर एक कनानी समुदाय, जसलाई गिबोनीहरू भनिन्थ्यो
+
+केही भाषाहरूले यसलाई यसरी परिचय गराउन सक्छन्, “तर एक दिन गिबोनी नाम भएका एक कनानी समुदाय ... ”
+
+# तर कनानी समुदायहरूको एउटा
+
+संयोजक शब्द “तर”ले इस्राएलीहरूले कनानका मानिसहरूसँग कुनै सम्झौता नगर्न भन्‍नुभएको परमेश्‍वरको आज्ञालाई यहोशूले गिबोनीहरूसँग एउटा सहमति गरेको कारणसँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# यहोशूलाई ढाँटे र भने
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरूले यहोशूलाई यसो भनेर ढाँटे” वा, “तिनीहरूले यहोशूलाई छलेर भने” वा, “तिनीहरूले यहोशूलाई छलेर बताए ।”
+
+# साटोमा
+
+संयोजक शब्द “साटोमा”ले यहोशूले जे गर्नुपर्ने थियो-तिनीहरूले के गर्नुपर्थ्यो भनेर परमेश्‍वरलाई सोध्‍नुपर्ने कुरालाई उनले जे गरे-अन्जान हुनाको कारण परमेश्‍वरले निषेध गर्नुभएको सम्झौता गरे भन्‍ने कुरासँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/15/07.md b/content/15/07.md
new file mode 100644
index 0000000..63ff7f6
--- /dev/null
+++ b/content/15/07.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# थाहा पाए
+
+यो मौखिक पदावलीको अर्थ “पत्ता लगाए” भन्‍ने हुन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-idiom]])
+
+# तर तिनीहरूले शान्ति सम्झौता कायम राखे
+
+संयोजक शब्द “तर”ले गिबोनीहरूको छललाई इस्राएलीहरूले तिनीहरूको प्रतिज्ञा कायम राखेको कुरासँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# त्यसपछि केही समय पछि
+
+यसले नयाँ घटनाको सुरुवात गर्छ । यो घटना सम्झौता बनाइसके पछि भयो तर यो त्यसको अप्रत्यक्ष रूपले भएको परिणाम हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# त्यसैले तिनीहरूले तिनीहरूको सेनाहरूलाई संयुक्त बनाए
+
+संयोजक शब्द “त्यसैले”ले परिणाम-अमोरीहरूले गिबोनलाई आक्रमण गरे, यो कुरालाई त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो- इस्राएलसँगको गिबोनको करार । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# सहायताको लागि माग गर्दै यहोशूलाई सन्देश पठाए
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरूको शत्रुहरूको विरुद्धमा लड्न तिनीहरूलाई सहायता गर्नको लागि तिनीहरूलाई इस्राएलीहरूको आवश्‍यकता थियो भनेर यहोशूलाई बताउन तिनीहरूका केही मानिसहरूलाई पठाए ।”
diff --git a/content/15/08.md b/content/15/08.md
new file mode 100644
index 0000000..65309c7
--- /dev/null
+++ b/content/15/08.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# गिबोनीहरूकहाँ पुग्‍न
+
+अर्थात, “गिबोनीहरूसम्म आउन” वा, “गिबोनीहरू बसेको ठाउँमा आइपुग्‍न ।” गिबोनीहरू कनानमा बस्थे, तर कनान यति ठूलो क्षेत्र हो कि इस्राएली सेनालाई तिनीहरूको छाउनी देखि गिबोनीहरू भएको ठाउँसम्म यात्रा गर्न पूरा रात लाग्यो ।
+
+# तिनीहरूले अमोरी सेनाहरूलाई आश्‍चर्यमा पारे
+
+अमोरीहरूलाई थाहा थिएन कि इस्राएलीहरू तिनीहरूलाई आक्रमण गर्न आइरहेका थिए ।
diff --git a/content/15/09.md b/content/15/09.md
new file mode 100644
index 0000000..7e12e72
--- /dev/null
+++ b/content/15/09.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# परमेश्‍वर इस्राएलको लागि लड्नुभयो
+
+परमेश्‍वर इस्राएलको पक्षमा इस्राएलका शत्रुहरूको विरुद्धमा लड्नुभयो ।
+
+# अमोरीहरूलाई अन्योलमा पर्ने तुल्याउनुभयो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “अमोरीहरूलाई आत्तिने बनाउनुभयो” वा, “अमोरीहरूलाई एकसाथ मिलेर कुशलताका साथ लड्न असक्षम तुल्याउनुभयो ।”
+
+# ठूला असिनाहरू
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “धेरै ठूला बरफका गोलाहरू आकाशबाट तल खस्‍नु ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
diff --git a/content/15/11.md b/content/15/11.md
new file mode 100644
index 0000000..7e5d321
--- /dev/null
+++ b/content/15/11.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# परमेश्‍वरले ती सेनाहरूलाई परास्त गर्नुभए पछि
+
+संयोजक शब्द “पछि”ले क्रमिक कार्यको परिचय गराउँछ । परमेश्‍वरले सेनाका स-साना टोलीहरूले बनेका एउटा ठूलो सेनालाई परास्त गर्नुभयो, र त्यसपछि सेनाका स-साना टोलीहरूले बनेका अर्को ठूलो सेना इस्राएलको विरुद्धमा आयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# आक्रमण गर् र तिनीहरूलाई नाश पार्‍यो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरूको विरुद्धमा लड्नुभयो र तिनीहरूलाई परास्त पार्नुभयो ।”
diff --git a/content/15/12.md b/content/15/12.md
new file mode 100644
index 0000000..668b646
--- /dev/null
+++ b/content/15/12.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# परमेश्‍वरले ... भूमि दिनुभयो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “परमेश्‍वरले हरेक कुलको लागि त्यसको आफ्नै भूभाग नियुक्त गरिदिनुभयो” वा, “परमेश्‍वरले इस्राएलको हरेक कुल प्रतिज्ञाको भूमिको कुन भागमा बस्ने भनेर निर्णय गर्नुभयो ।”
+
+# त्यसपछि परमेश्‍वरले इस्राएललाई शान्ति दिनुभयो
+
+संयोजक शब्द “त्यसपछि”ले क्रमिक वाक्यांशको परिचय गराउँछ । लडाईंहरू लड्न र प्रतिज्ञाको भूमिको बाँडफाँड गर्न सम्पन्‍न भएको थियो, र त्यसपछि परमेश्‍वरले इस्राएललाई त्यसको सिमानाभर शान्ति दिनुभयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# इस्राएललाई त्यसको सिमानाभर शान्ति दिनुभयो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरले इस्राएललाई अरू सुदायका मानिसहरू बीचमा शान्ति अनुभव गर्न दिनुभयो जसले तिनीहरूलाई घेरेका थिए” वा, “इस्राएलको वरिपरि भएको अन्य देशहरू ।”
diff --git a/content/15/13.md b/content/15/13.md
new file mode 100644
index 0000000..fdb58ea
--- /dev/null
+++ b/content/15/13.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# जब यहोशू वृद्ध मानिस भए
+
+यसले नयाँ घटनाको सुरुवात गर्छ । यहोशूको इस्राएलको अगुवाईबाट तिनीहरूलाई अब के हुनेछ भन्‍ने कुरामा कथाले कोल्टो फेर्छ । यसो भन्‍नु बढि प्रस्‍ट हुन सक्छ, “धेरै वर्ष पछि, जब यहोशू एक वृद्ध मानिस भए ।” यहोशूले यो समयमा १०० वर्ष नाघिसकेका थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# परमेश्‍वरमा विश्‍वासयोग्य हुन
+
+अन्य शब्दहरूमा भन्‍नुपर्दा, तिनीहरू परमेश्‍वरप्रति बफादार हुने थिए । तिनीहरूले परमेश्‍वरको मात्रै आराधना र सेवा गर्ने थिए; तिनीहरूले कुनै अरू देवताहरूको पूजा वा सेवा गर्ने थिएनन् ।
+
+# उहाँका नियमहरू मान्‍न
+
+यसको अर्थ परमेश्‍वरले करारको हिस्सा जस्तो गरी तिनीहरूलाई दिनुभएको व्यवस्थाहरू मानिसहरूले मान्‍ने थिए ।
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/16/01.md b/content/16/01.md
new file mode 100644
index 0000000..0ada6d3
--- /dev/null
+++ b/content/16/01.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# यहोशू मरेपछि
+
+यसले नयाँ घटनाको सुरुवात गर्छ । अघिल्लो कथामा यहोशूले इस्राएलीहरूलाई परमेश्‍वरको आज्ञापालन गर्ने तिनीहरूको प्रतिज्ञाको सम्झना गराए । यो कथा यहोशू मरेपछि इस्राएलीहरूले वास्तवमा के गरे भन्‍ने बारेमा कोल्टो फेर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# र तिनीहरूले धपाएनन्
+
+यसले तिनीहरूले कसरी परमेश्‍वरको अनाज्ञापालन गरे भन्‍ने बताउँछ, त्यसैले केहि भाषाहरूमा यसलाई नयाँ वाक्यको रूपमा यसरी सुरु गर्न बेस हुन सक्छ, “तिनीहरूले ... गरेनन् ।”
+
+# बाँकी कनानीहरूलाई प्रतिज्ञाको भूमिबाट धपाएनन्
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “बाँकी कनानीहरूलाई प्रतिज्ञाको भूमि छोड्न कर लाउनलाई तिनीहरूसँग लडेनन् ।”
+
+# साँचो परमेश्‍वर
+
+अर्थात, “एकमात्र साँचो परमेश्‍वर ।” यहवे मात्रै एकजना हुनुहुन्छ जसलाई मानिसहरूले आराधना गर्नुपर्छ ।
+
+# त्यसकारण सबैले जे सोचे त्यहि गरे
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले कारण-इस्राएलको कुनै राजा थिएन भन्‍ने कुरालाई त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-सबैजनाले परमेश्‍वरले भन्‍नुभएको कुरा भन्दा जे तिनीहरूलाई ठीक लाग्यो सोहि गरे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# जे तिनीहरूको लागि ठीक सम्झे
+
+यसको अर्थ तिनीहरू सबैले जे तिनीहरूलाई गर्न मन लाग्यो त्यहि गरे भन्‍ने हुन्छ, र यसमा दुष्‍ट कुराहरू पनि समेटिएको छ ।
diff --git a/content/16/02.md b/content/16/02.md
new file mode 100644
index 0000000..f57dea7
--- /dev/null
+++ b/content/16/02.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तब इस्राएलका शत्रुहरूले तिनीहरूलाई पिडा दिएपछि
+
+संयोजक शब्द “तब”ले कारण-इस्राएलका शत्रुहरूले तिनीहरूलाई पिडा दिने थिए भन्‍ने कुरालाई त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-इस्राएलले पश्‍चाताप गर्ने थियो र उद्धार गर्न बिन्ती गर्ने थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# तिनीहरूलाई उद्धार गर्न परमेश्‍वरलाई बिन्ती गर्नु
+
+अर्थात, तिनीहरूलाई सहायता गर्न र तिनीहरूको शत्रुहरूबाट स्वतन्‍त्र पार्नलाई तिनीहरूले परमेश्‍वरसँग बिन्ती गरे ।
diff --git a/content/16/03.md b/content/16/03.md
new file mode 100644
index 0000000..eb4697d
--- /dev/null
+++ b/content/16/03.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# जुटाएर
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “चुनेर” वा, “नियुक्त गरेर ।”
+
+# त्यहाँ शान्ति हुने थियो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मानिसहरू बिना डर बस्‍न सक्थे” वा, “तिनीहरूका शत्रुहरूले तिनीहरूलाई आक्रमण गर्न बन्द गरे ।”
+
+# देश
+
+यसले कनानलाई जनाउँछ, प्रतिज्ञाको भूमि जुन परमेश्‍वरले अब्राहामलाई दिनुभएको थियो ।
diff --git a/content/16/04.md b/content/16/04.md
new file mode 100644
index 0000000..32125c5
--- /dev/null
+++ b/content/16/04.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# अन्‍नबालीहरू
+
+यसले इस्राएलीहरूले खानेकुराको लागि तिनीहरूका बारीहरू र खेतहरूमा रोपिरहेको बोटहरूलाई जनाउँछ ।
+
+# यति भयभीत थिए, तिनीहरू लुकाए
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, मिद्यानीहरूसँग धेरै डराएका थिए, त्यसैले तिनीहरूले लुकाए ।”
+
+# आखिरमा
+
+यसले नयाँ घटनाको सुरुवात गर्छ । यसले मिद्यानीहरूको अत्याचार र इस्राएलीहरूको कष्‍टभोगबाट इस्राएलीहरूको पश्‍चाताप र परमेश्‍वरको छुटकारालाई सङ्‍केत गर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# तिनीहरूले चित्कार गरे
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “तिनीहरूले पुकारा गरे” वा, “तिनीहरूले एकदम लागिपरेर प्रार्थना गरे ।”
+
+# तिनीहरूलाई बचाउनलाई
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “तिनीहरूलाई स्‍वतन्‍त्र पार्नलाई” वा, “तिनीहरूलाई यी शत्रुहरूबाट उद्धार गर्नलाई ।”
diff --git a/content/16/05.md b/content/16/05.md
new file mode 100644
index 0000000..9812b5c
--- /dev/null
+++ b/content/16/05.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# एक दिन
+
+यसले अगाडि घटेको एउटा घटनाको परिचय गराउँछ, तर खास समय तोकेर भन्दैन । धेरै भाषाहरूमा एउटा सत्य कथालाई बताउन सुरु गर्ने यस्तै किसिमको तरिका हुन्छ ।
+
+# अन्‍न चुट्दै
+
+अन्‍न चाहिँ गहुँ थियो, जसको मसिनो डाँठको टुप्पोमा थुप्रै दानाहरू, वा बिउहरूको एउटा बाला हुन्छ । “चुट्नु” भनेको अन्‍नको बालालाई पिटेर बोटको बिउहरूलाई डाँठबाट अलग पार्ने काम हो । बिउहरू खानेकुरा हुन्, तर डाँठहरू होइनन् ।
+
+# परमेश्‍वर तिमीसँग हुनुहुन्छ ।
+
+यसको अर्थ हुन्छ, “परमेश्‍वर तिमीसँग विशेष किसिमले उपस्थित हुनुहुन्छ ।” वा, “परमेश्‍वरसँग तिमीलाई एउटा विशेष किसिमले चलाउने योजना छ ।”
diff --git a/content/16/06.md b/content/16/06.md
new file mode 100644
index 0000000..d92b16a
--- /dev/null
+++ b/content/16/06.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# भत्काउनलाई
+
+यसको अर्थ हुन्छ, “हिंसापूर्वक रीतिले ढाल्नलाई” वा, “ढालेर नाश गर्नलाई ।”
+
+# तर गिदोन मानिसहरूको डर मान्थे
+
+संयोजक शब्द “तर”ले परमेश्‍वरको आज्ञा, जुन थियो-वेदीलाई भत्काउनू, यस कुरालाई गिदोनले आज्ञापालन गर्न विलम्ब गरेको कारणसँग जोड्छ, जुन थियो-उनी डराएका थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# मानिसहरूसँग डराएका
+
+गिदोनका सङ्‍गी इस्राएलीहरू जसले त्यहि मूर्तिको पूजा गर्थे, तिनीहरू उनीसँग रिसाउनेछन् भन्‍ने सोचेर उनी डराए ।
+
+# त्यसकारण उनले रात परुञ्‍जेलसम्म कुरे
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले कारण, जुन थियो-गिदोन मानिसहरूसँग डराएका थिए, यस कुरालाई त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-आफुलाई भनिएको कुरा मान्‍नलाई उनले रात परुञ्‍जेलसम्म कुरे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# रात परुञ्‍जेलसम्म कुरे
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “अँध्यारो होउञ्‍जेलसम्म कुरे ।” सबैजना निदाएका रातिको समयमा गिदोनले वेदीलाई हिर्काएर टुक्राटुक्रा पारे ताकि कसैले उनलाई नदेखून् ।
diff --git a/content/16/07.md b/content/16/07.md
new file mode 100644
index 0000000..1abd11f
--- /dev/null
+++ b/content/16/07.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# गिदोनका बाबुले भने, “तपाईंहरूले किन तपाईंहरूको देवतालाई सहायता गर्न कोसिस गर्दै हुनुहुन्छ ? यदि ऊ देवता हो भने, ऊ आफैँले आफूलाई जोगाओस् !”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि अनुवाद गर्न सकिन्छः “गिदोनको बाबुले तिनीहरूले किन तिनीहरूको देवतालाई सहायता गर्न कोसिस गरिरहेका थिए भनेर सोधे । यदि ऊ देवता हो भने, उसले आफ्नो सुरक्षा आफैँ गर्न सक्षम हुनुपर्ने हो !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तपाईंहरूले किन तपाईंहरूको देवतालाई सहायता गर्न कोसिस गर्दै हुनुहुन्छ ?
+
+यो जानकारी लिनलाई सोधिएको वास्तविक प्रश्‍न होइन । यसलाई बताउन अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “तपाईंहरूले तपाईंहरूको देवताको सहायता गर्न कोसिस गरिरहनु हुँदैनथ्यो” वा, “तपाईंहरूलाई तपाईंहरूको देवताको सहायता गर्न जरुरी हुनु हुँदैनथ्यो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]])
+
+# यदि ऊ देवता हो भने, ऊ आफैँले आफूलाई जोगाओस्
+
+यो कडा भनाई हो जसले बताउँछ कि यदि त्यो मूर्ति साँच्‍चै देवता हो भने, उसले आफ्नो सुरक्षा गर्न सक्षम हुने थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# किनभने उनले यसो भने
+
+संयोजक शब्द “किनभने”ले कारणलाई, जुन थियो-गिदोनको बाबुको प्रतिरोध, त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-मानिसहरूले गिदोनलाई मारेनन् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/16/08.md b/content/16/08.md
new file mode 100644
index 0000000..0e2c1a7
--- /dev/null
+++ b/content/16/08.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# त्यसपछि मिद्यानीहरू फेरि आए
+
+संयोजक शब्द “त्यसपछि”ले क्रमिक क्रियालाई सङ्‍केत गर्छ । परमेश्‍वरले गिदोनलाई बोलाउनुभयो, र त्यसपछि मिद्यानीहरू फर्केर आए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# इस्राएलीहरूबाट फेरि चोर्नलाई आए
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “इस्राएलीहरूको देशमा तिनीहरूबाट सामानहरू चोर्नलाई फेरि आए ।”
+
+# तिनीहरूलाई गणना गर्न सकिँदैनथ्यो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मिद्यानीहरूको सङ्ख्या गणना गर्नको लागि साह्रै धेरै थियो” वा, “भएभरका सबै मिद्यानीहरूलाई गणना गर्नलाई धेरै कठिन हुने थियो ।”
+
+# दुई चिन्हहरूको लागि
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “दुई आश्‍चर्यकर्महरू गर्नलाई” वा, “दुई असम्भव कुराहरू हुने गराउनको लागि ।”
+
+# इस्राएललाई बचाउन
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “इस्राएललाई मिद्यानीहरूबाट उद्धार गर्न ।”
diff --git a/content/16/09.md b/content/16/09.md
new file mode 100644
index 0000000..8053112
--- /dev/null
+++ b/content/16/09.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# चिन्ह
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “आश्‍चर्यकर्म” वा, “असम्भव कुरा ।”
+
+# भेडाको छाला
+
+यो एउटा भेडाको छाला हो जसमा सबै ऊनहरू हुन्छ । ऊन भनेको धेरै बाक्लो र घुम्री परेको रौँ हो जसले धेरै पानी सोसेर राख्‍न सक्छ । यो छाला बाक्लो, नरम रौँले ढाकिएको छ भनेर प्रस्‍ट हुने गरेर यसलाई अनुवाद गर्नुहोस् ।
+
+# बिहानीको शीत झरोस्
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “बिहानीको शीतलाई देखिने बनाउनुहोस्” वा, “बिहानीको शीतलाई आउने बनाउनुहोस् ।” “शीत”ले पानीको थोपाहरूलाई जनाउँछ जुन बिहानको समयमा जमिनमा देखा पर्छन् । शीतले सामान्यतया सबैकुरालाई बराबर ढङ्गले ढाक्छ ।
+
+# परमेश्‍वरले त्यो गर्नुभयो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरले गिदोनले उहाँलाई बिन्ती गरेको कुरा गरिदिनुभयो ।”
+
+# यी दुई चिन्हहरूको कारण
+
+संयोजक शब्द “कारण”ले कारणलाई, जुन थियो-दुई चिन्हहरू, त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-गिदोनले इस्राएललाई बचाएको परमेश्‍वरले चाहनुहुन्थ्यो भनेर उनले विश्‍वास गरे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/16/10.md b/content/16/10.md
new file mode 100644
index 0000000..bf1f533
--- /dev/null
+++ b/content/16/10.md
@@ -0,0 +1,31 @@
+# त्यसपछि गिदोनले सिपाहीहरूलाई उनीकहाँ आउनलाई बोलाए, र ३२,००० मानिसहरू आए ।
+
+केही भाषाहरूले उनले किन सिपाहीहरूलाई बोलाए भनेर बताउन जरुरी हुन सक्छः “गिदोनले इस्राएलीहरूलाई मिद्यानीहरूको विरुद्धमा लड्नको लागि बोलाए । ३२,००० मानिहरू उनीकहाँ आए ।” हेर्नुहोस् [१६:०८](16/08) ।
+
+# ३२,०००
+
+यसलाई अक्षरमा पनि लेख्‍न सकिन्थ्योः “बत्तीस हजार मानिसहरू ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
+
+# तर परमेश्‍वरले उनलाई भन्‍नुभयो
+
+संयोजक शब्द “तर”ले आएका मानिसहरूको सङ्ख्या र परमेश्‍वरको दृष्‍टिकोणको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# २२,०००
+
+यसलाई अक्षरमा पनि लेख्‍न सकिन्थ्योः “बाइस हजार ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
+
+# एकदम धेरै मानिसहरू
+
+परमेश्‍वरले यो लडाईँको लागि चाहनुभएको भन्दा बढि सिपाहीहरू थिए । यदि त्यति धेरै सिपाहीहरूले लडे र जिते भने, तिनीहरूले सोच्ने थिए कि तिनीहरूको आफ्नै सामर्थ्यले तिनीहरूले लडाईँलाई जिते, र तिनीहरूले जान्‍ने थिएनन् कि त्यो परमेश्‍वरले गर्नुभएको थियो ।
+
+# त्यसकारण गिदोनले २२,००० मानिसहरूलाई घर पठाइदिए
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले कारणलाई, जुन थियो-परमेश्‍वरले त्यहाँ धेरै मानिसहरू थिए भनेर गिदोनलाई भन्‍नुभयो, त्यसको परिणामसँग जोड्छ-गिदोनले २२,००० मानिसहरूलाई घर पठाइदिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# ३०० सिपाहीहरू बाहेक
+
+यस वाक्यलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “त्यसकारण गिदोनले ३०० मानिसहरूलाई मात्र रहनलाई अनुमति दिए, र बाँकीका मानिसहरू घर फर्के ।”
+
+# ३००
+
+यसलाई अक्षरमा पनि लेख्‍न सकिन्थ्योः “तीन सय ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
diff --git a/content/16/11.md b/content/16/11.md
new file mode 100644
index 0000000..a7059d6
--- /dev/null
+++ b/content/16/11.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# परमेश्‍वरले गिदोनलाई भन्‍नुभयो, “तल मिद्यानीहरूको छाउनीमा जा र तिनीहरूले कुरा गरेको सुन् । जब तैँले तिनीहरूले भेको कुरा सुन्छस्, तँ तिनीहरूलाई आक्रमण गर्नलाई डराउन छोड्नेछस् ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि अनुवाद गर्न सकिन्छः “परमेश्‍वरले गिदोनलाई तल मिद्यानीहरूको छाउनीमा जान र तिनीहरूले कुरा गरेको सुन्‍न भन्‍नुभयो । जब उनले तिनीहरूले भनेको कुरा सुन्‍ने थिए, उनी तिनीहरूलाई आक्रमण गर्नलाई डराउन छोड्ने थिए ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तल मिद्यानीहरूको छाउनीमा जा र तिनीहरूले कुरा गरेको सुन् ।
+
+परमेश्‍वरले गिदोनलाई आज्ञा दिनुहुन्छ जसले उनले के गर्नुपर्ने हो भनेर बताउने निर्देशनलाई समावेश गर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# तल जा
+
+मिद्यानी सिपाहीहरू एउटा उपत्यकामा छाउनी हालेर बसिरहेका थिइ र इस्राएली सिपाहीहरू भन्दा तल्लो उचाइमा थिए ।
+
+# तँ डराउन छोड्नेछस्
+
+अर्थात, “तँ डराइरहन बन्द गर्नेछस् ।”
+
+# त्यसको सपनामा आएका केही कुरा
+
+अर्थात, “त्यसले सपनामा देखेका केही कुरा” वा, “त्यसले देखेको सपना ।”
+
+# यो सपनाको अर्थ गिदोनका सेनाले हामी, मिद्यानी सेनालाई हराउनेछ भन्ने हुन्छ !
+
+गिदोनले तिनीहरूलाई हराउने थिए भनेर बताउने यो शत्रुतर्फको सिपाहीबाटको कडा भनाई हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# जब गिदोनले यो सुने
+
+संयोजक शब्द “जब”ले क्रिया वा कारणलाई त्यसको परिणामसँग जोड्छ । गिदोनले सिपाहीको सपनाको अर्थ खोलाई सुनेको परिणाम स्वरूप परमेश्‍वरको आराधना गरे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/16/12.md b/content/16/12.md
new file mode 100644
index 0000000..b140b66
--- /dev/null
+++ b/content/16/12.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# त्यसपछि गिदोन उनका सिपाहीहरूकहाँ फर्के
+
+संयोजक शब्द “त्यसपछि”ले क्रमिक वाक्यांशलाई परिचय गराउँछ जसले गिदोनले सपना सुनेको र परमेश्‍वरको आराधना गरेको कुरालाई उनले ३०० इस्राएलीहरूलाई मिद्यानीहरूसँग लड्न भेला गराएको कुरासँग जोड्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# सीङ
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तुरही” वा, “भेडाको सीङको तुरही ।” यी सीङहरू भालेजातिको भेडाबाट बनाइएको हुन्थ्यो र धेरैचोटि मानिसहरूलाई लडाईंमा बोलाउनलाई प्रयोग गरिन्थ्यो ।
+
+# राँको
+
+यो राम्रोसँग बल्न सकोस् भनेर कपडाले बेह्रेको र तेलमा भिजाइएको शायद एउटा काठको टुक्रा थियो । (यो आद्युनिक टर्च बत्ती थिएन जुन ब्याट्टरीले चल्छ ।)
+
+# त्यसकारण मिद्यानीहरूले देख्‍न सकेनन्
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले कारणलाई, जुन थियो-राँकोहरू गाग्रीहरू भित्र थिए, त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-मिद्यानीहरूले राँकोको उज्यालो देख्‍न सकेनन् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/16/13.md b/content/16/13.md
new file mode 100644
index 0000000..97ad799
--- /dev/null
+++ b/content/16/13.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# त्यसपछि, सारा गिदोनका सबै सिपाहीहरूले तिनीहरूका गाग्रीहरू फुटाए
+
+संयोजक शब्द “त्यसपछि”ले एउटा क्रमिक वाक्यांशको परिचय गराउँछ । गिदोनका मानिसहरूले मिद्यानी छाउनीलाई घेरा हाले, र त्यसपछि तिनीहरूले त्यहि घडीमा तिनीहरूको गाग्रीहरू फुटाए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# कराए
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “ठूलो स्वरले चिच्‍याए” वा, “धेरै ठूलो स्वरले भने ।”
+
+# एउटा तरवार
+
+तरवार भनेको एउटा हतियार हो जसको लामो तीखो लाग्‍ने धार हुन्छ र एकतिर समात्‍ने बिँड हुन्छ । मानिसहरूले बिँडलाई समात्छन् र तीखो धार भएको भागले शत्रुलाई हिर्काउँछन् वा रोप्छन् । यदि तपाईंको मानिसहरूसँग ठ्याक्‍कै यो जस्तो हतियार छैन भने, तपाईंले यसलाई “लामो चक्‍कु” वा, “फराकिलो गह्रौँ चक्कु” वा, “बाहिरी कामको लागि प्रयोग गरिने ठूलो गह्रौँ चक्कु” भनेर अनुवाद गर्न सक्नुहुन्छ ।
+
+# तरवार
+
+यहाँ “तरवार” एउटा प्रतिस्थापन हो जसले तिनीहरूको लडाईँलाई जनाउँछ । वैकल्पिक अनुवादः “हामी यहवे र गिदोनको लागि लड्छौँ ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]])
+
+# यहवे र गिदोनको लागि तरवार !
+
+यो कडा भनाई हो जसले बताउँछ कि गिदोन उनको विजयको लागि यहवेमा भर परिरहेका थिए, र तरवारमा होइन । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
diff --git a/content/16/14.md b/content/16/14.md
new file mode 100644
index 0000000..75d6a52
--- /dev/null
+++ b/content/16/14.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# परमेश्‍वरले मिद्यानीहरूलाई खलबल्याउनुभयो
+
+परमेश्‍वरले मिद्यानीहरूलाई अलमल्लिने तुल्याउनुभयो । तिनीहरूले इस्राएलीहरूलाई आक्रमण गर्न चाहन्थे, तर त्यसको साटोमा, तिनीहरूले एक अर्कालाई आक्रमण गरे ।
+
+# त्यसकारण तिनीहरूले एक अर्कालाई आक्रमण गर्न र मार्न थाले
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले कारणलाई, जुन थियो-परमेश्‍वरले मिद्यानीहरूलाई खलबल्याउनुभयो, त्यसको परिणामसँग जोड्छ-तिनीहरूले एक अर्कालाई आक्रमण गर्न र मार्न थाले । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# अरू धेरै इस्राएलीहरू
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “अरू धेरै इस्राएली मानिसहरू ।” यसले यो भन्दा अगाडि [१६:१०](16/10) मा घर पठाइएका सिपाहीहरूलाई जनाउँछ ।
+
+# १,२०,०००
+
+यसलाई अक्षरमा पनि लैख्‍न सकिन्थ्यो, “एक लाख बीस हजार ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
diff --git a/content/16/15.md b/content/16/15.md
new file mode 100644
index 0000000..7b694a2
--- /dev/null
+++ b/content/16/15.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तिनीहरूलाई यसो गर्न अनुमति दिनुभएन
+
+गिदोन जान्दथे कि इस्राएलीहरूको लागि परमेश्‍वर नै राजाको रूपमा हुनु बेस थियो ।
+
+# तर उनले तिनीहरूलाई सोधे
+
+यो पदावली “तर”बाट सुरु हुन्छ किनभने उनले त्यसपछि जे गरे त्यो बुद्धिमानी काम थिएन ।
diff --git a/content/16/16.md b/content/16/16.md
new file mode 100644
index 0000000..cb912c4
--- /dev/null
+++ b/content/16/16.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# गिदोनले एउटा विशेष पोशाक बनाउनलाई सुन प्रयोग गरे
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “गिदोनले मानिसहरूले उनलाई दिएका सुनले बनेका चीजहरूलाई पगाले र त्यस सुनबाट एउटा विशेष पोशाक बनाए ।
+
+# तर मानिसहरूले त्यसलाई पूजा गर्न थाले
+
+संयोजक शब्द “तर”ले परमेश्‍वरले इस्राएललाई मिद्यानीहरूबाट छुटकारा दिनुभएको कुरा र तिनीहरूले त्यस सुनको पोशाकलाई पूजा गर्ने कुराको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# त्यसकारण परमेश्‍वरले इस्राएललाई फेरि दण्ड दिनुभयो
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले कारणलाई, जुन थियो-इस्राएलले पोशाकलाई मूर्तिको रूपमा पूजा गर्न थाले, त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई फेरि दण्ड दिनुभयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/16/18.md b/content/16/18.md
new file mode 100644
index 0000000..c653a55
--- /dev/null
+++ b/content/16/18.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# आखिरमा
+
+संयोजक शब्द “आखिरमा”ले छुटकारा दिलाउने मानिसहरूलाई परमेश्‍वरद्वारा पठाउने समयबाट, इस्राएलले राजाको लागि माग गर्ने कुरामा सरेको सङ्‌केत गर्छ । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरूका शत्रुहरूले तिनीहरूलाई धेरै पटक आक्रमण गरे पछि” वा, “थुप्रै विभिन्‍न राष्‍ट्रहरूबाट आक्रमण गरिनुको धेरै वर्ष पछि ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# परमेश्‍वरलाई राजाको लागि बिन्ती गरे
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई राजा दिनुहोस् भनेर माग गरे” वा, “परमेश्‍वरलाई राजाको लागि बिन्ती गरिरहे ।”
+
+# अरू सबै राष्‍ट्रहरूसँग भए जस्तै
+
+अरू राष्‍ट्रहरूको एउटा राजा थियो । इस्राएल पनि तिनीहरू जस्तै हुन र एउटा राजा पाउन चाहन्थ्यो ।
+
+# परमेश्‍वरलाई तिनीहरूको यो अनुरोध मन परेन
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वर तिनीहरूले उहाँसँग मागेको कुरासँग सहमत हुनुभएन ।” परमेश्‍वर जान्‍नुहुन्थ्यो कि तिनीहरू उहाँलाई तिनीहरूको शासकको रूपमा इन्कार गर्दै थिए र बरु एउटा मानव अगुवालाई पछ्याउन चुनिरहेका थिए ।
+
+# तर उहाँले तिनीहरूलाई एउटा राजा दिनुभयो
+
+संयोजक शब्द “तर”ले परमेश्‍वरलाई तिनीहरूको अनुरोध मन नपरेको कुरालाई र उहाँले इस्राएललाई राजा दिनुभएको कुरासँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/17/01.md b/content/17/01.md
new file mode 100644
index 0000000..3be64fc
--- /dev/null
+++ b/content/17/01.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# शाऊल इस्राएलको पहिलो राजा थिए
+
+यसले शाऊललाई नयाँ पात्रको रूपमा परिचय गराउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-participants]])
+
+# इस्राएलको पहिलो राजा
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “इस्राएलमाथि राज गर्नलाई पहिलो राजा ।”
+
+# उनी अग्ला र हेर्नमा राम्रा थिए, जस्तो मानिसहरूले चाहेका थिए
+
+यो शाऊलको बारेमा पृष्‍ठभूमि जानकारी हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# एक दिन
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “कुनै समय भविष्‍यमा” वा “वर्षौँ पछि ।”
+
+# उनको ठाउँमा राजा हुनु
+
+यो एउटा उपमा हो जसको अर्थ “उनलाई हटाएर राजा हुनु” भन्‍ने हुन्छ । यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “इस्राएलको राजाको रूपमा उनको ठाउँलाई लिनु” वा, “उनको साटोमा राजाको रूपमा शासन गर्नु ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-idiom]])
diff --git a/content/17/02.md b/content/17/02.md
new file mode 100644
index 0000000..ce08fdc
--- /dev/null
+++ b/content/17/02.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# परमेश्‍वरले दाऊद नाम गरेका एकजना जवान इस्राएलीलाई चुन्‍नुभयो
+
+यसले दाऊदलाई नयाँ पात्रको रूपमा परिचय गराउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-participants]])
+
+# दाऊद बेथलेहेम सहरबाटका एक गोठाला थिए ।
+
+यो दाऊदको बारेमा पृष्‍ठभूमि जानकारी हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# बाबुका भेडाहरू
+
+यसले स्वामित्त्वलाई जनाउँछ । भेडाहरू दाऊदको बाबुका थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
+
+# हेर्दै
+
+अर्थात, “... लागि हेरविचार गर्दै” वा, “रक्षा गर्दै” वा, “... को वास्ता गर्दै ।”
diff --git a/content/17/03.md b/content/17/03.md
new file mode 100644
index 0000000..b0ffcdc
--- /dev/null
+++ b/content/17/03.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# गोल्यत नाम गरेका एकजना पहलमान
+
+“पहलमान” शब्दले यहाँ एकजना व्यक्तिलाई जनाउँछ जो असाधारण किसिमले विशाल र शक्तिशाली थियो । गोल्यत इस्राएलको विरुद्ध लडिरहेको सेनाको एकजना बडेमानको सिपाही थियो ।
+
+# तीन मिटरजति अग्लो !
+
+यो कडा भनाई हो जसले गोल्यत असाध्यै अग्लो थियो भनेर बताउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# त्यो कुरा पछि
+
+संयोजक शब्दहरू “त्यो कुरा पछि”ले घटनाहरूको क्रमलाई सङ्‌केत गर्छन् । दाऊदले परास्त गरेका इस्राएलको पहिलो शत्रु गोल्यत थियो, तर गोल्यतलाई हराइसके पछि, दाऊद इस्राएलका अरू धेरै शत्रुहरूलाई परास्त गर्नतिर लागे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/17/04.md b/content/17/04.md
new file mode 100644
index 0000000..eeb0b85
--- /dev/null
+++ b/content/17/04.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# आखिरमा
+
+मानिसहरूले दाऊदलाई ज्यादै प्रशंसा गरे जसकारण शाऊल डाही बने, र शाऊलले डाही अनुभव गर्ने मात्र होइन तर त्यस डाहमा उनी चल्ने कुरातिर अब कथा अगाडि बढ्छ । “आखिरमा” शब्दले शाऊलको डाही हुनुको कारणलाई शाऊलको डाहको परिणामसँग जोड्छ जसमा कारण चाहिँ मानिसहरूले दाऊदलाई मन पराउनु थियो र परिणाम चाहिँ शाऊलले दाऊदलाई मार्न चाहनु थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]], [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# एक दिन
+
+शाऊलले दाऊदलाई मार्न चाहने बारेको सामान्य कथाबाट शाऊलले दाऊदलाई मार्नलाई कोसिस गरेको कुनै खास घटनातिर कथा अगाडि बढ्छ । यो घटना अगाडि घटेको थियो, तर खास समयलाई तोकेर भन्दैन । धेरै भाषाहरूको यस्तै कुनै किसिमले कथा भन्‍न सुरु गर्ने तरिका हुन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# यसरी
+
+संयोजक शब्द “यसरी”ले शाऊलले दाऊदसँग उनको कपडाको टुक्रा देखेको भन्‍ने कारणलाई दाऊदले उनलाई मारेर राजा बन्‍ने थिएनन् भनेर शाऊलले जान्‍नसकेको परिणामसँग जोड्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# राजा बन्‍न
+
+परमेश्‍वरले इस्राएलमाथि राजाको रूपमा राख्‍नुभएको मानिसलाई मारेर दाऊदले परमेश्‍वरको अपमान गर्ने थिएनन् ।
diff --git a/content/17/05.md b/content/17/05.md
new file mode 100644
index 0000000..53d2879
--- /dev/null
+++ b/content/17/05.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# केही समय पछि
+
+कथा शाऊल राजा हुनेबाट दाऊद राजा हुनेतर्फ अगाडि बढ्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# उनलाई सफल बनाउनुभयो
+
+अर्थात, “उनले गर्न चाहेका असल थोकहरू सम्पन्‍न गर्न उनलाई सहयता गर्नुभयो ।”
+
+# र परमेश्‍वरले उनलाई ... लाई परास्त गर्न सहायता गर्नुभयो
+
+संयोजक शब्द “र”ले साधारण संयोजनको काम भन्दा बढि गरिरहेछ । यसले सङ्‌केत गर्छ कि दाऊदमाथिको परमेश्‍वरको आशिष्‌ले उनको सैन्य कोसिसहरूलाई पनि समेटेको छ । दाऊदले उनी महान सिपाही भएतापनि, त्यसको कारणले थुप्रै लडाईँहरू जितेका होइनन्, तर परमेश्‍वरले उनलाई इस्राएलका शत्रुहरूलाई हराउन सहायता गर्नुभएको कारणले हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनको राजधानी सहर
+
+अर्थात, “उनको राज्यको राजधानी सहर ।” दाऊद यरूशलेममा बस्थे र त्यहाँबाट शासन गर्थे । सारा सहरै दाऊदको त थिएन, तर किनकि दाऊद सर्वोच्‍च सरकारी अगुवा थिए र किनकि दाऊदले यरूशलेमलाई कब्जा गरेर त्यसलाई आफ्नो राजधानी बनाएका थिए, यसलाई धेरैचोटि उनको भनेर वर्णन गरिन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
+
+# राजधानी सहर
+
+यो इस्राएल देशको लागि सरकारको केन्द्र थियो, इस्राएलका अरू सबै सहरहरूमाथि यसको प्राथमिक श्रेणी थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
diff --git a/content/17/06.md b/content/17/06.md
new file mode 100644
index 0000000..4f24954
--- /dev/null
+++ b/content/17/06.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# एउटा मन्दिर बनाउन
+
+दाऊद परमेश्‍वरलाई आराधना गर्नको लागि एउटा स्थायी भवन निर्माण गर्न चाहन्थे जसले बोकेर हिँड्न मिल्ने भेट हुने पाललाई प्रतिस्थापित गरिदिने थियो ।
+
+# ४००
+
+यसलाई अक्षरमा पनि लेख्‍न सकिन्थ्योः “चार सय ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
diff --git a/content/17/07.md b/content/17/07.md
new file mode 100644
index 0000000..9d88866
--- /dev/null
+++ b/content/17/07.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# तर त्यहाँ एकजना नाथान नाम गरेका अगमवक्ता थिए
+
+संयोजक शब्द “तर”ले दाऊदले परमेश्‍वरको निम्ति मन्दिर बनाउने चाहनालाई परमेश्‍वरले दाऊदकहाँ एकजना अगमवक्तालाई सन्देशसहित पठाउनुभएको कुरासँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# त्यसकारण तैँले निर्माण गर्नेछैनस्
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले कारण, जुन थियो-दाऊदले धेरै लडाईँहरूमा लडेका थिए भन्‍ने कुरालाई परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-परमेश्‍वरले मन्दिर निर्माण गर्ने व्यक्ति दाऊद होस् भनेर चाहनुभएन । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# यस मन्दिर
+
+अर्थात, “आराधनाको लागि यो भवन” वा, “यो आराधनाको ठाउँ ।”
+
+# तर अझैपनि
+
+संयोजक शब्दहरू “तर अझैपनि”ले परमेश्‍वरले दाऊदले मन्दिर बनाउन हुँदैन भन्‍ने कुरा र परमेश्‍वरको दाऊदलाई आशिष् दिने प्रतिज्ञाको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछन् । यदि परमेश्‍वरले यसो नभन्‍नुभएको भए, परमेश्‍वर उनीसँग कुनै कारणले रिसाउनुभएको थियो वा दाऊदले केही गरेका थिए जसले गर्दा परमेश्‍वरले उनलाई यो उपासनाको कार्य गर्नलाई  स्वीकृति दिनुभएन भनेर दाऊदले सोच्‍न सक्थे । यो विपरीत सम्बन्धले देखाउँछ कि दाऊद र परमेश्‍वरको बीचमा केही नमिलेको थिएन, परमेश्‍वरले दाऊदको निम्ति उहाँको प्रेम मसिह उनको सन्तान हुनुहुनेछ भनेर दाऊदलाई गर्नुभएको प्रतिज्ञाद्वारा देखाउनुभयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# तेरा सन्तानहरूमध्येको एकजनाले मेरा मानिसहरूमाथि सदासर्वदा शासन गर्नेछ !
+
+यो उदेकलाग्दो भनाई हो किनभने मानिसहरू सदासर्वदा बाँच्दैनन् ! (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# परमेश्‍वरको चुनिएको जन
+
+यसलाई मौखिक पदावलीबाट प्रतिनिधित्व गर्न सकिन्छ, "जसलाई परमेश्‍वरले चुन्‍नुभयो ।" (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
+
+# तिनीहरूको पापबाट
+
+अर्थात, “तिनीहरूको पापको भयानक परिणामहरूबाट ।”
diff --git a/content/17/08.md b/content/17/08.md
new file mode 100644
index 0000000..5ef9800
--- /dev/null
+++ b/content/17/08.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# जब दाऊदले नाथानको सन्देश सुने
+
+संयोजक शब्द “जब”ले कारण-नाथानको सन्देश, यस कुरालाई त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-दाऊदले परमेश्‍वरलाई धन्यवाद दिए र प्रशंसा गरे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# नाथानको सन्देश
+
+यसलाई “नाथानले दिएको सन्देश” भनेर पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
+
+# निश्‍चय पनि
+
+संयोजक शब्दहरू “निश्‍चय पनि”ले परमेश्‍वरले यी कामहरू कहिले गर्नुहुने थियो भनेर दाऊदलाई थाहा थिएन भनेर सङ्‌केत गर्छ, किनभने परमेश्‍वरले उनलाई यी कुराहरू कहिले हुनेछन् भनेर बताउनुभएन । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# १,०००
+
+यसलाई अक्षरमा पनि लेख्‍न सकिन्छः “एक हजार ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
diff --git a/content/17/09.md b/content/17/09.md
new file mode 100644
index 0000000..3e97be4
--- /dev/null
+++ b/content/17/09.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तापनि, उनको जीवनको अन्ततिर
+
+संयोजक शब्द “तापनि”ले दाऊदले धेरै वर्षसम्म परमेश्‍वरको आज्ञापालन गरेको कुरा र परमेश्‍वरको विरुद्धमा उनको जीवनको अन्ततिर उनले गरेको भयङ्‌कर पापहरूको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनको जीवनको अन्ततिर
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “जब दाऊद बुढा भए” वा “दाऊदको जीवनको पछिल्लो समयतिर ।”
+
+# उनको जीवन
+
+यसले दाऊदसँग भएको वा उनले जिएको जीवनलाई जनाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
+
+# डरलाग्दो रूपले पाप गरे
+
+अर्थात, “धेरै दुष्‍ट तरिकाले पाप गरे ।” दाऊदको पाप विशेष गरी दुष्‍ट थियो ।
diff --git a/content/17/10.md b/content/17/10.md
new file mode 100644
index 0000000..26e5770
--- /dev/null
+++ b/content/17/10.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# एक दिन दाऊद
+
+हामीसँग दाऊदले परमेश्‍वरको आज्ञापालन गरेको धेरै कथाहरू छन् तर अब जब दाऊदले पाप गरे भन्‍ने नयाँ कथाको परिचय हुँदैछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# एक दिन
+
+यो पदावलीले अगाडि घटेको घटनाको परिचय गराउँछ, तर खास समयलाई तोकेर भन्दैन । धेरै भाषाहरूको यस्तै कुनै किसिमले सत्य कथालाई बताउने तरिका हुन्छ ।
+
+# देखे
+
+बतशेबा आफ्नै घरमा नुहाइरहेकी हुन सक्छ, तर दाऊदको दरबार धेरै अग्लो थियो र उनले पर्खाल पछाडि देख्‍न सक्षम भए जुन उनको दरबार देखि होचा ठाउँमा थिए ।
+
+# एकजना सुन्दर स्‍त्री ... उनको नाम बतशेबा थियो
+
+यसले बतशेबालाई नयाँ पात्रको रूपमा परिचय गराउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-participants]])
+
+# नुहाइरहेकी
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “स्‍नान लिइरहेकी” वा, “आफैँलाई सफा गरिरहेकी ।”
+
+# तर उनले पत्ता लगाए
+
+संयोजक शब्द “तर”ले दाऊदले त्यस स्‍त्रीलाई नचिनिरहेका कुरा र उनले तिनी को थिइन् भनेर पत्ता लगाएका कुराको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/17/11.md b/content/17/11.md
new file mode 100644
index 0000000..f55c29e
--- /dev/null
+++ b/content/17/11.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# अर्कोतिर हेर्नको साटोमा
+
+संयोजक शब्द “साटोमा”ले दाऊदले जे गर्नुपर्ने थियो-अर्कोतिर हेर्नु, यो कुरालाई, दाऊदले जे गरे-तिनलाई उनीकहाँ ल्याउन कसैलाई पठाए भन्‍ने कुरासँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनी तिनीसँग सुते
+
+नम्र बन्‍नको खातिर, दाऊदले बतशेबासँग शारीरिक सम्पर्क राखे भन्‍नलाई एउटा मधुर शब्दको प्रयोग गरिएको छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-euphemism]])
diff --git a/content/17/12.md b/content/17/12.md
new file mode 100644
index 0000000..a2e4c3e
--- /dev/null
+++ b/content/17/12.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# बतशेबाको पति उरियाह नाम गरेका मानिस थिए
+
+यसले बतशेबाको पति, उरियाहलाई नयाँ पात्रको रूपमा परिचय गराउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-participants]])
+
+# उनी दाऊदको उत्कृष्‍ट सिपाहीहरूमध्येका एक थिए । उनी यस समयमा एउटा लडाईँमा लड्न टाढा थिए ।
+
+यो उरियाह को थियो भनेर बताउने पृष्‍ठभूमि जानकारी हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# उसको पत्‍नीसँगै हुन जानु
+
+अर्थात, “आफ्नी पत्‍नीसँग घनिष्‍ठ हुन घर जानु ।” दाऊद मानिसहरूले, विशेष गरेर, उरियाहले, बतशेबा उरियाहको बच्‍चासँग गर्भवती भएकी थिइन् भनेर विश्‍वास गरेको चाहन्थे ।
+
+# त्यसकारण दाऊदले उरियाहलाई पठाए
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले कारण-उरियाहले उसकी पत्‍नीसँग बस्‍न जानलाई इन्कार गर्‍यो, यस कुरालाई त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-दाऊदले उनलाई लडाईँमा फिर्ता पठाइदिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# जहाँ शत्रु सबैभन्दा बढि प्रबल थियो
+
+अर्थात, युद्धको त्यस स्थानमा जहाँ सबभन्दा ज्यादा लडाईँ भइरहेको थियो ।
+
+# ताकि ऊ मारियोस्
+
+संयोजक शब्दहरू “ताकि”ले कारण-दाऊदले उरियाह मारिएको चाहे, यस कुरालाई त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-दाऊदले उरियाहलाई शत्रु सबभन्दा ज्यादा प्रबल भएको ठाउँमा राख्‍न सेनापतिलाई अह्राए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/17/13.md b/content/17/13.md
new file mode 100644
index 0000000..04d0578
--- /dev/null
+++ b/content/17/13.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# उरियाह मरे पछि
+
+संयोजक शब्द “पछि”ले क्रमिक वाक्यांशको परिचय गराउँछ । उरियाह मर्‍यो, र त्यसपछि दाऊदले बतशेबालाई विवाह गरे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# जे दाऊदले गरेका थिए
+
+यसले दाऊदको बतशेबासँगको व्यभिचार र उनले तिनको पति, उरियाहलाई गरेको हत्यालाई जनाउँछ ।
+
+# त्यसकारण उहाँले पठाउनुभयो
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले कारण-दाऊदको पापसँग परमेश्‍वर धेरै रिसाउनुभएको थियो, यस कुरालाई त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-त्यो कति दुष्‍ट कुरा थियो भनेर बताउन परमेश्‍वरले एकजना अगमवक्तालाई पठाउनुभयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/17/14.md b/content/17/14.md
new file mode 100644
index 0000000..abde0b9
--- /dev/null
+++ b/content/17/14.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# तर दाऊदको बालक छोरो मर्‍यो
+
+संयोजक शब्द “तर”ले दाऊदको पश्‍चात्ताप र परमेश्‍वरको क्षमालाई दाऊदलाई परमेश्‍वरको दण्ड र बतशेबाको बालक मर्ने कुरासँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनको आफ्नै घरानाका केही मानिसहरू उनको विरुद्धमा लडे
+
+यो लडन्त धेरै गम्भीर थियो । अन्य कुराहरूमध्येमा, उनका छोराहरूमध्येका एकजनाले अर्का छोरालाई मारिदियो र दाऊदले अझ शासन गरिरहँदा नै दाऊदको राजाको रूपमा भएको स्थान लिन कोसिस गर्‍यो । यदि सम्भव हुन्छ भने, त्यस्तो शब्द प्रयोग गर्नुहोस् जसले परिवार भित्रै भएको यस द्वन्द्वको तीव्रताको सन्देश दिन्छ ।
+
+# तर परमेश्‍वर विश्‍वासयोग्य हुनुहुन्थ्यो
+
+संयोजक शब्द “तर”ले दाऊदको पाप र अविश्‍वासपनलाई परमेश्‍वरको विश्‍वासयोग्यतासँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# पछि
+
+यसले दोस्रो छोराको जन्मलाई जनाउँछ जो चाहिँ मरेन । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/18/01.md b/content/18/01.md
new file mode 100644
index 0000000..ced7563
--- /dev/null
+++ b/content/18/01.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# राजा दाऊदले चालीस वर्षसम्म शासन गरे
+
+यो दाऊद राजा हुँदा, उनी मर्न अगाडि र उनको छोरा सोलोमन उनी पछि राजा भए पछि के भयो भन्‍ने बारेमा बताउने पृष्‍ठभूमि जानकारी हो ।  (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# त्यसपछि उनी मरे
+
+यसले दाऊदको राजबाट सोलोमनको राजतर्फ कोल्टो फेर्न सुरु गराउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# त्यसकारण उहाँले सोलोमनलाई संसारकै सबैभन्दा धेरै बुद्धिमान् मानिस बनाउनुभयो
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले कारण-परमेश्‍वर सोलोमनले उहाँसँग उनलाई बुद्धिमान् बनाइदिन मागेकोमा खुशी हुनुहुन्थ्यो, यस कुरालाई त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-परमेश्‍वरले उनलाई संसारको सबभन्दा ज्यादा बुद्धिमान् मानिस बनाउनुभयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/18/02.md b/content/18/02.md
new file mode 100644
index 0000000..53e8edf
--- /dev/null
+++ b/content/18/02.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# मन्दिरमा उपस्थित हुनुहुन्थ्यो
+
+अर्थात, “विशेष किसिमले मन्दिरमा उपस्थित हुनुहुन्थ्यो ।” हुन त परमेश्‍वर त्यहि समयमा सबैठाउँमा उपस्थित हुनुहुन्थ्यो, उहाँले आफैँलाई मन्दिरमा मानिसहरूकहाँ विशेष तरिकाले प्राप्त गराउनुभयो ।
+
+# उहाँका मानिसहरूकहाँ
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँका मानिसहरूको माझमा” वा, “उहाँका मानिसहरूका बीचमा ।”
diff --git a/content/18/03.md b/content/18/03.md
new file mode 100644
index 0000000..6a11d04
--- /dev/null
+++ b/content/18/03.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तर सोलोमनले अरू देशहरूबाटका स्‍त्रीहरूलाई प्रेम गरे
+
+संयोजक शब्द “तर”ले सोलोमनले परमेश्‍वरले वास गर्नुहुने मन्दिर निर्माण गर्ने कुरालाई उनले अरू देशहरूबाटका स्‍त्रीहरूलाई प्रेम गर्ने कुरासँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# १,०००
+
+यसलाई अक्षरमा पनि लेख्‍न सकिन्थ्योः “एक हजार ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
+
+# तिनीहरूका देवताहरूलाई तिनीहरूसँग ल्याए
+
+तिनीहरूले तिनीहरूका मूर्तिहरू र तिनीहरूका मूर्तिहरूलाई पूजा गर्ने विधिलाई तिनीहरूसँगै इस्राएलमा ल्याए ।
+
+# जब सोलोमन वृद्ध भए
+
+संयोजक शब्द “जब”ले पृष्‍ठभूमि बताउने वाक्यांशको परिचय गराउँछ जसले सङ्‍केत गर्छ कि सोलोमनले विदेशी देवताहरूको पूजा गरेको सुरु सुरुको समयमै बुढा भइसकेका थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/18/04.md b/content/18/04.md
new file mode 100644
index 0000000..940aa2d
--- /dev/null
+++ b/content/18/04.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# यसको कारण
+
+संयोजक शब्दहरू “यसको कारण”ले कारण-सोलोमनले अरू देवताहरूलाई पूजा गरे, यस कुरालाई त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-परमेश्‍वर उनीसँग रिसाउनुभएको थियो र भन्‍नुभयो कि उहाँले राज्यलाई विभाजित गर्नुहुने थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/18/05.md b/content/18/05.md
new file mode 100644
index 0000000..1dd928e
--- /dev/null
+++ b/content/18/05.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# सोलोमन मरे पछि
+
+संयोजक शब्द “पछि”ले क्रमिक वाक्यांशको परिचय गराउँछ जसले सङ्‍केत गर्छ कि सोलोमन मरे र त्यसपछि रहबाम राजा बने । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनलाई तिनीहरूको राजाको रूपमा स्वीकार गर्नु
+
+अर्थात, “उनी राजा भएकोमा तिनीहरू खुशी थिए र उनले भनेको कुरा तिनीहरूले गर्ने थिए भनेर उनलाई भन्‍न ।”
+
+# तिनीहरूको राजा
+
+यसले सामाजिक सम्बन्धलाई जनाउँछ । तिनीहरूको राजा भनेको त्यो मानिस हो जसले तिनीहरू बसेको देशमा शासन गर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
diff --git a/content/18/06.md b/content/18/06.md
new file mode 100644
index 0000000..34de699
--- /dev/null
+++ b/content/18/06.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तर रहबामले तिनीहरूलाई धेरै मूर्ख तरिकाले जवाफ दिए
+
+संयोजक शब्द “तर”ले मानिसहरूले बुद्धिमान र अनुग्रहि जवाफ मागेको कुरालाई रहबामले दिएको मूर्ख र खस्रो जवाफसँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# तिनीहरूलाई धेरै मूर्ख तरिकाले जवाफ दिए
+
+रहबामको जवाफ खस्रो थियो, र त्यसले मानिसहरूलाई उनको विरुद्धमा हुने तुल्यायो ।
+
+# उनले भने, “तिमीहरू भन्छौ कि मेरो पिता सोलोमनले तिमीहरूलाई कठोर काम गर्न लगाउनुभयो । तर म तिमीहरूलाई उहाँले लगाएको भन्दा ज्यादा कठोर काम गर्न लगाउनेछु, र म तिमीहरूलाई उहाँले लगाएको भन्दा बढि कष्‍ट भोग्‍न लगाउनेछु ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “उनले भने कि उनका पिताले तिनीहरूलाई कठोर काम गर्न लगाए, तर उनका पिताले भन्दा ज्यादा उनले कठोर काम गर्न लगाउने थिए, र उनका पिताले भन्दा उनले बढि कष्‍ट भोग्‍न लगाउने थिए ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तिमीहरू
+
+यहाँ “तिमीहरू” बहुवचन हो, जसले केवल उपस्थित मानिसहरूलाई मात्र जनाउँदैन, तर देशमा भएका सबै मानिसहरूलाई जनाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-you]])
diff --git a/content/18/07.md b/content/18/07.md
new file mode 100644
index 0000000..14f9296
--- /dev/null
+++ b/content/18/07.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# कुलहरू
+
+याकूबको हरेक बाह्र छोराहरूका सन्तानहरू एउटा “कुल” भएको थियो वा इस्राएल देशमा भएको धेरै ठूलो परिवारको समुदाय । इस्राएलमा भएका सबैजना बाह्र कुलहरूमध्ये एउटाको हुन्थ्यो ।
+
+# उनको विरुद्धमा विद्रोह गरे
+
+अर्थात, “रहबामलाई तिनीहरूको राजाको रूपमा पछ्याउनलाई इन्कार गरे ।” यो वाक्यलाई यसरी सुरु गर्दा सहायता गर्न सक्छ, “त्यसैले” वा, “त्यसको कारणले” वा, “रहबामले भनेका कुराहरूको कारण ।”
+
+# उनीसँगै रहे
+
+अर्थात, “उनीसँग बफादार भएर रहे” वा, “उनलाई राजाको रूपमा समर्थन गर्न जारी राखे ।”
+
+# यहूदाको राज्य
+
+यो कब्जा गरेको होइन, तर नामाङ्‌कन गरेको हो । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “यहूदा राज्य ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
diff --git a/content/18/08.md b/content/18/08.md
new file mode 100644
index 0000000..fb87641
--- /dev/null
+++ b/content/18/08.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# इस्राएलको राज्य
+
+यो कब्जा गरेको होइन, तर नामाङ्‌कन गरेको हो । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “इस्राएल राज्य ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
diff --git a/content/18/09.md b/content/18/09.md
new file mode 100644
index 0000000..e20c9ad
--- /dev/null
+++ b/content/18/09.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तर रहबामले परमेश्‍वरको विरुद्धमा विद्रोह गरे र मानिसहरूलाई पाप गर्न लगाए
+
+संयोजक शब्द “तर”ले दश कुलहरूले रहबामलाई राजा बनाएको कुरालाई, उनले मानिसहरूलाई परमेश्‍वरको आराधना गर्नलाई डोहोर्‍याउनको साटोमा उनले तिनीहरूलाई मूर्तिहरूको पूजा गर्न डोहोर्‍याएको कुरासँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# मानिसहरूलाई पाप गर्न लगाए
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मानिसहरूलाई पाप गर्न डोहोर्‍याए” वा, “मानिसहरूलाई पाप गर्न प्रोत्साहित गरे ।” रहबामले मानिसहरूलाई तिनीहरूले पूजा गर्नलाई मूर्तिहरू बनाइदिएर पापमा डोहोर्‍याए ।
diff --git a/content/18/10.md b/content/18/10.md
new file mode 100644
index 0000000..540ef09
--- /dev/null
+++ b/content/18/10.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# यहूदा र इस्राएल
+
+यहूदा र इस्राएलका सबै मानिसहरू याकूबका सन्तानहरू र परमेश्‍वरका मानिसहरूका हिस्सा थिए । त्यसो भएतापनि, तिनीहरूले परमेश्‍वरको अनाज्ञापालन गरे र एक अर्कासँग लडन्त गरे र एक अर्कालाई मारे ।
diff --git a/content/18/12.md b/content/18/12.md
new file mode 100644
index 0000000..53bbc31
--- /dev/null
+++ b/content/18/12.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# जब तिनीहरूले यसो गरे
+
+संयोजक शब्द “जब”ले एउटा पृष्‍ठभूमि बताउने वाक्यांशको परिचय गराउँछ जसले सङ्‌केत गर्छ कि जुन समयमा इस्राएल राज्यका मानिसहरूले मूर्तिहरूको पूजा गर्न थाले, त्यहि समयमा तिनीहरूले वेश्‍याहरूसँग सुत्‍न र मूर्तिहरूलाई बालकहरूको बलि चढाउन पनि थाले । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/18/13.md b/content/18/13.md
new file mode 100644
index 0000000..4fab924
--- /dev/null
+++ b/content/18/13.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# न्यायपूर्वक शासन गरे
+
+यसको अर्थ तिनीहरूले परमेश्‍वरको व्यवस्था अनुसार शासन गर भन्‍ने हुन्छ । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “जब तिनीहरूले शासन गरे, तिनीहरूले जे ठीक छ सोहि गरे ।”
+
+# तर यहूदाका लगभग सबै राजाहरू दुष्‍ट थिए
+
+संयोजक शब्द “तर”ले थोरै धार्मिक राजाहरू र यहूदाका धेरै दुष्‍ट राजाहरूको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/19/01.md b/content/19/01.md
new file mode 100644
index 0000000..6c72558
--- /dev/null
+++ b/content/19/01.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# परमेश्‍वरले इस्राएलीहरूकहाँ सधैँ अगमवक्ताहरू पठाइरहनुभएको थियो
+
+यसले परमेश्‍वरका अगमवक्ताहरूलाई नयाँ पात्रहरूको रूपमा परिचय गराउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-participants]])
+
+# इस्राएलीहरू
+
+यसलाई यहाँ यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “इस्राएल र यहूदाका राज्यहरू ।” यहूदाको राज्यमा भएका समेत गरेर याकूबका सबै सन्तानहरूलाई “इस्राएलीहरू” भनेर पुकारिन जारी रह्‌यो ।
+
+# अगमवक्ताहरूले परमेश्‍वरबाट सन्देशहरू सुने र ती मानिसहरूलाई बताइदिए ।
+
+यो अगमवक्ताहरूले के गरे भन्‍ने बारेमा बताउने पृष्‍ठभूमि जानकारी हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
diff --git a/content/19/02.md b/content/19/02.md
new file mode 100644
index 0000000..430479a
--- /dev/null
+++ b/content/19/02.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# त्यसकारण एलियाले राजा आहाबलाई भने कि परमेश्‍वरले मानिसहरूलाई दण्ड दिन लागिरहनुभएको थियो
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले कारण, जुन थियो-आहाबले मानिसहरूलाई बाललाई पूजा गर्न लगाउन कोसिस गरे, यस कुरालाई त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-परमेश्‍वरले मानिसहरूलाई दण्ड दिन लागिरहनुभएको थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनले तिनलाई भने, “इस्राएलको राज्यमा नता कुनै पानी पर्नेछ नता कुनै शीतै झर्नेछ जबसम्म मैले फेरि पानी पर्नेछ भन्‍दिन ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः“उनले तिनलाई भने कि इस्राएलको राज्यमा नता कुनै पानी झर्नेछ नता कुनै शीत झर्नेछ जबसम्म उनले फेरि पानी पर्नेछ भन्दैनन् ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# जबसम्म मैले फेरि पानी पर्नेछ भन्‍दिन
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “जबसम्म मैले पानी र शीतलाई फेरि पर्नलाई आज्ञा गर्दिन ।”
+
+# यसले आहाबलाई धेरै रीस उठ्ने बनायोThis made Ahab so angry
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “जब आहाबले एलियाले भनेको सुने, उनी ज्यादै रिसाए ।”
diff --git a/content/19/03.md b/content/19/03.md
new file mode 100644
index 0000000..d16df00
--- /dev/null
+++ b/content/19/03.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# उजाडस्थान
+
+यो एकदम थोरै मानिसहरू भएको दुर्गम ठाउँ थियो । यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “मरुभूमि” वा, “झाडी ।”
+
+# यो अवधिमा
+
+संयोजक शब्दहरू “यो अवधिमा”ले एकै समयमा भएको भनेर बताउने वाक्यांशलाई जनाउँछ । जुन समयमा एलिया उजाडस्थानमा लुकिरहेका थिए, आहाब र उनको सेनाले उनलाई खोजिरहेका थिए तर उनलाई भेट्टाउन सकेनन् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/19/04.md b/content/19/04.md
new file mode 100644
index 0000000..a3aa8a8
--- /dev/null
+++ b/content/19/04.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# नजिकैको अर्को देश
+
+यसले छेउमा भएको, वा इस्राएलसँग सिमाना बाँड्ने देशलाई जनाउँछ ।
+
+# किनकि त्यहाँ कुनै अन्‍न उब्जनी थिएन
+
+संयोजक शब्द “किनकि”ले कारण, जुन थियो-त्यहाँ कुनै अन्‍न उब्जनी भएको थिएन, यस कुरालाई त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-तिनीहरूसँग खानेकुराको लगभग अभाव भइसकेको थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# तर अझैपनि
+
+संयोजक शब्दहरू “तर अझैपनि”ले एउटा विपरीत सम्बन्धलाई जनाउँछ । तपाईंले अपेक्षा गर्नुहुने थियो कि त्यस विधवाले एलियालाई सहायता गर्न इन्कार गरने थिइन् किनकि तिनीसँग खानेकुराको लगभग अभाव भइसकेको थियो, तर तिनले नसोचेको कुरा गरिन् र उनको ख्याल राखिन् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# ... को ख्याल राख्‍नु
+
+यसको अर्थ तिनीहरूले उनलाई बस्‍नलाई एउटा ठाउँ दिए र उनको लागि खानेकुरा जुटाइदिए भन्‍ने हुन्छ । यसको अर्थ उनी बिरामी थिए भन्‍ने हुँदैन ।
+
+# परमेश्‍वरले तिनको लागि जुटाइदिनुभयो ... कहिल्यै रित्तो भएन
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरले तिनीहरूको पीठोको भाँडो र तेलको ढुङ्ग्रो रित्तिन दिनुभएन” वा “परमेश्‍वरले तिनीहरूको पीठोको भाँडो र तेलको ढुङ्ग्रोलाई कहिल्यै नरित्तिने तुल्याउनुभयो ।”
+
+# पीठोको भाँडो
+
+यसले माटोको भाँडोलाई जनाउँछ जसमा विधवाले तिनको पीठोको आपूर्तिलाई राख्‍ने गर्थिन् ।
+
+# तेलको ढुङ्ग्रो
+
+इस्राएलमा तोरीको तेललाई खाना पकाउन प्रयोग गरिन्छ । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “खाना पकाउने तेलको ढुङ्ग्रो ।” त्यस विधवाले पीठो र तेल रोटी बनाउनलाई प्रयोग गरिन् ।
diff --git a/content/19/05.md b/content/19/05.md
new file mode 100644
index 0000000..e8a3c41
--- /dev/null
+++ b/content/19/05.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# तँ यहाँ पो छस्, तँ समस्या निकाल्ने !
+
+यो कडा भनाई हो जसले आहाब एलियासँग धेरै रिसाएका थिए भनेर व्यक्त गर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# तँ समस्या निकाल्ने
+
+यसको अर्थ हुन्छ, “तँ समस्या निकाल्ने व्यक्ति होस् !” एलियाले राजालाई गलत गरिरहेका थिए भनेर र पानी पर्न रोकिदिएर समस्या बनाइरहेका थिए भनेर आहाबले उनलाई आरोप लगाइरहेका थिए ।
+
+# त्यो तपाईं हुनुहुन्छ जसले समस्या निकाल्नुहुन्छ !
+
+यो कडा भनाई हो जुन एलियाले आहाबलाई हप्काउन प्रयोग गर्छन् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# तपाईंले यहवेलाई त्याग्‍नुभएको छ
+
+अर्थात, आहाबले मानिसहरूलाई यहवेको आराधना र आज्ञापालन गर्न छोड्नलाई डोहोर्‍याएका थिए ।
+
+# अब तपाईंले इस्राएल राज्यका सारा मानिसहरूलाई कर्मेल डाँडामा ल्याउनुपर्नेछ ।
+
+यो एलियाले परमेश्‍वरको अगमवक्ताको रूपमा भएको उनको अधिकारद्वारा उनले आहाबलाई दिएको आज्ञा हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# इस्राएल राज्यका सबै मानिसहरू
+
+यो उत्तरी राज्यको दश कुलहरूका अगुवाहरू र मानिसहरूलाई जनाउने सामान्यकरण हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-hyperbole]])
+
+# कर्मेल डाँडा
+
+कर्मेल डाँडा उत्तरी इस्राएलमा अवस्थित एउटा डाँडाको नाम हो । यो ५०० मिटर भन्दा बढि अग्लो छ ।
diff --git a/content/19/06.md b/content/19/06.md
new file mode 100644
index 0000000..a16ce48
--- /dev/null
+++ b/content/19/06.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# इस्राएलका सारा मानिसहरू
+
+इस्राएल देशमा भएको हरेक व्यक्ति कर्मेल डाँडामा आएन । यो उत्तरी राज्यको दश कुलहरूका प्रतिनिधित्व गर्ने अगुवाहरू र मानिसहरूलाई जनाउने सामान्यकरण हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-hyperbole]])
+
+# कर्मेल डाँडा
+
+तपाईंले यसलाई [१९:०५](19/05) मा कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# बालका अगमवक्ताहरू
+
+यसले बाल देवतालाई सेवा गर्ने अगमवक्ताहरूलाई जनाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-possession]])
+
+# ४५०
+
+यसलाई अक्षरमा पनि लेख्‍न सकिन्छः “चार सय पचास ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
+
+# तिमीहरू कहिलेसम्म आफ्नो हृदय परिवर्तन गरिरहन्छौ ?
+
+यो जानकारीको खोजी गर्ने वास्तविक प्रश्‍न होइन । एलियाले मानिसहरूलाई तिनीहरूले यहवेलाई सेवा गर्ने कि बाललाई भनेर घरीघरी हृदय परिवर्तन गरिरहेको कारण गाली गरिरहेका थिए । केही भाषाहरूले यसलाई कथनको रूपमा व्यक्त गर्नुपर्नेछ जस्तै, “तिमीहरूले कसलाई उपासना गर्ने भनेर तिमीहरूको हृदय बदलिरहन बन्द गर !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]])
+
+# यदि यहवे परमेश्‍वर हुनुहुन्छ भने, उहाँको उपासना गर ! तर यदि बाल परमेश्‍वर हो भने, त्यसको उपासना गर !
+
+यो कडा भनाई हो जसले बताउँछ कि मानिसहरूले कसको उपासना गर्ने हो भनेर तिनीहरूले सधैँका लागि एकैपटकमा निर्णय गर्नुपर्छ । यसको अर्थ एलियाले निर्णय गरेका थिएनन् भन्‍ने चाहिँ होइन । उनी जान्दथे कि यहवे नै साँचो परमेश्‍वर हुनुहुन्छ । मानिसहरूले जब झूटा देवताहरूको पूजा गर्थे तब तिनीहरूले यहवेलाई एकमात्र परमेश्‍वरको रूपमा इन्कार गरिरहेका हुन्थे भनेर तिनीहरूले बुझेको उनी चाहन्थे । मानिसहरूले एउटा चुनाव गर्नुपरेको थियो भनेर देखाउने किसिमले यसको अनुवाद गर्नुहोस् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
diff --git a/content/19/07.md b/content/19/07.md
new file mode 100644
index 0000000..dfb1d9c
--- /dev/null
+++ b/content/19/07.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# एउटा साँढेलाई मार त्यसको मासुलाई वेदीमा बलिदान हुनको लागि राख, तर आगो नलगाओ ।
+
+बाल साँचो ईश्‍वर हो कि होइन भनेर जाँच गर्नलाई बालका अगमवक्ताहरूले तिनीहरूको बलिदानलाई ठ्याक्‍कै कसरी तयार गर्नुपर्ने थियो भनेर एलियाले अह्राए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# यदि परमेश्‍वरले वेदीमा आगो पठाउनुहुन्छ भने
+
+संयोजक शब्द “यदि”ले परिकल्पित शर्तसहितको सम्बन्धलाई सङ्‍केत गर्छ । यदि परमेश्‍वरले आगो पठाउनुहुन्छ भने, यसले प्रमाणित गर्छ कि उहाँ साँचो हुनुहुन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# साँचो परमेश्‍वर
+
+यसले एकमात्र सत्य परमेश्‍वरलाई जनाउँछ ।
+
+# त्यसकारण बालका अगमवक्ताहरूले बलिदानलाई तयार पारे तर आगो लगाएनन् ।
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले परिणाम, जुन थियो-बालका अगमवक्ताहरूले बलिदानलाई तयार गरे तर आगो लगाएनन्, यस कुरालाई त्यसको कारणसँग जोड्छ, जुन थियो-एलियाले तिनीहरूलाई त्यस किसिमले गर्न भने । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/19/08.md b/content/19/08.md
new file mode 100644
index 0000000..57eec3a
--- /dev/null
+++ b/content/19/08.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# बाललाई प्रार्थना गरे
+
+बालका अगमवक्ताहरूले बाललाई तिनीहरूले बलिको रूपमा तयार गरेको साँढेमाथि आगो पठाउन बिन्ती गरे ।
+
+# हामीलाई सुन्‍नुहोस्, बाल !
+
+यो बाललाई तिनीहरूको अनुरोधको जवाफ दिन र बलिमाथि आगो पठाउन दुवै आज्ञा र जोडदार बिन्ती हो (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]], [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# कराए
+
+तिनीहरूले बाललाई चिच्याए वा जोडसँगले पुकारे ।
+
+# आफैँलाई चक्‍कुले काटे
+
+तिनीहरूले बाललाई तिनीहरूको भक्ति देखाउन चरम तरिकाको रूपमा आफैँलाई चक्‍कुले चोट पुर्‍याए, जस बापत तिनीहरूले आशा गरे यसले बाललाई तिनीहरूको कुरा सुन्‍नलाई मनाउने थियो ।
+
+# तर बालले जवाफ दिएन, र त्यसले कुनै आगो पनि पठाएन ।
+
+संयोजक शम्बन्ध “तर”ले बालले जवाफ नदिइरहेको वा आगो नपठाइरेको कुरालाई अगमवक्ताहरूको प्रार्थना, चिच्याउने र आफैँलाई काटेर चोट पुर्‍याउने कुरासँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/19/09.md b/content/19/09.md
new file mode 100644
index 0000000..a642fdc
--- /dev/null
+++ b/content/19/09.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# त्यो कुरा पछि
+
+संयोजक शब्दहरू “त्यो कुरा पछि”ले क्रमिक वाक्यांशको परिचय गराउँछन् । एलियाले बलिदानलाई तयार पारे, र त्यसपछि मानिसहरूलाई त्यसमाथि १२ गाग्रा पानी खन्याउन लगाए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/19/10.md b/content/19/10.md
new file mode 100644
index 0000000..22fd25f
--- /dev/null
+++ b/content/19/10.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# हामीलाई देखाउनुहोस्
+
+अर्थात, “हामीलाई प्रमाण गर्नुहोस्” वा, “हामीलाई प्रदर्शन गर्नुहोस् ।”
+
+# म तपाईंको दास हुँ
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तपाईंले मलाई तपाईंको सेवा गर्ने र यी कुराहरू गर्ने अधिकार दिनुभएको छ ।”
+
+# मलाई जवाफ दिनुहोस्
+
+अर्थात, “मेरो प्रार्थनाको जवाफ दिनुहोस्” वा, “मैले तपाईंलाई बिन्ती गरेको आगो पठाउनुहोस् ।”
+
+# यी मानिसहरूले जान्‍नेछन्
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “यी मानिसहरूले देख्‍नेछन् र बुझ्‍नेछन्।”
diff --git a/content/19/11.md b/content/19/11.md
new file mode 100644
index 0000000..fa65155
--- /dev/null
+++ b/content/19/11.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तुरुन्तै
+
+संयोजक शब्द “तुरुन्तै”ले बालका अगमवक्ताहरूले घन्टौँसम्म प्रार्थना गर्दा पनि जवाफ नपाउनुको विपरीतमा एलियाले प्रार्थना गर्नासाथ आकाशबाट आगो खस्यो भनेर जोड दिन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# आकाशबाट खस्यो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “अचानक आकाशबाट तल आयो ।”
+
+# यहवे परमेश्‍वर हुनुहुन्छ ! यहवे परमेश्‍वर हुनुहुन्छ !
+
+यो कथनलाई यो वास्तवमै सत्य हो भनेर जोड दिनलाई दोहोर्‍याइएको छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# यहवे परमेश्‍वर हुनुहुन्छ
+
+यो अभिव्यक्तिको अर्थ तिनीहरूले यहवे ईश्‍वरहरूमध्येको एक होइन, तर एकमात्र परमेश्‍वर हुनुहुन्छ भनेर बुझे भन्‍ने हुन्छ ।
diff --git a/content/19/12.md b/content/19/12.md
new file mode 100644
index 0000000..9ac8d07
--- /dev/null
+++ b/content/19/12.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तब एलियाले भने, “बालका कुनै पनि अगमवक्ताहरूलाई उम्कन नदेओ !”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “त्यसपछि एलियाले बालका कुनै पनि अगमवक्ताहरूलाई उम्कन नदिन तिनीहरूलाई भने !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# बालका कुनै पनि अगमवक्ताहरूलाई उम्कन नदेओ !
+
+मानिसहरूले बालका हरेक अगमवक्तालाई पक्रनुपर्छ भनेर जोड दिने यो दुवै आज्ञा र कडा भनाई हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]], [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# उम्कनु
+
+बालका अगमवक्ताहरू तिनीहरूको देवता झूटो भनेर प्रमाणित भएपछि भाग्‍न कोसिस गरे ।
+
+# समाते
+
+अर्थात, “पक्रे र अँठ्याए” वा, “नियन्‍त्रणमा लिए ।”
diff --git a/content/19/13.md b/content/19/13.md
new file mode 100644
index 0000000..58c25a0
--- /dev/null
+++ b/content/19/13.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# तब एलियाले राजा आहाबलाई भने, “तुरुन्तै तपाईंको घर फर्कनुहोस्, किनभने पानी पर्न लागेको छ ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “तब एलियाले राजा आहाबलाई तुरुन्तै तिनको घर फर्कनलाई भने किनभने पानी पर्न लागेको थियो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तब एलियाले राजा आहाबलाई भने
+
+संयोजक शब्द “तब”ले क्रमिक वाक्यांशको परिचय गराउँछ । बालका अगमवक्ताहरू मारिएका थिए, र एलियाले आहाबलाई चेतावनी दिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# तुरुन्तै तपाईंको घर फर्कनुहोस्
+
+एलियाले परमेश्‍वरको अगमवक्ताको रूपमा उनको अधिकारमा राजा आहाबलाई आज्ञा दिइरहेका थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# आकाश कालो भयो
+
+अर्थात, “आकाश धेरै अँध्यारो भयो ।” पानीका बाक्ला बादलहरूले आकाशलाई ढाके, जसले त्यसलाई अँध्यारो खरानी वा कालो रङ्गको जस्तो देखायो ।
+
+# खडेरी
+
+अर्थात, “पानी बिनाको लामो सुक्खा समय ।”
diff --git a/content/19/14.md b/content/19/14.md
new file mode 100644
index 0000000..8e0ea8e
--- /dev/null
+++ b/content/19/14.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# जब एलियाले आफ्नो काम सिद्ध्याए, परमेश्‍वरले एलिशा नाम गरेका एकजना मानिसलाई उहाँको अगमवक्ता हुनलाई चुन्‍नुभयो
+
+यो वाक्यले एलिशालाई कथामा नयाँ पात्रको रूपमा परिचय गराउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-participants]])
+
+# शत्रु सेनाको सेनापति
+
+नामान इस्राएलको शत्रु रहेका देशहरूमध्येको एक देशको सेनाको सेनापति थिए ।
+
+# तर उनको छालाको नराम्रो रोग थियो
+
+संयोजक शब्द “तर”ले नामानको सेनाको सेनापति जस्तो मानसम्मानपूर्ण पद र उनलाई छालाको डरलाग्दो रोग लागिरहेको कुराको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनले एलिशाको बारेमा सुने
+
+यसको अर्थ मानिसहरूले नामानलाई एलिशाले आश्‍चर्यकर्महरू गर्न सक्दथे भनेर बताइसकेका थिए भन्‍ने हुन्छ । यहाँ एलिशालाई आश्‍चर्यकर्महरूको प्रतिनिधित्व गर्न प्रयोग गरिएको छ जुन आश्‍चर्यकर्महरू गर्न परमेश्‍वरले एलिशालाई शक्ति दिनुभएको थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]])
+
+# उनी एलिशाकहाँ गए र उनलाई सोधे
+
+अर्थात, “उनी एलिशालाई भेट्न गए र उनलाई सोधे ।” नामान एलिशालाई भेट्टाउन इस्राएलमा जानुपरेको थियो र उनलाई निको पार्न तिनलाई सोध्‍नु परेको थियो ।
diff --git a/content/19/15.md b/content/19/15.md
new file mode 100644
index 0000000..9530c3b
--- /dev/null
+++ b/content/19/15.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# उनले यसो गर्न इन्कार गरे, किनकि त्यो मूर्ख काम जस्तो देखिन्थ्यो
+
+नामानले एलिशाले भनेको कुरा गर्ने थिएनन् किनभने उनले जान्दथे कि धोएर मात्रै उनको रोग निको हुन सक्‍ने थिएन ।
+
+# किनकि त्यो मूर्ख काम जस्तो देखिन्थ्यो
+
+संयोजक शब्द “किनकि”ले उनी रिसाउनुको कारणलाई, जुन थियो-त्यो मूर्ख काम जस्तो देखिन्थ्यो, त्यसको परिणामसँग जोड्छ, जुन थियो-नामानले त्यो कुरा मान्‍नलाई इन्कार गरे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनले आफ्नो विचार बदले
+
+अर्थात, “उनले एलिशाले उनलाई गर्न भनेको कुरालाई गर्ने निर्णय गरे ।”
+
+# जब अन्तिम पटक उनी पानीबाट माथि आए
+
+संयोजक वाक्यांश “जब अन्तिम पटक उनी पानीबाट माथि आए”ले एउटा क्रमिक वाक्यांशलाई परिचय गराउँछ । नामानले आफैँलाई सात पल्ट डुबाए, र त्यसपछि परमेश्‍वरले उनलाई निको पार्नुभयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/19/16.md b/content/19/16.md
new file mode 100644
index 0000000..dc920a7
--- /dev/null
+++ b/content/19/16.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# यदि मानिसहरूले यसो गरेनन् भने
+
+संयोजक शब्द “यदि”ले परिकल्पित अवस्थालाई परिचय गराउँछ । अगमवक्ताहरूको चेतावनीप्रति इस्राएलको प्रतिक्रियामा परिणाम भर पर्थ्यो । परमेश्‍वरले भन्‍नुभयो कि यदि तिनीहरूले दुष्‍ट काम गर्न छोडेनन् भने उहाँले तिनीहरूलाई दण्ड दिनुहुने थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/19/17.md b/content/19/17.md
new file mode 100644
index 0000000..49b0dc3
--- /dev/null
+++ b/content/19/17.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# एकपटक, तिनीहरूले यर्मिया अगमवक्तालाई सुक्खा ईनारमा हाले
+
+यसले यर्मियालाई ईनारमा बन्धक बनाएर राखेको बारेमा भएको नयाँ घटनाको सुरुवात गर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# एउटा सुक्खा ईनार
+
+ईनारमा हाल कुनै पानी थिएन, तर त्यसको पिँधमा हिलो भने अझै थियो । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “एउटा खाली ईनार ।”
+
+# तर राजाले उनीमाथि दया गरे
+
+संयोजक शब्द “तर”ले मानिसहरूले यर्मियालाई मर्नको लागि ईनारमा हालेको कुरालाई राजाले उनीमाथि दया गरेर उनलाई बाहिर निकाल्न अह्राएको कुरासँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# उनीमाथि दया गरे
+
+यसको अर्थ उनी यर्मियाप्रति करूणामयी भए र उनलाई सहायता गरे भन्‍ने हुन्छ ।
diff --git a/content/19/18.md b/content/19/18.md
new file mode 100644
index 0000000..f8a68cf
--- /dev/null
+++ b/content/19/18.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# परमेश्‍वरको लागि बोलिरहे
+
+अर्थात, “परमेश्‍वरले मानिसहरूलाई भन्‍न चाहनुभएको कुराहरू तिनीहरूलाई बताइरहे ।”
+
+# मानिसहरूले तिनीहरूलाई घृणा गरे तापनि
+
+संयोजक शब्द “तापनि”ले अगमवक्ताहरूले परमेश्‍वरको लागि बोलिरहेको कुरालाई, मानिसहरूले तिनीहरूलाई तिनीहरूको आज्ञापालनको कारण घृणा गरिरहेको कुरासँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/20/01.md b/content/20/01.md
new file mode 100644
index 0000000..0dc5e91
--- /dev/null
+++ b/content/20/01.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# करार भङ्‍ग गरे
+
+अर्थात, “परमेश्‍वरले सीनै पर्वतमा तिनीहरूसँगको उहाँको करारमा दिनुभएका आज्ञाहरूलाई अनाज्ञापालन गरे ।”
+
+# तिनीहरूलाई पश्‍चात्ताप गर्न र उहाँलाई फेरि आराधना गर्न चेतावनी दिए
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “तिनीहरूलाई पाप गर्न छोड्न र अरू देवताहरूको साटोमा यहवेको आराधना गर्नलाई बताउन, नत्रभए तिनीहरूलाई भयानक कुराहरू हुने थियो ।”
+
+# तर तिनीहरूले आज्ञापालन गर्नलाई इन्कार गरे
+
+संयोजक शब्द “तर”ले मानिसहरूले परमेश्‍वरको आज्ञापालन गर्न इन्कार गरिरहेको कुरालाई परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई पश्‍चात्ताप गर्न र उहाँको आराधना गर्नलाई चेतावनी दिन अगमवक्ताहरू पठाइरहनुभएको कुरासँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/20/02.md b/content/20/02.md
new file mode 100644
index 0000000..ac9be22
--- /dev/null
+++ b/content/20/02.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# दुवै राज्यहरू
+
+यसले इस्राएल र यहूदाका दुवै राज्यहरूलाई जनाउँछ ।
+
+# अश्‍शूरीहरू अर्को जाति थिए जो धेरै शक्तिशाली भए
+
+यसले अश्‍शूरीहरूलाई कथामा नयाँ पात्रहरूको रूपमा परिचय गराउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-participants]])
+
+# लिएर गए
+
+अर्थात, “चोरे ।” तिनीहरूले मूल्यवान् थोकहरू चोरे र तिनीहरूलाई अश्‍शूरमा फिर्ता लिएर गए ।
diff --git a/content/20/03.md b/content/20/03.md
new file mode 100644
index 0000000..6269ee4
--- /dev/null
+++ b/content/20/03.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# मानिसहरू जसले बहुमूल्य सामानहरू बनाउन सक्थे
+
+यसले ती मानिसहरूलाई जनाउँछ जो काठको काम, धातुको काम र भवन निर्माण गर्ने काममा निपुण थिए ।
+
+# रहे
+
+अर्थात, “बसे” वा, “पछाडि छोडिए” वा, “तिनीहरूलाई त्यहिँ रहन अनुमति दिइयो ।”
diff --git a/content/20/04.md b/content/20/04.md
new file mode 100644
index 0000000..7a38fca
--- /dev/null
+++ b/content/20/04.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# विदेशीहरू
+
+यसले ती मानिसहरूलाई जनाउँछ जो इस्राएलीहरू थिएनन् ।
diff --git a/content/20/05.md b/content/20/05.md
new file mode 100644
index 0000000..978dc7e
--- /dev/null
+++ b/content/20/05.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# उहाँलाई विश्‍वास नगरेको र आज्ञापालन नगरेको कारण
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “किनभने तिनीहरूले उहाँलाई विश्‍वास गरेनन् र उहाँको आज्ञापालन गरेनन् ।”
+
+# तर तिनीहरूले अझै पनि मूर्तिहरूको पूजा गरे
+
+संयोजक शब्द “तर”ले मानिसहरूले मूर्तिहरूलाई पूजा गरिरहेको कुरा र तिनीहरूले आज्ञापालन गर्न इन्कार गर्दा तिनीहरूले इस्राएलको दण्ड देखेको कुराको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# चेतावनी देओ
+
+अर्थात, “पाप गर्नलाई छोड भन नत्रभए तिनीहरूलाई भयानक कुराहरू हुने थियो ।”
+
+# तर तिनीहरूले आज्ञापालन गर्नलाई इन्कार गरे
+
+संयोजक शब्द “तर”ले मानिसहरूले सुन्‍नलाई इन्कार गरिरहेको कुरा र तिनीहरूलाई चेतावनी दिन परमेश्‍वरले अगमवक्ताहरूलाई पठाइरहनुभएको कुराको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# तिनीहरूले सुन्‍नलाई इन्कार गरे
+
+अर्थात, “तिनीहरूले आज्ञापालन गर्नलाई इन्कार गरे” वा “तिनीहरूले तिनीहरूको दुष्‍ट चालचलनलाई छोड्नलाई इन्कार गरे ।”
diff --git a/content/20/06.md b/content/20/06.md
new file mode 100644
index 0000000..5695c4f
--- /dev/null
+++ b/content/20/06.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# १००
+
+यसलाई अक्षरमा पनि लेख्‍न सकिन्थ्योः “एक सय ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
+
+# परमेश्‍वरले बेबिलोनीहरूको राजा, नबुकदनेसरलाई पठाउनुभयो
+
+यसले बेबिलोनीहरू र तिनीहरूको राजा, नबुकदनेसरलाई कथामा नयाँ पात्रहरूको रूपमा परिचय गराउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-participants]])
+
+# हुनलाई सहमत भए
+
+यहूदाको राजालाई बेबिलोनी राजाको सेवा गर्नलाई बाध्य पारियो नभए उनी मारिने थिए ।
+
+# नबुकदनेसरको सेवक हुनलाई
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “नबुकदनेसरको खटनमुनि रहेर यहूदालाई शासन गर्नलाई ।”
diff --git a/content/20/07.md b/content/20/07.md
new file mode 100644
index 0000000..6b19f4b
--- /dev/null
+++ b/content/20/07.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# त्यसकारण, बेबिलोनीहरू फर्केर आए र आक्रमण गरे
+
+संयोजक शब्द “त्यसकारण”ले परिणामलाई, जुन थियो-बेबिलोनीहरू फर्केर आए र आक्रमण गरे, त्यसको कारणसँग जोड्छ, जुन थियो-यहुदाको राजाले विरोध गरे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# फर्केर आए
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “फिर्ता आए” वा “यहूदामा फेरि आए ।”
+
+# सहरलाई कब्जा गरे
+
+अर्थात, “सहर र त्यहाँका मानिसहरूलाई नियन्‍त्रणमा लिए ।”
+
+# लिएर गए
+
+तिनीहरूले मूल्यवान थोकहरूलाई तिनीहरूसँग बेबिलोनमा फिर्ता लिएर गए ।
diff --git a/content/20/08.md b/content/20/08.md
new file mode 100644
index 0000000..aeb9040
--- /dev/null
+++ b/content/20/08.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# दण्ड दिनलाई
+
+नबुकदनेसरले यी कुराहरू गर्नलाई आफ्ना सिपाहीहरूलाई भनेर यहुदाको राजालाई दण्ड दिए ।
+
+# उनको अगाडि
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “जहाँ उनले देख्‍न सक्थे,” वा “ताकि उनले त्यसलाई देख्‍न सकून,” वा “उनको आँखा अगाडि ।”
+
+# उनलाई अन्धो बनाए
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “उनका आँखाहरूलाई नाश पारे ।”
+
+# त्यो कुरा पछि, तिनीहरूले राजालाई लगे
+
+संयोजक शब्दहरू “त्यो कुरा पछि”ले क्रमिक वाक्यांशलाई जनाउँछन् । तिनीहरूले राजाका छोराहरूलाई मारे र उनलाई यहूदामा अन्धो बनाए, र तब तिनीहरूले उनलाई बेबिलोनको एउटा झ्यालखानामा लगे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/20/09.md b/content/20/09.md
new file mode 100644
index 0000000..eac0b0f
--- /dev/null
+++ b/content/20/09.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# छोड्दै ... पछाडि
+
+अर्थात, “सबैभन्दा गरिब मानिसहरूलाई मात्र यहूदामा छोड्दै” वा, “यहूदामा सबैभन्दा गरिब मानिसहरूलाई मात्र रहन दिँदै ।”
+
+# यो समयको अवधि
+
+यसलाई अनुवाद गर्नलाई, एउटा पदावलीको प्रयोग गर्नुहोस् जसले लामो समयलाई जनाउँछ, किनकि यो निर्वासनको समय सत्तरी वर्षसम्म रह्‌यो ।
+
+# निर्वासन
+
+“निर्वासन” शब्दको अर्थ कसैलाई तिनीहरूको देशबाट जबरजस्ती हटाउनु भन्‍ने हुन्छ । “निर्वासन” भनेको यस ७०-वर्षे अवधिको लागि प्रयोग भएको शब्द हो जब इस्राएलीहरूलाई बेबिलोनमा बस्‍नको लागि कर लगाइएको थियो ।
diff --git a/content/20/10.md b/content/20/10.md
new file mode 100644
index 0000000..9d03218
--- /dev/null
+++ b/content/20/10.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# परमेश्‍वरले उहाँका मानिसहरूलाई तिनीहरूको पापको कारण दण्ड दिनुभएको भएतापनि
+
+संयोजक शब्द “तापनि”ले परमेश्‍वरले मानिसहरूलाई निर्वासनमा पठाउनुभएको कुरालाई उहाँले तिनीहरूलाई गर्नुभएको उहाँका प्रतिज्ञाहरू नभुलिरहनुभएको कुरासँग विपरीत भएको देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# निर्वासन
+
+तपाईंले यो शब्दलाई [२०:०९](20/09) मा कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# भुल्नुभएन
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “बेवास्ता गर्नुभएन” वा, “उपेक्षा गर्नुभएन ।” अथवा पूरा पदावलीलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँका मानिसहरूप्रतिको उहाँको प्रतिबद्धता र उहाँका प्रतिज्ञाहरूलाई सम्मान गरिरहनुभयो ।”
+
+# ... माथि देखरेख गर्न
+
+अर्थात, “... को वास्ता गर्न ।”
+
+# उहाँका अगमवक्ताहरूद्वारा तिनीहरूलाई भन्‍न
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँका अगमवक्ताहरूलाई ती सन्देशहरू भन्‍न जुन उहाँले उहाँका मानिसहरूलाई तिनीहरूले बताएको चाहनुहुन्थ्यो ।”
diff --git a/content/20/11.md b/content/20/11.md
new file mode 100644
index 0000000..5b8466c
--- /dev/null
+++ b/content/20/11.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# लगभग सत्तरी वर्ष पछि
+
+यसले नयाँ घटनाको सुरुवात गर्छ जब कोरेसले यहूदीहरूलाई बेबिलोनमा निर्वासनबाट इस्राएलमा फर्कन अनुमति दिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# सत्तरी वर्ष पछि
+
+यसले त्यो सत्तरी वर्षलाई जनाउँछ जुन बेबिलोनी सेनाले यरूशलेमका मानिसहरूलाई निर्वासनमा लगेको समय देखि उता बितिसकेको थियो ।
+
+# कोरेस
+
+कोरेसलाई यसो भनेर पनि बोलाइन्थ्यो, “महान् कोरेस ।” फारसी भाषामा “कोरेस” भनेको “सूर्य जस्तै” भन्‍ने अर्थ हुन्थ्यो । तापनि, कोरेस एक महत्त्वपूर्ण ऐतिहासिक व्यक्ति भएका कारण, उनको नामको अर्थलाई अनुवाद गर्नुको साटोमा, उनको नामलाई आफ्नो भाषामा जस्ताको तस्तै लेख्‍नु बेस हुन सक्छ ।
+
+# फारसीहरू
+
+फारसी साम्राज्य मध्य एसिया देखि मिश्रसम्मको क्षेत्रमा फैलिनलाई बढ्‌यो । यसको घर आजको दिनको इरानको सामान्य क्षेत्रमा अवस्थित थियो ।
+
+# इस्राएलीहरूलाई अब यहूदी भनेर बोलाइन्थ्यो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मानिसहरूले अब इस्राएलीहरूलाई ‘यहूदीहरू’ भन्‍ने नामले बोलाउँथे ।”
+
+# यहूदाको भूमि
+
+अर्थात, त्यस क्षेत्र जहाँ यहूदाको राज्य निर्वासन अगाडि अवस्थित थियो । यरूशलेम यहूदाको राजधानी सहर थियो ।
diff --git a/content/20/12.md b/content/20/12.md
new file mode 100644
index 0000000..bd5217f
--- /dev/null
+++ b/content/20/12.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# कोरेस
+
+यो नामलाई [२०:११](20/11) मा कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# यहूदा
+
+यहूदाको बारेमा [२०:११](20/11) मा भएको टिप्पणीलाई हेर्नुहोस् ।
+
+# यहूदामा फर्केर जा
+
+किनकि धेरैजसो यहूदीहरू यहूदा छोडेका मानिसहरूका छोराछोरीहरू र नातिनातिनीहरू थिए, तिनीहरू पहिला कहिल्यै यहूदामा बसेका थिएनन् । केही भाषाहरूमा यसरी भन्‍नु बढि मिल्ने हुन सक्छ, “यहूदामा जान ।”
+
+# उनले तिनीहरूलाई मन्दिरको पुनर्निर्माण गर्नको लागि पैसा पनि दिए !
+
+यो वाक्यले फारसीहरूको राजा कोरेसले यहूदीहरूलाई तिनीहरूको मन्दिरको पुनर्निर्माण गर्नको लागि पैसा दिने जस्तो उदेकलाग्दो तथ्यलाई जोड दिन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# सत्तरी वर्ष
+
+यसलाई अक्षरमा पनि लेख्‍न सकिन्थ्योः “७० वर्ष ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
+
+# निर्वासन
+
+तपाईंले यो शब्दलाई [२०:०९](20/09) मा कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# फर्के
+
+अर्थात, “फिर्ता गए ।” केही भाषाहरूले यसरी बताउन रोज्‍न सक्छन्, “गए” किनकि यी मानिसहरूमध्ये धेरैजसो पहिला कहिल्यै यरूशलेममा गएका थिएनन् ।
diff --git a/content/20/13.md b/content/20/13.md
new file mode 100644
index 0000000..dfab8d4
--- /dev/null
+++ b/content/20/13.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# मानिसहरू
+
+अर्थात, याकूबको सन्तान, इस्राएलीहरू, जसलाई अब यहूदीहरू भनिन्थ्यो ।
+
+# पर्खाल
+
+यो पर्खाल धेरै मोटो(२.५ मिटर) थियो र यसलाई आक्रमणकारीहरूबाट सहरलाई जोगाउन बनाइएको थियो ।
+
+# एकचोटि फेरि
+
+केही भाषाहरूमा यसलाई यसरी अनुवाद गर्न आवश्‍यक हुन सक्छ, “अब” वा, “जसरी तिनीहरूका पूर्खाहरूले गरेका थिए” वा, “निर्वासन अगाडि भए अनुसार ।”
+
+# मन्दिरमा आराधना गर्दै
+
+तिनीहरूले यहवे, एकमात्र साँचो परमेश्‍वरलाई तिनीहरूले पुनर्निर्माण गरेका मन्दिरमा आराधना गरे ।
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/21/01.md b/content/21/01.md
new file mode 100644
index 0000000..f430123
--- /dev/null
+++ b/content/21/01.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# परमेश्‍वरले संसारलाई सृष्‍टि गर्नुभएको बेलामा नै
+
+संयोजक शब्दहरू “बेलामा नै”ले परमेश्‍वरले पापरहितको सिद्ध संसारलाई बनाउनुभएको कुरा र मानिसहरूलाई पापबाट बचाउन मसिहलाई पठाउने उहाँको पहिले देखि नै भएको योजनाको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# सर्पको टाउको कुच्‍च्याउनु
+
+विषालु सर्पको टाउको नकुच्‍च्याएसम्म, सर्पले कसैलाई अझैपनि डस्‍न सक्छ । “कुच्‍च्याउनु”को लागि यस्तो शब्दको प्रयोग गर्नुहोस् जसले त्यसको टाउको नाश भयो भन्‍ने कुरालाई सञ्‍चार गर्छ ।
+
+# सर्प ... शैतान थियो
+
+शैतानले हव्‍वासँग सर्पको रूपमा कुरा गर्‍यो । यसको अर्थ त्यो अहिले सर्प भएको छ भन्‍ने चाहिँ होइन । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “सर्प ... शैतानको एउटा रूप थियो ।”
+
+# जसले हव्‍वालाई छल्यो
+
+अर्थात, “जसले हव्‍वालाई झूट बोल्यो ।” सर्पले परमेश्‍वरले भन्‍नुभएको करामा हव्‍वालाई शङ्‍का गर्न लगाएर र तिनीलाई परमेश्‍वरलाई अनाज्ञापालन गराउनलाई छलेर झूट बोल्यो ।
diff --git a/content/21/02.md b/content/21/02.md
new file mode 100644
index 0000000..b054e75
--- /dev/null
+++ b/content/21/02.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# उनीद्वारा
+
+अर्थात, “उनका सन्तानहरूमध्ये कुनै एकजनाको कारण ।”
diff --git a/content/21/03.md b/content/21/03.md
new file mode 100644
index 0000000..fccf9e8
--- /dev/null
+++ b/content/21/03.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# मोशाजस्तै अगमवक्ता
+
+मोशाजस्तै हुनलाई, भविष्‍यको अगमवक्तासँग परमेश्‍वरका मानिसहरूलाई डोहोर्‍याउन र उद्धार गर्नलाई उहाँबाट ठूलो अधिकार पाएको हुनुपर्थ्यो ।
diff --git a/content/21/04.md b/content/21/04.md
new file mode 100644
index 0000000..9954317
--- /dev/null
+++ b/content/21/04.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# उनका आफ्नै सन्तानहरू
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “दाऊदको आफैँको एउटा प्रत्यक्ष सन्तान ।”
diff --git a/content/21/05.md b/content/21/05.md
new file mode 100644
index 0000000..9bf1872
--- /dev/null
+++ b/content/21/05.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# ... जस्तो हुने थिएन
+
+नयाँ करार साँच्‍चै प्रभावकारी हुने थियो । मानिसहरूले साँच्‍चै परमेश्‍वरलाई चिन्‍ने थिए, तिनीहरू साँच्‍चिकै उहाँका मानिसहरूको रूपमा रहने थिए, र उहाँलाई विश्‍वास गर्नेहरूको लागि मसिहको एकपटकको आफ्नै बलिदानको आधारमा उहाँले तिनीहरूका पापहरूलाई पूर्ण रूपले क्षमा गरिदिनुहुने थियो ।
+
+# यो तिनीहरूका हृदयहरूमा उहाँका नियमहरू लेख्‍ने जस्तै हुने थियो
+
+यहवेको व्यवस्था केवल ढुङ्‍गामा लेखिनुको साटोमा बरु तिनीहरूको एक हिस्सा हुने थियो । यहाँ “हृदय”ले “भावनाहरू” वा “दिमाग”लाई जनाउँछ । वैकल्पिक अनुवादः “मेरो व्यवस्था तिनीहरूको सोचाईहरू र भावनाहरूको एक हिस्सा हुनेछ” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]])
+
+# तिनीहरूको हृदयहरूमा उहाँको नियम लेख्दै
+
+यो एउटा अलङ्‌कार हो जसको अर्थ हुन्छ, “उहाँका मानिसहरूलाई उहाँका नियमहरू बुझ्‍नलाई सहायता गर्नलाई र उहाँलाई आज्ञापालन गर्नलाई दिलोज्यानले चाहना गर्नलाई ।” यदि सम्भव हुन्छ भने, तिनीहरूका हृदयहरूमा लेखेको भनेर झलक दिने तस्वीरलाई कायम राख्नुहोस्, किनकि यो उहाँले इस्राएलीहरूका लागि उहाँको व्यवस्थालाई ढुङ्‍गाको पाटिमा लेख्‍नुभएको तरिकासँग विपरीतमा छ । यदि त्यो सम्भव छैन भने, तपाईंले केवल अर्थलाई मात्र अनुवाद गर्न पनि सक्‍नुहुन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
+
+# उहाँका मानिसहरू हुनु
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँका विशेष मानिसहरू हुन” वा, “उहाँका कृपा प्राप्‍त मानिसहरू हुन ।”
diff --git a/content/21/06.md b/content/21/06.md
new file mode 100644
index 0000000..857092b
--- /dev/null
+++ b/content/21/06.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# सिद्ध अगमवक्ता
+
+मसिह परमेश्‍वरको आज्ञापालनमा एक सिद्ध अगमवक्ता हुनुहुने थियो, जसले परमेश्‍वरले दिनुभएको हरेक वचन मानिसहरूलाई दिनुहुने थियो । उहाँले मानिसहरूलाई परमेश्‍वरलाई चिन्‍न र बुझ्‍न सहायता गर्नुभएर परमेश्‍वरलाई मानिसहरूकहाँ सिद्ध रूपले प्रस्तुत गर्नुहुने थियो ।
diff --git a/content/21/07.md b/content/21/07.md
new file mode 100644
index 0000000..fb9e5e1
--- /dev/null
+++ b/content/21/07.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तापनि
+
+संयोजक शब्द “तापनि”ले इस्राएली पूजाहारीहरूको काम र मसिहले पूजाहारीको रूपमा गर्नुहुने कामको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# सिद्ध मुख्य पूजाहारी
+
+अरू मुख्‍य पूजाहारीहरूको विपरीतमा, मसिहले कहिल्यै पाप गर्नुहुने थिएन, र उहाँले मानिसहरूका सबै पापहरूलाई सधैँका लागि हटाउनुहुने थियो ।
+
+# आफैलाई दिनुहुने थियो
+
+अर्थात, “आफैँलाई मारिनलाई स्वीकृति दिनुहुने थियो ।”
+
+# एउटा सिद्ध बलिदान
+
+अर्थात, “एउटा बलिदान जसमा कुनै खोट वा असिद्धता छैन ।”
diff --git a/content/21/08.md b/content/21/08.md
new file mode 100644
index 0000000..0edcd8a
--- /dev/null
+++ b/content/21/08.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तर मसिह
+
+संयोजक शब्द “तर”ले राज्य र अरू राजाहरूका प्रस्तुति र मसिहको राज्य र उहाँको राजाको रूपमा हुने प्रस्तुतिको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# सारा संसार
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “सबैतिर भएका सबैजना ।”
diff --git a/content/21/09.md b/content/21/09.md
new file mode 100644
index 0000000..402cfa8
--- /dev/null
+++ b/content/21/09.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# मलाकी
+
+मलाकी पुरानो करारको अन्तिम अगमवक्ता थिए ।
+
+# मसिह एक कन्याबाट जन्मिएको हुनुहुने थियो
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “एक कन्याले मसिहलाई जन्म दिने थिइन् ।”
+
+# कन्या
+
+केही प्राचीन संस्करणहरूले र केही समकालीन संस्करणहरूले यसरी अनुवाद गर्छन्, “कन्याले गर्भधारण गर्नेछिन्,” र अन्यले भने यसरी अनुवाद गर्छन्, “एक जवान स्‍त्रीले गर्भधारण गर्नेछिन् ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
+
+# मीका
+
+मीका पुरानो करारको एक अगमवक्ता थिए जसले यशैया जस्तै गरी मसिह आउनु भन्दा ८०० वर्ष अगाडि परमेश्‍वरबाटका उनका सन्देशहरू बताए ।
diff --git a/content/21/10.md b/content/21/10.md
new file mode 100644
index 0000000..444972a
--- /dev/null
+++ b/content/21/10.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# कैदीहरूलाई स्वतन्‍त्र पार्न
+
+अर्थात, “तिनीहरूलाई स्वतन्‍त्र पार्न जो अन्यायपूर्वक झ्यालखानामा राखिएका छन् ।” यसले मानिसहरूलाई पापको बन्धनबाट स्‍वतन्‍त्र पार्ने कुरालाई जनाएको पनि हुन सक्छ ।
+
+# सुन्‍न, हेर्न, बोल्न, वा हिँड्न सक्दैनथे
+
+यसो भन्‍नु बढि ठीक हुन सक्छ, “सुन्‍न सक्दैनथे, हेर्न सक्दैनथे, बोल्न सक्दैनथे, वा हिँड्न सक्दैनथे ।” केही भाषाहरूमा यी अवस्थाहरूको लागि खास शब्दहरू हुन्छन, जस्तै, “बहिरो” र “अन्धो ।”
diff --git a/content/21/11.md b/content/21/11.md
new file mode 100644
index 0000000..81860ed
--- /dev/null
+++ b/content/21/11.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# जकरिया
+
+जकरिया पुरानो करारको एकजना अगमवक्ता थिए जसले परमेश्‍वरका मानिसहरू बेबिलोनमा निर्वासनबाट प्रतिज्ञाको भूमिमा फर्के पश्‍चात तिनीहरूसँग बोले । यो मसिह आउनु भन्दा लगभग ५०० वर्ष अगाडि थियो ।
+
+# तीस चाँदिका सिक्‍काहरू
+
+त्यो समयमा, यी हरेक सिक्‍का एउटा व्यक्तिले चार दिनमा कमाउन सक्‍ने ज्याला बराबरको थियो ।
+
+# उहाँका वस्‍त्रहरूको लागि गोला हाले
+
+अर्थात, “उहाँका वस्‍त्रहरू कसले जित्‍ने भनेर निश्‍चय गर्न दाउको खेल खेल्‍ने ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-unknown]])
diff --git a/content/21/12.md b/content/21/12.md
new file mode 100644
index 0000000..71a20d7
--- /dev/null
+++ b/content/21/12.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# घोच्‍नु
+
+मानिसहरूले मसिहलाई धारीलो हतियारले घोप्‍ने थिए ।
+
+# उहाँले कुनै गल्ती नगर्नुभएको भएतापनि
+
+संयोजक शब्द “भएतापनि”ले जुन किसिमले मसिहलाई मारियो, त्यस कुरालाई उहाँको निर्दोषपनासँग विपरीत भएको देखाउँछ । एउटा निर्दोष, पापरहित मानिस त्यस्तो निर्दयी ढङ्‍गले मारिनलाई अपेक्षा गरिँदैन । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/21/13.md b/content/21/13.md
new file mode 100644
index 0000000..b0a45a6
--- /dev/null
+++ b/content/21/13.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# तर उहाँ मर्नुहुने थियो
+
+संयोजक शब्द “तर”ले मसिहको सिद्धतालाई अरू मानिसहरूको पापहरूको दण्ड स्वरूप भएको उहाँको मृत्युसँग विपरीत भएको देखाउँछ । एउटा सिद्ध मानिस अरू मानिसहरूको पापको लागि मर्ने थियो भनेर अपेक्षा गरिँदैन । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
diff --git a/content/21/14.md b/content/21/14.md
new file mode 100644
index 0000000..72a814f
--- /dev/null
+++ b/content/21/14.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# मसिहलाई मरेकाहरूबाट बौराउनुहुनेछ
+
+अर्थात, “मसिहलाई फेरि जीवित हुने तुल्याउनुहुने थियो ।”
+
+# नयाँ करार बनाउन
+
+अर्थात, “नयाँ करारलाई प्रभावमा ल्याउनलाई ।”
diff --git a/content/21/15.md b/content/21/15.md
new file mode 100644
index 0000000..4507d89
--- /dev/null
+++ b/content/21/15.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तर मसिह ती कुनै अगमवक्ताहरूको समयमा आउनुभएन
+
+संयोजक शब्द “तर”ले अगमवक्ताहरूलाई मसिहको बारेमा दिइएका धेरै अगमवाणीहरूलाई मसिह तिनीहरूको जीवनकालमा नआउनुभएको कुरासँग विपरीत भएको देखाउँछ । अगमवक्ताहरूको जीवनकालमा त्यति धेरै विस्तृत विवरण दिइनु र मसिह आउनुहुने चाहिँ त्यसको ४०० वर्ष पश्‍चात मात्रै हुने भनेर अपेक्षा गरिँदैन । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/grammar-connect-words-phrases]])
+
+# यी अगमवाणीहरूका अन्तिम-अन्तिम अगमवाणीको ४०० वर्ष भन्दा बढि समय पछि, एकदम ठिक समयमा
+
+यो मसिह आउनु भन्दा अगाडि के भयो भनेर बताउने पृष्‍ठभूमि जानकारी हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# ४०० वर्ष
+
+यसलाई अक्षरमा पनि लेख्‍न सकिन्छः “चार सय वर्ष ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
+
+# संसारमा
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “संसारका मानिसहरूकहाँ ।” मसिह केवल यहूदीहरूकहाँ मात्र पठाइनुहुने थिएन, तर सबै मानिसहरूकहाँ पठाइनुहुने थियो ।
diff --git a/content/22/01.md b/content/22/01.md
new file mode 100644
index 0000000..9cdb0a2
--- /dev/null
+++ b/content/22/01.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# उहाँका मानिसहरू
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “इस्राएलीहरू, उहाँका मानिसहरू” वा “यहूदीहरू, उहाँका मानिसहरू ।” यी मानिसहरू को थिए भनेर बुझिएन भने मात्रै थपिएको जानकारीलाई समावेश गर्नुहोस् ।
+
+# ४०० वर्ष बितेर गयो
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “४०० वर्ष बित्यो” वा “४०० वर्ष भएको थियो ।” पुरानो करारको अन्तिम अगमवक्ता, मलाकीको समय देखि उता ४०० वर्ष बितिसकेको थियो ।
+
+# जहिले उहाँले तिनीहरूसँग बोल्नुभएन
+
+अर्थात, “जुन अवधिमा परमेश्‍वरले उहाँका मानिसहरूको लागि अगमवक्ताहरूलाई कुनै पनि सन्देशहरू दिनभएन ।”
diff --git a/content/22/02.md b/content/22/02.md
new file mode 100644
index 0000000..5d6c65e
--- /dev/null
+++ b/content/22/02.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# स्वर्गदूत
+
+यसले [२२:०१](22/01) मा जकरियाकहाँ आएका स्वर्गदूतलाई जनाउँछ ।
+
+# उनलाई पवित्र आत्माले भर्न
+
+अर्थात, “उनलाई पवित्र आत्माद्वारा बुद्धि र शक्ति दिन ।”
diff --git a/content/22/04.md b/content/22/04.md
new file mode 100644
index 0000000..bfb6c4c
--- /dev/null
+++ b/content/22/04.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# एलीशिबा
+
+तिनी जकरियाकी पत्‍नी थिइन् । एकजना स्वर्गदूतले जकरियालाई बताए कि एलीशिबाले एउटा छोरोलाई जन्माउने थिइन् ।
+
+# छ महिना देखि गर्भवती
+
+कि त तिनी छ महिना पहिले देखि नै गर्भवती भइसकेकी थिइन् वा तिनी तिनको गर्भावस्थाको छैटौँ महिनामा थिइन् ।
+
+# गर्भवती
+
+गर्भावस्थाको बारेमा कुरा गर्न विभिन्‍न भाषाहरूको विभिन्‍न उपमाहरू हुन्छन्, जस्तै “तिनको पेटमा बच्‍चा थियो” वा, “तिनी दुई जिउकी थिइन्” वा, “तिनले पेट बोकेकी थिइन् ।” केही भाषाहरूको यसको बारेमा नम्र शैलीमा कुरा गर्ने विशेष तरकाहरू हुन्छन्, जस्तै, “तिनले अपेक्षा गरिरहेकी थिइन् ।” यस्तो एउटा अभिव्यक्तिको प्रयोग गर्नुहोस् जुन पाठकहरूलाई शर्म लाग्‍ने नहोस् ।
+
+# एलीशिबाको नातेदार
+
+धेरै अनुवादहरूले भन्छन्, “काका, मामा, वा फुपूको छोरी”, तर यहाँ हामी यी दुई स्‍त्रीहरू एक अर्कासँग ठ्याक्‍कै कसरी सम्बन्धित थिए भनेर जान्दैनौँ । “नातेदार,” वा, “कुटुम्ब” वा, “काका, मामा, वा फुपूको छोरी” भनेर बताउने कुनै एउटा सामान्य शब्द चलाउन सकिन्छ ।
+
+# मगनी भएकी थिइन्
+
+अर्थात, “दिनलाई प्रतिज्ञा भएको थियो ।”
diff --git a/content/22/05.md b/content/22/05.md
new file mode 100644
index 0000000..b821a8a
--- /dev/null
+++ b/content/22/05.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# यो कसरी हुन सक्छ
+
+अर्थात, “म कसरी गर्भवती हुन सक्छु ?” मरियमले स्वर्गदूतका वचनहरूको सत्यतामा शङ्‍का गरिरहेकी थिइनन्, तर त्यो कसरी हुने थियो भनेर सोधिरहेकी थिइन् ।
+
+# पवित्र आत्मा तिमीमाथि आउनुहुनेछ, र परमेश्‍वरको शक्ति तिमीमाथि आउनेछ
+
+त्यहि कुरालाई भन्‍ने त्यहाँ दुई तरिकाहरू छन्ः “परमेश्‍वरको शक्तिद्वारा, पवित्र आत्माले तिमीलाई आश्‍चर्यमयी ढङ्‍गले गर्भवती हुने तुल्याउनुहुनेछ ।” यो कुरा पक्‍का गर्नुहोस् कि यो वाक्यको अनुवादले त्यहाँ कुनै शारीरिक सम्पर्क भएको थियो भनेर सुनाएको जस्तो नहोस् । यो आश्‍चर्यकर्म थियो ।
+
+# बालक पवित्र हुनुहुनेछ
+
+“पवित्र” शब्दको अर्थ यहाँ बालक परमेश्‍वरको हुनेछ भन्‍ने हुन्छ ।
diff --git a/content/22/06.md b/content/22/06.md
new file mode 100644
index 0000000..714aa8f
--- /dev/null
+++ b/content/22/06.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# एलीशिबा
+
+एलीशिबाको बारेमा [२२:04](22/04) मा भएको टिप्पणीलाई हेर्नुहोस् ।
+
+# तिनी भित्र बालक उफ्रियो
+
+मरियमले एलीशबालाई गरेको अभिवादनको प्रतिक्रियामा एलीशिबाको गर्भमा बालक अचानक चल्यो ।
+
+# जे परमेश्‍वरले तिनीहरूका लागि गर्नुभएको थियो
+
+यसले दुवै स्‍त्रीहरू परमेश्‍वरको अलौकिक मध्यस्थताद्वारा गर्भवती भएका थिए भन्‍ने वास्तविकतालाई जनाउँछ । मरियमले कुनै पुरुषसँगको सम्बन्ध बिना नै गर्भधारण गरेकी थिइन्, र एलीशिबाले तिनको सन्तान जन्माउन सक्‍ने उमेर नाघिसके पछि जकरियाको बालकलाई गर्भधारण गरेकी थिइन् ।
diff --git a/content/22/07.md b/content/22/07.md
new file mode 100644
index 0000000..13f4f03
--- /dev/null
+++ b/content/22/07.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# एलीशिबा
+
+एलीशिबाको बारेमा [२२:04](22/04) मा भएको टिप्पणीलाई हेर्नुहोस् ।
+
+# परमेश्‍वरको प्रशंसा गर
+
+अर्थात, “हामी सबैले परमेश्‍वरको प्रशंसा गर्नुपर्छ ।”
+
+# अगमवक्ता
+
+अर्थात, “धेरै महत्त्वपूर्ण अगमवक्ता ।” यूहन्‍ना ती अगमवक्ता हुने थिए जसलाई पुरानो करारका अगमवक्ताहरूले मसिह भन्दा अगाडि आउने थिए भनेर भविष्‍यवाणी गरेका थिए ।
+
+# सर्वोच्‍च परमेश्‍वर
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “परमेश्‍वर जो सबैकुरा भन्दा महान् हुनुहुन्छ” वा, “परमेश्‍वर जसले सबैकुरामाथि शासन गर्नुहुन्छ ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/23/01.md b/content/23/01.md
new file mode 100644
index 0000000..05b9780
--- /dev/null
+++ b/content/23/01.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# उनी जान्दथे कि त्यो उनको बालक थिएन
+
+अर्थात, “उनी जान्दथे कि उनी त्यो व्यक्ति थिएनन् जसले तिनीलाई गर्भवती बनाएको थियो ।”
+
+# मरियमलाई शर्ममा पार्न
+
+अर्थात, “मरियमलाई सार्वजनिक रूपले अपमानित बनाउनलाई” वा “मरियमलाई सार्वजनिक रूपले शर्ममा पार्नलाई ।” मरियम एक व्यभिचारिणी जस्तो देखिए तापनि, योसेफ तिनीप्रति दयालु थिए ।
+
+# तिनीसँग गुप्‍तमा सम्बन्धविच्छेद गर्न
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “अरूहरूलाई कारण नबताइकन तिनीसँग सम्बन्धविच्छेद गर्न,” वा, “अरूहरूलाई तिनको गर्भावस्थाको बारेमा नबताइकन तिनीसँग सम्बन्धविच्छेद गर्न ।” किनकि योसेफ धार्मिक मानिस थिए, उनले त्यो परिस्थितिलाई सबैभन्दा उत्तम तरिकाले सुल्झाउन चाहन्थे, जुन भनेको यस संस्कारमा तिनीसँग गुप्‍तमा सम्बन्धविच्छेद गर्नु नै हुन्थ्यो ।
+
+# तिनीसँग सम्बन्धविच्छेद गर्नु
+
+केही भाषाहरूको लागि यसरी बताउनु बेस हुन्छ, “तिनीहरूको मगनी रद्ध गर्न ।” योसेफ र मरियम एक अर्कासँग मगनी भएका थिए वा, “विवाह हुनका लागि बाचा गरिएका थिए ।” तर यहूदी संस्कारमा कुनै मगनीलाई रद्ध गर्नलाई छोडपत्रको आवश्‍यक थियो ।
+
+# एउटा सपनामा
+
+अर्थात, “जब उनी निदाएका र सपना देखिरहेका थिए ।”
diff --git a/content/23/02.md b/content/23/02.md
new file mode 100644
index 0000000..3e1744f
--- /dev/null
+++ b/content/23/02.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# मरियमलाई तिम्री पत्‍नीको रूपमा स्वीकार गर्न नडराऊ
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिमीले मरियमलाई विवाह गर्नुहुँदैन भनेर सोच्‍नलाई छोड” वा, “मरियमलाई तिम्री पत्‍नीको रूपमा पाउनलाई नहिचकिचाऊ ।”
+
+# पवित्र आत्माबाटको हुनुहुन्छ
+
+अर्थात, “पवित्र आत्माको एउटा आश्‍चर्यकर्मद्वारा गर्भधारण हुनुभएको थियो ।”
diff --git a/content/23/03.md b/content/23/03.md
new file mode 100644
index 0000000..4fab8da
--- /dev/null
+++ b/content/23/03.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# उनी तिनीसँग सुतेनन्
+
+अर्थात, “उनले तिनीसँग शारीरिक सम्बन्ध राखेनन् ।” बालकको जन्म नहोऊञ्‍जेलसम्म उनले तिनीलाई कन्या अवस्थामा नै राखे ।
diff --git a/content/23/04.md b/content/23/04.md
new file mode 100644
index 0000000..5406825
--- /dev/null
+++ b/content/23/04.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# जब मरियमले बालकलाई जन्माउने समय नजिक आयो
+
+अर्थात, “जब मरियमको गर्भावस्थाको अन्तिम समयको नजिकै भयो ।”
+
+# रोमी अधिकारीहरू
+
+त्यो समयमा रोमले इस्राएललाई कब्जा गरेर त्यसमाथि शासन गर्थ्यो ।
+
+# सबै मानिसहरूलाई गणना गर्न
+
+अर्थात, “तिनीहरूको नामहरू एउटा सूचीमा लेख्‍न ।” तिनीहरूले यो काम शायद मानिसहरूलाई कर तिर्न लगाउन गरेका थिए ।
diff --git a/content/23/05.md b/content/23/05.md
new file mode 100644
index 0000000..9a7e1d3
--- /dev/null
+++ b/content/23/05.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# तिनीहरूको लागि बस्‍ने ठाउँ भएन
+
+अर्थात, “तिनीहरूलाई बस्‍नलाई सामान्य ठाउँहरूमा स्थान भएन ।” किनकि बेथलेहेममा त्यो समयमा यति धेरै खचाखच भएको थियो, पाहुनाहरू बस्‍न आउने कोठाहरू पहिले नै मानिसहरूले भरिएका थिए ।
+
+# जुन ठाउँमा पशुहरूलाई राखिन्थ्यो
+
+यो ठाउँ चाहिँ पशुहरूको लागि वास दिनलाई थियो, मानिसहरूलाई राख्‍ने ठाउँ थिएन । यसलाई त्यो शब्द चलाएर अनुवाद गर्नुहोस् जुन साधारणतया पशुहरूलाई राख्‍ने ठाउँको लागि प्रयोग गरिन्छ ।
+
+# खानेकुरा खुवाउने डुँड
+
+अर्थात, “जनावरको चारो खाने बाकस” वा, “जनावरहरूलाई चारो खुवाउने काठको वा ढुङ्‍गाको बाकस ।” बालकलाई सुताउने ठाउँ नरम बनाउनलाई बाकसमा पराल हालेको हुन सक्छ ।
diff --git a/content/23/06.md b/content/23/06.md
new file mode 100644
index 0000000..7c9ac57
--- /dev/null
+++ b/content/23/06.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तिनीहरूका बथानहरूलाई पहरेदारी गरिरहेका
+
+“बथान” भनेको एक झुण्ड भेडाहरू हो । गोठालाहरूले तिनीहरूका भेडाहरूको हेरविचार गरिरहेका थिए, र तिनीहरूलाई हानी वा चोरी हुनबाट जोगाइरहेका थिए ।
+
+# एकजना चम्किलो स्वर्गदूत
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “चहकिलो ज्योतिले घेरिएका एकजना स्‍वर्गदूत ।” चम्किलो ज्योति रातको अन्धकारको तुलनामा अझ बढि उज्यालो देखिएको हुनुपर्छ ।
+
+# तिनीहरू भयभीत भए
+
+अलौकिक स्वर्गदूतको स्वरूप एकदमै डरलाग्दो थियो ।
+
+# नडराओ
+
+यसको अर्थ प्राय यस्तो हुन्छ, “डराउन छोड ।” स्वर्गदूतलाई देख्‍दा गोठालाहरू धेरै डराएका थिए, त्यसैले तिनले तिनीहरूलाई डराउन आवश्‍यक थिएन भनेर बताउँदै थिए ।
diff --git a/content/23/07.md b/content/23/07.md
new file mode 100644
index 0000000..bde5c8c
--- /dev/null
+++ b/content/23/07.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+स्वर्गदूतले बोल्न जारी राखे ।
+
+# कपडाहरूमा बेह्रिएको
+
+त्यस बेलाको चलनमा नवजात शिशुहरूलाई लामा कपडाहरूले कसिलोसँग बेह्रिन्थ्यो । यसो भन्‍नु आवश्‍यक हुन सक्छ, “चलनचल्ती अनुसार, लामा कपडाहरूमा बेह्रिएको ।”
+
+# खुवाउने डुँड
+
+अर्थात, “जनावरलाई चारो खुवाउने बाकस ।” तपाईंले [२३:०५](23/05) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, त्यो पनि हेर्नुहोस् ।
+
+# स्वर्गदूतहरूले भरियो
+
+यसको अर्थ त्यहाँ यति धेरै स्वर्गदूतहरू थिए कि तिनीहरूले आकाशै भरेको जस्तो देखियो ।
+
+# सबै आदर-सम्मान परमेश्‍वरलाई होस्
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “हामी सबैले परमेश्‍वरलाई सम्मान गरौँ !” वा, “हाम्रा परमेश्‍वर सबै सम्मान पाउन योग्य हुनुहुन्छ !” वा, “हामी सबैले परमेश्‍वरलाई सम्मान दिन्छौँ !”
+
+# पृथ्‍वीमा शान्ति
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “पृथ्वीमा शान्ति होओस् ।”
+
+# उहाँले अनुग्रह गर्नुहुने मानिसहरूलाई
+
+यसलाई यसरी अनुवाद सकिन्छ, “ती मानिसहरूलाई जसलाई परमेश्‍वरले निगाह, खुशी, वा असल अभिप्रायका साथ हेर्नुहुन्छ ।”
diff --git a/content/23/08.md b/content/23/08.md
new file mode 100644
index 0000000..82c57cd
--- /dev/null
+++ b/content/23/08.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# तिनीहरूले सुनेका र देखेका सबैकुराहरू
+
+यसले नवजात मसिह स्वयम्‌लाई देखेको कुरा र महिमामय स्वर्गदूतहरू र तिनीहरूको अचम्मलाग्दो सन्देशलाई समेट्छ ।
diff --git a/content/23/09.md b/content/23/09.md
new file mode 100644
index 0000000..c39a2bc
--- /dev/null
+++ b/content/23/09.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तिनीहरूले ताराहरूको अध्य्यन गरे
+
+यी मानिसहरूले मसिहको जन्मको बारेमा भविष्‍यवाणी गर्ने पुरानो करारका अगमवक्ताहरूको लेखोटहरू पनि पाएका हुन सक्छन् ।
+
+# एउटा अनौठो तारा
+
+तिनीहरूले देखेका तारा सामान्य तारा थिएन । यो येशूको जन्मको समयमा देखा परेको केही कुरा थियो ।
+
+# बालक
+
+ती मानिसहरू बेथलेहेममा आइपुग्दा एक वा दुई वर्ष जति बितिसकेको थियो । येशू अब बालक शिशु हुनुहुन्‍न थियो ।
+
+# घर
+
+उहाँहरू अब पशुहरूलाई राख्‍ने ठाउँमा बसिरहनुभएको थिएन जहाँ उहाँ जन्मनुभएको थियो ।
diff --git a/content/23/10.md b/content/23/10.md
new file mode 100644
index 0000000..0edba78
--- /dev/null
+++ b/content/23/10.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# शिर झुकाए
+
+अर्थात, “जमिनसम्मै तल झुके ।” त्यो समयमा, यो महान् आदर वा भक्ति देखाउने चलन अनुसारको तरिका थियो ।
+
+# महँगो
+
+अर्थात, “धेरै बहुमूल्य ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/24/01.md b/content/24/01.md
new file mode 100644
index 0000000..cc6997d
--- /dev/null
+++ b/content/24/01.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# उजाडस्थान
+
+अर्थात, “मरुभूमि” वा, “एउटा दुर्गम, मरुभूमि जस्तो ठाउँ ।” यस क्षेत्रमा थोरै मानिसहरू बसेका हुन्थे ।
+
+# जङ्‍गली मह
+
+यो मह उजाडस्थानमा भएका मौरीहरूले प्राकृतिक रूपमा गरेको उत्पादन थियो; यो मानिसहरूले घरमा पालेर बनाएको कुरा थिएन । यदि “मह” शब्दलाई मानिसहरूले त्यसरी नै बुझ्छन् भने, तपाईंले “जङ्‍गली” भनिरहनु आवश्‍यक छैन ।
+
+# सलहहरू
+
+तिनीहरू धेरै ठूला फट्याङ्‍ग्राहरू जस्तै ठूला, उफ्रँदै हिँड्ने कीराहरू थिए जसका पखेटा हुन्थे । मरुभुमिमा बस्‍ने केही मानिसहरूले यिनीहरूलाई खान्छन् ।
+
+# ऊँटको रौँहरूबाट बनाइएको लुगाहरू
+
+अर्थात, “ऊँटको रौँहरूबाट बनाइएको खस्रो लुगाहरू ।” यी लुगाहरू मरुभूमिमा अरू लुगाहरू झैँ छिट्टै फाट्दैनन् ।
+
+# ऊँटको रौँ
+
+ऊँट भनेको धेरै खस्रो रौँ भएको जनावर हो । मानिसहरूले त्यसबाट लुगाहरू बनाउन सक्थे । यसलाई “जनावरको खस्रो रौँ” भनेर अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो ।
diff --git a/content/24/02.md b/content/24/02.md
new file mode 100644
index 0000000..e6d3247
--- /dev/null
+++ b/content/24/02.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# उजाडस्थान
+
+तपाईंले यो शब्दलाई [२४:०१](24/01) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# पश्‍चात्ताप गर
+
+यसो भन्‍नु बढि राम्रो हुन सक्छ, “तिमीहरूका पापहरूबाट पश्‍चात्ताप गर ।”
+
+# परमेश्‍वरको राज्य नजिकै छ
+
+अर्थात, “परमेश्‍वरको राज्य देखा पर्नलाई तयार छ” वा, “परमेश्‍वरको राज्य चाँडै आउनेछ ।” यसले मानिसहरूमाथि परमेश्‍वरको शासनलाई जनाउँछ । यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “परमेश्‍वरको राज सुरु हुन लागेको छ” वा, “परमेश्‍वरले चाँडै हामीमाथि राजाको रूपमा शासन गर्नुहुनेछ ।”
diff --git a/content/24/03.md b/content/24/03.md
new file mode 100644
index 0000000..ecc83be
--- /dev/null
+++ b/content/24/03.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# तिनीहरूका पापबाट पश्‍चात्ताप गरे
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरूका पापहरूका खातिर पश्‍चात्ताप गरे” वा, “तिनीहरूका पापहरूको बारेमा तिनीहरूका विचारहरू बदले” वा, “तिनीहरूका पापहरूबाट फर्के ।”
+
+# पश्‍चात्ताप गरेनन्
+
+अर्थात, “तिनीहरूका पापहरूबाट फर्केनन् ।”
+
+# तिनीहरूका पापहरू स्वीकार गर्न
+
+स्वीकार्नु भनेको केही कुरा सत्य हो भनेर मान्‍नु हो । यी अगुवाहरूले तिनीहरूले पाप गरेका थिए भनेर मानिलिन चाहँदैनथे । यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “तिनीहरूले पाप गरेका थिए भनेर स्वीकार्न ।”
diff --git a/content/24/04.md b/content/24/04.md
new file mode 100644
index 0000000..36e0a0a
--- /dev/null
+++ b/content/24/04.md
@@ -0,0 +1,31 @@
+# तिमी विषालु सर्पहरू
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिमीहरू झूट बोल्ने विषालु सर्पहरू जस्तै छौ !” यूहन्‍नाले तिनीहरूलाई विषालु सर्पहरू भनिरहेका थिए किनकि तिनीहरू खतरनाक र छलपूर्ण थिए ।
+
+# हरेक रूख जसले असल फल फलाउँदैन
+
+यूहन्‍नाले वास्तवमै रूखहरूका बारेमा कुरा गरिरहेका छैनन् । यो एउटा अभिव्यक्ति हो जसले असल फललाई असल कामहरू र परमेश्‍वरबाट आउने स्वभावहरूसँग तुलना गर्छ ।
+
+# उहाँले काट्नुहुनेछ ... तिनीहरूलाई आगोमा फाल्नुहुनेछ
+
+यसको अर्थ हुन्छ, “उहाँले तिनीहरूको न्याय गर्नुहुनेछ ... तिनीहरूलाई दण्ड दिनुहुनेछ ।”
+
+# यूहन्‍नाले पूरा गरे
+
+अर्थात, परमेश्‍वरको सन्देशवाहकले जे गर्नेछन् भनेर अगमवक्ताले बताएका थिए सो “यूहन्‍नाले गरिरहेका थिए” ।
+
+# हेर
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो “हेर र देख” वा, “ध्यान देओ !”
+
+# मेरो सन्देशवाहक
+
+अर्थात, “म, यहवेले, मेरो सन्देशवाहकलाई पठाउनेछु ।” केही भाषाहरूमा यो वाक्यको लागि अप्रत्यक्ष उद्धरणको प्रयोग गर्नु बढि स्वभाविक हुन सक्छ, जस्तैः “यशैया अगमवक्ताले परमेश्‍वरले उहाँको सन्देशवाहकलाई पठाउनुहुने थियो भन्दा जे भनेर भविष्‍यवाणी गरे ।”
+
+# तपाईंको अगाडि
+
+यो पदावलीमा, “तपाईं” शब्दले मसिहलाई जनाउँछ ।
+
+# तपाईंको बाटो तयार गर्न
+
+परमेश्‍वरको सन्देशवाहकले मानिसहरूलाई मसिहको कुरा सुन्‍नलाई तयार गर्नेछन् ।
diff --git a/content/24/05.md b/content/24/05.md
new file mode 100644
index 0000000..5d5ec4c
--- /dev/null
+++ b/content/24/05.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# उहाँ यति महान् हुनुहुन्छ
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँ यति महत्त्वपूर्ण हुनुहुन्छ ।”
+
+# उहाँको जुत्ताहरू फुकाल्न पनि योग्य छैन
+
+अरू शब्दहरूमा भन्‍नुपर्दा, “उहाँसँग तुलना गरिँदा, म उहाँको लागि सबैभन्दा तुच्छ काम गर्नको लागि पनि पुग्‍ने गरी योग्यको छैन ।” जुत्ता फुकाल्नु कुनै दासले गर्ने खालको साह्रै तल्लो स्तरको काम थियो ।
diff --git a/content/24/06.md b/content/24/06.md
new file mode 100644
index 0000000..85fde48
--- /dev/null
+++ b/content/24/06.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# त्यहाँ हुनुहुन्छ
+
+केही भाषाहरूमा यो यस्तो हुन्छ, “यहाँ हुनुहुन्छ” वा, “त्यो मानिस ... हो ।”
+
+# परेमश्‍वरको थुमा
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरबाटको थुमा” वा, “परमेश्‍वरले जुटाउनुभएको बलि चढाउने थुमा ।” येशू पापको लागि सिद्ध बलि हुनुहुन्थ्यो जसलाई परमेश्‍वरले जुटाउने प्रतिज्ञा गर्नुभएको थियो । उहाँले पुरानो करारमा थुमाहरूको बलिदानले प्रस्तुत गरेको तस्वीरलाई पूरा गर्नुहुन्छ ।
+
+# लैजानुहुनेछ
+
+येशूको बलिदानले परमेश्‍वरलाई हाम्रो पापलाई त्यो कहिल्यै नभएको जसरी हेर्ने तुल्याउँछ ।
+
+# संसारको पाप
+
+अर्थात, “संसारमा भएका मानिसहरूको पाप ।”
diff --git a/content/24/07.md b/content/24/07.md
new file mode 100644
index 0000000..4a9a186
--- /dev/null
+++ b/content/24/07.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# म तपाईंलाई बप्‍तिस्मा दिन योग्यको छैन
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “म तपाईंलाई बप्‍तिस्मा दिनलाई त्यस्तो साह्रो असल छैन” वा, “म पापपूर्ण छु, त्यसैले मैले तपाईंलाई बप्‍तिस्मा दिन हुँदैन ।”
+
+# यो गर्नलाई ठीक कुरा हो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “यो गर्नलाई सहि कुरा हो” वा, “परमेश्‍वरले मैले गरेको चाहनुहुने कुरा यहि हो ।”
diff --git a/content/24/08.md b/content/24/08.md
new file mode 100644
index 0000000..83e3724
--- /dev/null
+++ b/content/24/08.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# मेरो पुत्र जसलाई म प्रेम गर्छु
+
+यो कुरा पक्‍का गर्नुहोस् कि यसको अनुवादले त्यहाँ अर्को छोरा थियो भनेर सुनाएको जस्तो नहोस् । यसो भन्‍नु जरुरी हुन सक्छ, “तिमी मेरा पुत्र हौ । म तिमीलाई धेरै प्रेम गर्छु र तिमीसँग औधी प्रसन्‍न छु ।”
diff --git a/content/24/09.md b/content/24/09.md
new file mode 100644
index 0000000..2b2496f
--- /dev/null
+++ b/content/24/09.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# परमेश्‍वरले यूहन्‍नालाई भन्‍नुभएको थियो
+
+अर्थात, “यो भन्दा अगाडि, परमेश्‍वरले यूहन्‍नालाई भन्‍नुभएको थियो” वा, “येशू बप्‍तिस्मा हुन आउनु भन्दा अगाडि, परमेश्‍वरले यूहन्‍नालाई भन्‍नुभएको थियो ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/25/01.md b/content/25/01.md
new file mode 100644
index 0000000..1fb7f44
--- /dev/null
+++ b/content/25/01.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# येशूको बप्‍तिस्मा भएको तुरुन्तै पछि
+
+यो नयाँ घटना हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# पवित्र आत्माले उहाँलाई डोहोर्‍याउनुभयो
+
+अर्थात, “पवित्र आत्माले उहाँलाई अगुवाई गर्नुभयो” वा, “पवित्र आत्माले उहाँलाई जानलाई उक्साउनुभयो ।”
+
+# उजाडस्थान
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मरुभूमि” वा, “थोरै मानिसहरू भएको एउटा दुर्गम, बाँझो स्थान ।” यो ठाउँमा शायद निकै कम रूखहरू बा अरू बोटहरू थिए, त्यसैले प्राय मानिसहरू यहाँ बस्‍न सक्‍ने थिएनन् ।
+
+# चालीस दिन र चालीस रात
+
+यसको अर्थ हुन्छ, “चालीस दिन, दुवै दिनको अवधिमा र रातको अवधिमा ।” यो कुरा पक्‍का गर्नुहोस् कि यो पदावलीको अनुवादले जम्मा असी दिनको अवधि भनेर सुनाएको जस्तो नहोस् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
+
+# उहाँलाई पाप गर्न लगाउनलाई परीक्षा गर्‍यो
+
+किनकि येशूले पाप गर्नुभएन, तपाईंले यस्तो शब्द प्रयोग गर्नलाई पक्‍का गर्नुहोस् कि जसले शैतानले येशूलाई पाप गर्नको लागि मनाउनलाई सफल भयो भनेर अर्थ नदिओस् । यो पदावलीलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँलाई पाप गर्नको लागि मनाउनलाई कोसिस गर्‍यो ।”
diff --git a/content/25/02.md b/content/25/02.md
new file mode 100644
index 0000000..202b79a
--- /dev/null
+++ b/content/25/02.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# शेतानले येशूलाई भन्यो, “यदि तपाईं परमेश्‍वरको पुत्र हुनुहुन्छ भने, यी ढुङ्‍गाहरूलाई रोटीमा बदल्नुहोस् ताकि तपाईंले खान सक्‍नुभएको होस् !”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “शैतानले येशूलाई भन्यो कि यदि उहाँ परमेश्‍वरको पुत्र हुनुहुन्छ भने, उहाँले ती ढुङ्‍गाहरूलाई रोटीमा बदल्नुपर्छ ताकि उहाँले ती खान सक्‍नुभएको होस् !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# यदि तपाईं परमेश्‍वरको पुत्र हुनुहुन्छ भने
+
+शैतान जान्दथ्यो कि येशू वास्तवमै परमेश्‍वरका पुत्र हुनुहुन्थ्यो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
+
+# परमेश्‍वरको पुत्र
+
+यो येशूको लागि महत्त्वपूर्ण पदवी हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/guidelines-sonofgodprinciples]])
+
+# यी ढुङ्‍गाहरूलाई रोटीमा बदल्नुहोस्
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “यी ढुङ्‍गाहरूलाई रोटी बन्‍ने बनाउनुहोस्” वा, “यी ढुङ्‍गाहरूलाई अलौकिक ढङ्‍गले रोटीमा बदल्नुहोस् ।”
+
+# रोटी
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, ती भाषाहरूमा “खानेकुरा” भन्‍न सकिन्छ जहाँ रोटी सामान्य रूपमा खाइरहिने खानेकुरा होइन । यहूदीहरूको संस्कारमा, रोटी मुख्य खाने‍कुरा थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-synecdoche]])
diff --git a/content/25/03.md b/content/25/03.md
new file mode 100644
index 0000000..837bece
--- /dev/null
+++ b/content/25/03.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# तर येशूले शैतानलाई भन्‍नुभयो, “यसो लेखिएको छ”
+
+येशूले शैतानले भनेको कुरा गर्नलाई इन्कार गर्नुभयो । यसलाई प्रस्‍ट हुने गरेर अनुवाद गर्न सकिन्छः “तर येशूले शैतानलाई भन्‍नुभयो, ‘हुँदैन, म त्यसो गर्ने छैन किनकि यसो लेखिएको छ ।’” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
+
+# येशूले शैतानलाई भन्‍नुभयो, “परमेश्‍वरको वचनमा यसो लेखिएको छ, ‘मानिसहरूलाई बाँच्‍नको लागि केवल रोटी मात्र आवश्‍यक छैन, तर परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई भन्‍नुभएका सबै कुराहरू तिनीहरूलाई आवश्‍यक छन् !’”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “येशूले शैतानलाई भन्‍नुभयो कि परमेश्‍वरको वचनमा यसो लेखिएको छ, ‘मानिसहरूलाई बाँच्‍नको लागि केवल रोटी मात्र आवश्‍यक छैन, तर परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई भन्‍नुभएका सबै कुराहरू तिनीहरूलाई आवश्‍यक छन् !’” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# ‘मानिसहरूलाई बाँच्‍नको लागि केवल रोटी मात्र आवश्‍यक छैन, तर परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई भन्‍नुभएका सबै कुराहरू तिनीहरूलाई आवश्‍यक छन् !’
+
+यो उद्धरण भित्रको उद्धरण हो । सम्पूर्ण उद्धरणलाई पुनः बताउन सकिन्छ ताकि यो अंश चाहिँ अप्रत्यक्ष उद्धरण होस्ः “परमेश्‍वरको वचनमा लेखिएको छ कि मानिसहरूलाई बाँच्‍नको लागि केवल रोटी मात्र आवश्‍यक छैन, तर परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई भन्‍नुभएका सबै कुराहरू तिनीहरूलाई आवश्‍यक छन् !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotesinquotes]])
+
+# रोटी
+
+रोटीको अनुवाद गर्न तपाईंले त्यहि शब्द प्रयोग गर्न पक्‍का गर्नुहोस् जसरी तपाईंले [२५:०२](25/02) मा गर्नुभएको थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-synecdoche]])
+
+# तर परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई भन्‍नुभएका सबै कुराहरू तिनीहरूलाई आवश्‍यक छन् !
+
+यसलाई अनुवाद गर्ने तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “बरु, मानिसहरूले परमेश्‍वरले भन्‍नुभएका सबै कुराहरू सुन्‍न र मान्‍न जरुरी छ” वा, “बरु, परमेश्‍वरले भन्‍नुभएका कुराहरू विश्‍वास गरेर र मानेर मानिसहरूसँग साँचो जीवन हुन्छ ।”
diff --git a/content/25/04.md b/content/25/04.md
new file mode 100644
index 0000000..b38a06d
--- /dev/null
+++ b/content/25/04.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# त्यसले उहाँलाई भन्यो, “यदि तपाईं परमेश्‍वरको पुत्र हुनुहुन्छ भने ... ताकि तपाईंको खुट्टा ढुङ्‍गामा नबजारियोस् ।’”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “त्यसले उहाँलाई भन्यो कि यदि उहाँ परमेश्‍वरका पुत्र हुनुहुन्थ्यो भने, उहाँले तल भुइँतिर हामफाल्नु पर्छ, किनभने यसो लेखिएको छ, ‘परमेश्‍वरले तपाईंलाई बोक्‍नलाई उहाँका स्वर्गदूतहरूलाई खटाउनुहुनेछ ताकि तपाईंको खुट्टा ढुङ्‍गामा नबजारियोस् ।’” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# यदि तपाईं परमेश्‍वरको पुत्र हुनुहुन्छ भने
+
+शैतान जान्दथ्यो कि येशू वास्तवमै परमेश्‍वरका पुत्र हुनुहुन्थ्यो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
+
+# परमेश्‍वरको पुत्र
+
+यो येशूको लागि महत्त्वपूर्ण पदवी हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/guidelines-sonofgodprinciples]])
+
+# तल भुइँतिर हामफाल्नुहोस्
+
+अर्थात, “यो भवनबाट तल भुइँतिर हामफाल्नुहोस् ।”
+
+# यसो लेखिएको छ
+
+यसलाई कर्तृ वाच्यमा बताउन सकिन्छः “एकजना परमेश्‍वरका अगमवक्ताले लामो समय अगाडि लेखे” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive]])
+
+# ‘परमेश्‍वरले तपाईंलाई बोक्‍नलाई उहाँका स्वर्गदूतहरूलाई खटाउनुहुनेछ ताकि तपाईंको खुट्टा ढुङ्‍गामा नबजारियोस् ।’
+
+यो उद्धरण भित्रको उद्धरण हो । सम्पूर्ण उद्धरणलाई पुनः बताउन सकिन्छ ताकि यो अंश चाहिँ अप्रत्यक्ष उद्धरण होस्ः “ ... किनकि यसो लेखिएको छ कि परमेश्‍वरले तपाईंलाई बोक्‍नलाई उहाँका स्वर्गदूतहरूलाई खटाउनुहुनेछ ताकि तपाईंको खुट्टा ढुङ्‍गामा नबजारियोस् !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotesinquotes]])
+
+# ताकि तपाईंको खुट्टा ढुङ्‍गामा नबजारियोस्
+
+यसको अर्थ हुन्छ, “ताकि तपाईंलाई चोटपटकै नलागोस्; तपाईंको खुट्टालाई धरी ढुङ्‍गामा लागेर चोट लाग्‍नेछैन ।” यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “ताकि तपाईंको खुट्टा धरी ढुङ्‍गामा बजारिनेछैन; तपाईंलाई चोटपटकै लाग्‍नेछैन ।”
diff --git a/content/25/05.md b/content/25/05.md
new file mode 100644
index 0000000..4867dfd
--- /dev/null
+++ b/content/25/05.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# उहाँले भन्‍नुभयो, “परमेश्‍वरले सबैलाई भन्‍नुहुन्छ, ‘परमप्रभु तेरा परमेश्‍वरको परीक्षा नगर् ।’”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “उहाँले भन्‍नुभयो कि परमेश्‍वरले सबैलाई भन्‍नुहुन्छ, ‘परमप्रभु तेरा परमेश्‍वरको परीक्षा नगर् ।’” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# “परमेश्‍वरले सबैलाई भन्‍नुहुन्छ, ‘परमप्रभु तेरा परमेश्‍वरको परीक्षा नगर् ।’”
+
+यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा अनुवाद गर्न सकिन्थ्योः “परमेश्‍वरले सबैलाई परमप्रभु आफ्ना परमेश्‍वरको परीक्षा नगर्न भन्‍नुहुन्छ ।”
+
+# ‘परमप्रभु तेरा परमेश्‍वरको परीक्षा नगर् ।’
+
+यो उद्धरण भित्रको उद्धरण हो । सम्पूर्ण उद्धरणलाई पुनः बताउन सकिन्छ ताकि यो अंश चाहिँ अप्रत्यक्ष उद्धरण होस्ः “ ... सबैलाई परमप्रभु आफ्ना परमेश्‍वरको परीक्षा नगर्न भन्‍नुहुन्छ ।” वा “ ... भन्‍नुहुन्छ कि कसैले पनि परमप्रभु आफ्ना परमेश्‍वरको परीक्षा गर्नु हुँदैन ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotesinquotes]])
+
+# परमप्रभु तेरा परमेश्‍वरको परीक्षा नगर्
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमप्रभु तेरा परमेश्‍वरले आफैँलाई तेरो अगाडि प्रमाणित गर्नुपर्ने नबना” वा, “तैँले परमेश्‍वरको आज्ञापालन नगर्दा पनि उहाँलाई तेरो हेरविचार गर्नलाई चुनौति नदे ।”
+
+# परमप्रभु तेरा परमेश्‍वर
+
+अर्थात, “यहवे, तेरा परमेश्‍वर” वा, “यहवे, जो परमेश्‍वर हुनुहुन्छ र जसको तँमाथि अधिकार छ ।”
diff --git a/content/25/06.md b/content/25/06.md
new file mode 100644
index 0000000..967838f
--- /dev/null
+++ b/content/25/06.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# त्यसले येशूलाई भन्यो, “यदि तपाईंले मलाई दण्डवत् गर्नुभयो र मेरो आराधना गर्नुभयो भने म तपाईंलाई यो सबै दिनेछु ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “त्यसले येशूलाई भन्यो कि यदि उहाँले त्यसलाई दण्डवत् गर्नुभयो र त्यसको आराधना गर्नुभयो भने त्यसले उहाँलाई त्यो सबै थोक दिने थियो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# संसारका राज्यहरू
+
+यसले भएका सबै महान् सहरहरू, देशहरू, र संसारका अन्य क्षेत्रहरूलाई जनाउँछ ।
+
+# म तपाईंलाई यो सबै दिनेछु
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “म तपाईंलाई सारा धनहरू र यी राज्यहरूका शक्ति दिनेछु” वा, “म तपाईंलाई यी सबै देशहरू, सहरहरू र मानिसहरूमाथि शासक बनाउनेछु ।”
+
+# म तपाईंलाई दिनेछु
+
+यो बताउन सकिन्छ कि शैतानसँग वास्तवमै यस्तो अधिकार थियोः “मसँग तपाईंलाई दिने अधिकार छ” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
+
+# दण्डवत् गर्न
+
+यसको अर्थ येशूले शैतानको सेवा र आराधना गर्नुपर्ने भन्‍ने हुन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-symaction]])
diff --git a/content/25/07.md b/content/25/07.md
new file mode 100644
index 0000000..e97c97f
--- /dev/null
+++ b/content/25/07.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# येशूले जवाफ दिनुभयो, “मबाट दूर हट्, शैतान ! ... उहाँलाई मात्र परमेश्‍वर भनेर सम्मान गर् ।’”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “येशूले शैतानलाई उहाँबाट दूर हट्नलाई भन्‍नुभयो ! परमेश्‍वरको वचनमा उहाँले आफ्ना मानिसहरूलाई आज्ञा गर्नुहुन्छ, ‘परमप्रभु तेरा परमेश्‍वरलाई मात्र उपासना गर् । उहाँलाई मात्र परमेश्‍वर भनेर सम्मान गर् ।’” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# येशूले जवाफ दिनुभयो, “मबाट दूर हट्, ... ।’”
+
+येशूले शैतानले भनेको कुरा गर्न मान्‍नुभएन । यसलाई प्रस्‍टसँग बताउन सकिन्छः “तर येशूले शैतानलाई भन्‍नुभयो, ‘हुँदैन, म त्यसो गर्नेछैन । मबाट दूर हट्, ... ।’”  (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
+
+# मबाट दूर हट्
+
+यो खटनलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “मलाई छोड्” वा, “मलाई एक्लै छोड् ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# ‘परमप्रभु तेरा परमेश्‍वरलाई मात्र उपासना गर् । उहाँलाई मात्र परमेश्‍वर भनेर सम्मान गर् ।’
+
+यो उद्धरण भित्रको उद्धरण हो । सम्पूर्ण उद्धरणलाई पुनः बताउन सकिन्छ ताकि यो अंश चाहिँ अप्रत्यक्ष उद्धरण होस्ः “ ... परमप्रभु तिनीहरूका परमेश्‍वरलाई मात्र उपासना गर्न र उहाँलाई मात्र परमेश्‍वर भनेर सम्मान गर्न उहाँले आफ्ना मानिसहरूलाई आज्ञा गर्नुहुन्छ ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotesinquotes]])
+
+# परमप्रभु तेरा परमेश्‍वर
+
+यो पदावलीलाई त्यसरी नै अनुवाद गर्नुहोस् जसरी तपाईंले [२५:०५](25/05) गर्नुभएको थियो ।
diff --git a/content/25/08.md b/content/25/08.md
new file mode 100644
index 0000000..2a4609d
--- /dev/null
+++ b/content/25/08.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# उहाँ त्यसको कुरामा लाग्‍नुभएन
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “शैतानले उहाँलाई गर्नलाई परीक्षामा पारिरहेको कुराहरू गर्नुभएन ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/26/01.md b/content/26/01.md
new file mode 100644
index 0000000..90bfb8e
--- /dev/null
+++ b/content/26/01.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# येशूले शैतानका परीक्षाहरूलाई इन्कार गर्नुभए पछि, उहाँ फर्कनुभयो
+
+तपाईंले यसलाई दुईवटा वाक्यहरू बनाउन रोज्‍न सक्‍नुहुन्छ र भन्‍न सक्‍नुहुन्छ, “येशूले शैतानले उहाँलाई गराउन कोसिस गरेको गलत कुराहरू गर्नुभएन र त्यसकारण त्यसलाई हराउनुभयो । त्यसपछि येशू फर्कनुभयो ।” “हराउनु” भन्‍ने शब्दलाई “प्रतिरोध गर्नु” वा, “नकार्नु” वा, “इन्कार गर्नु” भनेर पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ ।
+
+# येशूले शैतानका परीक्षाहरूलाई इन्कार गर्नुभए पछि
+
+यसले नयाँ घटनाको सुरुवात गर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# एक ठाउँ देखि अर्को ठाउँमा जानुभयो
+
+अर्थात, उहाँले “विभिन्‍न सहरहरू र अरू ठाउँहरूमा यात्रा गर्नुभयो ।”
+
+# सबैजना
+
+अर्थात, “उहाँलाई चिनेका र उहाँको बारेमा सुनेका सबैजना ।”
diff --git a/content/26/02.md b/content/26/02.md
new file mode 100644
index 0000000..e12758c
--- /dev/null
+++ b/content/26/02.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# आराधनाको स्थल
+
+अर्थात, “यहूदीहरू परमेश्‍वरको आराधना गर्न भेला हुने भवन ।” यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “आराधनाको भवन ।”
+
+# चर्मपत्र
+
+चर्मपत्र भनेको कागज वा छालाको लामो पन्‍ना हो जसलाई बेह्रेर राखिन्‍थ्यो र जसमा लेखोटहरू हुन्थ्यो ।
+
+# यशैया अगमवक्ताका सन्देशहरू भएको चर्मपत्र
+
+अर्थात, “यशैया अगमवक्ताकाले लेखेका वचनहरू भएको चर्मपत्र ।” यशैयाले सयौँ वर्ष अगाडि एउटा चर्मपत्रमा लेखेका थिए । यो त्यो चर्मपत्रको प्रतिलिपी थियो ।
+
+# चर्मपत्रको मुट्‌ठोलाई खोल्नुभयो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “बेह्रिएको चर्मपत्रको मुट्‌ठोलाई खोल्ने गरेर फैलाउनुभयो” वा, “चर्मपत्रको मुट्‌ठोलाई बेह्रिएकोबाट नबेह्रिएको बनाउनुभयो ।”
diff --git a/content/26/03.md b/content/26/03.md
new file mode 100644
index 0000000..80db1d1
--- /dev/null
+++ b/content/26/03.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# येशूले पढ्नुभयो, “परमेश्‍वरले मलाई उहाँको आत्मा दिनुभएको छ ... त्यो समय जब परमप्रभु हामीप्रति दयालु हुनुहुनेछ र हामीलाई सहयोग गर्नुहुनेछ ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “येशूले भन्‍नुभयो कि परमेश्‍वरले उहाँलाई उहाँको आत्मा दिनुभएको थियो ताकि उहाँले गरिबहरूलाई सुसमाचार घोषणा गर्न सक्नुभएको होस् । उहाँले कैदीहरूलाई स्वतन्‍त्र पार्न, अन्धा मानिसहरूलाई फेरि देख्‍ने बनाउन, अरूहरूले थिचोमिचो गरिरहेकाहरूलाई स्वतन्‍त्र पार्न उहाँलाई पठाउनुभएको छ । यो त्यो समय जब परमप्रभु हामीप्रति दयालु हुनुहुनेछ र हामीलाई सहयोग गर्नुहुनेछ ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# गरिबहरूलाई सुसमाचार घोषणा गर्न
+
+अर्थात, “गरिब र खाँचोमा परेका मानिसहरूलाई परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई सहायता गर्नुहुनेछ भनेर असल सन्देश बताउन ।”
+
+# कैदीहरूलाई स्वतन्‍त्र पार्न
+
+अर्थात, “तिनीहरू छाडिनेछन् भनेर ती मानिसहरूलाई भन्‍न जो अन्यायपूर्वक झ्यालाखानामा छन् ।”
diff --git a/content/26/04.md b/content/26/04.md
new file mode 100644
index 0000000..970977f
--- /dev/null
+++ b/content/26/04.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# येशूले भन्‍नुभयो, “मैले भर्खरै तिमीहरूलाई पढेर सुनाएका कुराहरू, तिनीहरू अहिले यतिखेरै भइरहेका छन् ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “येशूले भन्‍नुभयो कि जे उहाँले भर्खरै तिनीहरूलाई पढेर सुनाउनुभयो, तिनीहरू त्यतिखेरै भइरहेका थिए ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# मैले भर्खर तिमीहरूलाई पढेर सुनाएका कुराहरू, तिनीहरू अहिले यतिखेरै भइरहेका छन्
+
+यसलाई अनुवाद गर्ने अन्य तरिकाहरू यसो हुन सक्छन्, “जुन कुराहरू मैले पढेको तिमीहरूले भर्खरै सुन्यौ, ती अहिले नै पूरा भइरहेका छन्” वा, “मैले तिमीहरूलाई पढेर सुनाएका कुराहरू तिमीहरूले सुन्दै गर्दा आज सत्य हुन आएको छ ।”
+
+# अचम्ममा परे
+
+“अचम्ममा परे” भन्‍ने शब्दलाई यस्तो शब्द चलाएर अनुवाद गर्नुहोस् जसले तिनीहरू आश्‍चर्यचकित भएका थिए, छक्‍क भएका थिए, र यो कसरी सम्भव हुन सक्छ भनेर अलमल्ल भएका थिए भन्‍ने अर्थ दिन्छ ।
+
+# के यिनी योसेफका छोरा होइनन् ?
+
+यो आलङ्‍कारिक प्रश्‍न हो । यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “यो मानिस केवल योसेफको छोरा हो !” वा, “ऊ केवल योसेफको छोरा मात्र हो भनेर सबैले जान्दछन् ! मानिसहरूले उहाँ योसेफको छोरा हो कि होइन भनेर सोधिरहेका थिएनन् । तिनीहरू छक्‍क मानेर सोचिरहेका थिए कि उहाँ कसरी मसिह हुन सक्‍नुहुन्थ्यो किनकि तिनीहरूले सोचे कि उहाँ केवल एउटा साधारण मानिसको छोरा मात्र हुनुहुन्थ्यो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]])
diff --git a/content/26/05.md b/content/26/05.md
new file mode 100644
index 0000000..a522c52
--- /dev/null
+++ b/content/26/05.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# येशूले भन्‍नुभयो, “यो कुरा सत्य हो कि मानिसहरूले कहिल्यै ... उहाँले एलियालाई एउटा भिन्‍नै देशमा एकजना विधवाकहाँ पठाउनुभयो ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “येशूले भन्‍नुभयो कि यो सत्य थियो कि मानिसहरूले कहिल्यै कुनै अगमवक्तालाई उनी हुर्केका सहरमा ग्रहण गर्दैनन् ... उहाँले एलियालाई एउटा भिन्‍नै देशमा एकजना विधवाकहाँ पठाउनुभयो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# मानिसहरूले कहिल्यै कुनै अगमवक्तालाई उनी हुर्केका सहरमा ग्रहण गर्दैनन्
+
+यो उपदेशको अर्थ हुन्छ, “मानिसहरूले तिनीहरूका माझमा हुर्केको अगमवक्ताको अधिकारलाई चाल पाउँदैनन् ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-proverbs]])
+
+# एलिया अगमवक्ताको समयमा
+
+यो एलिया जीवित छँदा के भएको थियो भन्‍ने बारेमा बताउने पृष्‍ठभूमि जानकारी हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
diff --git a/content/26/06.md b/content/26/06.md
new file mode 100644
index 0000000..ae1c2b4
--- /dev/null
+++ b/content/26/06.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# येशूले भनिरहनुभयो, “र त्यस बेला ... ”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “येशूले भनिरहनुभयो कि त्यस बेलामा ... ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# एलिशा अगमवक्ताको समयमा
+
+यो एलिशा जीवित छँदा के भएको थियो भन्‍ने बारेमा बताउने पृष्‍ठभूमि जानकारी हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# एलिशा
+
+एलिशा एलिया पछि आएका परमेश्‍वरका अगमवक्ता थिए । एलिया जस्तै, एलिशाले पनि परमेश्‍वरको विरुद्धमा पाप गरिरहेका राजाहरूको सामना गरे र उनले ती आश्‍चर्यकर्महरू गरे जसको लागि परमेश्‍वरले उनलाई शक्ति दिनुभएको थियो ।
+
+# सेनापति
+
+अर्थात, “सेनाको अगुवा ।”
+
+# तिनीहरू उहाँसँग क्रोधित थिए
+
+यहूदीहरूले तिनीहरू बाहेक अन्य कुनै मानिसहरूको समूहलाई परमेश्‍वरले आशिष् दिनुभएको थियो भनेर सन्‍न चाहँदैनथे, त्यसैले तिनीहरू येशूले भन्‍नुभएको कुरामा धेरै रिसाएका थिए ।
diff --git a/content/26/07.md b/content/26/07.md
new file mode 100644
index 0000000..51f5e94
--- /dev/null
+++ b/content/26/07.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# आराधनाको स्थल
+
+अर्थात, “यहूदीहरू परमेश्‍वरको आराधना गर्न भेला हुने भवन ।” यसलाई “आराधनाको भवन” भनेर पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ । यसलाई [२६:०२](26/02) मा कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# तर येशू भीडको माझबाट हिँडेर निस्कनुभयो
+
+मानिसहरूले येशूलाई गर्न योजना गरेको कुरा गर्न तिनीहरू सक्षम भएनन् भनेर देखाउनको लागि “तर”लाई कडा अर्थ दिने विपरीतार्थी शब्द वा पदावलीसँग अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो जस्तै “तर त्यसको साटोमा” वा, “तापनि” ।
diff --git a/content/26/08.md b/content/26/08.md
new file mode 100644
index 0000000..330b955
--- /dev/null
+++ b/content/26/08.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# गालीलको क्षेत्रभरी जानुभयो
+
+अर्थात, “गालीलको वरिपरि सबैतिर” वा, “गालीलमा एक ठाउँ देखि अर्को ठाउँमा ।”
diff --git a/content/26/09.md b/content/26/09.md
new file mode 100644
index 0000000..0713585
--- /dev/null
+++ b/content/26/09.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# जसलाई भूतहरू लागेको थियो
+
+अर्थात, “जो दुष्‍ट आत्माहरूबाट वशमा पारिएका थिए ।”
+
+# येशूले भूतहरूलाई अह्राउनुभयो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “येशूले भूतहरूलाई आज्ञा दिनुभयो ।”
+
+# भूतहरूले धेरै पटक चिच्याउँदै भने, “तपाईं परमेश्‍वरका पुत्र हुनुहुन्छ !”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “भूतहरूले धेरै पटक चिच्याउँदै भने कि उहाँ परमेश्‍वरका पुत्र हुनुहुन्थ्यो !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# “तपाईं परमेश्‍वरका पुत्र हुनुहुन्छ !”
+
+यो कडा भनाई हो जसले येशू मसिह हुनुहुन्थ्यो भनेर बताउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# परमेश्‍वरको पुत्र
+
+यो येशूकको निम्ति महत्त्वपूर्ण पदवी हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/guidelines-sonofgodprinciples]])
diff --git a/content/26/10.md b/content/26/10.md
new file mode 100644
index 0000000..cc90949
--- /dev/null
+++ b/content/26/10.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# उहाँबाट सिके
+
+अर्थात, “उहाँले तिनीहरूलाई सिकाउनुभएका कुराहरबाट जाने” वा, “उहाँले भन्‍नुभएका र गर्नुभएका सबैकुराहरूबाट सिके ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/27/01.md b/content/27/01.md
new file mode 100644
index 0000000..f41c4f8
--- /dev/null
+++ b/content/27/01.md
@@ -0,0 +1,31 @@
+# एक दिन
+
+यस पदावलीले अगाडि घटेको घटनाको परिचय गराउँछ, तर खास समय तोकेर भन्दैन । धेरै भाषाहरूको कुनै सत्य कथालाई बताउन सुरु गर्ने यस्तै किसिमको तरिका हुन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# यहूदी व्यवस्थाका विज्ञ
+
+यो मानिस चाहिँ कोही त्यस्तो व्यक्ति थियो जसले परमेश्‍वरले इस्राएलीहरूलाई दिनुभएको व्यवस्था र त्यसका साथै अन्य यहूदी नियमहरू अध्य्यन गरेको थियो र अरूहरूलाई सिकाएको थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-participants]])
+
+# उनले भने, “गुरू, अनन्त जीवन पाउनलाई मैले के गर्नुपर्छ ?”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “येशूलाई “गुरू” भनेर बोलाए र अनन्त जीवन प्राप्‍त गर्नलाई उनले के गर्नुपर्ने थियो भनेर सोधे ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# अनन्त जीवन पाउनलाई
+
+अर्थात, “सधैँभरीको लागि परमेश्‍वरसँगको जीवन पाउनलाई” वा, “ताकि परमेश्‍वरले मलाई उहाँसँगको जीवन सधैँभरीको लागि दिनुभएको होस्” वा, “परमेश्‍वरबाट अनन्त जीवन प्राप्‍त गर्नलाई ।” ती व्यवस्थाका विज्ञले परमेश्‍वर पिताबाट अनन्त जीवनलाई उत्तराधिकारको रूपमा प्राप्‍त गर्नलाई उनी कसरी योग्यका हुन सक्थे भनेर सोधिरहेका थिए ।
+
+# अनन्त जीवन
+
+यसले मरणशील शरीर मरेपछि परमेश्‍वरसँगको सदाकालको जीवनलाई जनाउँछ । अनन्त जीवनको बारेमा प्रमुख शब्दावलीहरूको व्याख्या दिने पृष्‍ठमा हेर्नुहोस् ।
+
+# येशूले जवाफ दिनुभयो, “परमेश्‍वरको व्यवस्थामा के लेखिएको छ ?”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “येशूले परमेश्‍वरको व्यवस्थामा के लेखिएको थियो भनेर उनलाई सोध्‍नुभयो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# परमेश्‍वरको व्यवस्थामा के लेखिएको छ ?
+
+अर्थात, “यसको बारेमा परमेश्‍वरको व्यवस्थामा के लेखिएको छ ?” येशूले यो प्रश्‍न सोध्‍नुभयो किनकि उहाँले ती मानिसले परमेश्‍वरको व्यवस्थाले वास्तवमा के सिकाउँछ भनेर सोचेका चाहनुहुन्थ्यो ।
+
+# के लेखिएको छ
+
+यसलाई कर्तृ वाच्यमा अनुवाद गर्न सकिन्छः “परमेश्‍वरले के भन्‍नुभयो” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive]])
diff --git a/content/27/02.md b/content/27/02.md
new file mode 100644
index 0000000..b684cfc
--- /dev/null
+++ b/content/27/02.md
@@ -0,0 +1,47 @@
+# ती मानिसले भने, “त्यसले भन्छ, परमप्रभु तेरा परमेश्‍वरलाई तेरो सारा हृदयले, प्राणले, बलले, र समझले प्रेम गर् । अनि तेरो छिमेकीलाई आफैँलाई झैँ प्रेम गर् ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “ती मानिसले भने कि हामीले परमप्रभु हाम्रा परमेश्‍वरलाई हाम्रो सारा हृदयले, प्राणले, बलले, र समझले प्रेम गर्नुपर्छ । अनि हाम्रो छिमेकीलाई हामी आफैँलाई झैँ प्रेम गर्नुपर्छ ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# परमप्रभु तेरा परमेश्‍वरलाई प्रेम गर्
+
+तपाईंले यसो भन्‍न रोज्‍न सक्‍नुहुन्छ, “हामीले परमप्रभु हाम्रो परमेश्‍वरलाई प्रेम गर्नुपर्छ ।” यो कुरा पक्‍का गर्नुहोस् कि ती मानिसले येशूलाई खटाएको जस्तो नसुनियोस् । बरू, उनले परमेश्‍वरको व्यवस्थाले मानिसहरूलाई के गर्न अह्राउँछ भनेर उद्धरण गरिरहेका थिए ।
+
+# तेरो सारा हृदयले, प्राणले, बलले, र समझले
+
+अर्थात, “तेरो सम्पूर्ण व्यक्तित्त्वले” वा, “तेरो व्यक्तित्त्वको हरेक हिस्साले ।” केही भाषाहरूमा यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “तेरो सारा कलेजोले, सासले, बलले, र सोचाईहरूले ।” प्रमुख ध्यानाकर्षण चाहिँ यी हरेक भागहरूमा छैन, तर हामी सबैमाथि छ । तपाईंको भाषामा सम्पूर्ण व्यक्तिलाई जनाउनको लागि भएका अवधारणाहरूलाई प्रयोग गर्नुहोस् ।
+
+# हृदय
+
+हृदयले व्यक्तिको त्यो भागलाई जनाउँछ जसमा इच्छाहरू र भावनाहरू हुन्छन् ।
+
+# प्राण
+
+प्राणले व्यक्तिको अभौतिक, आत्मिक भागलाई जनाउँछ ।
+
+# बल
+
+बलले भौतिक शरीर र त्यसका सबै क्षमताहरूलाई जनाउँछ ।
+
+# समझ
+
+समझले व्यक्तिको त्यस भागलाई जनाउँछ जसले सोच्छ, योजना गर्छ, र उपायहरू निकाल्छ ।
+
+# छिमेकी
+
+“छिमेकी” शब्दले सामान्यतया हाम्रो नजिकै बस्‍ने व्यक्तिलाई जनाउँछ । यहूदीहरूले यो शब्द त्यस्तो व्यक्तिलाई चलाउँथे जो नता तिनीहरूको नजिकको नातेदार थियो नता विदेशी वा शत्रु थियो ।
+
+# तेरो छिमेकीलाई आफैँलाई झैँ प्रेम गर्
+
+यो एउटा भाषाको अलङ्‍कार हो । यहाँ छुटेको जानकारीलाई बताउन सकिन्छः “तेरो छिमेकीलाई तैँले आफैँलाई प्रेम गरे झैँ प्रेम गर् ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-ellipsis]])
+
+# तँ आफैँलाई झैँ
+
+अर्थात, उनले आफैँलाई जुन हदसम्म प्रेम गर्थे त्यति नै उनले उनको छिमेकीलाई प्रेम गर्नुपर्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-simile]])
+
+# येशूले जवाफ दिनुभयो, “तिमी सहि छौ ! यदि तिमीले यसो गर्‍यौ भने, तिमीले अनन्त जीवन पाउनेछौ ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “येशूले उनी सहि थिए भनेर उनलाई बताउनुभयो ! यदि उनले त्यसो गरे भने, उनले अनन्त जीवन पाउने थिए ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तिमीले अनन्त जीवन पाउनेछौ
+
+यसलाई कर्तृ वाच्यमा बताउन सकिन्छः “परमेश्‍वरले तिमीलाई अनन्त जीवन दिनुहुनेछ ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive]])
diff --git a/content/27/03.md b/content/27/03.md
new file mode 100644
index 0000000..2c81035
--- /dev/null
+++ b/content/27/03.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# व्यवस्थाका विज्ञ
+
+अर्थात, “यहूदी व्यवस्थामा विज्ञ भएको व्यक्ति ।” यो शब्दलाई तपाईंले [२७:०१](27/01) मा कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# उनले येशूलाई सोधे, “ठीक छ त्यसोभए, मेरो छिमेकी को हो ?”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “उनले येशूलाई उनका छिमेकी को थिए भनेर सोधे ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# मेरो छिमेकी को हो ?
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तपाईंले ‘छिमेकी’ भनेर के भन्‍न खोज्‍नुभएको ?” वा, “कुन मानिसहरू मेरा छिमेकीहरू हुन् ?” उनी जान्दथे कि उनी सबै मानिसहरूलाई प्रेम गर्दैनथे, र त्यसैले कुन मानिसहरूलाई उनले प्रेम गर्नुपर्थ्यो भनेर सोधिरहेका थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
diff --git a/content/27/04.md b/content/27/04.md
new file mode 100644
index 0000000..3ca6ec8
--- /dev/null
+++ b/content/27/04.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+यस तस्वीरको वरिपरि भएको बादल जस्तो परिवेशले येशूले एउटा कथा बताउँदै हुनुहुन्छ र कुनै ऐतिहासिक घटनालाई होइन भनेर सङ्‍केत गर्छ ।
+
+# व्यवस्थाका विज्ञ
+
+यो शब्दलाई [२७:०१](27/01) मा कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# एउटा कथा
+
+कथा एउटा दृष्‍तान्तको रूपमा थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-parables]])
+
+# त्यहाँ एकजना यहूदी मानिस थिए ।
+
+यसले नयाँ पात्रलाई परिचय गराउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-participants]])
+
+# यरूशलेम देखि यरीहोसम्म
+
+केही भाषाहरूमा तपाईंले यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सक्नुहुन्थ्यो, “यरूशलेमको सहर देखि यरीहोको सहरसम्म” वा, “यरूशलेम सहर देखि यरीहो सहरसम्म ।”
diff --git a/content/27/05.md b/content/27/05.md
new file mode 100644
index 0000000..a472676
--- /dev/null
+++ b/content/27/05.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथा भन्‍नलाई जारी राख्‍नु हुन्छ ।
+
+# उससँग भएका सबैथोक
+
+अर्थात, “उसको साथमा भएका सबैथोक, उसले लगाइरहेको लुगाहरू समेत ।”
diff --git a/content/27/06.md b/content/27/06.md
new file mode 100644
index 0000000..0ee9bda
--- /dev/null
+++ b/content/27/06.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथा भन्‍नलाई जारी राख्‍नु हुन्छ ।
+
+# त्यसको तुरुन्तै पछि, एकजना यहूदी पूजाहारी
+
+यसले नयाँ पात्रलाई परिचय गराउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-participants]])
+
+# त्यतैतिर हिँड्दै आए
+
+अर्थात, “साथसाथै यात्रा गरिरहेको हुन पुग्यो ।” केही भाषाहरूमा “हिँड्नु”को साटोमा “यात्रा गर्नु” भन्‍ने शब्द चलाउन आवश्‍यक हुन सक्छ किनकि पूजाहारी केवल बाटोमा हिँडिरहेका थिएनन् तर अर्को सहरमा पुग्‍नको लागि यात्रा गरिरहेका थिए ।
+
+# गइ नै राखे
+
+अर्थात, “बाटोमा यात्रा गरिरहन जारी राखे ।”
+
+# उनले त्यस मानिसलाई पूर्ण रूपले बेवास्ता गरे
+
+यो अचम्मलाग्दो कुरा थियो किनभने पूजाहारीहरू धेरै धार्मिक थिए, र तिनीहरूको सङ्‍गी यहूदी मानिसलाई सहायता गर्छन् भनेर अपेक्षा गरिन्थ्यो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
+
+# त्यस मानिसलाई बेवास्ता गरे
+
+अर्थात, “त्यस मानिसलाई सहायता गरेनन्” वा, “त्यस मानिसको लागि कुनै चासो देखाएनन् ।”
diff --git a/content/27/07.md b/content/27/07.md
new file mode 100644
index 0000000..3d37fed
--- /dev/null
+++ b/content/27/07.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथा भन्‍नलाई जारी राख्‍नु हुन्छ ।
+
+# त्यसको धेरै समय नबित्दै, एलजना लेवी
+
+यसले नयाँ पात्रको परिचय गराउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-participants]])
+
+# त्यहि बाटो हुँदै आए
+
+अर्थात, “त्यहि बाटोबाट यात्रा गरिरहेका थिए ।”
+
+# (लेवीहरू पूजाहारीहरूलाई मन्दिरमा सहायता गर्ने यहूदीहरूको एक कुल थियो ।)
+
+यो लेवीहरू को थिए बनेर पाठकलाई बताउने पृष्‍ठभूमि जानकारी हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# लेवीहरू यहूदीहरूको एक कुल थिए
+
+अर्थात, “लेवीहरू भनेको लेवी भनिने इस्राएली कुलबाटका थिए” वा, “लेवीहरू भनेको लेवी भनिने इस्राएली जातिबाटका थिए”
+
+# उनले पनि त्यस मानिसलाई बेवास्ता गरे
+
+यो अचम्मलाग्दो कुरा थियो किनभने लेवीहरूले मन्दिरमा सेवा गर्थे, र तिनीहरूको सङ्‍गी यहूदी मानिसलाई सहायता गर्छन् भनेर अपेक्षा गरिन्थ्यो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
+
+# बेवास्ता गरे
+
+अर्थात, “सहायता गरेन ।”
diff --git a/content/27/08.md b/content/27/08.md
new file mode 100644
index 0000000..c155324
--- /dev/null
+++ b/content/27/08.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथा भन्‍नलाई जारी राख्‍नु हुन्छ ।
+
+# त्यो बाटोमा हिँड्नलाई अर्को मानिस चाहिँ सामरियाबाटको थियो
+
+यसले नयाँ पात्रलाई परिचय गराउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-participants]])
+
+# त्यता हिँड्न
+
+अर्थात, “त्यतैबाट भएर यात्रा गर्न ।” यी मानिसहरू एक सहर देखि अर्को सहरमा यात्रा गरिरहेका थिए । यो कुरा पक्‍का गर्नुहोस् कि तिनीहरू केवल यसो डुल्‍न न‍िस्केको भनेर सुनाएको जस्तो नहोस् ।
+
+# (सामरीहरू र यहूदीहरूले इक अर्कालाई घृणा गर्दथे ।)
+
+यो सामरीहरू र यहूदीहरू शत्रुहरू थिए भनेर पाठकलाई बताउने पृष्‍ठभूमि जानकारी हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# उसले देख्‍यो कि त्यो मानिस यहूदी थियो, तर पनि उसको लागि धेरै कृपालु भए
+
+यो अचम्मलाग्दो कुरा थियो किनभने यहूदीहरू र सामरीहरू एक अर्कालाई घृणा गर्दथे, र त्यसैले तिनले त्यस यहूदी मानिसलाई सहायता गर्छन् भनेर अपेक्षा गरिँदैनथ्यो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
diff --git a/content/27/09.md b/content/27/09.md
new file mode 100644
index 0000000..be233ef
--- /dev/null
+++ b/content/27/09.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथा भन्‍नलाई जारी राख्‍नु हुन्छ ।
+
+# उसको आफ्नै गधा
+
+यो कुरा पक्‍का गर्नुहोस् कि “उसको”ले सामरीलाई जनाउँछ ।
+
+# बाटो छेउको एउटा पौवामा
+
+अर्थात, “बाटोको छेउमा भएको वास बस्‍ने ठाउँ ।” यो त्यस्तो ठाउँ थियो जहाँ यात्रुहरूले खाना पाउन सक्थे र राति सुत्‍न सक्थे ।
diff --git a/content/27/10.md b/content/27/10.md
new file mode 100644
index 0000000..dc93792
--- /dev/null
+++ b/content/27/10.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथा भन्‍नलाई जारी राख्‍नु हुन्छ ।
+
+# उसको यात्रालाई निरन्तरता दिन
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उसको गन्तव्यतिर यात्रा गर्न जारी राख्‍न ।”
+
+# सञ्‍चालक
+
+अर्थात, “जसले व्यवस्थापन गर्थ्यो ।” त्यो व्यक्ति त्यस वास बस्‍ने पौवाको मालिक पनि हुन सक्थ्यो ।
+
+# उनले त्यसलाई भने, ‘यस मानिसको ख्याल राख्‍नुहोस् । तपाईंले यो भन्दा ज्यादा पैसा खर्च गर्नुभयो भने, म फर्किँदा खेरी तपाईंलाई ती खर्चहरू तिरीदिनेछु ।’
+
+यो उद्धरण भित्रको उद्धरण हो । सम्पूर्ण उद्धरणलाई पुनः बताउन सकिन्छ ताकि यो अंश चाहिँ अप्रत्यक्ष उद्धरण होस्ः “उनले तिनलाई त्यस मानिसको ख्याल राख्‍नलाई भने, र यदि तिनले त्यो भन्दा ज्यादा पैसा खर्च गरे भने, उनी फर्केर आउँदा ती खर्चहरू तिरीदिने थिए ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotesinquotes]])
+
+# यस मानिसको ख्याल राख्‍नुहोस्
+
+केही भाषाहरूमा यसरी भन्‍नलाई रोजिन सकिन्छ, “कृपया यस मानिसको ख्याल राख्‍नुहोस्” ताकि यो नम्र निवेदन थियो र कुनै आज्ञा थिएन भनेर प्रस्ट होस् ।
+
+# ती खर्चहरू तिरीदिनेछु
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तपाईंलाई तिरीदिनेछु” वा, “त्यो पैसा फिर्ता तिरीदिनेछु” वा, “त्यो तपाईंलाई तिरीदिनेछु ।”
diff --git a/content/27/11.md b/content/27/11.md
new file mode 100644
index 0000000..3c78a1d
--- /dev/null
+++ b/content/27/11.md
@@ -0,0 +1,39 @@
+# यशूले व्यवस्थाका विज्ञलाई सोध्‍नुभयो, “तिमी के सोच्छौ ? यी तीनमध्ये को चाहिँ त्यस लुटिएको र पिटिएको मानिसको लागि छिमेकी थियो ?”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “येशूले व्यवस्थाका विज्ञलाई ती तीन मानिसहरूमध्ये को चाहिँ त्यस लुटिएको र पिटिएको मानिसको लागि छिमेकी भएको उसलाई लाग्‍यो भनेर सोध्‍नुभयो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# व्यवस्थाका विज्ञ
+
+अर्थात, “यहूदी नियममा विज्ञ ।” तपाईंले यो शब्दलाई [२७:०१](27/01) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# तीन मानिसहरू
+
+तीन मानिसहरू पूजाहारी, लेवी, र सामरी थिए ।
+
+# छिमेकी थियो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “छिमेकीले झैँ व्यवहार गर्‍यो” वा, “साथी थियो” वा, “प्रेमपूर्वक रीतिले व्यवहार गर्‍यो ।” तपाईंले “छिमेकी”लाई [२७:०२](27/02) र [२७:०३](27/03) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# एक छिमेकी
+
+येशूले “छिमेकी” शब्दलाई [27:0२](27/02) मा भन्दा अझ फराकिलो बुझाईमा प्रयोग गर्दै हुनुहुन्छ । यहाँ “छिमेकी” भनेको हामीले भेट्ने त्यो कुनै पनि व्यक्ति हो जसलाई हाम्रो सहायताको खाँचो छ ।
+
+# उनले जवाफ दिए, “त्यो व्यक्ति जो उसप्रति दयालु थियो ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “उनले जुन व्यक्ति उसप्रति दयालु थियो त्यो नै थियो भनेर जवाफ दिए ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# येशूले उनलाई भन्‍नुभयो, “तिमी जाऊ र त्यसै गर ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “येशूले उनलाई जान र त्यसै गर्नलाई भन्‍नुभयो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तिमी जाऊ र गर
+
+अर्थात, “तिमी, पनि , जानुपर्छ र गर्नुपर्छ” वा, “अब तिमीले गर्नुपर्छ ।” येशूले व्यवस्थाका विज्ञलाई सामरीले गरे झैँ गर्नलाई आज्ञा गरिरहनुभएको थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# त्यसै गर
+
+अर्थात, “अरूहरूलाई प्रेम गर, तिमीहरूका शत्रुहरूलाई पनि ।” यो कुरा पक्‍का गर्नुहोस् कि “त्यस्तै” भन्‍नाले घाइते मानिसलाई मात्र सहायता गर्ने भनिरहेको छ भनेर नसुनियोस् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-ellipsis]])
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/28/01.md b/content/28/01.md
new file mode 100644
index 0000000..17d4775
--- /dev/null
+++ b/content/28/01.md
@@ -0,0 +1,35 @@
+# एक दिन
+
+यस पदावलीले अगाडि घटेको घटनाको परिचय गराउँछ, तर खास समय तोकेर भन्दैन । धेरै भाषाहरूको कुनै सत्य कथालाई बताउन सुरु गर्ने यस्तै किसिमको तरिका हुन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# एउटा धनी जवान शासक
+
+यो मानिस अझै जवानै भएको भएतापनि, ऊ पहिल्यै एक धनी र शक्तिशाली राजनीतिक अधिकारी भइसकेका थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-participants]])
+
+# येशूकहाँ आयो
+
+अर्थात, “येशुको छेउमा आयो ।”
+
+# उहाँलाई सोध्यो, “असल गुरु, अनन्त जीवन पाउनलाई मैले के गर्नुपर्छ ?”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “अनन्त जीवन पाउनलाई उसले के गर्नुपर्छ भनेर उहाँलाई सोध्यो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# असल गुरु
+
+अर्थात, “धार्मिक शिक्षक ।” उसले येशूलाई केवल सीप हुनुभएको शिक्षक मात्र भनिरहेको थिएन ।
+
+# अनन्त जीवन पाउनलाई
+
+अर्थात, “अनन्त जीवन प्राप्‍त गर्नलाई” वा, “परमेश्‍वरसँगै सदा जिउनलाई ।” साथै “अनन्त जीवनलाई” [२७:०१](27/01) मा कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो ख्याल गर्नुहोस् र त्यसको बारेमा भएको टिप्पणीलाई हेर्नुहोस् ।
+
+# येशूले उसलाई भन्‍नुभयो, “तिमी मलाई किन ‘असल’ भन्छौ ? त्यहाँ एकजना मात्रै असल हुनुहुन्छ, र त्यो परमेश्‍वर हुनुहुन्छ । तर यदि तिमी अनन्त जीवन पाउन चाहन्छौ भने, परमेश्‍वरका आज्ञाहरूलाई मान ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “येशूले उसलाई किन उहाँलाई ‘असल’ भनेको भनेर सोध्‍नुभयो किनभने त्यहाँ एकजना मात्रै असल हुनुहुन्छ, र त्यो परमेश्‍वर हुनुहुन्छ । त्यसपछि उहाँले उसलाई अनन्त जीवन पाउनको लागि परमेश्‍वरका आज्ञाहरू मान्‍नलाई भन्‍नुभयो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तिमी मलाई किन ‘असल’ भन्छौ ?
+
+येशूले उहाँ असल हुनुहुन्छ भनेर नकारिरहनुभएको थिएन । बरु, ती शासकले येशू परमेश्‍वर हुनुहुन्छ भनेर बुझ्छ कि बुझ्दैन भनेर उहाँले सोधिरहनुभएको थियो ।(हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]])
+
+# त्यहाँ एकजना मात्रै असल हुनुहुन्छ, र त्यो परमेश्‍वर हुनुहुन्छ
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “जो साँच्‍चिकै असल हुनुहुन्छ त्यो परमेश्‍वर एकजना मात्रै हुनुहुन्छ” वा, “परमेश्‍वर मात्रै एकजना हुनुहुन्छ जो साँच्‍चिकै असल हुनुहुन्छ ।”
diff --git a/content/28/02.md b/content/28/02.md
new file mode 100644
index 0000000..cae0d81
--- /dev/null
+++ b/content/28/02.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# मैले कुन-कुनको पालना गर्न जरुरी छ ? उसले सोध्यो
+
+अर्थात, “अनन्त जीवन प्राप्‍त गर्नलाई कुन आज्ञाहरू मेरो लागि पर्याप्‍त हुनेछ ?” यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “उसले उहाँलाई कुन आज्ञाहरूलाई मान्‍न जरुरी छ भनेर सोध्यो” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# येशूले जवाफ दिनुभयो, “हत्या नगर । ... र तिम्रो छिमेकीलाई तिमीले आफैँलाई प्रेम गरे झैँ प्रेम गर ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “येशूले जवाफ दिएर भन्‍नुभयो कि उसले हत्या गर्नुहुँदैनथ्यो, व्यभिचार गर्नुहुँदैनथ्यो, वा चोर्नुहुँदैनथ्यो, वा झूट बोल्नुहुँदैनथ्यो, र उसको बाबुआमाको सम्मान गर्नुपर्थ्यो, र उसको छिमेकीलाई उसले आफूलाई प्रेम गरे झैँ प्रेम गर्नुपर्थ्यो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# जसरी तिमीले आफैँलाई प्रेम गर्छौ
+
+अर्थात, “जति तिमीले आफैँलाई प्रेम गर्छौ” वा, “जुन हदसम्म तिमीले आफैँलाई प्रेम गर्छौ ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-simile]])
diff --git a/content/28/03.md b/content/28/03.md
new file mode 100644
index 0000000..42f124d
--- /dev/null
+++ b/content/28/03.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# जवान मानिसले भन्यो, “मैले यी सबै आज्ञाहरू पालन गरेको छु ... सदा जीवित रहनलाई अझै के गर्न जरुरी छ ?”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “जवान मानिसले ऊ बालक छँदा देखि नै ती सबै आज्ञाहरू पालन गर्दै आएको थियो भनेर भन्यो, र सदा जीवित रहनको लागि उसले अझै के गर्न जरुरी थियो भनेर सोध्यो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# म बालक छँदा देखि नै
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “म बालक हुँदा खेरीको समय देखि अहिलेसम्म ।”
+
+# मैले अझै के गर्न जरुरी छ
+
+अर्थात, “मैले यो भन्दा फाल्टो के गर्न जरुरी छ” वा, “यी कुराहरूमा मैले के थप गर्न जरुरी छ”
+
+# उसलाई प्रेम गर्नुभयो
+
+येशूले उसमाथि दया देखाउनुभयो । प्रेमको लागि एउटा शब्द छान्‍नुहोस् जुन परमेश्‍वरसँग उहाँका मानिसहरूको लागि भएको प्रेमसँग मिल्ने होस् ।
diff --git a/content/28/04.md b/content/28/04.md
new file mode 100644
index 0000000..5a3d8fa
--- /dev/null
+++ b/content/28/04.md
@@ -0,0 +1,31 @@
+# येशूले जवाफ दिनुभयो, “यदि तिमी सिद्ध हुन चाहन्छौ भने ... आऊ र मलाई पछ्याऊ ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “येशूले जवाई दिएर भन्‍नुभयो कि यदि ऊ सिद्ध हुन चाहन्थ्यो भने ऊ जानुपर्छ र उससँग भएका सबैथोक बेच्‍नुपर्छ र पैसा गरिबहरूलाई दिनुपर्छ, र उसलाई स्वर्गमा धन हुनेछ । तब ऊ आउनुपर्छ र उहाँलाई पछ्याउनुपर्छ ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तिमी
+
+यदि तपाईंको भाषामा “तिमी”को लागि इंकित गरिएको मानिसहरूको सङ्ख्या अनुसार फरक शब्दहरू हुन्छन् भने, एकवचनको रूप प्रयोग गर्नुहोस् । येशूले यो आज्ञा यो एकजना मानिसको लागि दिइरहनुभएको थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-pronouns]])
+
+# सिद्ध
+
+अर्थात, “पूर्ण रूपले धार्मिक ।”
+
+# तिम्रो भएका सबैथोक
+
+अर्थात, “तिम्रा सारा सम्पत्तिहरू ।”
+
+# गरिबहरू
+
+अर्थात, गरिब मानिसहरू । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-nominaladj]])
+
+# स्वर्गमा धन
+
+पदावली “स्वर्गमा धन” एउटा अलङ्‍कार हो जसले परमेश्‍वरबाटको इनामलाई जनाउँछ । वैकल्पिक अनुवादः “परमेश्‍वरले तिमीलाई स्वर्गमा इनाम दिनुहुनेछ” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor]])
+
+# धन
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “सम्पत्तिहरू” वा, “महान् धन ।”
+
+# स्वर्गमा
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “स्वर्गमा हुन्छ जब तिमी त्यहाँ आइपुग्छौ ।” यो सम्पत्ति “त्यहाँ र तब” हुनेछ जुन चाहिँ येशूले त्यस मानिसलाई “यहाँ र अहिले” त्याग्‍न भनिरहनुभएको सम्पत्तिको उल्टो छ ।
diff --git a/content/28/05.md b/content/28/05.md
new file mode 100644
index 0000000..2d20fb9
--- /dev/null
+++ b/content/28/05.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# येशूले भन्‍नुभएको कुरा सुन्यो
+
+अर्थात, “येशूले उससँग भएका कुराहरू अरूहरूलाई दिनु भनेर उसलाई भन्‍नुभएको सुन्यो ।”
diff --git a/content/28/06.md b/content/28/06.md
new file mode 100644
index 0000000..344aa4f
--- /dev/null
+++ b/content/28/06.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# येशूले उहाँका चेलाहरूलाई भन्‍नुभयो, “यो असाध्यै कठिन छ ... धनी मानिसलाई परमेश्‍वरको राज्यमा प्रवेश गर्नलाई ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “येशूले उहाँका चेलाहरूलाई भन्‍नुभयो कि धनी मानिसहरूलाई परमेश्‍वरको राज्यमा प्रवेश गर्नलाई असाध्यै कठिन छ ! हो, कुनै धनी मानिसलाई परमेश्‍वरको राज्यमा प्रवेश गर्न भन्दा ऊँटलाई सियोको नाथ्रीबाट पस्‍न ज्यादा सजिलो हुन्छ ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# धनी मानिसहरूलाई परमेश्‍वरको राज्यमा प्रवेश गर्नलाई असाध्यै कठिन छ !
+
+यो कडा भनाई हो जसले धनी मानिसहरूले उद्धार पाउनलाई धेरै कठिन छ भनेर बताउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# परमेश्‍वरको राज्यमा प्रवेश गर्नलाई
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “परमेश्‍वरको राज्यमा नागरिक हुनलाई ।”
+
+# कुनै धनी मानिसलाई परमेश्‍वरको राज्यमा प्रवेश गर्न भन्दा ऊँटलाई सियोको नाथ्रीबाट पस्‍न ज्यादा सजिलो हुन्छ
+
+यो धनी मानिसले उद्धार पाउनलाई हुने कठिनाईलाई जोड दिनलाई भनिएको अतिरञ्‍जित भनाई हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-hyperbole]])
+
+# ऊँट
+
+ऊँटहरू प्राय गह्रौँ भारीहरू बोक्‍नलाई प्रयोग गरिने धेरै ठूला जनावरहरू हुन् । यदि तपाईंको भाषा क्षेत्रमा ऊँट भनेको चिनिदैँन भने, “एउटा धेरै ठूलो जनावर” वा, “भारी बोक्‍ने पशु” जस्तो कुनै पदावलीको प्रयोग गर्न सकिन्छ । यदि तपाईंले ऊँटको ठाउँमा अरू कुनै ठूलो जनावरको नामलाई राख्‍न चाहनुहुन्छ भने, यो कुरा पक्‍का गर्नुहोस् कि त्यो जनावरलाई येशूले जुन मानिसहरूसँग कुरा गरिरहनुभएको थियो, तिनीहरूद्वारा चिनिएको हुन सकोस्, जस्तै “गोरू” वा, “गधा ।”
+
+# सियोको नाथ्री
+
+यसले सिलाउने सियोको एक छेउमा भएको मसिनो प्वाललाई जनाउँछ । ऊँटजत्रो ठूलो कुरा सियोको नाथ्रीबाट पस्‍ने भन्‍ने विचारले केही असम्भव कुरालाई जनाउन खोजिएको छ ।
diff --git a/content/28/07.md b/content/28/07.md
new file mode 100644
index 0000000..384891b
--- /dev/null
+++ b/content/28/07.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तिनीहरू अचम्मित भए
+
+अर्थात, “तीनछक्‍क परे ।” तिनीहरूले विश्‍वास गर्थे कि परमेश्‍वरले केही मानिसहरूलाई अरू मानिसहरू भन्दा बढि धर्मी भएका कारण धनी बनाउनुहुन्थ्यो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
+
+# तिनीहरूले भने, “यदि यस्तो हो भने, परमेश्‍वरले कसलाई बचाउनुहुनेछ ?”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “तिनीहरूले यदि त्यस्तो थियो भने परमेश्‍वरले कसलाई बचाउनुहुने थियो भनेर सोधे ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# यदि यस्तो हो भने, परमेश्‍वरले कसलाई बचाउनुहुनेछ ?
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “यदि परमेश्‍वरले धनी मानिसहरूलाई अनन्त जीवन प्राप्‍त गर्न दिनुहुँदैन भने, अरू कसैको कसरी उद्धार हुन सक्छ ?” यो शायद आलङ्‍कारिक प्रश्‍न हो जसको अर्थ हुन्छ, “यदि परमेश्‍वरले धनी मानिसहरूलाई बचाउनुहुँदैन भने, तब यस्तो देखिन्छ कि उहाँले कसैलाई पनि बचाउनुहुनेछैन !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]])
+
+# बचाउनु
+
+यहाँ यसको अर्थ परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई तिनीहरूको पापको लागि न्याय नगर्नुहुने वा दोष नलगाउनुहुने, र उहाँको राज्यमा तिनीहरूलाई नागरिकहरू हुन दिनुहुने कुरालाई जनाउँछ ।
diff --git a/content/28/08.md b/content/28/08.md
new file mode 100644
index 0000000..51574e4
--- /dev/null
+++ b/content/28/08.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# भन्‍नुभयो, “यो असम्भव छ ... तर परमेश्‍वरको लागि कुनै पनि कुरा गर्नलाई असम्भव छैन ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “भन्‍नुभयो कि मानिसहरूले आफैँलाई बचाउनलाई असम्भव छ, तर परमेश्‍वरको लागि कुनै पनि कुरा गर्नलाई असम्भव छैन ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# परमेश्‍वरको लागि कुनै पनि कुरा गर्नलाई असम्भव छैन
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वर जे पनि गर्न सक्षम हुनुहुन्छ, कुनै धनी मानिसलाई बचाउन पनि” वा, “परमेश्‍वर असम्भव कुराहरू गर्न सक्षम हुनुहुन्छ, त्यसैले उहाँले कुनै धनी मानिसलाई पनि बचाउन सक्‍नुहुन्छ ।”
diff --git a/content/28/09.md b/content/28/09.md
new file mode 100644
index 0000000..61bc39f
--- /dev/null
+++ b/content/28/09.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# येशूलाई भन्‍नुभयो, “हामी चेलाहरूले सबैकुराहरू छाडेका छौँ र तपाईंलाई पछ्याएका छौँ । हाम्रो इनाम के हुनेछ ?”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “येशूलाई भने कि चेलाहरूले सबैकुरा छाडेका थिए र उहाँलाई पछ्याएका थिए, र तिनीहरूको इनाम के हुने थियो भनेर सोधे ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# सबैकुराहरू छाडेका छौँ
+
+अर्थात, “सबैकुराहरूलाई पछाडि छाडेका छौँ” वा, “हाम्रा सबैकुराहरू त्यागेका छौँ ।”
+
+# हाम्रो इनाम के हुनेछ ?
+
+यसलाई भन्‍ने अर्को तरिका यस्ति हो, “हामीले के इनाम प्राप्‍त गर्नेछौँ” वा, “हामी कसरी पुरस्कृत हुनेछौँ ?” वा, “परमेश्‍वरले हामीलाई इनामको रूपमा के दिनुहुनेछ ?” यो कुरा पनि थप्‍न जरुरी हुन सक्छ, “किनकि हामीले यो गरेका छौँ ?”
diff --git a/content/28/10.md b/content/28/10.md
new file mode 100644
index 0000000..36ca7bf
--- /dev/null
+++ b/content/28/10.md
@@ -0,0 +1,31 @@
+# येशूले भन्‍नुभयो, “हरेक जसले घरहरू छोडेको छ ... धेरै जो पछिल्ला छन् पहिला हुनेछन् ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “येशूले भन्‍नुभयो कि सबै जसले घरहरू, दाजुभाईहरू, दिदीबहिनीहरू, बाबु, आमा, छोराछोरी, वा सम्पत्तिलाई छोडेका छन्, तिनीहरूले १०० गुणा बढि पाउनेछन् र अनन्त जीवन पनि पाउनेछन् । तर धेरै जो पहिला छन् ती पछिल्ला हुनेछन्, र धेरै जो पछिल्ला छन् ती पहिला हुनेछन् ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# छोडेको छ
+
+अर्थात, “पछाडि छोडेको छ” वा, “त्यागेको छ” वा, “परमेश्‍वर भन्दा कम महत्त्वको ठानेको छ ।”
+
+# मेरो खातिर
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “मेरो कारणले” वा, “मेरो निम्ति ।”
+
+# १०० गुणा बढि
+
+अर्थात, “उससँग भएको भन्दा ज्यादै बढि ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
+
+# धेरै जो पहिला छन् ती पछिल्ला हुनेछन्, र धेरै जो पछिल्ला छन् ती पहिला हुनेछन्
+
+यहाँ “पहिला” र “पछिल्ला”ले मानिसहरूको स्तर र महत्त्वलाई जनाउँछ । येशूले मानिसहरूको अहिलेको स्तर र तिनीहरूको परमेश्‍वरको राज्यमा हुने स्तरको बीचमा भएको भिन्‍नतालाई देखाइरहनुभएको छ । वैकल्पिक अनुवादः “तर धैरै जो अहिले महत्त्वपूर्ण देखिन्छन् ती कम महत्त्वपूर्ण हुनेछन्, र धेरै जो अहिले महत्त्वहीन देखिन्छन् ती धेरै महत्त्वपूर्ण हुनेछन्” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
+
+# धेरै जो पहिला छन् ती पछिल्ला हुनेछन्
+
+अर्थात, “धेरै मानिसहरू जो अहिले महत्त्वपूर्ण छन्, त्यतिखेर महत्त्वपूर्ण हुनेछैनन् ।”
+
+# धेरै जो पछिल्ला छन् ती पहिला हुनेछन्
+
+अर्थात, “धेरै मानिसहरू जसलाई पृथ्वीमा धेरै महत्त्वपूर्ण ठानिँदैन तिनीहरूलाई स्वर्गमा धेरै महत्त्वपूर्ण ठानिनेछ” वा, “धेरै मानिसहरू जसलाई अहिले कम मान्यताको ठानिन्छ तिनीहरूलाई स्वर्गमा उच्‍च मान्यता दिइनेछ ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/29/01.md b/content/29/01.md
new file mode 100644
index 0000000..1d7ed67
--- /dev/null
+++ b/content/29/01.md
@@ -0,0 +1,35 @@
+# एक दिन
+
+यस पदावलीले अगाडि घटेको घटनाको परिचय गराउँछ, तर खास समय तोकेर भन्दैन । धेरै भाषाहरूको कुनै सत्य कथालाई बताउन सुरु गर्ने यस्तै किसिमको तरिका हुन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-newevent]])
+
+# येशूलाई सोध्यो, “प्रभु, मेरो भाइलाई मैले कतिपल्ट क्षमा दिनुपर्छ जब उसले मेरो विरुद्धमा पाप गर्छ ? के सात पल्टसम्म ?”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “येशूलाई “प्रभु” भनेर पुकार्‍यो र यदि उसको भाइले उसको विरुद्धमा पाप गर्दा बढिमा सात पल्टसम्म क्षमा गर्नुपर्ने हो भनेर सोध्यो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# येशूले भन्‍नुभयो, “सात पल्ट होइन, तर सत्तरी गुणा सात पल्ट !”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “येशूले उसलाई सात पल्ट मात्र क्षमा दिने होइन तर सत्तरी गुणा सात पल्टसम्म क्षमा दिनुपर्छ भन्‍नुभयो !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# मेरो भाइ
+
+यो शब्दले कतिपल्ट आफ्नै सहोदर दाजुभाइलाई नभएका, तर कसिलो धार्मिक, वा जातीय,  र आदि-इत्यादि सम्बन्ध भएका मानिसहरूलाई पनि समेट्थ्यो ।
+
+# मेरो विरुद्धमा पाप गर्छ
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मेरो विरुद्धमा केही नराम्रो गर्छ ।”
+
+# सात पल्ट होइन, तर सत्तरी गुणा सात पल्ट !
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिमीले सात पल्ट मात्रै क्षमा दिने होइन, बरु तिमीले सत्तरी गुणा सात पल्ट क्षमा दिनुपर्छ ।” येशूले कुनै ठ्याक्‍क बताउन मिल्ने सङ्‍ख्याको बारेमा कुरा गरिरहनुभएको थिएन । उहाँले भनिरहनुभएको थियो कि हामीले मानिसहरूलाई तिनीहरूले हाम्रो विरुद्धमा पाप गर्दा हरेक पल्ट क्षमा दिनुपर्छ ।
+
+# सात पल्ट ... सत्तरी गुणा सात पल्ट
+
+यसलाई अक्षरमा पनि लेख्‍न सकिन्थ्योः “७ पल्ट होइन, तर ७० गुणा ७ पल्ट ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
+
+# यसद्वारा हामीले सधैँ क्षमा गर्नुपर्छ भनेर येशूले अर्थ दिनुभयो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “येशूले बताउन चाहनुभयो कि हामीले हाम्रो विरुद्धमा पाप गर्ने जो कसैलाई पनि सधैँ क्षमा गर्नुपर्छ ।”
+
+# यो कथा
+
+यो कथा एउटा दृष्‍टान्तको रूपमा थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-parables]])
diff --git a/content/29/02.md b/content/29/02.md
new file mode 100644
index 0000000..87145c4
--- /dev/null
+++ b/content/29/02.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# येशूले भन्‍नुभयो, “परमेश्‍वरको राज्य ... २,००,००० वर्षको ज्याला बराबरको एउटा ठूलो ऋण ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “येशूले परमेश्‍वरको राज्य एउटा राजा जस्तै हो भन्‍नुभयो ... २,००,००० वर्षको ज्याला बराबरको एउटा ठूलो ऋण ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# परमेश्‍वरको राज्य ... जस्तै हो
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “मानिसहरूमाथिको परमेश्‍वरको शासन ... जस्तै हो” वा, “जुन तरिकाले परमेश्‍वरले मानिसहरूलाई शासन गर्नुहुन्छ ... सँग तुलना गर्न सकिन्छ ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-simile]])
+
+# एउटा राजा जस्तै हो जसले
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “एउटा राज्यको राजा जस्तै हो जसले” वा, “एउटा राजाको शासनसँग तुलना गर्न सकिन्छ जसले ... ।”
+
+# आफ्ना नोकरहरूसँगको हिसान मिलाउन
+
+अर्थात, “उसका नोकरहरूले उसलाई तिर्नुपर्ने ऋणहरू सङ्‍कलन गर्न” वा, “उसका नोकरहरूले उसबाट सापटि लगेको पैसा सङ्‍कलन गर्न ।”
+
+# २,००,०००
+
+यसलाई अक्षरमा लेख्‍न सकिन्छः दुई लाख । यसले ज्यादै असामान्य रूपमा भएको एउटा लामो समयलाई जनाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
diff --git a/content/29/03.md b/content/29/03.md
new file mode 100644
index 0000000..c83103a
--- /dev/null
+++ b/content/29/03.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# राजाले भने, ‘यो मानिस र यसको परिवारलाई यसको ऋण तिर्न दासहरूको रूपमा बेचिदे ।’
+
+यो उद्धरण भित्रको उद्धरण हो । सम्पूर्ण उद्धरणलाई यसरी पुनः बताउन सकिन्छ ताकि यो अंश चाहिँ अप्रत्यक्ष उद्धरण होस्ः “राजाले त्यस मानिस र त्यसको परिवारलाई त्यसको ऋणहरू तिर्नलाई दासहरूको रूपमा बेच्‍नलाई भने ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotesinquotes]])
+
+# यो मानिस र यसको परिवारलाई दासहरूको रूपमा बेचिदे
+
+यो राजाबाट आएको हुकुम थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-imperative]])
+
+# उसको ऋण तिर्न
+
+अर्थात, “उसले राजालाई दिनुपर्ने पैसा तिर्नलाई ।”
+
+# उसको ऋण तिर्नलाई
+
+त्यो मानिस बेचिँदा जुन पैसा तिनीहरूलाई बेचेर आउँथ्यो त्यसले तिनीहरूले राजालाई तिर्नुपर्ने ऋणको केही अंश तिर्न सक्थ्यो भन्‍ने कारणलाई बताउन सकिन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
diff --git a/content/29/04.md b/content/29/04.md
new file mode 100644
index 0000000..525f224
--- /dev/null
+++ b/content/29/04.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# उसको घुँडा टेक्यो
+
+अर्थात, “तुरुन्तै भुइँमा घुँडा टेक्यो ।” यो उसको नम्रता र राजाले उसलाई सहायता गरिदिऊन् भन्‍ने उसको इच्‍छा देखाउने एउटा तरिका थियो । यो कुरा पक्‍का गर्नुहोस् कि ऊ अचानक दुर्घटनावश लड्‌यो भनेर सुनाएको जस्तो नहोस् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-symaction]])
+
+# राजाको अगाडि
+
+यसको अर्थ हुन्छ, “राजाको सामुन्‍ने ।”
+
+# र भन्यो, ‘कृपया मसँग धिरजी हुनुहोस्, र मैले तपाईंलाई तिर्नुपर्ने सम्पूर्ण ऋण तिरीदिनेछु ।’
+
+यो उद्धरण भित्रको उद्धरण हो । सम्पूर्ण उद्धरणलाई यसरी पुनः बताउन सकिन्छ ताकि यो अंश चाहिँ अप्रत्यक्ष उद्धरण होस्ः “र उनलाई उससँग कृपा गरी धिरजी हुनको लागि बिन्ती गर्‍यो, र तब उसले उनलाई तिर्नुपर्ने सम्पूर्ण ऋण तिरीदिने थियो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotesinquotes]])
+
+# दया जाग्‍यो
+
+अर्थात, “उसको निम्ति दया महसुस गरे” वा, “... को लागि क्षमाप्रार्थी भए ।” राजाले जान्दथे कि यदि तिनीहरू दासत्वमा बेचिए भने त्यस नोकर र त्यसको परिवारले धेरै कष्‍ट काट्ने थिए ।
+
+# उसका सबै ऋण माफ गरिदिए
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “भने कि त्यस नोकरले राजालाई तिर्नुपर्ने पैसाको केही पनि तिर्न आवश्‍यक छैन ।”
diff --git a/content/29/05.md b/content/29/05.md
new file mode 100644
index 0000000..1c99185
--- /dev/null
+++ b/content/29/05.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# एउटा सङ्‍गी नोकर
+
+यसले अर्को मानिसलाई जनाउँछ जो पनि राजाकै नोकर थियो ।
+
+# र भन्यो, ‘तैँले मलाई तिर्नुपर्ने पैसा तिर् !’
+
+यो उद्धरण भित्रको उद्धरण हो । सम्पूर्ण उद्धरणलाई यसरी पुनः बताउन सकिन्छ ताकि यो अंश चाहिँ अप्रत्यक्ष उद्धरण होस्ः “र उसले उसलाई तिर्नुपर्ने पैसा तिर्न भनेर बतायो !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotesinquotes]])
diff --git a/content/29/06.md b/content/29/06.md
new file mode 100644
index 0000000..3f009a0
--- /dev/null
+++ b/content/29/06.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# सङ्‍गी नोकर
+
+यो पदावलीलाई [२९:०५](29/05) मा जस्तै गरी अनुवाद गर्नुहोस् ।
+
+# उसको घुँडा टेक्यो
+
+यो पदावलीको [२९:०४](29/04) मा भएको जस्तै उस्तै अर्थ छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-symaction]])
+
+# र भन्यो, ‘कृपया मसँग धिरजी हुनुहोस्, र मैले तपाईंलाई तिर्नुपर्ने सम्पूर्ण ऋण तिरीदिनेछु ।’
+
+यो उद्धरण भित्रको उद्धरण हो । सम्पूर्ण उद्धरणलाई यसरी पुनः बताउन सकिन्छ ताकि यो अंश चाहिँ अप्रत्यक्ष उद्धरण होस्ः “र उसलाई उससँग कृपा गरेर धिरजी हुनको लागि बिन्ती गर्‍यो, र तब उसले उसलाई तिर्नुपर्ने सम्पूर्ण ऋण तिरीदिने थियो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotesinquotes]])
+
+# उसको सङ्‍गी नोकरलाई झ्यालखानामा हालिदियो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “त्यो मानिसलाई झ्यालखानामा हाल्न लगायो ।” “हालिदियो” शब्द  अलङ्‍कार युक्त शब्द हो र यसको अर्थ त्यो बलपूर्वक गरिएको थियो भन्‍ने हुन्छ ।
diff --git a/content/29/07.md b/content/29/07.md
new file mode 100644
index 0000000..6b48e73
--- /dev/null
+++ b/content/29/07.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# जे भएको थियो
+
+अर्थात, “कि त्यस नोकरले अर्का नोकरको ऋण माफी दिन इन्कार गरेको र उसलाई झ्यालखानामा हालिदिएको भन्‍ने कुरा ।”
+
+# असाध्यै विचलित भए
+
+अर्थात, “गहिरोसँग दुःखित भएको” वा, “ज्यादै चिन्तित बनेको ।”
+
+# सबैकुरा
+
+अर्थात, “त्यस नोकरले उसको सङ्‍गी नोकरलाई के गरेको थियो भनेर राजालाई बताइदिए ।”
diff --git a/content/29/08.md b/content/29/08.md
new file mode 100644
index 0000000..8134ba7
--- /dev/null
+++ b/content/29/08.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# त्यस नोकरलाई बोलाए
+
+अर्थात, “त्यस नोकरलाई उनीकहाँ आउनलाई अह्राए” वा, “त्यस नोकरलाई उनीकहाँ ल्याउनलाई उनका पहरेदारहरूलाई अह्राए ।”
+
+# र भने, ‘तँ दुष्‍ट नोकर ! तैँले मलाई बिन्तीभाउ गरेको कारण मैले तँलाई माफ दिएँ । तैँले पनि त्यस्तै गर्नुपर्ने थियो ।’
+
+यो उद्धरण भित्रको उद्धरण हो । सम्पूर्ण उद्धरणलाई यसरी पुनः बताउन सकिन्छ ताकि यो अंश चाहिँ अप्रत्यक्ष उद्धरण होस्ः “र त्यसलाई दुष्‍ट नोकर भने ! उनले भने कि त्यसले उनलाई बिन्तीभाउ गरेका कारण उनले त्यसलाई माफ दिए । त्यसले पनि त्यसै गर्नुपर्ने थियो ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotesinquotes]])
+
+# तँ दुष्‍ट नोकर !
+
+राजाले यो कुरा त्यो नोकर कति दुष्‍ट थियो भनेर जोड दिनलाई भनेका थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]])
+
+# मलाई बिन्तीभाउ गरिस्
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मसँग हारगुहार गरिस्” वा, “मलाई दयालु बन्‍नलाई जोतोडले माग गरिस् ।”
+
+# तैँले पनि त्यस्तै गर्नुपर्ने थियो
+
+अर्थात, “तैँले तेरो ऋणी मानिसलाई माफ दिनुपर्ने थियो, जसरी मैले तँलाई माफ दिएँ ।”
+
+# हालिदिए
+
+अर्थात, “उनका पहरेदारहरूलाई हाल्नलाई अह्राए ।” “हाल्नु”लाई [२९:०६] (29/06)को परिवेशमा कसरी अनुवाद भएको थियो विचार गर्नुहोस् । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
diff --git a/content/29/09.md b/content/29/09.md
new file mode 100644
index 0000000..b904738
--- /dev/null
+++ b/content/29/09.md
@@ -0,0 +1,35 @@
+# तब येशूले भन्‍नुभयो
+
+केही भाषाहरूले थप्‍न सक्छन्, “उहाँका चेलाहरूलाई ।”
+
+# येशूले भन्‍नुभयो, “यदि तिमीहरूले तिमीहरूका भाइलाई हृदय देखि माफ दिएनौ भने तिमीहरू हरेकलाई पनि मेरा स्वर्गीय पिताले यहि गर्नुहुनेछ ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा पनि बताउन सकिन्छः “येशूले भन्‍नुभयो कि यदि तिनीहरूले तिनीहरूका भाइलाई हृदय देखि माफ गरेनन् भने उहाँको स्वर्गीय पिताले पनि उहाँको हरेक चेलालाई त्यसै गर्नुहुनेछ ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# त्यसै
+
+“त्यसै”ले यो भन्दा अगाडि राजाले माफ नदिने नोकरलाई [२९:०८](29/08) मा दण्ड दिएको तरिकालाई जनाउँछ ।
+
+# तिमीहरू ... तिमीहरू ... तिमीहरूको ... तिमीहरूको
+
+यी शब्दहरूको सबै प्रयोगहरू बहुवचन हुन् । येशू उहाँका चेलाहरूसँग बोलिरहनुभएको छ, तर यो दृष्‍टान्तले सबै विश्‍वासीहरूलाई लागु हुने सामान्य सत्यतालाई सिकाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-pronouns]])
+
+# मेरो स्वर्गीय पिता
+
+अर्थात, “स्वर्गमा हुनुहुने मेरो पिता ।” येशूले पिता परमेश्‍वरसँग उहाँको अद्वितीय, व्यक्तिगत सम्बन्धलाई व्यक्त गर्दै हुनुहुन्छ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/guidelines-sonofgodprinciples]])
+
+# तिमीहरूको भाइ
+
+तपाईंले यसलाई [२९:०१](29/01) मा कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# तिमीहरूको हृदयबाट
+
+“तिमीहरूको हृदयबाट” भन्‍ने पदावली एउटा उपमा हो जसको अर्थ “विशुद्ध तरिकाले” भन्‍ने हुन्छ । वैकल्पि अनुवादः “शुद्धताका साथ” वा, “साँच्‍चै” वा, “वास्तविक तरिकाले” वा, “ईमान्दार रूपले ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-idiom]])
+
+# हृदय
+
+यहाँ “हृदय” भनेको व्यक्तिको भित्री मनुषत्वलाई जनाउने अलाङ्‍कार हो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-metonymy]])
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/30/01.md b/content/30/01.md
new file mode 100644
index 0000000..1ffacff
--- /dev/null
+++ b/content/30/01.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# एउटा एकान्त स्थान
+
+यसले थोरै मानिसहरू भएको ठाउँलाई जनाउँछ जहाँ तिनीहरू एक्लै हुन सक्थे ।
diff --git a/content/30/02.md b/content/30/02.md
new file mode 100644
index 0000000..7da6c0b
--- /dev/null
+++ b/content/30/02.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+भीड कसरी येशूकहाँ आइपुगेको थियो भनेर बताउने यो पृष्‍ठभूमि जानकारी हो जब उहाँले पाँच हजार मानिसहरूलाई खुवाउनुभएर आश्‍चर्यकर्म गर्नुभएको थियो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/writing-background]])
+
+# आइपुग्यो
+
+अर्थात, “तालको पारिपट्टि पुग्यो” वा, “त्यहाँ पुग्यो ।”
diff --git a/content/30/03.md b/content/30/03.md
new file mode 100644
index 0000000..23743a7
--- /dev/null
+++ b/content/30/03.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# ५,००० मानिसहरू
+
+यसलाई अक्षरमा बताउन सकिन्छः “पाँच हजार मानिसहरू” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
+
+# स्‍त्रीहरू र बालबालिकाहरूलाई नगन्दै
+
+अर्थात, “तिनीहरूसँग भएका स्‍त्रीहरू र बालबालिकाहरूलाई नगन्दै” वा, “अनि त्यहाँ पुरुषहरूको थपमा स्‍त्रीहरू र बालबालिकाहरू पनि थिए ।” यसलाई अनुवाद गर्ने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “त्यसको थपमा,त्यहाँ केवल स्‍त्रीहरू र बालबालिकाहरू थिए ।”
+
+# येशूलाई
+
+अर्थात, “येशूले थाहा गर्नुभयो कि” वा, “येशूले बुझ्‍नुभयो कि ।”
+
+# गोठालो बिनाका भेडाहरू जस्ता
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “चोटपटक लाग्न सक्ने र हराएका, जसरी भेडाहरू हुन्छन् जब तिनीहरूको रेखदेख गर्नलाई गोठालो हुँदैन ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-simile]])
diff --git a/content/30/04.md b/content/30/04.md
new file mode 100644
index 0000000..962da48
--- /dev/null
+++ b/content/30/04.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# दिन ढल्किन लाग्दा
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “जब झण्डै साँझ परिसकेको थियो ।”
+
+# येशूलाई भन्यो, “अबेर भइसकेको छ र नजिकैमा कुनै सहरहरू छैनन् । मानिसहरूलाई पठाउनुहोस् ताकि तिनीहरूले गएर खानलाई केही पाउन सकून् ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “येशूलाई भने कि अबेर भइसकेको थियो र नजिकैमा कुनै सहरहरू थिएनन् । त्यसैले तिनीहरूले मानिसहरूलाई पठाउन उहाँलाई अनुरोध गरे ताकि तिनीहरूले गएर खानलाई केही पाउन सकून् ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# मानिसहरूलाई पठाउनुहोस्
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “कृपया मानिसहरूलाई सहरतिर जान भन्‍नुहोस्” वा, “तपाईंले मानिसहरूलाई अन्तै जानलाई भन्‍नुपर्दैन र ?” वा, “मानिसहरू सहरतिर जाऊन् ।” यो कुरा पक्‍का गर्नुहोस् कि यो एउटा विनम्र अनुरोध जस्तो सुनियोस्, र खटाएको जस्तो होइन ।
diff --git a/content/30/05.md b/content/30/05.md
new file mode 100644
index 0000000..644034c
--- /dev/null
+++ b/content/30/05.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# चेलाहरूलाई भन्‍नुभयो, “तिमीहरूले नै तिनीहरूलाई केही खानलाई देओ !”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “चेलाहरूलाई तिनीहरूलाई केही खानलाई दिन भन्‍नुभयो !” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# तिमीहरूले नै तिनीहरूलाई केही खानलाई देओ !
+
+येशूले चेलाहरू आफैँले मानिसहरूको लागि खानेकुरा खोज्‍नुपर्छ भनेर जोड दिनलाई यसो भन्‍नुभयो । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-exclamations]], [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotesinquotes]])
+
+# तिमीहरू
+
+“तिमीहरू” शब्द बहुवचन हो, जसले चेलाहरूलाई जनाउँछ । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-pronouns]])
+
+# तिनीहरूले जवाफ दिए, “हामी त्यो कसरी गर्न सक्छौँ ? हामीसँग पाँच रोटी र दुई साना माछाहरू मात्र छन् ।”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “तिनीहरूले त्यो कसरी गर्न सक्थे भनेर सोधे, किनकि तिनीहरूसँग पाँच रोटी र दुई साना माछाहरू मात्र थिए ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# हामी त्यो कसरी गर्न सक्छौँ ?
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “हामी त्यो गर्न सक्दैनौँ !” वा, “त्यो कुरा गर्न असम्भव छ !” चेलाहरूले कुनै वास्तविक प्रश्‍न सोधिरहेका थिएनन् । बरु, तिनीहरूले यो सम्भव थियो भनेर सोचिरहेका थिएनन् भनेर जोडसँगले व्यक्त गरिरहेका थिए । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-rquestion]])
diff --git a/content/30/06.md b/content/30/06.md
new file mode 100644
index 0000000..97949c9
--- /dev/null
+++ b/content/30/06.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# येशूले उहाँका चेलाहरूलाई भीडमा भएका मानिसहरूलाई घाँसमाथि, हरेकमा पचास-पचास जनाको समूह बनाएर बस्‍न लगाउन भन्‍नुभयो ।
+
+यो अप्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई प्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा बताउन सकिन्छः “येशूले उहाँका चेलाहरूलाई भन्‍नुभयो, ‘भीडमा भएका मानिसहरूलाई घाँसमाथि, पचास-पचास जनाको समूह बनाएर बस्‍नको लागि भन ।’” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-quotations]])
+
+# पचासजना मानिसहरू
+
+यसलाई अक्षरमा बताउन सकिन्छः “५० जना मानिसहरू” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
diff --git a/content/30/07.md b/content/30/07.md
new file mode 100644
index 0000000..d6b0ad4
--- /dev/null
+++ b/content/30/07.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# येशूले पाँच रोटीहरूलाई लिनुभयो
+
+उहाँले रोटीहरूलाई चोर्नुभएन । वैकल्पिक अनुवादः “येशूले पाँच रोटीहरूलाई उहाँका हातहरूमा लिनुभयो” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-idiom]])
+
+# माथि स्वर्गतिर हेर्नुभयो
+
+यसले माथि आकाशतिर हेर्नुभयो भनेर जनाउँछ । यहूदीहरूले स्वर्ग आकाश भन्दा माथि अवस्थित छ भनेर विश्‍वास गर्थे । (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-explicit]])
diff --git a/content/30/08.md b/content/30/08.md
new file mode 100644
index 0000000..9438208
--- /dev/null
+++ b/content/30/08.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# रोटी र माछालाई तोड्नुभयो
+
+अर्थात, “रोटी र माछालाई टुक्र्याउनुभयो ।”
+
+# त्यो कहिल्यै सकिएन !
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “त्यहाँ सधैँ अझै बढि बाँकी हुन्थ्यो !”
+
+# सन्तुष्‍ट भए
+
+अर्थात, “भोका रहेनन्” वा, “अझै भोको थिएनन् ।” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/figs-idiom]])
diff --git a/content/30/09.md b/content/30/09.md
new file mode 100644
index 0000000..bbe7102
--- /dev/null
+++ b/content/30/09.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# बाह्र डालाहरू
+
+यसलाई अक्षरमा बताउन सकिन्छः “१२ डालाहरू” (हेर्नुहोस्ः [[rc://*/ta/man/translate/translate-numbers]])
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/31/01.md b/content/31/01.md
new file mode 100644
index 0000000..07e213d
--- /dev/null
+++ b/content/31/01.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# डाँडाछेउ
+
+अर्थात, “पहाडको छेउ ।”
diff --git a/content/31/02.md b/content/31/02.md
new file mode 100644
index 0000000..2e4ed4e
--- /dev/null
+++ b/content/31/02.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# यो समयमा
+
+अर्थात, “येशूले डाँडाछेउमा प्रार्थना गरिरहनुभएको बेलामा ।”
+
+# तिनीहरूको डुङ्‍गा खियाइरहेका थिए
+
+डुङ्‍गामा एउटा बतास पक्रने पाल त थियो,तर त्यसले काम गरेको हुन सक्थेन जब बतास तिनीहरूको विपरीतमा थियो ।
diff --git a/content/31/04.md b/content/31/04.md
new file mode 100644
index 0000000..7d68224
--- /dev/null
+++ b/content/31/04.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# एउटा भूत
+
+अर्थात, “एउटा प्रेत ।” तिनीहरूले येशूलाई कुनै प्रेत सम्झे, किनकि सामान्यतया कुनै मानिस पानीमाथि हिँड्न सक्दैन ।
+
+# नडराओ
+
+केही भाषाहरूको लागि यहाँ यसो भन्‍नु बढि स्वभाविक हुन सक्छ, “डराउनलाई छोड ।”
+
+# यो म हुँ !
+
+केही को लागि, यसरी अनुवाद गर्नु बढि स्वभाविक हुन सक्छ, “यो म हुँ, येशू ।”
diff --git a/content/31/05.md b/content/31/05.md
new file mode 100644
index 0000000..91613b0
--- /dev/null
+++ b/content/31/05.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# यदि त्यो तपाईं हुनुहुन्छ भने
+
+अर्थात, “यदि त्यो साँच्‍चै तपाईं  हो, र भूत होइन भने ।”
+
+# आऊ !
+
+अर्थात, “यहाँ आऊ” वा, “मकहाँ आऊ” वा, “आऊ, मतिर हिँड ।”
diff --git a/content/31/06.md b/content/31/06.md
new file mode 100644
index 0000000..ea599ba
--- /dev/null
+++ b/content/31/06.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# ... बाट आफ्नो नजर हटाए
+
+यो अभिव्यक्तिको अर्थ हुन्छ, “... बाट अन्त हेरे ।” यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “... तिर हेर्न छाडे ।”
diff --git a/content/31/07.md b/content/31/07.md
new file mode 100644
index 0000000..5bcde7c
--- /dev/null
+++ b/content/31/07.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तिमीसँग कति सानो विश्‍वास छ !
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “तिमीसँग ममाथि कति सानो विश्‍वास छ !” वा, “तिमीले मलाई त्यति धेरै भरोसा गर्दैनौ !”
+
+# तिमीलाई सुरक्षित राख्‍नलाई तिमी किन मलाई भरोसा गर्दैनौ ?
+
+अर्थात, “तिमीलाई सुरक्षित राख्‍नलाई तिमीले मलाई भरोसा गर्नुपर्ने थियो !” यो वास्तविक प्रश्‍न होइन, तर दह्रिलो भनाई राख्‍नलाई यस भाषामा भएको एउटा तरिका हो । थुप्रै भाषाहरूमा, यसलाई कथनको रूपमा व्यक्त गर्दा बढि राम्रोसँग काम गर्छ ।
diff --git a/content/31/08.md b/content/31/08.md
new file mode 100644
index 0000000..2301562
--- /dev/null
+++ b/content/31/08.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# साँच्‍चै तपाईं परमेश्‍वरको पुत्र हुनुहुन्छ
+
+यसलाई बताउने अन्य तरिकाहरू यी हुन सक्छन्, “तपाईं साँच्‍चै परमेश्‍वरको पुत्र हुनुहुन्छ” वा, “यो वास्तवमै सत्य हो कि तपाईं परमेश्‍वरको पुत्र हुनुहुन्छ ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/32/01.md b/content/32/01.md
new file mode 100644
index 0000000..6836671
--- /dev/null
+++ b/content/32/01.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# गेरासेनी मानिसहरू
+
+गेरासेनीहरू गालील समुद्रको पूर्वी किनाराको छेउमा भएको क्षेत्रमा बस्दथे । तिनीहरू यहूदीहरूका सन्तानहरू थिए, तर हामी तिनीहरूको बारेमा कमै मात्र जान्दछौँ ।
diff --git a/content/32/02.md b/content/32/02.md
new file mode 100644
index 0000000..77b8e36
--- /dev/null
+++ b/content/32/02.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# ... लाई भूत लागेको थियो
+
+अर्थात, “उसमा भूतहरू थिए” वा, “दुष्‍ट आत्माहरूबाट नियन्‍त्रित थिए ।”
diff --git a/content/32/03.md b/content/32/03.md
new file mode 100644
index 0000000..cdb3e64
--- /dev/null
+++ b/content/32/03.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# उसका पाखुराहरू र खुट्टाहरू बाँधिन्थ्यो
+
+अर्थात, “बन्देज लगाइएको थियो” वा, “बन्धित ।”
+
+# तिनीहरूलाई छिनालिराख्थ्यो
+
+केही भाषाहरूले यसो भन्‍न जरुरी हुन सक्छ, “साङ्लाहरूलाई छिनालिराख्थ्यो ।”
diff --git a/content/32/04.md b/content/32/04.md
new file mode 100644
index 0000000..8650fec
--- /dev/null
+++ b/content/32/04.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# चिहानहरू हुँदो
+
+अर्थात, “चिहानहरूको नजिकै” वा, “चिहानहरूको वरिपरि ।”
diff --git a/content/32/05.md b/content/32/05.md
new file mode 100644
index 0000000..fea52ec
--- /dev/null
+++ b/content/32/05.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# उहाँको सामु घुँडा टेक्यो
+
+यो चाहिँ उसले आफू येशूको चरणमा परिरहेको थियो र उहाँको सहयोगको लागि बिन्ती बिसाइरहेको थियो भन्‍ने कुरालाई जनाउने सङ्केतात्मक कार्य थियो । (हेर्नुहोस्ः rc://*/ta/man/translate/translate-symaction)
+
+# भन्‍नुभयो, “यस मानिसबाट बाहिर आइज !”
+
+यो प्रत्यक्ष उद्धरण हो । यसलाई अप्रत्यक्ष उद्धरणको रूपमा व्यक्त गर्न सकिन्छः “त्यसलाई ती मानिसबाट बाहिर आउनका लागि भन्‍नुभयो !” (हेर्नुहोस्ः rc://*/ta/man/translate/figs-quotations)
diff --git a/content/32/06.md b/content/32/06.md
new file mode 100644
index 0000000..0022c7f
--- /dev/null
+++ b/content/32/06.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# चिच्‍यायो
+
+अर्थात, “करायो” वा, “अचम्ममा परेर करायो ।”
+
+# तपाईं मसँग के चाहनुहुन्छ
+
+यो अभिव्यक्तिको अर्थ हुन्छ, “तपाईं मलाई के गर्न जाँदै हुनुहुन्छ ?”
+
+# सबैभन्दा उच्‍चका परेमश्‍वर
+
+अर्थात, “सर्वोच्‍च परमेश्‍वर” वा, “सबैभन्दा सार्वभौम परमेश्‍वर” वा, “सर्वशक्तिमान् परेमश्‍वर ।” यहाँ “उच्‍च”को अर्थले परमेश्‍वरको महानतालाई जनाउँछ । यसले उचाई वा अग्लो हुनुलाई जनाउँदैन ।
+
+# फौज
+
+यो भूतहरूको समूहको नाम थियो, तर यसले भूतहरू निकै अनगिन्ती थिए भनेर पनि वर्णन गर्छ । यो नामलाई प्रयोग गर्नुहोस् यदि तपाईंको भाषामा त्यसपछि आउने टिप्पणीले अर्थलाई स्पष्‍ट बनाइदिन्छ । होइन भने, तपाईंले त्यसलाई केही अरू भनेर अनुवाद गर्न आवश्‍यक हुन सक्छ, जस्तै, “सेना” वा, “भीड” वा, “हजारौँ ।”
+
+# हामी धेरै छौँ
+
+अर्थात, “हामीहरू यहाँ धेरै छौँ” वा, “हामी धेरै भूतहरू हौँ ।”
diff --git a/content/32/07.md b/content/32/07.md
new file mode 100644
index 0000000..7f4c74a
--- /dev/null
+++ b/content/32/07.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# हामीलाई नपठाउनुहोस्
+
+अर्थात, “हामीलाई जाने नबनाउनुहोस् ।”
+
+# कृपया हामीलाई पठाउनुहोस्
+
+अर्थात, “कृपया हामीलाई जान दिनुहोस् ।”
+
+# साटोमा
+
+अर्थात, “हामीलाई जान लाउनको साटोमा ।”
diff --git a/content/32/08.md b/content/32/08.md
new file mode 100644
index 0000000..5b8e7c4
--- /dev/null
+++ b/content/32/08.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# बगाल
+
+अर्थात, “सुँगुरहरूको बगाल” वा, “सुँगुरहरूको झुण्ड ।” धेरै भाषाहरूमा जनावरहरूका समूहहरूको लागि खास नामहरू हुन्छन्, जस्तै “भेडाहरूको बथान”, “वस्तुभाउहरूको बगाल”, “कुकुरहरूको ‍हुल” र “माछाहरूको हुल ।” त्यो एउटा शब्दको प्रयोग गर्नुहोस् जसलाई सुँगुरहरूको ठूलो समूहको लागि ठीकसँगले प्रयोग गर्न सकिन्छ ।
diff --git a/content/32/09.md b/content/32/09.md
new file mode 100644
index 0000000..1cc7501
--- /dev/null
+++ b/content/32/09.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# जे भयो
+
+अर्थात, “कसरी येशूले भूतहरूलाई त्यस मानिसबाट सुँगुरहरूमा पठाउनुभएको थियो ।”
+
+# जसलाई भूतहरू लागेको थियो
+
+अर्थात, “जसभित्र भूतहरू रहेका थिए” वा, “जो दुष्‍ट आत्माहरूबाट नियन्‍त्रित भएको थियो ।”
diff --git a/content/32/10.md b/content/32/10.md
new file mode 100644
index 0000000..62cbfe7
--- /dev/null
+++ b/content/32/10.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# मानिसहरू
+
+केही भाषाहरूले यसो भन्‍न रोज्न सक्छन्, “त्यस क्षेत्रबाटका मानिसहरू” वा, “गेरासेनी मानिसहरू ।”
+
+# डराएका
+
+यसो भन्‍नु बढि राम्रो हुन सक्छ, “येशूले जे गर्नुभएको थियो त्यसको कारण डराएका ।”
+
+# येशूसँगै जानलाई बिन्ती गर्‍यो
+
+अर्थात, “उसलाई उहाँसँगै आउन दिनको लागि येशूलाई बिन्ती गर्‍यो” वा, “येशूलाई ऊ पनि उहाँसँगै जान सक्थ्यो कि भनेर दृढताका साथ सोध्यो ।”
diff --git a/content/32/11.md b/content/32/11.md
new file mode 100644
index 0000000..64f762c
--- /dev/null
+++ b/content/32/11.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# कसरी उहाँले तिमीमाथि दया गर्नुभएको छ
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “कसरी उहाँले तिमीलाई दया देखाउनुभएको छ” वा, “कि उहाँ तिमीप्रति दयालु हुनुभएको छ ।”
diff --git a/content/32/12.md b/content/32/12.md
new file mode 100644
index 0000000..181150d
--- /dev/null
+++ b/content/32/12.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# उसको कथा सुने
+
+अर्थात, “त्यस मानिसले उससँग के भएको थियो भनेर बताएको कुराहरू सुने ।”
diff --git a/content/32/13.md b/content/32/13.md
new file mode 100644
index 0000000..24f8592
--- /dev/null
+++ b/content/32/13.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# उहाँलाई ठेलमठेल गर्न थाले
+
+अर्थात, “उहाँतिर जोडले घचेट्न थाले” वा, “उहाँको वरिपरि टाँसिएर भीड लाग्‍न लागे ।”
+
+# तिनी झन् खराब मात्र भइन्
+
+अर्थात, “तिनको अवस्था अझ नराम्रो मात्र भयो” वा, “तिनको स्वास्थ्य राम्रो हुनुको साटोमा झन् खराब भयो” वा, “त्यसको साटोमा तिनी झन् बिरामी भइन् ।”
diff --git a/content/32/14.md b/content/32/14.md
new file mode 100644
index 0000000..21062e7
--- /dev/null
+++ b/content/32/14.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# म निश्‍चित छु कि यदि मैले येशूका वस्‍त्रहरू छुन मात्र सकेँ भने, तब म पनि निको हुनेछु !
+
+तिनले यो कुरा आफैँलाई येशूको वस्‍त्र छुनभन्दा अगाडि भनिन् । तिनले येशूको वस्‍त्रलाई किन छोइन् भनेर यसले बताउँछ । (हेर्नुहोस्ः rc://*/ta/man/translate/figs-events)
+
+# यदि मैले येशूको वस्‍त्रहरू छुन मात्र सकेँ भने
+
+यहूदी व्यवस्थाअनुसार, तिनले कसैलाई छुन हुँदैनथ्यो । तिनले उहाँका वस्‍त्रहरू छोइन् ताकि येशूको शक्तिले तिनलाई निको पारिदिओस् र पनि (तिनले सोचिन् कि) तिनले छोइन् भनेर उहाँले थाहा पाउनुहुने थिएन । (हेर्नुहोस्ः rc://*/ta/man/translate/figs-explicit)
+
+# म निको पारिनेछु
+
+यसलाई कर्तृ वाच्यमा व्यक्त गर्न सकिन्छ । वैकल्‍पिक अनुवादः “त्यसले मलाई निको पार्नेछ” वा “उहाँको शक्तिले मलाई निको पार्नेछ” (हेर्नुहोस्ः rc://*/ta/man/translate/figs-activepassive)
diff --git a/content/32/15.md b/content/32/15.md
new file mode 100644
index 0000000..08e799a
--- /dev/null
+++ b/content/32/15.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# शक्ति उहाँबाट बाहिर गएको थियो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “उहाँबाट निको पार्ने शक्ति अरू कसैमा बगेको थियो” वा, “उहाँको शक्तिले कसैलाई निको पारेको थियो ।” येशूले यसको कारण कुनै शक्ति गुमाउनुभएको चाहिँ होइन ।
+
+# तपाईंले किन सोध्‍नुभयो, ‘कसले मलाई छोयो ?’
+
+केही भाषाहरूमा एउटा अप्रत्यक्ष उद्धरणको प्रयोग गर्नु बेस हुन सक्छ जस्तै, “तपाईंलाई कसले छोइरहेको थियो भनेर किन सोध्‍नुभयो ?” वा, “तपाईंलाई कसले छोयो भनेर तपाईं किन अचम्म मानिरहनुभएको छ ?”
diff --git a/content/32/16.md b/content/32/16.md
new file mode 100644
index 0000000..f90e967
--- /dev/null
+++ b/content/32/16.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# तिनको घुँडा टेकिन्
+
+अर्थात, “तुरुन्तै घुँडा टेकेर तल बसिन् ।”
+
+# येशूको अगाडि
+
+अर्थात, “येशूको सामुन्‍नेमा ।”
+
+# काम्दै र धेरै डराएर
+
+अर्थात, “डरले काम्दै” वा, “तिनी डराएका कारण काँप्दै ।”
+
+# तिम्रो विश्‍वासले तिमीलाई निको पारेको छ
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरले तिमीलाई निको पार्नुभएको छ किनभने तिमीले उहाँमा भरोसा गर्‍यौ ।”
+
+# शान्तिसँग जाऊ ।
+
+मानिसहरूले एक अर्काबाट छुट्टिँदा यो परम्परागत आशिष् बोल्ने गर्थे । अरू भाषाहरूले पनि यस्तै केही भन्‍न सक्छन्, जस्तै, “राम्रोसँग जाऊ”, “परमेश्‍वरको साथमा जाऊ” वा, “शान्ति ।” यसलाई अनुवाद गर्ने अरू तरिकाहरू यी हुन सक्थे, “तिमी जाँदै गर्दा तिमीलाई शान्ति होस्” वा, “जाऊ र जान कि हामी बीच सबैकुरा राम्रै छ ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/33/01.md b/content/33/01.md
new file mode 100644
index 0000000..4083de9
--- /dev/null
+++ b/content/33/01.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# एक दिन
+
+यस पदावलीले अगाडि घटेको घटनाको परिचय गराउँछ, तर खास समय तोकेर भन्दैन । धेरै भाषाहरूको कुनै सत्य कथालाई बताउन सुरु गर्ने यस्तै किसिमको तरिका हुन्छ ।
diff --git a/content/33/02.md b/content/33/02.md
new file mode 100644
index 0000000..635f60f
--- /dev/null
+++ b/content/33/02.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# हातले बिउहरू छर्दै
+
+अर्थात, “बिउहरूलाई माटोमा फाल्दै” वा, “उसका सबै अन्‍न बाली लाउने माटोलाई बिउहरूले ढाक्दै ।” यो प्राचीन मध्य-पूर्वमा भएका किसानहरूले अन्‍न फलाउने बालीहरू सामान्यतया रोप्‍ने तरिका थियो ।
diff --git a/content/33/03.md b/content/33/03.md
new file mode 100644
index 0000000..85ccc71
--- /dev/null
+++ b/content/33/03.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# ढुङ्‍गे जमिन
+
+अर्थात, “जमिन जुन पूरै ढुङ्‍गाहरूले भरिएको थियो ।”
diff --git a/content/33/04.md b/content/33/04.md
new file mode 100644
index 0000000..a64ed37
--- /dev/null
+++ b/content/33/04.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# तिनीहरूलाई निसासिदियो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “तिनीहरूलाई छायामा पारिदियो” वा, “तिनीहरूको वरिपरि झरूप्प तिनीहरूलाई ठेल्यो ।”
+
+# काँडेदार जमिन
+
+अर्थात, “जमिन जुन काँडेदार झाडीहरूले ढाकिएको थियो ।”
diff --git a/content/33/05.md b/content/33/05.md
new file mode 100644
index 0000000..aaf1638
--- /dev/null
+++ b/content/33/05.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# असल जमिन
+
+अर्थात, “मलिलो जमिन” वा, “जमिन जुन बोटहरू हुर्काउनलाई असल थियो ।”
diff --git a/content/33/06.md b/content/33/06.md
new file mode 100644
index 0000000..7c4e8df
--- /dev/null
+++ b/content/33/06.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# यो कथाले चेलाहरूलाई अलमल्याइदियो ।
+
+अर्थात, “चेलाहरूले यो कथालाई बुझेनन् ।”
+
+# एउटा व्यक्ति हो
+
+यो तुलनालाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “एउटा व्यक्ति जस्तै हो” वा, “एउटा व्यक्तिलाई प्रतिनिधित्व गर्छ” वा, “एउटा व्यक्तिलाई जनाउँछ” वा, “एउटा व्यक्तिको बारेमा बोलिरहेको छ ।”
+
+# उसबाट वचन हरेर लैजान्छ
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “परमेश्‍वरको वचनलाई हरेर लैजान्छ, जसले गर्दा उसलाई त्यो बिर्सन लगाउँछ” वा, “उसको हृदयबाट वचनलाई चोर्छ ताकि उसले त्यो विश्‍वास गर्न नसकोस् र उद्धार पाउन नसकोस् ।” तपाईंले निम्‍न कुराहरू पनि थप्‍न सक्नुहुन्छ: “जसरी चराहरूले बाटोमा झरेका बिउहरूलाई खाइदिन्छन् ।”
diff --git a/content/33/07.md b/content/33/07.md
new file mode 100644
index 0000000..acf08b0
--- /dev/null
+++ b/content/33/07.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई व्याख्या गर्न जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# ढुङ्‍गे जमिन
+
+तपाईंले यो शब्दलाई [३३:०३](33/03) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# एउटा व्यक्ति हो
+
+तपाईंले यो तुलनालाई [३३:०६](33/06) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# आनन्दसाथ ग्रहण गर्छ
+
+अर्थात, “आनन्दित भएर विश्‍वास गर्छ” वा, “आनन्द साथ भएर त्यो सत्य हो भनेर सहमत हुन्छ ।”
+
+# हटेर जान्छ
+
+अर्थात, “परमेश्‍वरलाई अझै पछ्याउँदैन वा उहाँको आज्ञापालन गर्दैन” वा, “परमेश्‍वरलाई पछ्याउन वा आज्ञापालन गर्न बन्द गर्छ ।”
diff --git a/content/33/08.md b/content/33/08.md
new file mode 100644
index 0000000..3a97db1
--- /dev/null
+++ b/content/33/08.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई व्याख्या गर्न जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# काँडे जमिन
+
+तपाईंले यो शब्दलाई [३३:०४](33/04) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# एउटा व्यक्ति हो
+
+तपाईंले यो तुलनालाई [३३:०६](33/06) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# कुनै अन्‍न फलाउँदैन
+
+अर्थात, “आत्मिक फल फलाउँदैन” वा “परमेश्‍वरको आत्माले उसमा काम गरिरहनुभएको छ भनेर देखाउने किसिमले व्यवहार गर्दैन ।”
diff --git a/content/33/09.md b/content/33/09.md
new file mode 100644
index 0000000..eecf0ba
--- /dev/null
+++ b/content/33/09.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई व्याख्या गर्न जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# असल जमिन
+
+तपाईंले यो शब्दलाई [३३:०५](33/05) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# एउटा व्यक्ति हो
+
+तपाईंले यो तुलनालाई [३३:०६](33/06) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# फल फलाउँछ
+
+अर्थात, “आत्मिक फल फलाउँदैन” वा “परमेश्‍वरको आत्माले उसमा काम गरिरहनुभएको छ भनेर देखाउने किसिमले व्यवहार गर्दैन ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/34/01.md b/content/34/01.md
new file mode 100644
index 0000000..38ade7b
--- /dev/null
+++ b/content/34/01.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# कथाहरू
+
+येशूले यी कथाहरू परमेश्‍वरको राज्यको बारेमा सत्यताहरू सिकाउनलाई प्रयोग गर्नुभयो । यी घटनाहरू वास्तवमै भए कि भएनन् भनेर स्‍पष्‍ट छैन । यदि तपाईंको भाषामा कुनै त्यस्तो शब्द छ जसले दुवै काल्पनिक र वास्तविक कथाहरूलाई समेट्छ भने, त्यसलाई तपाईंले यहाँ प्रयोग गर्नुपर्छ ।
+
+# एउटा रायोको दाना
+
+यसले शायद कालो रायोको बोटको बिउलाई जनाउँछ, जसमा मसिना बिउहरू हुन्छन् जुन छिट्टै ठूला बोटहरूमा हुर्कन्छन् । यदि तपाईंको भाषामा यो बिरुवाको लागि कुनै शब्द छ भने, त्यसलाई तपाईंले प्रयोग गर्नुपर्छ । यदि छैन भने, उस्तै गुणहरू भएको अरू कुनै बिरुवाको नामलाई प्रयोग गर्न तपाईंलाई आवश्‍यक हुन सक्छ ।
+
+# सबैभन्दा सानो बिउ
+
+अर्थात, “मानिसहरूले रोप्‍ने बिउहरूमध्ये सबैभन्दा सानो ।”
diff --git a/content/34/02.md b/content/34/02.md
new file mode 100644
index 0000000..a985b4b
--- /dev/null
+++ b/content/34/02.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# रायोको दाना
+
+तपाईंले यो शब्दलाई [३४:०१](34/01) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# हुर्कन्छ
+
+तपाईंलाई थप्‍न चाहन सक्नुहुन्छ, “पूर्ण हुर्केको बिरुवामा ।”
+
+# बगैँचाका बिरुवाहरू
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “बिरुवाहरू जुन एउटा बगैँचामा रोप्‍न सकिन्थ्यो ।”
+
+# आराम गर्छन्
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “... माथि बस्छन्” वा, “... माथि गुँड हाल्छन् ।”
diff --git a/content/34/03.md b/content/34/03.md
new file mode 100644
index 0000000..d0c0a7e
--- /dev/null
+++ b/content/34/03.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# कथा
+
+तपाईंले यो शब्दलाई [३४:०१](34/01) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# मर्चा
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “खमिर” वा, “अलिकति खमिर ।” यसलाई मुछेको पीठोलाई फुलाउन त्यसमा हालिन्छ । धेरै मुछेर राखेको पीठोमा अलिकति मर्चा हालेर पूरै पीठोलाई फुलेर आउने बनाउन सकिन्छ ।
+
+# रोटी बनाउन मुछेको पीठो
+
+यो पीठो र पानीको मिश्रण हो जसलाई रोटीको आकार दिएर पकाउन सकिन्छ । यदि तपाईंको भाषामा मुछेको पीठो र पीठोको लागि शब्दहरू छैनन् भने, तपाईंले पीठो शब्द नै चलाउन सक्‍नुहुन्छ वा “पिसेको अनाज” भन्‍न सक्‍नुहुन्छ ।
+
+# त्यो मुछेको पीठोभरी फैलन्छ
+
+अर्थात, “मुछेको पीठोको हरेक भागमा मर्चा हुन्छ” वा, “मर्चा मुछेको पीठोभरी सबैतिर बढ्दै जान्छ ।”
diff --git a/content/34/04.md b/content/34/04.md
new file mode 100644
index 0000000..b5d0b96
--- /dev/null
+++ b/content/34/04.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले अर्को कथा भन्‍नुभयो ।
+
+# धन
+
+अर्थात, “केही कुरा जो धेरै बहुमूल्य छ ।”
+
+# त्यसलाई पुनः गाड्यो
+
+यस्तो थप्‍न पनि सम्भव छ, “ताकि अरू कसैले पनि त्यसलाई नभेट्टाओस् ।”
+
+# आनन्दले भरिनु
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्छ, “धेरै खुशी” वा, “उत्साहित ।”
+
+# त्यो खेत किन्‍न
+
+केहि मानिसहरूले थप्‍न चाहन सक्छन्, “ताकि त्यो धन उसको होस् ।”
diff --git a/content/34/05.md b/content/34/05.md
new file mode 100644
index 0000000..f59991f
--- /dev/null
+++ b/content/34/05.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले परमेश्‍वरको राज्यको बारेमा अर्को कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# एउटा सिद्ध मोति
+
+अर्थात, “कुनै पनि खोटहरू नभएको एउटा मोति ।”
+
+# एउटा मोति
+
+मोतिहरू भनेको चिनिँदैन भने, यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “एउटा सुन्दर ढुङ्‍गा” वा, “एउटा ढुङ्‍गा जस्तै सुन्दर कुरा ।”
+
+# धेरै मूल्यको
+
+अर्थात, “त्यो धेरै बहुमूल्य थियो” वा, “त्यो धेरै पैसाको मूल्य बराबरको थियो ।”
+
+# एउटा मोति व्यापारी
+
+अर्थात, “मोतिको कारोबार गर्ने” वा, “मोतिको किनबेच गर्ने ।” यसले त्यो व्यक्तिलाई जनाउँछ जसको व्यवसाय मोतिहरू किन्‍ने र बेच्‍ने हो ।
diff --git a/content/34/06.md b/content/34/06.md
new file mode 100644
index 0000000..55eb460
--- /dev/null
+++ b/content/34/06.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# कथा
+
+तपाईंले यो शब्दलाई [३४:०१](34/01) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# अरूहरूलाई हेप्थ्यो
+
+अर्थात, “अरू मानिसहरूलाई तिनीहरू भन्दा तुच्छ सम्झन्थ्यो” वा, “अरू मानिसहरूलाई तल्लो नजरले हेर्थ्यो ।”
diff --git a/content/34/07.md b/content/34/07.md
new file mode 100644
index 0000000..d6c959d
--- /dev/null
+++ b/content/34/07.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# धार्मिक गुरुले यसरी प्रार्थना गर्‍यो
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “यस्तो तरिकाले धार्मिक गुरुले प्रार्थना गर्‍यो” वा, “धार्मिक गुरुले यस किसिमले प्रार्थना गर्‍यो ।”
+
+# ... जस्तो म पापी छैन
+
+अर्थात, “... जस्तो म पापपूर्ण छैन” वा, “म धर्मी छु, ... जस्तो होइन ।”
+
+# अधर्मी मानिसहरू
+
+अर्थात, “मानिसहरू जो धर्मी छैनन्” वा, “मानिसहरू जसले दुष्‍ट कामहरू गर्छन्” वा, “व्यवस्था तोड्नेहरू ।”
diff --git a/content/34/08.md b/content/34/08.md
new file mode 100644
index 0000000..e5f9eda
--- /dev/null
+++ b/content/34/08.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले धार्मिक गुरुको प्रार्थना बारे भनिरहनुहुन्छ ।
+
+# म उपवास बस्छु
+
+धार्मिक गुरुले विश्‍वास गर्थ्यो कि यसो गर्नाले उसले परमेश्‍वरको अगाडि निगाह पाउन सक्थ्यो ।
+
+# दशांश
+
+अर्थात, “दशमा एक भाग ।”
diff --git a/content/34/09.md b/content/34/09.md
new file mode 100644
index 0000000..685da9f
--- /dev/null
+++ b/content/34/09.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# टाढै उभियो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “एउटा दूरीमा रहेर उभियो” वा, “अलग्गै बस्यो ।”
+
+# स्‍वर्ग मास्तिर हेर्दा पनि हेरेन
+
+“पनि” शब्दले मानिसहरुले सामान्यतया परमेश्‍वरलाई प्रार्थना गर्दा स्वर्ग मास्तिर हेर्छन् भनेर सङ्‍केत गर्छ, तर यो मानिसले हेरेन किनभने ऊ आफ्नो पापको कारण साह्रै लज्जित थियो ।
+
+# उसले आफ्नो मुठ्ठिले आफ्नो छातिमा पिट्यो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उसको शोकको कारण, उसले उसको छातिलाई उसको मुठ्ठिले हिर्कायो” वा, “उसले दुःख मानेर उसको छाति पिट्यो ।” यदि मानिसहरूले यसलाई लिनलाई अप्ठेरो मान्छन् भने किनकि तिनीहरूले अरू कारणहरूको लागि तिनीहरूको छातिमा हिर्काउँछन्, तपाईंले यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सक्‍नुहुन्थ्यो,  “उसले आफ्नो निराशा देखायो ।”
diff --git a/content/34/10.md b/content/34/10.md
new file mode 100644
index 0000000..f328493
--- /dev/null
+++ b/content/34/10.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# उसलाई धर्मी ठहर्‍याउनुभयो
+
+अर्थात, “उसलाई एउटा धर्मी व्यक्ति सम्झनुभयो ।” कर उठाउने मानिस एक पापी भएतापनि, उसको विनम्रता र पश्‍चात्तापको कारण परमेश्‍वर उसप्रति दयालु हुनभयो ।
+
+# अपमान गर्नुहुनेछ
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “... तल्लो श्रेणी दिनुहुनेछ” वा, “महत्त्वपूर्ण नहुने तुल्याउनुहुनेछ ।” यसलाई आलङ्‍कारिक ढङ्‍गले अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तल झार्नुहुनेछ ।”
+
+# सम्मान गर्नुहुनेछ
+
+अर्थात, “... लाई उच्‍च श्रेणी दिनुहनेछ ।”
+
+# आफैँलाई नम्र तुल्याउँछ
+
+अर्थात, “नम्र स्वभावमा व्यवहार गर्नलाई चुन्छ” वा, “आफ्नै बारेमा नम्र आचरण राख्‍छ ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/35/01.md b/content/35/01.md
new file mode 100644
index 0000000..26be6d8
--- /dev/null
+++ b/content/35/01.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# एक दिन
+
+यस पदावलीले अगाडि घटेको घटनाको परिचय गराउँछ, तर खास समय तोकेर भन्दैन । धेरै भाषाहरूको कुनै सत्य कथालाई बताउन सुरु गर्ने यस्तै किसिमको तरिका हुन्छ ।
+
+# कर उठाउनेहरू
+
+कर उठाउनेहरूलाई सबैभन्दा नराम्रो पापी ठानिन्थ्यो किनभने तिनीहरूले धेरैपटक सरकारले मागे भन्दा बढि कर उठाएर मानिसहरूबाट पैसा चोर्थे ।
diff --git a/content/35/02.md b/content/35/02.md
new file mode 100644
index 0000000..8bd3da7
--- /dev/null
+++ b/content/35/02.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# कथा
+
+येशूले यो कथालाई परमेश्‍वरको राज्यको बारेमा सत्यताहरू सिकाउनलाई प्रयोग गर्नुभयो । यी घटनाहरू वास्तवमै भए कि भएनन् भनेर स्‍पष्‍ट छैन । यदि तपाईंको भाषामा कुनै त्यस्तो शब्द छ जसले दुवै काल्पनिक र वास्तविक कथाहरूलाई समेट्छ भने, त्यसलाई तपाईंले यहाँ प्रयोग गर्नुपर्छ ।
diff --git a/content/35/03.md b/content/35/03.md
new file mode 100644
index 0000000..d42a431
--- /dev/null
+++ b/content/35/03.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथा भन्‍नुहुन्छ ।
+
+# मेरो उत्तराधिकार
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तपाईंको सम्पत्तिको हिस्सा जुन तपाईं मर्नुभए पछि हकपूर्ण रूपले मेरो हुनेछ ।”
+
+# सम्पत्ति
+
+अर्थात, “धन” वा, “जायजत्थाहरू ।” यो सम्पत्तिले शायद जमिन, पशुहरू, र पैसालाई समेटेको थियो ।
diff --git a/content/35/04.md b/content/35/04.md
new file mode 100644
index 0000000..4107de7
--- /dev/null
+++ b/content/35/04.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# उसको पैसा बेकाममा खर्च गर्‍यो
+
+अर्थात, “उसको सबै पैसा केही मूल्यको थोक फिर्तामा नलिकनै खर्च गर्‍यो ।” केही भाषाहरूमा यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “उसको पैसा फालेर सिद्ध्यायो” वा, “उसको सबै पैसा खायो ।”
+
+# पापपूर्ण जीवन
+
+अर्थात, “पापपूर्ण कुराहरू गर्दै ।”
diff --git a/content/35/05.md b/content/35/05.md
new file mode 100644
index 0000000..b08f020
--- /dev/null
+++ b/content/35/05.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# एउटा घोर अनिकाल पर्‍यो
+
+अर्थात, “त्यहाँ एकदम कम खानेकुरा थियो ।” केही भाषाहरूमा यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “त्यहाँ ठूलो अनिकाल परेको थियो ।”
+
+# खानेकुरा किन्‍नलाई केही पैसा थिएन
+
+अनिकालको कारणले, खानेकुरा धेरै महँगो भएको थियो, र उसले उसको सबै पैसा अघि नै खर्च गरिसकेको थियो ।
+
+# काम
+
+यसले उसले अरू कसैको लागि पैसाको लागि गरिदिने कामलाई जनाउँछ । यदि यो स्पष्‍ट छैन भने, यो वाक्यलाई यसबाट सुरु गर्न सकिन्थ्यो, “यसैले केही पैसा कमाउनलाई, उसले भएको एउटै मात्र कामलाई लियो ।”
+
+# सुँगुरहरूलाई चारो खुवाउने
+
+अर्थात, “सुँगुरहरूलाई खानेकुरा दिने ।” त्यो समयमा यो काम भनेको समाजमा भएको सबैभन्दा तुच्छ कामहरूमध्ये एक ठानिएको हुन सक्थ्यो । यदि तपाईंको भाषामा तल्लो स्तरको कामलाई जनाउने कुनै खास शब्द छ भने, त्यो शब्दलाई प्रयोग गर्नुहोस् ।
diff --git a/content/35/06.md b/content/35/06.md
new file mode 100644
index 0000000..bdc8a62
--- /dev/null
+++ b/content/35/06.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# म के गर्दै छु ?
+
+अर्थात, “म किन यसरी जिइरहेको छु ?” वा, “म यसरी जिउनु हुँदैन !” वा, “म यसरी जिउनेले कुनै समझदारी देखाउँदैन ।” त्यो छोराले वास्तवमै एउटा प्रश्‍न सोधिरहेको छैन, त्यसैले केही भाषाहरूले यसलाई कथनको रूपमा अनुवाद गर्नुपर्ने हुन सक्छ ।
diff --git a/content/35/07.md b/content/35/07.md
new file mode 100644
index 0000000..d09bcd6
--- /dev/null
+++ b/content/35/07.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# अझ टाढै हुँदा
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “उसको बाबुको घरबाट देखिने ठाउँ यतै, तर अझै पनि टाढैमा ।” छोरा उसको बाबुको घर नजिक गइरहेको थियो तर अझै टन्‍नै टाढा थियो कि घरमा भएका प्राय मानिसहरूले उसलाई नदेखेका हुन सक्छन् । यो कुरा पक्‍का गर्नुहोस् कि ऊ अझै पनि छुट्टै देशमा थियो भनेर सुनाएको जस्तो नहोस् ।
+
+# दया लाग्यो
+
+अर्थात, “गहिरो माया र कृपा महसुस गरे ।”
diff --git a/content/35/08.md b/content/35/08.md
new file mode 100644
index 0000000..c6ac2b0
--- /dev/null
+++ b/content/35/08.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# परमेश्‍वरको विरुद्धमा र तपाईंको विरुद्धमा पाप गरेँ
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरको विरुद्धमा पाप गरेँ, र मैले तपाईंको विरुद्धमा पनि पाप गरेको छु ।”
+
+# म योग्यको छैन
+
+यसो भन्‍न पनि सम्भव छ, “त्यसैले म योग्यको छैन” वा, “फलस्वरूप, म योग्यको छैन ।”
diff --git a/content/35/09.md b/content/35/09.md
new file mode 100644
index 0000000..c0bca66
--- /dev/null
+++ b/content/35/09.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# सबैभन्दा पुस्टाएको पशु
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “सबैभन्दा मोटो पशु ।” यो पुस्टाएर राखिएको पशु थियो ताकि जब यसलाई पकाइन्थ्यो त्यो सबैभन्दा स्वादिष्‍ठ हुन्थ्यो ।
+
+# मेरो छोरो जो मरेको थियो, तर अब जीवित भएको छ !
+
+अर्थात, “यो चाहिँ मेरो छोरा मरेको र अहिले फेरि जीवित भएको जस्तो हो !” वा, “मेरो छोरो मरेको झैँ गरेर शोक मनाएँ, तर अब म रमाउँछु किनभने यो ऊ फेरि जीवनमा फर्केर आएको जस्तो हो !” बाबुले उनको छोरा घर आएकोमा उनी कति खुशी छन् भनेर देखाउन यो अभिव्यक्ति प्रयोग गरिरहेका छन् ।
diff --git a/content/35/10.md b/content/35/10.md
new file mode 100644
index 0000000..1c802f5
--- /dev/null
+++ b/content/35/10.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# धेरै लामो समय नबित्दै
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “चाँडै” वा, “थोरै समय पश्‍चात ।”
diff --git a/content/35/11.md b/content/35/11.md
new file mode 100644
index 0000000..f4e7138
--- /dev/null
+++ b/content/35/11.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
diff --git a/content/35/12.md b/content/35/12.md
new file mode 100644
index 0000000..d74e56d
--- /dev/null
+++ b/content/35/12.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# एउटा सानो बाख्रा
+
+एउटा सानो बाख्राले पुस्टाएर राखेको पशुभन्दा कम मानिसहरूलाई खुवाउन पुगेको हुनुपर्छ, र उस्तो धेरै मान्यताको ठानिँदैन । जेठो दाइले उसको बाबुलाई गुनासो गरिरहेको थियो कि उनले उसलाई भन्दा पापी कान्छो छोरालाई बढि असल व्यवहार गरिरहेका थिए ।
+
+# यो तपाईंको छोरा
+
+यो अभिव्यक्तिले जनाउँछ कि जेठो छोरा रिसाएको थियो । यसले उसले आफूभन्दा कान्छा भाइलाई गरेको इन्कार र उनको बाबुले त्यो घर छोडेर हिँडेको छोरालाई फर्कँदा स्वागत गरेको कुराप्रति भएको अस्वीकृतिलाई देखाउँछ । अरू भाषाहरूको पनि यी कुराहरूलाई सञ्‍चार गर्ने अप्रत्यक्ष तरिका हुन सक्छ ।
+
+# तपाईंको पैसा बेकाममा खर्च गर्‍यो
+
+अर्थात, “तपाईंले उसलाई दिनुभएको पैसा उडायो” वा, “तपाईंको सम्पत्ति नाश पार्‍यो ।” यदि सम्भव छ भने, दाजुको रीसलाई देखाउने अभिव्यक्तिको प्रयोग गर्नुहोस् ।
+
+# सबैभन्दा पुस्टाएको पशुलाई मार्नुभयो
+
+अर्थात, “भोजमा खानलाई सबैभन्दा पुस्टाएको पशुलाई मार्नुभयो ।”
diff --git a/content/35/13.md b/content/35/13.md
new file mode 100644
index 0000000..10df04b
--- /dev/null
+++ b/content/35/13.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथालाई जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# यो हाम्रो लागि उचित छ
+
+अर्थात, “यो हामीले गर्नको लागि ठीक छ” वा, “यो हाम्रो लागि सहि छ ।”
+
+# तिम्रो भाइ
+
+जेठो छोरालाई कान्छो छोरासँगको उसको सम्बन्धको र उसले कसरी कान्छो भाइलाई प्रेम गर्नुपर्छ भनेर सम्झना गराउनलाई बाबुले उनको कान्छो छोरालाई “तिम्रो भाइ” भनेर सम्बोधन गर्छन् ।
+
+# मरेको थियो, तर अब जीवित छ
+
+यसलाई तपाईंले [३५:०९](35/09) मा कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# ऊ हराएको थियो
+
+यसलाई तपाईंले [३५:०९](35/09) मा कसरी अनुवाद गर्नुभएको थियो, सो हेर्नुहोस् ।
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/36/01.md b/content/36/01.md
new file mode 100644
index 0000000..1754df5
--- /dev/null
+++ b/content/36/01.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# एक दिन
+
+यस पदावलीले अगाडि घटेको घटनाको परिचय गराउँछ, तर खास समय तोकेर भन्दैन । धेरै भाषाहरूको कुनै सत्य कथालाई बताउन सुरु गर्ने यस्तै किसिमको तरिका हुन्छ ।
+
+# याकूब
+
+यिनी बाइबलमा याकूबको पुस्तक लेख्‍ने व्यक्ति भन्दा फरक याकूब हुन् । यसलाई प्रस्ट बनाउनको लागि, केही भाषाहरूले दुई थोरै फरक नामहरूको प्रयोग गर्न वा फरक हिज्‍जेसँग लेख्‍न आवश्‍यक हुन सक्छ ।
diff --git a/content/36/02.md b/content/36/02.md
new file mode 100644
index 0000000..32823ad
--- /dev/null
+++ b/content/36/02.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# ज्यादा सेतो
+
+अर्थात, “बढि सेतो ।”
diff --git a/content/36/03.md b/content/36/03.md
new file mode 100644
index 0000000..328ce20
--- /dev/null
+++ b/content/36/03.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# देखा परे
+
+यसरी भन्‍न सम्भव छ, “कता हो कताबाट देखा परे ।” तिनीहरू अचानक त्यहाँ थिए ।
+
+# यरूशलेममा
+
+केही भाषाहरूले यसो भन्‍न रुचाउन सक्छन्, “यरूशलेमको सहरमा ।”
diff --git a/content/36/04.md b/content/36/04.md
new file mode 100644
index 0000000..7a6939a
--- /dev/null
+++ b/content/36/04.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# वासहरू
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “ठूलो घरसँग भित्ता जोडिएको सानो वासघर” वा, “बारीमा बनाइएका झुप्रोहरू” वा, “पालहरू ।” यसले यहूदीहरूले वार्षिक यहूदी बिदामा रूखका हाँगाहरूबाट बनाउने जस्ता साना, एकल, अस्थायी वासहरूलाई जनाउँछ ।
+
+# उनले के भनिरहेका थिए जानेनन्
+
+अर्थात, “जे भइरहेको थियो सो कुरा नबुझिकनै बोलिरहेका थिए” वा, “स्‍पष्‍टसँग नसोचिकनै बोले किनभने उनी अत्यन्तै उत्साहित थिए ।”
diff --git a/content/36/05.md b/content/36/05.md
new file mode 100644
index 0000000..5730f4b
--- /dev/null
+++ b/content/36/05.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# बादलबाट आइरहेको एउटा आवाज । त्यसले भन्यो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “एउटा आवाजले बादलबाट यसो भन्दै बोल्यो” वा, “परमेश्‍वरले बादलबाट बोल्नुभयो र भन्‍नुभयो ।”
+
+# उहाँलाई सुन
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँ नै हुनुहुन्छ जसलाई तिमीहरूले सुन्‍नुपर्छ ।”
+
+# भयभीत
+
+अर्थात, “असाध्यै तर्सिएका ।”
+
+# भुइँमा लडे
+
+अर्थात, “झट्टै भुइँतिर निहुरे” वा, “तुरुन्तै तल भुइँमा झरे ।” यो कुरा पक्‍का गर्नुहोस् कि “लडे” शब्दको अनुवाद कुनै दुर्घटना जस्तो नसुनियोस् । तिनीहरूले सम्भवतः आश्‍चर्य र डरमा परेर यो कुरा जानाजान गरे ।
diff --git a/content/36/06.md b/content/36/06.md
new file mode 100644
index 0000000..14dcf8b
--- /dev/null
+++ b/content/36/06.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तिनीहरूलाई छुनुभयो
+
+अर्थात, “तिनीहरू माथि उहाँको हात राख्‍नुभयो ।” केही भाषाहरूले उहाँले तिनीहरूलाई कहाँ छुनुभयो भनेर बताउन रोज्‍न सक्छन् । यदि त्यसो हो भने, यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँले तिनीहरूलाई काँधमा छुनुभयो” वा, “उहाँले हरेकको काँधमा उहाँको हात राख्‍नुभयो ।”
+
+# नडराओ
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “डराउन छोड ।”
+
+# उठ
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उभ” वा, “कृपया उठ ।” यो कुरा पक्‍का गर्नुहोस् कि येशूले यो कुरा दयाका साथ भन्‍नुभएको जस्तो सुनिन्छ ।
+
+# त्यहाँ अझै भइरहनुभएको भनेको येशू मात्रै हुनुहुन्थ्यो
+
+यो थप्‍न पनि सम्भव छ, “मोशा र एलिया गइसकेका थिए ।”
diff --git a/content/36/07.md b/content/36/07.md
new file mode 100644
index 0000000..9b0e537
--- /dev/null
+++ b/content/36/07.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/37/01.md b/content/37/01.md
new file mode 100644
index 0000000..441cbb1
--- /dev/null
+++ b/content/37/01.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# एक दिन
+
+यस पदावलीले अगाडि घटेको घटनाको परिचय गराउँछ, तर खास समय तोकेर भन्दैन । धेरै भाषाहरूको कुनै सत्य कथालाई बताउन सुरु गर्ने यस्तै किसिमको तरिका हुन्छ ।
+
+# मरियम
+
+येशूको आमाको नाम पनि मरियम थियो । यिनी फरक स्‍त्री थिइन् ।
+
+# यो बिरामीको अन्त लाजरस मरेर जानेमा हुनेछैन
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “यो बिरामीको आखिरी परिणाम लाजरसको मृत्यु हुनेछैन” वा, “लाजरस बिरामी छन्, तर यो बिरामीको आखिरी परिणाम मृत्यु होइन ।” येशूका चेलाहरूले शायद सोचे कि यसको अर्थ लाजरस मर्ने थिएनन् । तर येशू जान्‍नुहुन्थ्यो कि, लाजरस तिनको बिरामीले गर्दा मर्ने भएतापनि, अन्तिममा जिउने थिए ।
diff --git a/content/37/02.md b/content/37/02.md
new file mode 100644
index 0000000..f77b64d
--- /dev/null
+++ b/content/37/02.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# तर उहाँ आफू हुनुभएको ठाउँमा दुई दिन कुर्नभयो
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरूले उहाँले गएर लाजरसलाई निको पार्नुभएको चाहे तापनि उहाँ आफू हुनुभएको ठाउँमा दुई दिन रहनुभयो ।”
+
+# यहूदिया
+
+यसले इस्राएलको दक्षिणी भागलाई जनाउँछ, जहाँ यहूदाको कुलको बसोबास थियो । केही भाषाहरूले यसो भन्‍न रुचाउन सक्छन्, “यहूदियाको क्षेत्र ।”
+
+# निदाएका छन्, र मैले तिनलाई उठाउनुपर्छ ।
+
+यो पदावलीलाई “निदाएको” र “उठाउनु”को लागि भएका साधारण शब्दहरूको प्रयोग गरेर तपाईंको भाषामा अनुवाद गर्नुहोस् । येशूले यी शब्दहरूको प्रयोग फरक अर्थ राखेर गरिरहनुभएको भएतापनि, चेलाहरूले त्यसलाई अझै बुझेनन् ।
diff --git a/content/37/03.md b/content/37/03.md
new file mode 100644
index 0000000..791641b
--- /dev/null
+++ b/content/37/03.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# उनी राम्रो हुनेछन्
+
+चेलाहरूले यसको यसरी अर्थ लगाए, “अब हामीलाई तिनीकहाँ जानुको कुनै औचित्य नै छैन, किनकि तिनी निको हुनेछन् ।”
+
+# म आनन्दित छु
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “म खुशी छु” वा, “यो असल हो कि ।” यसको अर्थ उहाँ लाजरस मरेकोमा खुशी हुनुहुन्थ्यो भन्‍ने होइन, बरु तर उहाँ खुशी हुनुहुन्थ्यो कि परमेश्‍वरले उहाँ कति महान् हुनुहुन्छ भनेर देखाउन गइरहनुभएको थियो ।
diff --git a/content/37/04.md b/content/37/04.md
new file mode 100644
index 0000000..3ff237d
--- /dev/null
+++ b/content/37/04.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# मार्था
+
+मार्था लाजरस र मरियमकी दिदी थिइन् । हेर्नुहोस् [३७:०१](37/01) ।
+
+# येशूलाई भेट्न बाहिर गइन्
+
+अर्थात, “येशू सहरमा आइरहनुहुँदा उहाँलाई भेट्न गइन् ।”
+
+# मेरो भाइ मर्ने थिएन ।
+
+अर्थात, “तपाईंले मेरो भाइलाई निको पार्नुहुने थियो र ऊ मर्ने थिएन” वा, “तपाईंले मेरो भाइलाई मर्नबाट रोक्‍न सक्‍नुहुन्थ्यो ।”
+
+# तिमीहरूले उहाँसँग मागको जे पनि कुरा तिमीहरूलाई दिनुहुनेछ
+
+अर्थात, “तिमीहरूले उहाँलाई बिन्ती गरेको जे पनि कुरा गर्नुहुनेछ ।”
diff --git a/content/37/05.md b/content/37/05.md
new file mode 100644
index 0000000..476f0e2
--- /dev/null
+++ b/content/37/05.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# म पुनरुत्थान र जीवन हुँ
+
+यो “म हुँ” भन्‍ने थुप्रै धेरै शक्तिशाली भनाईहरूमध्येको एउटा हो जसमा येशूले उहाँको आधारभूत स्वभावको बारेमा केही भन्‍नुहुन्छ । यसमा चाहिँ, येशूले उहाँ पुनरुत्थान र जीवनको “प्रदायक” वा, “श्रोत” हुनुहुन्छ भनेर सङ्‍केत दिनुभयो । यदि सम्भव छ भने, यो उहाँको आधारभूत स्वभाव हो भनेर प्रस्ट पार्ने किसिमले यो पदावलीलाई अनुवाद गर्नुहोस् । यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “म नै हुँ जसले मानिसहरूलाई बिउताउँछ र तिनीहरूलाई जिउने तुल्याउँछ ।”
+
+# ऊ मरेतापनि बाँच्‍नेछ
+
+अर्थात, “ऊ मरेतापनि, सदासर्वदाको लागि बाँच्‍नेछ ।” अङ्‍ग्रेजी शब्द “ऊ”ले केवल पुरुष मानिसहरूलाई मात्र जनाउँदैन । येशूलाई विश्‍वास गर्ने स्‍त्रीहरू पनि सदासर्वदाको जिउनेछन् ।
+
+# कहिल्यै मर्नेछैनन्
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “सदासर्वदाको लागि जिउनेछन् ।”
+
+# मार्था
+
+मार्था लाजरस र मरियमकी दिदी थिइन् । हेर्नुहोस् [३७:०१](37/01) ।
diff --git a/content/37/06.md b/content/37/06.md
new file mode 100644
index 0000000..c202637
--- /dev/null
+++ b/content/37/06.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# मरियम
+
+यिनी [३७:०१](37/01) मा भएको उही स्‍त्री हुन्, येशूको आमा होइन ।
+
+# येशूको पाउमा परिन्
+
+अर्थात, आदरको चिन्ह स्वरूप “येशूको पाउ अगाडि घुँडा टेकिन्” ।
+
+# मेरो भाइ मर्ने थिएन ।
+
+अर्थात, “तपाईंले मेरो भाइलाई मर्नबाट रोक्‍न सक्‍नुहुन्थ्यो” वा, “तपाईंले मेरो भाइको मृत्युलाई रोक्‍न सक्‍नुहुन्थ्यो” वा, “मेरो भाइ अझै जीवित हुने थियो ।”
diff --git a/content/37/07.md b/content/37/07.md
new file mode 100644
index 0000000..035c926
--- /dev/null
+++ b/content/37/07.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# उहाँले तिनीहरूलाई भन्‍नुभयो
+
+अर्थात, “उहाँले त्यहाँ भएका मानिसहरूलाई भन्‍नुभयो ।” उहाँले ढुङ्‍गा गुडाएर हटाउनको लागि सम्भवतः मरियम र मार्थालाई भनिरहनुभएको थिएन ।
+
+# ढुङ्‍गा गुडाएर हटाओ
+
+केही भाषाहरूले यसो भन्‍न रोज्‍न सक्छन्, “चिहानको प्रवेशद्वारबाट ढुङ्‍गालाई गुडाएर हटाओ ।”
+
+# मार्था
+
+मार्था लाजरस र मरियमकी दिदी थिइन् । हेर्नुहोस् [३७:०१](37/01) ।
+
+# ऊ चार दिन देखि मृत छ
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “ऊ चार दिन अगाडि मर्‍यो अनि उसको शरीर त्यहाँ छ ।”
diff --git a/content/37/08.md b/content/37/08.md
new file mode 100644
index 0000000..280d764
--- /dev/null
+++ b/content/37/08.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# के मैले तिमीलाई भनिन र ?
+
+अर्थात, “मैले तिमीलाई के भनेँ, सो सम्झ ।” येशूले यो प्रश्‍न जवाफ पाउनको लागि सोधिरहनुभएको छैन, त्यसैले केह भाषाहरूले यसलाई एउटा आज्ञाको रूपमा अनुवाद गर्नुपर्छ ।
+
+# परमेश्‍वरको शक्ति हेर
+
+अर्थात, “परमेश्‍वरको शक्ति प्रदर्शित भएको हर” वा, “परमेश्‍वरले उहाँ कति शक्तिशाली हुनुहुन्छ भनेर देखाउनुभएको हेर ।”
+
+# ढुङ्‍गालाई गुडाएर हटाए
+
+केही भाषाहरूले यसो भन्‍नुपर्छ, “चिहानको प्रवेशद्वारबाट ढुङ्‍गालाई गुडाएर हटाए ।”
diff --git a/content/37/09.md b/content/37/09.md
new file mode 100644
index 0000000..067f68f
--- /dev/null
+++ b/content/37/09.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# मलाई सुनिरहनुहुँदा
+
+अर्थात, “मलाई ध्यान दिएर सुनिरहनुहुँदा ।” यो कुरा थप्दा सहयोगी हुन सक्छ, “जसै म तपाईंलाई प्रार्थना गर्छु” वा, “जब म तपाईंसँग कुरा गर्छु ।”
+
+# बाहिर आऊ
+
+केही भाषाहरूले यसो भन्‍न रोज्‍न सक्छन्, “चिहानबाट बाहिर आऊ ।”
diff --git a/content/37/10.md b/content/37/10.md
new file mode 100644
index 0000000..47c1dec
--- /dev/null
+++ b/content/37/10.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# लाजरस बाहिर आए !
+
+केही भाषाहरूले यसो भन्‍नुपर्छ, “लाजरस चिहानबाट बाहिर आए !”
+
+# चिहानको कपडाहरू
+
+अर्थात, “मलामीको कपडाहरू ।” यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “मलामीको बाँधपट्टिहरू” वा, “कपडाको पट्टिहरू ।”
+
+# यो आश्‍चर्यकर्मको कारण
+
+अर्थात, “किनकि परमेश्‍वरले यो उदेकलाग्दो आश्‍चर्यकर्म गर्नुभएको थियो” वा, “किनकि येशूले लाजरसलाई फेरि जीवित भएर आउने बनाउनुभएको थियो ।”
diff --git a/content/37/11.md b/content/37/11.md
new file mode 100644
index 0000000..42b8888
--- /dev/null
+++ b/content/37/11.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# डाह गरे
+
+अर्थात, “येशूको शक्ति र प्रसिद्धिको डाही थिए” वा, “त्यति धेरै यहूदीहरूले येशूमा विश्‍वास गरिरहेको कारण डाही थिए ।”
+
+# एकसाथ भेला भए
+
+अर्थात, “सँगै भेट भए” वा, “एकसाथ जुटे ।” यो सल्लाह नगरिकनै कहिलेकाहीँ कुनै बेलामौका परेर हुने वैठक थिएन, तर एउटा विशेष उद्देश्‍यको लागि भएको वैठक थियो, जसको उद्देश्‍य थियो-येशूलाई कसरी मार्ने भनेर योजना गर्न ।
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/38/01.md b/content/38/01.md
new file mode 100644
index 0000000..1b2c71e
--- /dev/null
+++ b/content/38/01.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# धेरै शताब्दी अघि
+
+अर्थात, “सयौँ वर्ष अगाडि” वा, “निकै लामो समय अगाडि ।”
diff --git a/content/38/02.md b/content/38/02.md
new file mode 100644
index 0000000..b67264c
--- /dev/null
+++ b/content/38/02.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# प्रेरितहरूको पैसाको थैलीको रखवाला
+
+अर्थात, “प्रेरितहरूको पैसा राख्‍नलाई जिम्मेवार” वा, “त्यस थैलोलाई राख्‍नलाई जिम्मेवार जसमा चेलाहरूको पैसा थियो र जसबाट पैसा बाँडिन्थ्यो ।”
diff --git a/content/38/03.md b/content/38/03.md
new file mode 100644
index 0000000..5b38d3d
--- /dev/null
+++ b/content/38/03.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# तीस चाँदिका सिक्काहरू
+
+यी हरेक सिक्काको मूल्य चार दिनको ज्याला बराबरको थियो ।
diff --git a/content/38/04.md b/content/38/04.md
new file mode 100644
index 0000000..bda64d4
--- /dev/null
+++ b/content/38/04.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# मनाए
+
+अर्थात, “मनाउँदै थिए ।”
+
+# केही रोटी लिए
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “रोटीको एक टुक्रा लिनुभयो” वा, “रोटीको एउटा फराकिलो टुक्रा लिनुभयो ।”
+
+# त्यसलाई भाँच्‍नुभयो
+
+केही भाषाहरूले यसो भन्‍नुपर्छ, “त्यसलाई टुक्राटुक्रा पार्नुभयो” वा, “त्यसलाई आदि पारेर भाँच्‍नुभयो” वा, “त्यसको एक भाग भाँचेर झिक्‍नुभयो ।”
+
+# मलाई सम्झनलाई यो गर
+
+अर्थात, “मैले तिमीहरूको लागि के गरिरहेको छु भनेर तिमीहरू आफैँलाई सम्झाउने एउटा तरिकाको रूपमा यो गर ।” येशूले उहाँको मृत्युलाई जनाइरहनुभएको थियो, जुन चाँडै हुने थियो ।
diff --git a/content/38/05.md b/content/38/05.md
new file mode 100644
index 0000000..246ecab
--- /dev/null
+++ b/content/38/05.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# यो पिओ
+
+अर्थात, “यो कचौरामा भएको कुरा पिओ” वा, “यो कचौराबाट पिओ ।” कचौरामा भएको पेय पदार्थ अंगुरहरूबाट बनाइएको थियो जसले गर्दा त्यसको गाढा रातो रङ्ग थियो ।
+
+# नयाँ करारको रगत
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “रगत जसले नयाँ करारलाई सम्भव गराउँछ” वा, “रगत जो नयाँ करारको लागि आधार हो ।”
+
+# म बहाउनेछु
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “म रगत बगाउनेछु ।”
+
+# मलाई सम्झ
+
+अर्थात, “मेरो उत्सव मनाओ” वा, “मेरो सम्झनामा उत्सव मनाओ ।” यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “विशेष गरी ममा ध्यान देओ” वा, “तिमीहरू आफैँलाई मेरो याद गराओ ।”
diff --git a/content/38/06.md b/content/38/06.md
new file mode 100644
index 0000000..f056502
--- /dev/null
+++ b/content/38/06.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# यो रोटीको टुक्रा दिनुभयो
+
+अर्थात, “यो रोटीको टुक्रा थमाउनुभयो ।”
+
+# धोकेबाज हो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मलाई धोका दिनेछ” वा, “त्यो व्यक्ति हो जसले मलाई धोका दिनेछ ।”
diff --git a/content/38/07.md b/content/38/07.md
new file mode 100644
index 0000000..54550af
--- /dev/null
+++ b/content/38/07.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# शैतान त्यस भित्र पस्यो ।
+
+अर्थात, “शैतान त्यस भित्र गयो” वा, “शैतानले उसलाई वशमा पार्‍यो ।”
+
+# यहूदाले त्यहाँबाट हिँड्यो र गयो
+
+केही भाषाहरूले यो भन्‍न रोज्‍न सक्छन्, “यहूदाले भोज छोड्यो र गयो” वा, “यहूदाले कोठा छोड्यो र बाहिर गयो ।”
diff --git a/content/38/08.md b/content/38/08.md
new file mode 100644
index 0000000..11baad3
--- /dev/null
+++ b/content/38/08.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# जैतुन डाँडा
+
+यो यरूशलेम सहरको पर्खालहरूको ठीक बाहिर रहेको जैतुनको रूखहरूले ढाकिएको एउटा पहाडको नाम हो । यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “जैतुन रूखको डाँडा ।”
+
+# मलाई त्याग्‍नेछौ
+
+अर्थात, “एक्लै पार्नेछौ” वा, “मलाई छोड्नेछौ ।”
+
+# यसो लेखिएको छ
+
+अर्थात, “परमेश्‍वरको वचनमा यसो लेखिएको छ” वा, “धर्मशास्‍त्रमा यसो लेखिएको छ” वा, “परमेश्‍वरका अगमवक्ताहरूमध्ये एकजनाले लेखे ।” यसो भन्‍न पनि सम्भव छ, “जे लेखिएको छ सो हुनेछ” वा, “जे लेखिएको छ यो त्यहि अनुसार हुनेछ ।” यो अगमवाणीले येशूको मृत्यु र उहाँको अनुयायीहरू भागेर जाने कुरालाई जनाउँछ ।
+
+# म हिर्काउनेछु
+
+अर्थात, “म मार्नेछु ।”
+
+# गोठालो र सबै भेडाहरू
+
+यो उद्धरणमा येशूको नाम प्रयोग नगर्नुहोस् किनभने जुन अगमवक्ताले यो सर्वप्रथम लेखे उनलाई गोठालोको नामको जानकारी नभएको हुन सक्छ । साथै, भेडाहरूले चेलाहरूलाई जनाइरहेको छ भनेर पनि इंकित नगर्नुहोस् । तपाईंको अनुवादमा “गोठालो” र “भेडाहरू” भनेर अर्थ दिने शब्दहरू नै प्रयोग गर्दा सबैभन्दा बेस हुन्छ ।
+
+# तितरबितर हुनेछन्
+
+अर्थात, “विभिन्‍न दिशाहरूमा जानेछन् ।”
diff --git a/content/38/09.md b/content/38/09.md
new file mode 100644
index 0000000..6136b06
--- /dev/null
+++ b/content/38/09.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तपाईंलाई त्याग्‍नु
+
+तपाईंले यसलाई [३८:०८](38/08) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, सो थाहा गर्नलाई हेर्नुहोस् ।
+
+# तिमीहरू सबैलाई पाउनलाई
+
+अर्थात, “तिमीलाई पूर्ण रूपले नियन्‍त्रण गर्नलाई” वा, “तिमीलाई पूर्ण रूपले त्यसको सेवा गर्ने बनाउनलाई ।” यो पदावलीमा भएको “तिमीहरू” शब्द बहुवचन हो । त्यसपछि आउने सबै “तिमी” र “तिम्रो” शब्दहरू एकवचन हुन् ।
+
+# कि तिम्रो विश्‍वास नचुकोस्
+
+अर्थात, “कि तिमीले ममा विश्‍वास गर्न नछोड ।”
+
+# भाले बास्‍न अगाडि
+
+भालेहरूले सामान्यतया नयाँ दिनको सुरुको मिरमिरे उज्यालोमा बास्छन् । यदि त्यो प्रस्ट छैन भने, यसो भन्‍न सहयोगी हुन सक्छ, “भोलि झिसमिसे उज्यालोमा भाले बास्‍न अगाडि” वा, “भोलि बिहान भाले बास्‍न अगाडि ।”
diff --git a/content/38/10.md b/content/38/10.md
new file mode 100644
index 0000000..f9123f3
--- /dev/null
+++ b/content/38/10.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# तपाईंलाई इन्कार गर्नु
+
+अर्थात, “तपाईंलाई चिन्दछु भनेर इन्कार गर्नु” वा, “तपाईंको चेला हुँ भनेर इन्कार गर्नु” वा, “तपाईंलाई परित्याग गर्नु ।”
diff --git a/content/38/11.md b/content/38/11.md
new file mode 100644
index 0000000..e1ed7e2
--- /dev/null
+++ b/content/38/11.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# गेतसमनी भनिने एउटा ठाउँ
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “गेतसमनी भनिने एउटा नजिकैको ठाउँ” वा, “जैतुन डाँडाको फेदीमा रहेको गेतसमनी भनिने ठाउँ ।”
+
+# उहाँ मात्रै भएर
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “एक्लै ।”
diff --git a/content/38/12.md b/content/38/12.md
new file mode 100644
index 0000000..542ace6
--- /dev/null
+++ b/content/38/12.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# यो कष्‍टको कचौरा पिउन
+
+अर्थात, “यो कष्‍टबाट गुज्रेर जान” वा, “जे हुन लागेको छ त्यसलाई भोग्‍न” वा, “यो कष्‍ट सहन ।”
+
+# तपाईंको इच्छा पूरा होस
+
+यो अभिव्यक्तिको अर्थ हुन्छ, “जे तपाईंले योजना गर्नुभएको छ सो गर्नुहोस्” वा, “जे हुन जरुरी छ सो गर्नुहोस् ।”
diff --git a/content/38/13.md b/content/38/13.md
new file mode 100644
index 0000000..72101e8
--- /dev/null
+++ b/content/38/13.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# हरेक चोटिको प्रार्थना पछि
+
+अर्थात, “हरेक पल्ट जब येशूले त्यो प्रार्थना गर्नुभयो ।” यसले [३८:१२](38/12) मा बताइएको अनुसार उहाँले प्रार्थना गर्नुभएको तीन पटकको समयलाई जनाउँछ ।
diff --git a/content/38/14.md b/content/38/14.md
new file mode 100644
index 0000000..73337e3
--- /dev/null
+++ b/content/38/14.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# ...कहाँ आउनुभयो
+
+केही भाषाहरूले यसो भन्‍म रुचाउन सक्छन्, “... कहाँ जानुभयो ।”
+
+# अभिवादन
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “नमस्ते” वा, “शान्ति” वा, “शुभ सन्ध्या ।”
+
+# के तिमी मलाई एउटा चुम्बनले धोका दिइरहेका छौ ?
+
+अर्थात, “के तिमी साँच्‍चै मलाई एउटा चुम्बनले धोका दिन गइरहेका छौ ?” येशूले यो प्रश्‍नको जवाफ खोजिरहनुभएको छैन । त्यसैले केही भाषाहरूले यसलाई एउटा कथनको रूपमा अनुवाद गर्नेछन्, जस्तै, “तिमीले मलाई चुम्बन गरेर धोका दिइरहेका छौ !” वा, “तिमीले मलाई चुम्बन गरेर तिम्रो धोकालाई झन् खराब बनाउँछौ !”
diff --git a/content/38/15.md b/content/38/15.md
new file mode 100644
index 0000000..19261ef
--- /dev/null
+++ b/content/38/15.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# उनको तरवार बाहिर निकाले
+
+अर्थात, “उनको तरवार उनले जुन ठाउँमा राखेर बोकिरहेका थिए त्यहाँबाट निकाले ।”
+
+# मैले मेरो पिताको आज्ञापालन गर्नुपर्छ
+
+अर्थात, “म त्यसो गर्नेछैन किनभने मैले मेरो पिताको इच्छाको आज्ञापालन गर्नुपर्छ र आफैँलाई गिरफ्तार हुन दिनुपर्छ ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/39/01.md b/content/39/01.md
new file mode 100644
index 0000000..70967c7
--- /dev/null
+++ b/content/39/01.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# मध्यरात
+
+यो अभिव्यक्तिको अर्थ हुन्छ, “रात आधा हुँदा” वा, “राति धेरै ढिलो भइसकेपछि ।”
+
+# येशूलाई प्रश्‍न सोध्‍न
+
+अर्थात, “तिनीहरूले येशूले गलत गर्नुभएको भनेर दोष लगाउनको लागि केही भेट्टाउन कोसिस गर्नलाई येशूलाई प्रश्‍न सोध्‍न ।”
diff --git a/content/39/02.md b/content/39/02.md
new file mode 100644
index 0000000..a466e20
--- /dev/null
+++ b/content/39/02.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# येशूलाई केरकार गर्नलाई राखे
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “येशूलाई केही गलत गर्नुभएको भनेर दोष लगाउनलाई एउटा औपचारिक वैठक गरे ।” सामान्यतया मुद्दा भनेको कुनै एउटा अपराधप्रति कोही निर्दोष छ वा दोषी छ भनेर पत्ता लगाउनको लागि चलाइन्छ । यहाँ चाहिँ, अगुवाहरू येशूलाई दोषी देखिने बनाउनको लागि दृढ थिए ।
+
+# उहाँको बारेमा झूट बोले
+
+अर्थात, “उहाँको बारेमा झूटहरू बताए” वा, “उहाँलाई केही गलत गरेको भनेर झूटो आरोप लगाए ।”
+
+# तिनीहरूका बयानहरू एक आपसमा मिलेनन्
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरूले येशूको बारेमा त्यस्ता कुराहरू गरे जुन एक अर्काबाट धेरै फरक थिए” वा, “साक्षीहरूले येशूको बारेमा त्यस्ता कुराहरू गरे जुन एक अर्कासँग बाझे ।”
+
+# उहाँ कुनै कुराको दोषी हुनुहुन्थ्यो
+
+अर्थात, “कि उहाँले कुनै गल्ती गर्नुभएको थियो ।”
diff --git a/content/39/03.md b/content/39/03.md
new file mode 100644
index 0000000..bea360b
--- /dev/null
+++ b/content/39/03.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# आखिरमा
+
+अर्थात, “तिनीहरूले उहाँको विरुद्धमा कुनै प्रमाण फेला पार्न नसके पछि” वा, “तिनीहरूले उहाँ दोषी हुनुहुन्थ्यो भनेर प्रमाणित गर्न नसके पछि ।”
diff --git a/content/39/04.md b/content/39/04.md
new file mode 100644
index 0000000..48b93cb
--- /dev/null
+++ b/content/39/04.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# म हुँ
+
+अर्थात, “म तपाईंले भनेको जस्तै हुँ” वा, “म मसिह र परमेश्‍वरको पुत्र हुँ ।” “म हुँ” चाहिँ परमेश्‍वरको नाउँ हो (हेर्नुहोस् [०९:१४](09/14)) । बस, “म हुँ” मात्र भनेर येशूले उहाँ परमेश्‍वर हुनुहुन्छ भन्‍ने आशय पनि दिँदै हुनुहुन्थ्यो । यदि सम्भव हुन्छ भने, मानिसहरूले येशूको जवाफ र परमेश्‍वरको नाउँको बीचमा भएको समानता देख्‍ने किसिमले यसलाई अनुवाद गर्नुहोस् ।
+
+# परमेश्‍वरसँगै विराजमान हुनुभएको
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरसँगै राज गरिरहेको ।” किनकि परमेश्‍वर सबैकुरा माथि शासक हुनुहुन्छ, मानिसहरूले उहाँलाई स्वर्गमा एउटा सिंहासनमा बस्‍नुभएको भन्‍ने किसिमले कुरा गर्छन् । उहाँ परमेश्‍वरसँगै विराजमान हुनुहुने थियो भनेर, येशूले उहाँसँग पितासँगै राज गर्ने अधिकार थियो भनेर दाबी गर्नुभयो ।
+
+# परमेश्‍वरसँगै विराजमान हुनुभएको र स्वर्गबाट आउनुहुँदै
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरको छेउमा बसिरहनुभएको र त्यसपछि स्‍वर्गबाट आउनुहुँदै ।”
+
+# उनका लुगाहरू च्याते किनकि उनी रिसाएका थिए
+
+यहूदीहरूले तिनीहरूको शोक वा रीस देखाउनको लागि तिनीहरूका लुगाहरू च्यात्‍ने गर्थे । यदि तपाईंको भाषामा लुगाहरू च्यात्‍नुको कुनै अन्य अर्थ लाग्छ भने, तपाईंले यस्तो किसिमको पदावली राख्‍न चाहनसक्‍नु हुन्छ, “उनी ज्यादै रिसाएका थिए ।”
+
+# तिमीहरूको निर्णय के छ ?
+
+अर्थात, “हामीलाई भन तिमीहरूले के निर्णय गरेका छौः ऊ निर्दोष छ वा दोषी ?” परमेश्‍वरसँग बराबर हुनुहुन्छ भनेर दाबी गर्नुभएको कारण येशूलाई धार्मिक अगुवाहरूले दोष लगाएको मुख्‍य पूजाहारीले चाहे ।
diff --git a/content/39/05.md b/content/39/05.md
new file mode 100644
index 0000000..28bf2e8
--- /dev/null
+++ b/content/39/05.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तिनीहरूले येशूको आँखामा पट्टि बाँधिदिए
+
+अर्थात, “तिनीहरूले येशूको आँखा छोपिदिए ताकि उहाँले देख्‍न नसक्‍नुभएको होस् ।”
+
+# उहाँलाई थुके
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँलाई अपमान गर्न उहाँलाई थुके” वा, “उहाँ बेकारको हुनुहुन्थ्यो भनेर बताउनको लागि उहाँलाई थुके ।” यो कसैको लागि भएको घृणा देखाउने तरिका थियो ।
diff --git a/content/39/06.md b/content/39/06.md
new file mode 100644
index 0000000..2ec4f7f
--- /dev/null
+++ b/content/39/06.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# त्यसलाई इन्कार गरे
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्छ, “त्यो सत्य थिएन भनेर बताए” वा, “उनी येशूसँग थिएनन् भनेर बताए” वा, “भने, ‘होइन । त्यो सत्य होइन ।’”
+
+# पत्रुसले फेरि इन्कार गरे
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “पत्रुसले येशूलाई चिनेको कुरा दोस्रो पटक इन्कार गरे” वा, “उनी येशूसँग थिएनन् भनेर पत्रुसले फेरि भने ।”
+
+# गालीलबाट हुन्
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “गालीलीहरू हुन् ।” मानिसहरूले येशू र पत्रुसले कुरा गर्नुभएको तरिकाबाटै उहाँहरू गालीलको क्षेत्रबाट आउनुभएको थियो भनेर भन्‍न सक्थे ।
diff --git a/content/39/07.md b/content/39/07.md
new file mode 100644
index 0000000..1e94f0e
--- /dev/null
+++ b/content/39/07.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# यदि मैले यस मानिसलाई चिन्छु भने परमेश्‍वरले मलाई सरापून्
+
+यो एउटा श्राप हो जसको अर्थ हुन्छ, “यदि तिमीले भनेको कुरा सत्य हो भने परमेश्‍वरले मलाई हानी गरून्” वा, “यदि मैले तिमीलाई झूटो बोलिरहेको छु भने परमेश्‍वरले मलाई दण्ड देऊन !” यसरी पत्रुसले जोडदार किसिमले भनिरहेका थिए कि उनले येशूलाई चिन्दैनथे । उनले येशूलाई “यो मानिस” भनेर पनि सम्बोधन गरे ताकि उनले उहाँलाई नचिनेको जस्तो सुनियोस् ।
+
+# एउटा भाले बास्यो
+
+“बास्‍नु” भनेको भालेले निकाल्ने ठूलो आवाज हो । यसलाई [३८:०९](38/09) मा कसरी अनुवाद गर्नुभयो, सो तुलना गर्नुहोस् ।
diff --git a/content/39/08.md b/content/39/08.md
new file mode 100644
index 0000000..895bcf9
--- /dev/null
+++ b/content/39/08.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# नराम्रोसँगले रोए
+
+अर्थात, “गहिरो शोक महसुस गर्दै रोए” वा, “गहिरो पश्‍चात्ताप अनुभव गर्दै रोए ।”
+
+# त्यो जसले येशूलाई धोका दिएको थियो
+
+अर्थात, “जसले धार्मिक अगुवाहरूलाई येशूलाई गिरफ्तार गर्नको लागि सहायता गरेका थिए ।”
+
+# येशूलाई मृत्युदण्डको लागि दोष लगाएका थिए
+
+अर्थात, “भनेका थिए कि येशू दोषी हुनुहु्न्थ्यो र मर्नुपर्थ्यो ।”
diff --git a/content/39/09.md b/content/39/09.md
new file mode 100644
index 0000000..3e5b444
--- /dev/null
+++ b/content/39/09.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# उनी रोमको लागि काम गर्थे
+
+रोमी सरकारले पिलातसलाई इस्राएलको यहूदियाको क्षेत्रमा शासन गर्न नियुक्त गरेको थियो ।
+
+# येशूलाई दोष लगाउन र उहाँलाई मार्न
+
+बडाहाकिमको हैसियतले, पिलातससँग येशूलाई मृत्युदण्डको निम्ति दोष लगाउने र उहाँलाई क्रुसमा झुण्डाउनलाई सम्मति दिने, वा उहाँलाई स्‍वतन्‍त्र बनाएर छोड्ने अधिकार थियो । यहूदी धार्मिक अगुवाहरूसँग कसैलाई मार्न लगाउने अधिकार थिएन ।
diff --git a/content/39/10.md b/content/39/10.md
new file mode 100644
index 0000000..8798f63
--- /dev/null
+++ b/content/39/10.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# मेरो राज्य यहाँ पृथ्वीमा छैन
+
+अर्थात, “मेरो राज्य पृथ्वीका राज्यहरू जस्तो होइन ।”
+
+# मेरा सेवकहरूले मेरो लागि लड्ने थिए
+
+अर्थात, “मेरा चेलाहरूले मेरो रक्षा गर्न लड्ने थिए” ताकि मैले मेरो राज्य स्थापित गर्न सकूँ ।
+
+# मलाई सुन्छ
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मेरो शिक्षाहरू सुन्छ र मेरो आज्ञापालन गर्छ ।” यसले केवल येशूका वचनहरू सुन्‍ने कुरालाई मात्र होइन, तर उहाँले भन्‍नुभएको कुराहरू गर्ने कुरालाई पनि समेट्छ ।
+
+# सत्य के हो ?
+
+अर्थात, “सत्य के हो भनी के कसैलाई थाहा छ ?”
diff --git a/content/39/11.md b/content/39/11.md
new file mode 100644
index 0000000..931ab14
--- /dev/null
+++ b/content/39/11.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# ऊ दोषि छैन
+
+अर्थात, “उसले कुनै गल्ती गरेको छैन !”
diff --git a/content/39/12.md b/content/39/12.md
new file mode 100644
index 0000000..c2c2d27
--- /dev/null
+++ b/content/39/12.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# दङ्‍गा मच्‍चाउन थाल्नु
+
+अर्थात, “तिनीहरूको रीसमा हिंस्रक कार्यहरू गर्न थाल्नु ।”
+
+# उनी ... गर्नलाई सहमत भए
+
+पिलातसले येशूलाई मार्न चाहेनन् किनभने येशू निर्दोष हुनुहुन्थ्यो भनेर उनले विश्‍वास गरे । तर उनी भीडसँग डराएका कारण उनका सिपाहीहरूलाई येशूलाई क्रुसमा झुण्डाउनलाई अह्राउन उनलाई कर लाग्यो । यदि सम्भव छ भने, यो पदावलीलाई उनको हिचकिचाहट देखाउने तरिकाले अनुवाद गर्नुहोस् ।
+
+# एउटा शाही पोशाक
+
+अर्थात, “राजाको पोशाक जस्तै एउटा पोशाक ।” यो पोशाक उज्यालो रङ्‍गको थियो, त्यसैले यो राजाले पहिरने पोशाक जस्तै देखिन्थ्यो ।
+
+# काँडाहरूले बनेको एउटा मुकुट
+
+यसको अर्थ तिनीहरूले काँडाका हाँगाहरूलाई गोलो बनाएर बाँधे ताकि त्यो मुकुट जस्तै देखियोस् । मुकुट भनेको राजाले उनको अधिकार देखाउन आफ्नो शिरमा पहिरने आभूषण हो । तर तिनीहरूले येशूको शिरमा राखेका मुकुटमा तीखा, र डरलाग्दा काँडाहरू थिए ।
+
+# हेर
+
+अर्थात, “... लाई हेर” वा, “यहाँ हुनुहुन्छ ।”
+
+# यहूदीहरूका राजा
+
+किनकि सिपाहीहरूले येशूलाई गिज्याइरहेका थिए, यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “यहूदीहरूका राजा भनौदो ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/40/01.md b/content/40/01.md
new file mode 100644
index 0000000..d50494c
--- /dev/null
+++ b/content/40/01.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# उहाँलाई लिएर गए
+
+अर्थात, “उहाँलाई तिनीहरूसँग जानलाई कर लगाए ।” यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँलाई लगे ।”
+
+# उहाँलाई क्रुसमा टाँग्‍न
+
+अर्थात, “उहाँलाई क्रुसमा मार्न ।”
diff --git a/content/40/02.md b/content/40/02.md
new file mode 100644
index 0000000..425d5c2
--- /dev/null
+++ b/content/40/02.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# खप्परे
+
+यो यरूशलेम नजिकैको एउटा डाँडा हो जसको सेतो, चट्टानयुक्त टुप्पो थियो र त्यसको आकार खप्परको माथिको भाग जस्तै थियो ।
+
+# तिनीहरूलाई माफ गर्नुहोस्, किनभने तिनीहरूले के गरिरहेका छन् सो जान्दैनन्
+
+अर्थात, “तिनीहरूले गरिरहेका कुराको अर्थ बुझ्दैनन्, त्यसैले कृपया तिनीहरूलाई क्षमा दिनुहोस् ।” सिपाहीहरूले येशूलाई केवल एउटा मृत्युदण्ड पाउन योग्यको अपराधी मात्र सम्झे । तिनीहरूले उहाँ परमेश्‍वरको पुत्र हुनुहुन्थ्यो भनेर बुझेनन् ।
diff --git a/content/40/03.md b/content/40/03.md
new file mode 100644
index 0000000..8eaa02a
--- /dev/null
+++ b/content/40/03.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# येशूका वस्‍त्रहरूको निम्ति गोला हाले
+
+अर्थात, “येशूका वस्‍त्रहरू जित्‍नको लागि दाउको खेल खेले ।” तिनीहरूले यो कसरी गरे भनेर हामी जान्दैनौँ, तर केही संस्कारहरूमा यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “येशूका वस्‍त्रहरू जित्‍नको लागि भुइँमा ढुङ्‍गाहरू फ्याँके” वा, “येशूका वस्‍त्रहरू कसले लान सक्थ्यो भनेर निर्णय गर्नको लागि लट्ठिहरूलाई छाने ।”
+
+# तिनीहरूले एउटा अगमवाणी पूरा गरे जसले भनेको थियो
+
+अर्थात, “तिनीहरूले त्यहि गरे जे धर्मशास्‍त्रले मसिहलाई हुने थियो भनेर भविष्‍यवाणी गरेको थियो” वा, “तिनीहरूले एकजना अगमवक्ताले लामो समय अगाडि लेखेको कुरा पूरा गरे ।”
diff --git a/content/40/04.md b/content/40/04.md
new file mode 100644
index 0000000..c5dd8e1
--- /dev/null
+++ b/content/40/04.md
@@ -0,0 +1,27 @@
+# दुई डाँकुहरू
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “दुई लुटेराहरू ।” यसले मालसामान चोर्नलाई बलजफ्ती र हिंसा प्रयोग गर्ने अपराधीहरूलाई जनाउँछ ।
+
+# के तँसँग परमेश्‍वरले दण्ड दिनुहुनेछ भनेर डर छैन ?
+
+त्यस डाँकुले यो प्रश्‍नको जवाफ अपेक्षा गर्दैन; यो केही भाषाहरूले कडा भनाई जनाउनलाई प्रयोग गर्ने तरिका हो । यदि तपाईंको भाषाले प्रश्‍नहरूलाई यस किसिमले प्रयोग गर्दैन भने, “पैँले परमेश्‍वरको डर मान्‍नुपर्छ !”
+
+# हामी धेरै खराब कुराहरू गरेकोमा दोषी छौँ, तर यी मानिस निर्दोष हुनुहुन्छ
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तैँले र मैले दुष्‍ट कुराहरू गरेका छौँ र मर्न योग्यका छौँ, तर यी मानिस, येशूले, कुनै गल्ती गर्नुभएको छैन र मर्न योग्यको हुनुहुन्‍न ।” “हामी”ले यहाँ दुवै डाँकुहरूलाई समावेश गर्छ, तर येशूलाई समावेश गर्दैन ।
+
+# यी मानिस
+
+यो पदावलीले येशूलाई जनाउँछ ।
+
+# कृपया मलाई सम्झनुहोस्
+
+अर्थात, “कृपया मलाई स्‍वीकार गर्नुहोस्” वा, “कृपया मलाई स्‍वागत गर्नुहोस्” वा, “कृपया मलाई तपाईंसँगै हुन अनुमति दिनुहोस् ।” “सम्झनुहोस्”ले यहाँ कुनै कुरालाई बिर्सिएपछि त्यसलाई पुनः याद गर्नु भन्‍ने अर्थ दिँदैन । यसलाई यस्तो तरिकाले अनुवाद गर्नुहोस् जसले नम्र अनुरोधलाई सञ्‍चार गर्छ ।
+
+# तपाईंको राज्यमा
+
+अर्थात, “जब तपाईंले तपाईंको राज्य स्थापित गर्नुहुन्छ” वा, “जब तपाईंले राजा जसरी शासन गरिरहनुभएको हुन्छ ।”
+
+# परमधाम
+
+यो “स्‍वर्ग”को लागि अर्को नाम हो ।
diff --git a/content/40/05.md b/content/40/05.md
new file mode 100644
index 0000000..f5f9889
--- /dev/null
+++ b/content/40/05.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# तपाईंलाई विश्‍वास गर्नु
+
+अर्थात, “तपाईंमा विश्‍वास गर्नु” वा, “तपाईं मसिह हुनुहुन्छ भनेर विश्‍वास गर्नु ।”
diff --git a/content/40/07.md b/content/40/07.md
new file mode 100644
index 0000000..fa9fbe1
--- /dev/null
+++ b/content/40/07.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# अब सिद्धियो !
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “अब पूरा भयो” वा, “मैले यसलाई समाप्‍त गरेको छु” वा, “मैले काम सकाएको छु ।” यसको अर्थ येशूको उद्धारको काम पूर्ण भएको थियो भन्‍ने हुन्छ ।
+
+# तपाईंको हातमा
+
+अर्थात, “तपाईंको वास्तामा ।”
+
+# उहाँको शिर झुकाउनुभयो
+
+अर्थात, “उहाँको शिर निहुराउनुभयो ।”
+
+# उहाँको आत्मा त्याग गर्नुभयो
+
+अर्थात, “उहाँको आत्मा परमेश्‍वरलाई दिनुभयो” वा, “परमेश्‍वरलाई उहाँको आत्मा चढाउनुभयो र मर्नुभयो ।”
+
+# ठूलो पर्दा
+
+यो बुनेर बनाइएको एउटा ठूलो, र दह्रो खालको कपडा थियो जुन मन्दिरमा झुण्डाइएको थियो । यो एउटा कोठालाई अर्को कोठाबाट अलग गर्ने भित्ता जस्तै थियो । यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “बाक्लो पर्दा” वा, “झुण्‍डिरहेको कपडा” वा, “ढाक्‍ने कुरा ।”
diff --git a/content/40/08.md b/content/40/08.md
new file mode 100644
index 0000000..644c8cb
--- /dev/null
+++ b/content/40/08.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# उहाँको मृत्युद्वारा
+
+अर्थात, “उहाँको मृत्युको माध्यमद्वारा” वा, “मर्नुभएर ।”
+
+# एउटा बाटो खोल्नुभयो
+
+अर्थात, “यसलाई सम्भव बनाउनुभयो ।”
+
+# परमेश्‍वरकहाँ आउन
+
+अर्थात, “परमेश्‍वरको नजिकै आउन” वा, “परमेश्‍वरको नजिकै जान” वा, “परमेश्‍वरसम्म पहुँच पुर्‍याउन” वा, “परमेश्‍वरलाई व्यक्तिगत किसिमले चिन्‍न ।” पर्दा च्यातिनुले परमेश्‍वर र मानिसहरू बीचको छेकबार हटाइएको थियो भनेर देखायो ।
diff --git a/content/40/09.md b/content/40/09.md
new file mode 100644
index 0000000..be5ff7c
--- /dev/null
+++ b/content/40/09.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# योसेफ
+
+यिनी मरियमकी पति थिएनन् । यो योसेफ नाम गरेका अर्कै मानिस थिए ।
+
+# पिलातसलाई येशूको शरीर मागे
+
+अर्थात, “तिनीहरूलाई येशूको शरीरलाई क्रुसबाट झार्न अनुमति दिनको लागि पिलातससँग माग गरे ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/41/01.md b/content/41/01.md
new file mode 100644
index 0000000..730b1d5
--- /dev/null
+++ b/content/41/01.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# त्यो ठग, येशूले, भन्यो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “त्यो मानिस, येशूले, झूट बोल्यो र भन्यो ।” परमेश्‍वरको पुत्र हुनुभएको बारेमा बारेमा येशूले बताउनुभएको सत्यतालाई तिनीहरूले विश्‍वास गर्न इन्कार गरे ।
+
+# मृतकहरूबाट बौह्रनु
+
+अर्थात, “जीवनमा फर्केर आउनु” वा, “फेरि जीवित हुनु ।”
diff --git a/content/41/02.md b/content/41/02.md
new file mode 100644
index 0000000..7fb28d8
--- /dev/null
+++ b/content/41/02.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तिनीहरूले राखे
+
+अर्थात, “धार्मिक अगुवाहरू र सिपाहीहरूले राखे ।”
+
+# ढुङ्‍गामा एउटा मोहोर
+
+तिनीहरूले माटो वा मैन जस्तो एउटा नरम चीजलाई ढुङ्‍गा र चिहानको बीचमा राखे र त्यसलाई आधिकारिक मोहोरले चिन्ह लगाए । यदि कसैले त्यो ढुङ्‍गालाई हटायो भने, त्यो चीज टुट्ने थियो र कोही चिहान भित्र प्रवेश गरेको थियो भनेर देखाउने थियो । यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मानिसहरूलाई त्यो ढुङ्‍गा हटाउनबाट प्रतिबन्धित गर्नलाई ढुङ्‍गामा राखिएको एउटा मोहोर ।”
diff --git a/content/41/03.md b/content/41/03.md
new file mode 100644
index 0000000..23a8736
--- /dev/null
+++ b/content/41/03.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# कसैले पनि विश्राम दिनमा काम गर्म सक्दैनथ्यो
+
+विश्राम दिनको नियमहरूले एउटा यहूदीलाई धेरै टाढासम्म हिँड्न वा अरू कुनै किसिमको काम गर्न अनुमति दिएको थिएन ।
+
+# मसलाहरू
+
+यसले मिठो सुगन्ध आउने मसलाहरूलाई जनाउँछ जुन खराब दुर्गन्धलाई ढाक्नको लागि मृत शरीरमा लगाइन्थ्यो । यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “मिठो सुगन्ध आउने मसलाहरू” वा, “मिठो सुगन्ध आउने तेलहरू” वा, “मिठो सुगन्ध आउने बिरुवाहरू ।”
diff --git a/content/41/04.md b/content/41/04.md
new file mode 100644
index 0000000..bb9515d
--- /dev/null
+++ b/content/41/04.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# त्यहाँ एउटा ठूलो भूकम्प गयो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “त्यहाँ एउटा विनाशकारी भूकम्प गयो” वा, “त्यहाँ जमिनको शक्तिशाली कम्पन भयो ।” केही भाषाहरूले यसलाई यी शब्दहरूले पुनः बयान गर्न सक्छन्, “जमिन भयानक किसिमले काँप्‍न थाल्यो ।”
+
+# बिजुली झैँ चम्किरहेका थिए
+
+अर्थात, “जसको रूप बिजुली झैँ चहकिलो थियो ।”
+
+# मरेतुल्य भएर भुइँमा ढले
+
+तिनीहरू मरेका थिएनन्, तर तिनीहरू चल्न सकेनन्, जसरी मृत मानिसहरू चल्दैनन् । तिनीहरू शायद डरले गर्दा बेहोस भएका हुन सक्छन् । यसलाई प्रस्ट बनाउनलाई, यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “अचानक भुइँमा लडे र चल्न सकेनन् ।”
diff --git a/content/41/05.md b/content/41/05.md
new file mode 100644
index 0000000..e0ae581
--- /dev/null
+++ b/content/41/05.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# नडराओ
+
+अर्थात, “डराउन छोड ।” एउटा बिजुली झैँ चम्किरहेको स्वर्गदूत देख्‍नु चाहिँ डरलाग्दो दृश्‍य थियो !
+
+# उहाँ मृतकहरूबाट बौह्रिउठ्नुभएको छ
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँ जीवनमा फर्केर आउनुभएको छ ।”
diff --git a/content/41/06.md b/content/41/06.md
new file mode 100644
index 0000000..afd7cd0
--- /dev/null
+++ b/content/41/06.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# उहाँ तिमीहरूको अगाडि गालीलमा जानुहुनेछ
+
+अर्थात, “उहाँले तिमीहरूलाई गालीलमा भेट्नुहुनेछ” वा, “उहाँ गालीलमा हुनुहुनेछ जब तिमीहरू त्यहाँ पुग्‍नेछौ ।” प्रेरितहरू र अरू चेलाहरू समेत गरेर, “तिमीहरू” शब्द यहाँ बहुवचन हो ।
diff --git a/content/41/07.md b/content/41/07.md
new file mode 100644
index 0000000..ec74857
--- /dev/null
+++ b/content/41/07.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# असल खबर
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “येशू फेरि जीवित हुनुहुन्थ्यो भन्‍ने खुशीको खबर ।” यो खुशीको खबरले येशू मरेकाहरूबाट जीवित हुनुभएको थियो भन्‍ने वास्तविकतालाई जनाउँछ ।
diff --git a/content/41/08.md b/content/41/08.md
new file mode 100644
index 0000000..cb32e9b
--- /dev/null
+++ b/content/41/08.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# मलाई देख्‍नेछौ
+
+अर्थात, “मलाई भेट्नेछौ” वा, “मसँग भेट्न सक्‍नेछौ ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/42/02.md b/content/42/02.md
new file mode 100644
index 0000000..35e98ac
--- /dev/null
+++ b/content/42/02.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# उहाँलाई चिनेनन्
+
+अर्थात, “उहाँ येशू हुनुहुन्थ्यो भनेर थाहा पाएनन् ।”
+
+# सबै कुराहरू जे भएका थिए
+
+यसले येशूका शिक्षाहरू र आश्‍चर्यकर्महरू, उहाँको मृत्यु, र उहाँको पुनरुत्थानको खबरहरूलाई जनाउँछ ।
diff --git a/content/42/03.md b/content/42/03.md
new file mode 100644
index 0000000..65cd301
--- /dev/null
+++ b/content/42/03.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# तेस्रो दिनमा
+
+केही भाषाहरूले यसो भन्‍न रुचाउन सक्छन्, “उहाँको मृत्यु पछि तेस्रो दिनमा ।”
diff --git a/content/42/04.md b/content/42/04.md
new file mode 100644
index 0000000..d9d099e
--- /dev/null
+++ b/content/42/04.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# लगभग साँझ परिसकेको थियो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “दिन ढल्कँदै थियो” वा, “घाम अस्ताइरहेको थियो” वा, “अँध्यारो हुन थालेको थियो ।”
+
+# उहाँ तिनीहरूको दृष्‍टिबाट विलाउनुभयो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँ जानुभएको थियो” वा, “उहाँ त्यहाँ अब हुनुहुन्‍नथ्यो ।”
diff --git a/content/42/06.md b/content/42/06.md
new file mode 100644
index 0000000..c7d8640
--- /dev/null
+++ b/content/42/06.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तिमीहरूलाई शान्ति होस्
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “तिमीहरूसँग शान्ति हुन सकोस्” वा, “शान्तिमा होओ ।”
+
+# एउटा भूत
+
+यसले मरेको मानिसको आत्मालाई जनाउँछ ।
diff --git a/content/42/07.md b/content/42/07.md
new file mode 100644
index 0000000..4004eed
--- /dev/null
+++ b/content/42/07.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# तेस्रो दिनमा
+
+अर्थात, “तीन दिन पछि” वा, “तीन दिन पश्‍चात ।”
diff --git a/content/42/08.md b/content/42/08.md
new file mode 100644
index 0000000..771d86d
--- /dev/null
+++ b/content/42/08.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# घोषणा गर्नु
+
+अर्थात, “सुनाउनु” वा, “प्रचार गर्नु ।”
+
+# मेरा चेलाहरूले यरूशलेमबाट सुरु गरेर यो सन्देशलाई घोषणा गर्नेछन्
+
+अर्थात, “मेरा चेलाहरूले यो यरूशलेमबाट गर्न सुरु गर्नेछन्” वा, “मेरा चेलाहरूले यी कुराहरू यरूशलेमबाट घोषणा गर्न सुरु गर्नेछन् ।”
+
+# तिमीहरू सबैकुराहरूका साक्षी हौ
+
+अर्थात, “तिमीहरूले अरू मानिसहरूलाई ती सबै कुराहरू भन्‍नेछौ जुन ।”
diff --git a/content/42/10.md b/content/42/10.md
new file mode 100644
index 0000000..c8ee15b
--- /dev/null
+++ b/content/42/10.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# सबै मानव समूहहरूमा चेलाहरु बनाउन
+
+अर्थात, “हरेक मानव समूहका मानिसहरूलाई मेरा चेलाहरु बन्‍नलाई सहायता गर्न ।”
+
+# ... को नाउँमा
+
+यो पदावली अर्थ दुवै “अधिकारद्वारा” र, “... को अधिकारमुनि” भन्‍ने हुन्छ । यदि तपाईको भाषामा बुझिनेछ भने, “नाम” शब्दलाई जस्ताको तस्तै अनुवाद गर्ने बारेमा विचार गर्नुहोस् । यो पदावलीलाई यसरी पनि दोहोर्‍याउन सकिन्छ, “पिताको नाउँमा, पुत्रको नाउँमा, र पवित्र आत्माको नाउँमा ।”
diff --git a/content/42/11.md b/content/42/11.md
new file mode 100644
index 0000000..c183de7
--- /dev/null
+++ b/content/42/11.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# बादलले उहाँलाई तिनीहरूको नजरबाट लुकायो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँ बादलमा विलाउनुभयो ।”
+
+# परमेश्‍वरको दाहिने हातपट्टि
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “परमेश्‍वरको दाहिने छेउमा ।”
+
+# सबैकुराहरू माथि
+
+अर्थात, “हरेक कुरा माथि ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/43/01.md b/content/43/01.md
new file mode 100644
index 0000000..4f4fd2a
--- /dev/null
+++ b/content/43/01.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# स्‍वर्गमा फर्कनुभयो
+
+अर्थात, “स्‍वर्गमा फिर्ता जानुभयो ।”
+
+# यरूशलेममा बसे
+
+अर्थात, “केही समयको लागि यरूशलेममा बसे ।” तिनीहरू त्यहाँ स्थायी रूपले बसेनन् ।
diff --git a/content/43/02.md b/content/43/02.md
new file mode 100644
index 0000000..7045ae6
--- /dev/null
+++ b/content/43/02.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# पेन्तिकोस
+
+“पेन्तिकोस”को अर्थ “पचासौँ (दिन)” भन्‍ने हुन्छ । तपाईंले आफ्नो अनुवादमा “पेन्तिकोस” शब्दको प्रयोग गरेर पाठ्यांश आफैँलाई अर्थको व्याख्या गर्न दिन सक्‍नुहुन्छ । अथवा तपाईंले एउटा शब्द प्रयोग गर्न सक्‍नुहुन्छ जसको अर्थ “५० औँ दिन” हुन्छ ।
+
+# गहुँ कटनीको उत्सव मनाए
+
+यहूदीहरूले भेटीहरू ल्याएर र विशेष भोजहरू गरी उत्सव मनाएर गहुँ कटनीको लागि परमेश्‍वरलाई धन्यवाद दिन्थे । गहुँ भनेको एउटा अन्‍नबाली हो; यदि तपाईंसँग “गहुँ”को अर्थ दिने कुनै शब्द नै छैन भने, तपाईंले अनाजको लागि प्रयोग हुने सामान्य शब्दको प्रयोग गर्न सक्‍नुहुन्छ । यो “मे” महिनामा पर्थ्यो; अरू बालीहरू वर्षको अरू समयहरूमा कटनी गरिन्थ्यो ।
+
+# यो वर्ष
+
+अर्थात, “येशू मर्नुभएको वर्षमा ।”
diff --git a/content/43/03.md b/content/43/03.md
new file mode 100644
index 0000000..5b360b6
--- /dev/null
+++ b/content/43/03.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# एउटा जोडदार बतासको जस्तो आवाज
+
+अर्थात, “एउटा जोडदार बतासले निकाल्ने आवाज” वा, “बतास जोडसँग बहँदा त्यसले निकाल्ने आवाज ।”
+
+# पवित्र आत्माले भरिए
+
+अर्थात, “पवित्र आत्माद्वारा सामर्थ्य दिइएको” वा, “पवित्र आत्माद्वारा शक्ति दिइएको ।”
+
+# अरू भाषाहरूमा
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सक्‍नुहुन्थ्यो, “तिनीहरूको आफ्नै भाषा भन्दा अन्य भाषाहरूमा” वा, “विदेशी भाषाहरूमा” वा, “अन्य ठाउँका मानिसहरूले बोलेको जसरी ।” पवित्र आत्माले ती भाषाहरूमा बोल्ने शक्ति प्रदान नगर्नुभएसम्म विश्‍वासीहरूलाई ती भाषाहरू आउँदैनथ्यो । यो कुरा पक्‍का गर्नुहोस् कि “भाषाहरू”लाई अनुवाद गर्न प्रयोग गरेको शब्दले मानिसहरूले वास्तवमा बोल्ने र बुझ्‍ने भाषाहरूलाई जनाउँछ ।
diff --git a/content/43/04.md b/content/43/04.md
new file mode 100644
index 0000000..89f85d2
--- /dev/null
+++ b/content/43/04.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# एउटा भीड
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मानिसहरूको एउटा भीड” वा, “मानिसहरूको एउटा ठूलो समूह ।”
diff --git a/content/43/05.md b/content/43/05.md
new file mode 100644
index 0000000..33fb152
--- /dev/null
+++ b/content/43/05.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# योएल
+
+योएल यो हुनुभन्दा सयौँ वर्ष अगाडि इस्राएलमा बस्‍ने एकजना अगमवक्ता थिए ।
+
+# आखिरी दिनहरू
+
+यसले जनाउँछ, “संसारको अन्त भन्दा अगाडिका आखिरी दिनहरू ।”
+
+# मेरो आत्मा खन्याउनेछु
+
+यसलाई यो अर्थमा बुझ्‍न सकिन्छ, “मेरो आत्मा मानिसहरूलाई उदारतापूर्वक दिनेछु” वा, “मेरो आत्मालाई मानिसहरूलाई पूर्ण रूपले सामर्थी बनाउने पार्नेछु ।”
+
+# मेरो आत्मा
+
+अर्थात, “मेरो पवित्र आत्मा ।”
diff --git a/content/43/06.md b/content/43/06.md
new file mode 100644
index 0000000..f2967d8
--- /dev/null
+++ b/content/43/06.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+पत्रुसले भीडलाई प्रचार गरिरहन्छन् ।
+
+# इस्राएलका मानिसहरू
+
+केही भाषाहरूले यसरी भन्‍न बेस हुन्छ, “इस्राएलका मानिसहरू”, ताकि यसले पुरुष र महिलाहरूलाई समेट्छ भनेर प्रस्ट होस् । यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मेरा इस्राएलका सङ्‍गी मानिसहरू” वा, “मेरा सङ्‍गी यहूदीहरू”, ताकि पत्रुस पनि यहूदी थिए र “इस्राएलका मानिसहरू”मध्येका थिए भनेर प्रस्ट होस् ।
+
+# तपाईंहरूले उहाँलाई क्रुसमा टाँग्‍नुभयो !
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तपाईंहरूले उहाँलाई क्रुसमा टाँगिनुपर्ने बनाउनुभयो” वा, “तपाईंहरूको कारणले, उहाँ क्रुसमा टाँगिनुभयो ।” यहूदीहरूले नै वास्तवमा येशूलाई क्रुसमा टाँगेनन् । तरैपनि, यहूदी अगुवाहरूले उहाँलाई दोषी ठहरिने तुल्याए र भीडका धेरै मानिसहरूले उहाँलाई क्रुसमा झुण्डाउनको लागि कराएका थिए ।
diff --git a/content/43/07.md b/content/43/07.md
new file mode 100644
index 0000000..5376f8d
--- /dev/null
+++ b/content/43/07.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+पत्रुसले भीडलाई प्रचार गरिरहन्छन् ।
+
+# तपाईंले तपाईंको ... हुन दिनुहुनेछैन
+
+“तपाईं” र “तपाईंको”ले परमेश्‍वर पितालाई जनाउँछ । यसलाई प्रस्ट बनाउनको लागि, यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तपाईं, परमेश्‍वरले, ... लाई हुन दिनुहुनेछैन ।” केही भाषाहरूको कसैलाई सम्बोधन गर्ने एउटा विशेष तरिका हुन सक्छ, जस्तै, “तपाईं, हे परमेश्‍वर ।”
+
+# चिहानमा कुहिनु
+
+अर्थात, “चिहानमा सड्नु” वा, “चिहानमा गल्दै नाशिएर जानु ।” यसले येशू धेरै लामो समयसम्म चिहानमा रहिरहनुभएन भन्‍ने तथ्यलाई जनाउँछ र उहाँ मृत भइरहनुभएन, तर बरु जीवनमा फर्केर आउनुभयो भनेर बताउने अर्को तरिका हो ।
+
+# येशूलाई जीवनमा फेरि फर्काएर ल्याउनुभयो
+
+अर्थात, “येशूलाई फेरि जीवित बनाउनुभयो ।”
diff --git a/content/43/08.md b/content/43/08.md
new file mode 100644
index 0000000..3e236a1
--- /dev/null
+++ b/content/43/08.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+पत्रुसले भीडलाई प्रचार गरिरहन्छन् ।
+
+# उहाँको दाहिने हातमा
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण स्थानमा” वा, “सबैभन्दा उच्‍च सम्मानको स्थानमा ।”
+
+# तुल्याउँदै
+
+अर्थात, “विश्‍वासीहरूलाई ... गर्नको लागि सक्षम बनाउँदै” वा, “यी मानिसहरूलाई ... गर्नको लागि सामर्थ्य प्रदान गर्दै ।”
diff --git a/content/43/09.md b/content/43/09.md
new file mode 100644
index 0000000..c9e24d5
--- /dev/null
+++ b/content/43/09.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+पत्रुसले भीडलाई प्रचार गरिरहन्छन् ।
+
+# तर यो कुरा पक्का गरी जान कि
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तर तिमीहरूले यो कुरा सत्य हो भनी जान्‍न सक्छौ कि” वा, “तर तिमीहरू निश्‍चित हुन सक्छौ कि ।”
diff --git a/content/43/10.md b/content/43/10.md
new file mode 100644
index 0000000..8f2c5a7
--- /dev/null
+++ b/content/43/10.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# ... बाट असाध्यै भावविहल भए
+
+अर्थात, “... बाट धेरै विचलित भए” वा, “धेरै उदास महसुस गरे जब तिनीहरूले सुने ।” “भावविहल” हुनु भनेको जोडदार भावनाहरूको अनुभव गर्नु हो ।
+
+# भाइहरू
+
+यो एउटा यहूदीले सङ्‍गी यहूदीहरूलाई सम्बोधन गर्ने सामान्य तरिका थियो । यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मित्रहरू ।”
diff --git a/content/43/11.md b/content/43/11.md
new file mode 100644
index 0000000..c980e79
--- /dev/null
+++ b/content/43/11.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# ... को नाउँमा
+
+यो पदावलीको अर्थ दुवै, “...को अधिकारद्वारा” र “... को अधिकार मुनि” भन्‍ने हुन्छ । यदि तपाईंको भाषामा “नाउँ” भन्‍नाले यसरी नै बुझिन्छ भने यो शब्दलाई जस्ताको तस्तै अनुवाद गर्ने बारेमा विचार गर्नुहोस् ।
+
+# ख्रीष्‍ट
+
+यसको अर्थ “मसिह” भनेको जस्तै हो । यसलाई “अभिषिक्त जन” वा, “चुनिएका जन” भनेर अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो । अर्थको अनुवाद गर्नुको साटोमा, केही अनुवादकहरूले “ख्रीष्‍ट” शब्दलाई नै राख्‍न चाहन सक्छन् र तिनीहरूकै आफ्नै भाषाको आवाजध्वनीहरूको प्रयोग गरेर लेख्‍न सक्छन् ।
+
+# येशू ख्रीष्‍ट
+
+किनकि “ख्रीष्‍ट” भनेको यहाँ एउटा शीर्षक हो, केही अनुवादकहरूले यसको क्रम बदल्नलाई रोज्‍न सक्छन् र भन्‍न सक्छन्, “ख्रीष्‍ट येशू ।” यी दुवै क्रमहरूलाई बाइबलमा प्रयोग गरिएको छ ।
diff --git a/content/43/13.md b/content/43/13.md
new file mode 100644
index 0000000..334d841
--- /dev/null
+++ b/content/43/13.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तिनीहरूको बारेमा असल सोचे
+
+अर्थात, “तिनीहरूको बारेमा सकारात्मक राय राखे ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/44/01.md b/content/44/01.md
new file mode 100644
index 0000000..3b9f522
--- /dev/null
+++ b/content/44/01.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# एक दिन
+
+यस पदावलीले अगाडि घटेको घटनाको परिचय गराउँछ, तर खास समय तोकेर भन्दैन । धेरै भाषाहरूको कुनै सत्य कथालाई बताउन सुरु गर्ने यस्तै किसिमको तरिका हुन्छ ।
+
+# एउटा लङ्‍गडो मानिस
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “एउटा कुँजो मानिस ।” यसले एउटा मानिसलाई जनाउँछ जोसँग उसका खुट्टाहरूलाई पूर्ण तरिकाले प्रयोग गर्ने क्षमता थिएन, र त्यसकारण उभिन वा हिँड्न सक्दैनथ्यो ।
diff --git a/content/44/02.md b/content/44/02.md
new file mode 100644
index 0000000..fcd73cf
--- /dev/null
+++ b/content/44/02.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# येशूको नाउँमा
+
+“नाउँ”ले यहाँ व्यक्तिको अधिकार र शक्तिलाई जनाउँछ । त्यसकारण, यहाँ यो अभिव्यक्तिको अर्थ हुन्छ, “येशूको अधिकारद्वारा ।”
+
+# उठ
+
+अर्थात, “उभि ।”
diff --git a/content/44/03.md b/content/44/03.md
new file mode 100644
index 0000000..6d0f7fc
--- /dev/null
+++ b/content/44/03.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# मन्दिरको चोक
+
+केवल पूजाहारीहरू मात्र मन्दिरमा प्रवेश गर्न सक्थे, तर साधारण यहूदीहरू यस क्षेत्रमा चाहिँ आउन पाउँथे, जसले मन्दिरलाई घेरेको थियो ।
diff --git a/content/44/05.md b/content/44/05.md
new file mode 100644
index 0000000..4c292fb
--- /dev/null
+++ b/content/44/05.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# जोड्ने कथनः
+
+पत्रुसले भीडलाई प्रचार गरिरहन्छन् ।
+
+# परमेश्‍वरतर्फ फर्क
+
+यहाँ फर्कनु भनेको प्रभुको आज्ञापालन गर्न सुरु गर्ने कुरालाई जनाउने अलङ्कार हो । वैकल्‍पिक अनुवादः “प्रभुको आज्ञापालन गर्न थाल” (हेर्नुहोस्ः rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor)
+
+# उहाँले तिमीहरूका पापहरू पखाली लैजानुहुनेछ
+
+पापीहरूको लागि परमेश्‍वरको क्षमा चाहिँ परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई शारीरिक रूपमा धोइरहनुभएको कुरा भए जस्तै गरी पत्रुसले बताउँछन् । (हेर्नुहोस्ः rc://*/ta/man/translate/figs-metaphor)
diff --git a/content/44/06.md b/content/44/06.md
new file mode 100644
index 0000000..ab01c62
--- /dev/null
+++ b/content/44/06.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# मानिसहरूको सङ्‍ख्या
+
+यो सङ्‍ख्या चाहिँ स्‍त्रीहरू र बालबालिकाहरूको थपमा थियो जसले विश्‍वास गरे ।
diff --git a/content/44/08.md b/content/44/08.md
new file mode 100644
index 0000000..534d8e0
--- /dev/null
+++ b/content/44/08.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# निको पार्‍यो
+
+अर्थात, “सद्दे” वा, “सम्पूर्ण” वा, “बलियो ।”
+
+# इन्कार गर्नुभयो
+
+अर्थात, “उहाँलाई स्वीकार गर्न इन्कार गर्नुभयो” वा, “येशूमा विश्‍वास गर्न इन्कार गर्नुभयो” वा, “येशू उद्धारकर्ता हुनुहुन्छ भनेर विश्‍वास गर्न इन्कार गर्नुभयो ।”
+
+# तर येशूको शक्तिबाट बाहेक मुक्ति पाउनलाई अरू कुनै बाटो छैन
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तर मुक्ति पाउने एकमात्र बाटो भनेको येशूको शक्तिबाट हो” वा, “तर येशूले मात्र हामीलाई बचाउन सक्‍नुहुन्छ, उहाँको शक्तिद्वारा ।”
+
+# उद्धार पाउन
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्म सकिन्छ, “हाम्रा पापहरूबाट उद्धार पाउन” वा, “कि हामीले हाम्रा पापहरूबाट उद्धार पाउनसक्छौँ भनेर ।”
diff --git a/content/44/09.md b/content/44/09.md
new file mode 100644
index 0000000..7e64b86
--- /dev/null
+++ b/content/44/09.md
@@ -0,0 +1,31 @@
+# स्तब्ध थिए
+
+अर्थात, “ज्यादै छक्‍क परेका थिए” वा, “अचम्‍मित थिए ।”
+
+# सामान्य
+
+अर्थात, “साधारण” वा, “तल्‍लो वर्गको ।” पत्रुस र यूहन्‍ना साधारण माझीहरू थिए ।
+
+# जो अशिक्षित थिए
+
+अर्थात, “जसले औपचारिक शिक्षा पाएका थिएनन् ।” यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “जो धार्मिक पाठशालामा गएका थिएनन् ।”
+
+# तब तिनीहरूले सम्झे
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तब तिनीहरूले त्यस तथ्यको बारेमा सोचे कि ।”
+
+# येशूसँग रहेका थिए
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “येशूसँग समय बिताएका थिए” वा, “येशूद्वारा सिकाइएका थिए ।”
+
+# यो जस्तै थुप्रै कुराहरू गरिसके पछि
+
+अर्थात, “यस्तै समान तरिकाहरूले पत्रुस र यूहन्‍नालाई धम्काइसके पछि ।”
+
+# पत्रुस र यूहन्‍नालाई जान दिए
+
+अर्थात, “पत्रुस र यूहन्‍नालाई त्यहाँबाट अन्ततिर लाग्‍न स्‍वीकृति दिए ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/45/02.md b/content/45/02.md
new file mode 100644
index 0000000..4083de9
--- /dev/null
+++ b/content/45/02.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# एक दिन
+
+यस पदावलीले अगाडि घटेको घटनाको परिचय गराउँछ, तर खास समय तोकेर भन्दैन । धेरै भाषाहरूको कुनै सत्य कथालाई बताउन सुरु गर्ने यस्तै किसिमको तरिका हुन्छ ।
diff --git a/content/45/03.md b/content/45/03.md
new file mode 100644
index 0000000..fe47f09
--- /dev/null
+++ b/content/45/03.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# पवित्र आत्मालाई सधैँ इन्कार गर्नु
+
+अर्थात, “पवित्र आत्माको कहिल्यै आज्ञापालन नगर्नु” वा, “पवित्र आत्माको कुरा सुन्‍नलाई सधैँ इन्कार गर्नु ।”
+
+# हाम्रा पूर्खाहरू
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “इस्राएलीहरू, हाम्रा पूर्वजहरू ।”
diff --git a/content/45/04.md b/content/45/04.md
new file mode 100644
index 0000000..8020345
--- /dev/null
+++ b/content/45/04.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तिनीहरूका कान थुने
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरूले आफ्ना हातहरू तिनीहरूका कानहरू माथि राखे ।” यो चाहिँ तिनीहरूले स्तिफनसले भनेको कुराहरू सुन्‍न नचाहेको भनेर देखाउनको लागि थियो ।
+
+# ठूलो स्वरले कराए
+
+तिनीहरू रीसमा कराइरहेका थिए । यसलाई तिनीहरू असाध्यै क्रुद्ध थिए भनेर सञ्‍चार गर्ने किसिमले अनुवाद गर्नुहोस् ।
diff --git a/content/45/05.md b/content/45/05.md
new file mode 100644
index 0000000..07fee86
--- /dev/null
+++ b/content/45/05.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# जसै स्तिफनस मरिरहेका थिए
+
+अर्थात, “स्तिफनस मर्नुभन्दा ठीक अगाडि ।”
+
+# कराए
+
+अर्थात, “ठूलो आवाज गरेर पुकारे” वा, “धेरै चर्को स्वरमा भने ।”
+
+# तिनीहरूको विरुद्धमा यो पाप नलगाउनुहोस्
+
+अर्थात, “तिनीहरूलाई मलाई मारेको पापको दोषी नमान्‍नुहोस् ।”
diff --git a/content/45/06.md b/content/45/06.md
new file mode 100644
index 0000000..2093ea8
--- /dev/null
+++ b/content/45/06.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# तर यसको बाबजुद पनि
+
+यहूदी अगुवाहरूले ठाने कि तिनीहरूले उहाँको अनुयायीहरूलाई सताएर येशूको शिक्षाको फैलावटलाई रोक्‍न सक्थे । त्यसको साटोमा, यसले गर्दा तिनीहरूलाई फिँजिने र सन्देशलाई झन बढि व्यापक ढङ्‍गले फैलाउने तुल्यायो ।
diff --git a/content/45/07.md b/content/45/07.md
new file mode 100644
index 0000000..a3ade92
--- /dev/null
+++ b/content/45/07.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# एक दिन
+
+यस पदावलीले अगाडि घटेको घटनाको परिचय गराउँछ, तर खास समय तोकेर भन्दैन । धेरै भाषाहरूको कुनै सत्य कथालाई बताउन सुरु गर्ने यस्तै किसिमको तरिका हुन्छ ।
+
+# इथियोपिया
+
+इथियोपिया पूर्वी अफ्रिकामा भएको एउटा देश हो ।
diff --git a/content/45/08.md b/content/45/08.md
new file mode 100644
index 0000000..2796aa3
--- /dev/null
+++ b/content/45/08.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# इथियोपियाली
+
+अर्थात, इथियोपियाको देशबाटका एकजना व्यक्ति । [४५:०७](45/07) मा भएको टिप्पणीलाई हेर्नुहोस् ।
+
+# जसरी थुमा मौन हुन्छ
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “जसरी मारिनै लाग्दा पनि थुमा मौन रहन्छ ।”
diff --git a/content/45/09.md b/content/45/09.md
new file mode 100644
index 0000000..4ed076e
--- /dev/null
+++ b/content/45/09.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# ... बारेमा यशैयाले लेखिरहेका थिए
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “... लाई यशैयाले जनाइरहेका थिए ।”
diff --git a/content/45/11.md b/content/45/11.md
new file mode 100644
index 0000000..47b9bff
--- /dev/null
+++ b/content/45/11.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# केही पानी
+
+तलाउ, ताल, वा छहरा जस्ता पानीको ठूलो सङ्‍ग्रहलाई जनाउने कुनै एउटा शब्दको प्रयोग गर्नुहोस् ।
+
+# के मैले बप्‍तिस्मा लिन सक्छु ?
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “के त्यहाँ कुनै कारण छ जसले गर्दा मैले बप्‍तिस्मा लिन सक्दिन ?”
diff --git a/content/45/12.md b/content/45/12.md
new file mode 100644
index 0000000..a15d43c
--- /dev/null
+++ b/content/45/12.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# फिलिपलाई लानुभयो
+
+अर्थात, “फिलिपलाई लिएर जानुभयो” वा, “फिलिपलाई पक्रेर लानुभयो ।”
diff --git a/content/45/13.md b/content/45/13.md
new file mode 100644
index 0000000..9b0e537
--- /dev/null
+++ b/content/45/13.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/46/01.md b/content/46/01.md
new file mode 100644
index 0000000..23a64ae
--- /dev/null
+++ b/content/46/01.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# स्तिफनसलाई मार्ने मानिसहरूका वस्‍त्रहरूलाई रखवाली गरे
+
+[४५:०६](45/06) मा हेर्नुहोस् ।
+
+# घरघरै
+
+अर्थात, “धेरै घरहरूमा ।”
+
+# दमस्कस
+
+दमस्कस हाल सिरिया देशको राजधानी हो । शाऊलको समयमा, यो रोमी साम्राज्यको अधीनमा रहेको एउटा सहर थियो । त्यहाँ भएका अधिकांश मानिसहरू यहूदीहरू थिएनन्, तर त्यहाँ केही यहूदीहरू र केही ख्रीष्‍टिएनहरू पनि रहन्थे ।
diff --git a/content/46/04.md b/content/46/04.md
new file mode 100644
index 0000000..4e88d83
--- /dev/null
+++ b/content/46/04.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# तर हननियाले भने
+
+यदि यहाँ “तर” शब्दको प्रयोग किन गरिएको छ भनेर प्रस्‍ट हुँदैन भने, यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तर हननिया डराए, र त्यसैले भने ।”
+
+# परमेश्‍वरले उनलाई जवाफ दिनुभयो
+
+परमेश्‍वरले यो किन भन्‍नुभयो भनेर स्पष्‍ट बनाउनको लागि, यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “हननियालाई भरोसा दिलाउनलाई, परमेश्‍वरले भन्‍नुभयो ।”
+
+# मेरो नाम घोषणा गर्न
+
+अर्थात, “मेरो बारेमा सिकाउन” वा, “मलाई परिचित गराउन ।”
+
+# मेरो नामको खातिर
+
+अर्थात, “मेरो लागि” वा, “मेरो कारणले” वा, “किनकि उनले मेरो सेवा गर्छन्” वा, “किनकि उनले मेरो बारेमा अरूहरूलाई सिकाउँछन् ।”
diff --git a/content/46/05.md b/content/46/05.md
new file mode 100644
index 0000000..66a49d1
--- /dev/null
+++ b/content/46/05.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# यहाँ
+
+अर्थात, “दमस्कसमा ।”
diff --git a/content/46/06.md b/content/46/06.md
new file mode 100644
index 0000000..48ed21e
--- /dev/null
+++ b/content/46/06.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तत्कालै
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “तुरुन्तै” वा, “तब ।”
+
+# यहूदीहरूसँग बहस गरे
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “यहूदीहरूलाई येशूमा विश्‍वास गर्नको लागि गतिला कारणहरू दिए ।” वा, “यहूदीहरूसँग मनाउने ढङ्‍गले कुरा गरे ।”
diff --git a/content/46/07.md b/content/46/07.md
new file mode 100644
index 0000000..409f70d
--- /dev/null
+++ b/content/46/07.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# सहरका ढोकाहरू
+
+पर्खालले घेरेका सहरहरूको भित्र र बाहिर गर्ने साधारण मार्ग भनेको ढोकाहरू मात्रै थियो ।
+
+# एउटा डालोमा हालेर सहरको पर्खालबाट उनलाई तल झारे
+
+यसलाई बताउने अर्को तरिका यसो हुन सक्थ्यो, “उनलाई एउटा ठूलो डालो भित्र बस्‍नलाई सहयोग गरे र उनलाई सहरको पर्खालबाट त्यहि डालोसँगै तल झारे ।”
diff --git a/content/46/08.md b/content/46/08.md
new file mode 100644
index 0000000..d5871af
--- /dev/null
+++ b/content/46/08.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# शाऊललाई स्‍वीकार गरे
+
+अर्थात, “शाऊल पनि येशूमा विश्‍वासी हुन् भनेर विश्‍वास गरे ।”
diff --git a/content/46/09.md b/content/46/09.md
new file mode 100644
index 0000000..6fe71e0
--- /dev/null
+++ b/content/46/09.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# एन्टिओखियाको सहर
+
+यो एउटा प्राचीन सहर थियो जुन हालको टर्कि देशको सुदूर दक्षिणी टुप्पोमा, सिरियासँगको त्यसको सिमाना नजिकै र भूमध्यसागरको छेवैमा रहेको क्षेत्रमा अवस्थित थियो । यो यरूशलेमबाट ४५० माइल उत्तर-पश्‍चिममा थियो ।
+
+# मण्डलीलाई बलियो बनाउनको लागि
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मण्डलीलाई आत्मिक रूपले वृद्धि हुन सहायता गर्नलाई” वा, “येशूमा विश्‍वासीहरूलाई तिनीहरूको विश्‍वासमा बलियो भएर बढ्नलाई सहायता गर्नको लागि” वा, “येशूलाई अझ बढि दह्रोसँग विश्‍वास गर्न मानिसहरूलाई सहायता गर्नको लागि ।”
diff --git a/content/46/10.md b/content/46/10.md
new file mode 100644
index 0000000..0d5d14c
--- /dev/null
+++ b/content/46/10.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# एक दिन
+
+यस पदावलीले अगाडि घटेको घटनाको परिचय गराउँछ, तर खास समय तोकेर भन्दैन । धेरै भाषाहरूको कुनै सत्य कथालाई बताउन सुरु गर्ने यस्तै किसिमको तरिका हुन्छ ।
+
+# मेरो लागि अलग गर ...
+
+यो वाक्यलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मैले पावल र बारनाबासलाई जुन विशेष काम गर्नको लागि छानेको छु, त्यसको लागि तिनीहरूलाई नियुक्त गर ।”
+
+# मण्डली
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “विश्‍वासीहरू” वा, “ख्रीष्‍टिएनहरू ।”
+
+# तिनीहरू माथि उनीहरूका हात राखे
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनीहरू माथि उनीहरूका हातहरू राखेर तिनीहरूलाई पवित्र आत्माको शक्ति र अधिकारले आशिष् दिए” वा, “तिनीहरूको आत्मामा भएको एकताको चिन्ह स्वरूप उनीहरूका हातहरू तिनीहरू माथि राखे ।” केही भाषाहरूमा उनीहरूले उनीहरूका हातहरू कहाँ राखे भनेर बताउनुपर्ने हुनसक्छ । यदि त्यसो हो भने, उनीहरूले उनीहरूका हातहरू तिनीहरूका शिर, काँध वा ढाडमा राखे भनेर तपाईंले बताउन सक्‍नुहुन्छ ।
+
+# तिनीहरूलाई बाहिर पठाए
+
+अर्थात, “तिनीहरूलाई पठाए” वा, “तिनीहरूलाई तिनीहरूका यात्रामा पठाए ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/47/01.md b/content/47/01.md
new file mode 100644
index 0000000..dcfe4b1
--- /dev/null
+++ b/content/47/01.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# घोषणा गर्नु
+
+अर्थात, “सिकाउनु” वा, “प्रचार गर्नु ।”
+
+# व्यापारी
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “बिक्री गर्ने मानिस” वा, “व्यवसायको मालिक ।”
diff --git a/content/47/02.md b/content/47/02.md
new file mode 100644
index 0000000..6ba7cb5
--- /dev/null
+++ b/content/47/02.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# तिनले पावल र सिलासलाई तिनको घरमा बस्‍नको लागि निमन्‍त्रणा गरिन्
+
+यो मानिसहरूले तिनीहरूका घरहरूमा आएका आगन्तुकहरूलाई अतिथि-सत्कार गर्ने त्यो बेलाको सामान्य चलन थियो । यो बन्दोबस्त मिलाउनमा त्यहाँ कुनै अनैतिक अभिप्रायहरू थिएनन् ।
diff --git a/content/47/03.md b/content/47/03.md
new file mode 100644
index 0000000..b623e6a
--- /dev/null
+++ b/content/47/03.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तिनका साहुहरू
+
+यहाँ चाहिँ, यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तिनका मालिकहरू ।”
+
+# भविष्‍यवाणी बताउने मानिसको रूपमा
+
+अर्थात, “तिनीहरूलाई भविष्‍यमा के हुनेथियो भनेर मानिसहरूलाई बताउने कोही व्यक्तिको रूपमा ।”
diff --git a/content/47/04.md b/content/47/04.md
new file mode 100644
index 0000000..0e9365b
--- /dev/null
+++ b/content/47/04.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# उद्धार पाउने बाटो
+
+अर्थात, “तपाईंले कसरी उद्धार पाउन सक्‍नुहुन्छ” वा, “परमेश्‍वरले कसरी मानिसहरूलाई बचाउनुहुन्छ” वा, “मानिसहरूलाई बचाउनको लागि परमेश्‍वरको योजना ।”
diff --git a/content/47/05.md b/content/47/05.md
new file mode 100644
index 0000000..25a17dc
--- /dev/null
+++ b/content/47/05.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# एक दिन
+
+यस पदावलीले अगाडि घटेको घटनाको परिचय गराउँछ, तर खास समय तोकेर भन्दैन । धेरै भाषाहरूको कुनै सत्य कथालाई बताउन सुरु गर्ने यस्तै किसिमको तरिका हुन्छ ।
+
+# तिनीतिर फर्के
+
+अर्थात, “फनक्क फर्के र तिनीतिर हेरे ।”
+
+# येशूको नाउँमा
+
+अर्थात, “येशूको अधिकारद्वारा ।” येशूको अधिकारको कारण, पावलले भूतलाई छोडेर जानको लागि आज्ञा गर्न सक्थे ।
+
+# तिनीबाट बाहिर आइज
+
+अर्थात, “तिनलाई छोड्” वा, “तिनीबाट टाढा गइहाल् ।”
diff --git a/content/47/06.md b/content/47/06.md
new file mode 100644
index 0000000..7902a6c
--- /dev/null
+++ b/content/47/06.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# भूतबिना
+
+अर्थात, “भूतबाटको शक्तिबिना” वा, “अब जब तिनीसँग दुष्‍टात्मा थिएन ।”
+
+# भविष्‍य
+
+अर्थात, “तिनीहरूलाई भविष्‍यमा के हुनेथियो ।”
+
+# यसको अर्थ हुन्थ्यो कि
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “यसको कारण” वा, “त्यसकारण ।”
diff --git a/content/47/07.md b/content/47/07.md
new file mode 100644
index 0000000..bc89474
--- /dev/null
+++ b/content/47/07.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# तिनीहरूलाई हाले
+
+अर्थात, “तिनीहरूलाई राखे ।”
diff --git a/content/47/08.md b/content/47/08.md
new file mode 100644
index 0000000..677761f
--- /dev/null
+++ b/content/47/08.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# मध्यरातमा
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “धेरै अबेर राति” वा, “बिहान धेरै सबेरै ।” यो जब बाहिर पूर्णतया अँध्यारो हुने बेलामा थियो, जतिबेला मानिसहरू सामान्यतया निद्रामा हुन्छन् ।
+
+# परमेश्‍वरलाई स्तुतिको गीतहरू गाउँदै
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “गीत गाएर परमेश्‍वरलाई प्रशंसा गर्दै” वा, “परमेश्‍वरलाई प्रशंसा गर्न गीतहरू गाउँदै” वा, “परमेश्‍वरलाई प्रशंसा दिने गीतहरू गाउँदै ।”
diff --git a/content/47/09.md b/content/47/09.md
new file mode 100644
index 0000000..25822e8
--- /dev/null
+++ b/content/47/09.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# झरे
+
+अर्थात, “अचानक फुस्के” वा, “अचानक फुस्किएर आए जसले गर्दा कैदीहरू स्‍वतन्‍त्र भए ।”
diff --git a/content/47/10.md b/content/47/10.md
new file mode 100644
index 0000000..9655609
--- /dev/null
+++ b/content/47/10.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# झ्यालखानाको हाकिम
+
+अर्थात, “झ्यालखानाको जिम्मा लिएका अधिकारी ।”
+
+# हामी
+
+केही भाषाहरूमा “हामी” शब्दको एउटा विशेष रूप हुन्छ जसले जुन व्यक्तिसँग कुरा गरेको हो त्यसलाई समावेश गर्दैन । यहाँ “हामी”ले झ्यालखानाको हाकिमलाई समावेश गर्दैन, केवल पावल र बाँकीका कैदीहरूलाई मात्र गर्छ ।
diff --git a/content/47/11.md b/content/47/11.md
new file mode 100644
index 0000000..36a9f9a
--- /dev/null
+++ b/content/47/11.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# उद्धार पाउन
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मेरो पापहरूबाट उद्धार पाउनको निमित्त” वा “ताकि परमेश्‍वरले मलाई मेरा पापहरूबाट बचाउनुभएको होस् ।” यो प्रश्‍नले परमेश्‍वरद्वारा दण्डित हुनबाट मुक्ति पाउने कुरालाई जनाउँछ, जुन परमेश्‍वरले भूकम्प ल्याउनुभएको थियो ।
+
+# येशूमा विश्‍वास गर्नुहोस्, जो प्रभु हुनुहुन्छ
+
+यो कुरा झ्यालखानाको हाकिम र उनको परिवार दुवैलाई सम्बोधन गरेर भनिएको थियो, जो सबैले त्यसपछि विश्‍वास गरे र बप्‍तिस्मा लिए । केही भाषाहरूले पावलले एउटा झुण्डसँग कुरा गरिरहेका छन् भनेर सङ्‍केत गर्ने कुनै वाक्य संरचना वा रूपको प्रयोग गर्न सक्छन् ।
+
+# तपाईं र तपाईंको परिवारले उद्धार पाउनुहुनेछ
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “परमेश्‍वरले तपाईं र तपाईंको परिवारलाई तपाईंहरूका पापहरूका कारण आउने अनन्त दण्डबाट जोगाउनुहुनेछ ।” यो कुरा पक्‍का गर्नुहोस् कि यहाँ उल्लेख गरिएको उद्धार आत्मिक हो, र शारीरिक होइन ।
diff --git a/content/47/13.md b/content/47/13.md
new file mode 100644
index 0000000..1e24ac5
--- /dev/null
+++ b/content/47/13.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# सहरका अगुवाहरू
+
+यसले जनाउँछ, “सहरका अधिकारीहरू” वा, “सहरका अधिकारी निकायहरू ।”
+
+# येशूको बारेको सुसमाचार फैलिरह्‌यो
+
+अर्थात, “धेरै भन्दा धेरै ठाउँका मानिसहरूले येशूको बारेको खुशीको खबर सुनिरहेका थिए ।”
+
+# मण्डली बढ्दै गइरह्‌यो
+
+अर्थात, “धेरै भन्दा धेरै मानिसहरू मण्डलीका हिस्साहरू भइरहेका थिए” वा, “धेरै भन्दा धेरै मानिसहरूले येशूमा विश्‍वास गरिरहेका थिए ।”
diff --git a/content/47/14.md b/content/47/14.md
new file mode 100644
index 0000000..9b0e537
--- /dev/null
+++ b/content/47/14.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/48/01.md b/content/48/01.md
new file mode 100644
index 0000000..f5fcac2
--- /dev/null
+++ b/content/48/01.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# परमेश्‍वरले संसारलाई बनाउनुभयो
+
+अर्थात, “परमेश्‍वरले संसारलाई शून्यताबाट बनाउनुभयो ।”
+
+# सिद्ध
+
+अर्थात, परमेश्‍वरले त्यसको लागि चाहना गर्नुभएको सबैकुराहरू पूरा गर्नको निमित्त “जसरी हुनुपर्ने हो त्यसरी नै ठ्याक्‍कै” थियो ।
+
+# त्यहाँ कुनै पाप थिएन
+
+केही भाषाहरूको लागि “पाप”लाई कुनै थोकको रूपमा व्यक्त गर्न सम्भव छैन, बरु त्यो त एउटा क्रिया हुन्छ । त्यस्तो अवस्थाहरूमा यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “कसैले कहिल्यै पाप गरेन” वा, “मानिसहरूले पाप गरेनन्” वा, “कुनै त्यस्तो दुष्‍टता भएको थिएन ।”
+
+# त्यहाँ कुनै बिरामी वा मृत्यु थिएन
+
+अर्थात, “कोही बिरामी भएन र कोही मरेन” वा, “तिनीहरू बिरामी भएनन् वा मरेनन् ।”
diff --git a/content/48/02.md b/content/48/02.md
new file mode 100644
index 0000000..b6fd242
--- /dev/null
+++ b/content/48/02.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# बगैँचा
+
+यसले परमेश्‍वरले सृष्‍टि गर्नुभएको बगैँचालाई जनाउँछ जहाँ उहाँले पहिलो मानिस र स्‍त्रीलाई राख्‍नुभयो ।
+
+# तिनलाई छक्क्याउन
+
+अर्थात, “तिनलाई झूट बोल्न ।” शैतानले परमेश्‍वरले भन्‍नुभएको कुरामा हव्वालाई शंका गर्न डोहोर्‍याएर झूट बोल्यो । यसो गरेर, त्यसले उहाँलाई परमेश्‍वरको अनाज्ञापालन गर्नलाई छल्यो ।
diff --git a/content/48/04.md b/content/48/04.md
new file mode 100644
index 0000000..f2cf1d6
--- /dev/null
+++ b/content/48/04.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# शैतानको टाउको कुच्‍च्याउनु
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “शैतानको टाउकोमा कुल्चनु र त्यसलाई प्यात्तै हुने गरेर दबाउनु” वा, “शैतानको टाउकोमा कुल्चेर त्यसलाई चकनाचुर पार्नु ।” यो कुनै व्यक्तिले सर्पको टाउकोमा कुल्चिरहेको देखाउने चित्रण हो । टाउको पूर्ण रूपमा कुच्‍चिएको छ, र सर्प मरिसकेको छ र त्यसैकारण अहानिकारक भएको छ ।
+
+# उसको कुर्कुच्‍चो डस्‍नु
+
+यो भुइँमा भएको कनै एउटा सर्पले कुनै व्यक्तिको खुट्टा डसिरहेको देखाउने चित्रण हो । यहाँ चाहिँ, शैतानले मसिहलाई दुःख-कष्‍ट सहने तुल्याउने थियो, तर उहाँलाईIनाश भने गर्ने थिएन ।
+
+# उहाँलाई पुनः जीवनमा बौह्रिउठाउनु
+
+अर्थात, “उहाँलाई फेरि जीवित बनाउनु ।”
diff --git a/content/48/06.md b/content/48/06.md
new file mode 100644
index 0000000..2138560
--- /dev/null
+++ b/content/48/06.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# उहाँले आफैँलाई दिनुभयो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “येशूले आफैँलाई मारिन स्‍वीकृति दिनुभयो ।”
diff --git a/content/48/07.md b/content/48/07.md
new file mode 100644
index 0000000..650b52a
--- /dev/null
+++ b/content/48/07.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# पृथ्वीमा भएका सबै मानव समूहहरू
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “संसारका सबै विभिन्‍न भागहरूका मानिसहरू ।”
diff --git a/content/48/08.md b/content/48/08.md
new file mode 100644
index 0000000..6d898c6
--- /dev/null
+++ b/content/48/08.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# इसहाकको साटोमा
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “इसहाक हुनुपर्ने ठाउँमा” वा, “इसहाकको ठाउँमा” वा, “ताकि उनले इसहाकलाई बलिको रूपमा चढाउन परेको नहोस् ।”
+
+# मर्नको योग्य
+
+अर्थात, “मर्नुपर्छ ।”
+
+# हाम्रो ठाउँमा मर्नलाई
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “हामी हरेकको स्थानमा मर्नलाई” वा, “ताकि उहाँले हामीलाई मार्नुपरेको नहोस् ।”
diff --git a/content/48/09.md b/content/48/09.md
new file mode 100644
index 0000000..d7bb57e
--- /dev/null
+++ b/content/48/09.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# मिश्रमा अन्तिम विपत्ति पठाउनुभयो
+
+अर्थात, “मिश्रमा आखिरी प्रकोप आउने तुल्याउनुभयो ।” यो दशौँ विपत्ति हो जब परमेश्‍वरले मिश्रीहरूका पहिला जन्मेका छोराहरूलाई मर्ने तुल्याउनुभयो ।
+
+# त्यसको रगत
+
+अर्थात, “थुमाको रगत ।”
+
+# ढोकाको चौकोसहरू
+
+यदि ढोकाको चौकोसहरू भनेको जानिएको छैन भने, यसलाई यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “ढोकाहरू ।”
+
+# भएर पार गर्नुभयो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “भएर पार हुनुभयो” वा, “भएर जानुभयो ।” यसलाई कसरी अनुवाद गरिन्छ भन्‍ने कुरालाई तपाईंले “निस्तार”लाई कसरी अनुवाद गरिन्छ भन्‍ने कुरासँग जोड्न चाहन सक्‍नुहुन्छ ।
diff --git a/content/48/10.md b/content/48/10.md
new file mode 100644
index 0000000..9cfbcf8
--- /dev/null
+++ b/content/48/10.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# येशूको रगत
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “येशूले आफैँलाई बनाउनुभएको बलिदान जब उहाँ पापीहरूको निमित्त मर्नुभयो ।” “रगत” शब्दको अर्थ यहाँ “मृत्यु” पनि हुन्छ ।
diff --git a/content/48/11.md b/content/48/11.md
new file mode 100644
index 0000000..a588ffa
--- /dev/null
+++ b/content/48/11.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# इस्राएलीहरू, किनभने तिनीहरू उहाँका चुनिएका मानिसहरू थिए
+
+अर्थात, “इस्राएलीहरू, किनभने तिनीहरू ती मानिसहरू थिए जसलाई उहाँले चुन्‍नुभएको थियो ।”
diff --git a/content/48/12.md b/content/48/12.md
new file mode 100644
index 0000000..254c70d
--- /dev/null
+++ b/content/48/12.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# सबैभन्दा महान् अगमवक्ता
+
+अर्थात, “सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण अगमवक्ता ।”
+
+# येशूलाई परमेश्‍वरको वचन भनेर कहलाउनु
+
+येशूले परमेश्‍वरको चरित्रलाई प्रकाशमा ल्याउनुहुन्छ । अरू अगमवक्ताहरूले परमेश्‍वरले तिनीहरूलाई दिनुभएको सन्देश प्रचार गरे, तर येशूले उहाँको प्रचार र उहाँका कामहरूमा परमेश्‍वरलाई प्रकट गर्नुभयो ।
diff --git a/content/48/14.md b/content/48/14.md
new file mode 100644
index 0000000..1c4aff3
--- /dev/null
+++ b/content/48/14.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# सम्पूर्ण ब्रह्‌माण्डको राजा
+
+अर्थात, “सबैठाउँमा भएका सबैजना र सबैथोक माथिको राजा ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/49/02.md b/content/49/02.md
new file mode 100644
index 0000000..82c0830
--- /dev/null
+++ b/content/49/02.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# मरेका मानिसहरूलाई जीवनमा बौह्राउनुभयो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मृत मानिसहरूलाई पुनः जीवित हुने तुल्याउनुभयो ।”
diff --git a/content/49/03.md b/content/49/03.md
new file mode 100644
index 0000000..f7351d6
--- /dev/null
+++ b/content/49/03.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# एकजना महान् शिक्षक
+
+अर्थात, “एकजना धेरै महत्त्वपूर्ण शिक्षक” वा, “एकजना सर्वोत्कृष्‍ट शिक्षक ।”
+
+# त्यसैगरी
+
+अर्थात, “त्यो जति हो” वा, “त्यो जत्तिकै परिमाणमा” वा, “त्यो जत्तिकैको मात्रामा ।”
diff --git a/content/49/06.md b/content/49/06.md
new file mode 100644
index 0000000..0084574
--- /dev/null
+++ b/content/49/06.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# अरू मानिसहरूले ... छैनन्
+
+अर्थात, “अरू मानिसहरूले उहाँलाई ग्रहण गर्नेछैनन् र त्यसैकारण मुक्ति पाउने छैनन् ।”
diff --git a/content/49/09.md b/content/49/09.md
new file mode 100644
index 0000000..13bb755
--- /dev/null
+++ b/content/49/09.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# उहाँको एकमात्र पुत्र दिनुभयो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँको एकमात्र पुत्रलाई पापहरूको बलिदान स्वरूप संसारलाई सुम्पनुभयो” वा, “हाम्रा पापहरूका लागि बलिदानको हुनको निमित्त उहाँको एकमात्र पुत्रलाई दिनुभयो ।”
diff --git a/content/49/11.md b/content/49/11.md
new file mode 100644
index 0000000..cc38190
--- /dev/null
+++ b/content/49/11.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# लैजानु
+
+अर्थात, “... को सजायलाई हटाउनु” वा, “... लागि दण्डलाई हटाउनु ।” येशूको बलिदानको कारण हाम्रो पापलाई त्यो कहिल्यै हुँदै नभएको जसरी परमेश्‍वरलाई हेर्न लगाउँछ ।
diff --git a/content/49/12.md b/content/49/12.md
new file mode 100644
index 0000000..d9f2c20
--- /dev/null
+++ b/content/49/12.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तपाईंको साटोमा
+
+अर्थात, “तपाईंको ठाउँमा ।”
+
+# उहाँलाई फेरि जीवनमा बिउँताउनुभयो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँलाई फेरि जीवित बनाउनुभयो ।”
diff --git a/content/49/14.md b/content/49/14.md
new file mode 100644
index 0000000..91d2240
--- /dev/null
+++ b/content/49/14.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# उहाँमा विश्‍वास गर्न
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “उहाँमा भरोसा गर्न” वा, “तपाईंलाई बचाउनको लागि उहाँमा भरोसा गर्न” वा, “तपाईंको सारा जीवन उहाँलाई जिम्मा दिन ।”
+
+# बप्‍तिस्मा लिन
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “कसैलाई तपाईंलाई बप्‍तिस्मा दिन लाउन” वा, “तिनीहरूलाई तपाईंलाई बप्‍तिस्मा दिन लाउन ।”
+
+# विश्‍वास गर्न कि
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “स्वीकार गर्न कि” वा, “सहमत हुन कि ।”
+
+# लिएर जान
+
+[४९:११](49/11) मा भएको टिप्पणीलाई हेर्नुहोस् ।
diff --git a/content/49/15.md b/content/49/15.md
new file mode 100644
index 0000000..40712ec
--- /dev/null
+++ b/content/49/15.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# अन्धकारको राज्य
+
+“अन्धकार”लाई यहाँ पाप र सबै दुष्‍ट कुराहरूलाई जनाउन प्रयोग गरिएको छ । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मानिसहरू माथिको दुष्‍ट शासन, जुन अन्धकार जस्तै हो ।”
+
+# ज्योतिको राज्य
+
+“ज्योति”ले यहाँ परमेश्‍वरको पवित्रता र भलाइलाई जनाउँछ । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मानिसहरू माथिको धार्मिक शासन, जुन ज्योति जस्तै हो ।” बाइबलले धेरैपटक दुष्‍टतालाई अन्धकारसँग, र भलाइलाई ज्योतिसँग तुलना गर्छ ।
diff --git a/content/49/16.md b/content/49/16.md
new file mode 100644
index 0000000..4c58a0e
--- /dev/null
+++ b/content/49/16.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# तपाईंलाई ... भएको ठान्‍नुहुन्छ
+
+अर्थात, “तपाईंको बारेमा ... जसरी सोच्‍नुहुन्छ” वा, “तपाईंलाई ... जसरी सम्मान गर्नुहुन्छ” वा, “... लाई कहलाउनुहुन्छ ।”
diff --git a/content/49/17.md b/content/49/17.md
new file mode 100644
index 0000000..cd47369
--- /dev/null
+++ b/content/49/17.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# तपाईंको पापहरू स्‍वीकार गर्न
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “तपाईंले गल्ती गर्नुभएको कुरालाई परमेश्‍वरको सामु मान्‍नु ।”
+
+# उहाँले तपाईंलाई पापको विरुद्धमा लड्नको लागि बल दिनुहुनेछ
+
+अर्थात, “उहाँले तपाईंलाई पापलाई इन्कार गर्नको निमित्त आत्मिक बल दिनुहुनेछ ।”
diff --git a/content/49/18.md b/content/49/18.md
new file mode 100644
index 0000000..9b0e537
--- /dev/null
+++ b/content/49/18.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/content/50/01.md b/content/50/01.md
new file mode 100644
index 0000000..4d96dcf
--- /dev/null
+++ b/content/50/01.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# मण्डली वृद्धि हुँदै आइरहेको छ
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “संसारभरी मण्डलीमा भएका मानिसहरूको सङ्‌ख्याको वृद्धि भइरहेको छ” वा, “येशूमा विश्‍वास गर्नेहरूको सङ्ख्या वृद्धि भइरहेको छ ।”
+
+# संसारको अन्तमा
+
+यो पदावलीको अर्थ हुन्छ, “वर्तमान संसार अन्तमा आइपुग्‍नु भन्दा ठीक अगाडि” वा, “यो संसारको आखिरी दिनहरूमा ।”
diff --git a/content/50/02.md b/content/50/02.md
new file mode 100644
index 0000000..7fe7394
--- /dev/null
+++ b/content/50/02.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# अन्त आउनेछ
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “यो संसारको अन्त आउनेछ” वा, “यो संसारको अन्त हुनेछ” वा, “यो वर्तमान संसारको अन्त हुनेछ ।”
diff --git a/content/50/03.md b/content/50/03.md
new file mode 100644
index 0000000..a38fa7e
--- /dev/null
+++ b/content/50/03.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# चेलाहरू बनाओ
+
+यसको अर्थ हुन्छ, “मानिसहरूलाई मेरा चेलाहरू बन्‍नलाई सहायता गर ।”
+
+# खेतका बालीहरू कटनी गर्नको लागि पाकिसकेका छन्
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “खेतको बालीहरू कटनीको लागि पाके झैँ तिनीहरू परमेश्‍वरको अगाडि ल्याइन तयार छन्” वा, “तिनीहरू त्यो खेत जसरी जम्मा गरिन र परमेश्‍वरको अगाडि ल्याइन तयार छन् जसका बालीहरू पाकेका छन् र जम्मा पारिनको लागि तयार छन् ।”
+
+# खेतहरू
+
+यो अभिव्यक्तिमा, “खेतहरू”ले संसारका मानिसहरूलाई प्रतिनिधित्व गर्छ ।
+
+# पाकेको
+
+“पाकेको”ले यहाँ येशूमा विश्‍वास गर्नको लागि तयार हुनुलाई प्रतिनिधित्व गर्छ ।
+
+# कटनी
+
+“कटनी”ले यहाँ मानिसहरूलाई येशूको बारेमा सिकाएर तिनीहरूलाई परमेश्‍वरकहाँ ल्याउने कामलाई प्रतिनिधित्व गर्छ ।
diff --git a/content/50/04.md b/content/50/04.md
new file mode 100644
index 0000000..b841529
--- /dev/null
+++ b/content/50/04.md
@@ -0,0 +1,23 @@
+# ... भन्दा महान् छैन
+
+अर्थात, “... भन्दा बढि महत्त्वपूर्ण छैन” वा, यहाँ चाहिँ, “... भन्दा ज्यादा असल व्यवहार गरिँदैन ।”
+
+# मेरो कारण
+
+अर्थात, “किनभने तिमीहरूले मेरो आज्ञापालन गर्छौ” वा, “किनभने तिमीहरूले मानिसहरूलाई मेरो बारेमा सिकाउँछौ” वा, “किनभने तिमीहरू मेरा हौ ।”
+
+# यो संसारमा
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “यो जीवनकालमा ।”
+
+# मप्रति विश्‍वासयोग्य रहो
+
+अर्थात, “मेरो आज्ञापालन गरिरहो ।”
+
+# अन्तसम्मै
+
+अर्थात, “तिमीहरूको जीवनको अन्तसम्मै ।”
+
+# तिमीहरूलाई बचाउनुहुनेछ
+
+यसले हानि हुनबाट जोगाउन शारिरीक उद्धार भन्दा आत्मिक मुक्तिलाई जनाउँछ । धेरै विश्‍वासीहरूलाई मारिनेछ वा यातना दिइनेछ भनेर अघि नै बताइसकिएको छ ।
diff --git a/content/50/05.md b/content/50/05.md
new file mode 100644
index 0000000..7c5451a
--- /dev/null
+++ b/content/50/05.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# असल बिउ
+
+यो बिउ चाहिँ गहुँको दाना थियो । यदि तपाईंको भाषा क्षेत्रमा यो बिउको बारेमा थाहा छैन भने, “बिउ”को लागि सामान्य शब्द प्रयोग गर्नु बेस हुन्छ । यदि कुनै त्यस्तो सामान्य शब्द पनि छैन भने, थाहा भएको कुनै एउटा अनाजको दानालाई चुनेर भन्‍न आवश्‍यक हुन सक्छ, उदाहरणको लागि, “चामलको जस्तै असल बिउ ।”
+
+# झारका बिउहरू
+
+रोपिएका झारका बिउहरू अग्ला घाँसहरू झैँ बढ्ने थिए तर तिनीहरूलाई खान सकिने थिएन । तिनीहरू व्यर्थका थिए ।
+
+# गहुँका बिउहरू
+
+गहुँ भनेको अग्लो घाँस झैँ बढ्ने एक प्रकारको बाली हो । यसमा मानिसहरूले खानेकुराको रूपमा प्रयोग गर्ने बिउहरू हुन्छ ।
diff --git a/content/50/06.md b/content/50/06.md
new file mode 100644
index 0000000..78a834f
--- /dev/null
+++ b/content/50/06.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथा बताउन जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# केवल मेरा शत्रुहरूले मात्र तिनीहरूलाई रोप्‍न चाहने थिए
+
+यदि सम्भव हुन्छ भने, यसलाई यस्तो तरिकाले अनुवाद गर्नुहोस् कि वक्ताले यो भइरहेको देखेन भनेर सङ्‍केत गर्छ ।
diff --git a/content/50/07.md b/content/50/07.md
new file mode 100644
index 0000000..463f3c9
--- /dev/null
+++ b/content/50/07.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# सामान्य जानकारी
+
+येशूले कथा बताउन जारी राख्‍नुहुन्छ ।
+
+# तिमीहरूले केही गहुँहरूलाई पनि उखेल्नेछौ
+
+अर्थात, “तिमीहरूले त्रुटिवश केही गहुँहरूलाई पनि उखेल्नेछौ ।” कलिला गहुँहरूलाई झारहरूबाट छुट्ट्याउनलाई, र गहुँलाई नउखेलिकन झारहरूलाई उखेल्‍न निकै गाह्रो हुने थियो ।
+
+# कटनीको बेलासम्म
+
+अर्थात, “त्यस बेलासम्म जब गहुँ कटनी गर्नको लागि तयार हुन्छ” वा, “कटनी गर्नको लागि गहुँ पुग्दो किसिमले नबढेसम्म ।”
+
+# गहुँ
+
+अर्थात, “कटनी गरिएका गहुँका दानाहरू ।”
+
+# भकारी
+
+यसले कटनी गरिएका गहुँका दानाहरूलाई जोगाएर भण्डारण गर्ने घरलाई जनाउँछ । यसलाई “भण्डारघर” पनि भन्‍न सकिन्थ्यो ।
diff --git a/content/50/08.md b/content/50/08.md
new file mode 100644
index 0000000..74d71fb
--- /dev/null
+++ b/content/50/08.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# परमेश्‍वरको राज्यका मानिसहरू
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्छ, “परमेश्‍वरको अधिकार मुनि रहने मानिसहरू” वा, “परमेश्‍वरको शासनमा आफैँलाई सुम्पिएका मानिसहरू” वा, “ती मानिसहरू जो परमेश्‍वरसँगै उहाँको राज्यमा जिउनेछन् ।”
diff --git a/content/50/09.md b/content/50/09.md
new file mode 100644
index 0000000..fd4b19e
--- /dev/null
+++ b/content/50/09.md
@@ -0,0 +1,19 @@
+# जो दुष्‍टका हुन्
+
+अर्थात, “जसले दुष्‍टको आज्ञापालन गर्छन्” वा, “जो दुष्‍टद्वारा शासित हुन्छन् ।”
+
+# दुष्‍ट
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “शैतान ।”
+
+# दुष्‍ट
+
+यो शैतानको लागि अर्को नाम हो । यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “शैतान”, तर “दुष्‍ट” नामले त्यसको चरित्रलाई वर्णन गर्छ ।
+
+# संसारको अन्तलाई प्रतिनिधित्व गर्छ
+
+अर्थात, “संसारको अन्तमा मानिसहरूलाई के हुनेछ भनेर वर्णन गर्छ ।”
+
+# कटनी गर्नेहरू
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “पाकेका बालीहरूको कटनी गर्ने मानिसहरू” वा, “पाकेका अनाजहरूलाई जम्मा गर्ने मानिसहरू ।”
diff --git a/content/50/10.md b/content/50/10.md
new file mode 100644
index 0000000..0b7c4ea
--- /dev/null
+++ b/content/50/10.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# जो दुष्‍टका हुन्
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “जसले दुष्‍टको आज्ञापालन गर्छन्” वा, “जो दुष्‍टद्वारा शासित हुन्छन् ।” यसले तिनीहरूलाई जनाउँछ जसले येशूमा विश्‍वास गर्दैनन् तर शैतानका दुष्‍ट मार्गहरूलाई पछ्याउँछन् ।
+
+# ती मानिसहरू जो धर्मी छन्
+
+यसले मसिहका मानिसहरूलाई जनाउँछ । [५०:०८](50/08) मा हेर्नुहोस् ।
+
+# सूर्य झैँ चम्कनु
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “सूर्य झैँ ज्योतिर्मय हुनु” वा, “सूर्यले उज्यालो प्रकाशलाई देखाए झैँ शुद्ध भलाइलाई देखाउनु ।”
diff --git a/content/50/11.md b/content/50/11.md
new file mode 100644
index 0000000..da298f7
--- /dev/null
+++ b/content/50/11.md
@@ -0,0 +1,15 @@
+# उहाँले छोड्नुभयो
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँले पृथ्वीलाई छोड्नुभयो” वा, “उहाँ स्‍वर्गमा फर्कन जानुभयो ।”
+
+# आकाशका बादलहरूमा आउनुहुनेछ
+
+अर्थात, “उहाँ आउनुहुँदा आकाशका बादलहरूले उहाँलाई घेर्नेछन्” वा, “आकाशका बादलहरूले उहाँलाई बोकेर ल्याउनेछन् ।”
+
+# जब येशू फर्कनुहुन्छ
+
+अर्थात, “जब येशू पृथ्वीमा फर्कनुहुन्छ ।”
+
+# उहाँलाई बादलमा भेट्न
+
+अर्थात, “उहाँसँग आकाशमा सम्मिलित हुन ।” येशूमा विश्‍वास गर्नेहरू येशू आकाशमा हुनुहुँदा उहाँको नजिकै हुन माथि जानेछन् ।
diff --git a/content/50/12.md b/content/50/12.md
new file mode 100644
index 0000000..9705aa7
--- /dev/null
+++ b/content/50/12.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# अझै जीवित
+
+अर्थात, “येशू फर्कनुहुँदा जीवितै भइरहेका ।”
diff --git a/content/50/13.md b/content/50/13.md
new file mode 100644
index 0000000..3efe4af
--- /dev/null
+++ b/content/50/13.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# मुकुट
+
+यो मुकुटले येशूमा विश्‍वास गरेको र यस जीवनमा उहाँको सेवा गरेको कारण हामीले पाउने इनामलाई जनाउँछ ।
+
+# सिद्ध
+
+अर्थात, “पूर्ण” वा, “पूरा ।”
diff --git a/content/50/14.md b/content/50/14.md
new file mode 100644
index 0000000..dd6d027
--- /dev/null
+++ b/content/50/14.md
@@ -0,0 +1,3 @@
+# रुनु र तिनीहरूका दाह्रा किट्नु
+
+[५०:१०](50/10) मा भएको टिप्पणीलाई हेर्नुहोस् ।
diff --git a/content/50/15.md b/content/50/15.md
new file mode 100644
index 0000000..d9bb885
--- /dev/null
+++ b/content/50/15.md
@@ -0,0 +1,7 @@
+# त्यसको राज्य
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “मानिसहरू माथिको शैतानको दुष्‍ट शासन” वा, “त्यसले गरेका सबै दुष्‍ट कुराहरू र त्यसले वशमा राखेका दुष्‍ट मानिसहरू ।”
+
+# ... भन्दा बरु
+
+अर्थात, “... को साटोमा ।”
diff --git a/content/50/16.md b/content/50/16.md
new file mode 100644
index 0000000..944a952
--- /dev/null
+++ b/content/50/16.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# ... मा पाप ल्याए
+
+यसलाई यसरी अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “पापलाई प्रवेश गर्ने बनाए ।”
+
+# एउटा नयाँ स्वर्ग
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “एउटा नयाँ आकाश” वा, “एउटा नयाँ ब्रह्‌माण्ड” । यसले आकाशमा हुने ताराहरू र अरू सबै यावत् थोकहरूको नयाँ सङ्‌ग्रहलाई जनाउँछ ।
+
+# एउटा नयाँ पृथ्वी
+
+हाल अहिले हामी बसिरहेको पृथ्वी एउटा नयाँ र सुधारिएको पृथ्वीद्वारा प्रतिस्थापित हुनेछ ।
diff --git a/content/50/17.md b/content/50/17.md
new file mode 100644
index 0000000..974f14d
--- /dev/null
+++ b/content/50/17.md
@@ -0,0 +1,11 @@
+# हेरक आँसु पुछ्नु
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “हाम्रा सबै शोकहरूको अन्त्य ल्याउनु” वा, “समस्यालाई अन्त्य गर्नु” वा, “मानिसहरूसँग भएका कुनै पनि उदासिनतालाई कोमलताका साथ हटाउनु ।”
+
+# उहाँको राज्यलाई न्याय, र शान्तिका साथ शासन गर्नु
+
+यसलाई यसरी पनि अनुवाद गर्न सकिन्थ्यो, “उहाँका मानिसहरूलाई उचित ढङ्‌गले राज गर्नु, यस्तो तरिकाले जसले तिनीहरूमा शान्ति ल्याउँछ ।”
+
+# ... बाट एउटा बाइबल कथा
+
+यी सन्दर्भहरू बाइबलका केही अनुवादहरूमा थोरै फरक हुन सक्छन् ।
diff --git a/manifest.yaml b/manifest.yaml
new file mode 100644
index 0000000..f8dd1c9
--- /dev/null
+++ b/manifest.yaml
@@ -0,0 +1,49 @@
+dublin_core:
+  conformsto: 'rc0.2'
+  contributor:
+    - "Hum Lamtari"
+    - "Tilak Basnet"
+  creator: 'Door43 World Missions Community'
+  description: 'Open-licensed exegetical notes that provide historical, cultural, and linguistic information for translators. It provides translators and checkers with pertinent, just-in-time information to help them make the best possible translation decisions.'
+  format: 'text/markdown'
+  identifier: 'obs-tn'
+  issued: '2020-07-24'
+  language:
+    identifier: 'ne'
+    title: "नेपाली (Nepali)"
+    direction: 'ltr'
+  modified: '2020-07-24'
+  publisher: 'Door43'
+  relation:
+    - 'ne/obs'
+    - 'ne/obs-tq'
+    - 'ne/tn'
+    - 'ne/tq'
+    - 'ne/tw'
+    - 'ne/udb'
+    - 'ne/ulb'
+  rights: 'CC BY-SA 4.0'
+  source:
+    -
+      identifier: 'obs-tn'
+      language: 'en'
+      version: '5'
+  subject: 'OBS Translation Notes'
+  title: 'Open Bible Stories Translation Notes'
+  type: 'help'
+  version: '5.1'
+
+checking:
+  checking_entity:
+    - "Pastor Aita Bahadur Tumbanangpge, senior pastor of Jesus Family Church"
+    - "Pastor Shivahari Bhattarai, Executive secretary of NCFN"
+  checking_level: '3'
+
+projects:
+  -
+    categories:
+    identifier: 'obs'
+    path: './content'
+    sort: 0
+    title: 'Open Bible Stories Translation Notes'
+    versification: "ufw"